e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
vormen schoon krabben schrapen: sxrǭpǝ (Milsbeek), vormen poetsen: vørǝmǝ putsǝ (Venray), vǫrǝmǝ putsǝ (Nunhem), vormen reinmaken: vǫrǝmǝ re ̞ŋmāxǝ (Spekholzerheide), vormen schoonmaken: vorǝmǝ š̄uǝnmā.kǝ (Sittard) De achtergebleven stukjes klei, vooral in de hoeken van de vormen, verwijderen. [monogr.] II-8
vormenwasser spoeler: spȳlǝr (Milsbeek), sproeier: sprujǝr (Venray) Arbeider die de vormbakken schoon spoelt en ze doorschuift naar de zander. [monogr.] II-8
vormer brikkenman: brekǝman (Bilzen), handvormer: hānt˲vø̜rǝmǝr (Milsbeek), klopper: klø̜pǝr (Spekholzerheide), steenmaker: stęjnmē̜kǝr (Echt), vormer: vørǝmǝr (Loksbergen), vø̜rmǝr (Bilzen), vø̜rǝmǝr (Klimmen, ... ), vǫrmǝr (Nunhem, ... ), vǫrǝmǝr (Kerkrade) De arbeider die met behulp van de vormbak stenen vormt. De term klopper werd in Q 121b gebruikt omdat de vormer na het vullen met elke hoek van de vorm op de tafel klopte zodat alle hoeken ervan goed opgevuld werden. [N 98, 75; monogr.] II-8
vormgat van de strengpers mondstuk: mǫntstøk (Maaseik), vorm: vǫrǝm (Sint-Truiden) Aan de maalketel bevestigd mondstuk waarop een plaat is gemonteerd, waarin de vereiste vorm van de baksteen is uitgespaard. Dankzij dit vormgat heeft men de mogelijkheid het formaat van de steen oneindig te variëren. [monogr.] II-8
vormsel firmen (du.): fierme (Kerkrade), firmung (du.): də vermoŋ (Montzen), fiermoeng (Waubach), fiermóng (Kerkrade), firmong (Waubach), vorming: de vörming (Meerssen), vormsel: formsel (Ell), förmsel (Koningsbosch), het vérmsel (Eigenbilzen), t veurmsel (Tongeren), t vormsel (Bocholtz, ... ), t vurmsel (Valkenburg), t vörremsel (Klimmen), t vùrmsel (Tongeren), tvörmsel (Klimmen), ut vurmsel (Klimmen, ... ), vermsel (Eigenbilzen, ... ), veurmsel (Hoensbroek, ... ), vormsel (Baarlo, ... ), Vormsel (Grevenbicht/Papenhoven), vormsel (Gulpen, ... ), Vormsel (Schinnen), vormsel (Schinnen, ... ), vormsël (Hoeselt), vurmsel (Achel, ... ), vŭrmsel (Nieuwenhagen), vòrmsel (Echt/Gebroek, ... ), vörmsel (Bocholt, ... ), vörremsel (Maastricht), vøͅrəmsəl (Meijel), vùrremsel (Sint-Truiden), vûrmsel (Houthalen), vürmsel (Eksel, ... ), vərmsəl (Loksbergen, ... ), vərəmsəl (Lommel), Vɛrmsel (Jeuk), vormsel (zn.): vörmsel (Meijel) Het Vormsel [firmoeng]. [N 96D (1989)] || Het Vormsel toedienen. || Vormen, het Vormsel toedienen [firme, fierme]. [N 96D (1989)] || Vormsel. III-3-3
vormtafel dis: døš (Bocholtz, ... ), leemtafel: lęjmtǭfǝl (Echt, ... ), vormdis: vørǝmdøš (Kerkrade), vǫrǝmdøš (Spekholzerheide), vormtafel: vørǝmtǭfǝl (Maastricht), vø̜rmtǫfǝl (Bilzen), vø̜rǝmtǭfǝl (Klimmen, ... ), vǫrǝmtǭfǝl (Elsloo, ... ) De tafel waarop de klei in de vormbak wordt gedrukt. [N 98, 73; monogr.] II-8
vorst in het bonkveen bonkgevroor: boŋkgǝvrø̄r (Ospel) [I, add.] II-4
