e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
vrucht zetten aanzetten: a sètte (Wijlre), aan zitten (Montfort), aangezat (Stein), aanzette (Blerick, ... ), aanzitte (Roermond), aanzitten (Roermond), ā.zeͅtə (Eys), good aagezat (Lutterade), áánzitte (Pey), ‧āzɛ.tə (Ingber), #NAME?  aanzètte (Klimmen), eigen spellingsysteem  aanzètte (Schinnen), aanzétte (Neer), anzitte (Meijel, ... ), ideosyncr.  a-zetse (Kerkrade), aanzetten (Sittard), NCDN  àànt zittö (Stevensweert), áán zittö (Stevensweert), Nijmeegs (WBD)  ènzittə (Meijel), oude spellingsysteem  aangezet (Meijel), Veldeke  aazètte (Klimmen), WBD/WLD  aanzittə (Kapel-in-t-Zand), aanzèèttən (Urmond), aonzette (Caberg), WLD  aanzette (Sevenum), aanzetten (Born), aanzettə (Oirsbeek), aanzittə (Montfort), aanzètte (Sevenum), aanzèttə (Guttecoven), aanzétte (Maasbree, ... ), azettə (Wijnandsrade), ēnzéttə (Gennep), zitte aan (Kesseleik), áánzitte (Swalmen), áázette (Schaesberg), ’t zet áá (Schaesberg), WLD (De o is niet voldoende gedifferentiëerd; vandaar soms –)  áánzittə (Haelen), ± WLD  aanzette (Weert), botten: botten (Ittervoort), ideosyncr.  botte (Vlodrop), WLD  botte (Mheer), dragen: draegen (Heerlerbaan/Kaumer), driegt (Heerlerbaan/Kaumer), WBD/WLD  dea boum dreug (Lutterade), draage (Lutterade), WBD\\WLD  drààgə (Amstenrade), WLD  dráágə (Doenrade), keren: kaere (Venlo), kweken: Endepols (? - onduidelijk)  kweke (Maastricht), laden: laaje (Schimmert), lojen (Eksel), louweje (Jeuk), lŏĕje (Hoeselt), eigen fon. aanduidingen de fritbuim laje zich dit jaor good  laje (Ell), ideosyncr.  laaje (Thorn), Venlo e.o.  laaje (Maasbree), WBD/WLD  lààjə (Susteren), WLD  laden (Schinnen), poowen ?: poowə (Loksbergen), schot in zitten: WLD  d’r zit sjeut in (Maastricht), spelen: spiêle (As, ... ), spenen: schpiene (Amby), sjpene (Roermond), sjpiēne (Doenrade), speene (Altweert, ... ), spenen (Houthalen), spienne (Genk), spènen (Eigenbilzen), Bree Wb.  spiêne (Bree), ideosyncr.  sjpiene (Gronsveld), spenen (Hoensbroek), IPA, omgesp.  spenə (Kwaadmechelen), WBD/WLD  spenen (Ophoven), spīēne (As), ± WLD (?)  speene (Ospel), uitbotten: WLD  oetboete (Posterholt), uitlopen: WLD  oetlope (Gulpen, ... ), vollopen: ’t löptj völle (Herten (bij Roermond)), vrucht maken: ideosyncr.  vrucht make (Eijsden, ... ), vrucht maken (Eijsden, ... ), vrucht zetten: vruch zette (Hoensbroek), vruch zitte (Gulpen), vrucht zette (Oirlo), eigen spellingsysteem  vrucht zette (Meerlo), vurcht zĕtte (Merkelbeek), Endepols  vröch zette (Maastricht), ideosyncr.  vurcht zètte (Sittard), Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones  vröch zitte (Gulpen), Veldeke aangepast  vrucht zette (Tienray), Veldens dialekt  vrucht zetten (Velden), WLD  vruch zitte (Venlo), vruch zittə (Venlo), vruchten (krijgen): de vruut (Vaals), vruchten (vormen): WBD/WLD  vröch (Maastricht), WLD  vrèùch (vurme) (Itteren), vrèùch vèùrme (Itteren), vruchten worden: WLD  ’t weure vröchte (Maastricht), zaad krijgen: Veldeke aangepast  zāōd kriege (Tienray), zetten: zette (Ospel), zitte (Swalmen), eigen spellingsysteem  zetten (Maastricht), zich zetten (de boom -): Veldeke 1979 nr 1  d’m boëm zet zich (Venray) vrucht zetten || Vruchten vormen, vrucht zetten (spenen, laden). [N 82 (1981)] || vruchtvormen || vruchtzetten III-4-3
