e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
vrijer-aanbidder vrijer: freͅi̯ər (Eupen) vrijer III-2-2
vrijgezel celibatair: cf. VD s.v. "celibatair"= vrijgezel, ongehuwd manspersoon  selibatair (Leopoldsburg), fats: cf. Vd s.v. "II fats"verb. op de loop zijn; zie ook het ww. "fatsen"(gew.) spijbelen  faats (Venlo), in het ossenboek staan: dan zegt men: hae stieët int ossebook  hae stieët int ossebook (Altweert, ... ), hae sjtiet in t ossebook: als een jongeman de leeftijd van 30 jaar bereikt heeft en dan nog geen kennis heeft  hae sjtiet in ət ossebook (Tegelen), jokernonk: joekernunk (Wijlre), jong blijven: jò.nk blèè.ëve (Zonhoven), jongedochter: joeng dochter (Sint-Truiden), juŋdoͅxtər (Sint-Truiden), jùng(e)dochter (Beverlo), vrouw  jóengdochter (Sint-Truiden), jongejuffrouw: jóngjuffrouw (Maastricht), jongeling: jünglieng (Kerkrade), jonggezel: jongezel (Weert), jonggezel (Haler, ... ), jonk gezel (Vaals), jonkesèl (Heerlen), jonkgezel (Geulle, ... ), jonkgəzèl (Schinnen), joonkgezel (Ingber), joonkgəzèl (Epen), jōŋxəzɛl (s-Gravenvoeren, ... ), jŏnggezĕl (Geleen), jŏnkgəzèl (Nieuwenhagen), jó:nggezè:l (Roermond), jónkgezèl (Maastricht), jónkgezël (Sittard, ... ), jónkjezel (Bleijerheide, ... ), (m.).  jo.ŋk˃gəz‧ɛl (Eys), m.  jo.ŋk˃gəz‧ɛl (Ingber), jonkman: joenkman (Kortessem, ... ), jonk man (Hoeselt), jonkmaan (Eksel), jonkman (Jeuk, ... ), joongkmaan (Maastricht), joongkmáón (Maastricht), joonkmaan (Gronsveld, ... ), joonkman (Amby, ... ), jōōnkmààn (Maastricht), jōōnkmáán (Maastricht), jōŋkmān (Sint-Pieters-Voeren), jŏĕnkmàn (Niel-bij-St.-Truiden), jò.nkma.n (Zonhoven), jóenkmàm (Sint-Truiden), jónkmaan (Maastricht, ... ), jónkmàn (As), jùnkman (Beverlo), (lange a).  joonkmaan (Vlijtingen), cf. VD s.v. "jonkman"2. ongehuwd persoon van het mannelijk geslacht  jōŋkmān (s-Gravenvoeren), jonkman  jōŋkmān (Sint-Martens-Voeren), jonkvrouw: jōŋkfər (s-Gravenvoeren, ... ), jóngfer (Sittard), juffrouw: juffrouw (Maastricht), lief: līē.ëf (Zonhoven), lief  lej.f (Hasselt), maagd: maag(de) (Maastricht), maog (Maastricht), mecheltje: (= huwbaar meisje).  mechelke (Sittard), ongehuwde: ⁄ne òngehowde (Venray), ongetrouwde: ongetrouwdje (Weert), ongətraowdə (Meijel), ôngetrouwdje (Herten (bij Roermond)), ongetrouwde man: oongetrowde maan (Maastricht), op sint annas schapje zitten: zeej zit op ST. Anna’s sjaepke (Tegelen), oude hoer: aw hoére (Gronsveld), oude jongedochter: a joeng dochter (Sint-Truiden), aa joeng dochter (Hasselt), aa jòng dóchter (Zonhoven), aa jùng(e)dochter (Beverlo), auw jóng dochter (Uikhoven), ’n aw joûng dochter (Gronsveld), oude jonkman: auwe jonkman (Uikhoven), ààwə jónkmàn (Lommel), oude viool: âlde fioeël (Castenray, ... ), oude vrijster: aa vrijster (Zonhoven), suikernonk: soekernonk (Kunrade), vrij man: vrij man (Weert), vrijgezel: eine vriegezel (Schimmert), ene