vorst, het vriezen gebreur: gebreur (Genooi/Ohé, ... ), gebrø͂ͅr (Valkenburg), gevreur: et gevreur (Heek), gefrör (Grevenbicht/Papenhoven), gevreeur (Urmond), gevreuer (Houthem), gevreur (Baarlo, ... ), gevreur⁄ (Tegelen), gevreuur (Oirsbeek), gevreuêr (Geleen), gevreuër (Ulestraten), gevreūer (Weert), gevreù-er (Schimmert), gevreùr (Munstergeleen), gevrēur (Heythuysen), gevrēūr (Beesel, ... ), gevruer (Schinveld), gevrueur (Klimmen), gevruir (Amby), gevruur (Borgharen, ... ), gevruuër (Heerlen, ... ), gevruuör (Heel), gevruèr (Obbicht, ... ), gevruër (Ulestraten), gevruör (Berg-en-Terblijt), gevruûr (Thorn), gevrūūr (Heer), gevrūūér (Echt/Gebroek), gevrwöör (Spaubeek), gevräör (Horn), gevrèèr (Bree), gevrèùr (Haelen, ... ), gevrêûr (Beegden, ... ), gevrêûr (o) (Meerssen), gevröer (Posterholt), gevröir (Puth), gevrör (Maasbree, ... ), gevrø͂ͅr (Baarlo, ... ), gevrür (Jabeek), gəvreur (Sint-Truiden), gəvrēr (Bree, ... ), gəvrēͅr (Waterloos), gəvruor (Mechelen-aan-de-Maas), gəvry(3)̄r (Meeswijk), gəvryr (Lanklaar), gəvryər (Heers), gəvrör (Rotem), gəvrø͂ͅr (Kinrooi), gəvrøͅi̯r (Sint-Truiden), het gevruur (Hoensbroek), hət gəvrør (Neerpelt), jəvrēͅr (Opglabbeek), tgəvrēr (Hasselt), ut gevruur (Maastricht), ət gəvry̞r (Boorsem), ət xəvrø͂ͅr (Maaseik), ’t gevreur (Boukoul, ... ), ’t gevrör (Panningen), ⁄t gevreuer (Valkenburg), ⁄t gevreur (Born, ... ), ⁄t gevreûr (Tungelroy), ⁄t gevruur (Maastricht), ⁄t gevrūūr (Mheer), ⁄t gevrèur (Susteren), ⁄t gevrûûr (Klimmen), ⁄t gəvryər (Hoepertingen), Bijv. t gevreur zit nach in de grondj.  gevreur (Reuver), geuries (o).  txəfrir (Leopoldsburg), gevreur  gəvrø̄r (Smeermaas), gəvrø͂ͅr (Mechelen-aan-de-Maas), gəvrøͅr (Niel-bij-St.-Truiden), gevreur (o.)  gəvryər (Lanklaar), gevreur (onz.)  gə⁄vrør (Neerpelt), gevreur.  gəvreͅər (Kinrooi), gevruur  gəvryr (Neerharen), gəvryər (Rekem), het gevreur  ət gəvrøͅr (Velm), het gevries (o.)  ⁄t gəvroyr (Borlo), het gevrür  ət gəvry(3)̄r (Stokkem), ps. (*): Roermonds woord!  gevreur (Roermond), t gevreur zit nòch in de grónt, de vorst zit nog in de grond  gevreur (Meijel), t gevries  t xəvrēr (Opglabbeek), thans ongebruikelijk; verouderd: vrost. Men spreekt nu gwl. van : gevruur.  gevruur (Maastricht), Vorst in de grond.  gevreur (Eind), gevreurte: (hət) gəvrjoͅtə (Ketsingen), gevreerte (Hasselt), gəvrjotə (Wellen), gəvrjoͅtə (Rosmeer), gəvryjørtə (Tongeren), gəvryørtə (Riksingen), gəvrørtə (Wellen), gəvrø͂ͅrtə (Wintershoven), gəvrøͅətə (Kortessem), hət gəvrjátə (Mal), hət gəvrèərtə (Kermt), t xəvryətə (Romershoven), xəvrjørtə (Tongeren), ət gəvrērtə (Spalbeek), ət gəvrjōͅtšə (Borgloon), (o.)  gəvrērtə (Hasselt, ... ), gevarjeute  gəvrjøtə (Hoeselt), gevreurte  gəvryərtə (Vliermaal), het gevreur  t gəvrøjtə (Val-Meer), t gevreujerten  t xəvrøərt⁄n (Diepenbeek), t gevreurte  ⁄t gəvrø̄rtə (Borgloon), ⁄t xəvrøͅrtə (Diepenbeek), t gevrjeurte  (⁄)t gəvrjərtə (Hoeselt), Vb. dör t fel gevreuirte zèn búize van t wetter gesprounge (door de strenge vorst zijn er buizen van de waterleiding gesprongen).  