e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
vorstpan afdekpan: āf˱dękpan (Einighausen, ... ), aspan: aspan (Oud-Caberg), betonvorst: bǝtǫnvōrst (Helden, ... ), broekstuk: brukštø̜k (Panningen), brōkstøk (Maaseik), dekpan: dēkpan (Meldert, ... ), dɛkpán (Tessenderlo), gepopte pan: gǝpǫp˱dǝ pan (Oud-Caberg), gevelvorst: gēevǝlvǫrst (Lummen), gēvǝlvøst (Kwaadmechelen), hoekpan: hukpan (Ottersum), hōkpan (Geleen), kantpan: kãntpan (Lommel), kappan: kappan (Noorbeek, ... ), knikpan: knekpan (Tungelroy), lijstpan: lēstpan (Herk-de-Stad), lē̜span (Diepenbeek), lęjǝspan (Kermt), naadpan: nǭtpan (Leopoldsburg), nekpan: nɛkpan (Borlo, ... ), nokpan: nǫkpan (Haelen, ... ), noordboompan: nǫrt˱buǝmpan (Achel), noordhoekpan: northukpan (Zepperen), noordkant: nōrtkaŋkt (Helden), noordpan: nȳrtpan (Bree), nōrpan (Boekt Heikant), nōrtpan (Boekt Heikant, ... ), nūrtpan (Bocholt, ... ), nūǝrtpan (Rotem), nǫrtpan (Eisden, ... ), nǭrpan (Paal), rieten vorstpan: rētǝ vorstpán (Meeuwen), rietpan: ritpan (Neerpelt), rietvorst: rit˲vōrst (Meijel), rī̄t˲vǫrst (Maaseik), rēt˲vǫrst (Bunde, ... ), schildmulde: šeltmølt (Grathem), schildpan: šeltpan (Grathem), schoerpan: šǫwrpan (Eisden), veertiger: fē̜t˲gǝr (Sint-Truiden), verstpan: viǝspan (Bilzen  [(id)]  ), viǝšpan (Bleijerheide, ... ), vī̄špan (Oirsbeek), vī̄ǝspan (Rotem), vī̄ǝšpan (Hoensbroek), vē.špan (Bemelen), vērspan (Maasbracht, ... ), vērstpan (Lanklaar), vēršpan (Houthem, ... ), vēspan (Berg, ... ), vēšpan (Einighausen, ... ), vēǝrspan (Stokkem), vē̜rspan (Maasmechelen, ... ), vęspan (Eisden), verstpan van het schild: vēspan van ǝt šelt (Stevensweert), vorst: vorst (Bree, ... ), vǫrst (Lummen), vorstepan: vǫrstǝpan (Ell), vorstmulde: vǫrstmølt (Grathem), vorstpan: vi ̞ǝspan (Vliermaal), vjyspan (Eigenbilzen), vjø.span (Opheers), vjøǝspan (Zepperen), vjęspan (Romershoven), vjǫspan (Diepenbeek, ... ), vorspán (Genk), vorstpan (Diepenbeek  [(ook voor rieten dak)]  , ... ), vorstpán (Lozen, ... ), vó̜span (Borlo, ... ), vøstpan (Donk, ... ), vøstpán (Tessenderlo), vø̜̜̄̄rstpan (Hoensbroek), vø̜rstpan (Kaulille, ... ), vø̜stpan (Berverlo, ... ), vō.rspan (Panningen), vōrspan (Helden), vōrstpan (Helden, ... ), vǫ ̞rstpan (Paal), vǫrspan (Baarlo, ... ), vǫrstpan (Achel, ... ), vǫspan (Hasselt, ... ), vǫspán (Herk-de-Stad), vǫstpán (Linkhout, ... ), vǫ̃ǝspan (Kermt), vǭrspan (Neerpelt), vǭrstpan (Hamont), vǭstpan (Lommel), vorstpan op de noordhoek: vjø.span op˱ dǝ nǫrthyk (Opheers), zadelpan: zālpan (Eisden), zijvorstpan: zē̜vø̜stpan (Zelem) Halfronde pan waarmee de nokken en hoekkepers van het dak worden bedekt; ook de soortgelijke pan voor de afdichting van de nok of de naden van het dakschild van een rieten dak. Vorstpannen worden met spijkers op de dakruiters vastgezet en met specie aan elkaar bevestigd. In Q 77b werd niet met vorstpannen gewerkt. Men smeerde daar de nok van het dak in met cement. Het woordtype broekstuk (L 290, L 372) duidt een pan aan die de verbinding vormt tussen de vorstpannen en de pannen die over de naden van het dakschild worden gelegd. [N 32, 45b; N 32, 45c; N 4A, 34a; N 4A, 34c; N F, 8] II-8