vriegezel (Lutterade), viegezél (Susteren), vreegezel (Blerick, ... ), vreegəzél (Venlo), vreej gezel (Maasbree), vreejgezel (Horst, ... ), vreejgezél (Castenray, ... ), vreejgəzèl (Heerlen), vrei gezel (Wolder/Oud-Vroenhoven), vrejgezel (Eys), vri-j-gezél (Gennep), vri-jgezel (Meerlo, ... ), vrie gezèl (Born), vrie-jgezel (Nunhem), vriegezel (Doenrade, ... ), vriegezĕl (Schimmert), vriegezèl (Echt/Gebroek, ... ), vriegezêl (Melick), vriegezël (Sittard), vriegezəl (Guttecoven), vrieguzil (Brunssum), vriegèzel (Beek), vriegəzel (Beesel, ... ), vriegəzèl (Montfort, ... ), vriegəzél (Grevenbicht/Papenhoven), vriegəzəl (Sweikhuizen), vriej-chəzél (Kapel-in-t-Zand), vriej.gəzel (Hulsberg), vriejgezel (Mheer, ... ), vriejgəzel (Kelpen), vriejgəzél (Heel), vriēgezel (Gulpen, ... ), vrij-jezel (Kerkrade), vrij-jgezèl (Maastricht), vrijgezel (Bree, ... ), vrīēgəzèl (Susteren), vrīēgəzél (Reuver), vrĭĕjgezel (Klimmen), vrĭjgəzèl (Nieuwenhagen), vrujgezel (Maasbree), vrèjgezél (Venlo), vrîêgəzél (Amstenrade), ⁄ne vriegezèl (Klimmen), (met -le: vrouwelijk).  vrie gezel(le) (Beesel), vrijster: vrijster (Gennep, ... ) als een jongeman de leeftijd van 30 jaar bereikt heeft en dan nog geen kennis heeft || als een man 30 wordt en nog steeds geen verkering heeft || gezegd van ¯n jonge vrouw die bij het bereiken van de 30 jarige leeftijd nog niet getrouwd en ook geen kennis heeft || jongedochter || jongezel, vrijgezel || jonggezel || jongman (ongehuwde man) || jonkman || mannelijke vrijgezel || meid in de bet. van jonge dochter || niet getrouwde man || ongehuwd blijven || ongehuwd manspersoon || ongehuwde (ongehuwd gebleven) vrouw || ongehuwde jonge dochter || ongehuwde man || ongehuwde oudere dame || ongehuwde vrouw || ongehuwde vrouw (boven de 40 jaar) || ongehuwde vrouw; oude vrijster || oude jonkman || oude vrijgezel || oude vrijster || oude vrijster, ongehuwde vrouw || oude, ongetrouwde vrouw [ZND m] || vrijgezel [SGV (1914)] || vrijgezel (vrouw) || vrijgezel, meisje || vrijgezel; ongehuwde man || vrijgezel; ongehuwde man [patriara, wicht, vrijgezel] [N 86 (1981)] || vrijgezellin || vrijster || vrijster (een oude -) III-2-2
vrijplaats bij het baarspel heul: B.v. kètsje, zie kat.  heul (Uikhoven), kamp: Ge mòt truch in oer ka.mp geraa.ke bè t vrumde (een kampspel).  ka.mp (Zolder), meul: meul (Heerlen) [I], 3. Vrijplaats, honk bij kinderspelen. || Honk, vrijplaats bij kinderspelen. || Toevluchtsplek bij een achtervolgingsspel. III-3-2