gevreuirte (Kortessem), gevreus: gevros (Mheer), gevruùs (Venlo), jevrös (Kerkrade, ... ), gevries: ət gəvris (Spalbeek), rijm: rim (Bocholt), rouwvorst: donkere vriezende lucht  rouwvörst (Merselo), vorst: de vors (Velden), də voͅrst (Waterloos), voarst (Afferden), vors (Maastricht, ... ), vorst (Beegden, ... ), voəs (Veulen), voəst (Swalmen), vōrs (Lottum), vōrst (Meerlo, ... ), vŏrst (Gennep), voͅrst (Lanklaar), vòrs (Echt/Gebroek), vòrst (Middelaar), vəst (Beringen), vəət (Halen), vorst  vərst (Lummen), vorst (m.).  vørst (Achel), vorst.  vəst (Beverlo), vreer: de vrèèr (As, ... ), vreer (Hasselt), vreere (Melick, ... ), vreur (Eksel), vrēͅr (Bree, ... ), vrèr (Bree), de vreer  də vrēr (Peer), vreur: de vreur (Overpelt), de vrøͅr (Linkhout), də vrør (Beringen), vrør (Hamont, ... ), vrøər (Lozen), vrø̄r (Eksel), vrø͂ͅr (Lozen), vrø͂ͅyr (Bocholt), vrøͅr (Kaulille), vreur  vrør (Lummen), vreur (m.).  vrø͂ͅr (Bocholt), vreus: de vreus (Kwaadmechelen), freus (Wolder/Oud-Vroenhoven), vrus (Dieteren), vruuis? (Venlo), vruus (Arcen, ... ), vruùs (Venlo, ... ), vries: de vreͅis (Linkhout), də vris (Lommel), vris (Halen), vruis (Maastricht), (m.)  vrīs (Zelem), Aanvulling op laatste pagina, na vraag 54: St. Andris hoeg water of helle vris. Enne rink um de zôn binne 3 daag water in de tôn. 11, 12 en 13 mei zien de iesheilige = kans op nachtvorst.  de vrees freeren (Velden), de vries.  vrès (Maaseik), vries  vris (Donk (bij Herk-de-Stad)), vries (m.)  vris (Herk-de-Stad), vriesweer: vrees wair (Echt/Gebroek), vreeswéér (Tungelroy), vriezen, het -: het vreeze (Oirsbeek), t vrēizə (Hasselt), tfrēͅizə (Hasselt), tfreͅizə (Paal), ’t vreeze (Melick), ’t vreeͅze (Boukoul, ... ), ⁄t vreeze (Hoensbroek), ⁄t vrezen (Nieuwenhagen), vrost: dər vrōͅs (Teuven), d⁄r vros (Eygelshoven, ... ), vraos (Bleijerheide, ... ), vro.s (Sint-Martens-Voeren), vroas (Bleijerheide), vros (Eijsden, ... ), vrosch (Oost-Maarland), vrosj (Eijsden), vrost (Mheer), vrōs (Epen), vrŏs (Gulpen), vrös (Kerkrade, ... ), vrös (m) (Heerlen), vrø̄s (Beverlo), (mannelijk).  vrŏs (Heer), Aanvulling op laatste pagina, na vraag 54: Kaatrien lèk der stein in der rie (eerste vorst).  vrò.s (Mechelen), winter: weenter (Horst, ... ), wĕĕnter (Blitterswijck), winter (Meerlo, ... ), wintjere (Panningen) vorst (vriezend weer) [SGV (1914)], [ZND B2 (1940sq)] || vorst, het vriezen || vorst, het vriezen [gevreur] [N 22 (1963)] || vriezen [bieberen, bikken] [N 22 (1963)] III-4-4
vorsthout nokkenhout: nǫkǝhōt (Lummen), verstbalk: vę̄rs˱balǝk (Herten), vorst: vø̜rst (Weert), vø̜st (Tessenderlo), vǫrst (Neeritter, ... ), vorsthout: vø̄šhǭwt (Einighausen) De horizontale balk die door de nok van de kap van de standerdmolen loopt. Zie ook afb. 18. [N O, 44n] II-3
vorstlaag toplaag: tǫplǭx (Borgharen, ... ), vorstlaag: vjǫslāx (Diepenbeek), vorstlaag (Schimmert), vīǝslǭx (Klimmen), vōrstlǭx (Meijel), vǫrstlǭx (Tungelroy) De bovenste laag die bij het werk aanvankelijk over de nok van het dak heensteekt. [N F, 40a] II-9