vruchtbare grond beste grond: bęstǝ gront (Berverlo), bloemendrek: blōmǝdrɛk (Hoensbroek), bouwgrond: bou̯wgront (Vliermaal), bowgront (Hoensbroek), bǫu̯wgronjtj (Ittervoort), dankbare: dankbare (Maasniel), dankbare grond: daŋkbārǝ gronjtj (Montfort), daŋkbārǝ gront (Klimmen, ... ), daŋkbārǝ grōnt (Heijen), drek: drɛk (Maaseik), felle grond: fɛ̄lǝ gront (Schimmert), gaardengrond: gārdǝgront (Hoensbroek), gardeniersgrond: gɛrdǝnērsgroŋk (Hout-Blerick), gelpe: gɛlpǝ (Genk, ... ), gelpe grond: gølǝpǝ grōnt (Maasmechelen), gɛlpǝ gronjtj (Einighausen, ... ), gɛlpǝ gront (Aldeneik, ... ), gɛlpǝ grōnjtj (Ell), gɛlpǝ grōnt (Middelaar), gɛlǝpǝ gront (Geistingen), gelpse grond: gɛlpšǝ gront (Schimmert), gewassige grond: gǝwasegǝ gront (Beringen), gewillige grond: gǝwelǝgǝ gront (Beringen, ... ), goed land: gōt lanjtj (Jabeek, ... ), gōt lant (Hoensbroek), gōt lānt (Eijsden), goed veld: gōt vɛljtj (Maasbracht), goede: gui̯ǝ (Neerpelt), gōi̯ǝ (Bree, ... ), goede akkergrond: gōu̯ǝ akǝrgronjtj (Brunssum), goede bouwgrond: gōi̯ǝ bugronjtj (Obbicht), goede drek: jou̯wǝ drɛk (Bleijerheide), goede grond: goi̯ǝ gront (Beringen, ... ), goi̯ǝ groŋk (Blerick), goi̯ǝ grǫnt (Beringen, ... ), goi̯ǝ xront (Sint-Martens-Voeren), goi̯ǝn groŋk (Tegelen), gou̯wǝ gronjtj (Einighausen), gou̯ǝ grunjtj (Oirsbeek), gowǝ gront (Klimmen), gui̯ǝ gront (Borgloon, ... ), gui̯ǝ grōnt (Heijen, ... ), gui̯ǝ grǫnt (Borgloon, ... ), gui̯ǝ grǭnt (Spalbeek, ... ), guǝ gronjtj (Schinveld), gøi̯ǝ grǫnt (Kiewit), gō grōnt (Margraten), gōi̯ǝ gronjtj (Boukoul, ... ), gōi̯ǝ gront (Aldeneik, ... ), gōi̯ǝ grø̜nt (Opitter), gōi̯ǝ grōnt (Eisden, ... ), gōi̯ǝ grōŋk (Boekend), gōi̯ǝ grōŋt (Eijsden), gōwǝ gront (Hoensbroek, ... ), gōǝ groŋk (Panningen), gōǝ groŋkt (Panningen), gūi̯ǝ grōnt (Grote-Spouwen), gǫi̯ǝ gront (Lummen), gǫu̯wǝ grunjtj (Oirsbeek), gǫwǝ grǫŋk (Waubach), xui̯ǝ xrōnt (Gingelom), goede leemgrond: gōu̯ǝ lēmgronjtj (Brunssum), goede vette grond: gui̯ǝ vɛtǝ grǫnt (Lommel), gulle bodem: gølǝ boi̯ǝm (Velm), hofgrond: hǭfgronjtj (Swalmen), humusgrond: hȳmǝsgront (Riksingen), humusrijke: hymǝsrīkǝ (Haelen), labeurgrond: labørgront (Halen, ... ), labørgrǫnt (Borgloon, ... ), lǝbyǝrgront (Romershoven), lǝbø.rgront (Donk, ... ), lǝbøǝrgront (Vliermaal), landbouwgrond: lantbuwgront (Maaseik), leemgrond: lęi̯mgrōnt (Boorsem), lochte grond: loxtǝ gront (Klimmen), multere grond: møltǝrǝ groŋk (Egchel), nette grond: nɛtǝ grōnt (Eisden), rijke grond: rikǝ grōnt (Heijen), rē̜ǝkǝ grǫnt (Lummen), rijpe grond: rai̯pǝ grǫnt (Tongeren), rapǝ grǫnt (Halen), rīpǝ gronjtj (Melick), schone akker: šō.nǝ akǝr (Klimmen), teelgrond: tø̄lgronjtj (Ell), tēlgrōnt (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), teeltgrond: tiǝltgrǫnt (Halen), tēltgroŋk (Egchel), veldgrond: vɛljtjxrǫnt (Diepenbeek), vette: vɛtǝ (Tungelroy), vette grond: vette grond (Limmel, ... ), vetǝ gront (Beringen), vetǝ grōŋt (Eijsden), vętǝ grōnt (Eisden, ... ), vętǝ grǫnt (Hoeselt, ... ), vɛtǝ gronjtj (Boukoul, ... ), vɛtǝ gront (Kermt, ... ), vɛtǝ groŋk (Baarlo, ... ), vɛtǝ groŋkt (Panningen), vɛtǝ grōnt (Gingelom, ... ), vɛtǝ grōŋk (Boekend, ... ), vɛtǝ grǫnt (Beverst, ... ), vɛ̄tǝ groŋk (Panningen), vettige grond: vɛtǝgǝ grōnt (Neerharen), vlotte grond: vlotǝ grō.nt (Leunen), vruchtbare: vruchtbare (Maasniel), vrøxtbārǝ (Mal, ... ), vruchtbare grond: vrøxbārǝ gronjtj (Jabeek), vrøxbārǝ groŋk (Egchel), vrøxtbārǝ gront (Venlo), vrø̜̄xbǝrǝ grǫnt (Opheers), vrē̜xborǝ grǫnt (Beverst), wasbare: wasbare (Hoensbroek), wasbare grond: wasbare grond (Klimmen, ... ), wasbārǝ gronjtj (Melick, ... ), wasbārǝ gront (Meijel), wasbārǝ groŋk (Blerick), wasbārǝ grønt (Opglabbeek), wasbārǝ grōnt (Gronsveld, ... ), wasbǝn grōnt (Weert), wazbōrǝ grǫnt (Genk), wāsbarǝ grōnt (Rijckholt), wāsbǝrǝ grōnt (Mheer), wassige: wɛsegǝ (Tungelroy), wassige grond: wɛsegǝ gront (Klimmen), wɛsegǝ grōnt (Neerharen), zware: zwǭrǝ (Tungelroy), zware grond: zu̯owǝrǝ grǫnt (Tessenderlo) Grond van een dergelijke samenstelling dat de groei van de geteelde gewassen er gunstig door wordt be√Ønvloed en die gunstig reageert na bemesting. Goede grond die geschikt is voor de teelt. [N 27, 28; N 27, 29; N 27, 30] I-8
vruchtgebruik <omschr.> bladeren hebben van: he het blaajer van dat good/dat hoes (Sint-Martens-Voeren), afpacht: afpacht (Paal), bij het leven: bei ⁄t leeve (Maastricht), bij leven: bie lèève (Geulle), biej lèèvə (Heel), bij leven (Maastricht), blijvend genot: blāvənt gənot (s-Herenelderen), bruikrecht: broekrech (Stein), dooddag: dordag (Jeuk), dooddag eraan hebben: doetdach eraan heubbe (Jeuk), dooddag eraan hebben (Jeuk), doodsdag eraan hebben: de doodsdag eraan hebben (Gorsem), doodsdag hebben: doodsdag həmme (Zepperen), eigendom: eigendom (Heppen), erf: erf (Kwaadmechelen), eͅrf (Herk-de-Stad), erfdienstbaarheid: erfdeensbaarheid (Venlo, ... ), erfpacht: erfpacht (Opitter), (meestal 50 jaar).  erfpagd (Meijel), erfrecht: erfreg (Vlodrop), gebruik: ⁄t gebruuk (Oirlo), gebruiksrecht: gebrauksrecht (Oirlo), genot: genot (Hechtel, ... ), get vermaken: gét vərmaakə (Maastricht), hij heeft zijn leef erin: he het zn lèf tren (Mal), fr. un  he het zn lèf trun (Genoelselderen), klaargebruik: klaargebroek (Moresnet), leef: de leef (Montfort), leefrente: liefrintə (Maastricht), leeftocht: laeftoch (Grevenbicht/Papenhoven), laeftóch (Sittard), laiftocht (Ell), leeftoch (Jeuk, ... ), leeftocht (Echt/Gebroek, ... ), leeftoog (Voort), leftoojt (Mheer), lēēftoch (Schaesberg), liəftoͅx (Gutshoven), lèèftoch (Wijlre), lèèftòg (Guttecoven), lééftòch (Susteren), lêf tocht (Schimmert), Opm. toegift.  