vorstvrij vorstvrij: vaorstvreej (Castenray, ... ), vaorsvreej (Castenray, ... ) beschermd tegen temperaturen onder de 0 graden III-4-4
vos fis: vis (Guttecoven), foks: foeks (Bleijerheide, ... ), fôks (Gronsveld), voeks (Ch?vremont), hennendief: hinnendief (Genk), muishondje: maoshöntje (Tessenderlo), rosse, de: de rosse (Kerkhoven), ulk: illik (Reuver), voe: voe (Sittard), vos: voas (s-Gravenvoeren), voes (Heel, ... ), voos (Vijlen, ... ), vos (Achel, ... ), voss (Eupen, ... ), vōs (Beringen, ... ), vŏs (Bilzen, ... ), voͅs (Eigenbilzen, ... ), vòs (Baelen, ... ), vós (Roermond, ... ), vôs (Boukoul, ... ), vös (mv.) (Holset), ook: reintje de vos  vos (Venray) vos [Heem 06.5-6 (1962)], [Willems (1885)], [ZND 48 (1954)] || vos, wijfje || vos: Hoe noemt u in uw dialect het roodharige hondachtige roofdier dat kippen steelt en vermaard is om zijn sluwheid? [N100 (1997)] III-4-2
vos, vospaard (een) lichte: lextǝ (Tessenderlo), voes: vus (Aalst, ... ), vuš (Alken, ... ), vū.s (As, ... ), vūǝs (Neer), vűs (Bilzen, ... ), voespaard: vuspē̜rt (Baexem, ... ), vušpi̯ā.t (Kortessem), vušpēǝt (Koersel), vűspi̯at (Vlijtingen), vos: vos (Eisden, ... ), vǫ.s (Achel, ... ), vǫs (Baarlo, ... ), vǫš (Rummen), vosje: vø̜skǝ (Venray), vospaard: vǫspē̜rt (Nederweert, ... ), vǫspē̜ǝrt (Paal), vǫspęrt (Meijel), vǫspɛi̯t (Halen), vǫspɛi̯ǝrt (Lommel) Licht- of rosbruin paard met witte manen, staart en poten. Onder de vossen zijn er diverse kleurnuanceringen: roodvossen (rode tot dieprode globe), goudvossen, zweetvossen (zwartachtig rood naar geel overhellend en glimmend), lichte vossen (geelbruin tot geelbruin), donkere vossen (van donkerbruin tot zeer donker roodbruin). [JG 1a, 1b; N 8, 63g, 63h en 63j] I-9
vossenstaart vossenstaart: pluimvormige wijnrode aar, deel vd kroedwis  vossestart (Uikhoven) vossestaart (grassoort) III-4-3
votiefmis bedankmis: bedankmès (Lutterade), beloofde mis: een beloafde mès (Meerssen), bestelde mis: bestelde mis (Sevenum), bijzondere mis: bezunder mes (Neerpelt), dankmis: dankmès (Jeuk), devotiemis: devotiemes (Meijel), dienst: deens (Waubach), fundatiemis: fundasiej mes (Geistingen), gesticht jaargetijde: gesjticht jaorgetie (Vlodrop), gesticht joargetij (Eigenbilzen), gestigt joargetieje (Opglabbeek), gəstichtjoorgətēē (Loksbergen), gestichte dienst: gestichdje deenst (Ell), gestichte mis: de geschtevdə mēs (Montzen), eng gestichte mès (Terlinden), geschtigde mès (Schimmert), gesjichde mès (Geleen), gesjtichde mees (Epen), gesjtichde mes (Baarlo, ... ), gesjtichde mis (Vlodrop), gesjtichde mès (Gulpen, ... ), gesjtichte mès (Guttecoven, ... ), gesjtichte mès (sjtichting) (Klimmen), gesjtigde mēs (Sittard), gesjtigte