vrijschop free kick (eng.): `friki (Gemmenich), frikik (Zolder), verkick (Brunssum), verkik (Venray), verkikt (Merkelbeek), De middeväör maakdje verkik.  verkik (Echt/Gebroek), Eng. free-kick vrije schop.  frékïk (Tongeren), vgl. pag. 541: vrijschop, z.o. free kick (Eng.).  frekik (Zonhoven), freistoss (du.): Als Duits.  Freistoss (Vaals), vrije schop: vrieësjop (Geleen), vrije schop (Venlo), vrije trap: vrieje trap (Gulpen) Freekick (Eng.), vrije schop. || Freekick (Eng.): (Voetb.) Vrijschop. || Friki: Handspiel des Torwarts ausserhalb des Strafraums. || Hij heeft de bal men de hand aangeraakt, het is ... [DC 49 (1974)] || Overtreding die tot strafschop leidt. [DC 49 (1974)] || Strafschop. [DC 49 (1974)] || Vrije trap. [DC 49 (1974)] || Vrijschop (voetb.). III-3-2
vroedvrouw baker: baker (Maastricht), #NAME?  baker (Weert), baker en wiesvrouw zijn gewoonlijk dezelfde persoon  baker (Meerssen), botersse (wa.): cf. Tongeren Wb. p. 84 s.v. "bóttëriès"= marskraamster met eieren , gevogelte enz. Zie echter ook het folkloristische verhaaltje: zij werd geacht de nieuwgeboren kindjes uit de koolputten van Luik thuis te bezorgen. Etymologie. Luikerwa. boterèsse, botrèsse.  boteljōēs (Koninksem), boterjos (Borgloon), botrsse (wa.): cf. Tongeren Wb. p. 84 s.v. "bóttëriès"= marskraamster met eieren , gevogelte enz. Zie echter ook het folkloristische verhaaltje: zij werd geacht de nieuwgeboren kindjes uit de koolputten van Luik thuis te bezorgen; Etymologie. Luikerwa. boterèsse, botrèsse.  boͅtrɛs (Eupen), goedevrouw: gôevrouw (Sint-Huibrechts-Lille), goeivrouw: goeivraa (Beverlo, ... ), goeivrouw (Neerpelt, ... ), goeivrève (Tessenderlo), goejvraow (Meijel), gōējvrééəf (Tessenderlo), gŏĕjvraa (Oostham), gŏĕjvrouw (Genk), gŏĕjvrow (Sint-Huibrechts-Lille), gŏĕjvràu (Lommel), gŏĕjvròw (Hamont), góówvrouw (Hamont), gùjvra (Beverlo), #NAME?  gooivrouw (Weert), cf. WNT s.v. "wijsvrouw"-wijzevrouw, wiesvrouw, wiezevrouw; cf. VD D-N s.v. "Hebamme"(vroedvrouw cf. WNT s.v. "nabuur  goei vraaw (Lommel), goeiwijf: goeiweief (Tessenderlo), hebamme (du.): hebam (Vijlen), hebamme (Vaals), heebam (Gennep, ... ), hefam (Kerkrade, ... ), heffam (Vijlen, ... ), hefvaən (Rimburg), hevam (Lontzen), hevamme (Benzenrade), hevvam (Bocholtz, ... ), hev’vam (Bleijerheide, ... ), hēͅfamt (Schinveld), hèbam (Bergen), hébam (Montzen), héévaam (Eupen), hɛvam (Eupen), [Vgl. du. Hebamme, rk]  hēvam (Vaals), cf. Roukens s.v. "Hebamme", p. 316-323; cf. VD D-N s.v. "Hebamme  hefvam (Nieuwenhagen), cf. VD D-N s.v. "Hebamme"(vroedvrouw Zie ook Roukens p. 316 "Hebamme  hebam (Welten), hēēbam (Heijen), cf. VD D-N s.v. "Hebamme"(vroedvrouw)  hábam (Montzen), dit zeggen alleen de ingevoerde pruisen  heebam (Afferden), vroedvrouw deed ook de verpleging  hevwam (Kerkrade), juffrouw: juffrouw (Heythuysen), kindjestant: wordt door kinderen wel eens gezegd  kinjdjəstant (Koningsbosch), kindjesvrouw: kie.ndjesvrow (Gennep, ... ), loze vrouw: loos in de vorm van "slim  loewege vrouw (Welkenraedt), patteresse: mar.: Iets met "patisserie"(suikerbakkerij) te maken???: zie het verhaaltje bij het type "boteresse  patrjōēs (Borgloon), pikmoeder: peͅkmoͅr (Eupen), vulgair  pĭĕkmôêr (Eupen), schoonvrouw: ??  