de lééftoch (Klimmen), levensgebruik: levensgebruik (Hechtel), levenspacht: levenspacht (Achel), levensrecht: levensrech (Maastricht), levenstocht: levenstocht (Born, ... ), levenstuist: lèvənstoast (Montfort), nutzniessung (du.): notzneesseng (Eupen), op het langste leven: op et langstə leevə (Maastricht), op t langs laeven (Blerick), op ⁄t langste leven (Eksel), pacht: pach (Hasselt), recht bij leven: rèch-bééj-lêêvə (Heerlen), recht van andermans eigendom: recht van andermans eigendôm (Hoensbroek), rente: rent (Sint-Truiden), tocht: toch (Maastricht, ... ), tocht (Beringen, ... ), tochtn (Rotem), toecht (Loksbergen), toegt (Oirsbeek), tog (Waltwilder), togt (Diepenbeek), toog (Sint-Truiden), toot (Kaulille), touch (Wellen), towx (Kortessem), toxt (Borgloon, ... ), tŏĕcht (Loksbergen), tucht (Tessenderlo), tuocht (Lommel), tuxt (Oostham), tòch (Doenrade), tòcht (As), tògt (Lommel), Opm. toegift.  der toch (Klimmen), ps. omgespeld volgens Frings.  toͅxt (Herk-de-Stad), van en hoes of en stuk land  tocht (Mechelen-aan-de-Maas), tuis: taous (Sint-Lambrechts-Herk), toəs (Kaulille), tuis voor het leven: tous vuer ⁄t leve (Itteren), tuist: toast (Montfort), vermaken op het leven: vermake op ⁄t laive (Melick), voor het leven: veur ut léévə (Venlo), vrucht daarvan: vrucht daovan (Rekem), vruchtgebruik: levenslang vruchtgebruik (Sint-Truiden), vrechtgebruik (Dilsen), vreuchgebruik (Sint-Lambrechts-Herk), vreuggebreuk (Maaseik), vreuggebruik (Ulbeek), vreugt-gebrŏĕk (Sevenum), vrichtgebri-jk (As), vriechtgebriek (Niel-bij-As), vruchchəbroek (Kapel-in-t-Zand), vruchgebreuk (Zichen-Zussen-Bolder), vruchgebroek (Eys, ... ), vruchgebruik (Riksingen), vruchgebruëk (Zepperen), vruchgəbroēk (Beesel), vruchgəbrōēk (Epen), vruchtgebreek (Eigenbilzen), vruchtgebriek (Neeroeteren), vruchtgebroeek (Weert), vruchtgebroek (Merkelbeek, ... ), vruchtgebroëk (Sevenum), vruchtgebruik (Achel, ... ), vruchtgebruik van het houis (Sint-Truiden), vruchtgəbrŭŭk (Meijel), vruggebruik (Groot-Gelmen), vruggəbrōēk (Roermond), vrŭch-gebrôêk (Schimmert), vröchgebruuk (Amby, ... ), vröchgəbruuk (Maastricht), vröchtgebroek (Gulpen), vröggebruuk (Maastricht), vrøxgəbrök (Hasselt), vrøxtgəbryk (Hamont, ... ), ⁄t vrucht gebruuk (Eksel), ps. invuller twijfelt over het antwoord!  vruchtgebrük ? (Tienray) het recht om levenslang gebruik te maken van een anders goed [tocht, bij leven] [N 89 (1982)] || het vruchtgebruik [N 21 (1963)] || hoe heet het levenslang vruchtgebruik van een goed bv. van een huis ? [ZND 32 (1939)] || vruchtgebruik [N 21 (1963)] III-3-1
vruchtvlies bed: bəd (Oirsbeek), cf. WBD dl. I, p. 451 s.v. "bed"(kalfsvlies)  béd (Loksbergen), blaas: bloas (Beek), geboortevlies: geboortevlies (Kinrooi), helm: den helm (Jeuk), hellem (Geleen, ... ), hellum (Brunssum), helm (Blerick, ... ), hēlm (Nieuwenhagen), hèlm (Heel, ... ), hèləm (Reuver), hélm (Heerlen), cf. VD s.v. "amnion"= binnenste vruchtvlies, lamsvlies; cf. VD s.v. "lamsvlies"(anat.) +amnion, vlies dat de vrucht in het moederlijf omgeeft, waarvan het alleen gescheiden is door vocht, het zgn. vruchtwater  hèlm (Gennep), cf. VD s.v. "I. helm"2. "het vlies dat bij de geboorte het hoofd van sommige