mès (Nuth/Aalbeek), gesjtigte mèès (Nieuwenhagen), gestichde mes (Holtum), gestichde mis (Venlo), gestichde més (Geulle), gestichdje mes (Roggel), gestichtde mès (Eys), gestichte mes (Bocholt, ... ), gestichte mis (Oirlo), gestichte mès (Diepenbeek), gestiechte mès (Heers), gestiegde mès (Maastricht), gestīgde mēs (Boorsem), gəsjtiechtə mɛs (Schinnen), gəstexte mes (Meijel), gəstextə meͅs (Siebengewald, ... ), jesjtiefte mès (Kerkrade), gestichte mis ter zekere intentie: gestichdje mes ter zekere intentie (Thorn), gestichte mis wegens gelofte: gestichte mes waeges gelofte (Baarlo), jaargetijde: jaorgetiej (Venray), mis voor een bijzondere intentie: mès veur een bezunger intensie (Uikhoven), stichting: ing sjtichting (Nieuwenhagen), sjtichting (Heel, ... ), sjtifting (Guttecoven), steechting (Sevenum), stichting (Eigenbilzen, ... ), stiechting (Hoepertingen), votiefmis: n vòtiefmès (Tongeren), votief mès (Maastricht), votiefmes (Peer, ... ), votiefmis (Roermond), votiefmès (Maastricht, ... ), votievmés (Eigenbilzen) Een mis die gelezen wordt op verzoek van de gelovigen. [N 96B (1989)] || Een mis die gesticht is krachtens een gelofte, votiefmis. [N 96B (1989)] III-3-3
vouw broekenvouw: brookevaw (Schinnen), broekplooi: broekplooi (Opglabbeek), koor: ’n kōər (twiə kōərn) (Tessenderlo), pits: de pitsj in de boks (Bleijerheide), plooi: plaij in de boks (Born), plau (Schimmert), pleai (Zolder), ploa (Lutterade, ... ), ploaaj (Opglabbeek), ploei (Achel, ... ), ploej (Beverlo, ... ), ploej (ploewj) (Neerpelt), ploewj (Jeuk), ploeëj (Eisden, ... ), ploēj (Neeroeteren), ploij (Boorsem), ploj (Munsterbilzen, ... ), plooi (Eigenbilzen, ... ), plooië (Born, ... ), plooj (Doenrade, ... ), plooj (twee plooje) (Zichen-Zussen-Bolder), ploow (Doenrade), plouw (Bleijerheide, ... ), plouəi (Lommel), plōēj (As), plōēëj (Hasselt), plŏĕwəj (Tessenderlo), plŏj (Meijel), ploͅjə (Hoepertingen), plui (Diepenbeek, ... ), pluj (Niel-bij-St.-Truiden, ... ), pluuj (Meeuwen, ... ), pluəj (Meeswijk), plūūj (Opglabbeek), ply(3)̄i (Opglabbeek), ply.i (Meeuwen), plòj (Bilzen, ... ), plóej (Sint-Truiden), plói (Tongeren), plöej (Reuver), [Mv.]  plōēwə (Loksbergen), b.v. -e van häöre rok.  ploej (Maastricht), B.v. in jas.  plooj (Roermond), b.v. kestum vol ploeje.  ploej (Beverlo), b.v. n ~ èn e kliet strèèke.  ploej (Zonhoven), B.v. van een rok.  plø͂ͅij (Hamont), niet omgespeld  plauw in de bŏks (Born), Uitdr. "de hoëlde v.e. plòj ès draaj kérre den imtrèk".  