schonvrów (Sint-Huibrechts-Lille), tant, de -: de tant (Dieteren), vroed: vrüüt (Well), ət frɛt (Munstergeleen), cf. WNT s.v. "vroede"in zelfst. gebruik; 1. Iemand die wijs, verstandig is  vrüüt (Bergen), er staat nog iets als burahiken??  fret (Brunssum), vroedvrouw: vrodvrouw (Grote-Brogel), vroedvrouw (Afferden, ... ), vroetfrouw (Blerick), vroetvroo (Beringen), vroetvrou (Heerlen), vrŏĕdvrów (Hamont), vruutvrouw (Beverlo, ... ), vrøitvrō (Paal), de laatste jaren ook: -  vroedvrouw (Grubbenvorst), in opkomst  vrut˃vroͅu̯ (Maastricht), jonge mensen  vroedvrouw (Baarlo), modern  vroedvrouw (Grathem), nieuw  vroedvrouw (Tegelen), nu bijna algemeen  vroedvrouw (Pey), ook gewoon: -  vroedvrouw (Venlo), soms  vroedvrouw (Hulsberg), tegenwoordig  vroedvrouw (Dieteren), thans  vroedvrouw (Venlo), voor de streek is nieuw woord  vroedvrouw (Merselo), vroeger baker  vroedvrouw (Venlo), zie ook nabuursvrouw  vroetvrŏw (Siebengewald), weduwvrouw: cf. WNT s.v. "weduvrouw"weduwe-, wede-, weed-, widde-, wed(de)vrouw  wééjvrouw (Koninksem), mar.: vroedvrouw kan natuurlijk weduwe zijn; of kan het een "baker"zijn die als weduwe de kost moet verdienen met het behulpzaam zijn bij bevallingen?  wèdevrauw (Zutendaal), wijsvrouw: veͅjzvrō (Houthalen), waaisvrauw (Tongeren), waaisvroo (Bilzen, ... ), waaisvróów (Borgloon), waajsfrouw (Borgloon), waasvró (Genk), waisvrō (Paal), waisvróó (Bilzen), waizvro (Martenslinde), wajsfròw (Kleine-Spouwen), weesvroo (Gelieren/Bret), weesvrou (Wellen), weesvrouw (Amby, ... ), weesvru (Hasselt), weijsvrouw (Maaseik), weisvro (Gelieren/Bret, ... ), weisvrouw (Eijsden, ... ), weisvrow (Diepenbeek, ... ), weisvrów (Maastricht), weisvróó (Diepenbeek, ... ), wei̯s˃vrou̯ (Borgharen, ... ), wejsvraw (Zichen-Zussen-Bolder), wejsvroo (Zolder), wejsvroͅuw (Bree), wezvrō (Beringen), wēͅsfrø (Hasselt), weͅi̯s˃vroͅu̯ (Maastricht, ... ), wi-jsvrow (Amby), wi-jsvruiw (As, ... ), wie.svrow (Gennep, ... ), wiesavrouw (Roermond), wiesfrou (Reuver), wiesfrouw (Beegden, ... ), wiesvrau (Born), wiesvroow (Koningsbosch), wiesvrou (Sittard), wiesvrouw (Achel, ... ), wiesvrow (Echt/Gebroek, ... ), wiesvruiv (Meeuwen), wiesvruiw (Opglabbeek), wiesvròw (Castenray, ... ), wiesvróów (Pey), wies’vrouw (Tegelen), wiezvrouw (Bocholt, ... ), wiezvrəw (Opglabbeek), wieəsvrouw (Grubbenvorst), wijs(j)vroo (Zonhoven), wijsfrouw (Kanne, ... ), wijsvrau (Beverst), wijsvraw (Mopertingen, ... ), wijsvrew (Eigenbilzen), wijsvro (Genk), wijsvroo (Zolder, ... ), wijsvrou (Gelieren/Bret), wijsvrouw (Amby, ... ), wijsvrò (Vliermaalroot), wijsvróó (Hoeselt), wijsvróów (Beverst), wijzvroo (Genk), wisfrouw (Mechelen-aan-de-Maas), wisfrów (Montzen), wisvraow (Opglabbeek), wisvrouw (Lozen, ... ), wisvrow (Neerpelt), wisvròw (Mechelen-aan-de-Maas), wizvrouw (Lozen), wiêzvrouw (Tungelroy), wīē:svro:uw (Roermond), wīējsvrouw (Borgharen), wīēsfròw (Heerlen, ... ), wīēsfrów (Montzen, ... ), wīēsvrou (Molenbeersel), wīēsvrouw (Blerick, ... ), wīēsvrow (Gulpen, ... ), wīēsvró (Eupen), wīēzvraow (Neerglabbeek), wīēzvrouw (Bree), wīēzvruw (Neerglabbeek), wīsvroͅw (Lanklaar), wīs˃vro (Eupen), wīs˃vrou̯ (Geulle), wīs˃vroͅu̯ (Amstenrade, ... ), wĭĕsfròw (Rekem), wĭĕsvrow (Mheer), wĭĕsvrów (Hamont), wĭĕsvröjw (Meeuwen), wĭĕzvrouw (Opitter), wysvroûw (Gronsveld), wèè.svreu (Hasselt), wèèsvroue (Wellen), wèèsvròw (Diepenbeek), wéjsvròw (Maastricht), wéjzvrauw (Stokkem), wéésvró (Lummen), wéézvrów (Sint-Truiden), wêisvrauw (Stokkem), wîesvrouw (Wijlre), wɛizvrouw (Eksel), wɛjsvroͅw (Overpelt), #NAME?  wiesvrouw (Meerssen, ... ), wieəsvrouw (Grubbenvorst), = vroedvrouw; baker hadden de mensen niet, het zaakje werd de eerste dagen opgeknapt door de "naste naobre  wiesvrouw (Horst), cf. WNT s.v. "wijsvrouw"-wijzevrouw, wiesvrouw, wiezevrouw  wiesfrow (Middelaar), wijsvroo (Beringen), de vroedvrouw bakert en verpleegt  wiesvrouw (Haelen), ie is lang  wiesvrouw (Wellerlooi), is tevens verpleegster tot de moeder weer over de vloer is  wiesvrouw (Heythuysen), leenvertaling uit Fr. = sage-femme  wīēsfròw (Meeswijk), lett. wijze vrouw  wi_jsvruiw (As, ... ), oude mensen  wiesvrouw (Baarlo), oudere mensen  wīēsfrów (Pey), tot ± 40 jaar geleden waren er zowel gediplomeerde - als ongediplomeerde vroedvrouwen; ze hadden dezelfde naam (wiesvrouw)  weisvrouw (Sevenum), verouderd  wièsvrouw (Venlo), verzorgt ook 9 dagen de moeder en het kind  wīēsvrouw (Oirsbeek), vroed = wijs  wijsvrouw (Maaseik), vroedvrouw  wei̯s˃vroͅu̯ (Maastricht), wīs˃vroͅu̯ (Nuth/Aalbeek), vroedvrouw = wiesvrouw  wīēsvrouw (America), vroedvrouw zorgde de dagen na de bevalling ook voor moedr en kind  wiesvrouw (Valkenburg), vroeger  wiesvrouw (Venlo), vroeger deed vroedvrouw de bevalling en 9 kraamdagen  wiesvrouw (Weert), wijswijf: wieswief (Hunsel), wijswijfje: wieswiefke (Kaulille), wijzemoeder: zie wiesvrow  wie.zemoojer (Gennep, ... ), wijzevrouw: wa.izəvro.uw (Tongeren), waaizenvrouw (Tongeren), waizëvròu (Tongeren), weezəvraow (Kortessem), weizevrou (Koninksem), weizevró (Riksingen), weizəvro (Martenslinde), wejzəvrouw (Kortessem), wezəvrouw (Wellen), wēͅzevrouw (Heers), weͅjzəvrow (Kortessem, ... ), weͅzəvrouw (Sint-Truiden), wiesevrouw (America), wieze vrouw (Stramproy), wiezevrouw (Ospel, ... ), wijze vroo (Ulbeek), wijze vrouw (Gingelom, ... ), wijzevrauw (Kortessem), wijzevreuw (Spalbeek), wijzevroo (Ulbeek), wijzevrouw (Halen, ... ), wijzevrôow (Heers), wijzə vro (Borlo), wijzəvrou (Herk-de-Stad), wijzəvruw (Schulen), wĭĕzzəvrouw (Neerpelt), wèèzevrou (Sint-Truiden), wéjzəvrou (Guigoven), wéjzəvròw (Hoepertingen), wééjzəvró (Koersel), wéézevrou (Wellen), wéézə vróó (Sint-Lambrechts-Herk), wéézəvrao (Halen), wéézəvraow (Gelinden), wéézəvró (Herk-de-Stad), wéézəvróó (Kuringen), wééəzəvróóuw (Niel-bij-St.