kinderen omgeeft...."etc.. etc.  helm (Maasbree), wende = werde? slecht leesbaar  mèt de hellem gebore wende (Kanne), lechje: cf. Weijnen Etym.Dialectwb. p. 112 s.v. "lechter, lechteren, leegter"(nageboorte)  légkken (Meijel), lechter: ligtervlies waarin het ongeboren kind zich bevindt; cf. WBD dl. I blz. 452; "ligter"; vgl. Weijnen Etym. Dialectwb. p. 112 s.v. "lechter, lechteren, leegter"(afl. van "liggen"zie idem WLD dl. I, 11 p. 83 lemma "kalfsvlies  leegter (Montfort), lies: cf. WBD dl. I, blz. 451 s.v. "kalfslies"en "kalverslies"(lemma "kalfsvlies")  lees (As), moedervliezen: moodərvleezə (Venlo), net: net (Sevenum, ... ), nèt (Montfort, ... ), vel: vel (Meijel), vlies: vlees (Ell), vlies (Alken, ... ), vlīēs (Stevensweert), vliezen: de vlieze zèn al gebroo.ke (Zolder), vlieze (Meijel, ... ), vliezə (Kelpen), water breekt  vliezen breken (Neeroeteren), vruchtvlies: vruchtvlies (Echt/Gebroek, ... ), vuils: cf. WBD dl. I p. 452 (lemma "kalfsvlies) de typeringen "vuil"en "vullis  vaas (Bocholt), waterblaas: waterblaos (Gulpen), watervlies: woatervlies (Eigenbilzen) Vlies waarin het ongeboren kind zich bevindt (helm). [N 115 (2003)], [N 84 (1981)] III-2-2
vruchtwater water: wao.ëter (Zonhoven) vruchtwater III-2-2
vuil vuil: Dèn voele kèl wördt al muuj as ie ziet wérke  voel (Gennep, ... ) lui III-1-4
vuil in sloten aandrijfsel: èndrifsəl (Gennep), bocht: d⁄n bòcht (Venray), bras: bras (Ell, ... ), brasch (Heerlerbaan/Kaumer), dik: deͅx (Kwaadmechelen), drek: drek (Beesel, ... ), drék (Venlo), drift: drift (Horn, ... ), ⁄t dríf (Schimmert), drijfriet: driefreet (Maastricht), drijfsel: driefsel (Weert), gedrijf: gedreef (Itteren), gedrif (Itteren), giet: (ferro-ocide).  gèt (Meijel), groene drek: greunen drek (Venlo), knoei: knooj (Montfort), kruid: krōēt (Hunsel), luus: leuj (Stein), luusj (Kerkrade), cf Flora  lés (Loksbergen), luus en wier: lūūs en wier (Kapel-in-t-Zand), moer: moer (Sittard), (= vooral wier).  meer (Gruitrode), moos: moos (Tungelroy), nuttigheid: nuttīgheīd (Meijel), reek: (staat er) was suggestie  reek (Stein), rommel: rommel (Buchten, ... ), rômmel (Maasbree), rotzooi: rotsooij (Maastricht), rotzooei (Velden), rotzooi (Buchten, ... ), rotzooij (Vlodrop), rotzooj (Meijel, ... ), rotzooi en nuttigheid: rotzooi en nùttigheiĕd (Ingber), sladder: sladder (Born), (ook wel zo genoemd).  slàdder (Opglabbeek), slijk: sjlĭĕk (Sittard), slīēk (Sevenum, ... ), sloeper: m.  šluəpər (Eys), sloever: sloever (Eys), todder: (Rhône).  taoter (Neer), uitvaagsel: utj vèèchsəl (Meijel), vloot: vlaot (Herten (bij Roermond)), vlootgras: vlòtgraas (Grevenbicht/Papenhoven), vlootstro: vlaotstruuĕ (Stevensweert), vuiligheid: (vówlighèjt) (As), wier: wier (Beesel, ... ), zomp: zomp (Lutterade), zômpe (Schimmert) vuil, stro of zeewier in sloten of tegen dijken [geffeling, eek, vlot, lies, drift, geffel, gaf, bras, reek, deek] [N 81 (1980)] III-4-4