plòj (Bilzen), Zie ook vouw.  plouw (Heerlen), vouw: de vaaj in de bôks (Reuver), de vaw (Meerssen), de voaw (Lutterade), de voj (Echt/Gebroek), de vouw in de boks (Bleijerheide), de vâw in de brook (Stein), də voͅw ĕ gən boks (Montzen), də véé (Bilzen), een vauw (twie vauwe) (Kaulille), ein vaoj (twiè vaoje(n)) (Ophoven), ein vauw (twee vauwen) (Gruitrode), ein vauw (twie vaujen) (Rotem), ein vauw (twie vauwen) (Neeroeteren), en va-ë (twie va-ë) (Wellen), en vaa (twee vaaën) (Beverst), en vauw (twie vauwen) (Eksel), en veèe (twee vèèes) (Val-Meer), en vēͅ (twie vēͅen) (Bilzen), en vouw (twee vouwe) (Welkenraedt), en vâ (twē vâ) (Koninksem), eng vow (twie: vowwe) (Mheer), faaj (Roermond), ien vā (twi vā) (Gelinden), īn vāa (twie vāān) (Wijchmaal), īən vāəf (twIə vāəvən) (Oostham), n’ vauw (twie vauwe) (Kanne), toevoage (Buggenum), va-je (Blitterswijck), va.uw (Meeuwen), va:w (Opgrimbie), vaa (Houthalen, ... ), vaa (vaas) (Hoepertingen), vaai (Blerick, ... ), vaaie (Herten (bij Roermond), ... ), vaaien (Blerick, ... ), vaaij (Wellerlooi), vaaije (Wellerlooi), vaaj (Afferden, ... ), vaaje (Arcen, ... ), vaajə (Swalmen), vaauw (Heek, ... ), vaauwe (Heek, ... ), vaauwen (Heijen), vaj (Obbicht), vaje (Afferden, ... ), vaje? (Reuver), vajje(n) (Obbicht), vaoi (Echt/Gebroek), vaoije (Echt/Gebroek), vaoj (Echt/Gebroek, ... ), vaoje (Nederweert), vau (Lommel), vauw (Amby, ... ), vauw (twie vauwe) (Niel-bij-As), vauwe (Amby, ... ), vauwe(n) (Schinveld, ... ), vauwj (Dieteren), vauwje (Dieteren), vauwwe? (Sittard), vaŭw (vaŭwe) (Montzen), vaw (Eisden, ... ), vaw (twi vawe) (Maastricht), vawe (Gennep, ... ), vawwe (Klimmen, ... ), vā (Hasselt, ... ), vā:w (Meeswijk), vāuw (Hamont, ... ), vāuwe (Schimmert), vḁ̄ (Zelem), vḁ̄ (twīə vḁ̄s) (Halen), vei, vêê (Herderen), vo (vouwen) (Beringen), voa (Helden/Everlo, ... ), voag (Baarlo, ... ), voage (Baarlo, ... ), voaij (Beegden), voaije (Beegden), voaj (Heel, ... ), voaje (Heel, ... ), voajə (Swalmen), voaë (Helden/Everlo, ... ), voj (Horst), voow (vowe) (Heers), vouuve (Venlo), vouw (Brunssum, ... ), vouwe (Brunssum, ... ), vow (Noorbeek, ... ), vōj (Horst, ... ), vōj-je (Horst), vōje (Meterik), vōūw (Heijen), vōͅw en də boks (Meijel), voͅu (Montzen), voͅw (Lanaken), vâoi (Genooi/Ohé, ... ), vâoie (Genooi/Ohé, ... ), vâw (Urmond), vâwen (Urmond), ən vaw (twie vawe) (Mechelen-aan-de-Maas), ən vaw (twie vawen) (Lanaken), ən vaw (twiə vawə) (Rekem), ən vayw (twīe vayən) (Opglabbeek), ən vā (twi vān) (Sint-Truiden), ən vān (twiə vānən) (Peer), ən vāw (twiə vawə) (Hamont), ən vāw (vāwən) (Sint-Huibrechts-Lille), ən vēͅ (twē vēͅə) (Martenslinde), ən vōj (twīə vōjə) (Molenbeersel), ən vâ (twi vâən) (Zonhoven), ’n vaach (twie vage) (Kuringen), ’n vauw (twieë vauwë) (Lanklaar), ’n vauw (twië vāūwen) (As), ’n vaw (twie vawe) (Amby), ’n vāw (twie vāwen) (Overpelt), ’n vouw (Heusden), ’n vow (Eijsden), (half lange klinker).  vouw (Schaesberg), vouwe (Schaesberg), (Kort uitspreken).  voaj (Stevensweert), (Lang uitspreken).  voaje (Stevensweert), (va-uw).  vāuw (Schimmert), b.v. De vauw in de bóks sjtrieche.  vauw (Kerkrade), B.v. faaj in de bóks.  faaj (Roermond), b.v. stèèk dee ~ ns oeet mn broek.  vaa (Hasselt), b.v. vaa(ë)n èn mn bròk.  vaa (Zonhoven), b.v. vawwe in zn brook.  vaw (Maastricht), b.v. verkie"de vaa in-e brùk.  vaa (Beverlo), Zie ook plouw.  vouw (Heerlen) de vouw in de broek [N 59 (1973)] || Hoe noemt U: een plooi [N 62 (1973)] || plooi || plooi: rimpel in een stof, vouw || plooi: vouw || vouw [SGV (1914)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || vouw (twee vouwen) [ZND 08 (1925)] || vouw, plooi || vouw, plooi, rimpel || vouw: plooi || vouwen (mv.) [SGV (1914)] III-1-3
vouw van een beitel beitelvouw: bęjtǝlvāj (Montfort), bęjtǝlvǫw (Meerlo), snee: snēj (Heijen), snęj (Maastricht), šnē (Helden, ... ), šnēj (Herten), vouw: vǫ.j (Weert), vǭx (Helden, ... ), waat: wā.t (Swalmen), wǭt (Zutendaal) De lange, afgeschuinde kant waarin het ondereinde van een beitel uitloopt. [N 33, 119] II-11
vouwblinden mannetjeblaffeturen: manǝkǝblafǝtȳrǝ (Bilzen), toeslagen: tsǫwšlē̜ǝx (Bleijerheide), vouwblinden: vāwblindǝ (Ottersum), vāwblęjnjǝ (Geulle), vǫwblenjǝ (Posterholt) Blinden die draaiend aan de binnenzijde van de ramen bevestigd zijn. De vouwblinden bestaan gewoonlijk uit vier slagen die twee aan twee tegen elkaar gevouwen kunnen worden en links en rechts van het kozijn worden opgeborgen. [N 55, 66a] II-9
vouwen plooien: ploeien (Rotem), ploeije (Beringen), ploie (Heers), plooie (Hoeselt), plooien (Hoepertingen), plujən (Zonhoven), Gebruikelijker.  ploiə (Martenslinde), plooi.je (Kuringen), vouwen: va-ë (Wellen), vaa-ə (Hoepertingen), vaaie (Herten (bij Roermond), ... ), vaaien (Blerick, ... ), vaaije (Wellerlooi, ... ), vaaje (Arcen, ... ), vaajen (Sint-Odiliënberg), vaajə (Swalmen, ... ), vaauwe (Heek, ... ), vaauwen (Heijen), vaaën (Beverst), vaje (Afferden, ... ), vajje (Obbicht), vajjen (Obbicht), vaoije (Echt/Gebroek, ... ), vaoje (Geistingen), vaouwen (Heijen), vaujen (Rotem), vauwe (Amby, ... ), vauwen (As, ... ), vauwje (Dieteren, ... ), vauwë (Lanklaar), vauwən (Bocholt), vawe (Gennep, ... ), vawwe (Amby, ... ), vawwə (Maastricht), vawə (Hamont, ... ), vayən (Opglabbeek), vā (Gelinden, ... ), vāān (Wijchmaal), vāje (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), vān (Linde, ... ), vāū (Sint-Truiden), vāwen (Overpelt), vāwən (Hamont, ... ), vāə (Borgloon, ... ), vāən (Zonhoven), vāəvən (Oostham), ve (Zichen-Zussen-Bolder), vēͅen (Bilzen), vēͅə (Martenslinde), voaije (Beegden, ... ), voaje (Baarlo, ... ), voaë (Helden/Everlo, ... ), voje (Weert, ... ), voue (Heusden), vouwe (Beringen, ... ), vowe (Schaesberg), vowwe (Mheer), vowən (Sint-Huibrechts-Lille), vōāje (Stevensweert, ... ), vōj-je (Horst), vōje (Meterik, ... ), vōjje (Horst), vōjə (Molenbeersel), voͅ.u.ə (Eupen, ... ), vŭawe (Montzen), vàuwe (Schimmert, ... ), (Koninksem), vâoie (Laak, ... ), vâwen (Urmond), vèèè (Val-Meer), vɛ̄əvən (Tessenderlo), Klankwettig ??  voage (Beegden, ... ), Klankwettig [Getelijn].  vage (Kuringen) ik zal het in vieren vouwen [ZND 08 (1925)] || vouwen (mv) [SGV (1914)] || vouwen (ww) [SGV (1914)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] III-1-2