vuil waterx aalzeik: naal seek (Holz), aanspoel: aanspool (Born), brak water: brak water (Waubach), brakwāāter (Thorn), braok wààtər (Susteren), brōāk waater (Doenrade), bràkwaittər (Loksbergen), brâkwater (Venray), broei: bröj (Klimmen), bruin water: broen water (Stein), drekwater: drekwater (Merkelbeek), gemoerd water: gemeurd (Haler), gemoerd wassər (Simpelveld), gemuijerd water (Mheer), gemuurd water (Venray), gəmeert (Opglabbeek), (o.).  gem‧uurd w‧ater (Montfort), o.  gəmyərt wātər (Eys), giet: (natuurlijk).  geet (Gruitrode, ... ), gietachtig water: giëtechtig water (Maasbree), gietwater: geutwater (Heer), gu͂twaater (Velden), gètwatter (Meijel), gèùtwater (Venlo), götwáátər (Maastricht), götwäoter (Gronsveld), (= met algen).  gīētwater (As), luter: läöëter (Moorveld (Waalsen)), (= gebruikt voor de was e.d.).  līēter (As), (gebruikt).  līēter (Gruitrode, ... ), luter zedepwater cf III.2.1, waswater  läöëter (Geulle), modder: módder (Susteren), modderpoel: modderpool (Stein), môodərpool (Nieuwenhagen), modderwater: môodərwaatər (Nieuwenhagen), moerig water: muujerug water (Roermond), mooswater: mooswaater (Montfort), mooswater (Meeuwen, ... ), mooswatər (Pey), mosswater (Bree), mouws wetter (Jeuk), mōōswāāter (Schimmert), mōs(wà⁄ər) (Kwaadmechelen), nut water: nŏt-water (Ospel), nut water (Beek), nūt (Noorbeek, ... ), nūūt (Wijlre), nöt waattər (Grevenbicht/Papenhoven), nöt water (Buchten, ... ), nöt watər (Wijnandsrade), onnut water: o.  onnøt wātər (Eys, ... ), schmutzwasser (du.): sjmòètswasser (Simpelveld), schra water: sjrao watər (Epen), sladder: sjladder (Bunde), sladderwater: ⁄n sladderwater (Stein), slenk: schlink (Heerlerbaan/Kaumer), slijk: sliek (Ophoven), slijkgeul: sliekguul (Opglabbeek), slond: schlonk (Heerlerbaan/Kaumer), smerig water: schmaerig water (Amby), sjmaerich waattər (Beesel), sjmaerig water (Reuver), sjmeerig watər (Kapel-in-t-Zand), sjmerig water (Herten (bij Roermond)), sjmerigh (Vlodrop), sjmiērig water (Hoensbroek), sjmèèrich wààtər (Horn), sjméerəch wáátər (Haelen), sjméérəch wáátər (Haelen), smaerig water (Blerick, ... ), smerig water (Tungelroy), smerreg water (Tienray), smerrig (of vīēs) water (Oirlo), smerrig water (Meerlo), smerrəch wattər (Meijel), smärig waoter (Caberg), smèrig woater (Eigenbilzen), smèèrich wáátər (Venlo), smèèrig wàtər (Venlo), smérig waoter (Gennep), smérrəch wattər (Meijel), sméérəg waoter (Vlijtingen), stortslijk: stort-slīēk (Sevenum), stortwater: stort-wāāter (Sevenum), stortwater (Sevenum), todder: tootər (Tegelen), tōtər (Hunsel), troebel: troebel (Ten-Esschen/Weustenrade), vettig water: vettich waattər (Beesel), vies water: fies wasser (Vaals), fie͂s water (Venlo), vies (water) (Hoensbroek, ... ), vies wasser (Kerkrade), vies water (Beek, ... ), vies watər (Ubachsberg), vies wŏáter (Hoeselt), vies wássər (Simpelveld), vies-water (Posterholt), viez water (Eys), vieès water (Ingber), vieës water (Waubach), viès water (Schimmert), viës water (Waubach), vīeswáátər (Doenrade), vīēs water (Gulpen, ... ), vīēs wāātər (Hulsberg), vīēs wààtər (Amstenrade), vīēs wáátər (Nieuwstadt), vīēs-waoter (Gennep), vīēës waatər (Nieuwenhagen), vīz watər (Teuven), vĭĕs (water) (Sittard), vîes watər (Schimmert), vleddig water: vleddieg wasser (Kerkrade), vuil waswater: voel wesjwater (Geulle, ... ), vuil water: voel (water) (Itteren, ... ), voel water (Doenrade, ... ), voel wáátör (Stevensweert), voel wáátər (Horn, ... ), voelwaater (Maastricht), voelwater (Gulpen, ... ), voelwāāter (Thorn), voul water (Weert), voêl water (Boekend), vōēl waattər (Beesel), vōēl waatər (Heel), vōēl water (Roermond, ... ), vōēl wààtər (Maastricht), vōēl wáátər (Heythuysen, ... ), vōēlwatər (Swalmen), vuilwater (Meeuwen), vŭŭl wààtər (Meeuwen), vôel wàtər (Venlo), vôel wáátər (Haelen, ... ), vôelwater (Venlo), vôèl wááter (Weert), vûl water (Bree), vuil, smerig water: vōēl sjméérieh (Reuver), zompig water: zoompig (Sweikhuizen), zompwater: zompwater (Lutterade), zômpwater (Ell) vuil water [mooswater, getwater] [N 81 (1980)] III-4-4
vuilnis drek: drek (Maastricht), gemeen: spelling Beverlo wbk.; \": naslag (stomme e)  gemê\"n (Beverlo), mul: møͅl (Ransdaal), reppig: spelling Beverlo wbk.; \": naslag (stomme e)  rèppeg (Beverlo), schebbig: spelling Beverlo wbk.; \": naslag (stomme e)  schèbbeg (Beverlo), smerig: spelling Beverlo wbk.; \": naslag (stomme e)  smireg (Beverlo), stront: spelling Beverlo wbk.; \": naslag (stomme e)  strùnd (Beverlo), vies: spelling Beverlo wbk.; \": naslag (stomme e)  vies (Beverlo), vuil: spelling Beverlo wbk.; \": naslag (stomme e)  vûîl (Beverlo), vuiligheid: voe:lichheit (Roermond), spelling Beverlo wbk.; \": naslag (stomme e)  völeghèd (Beverlo), völighèd (Beverlo), vuiligheids: vø͂ͅe.lechèds (Hasselt) drek || vuil || vuil, afval || vuiligheid III-2-1
vuilnisbak asbak: asbak (Maastricht), vuilnisbak  asbak (Hasselt), assenbak: ássebák (Zonhoven), assenemmer: Verklw. asse-eimerke  asseneimer (Venlo), drekbak: drekbak (Gronsveld, ... ), drɛkbak (Sittard, ... ), Doeg¯t in d¯n drekbak  drekbak (Maastricht), Um tien oor stónte de drekbakke nog aan de deur Dee sjeneerde zich neet z¯nen drekbak zellef veur de deur te zètte  drekbak (Maastricht), drekkist: drêkkïs (Tongeren), dreksbak: dregzbak (Roermond), dreksbák (Castenray, ... ), drɛks˂bak (Blitterswijck, ... ), Ok ien ennen dreksbák viende wel \'s wat van waerde: ook van het schijnbaar waardeloze kan men soms iets leren  dreksbák (Castenray, ... ), dreksemmer: drekseimer (Venlo), dreͅksɛmər (Simpelveld), drɛks˂ɛmər (Bleijerheide, ... ), drekskiebel: drɛkskibəl (Heerlen), Verklw. drekskiebelke  drekskiebel (Heerlen), drekskist: voorgangster van huisvuilzak  drɛkskes (Sittard), kiebel: kibəl (Simpelveld), vuilbak: vaalbak (Jeuk, ... ), vālbak (Sint-Truiden), vulbak (Meeswijk), vø͂ͅe.lbak (Hasselt, ... ), vuilblik: vóó.ëlbák (Zonhoven), vuiligsbak: vuləxs˂bak (Hamont), vuilnisemmer: vuilnesummer (Roermond) afvalbak || asbak || asbak, vuilnisbak || asemmer || Huisvuil (rommel, rotzooi, vuiligheid, vuilnis, vuil, vullis, ruwenis) [N 79 (1979)] || vuilnisbak || vuilnisemmer || vuilniskist || vuilnisvat III-2-1