-Truiden), cf. WNT s.v. "wijsvrouw - wijzevrouw  wijzə vróó (Sint-Truiden), wijzevrouw  wijzevróów (Stevoort), zie wiesvrow  wie.zevrow (Gennep, ... ), wiezevrow (Gennep, ... ), wijzewijfje: cf. WNT s.v. "wijsvrouw - wijzevrouw  wīēzenwīēfke (Leunen) hebamme; vroedvrouw || hoe heet de baker of de vroedvrouw? [DC 05 (1937)] || hoe heet de baker of vroedvrouw? [DC 05 (1937)] || Hoe noemt men de (gediplomeerde) vrouw die helpt bij de geboorte, indien er geen dokter aanwezig is? (nld. vroedvrouw) [ZND 46 (1946)] || vroedvrouw [ZND 08 (1925)], [ZND B1 (1940sq)] || vroedvrouw, baker || vroedvrouw; (gediplomeerde) vrouw die helpt bij bevalling [DC 12a (1943)] || vroedvrouw; vrouwelijke verloskundige III-2-2
vroegmis eerste mis: d østə meͅs (Eksel, ... ), d^ysjtə me:s (Aubel), d`erste mis (Achel), d`iejeste mes (Montenaken), d`ierde mès (Bocholt), d`ierste mes (Beringen, ... ), d`ierste mès (Bocholt, ... ), d`ierste məs (Bree), d`ieste mes (Hasselt, ... ), d`ieste mis (Lommel), d`urste mès (Neerpelt), d`ərstə mes (Hamont), de eiste mes (Bilzen), de erste mes (Neerpelt), de eurste mès (Bocholt), de ierste mes (Eisden, ... ), de ierste mus (Zolder), de ieste mes (Schulen), de ieste mès (Hasselt), de ieërste mès (Neeroeteren), de ieëste mes (Beverlo), de ieəstə mis (Nieuwerkerken), de iste (Paal), de jerste mès (Hamont), de joste meis (Voort), de joste mes (Vlijtingen), de joste mis (Sint-Lambrechts-Herk), de uuste mus (Zonhoven), de weste mes (Hechtel), di.rstə mis (Heusden), di.stə mis (Montenaken), di.stə mɛs (Duras, ... ), di.ərstə mis (Houthalen), di.əstə mis (Hasselt, ... ), di.əstə mês (Zolder), di.əstə mɛs (Bree), di:rtsə məs (Helchteren), di:stə mis (Kuringen), di:əstə mis (Beringen, ... ), dieste mis (Kuringen), diistə mis (Heppen), dirstə møs zoͅndags (Zolder), distə mis (Koersel, ... ), distə mɛs (Gingelom, ... ), diəstə meͅs (Beverlo), dīrstə mes (Lanaken), dīstə mes (Sint-Truiden), dīstə meͅs (Herk-de-Stad), dy.rstə mis (Venray), dyəstə məs (Zonhoven), dî.stə mis (Brustem, ... ), dörstə mis (Merselo, ... ), dörstə mɛs (Overpelt), döstə mɛs (Eksel), də estəmes (Tessenderlo), də i.rstə mɛs (Opglabbeek, ... ), də i.sjtə mês (Nieuwenhagen), də i.ərstə (Meeuwen), də i.ərstə mis (Melderslo, ... ), də i.ərstə mɛs (Maaseik, ... ), də i.ərtsə mɛs (Stokkem), də i.əsjtə mês (Simpelveld), də i.əsjtə mɛ.s (Kerkrade), də i.əstə mɛs (Bocholt), də i:rstə mis (Lanaken), də i:rstə mɛs (Grote-Brogel), də i:ərstə mɛs (Peer), də irstə mis (Sevenum), də istə mis (Veldwezelt), də istə mɛs (Halen, ... ), də iərstə mis (Hegelsom, ... ), də iərstə mɛs (Venlo), də iərstə nis (Grubbenvorst), də iəstə mis (Tongeren), də īrstə mes (Lanaken), də jistə mis (Munsterbilzen), də jostə meis (Gutshoven), də joͅsdə mis (Diepenbeek), də justə mi.is (Hoepertingen), də justə mis (Sint-Lambrechts-Herk, ... ), də justə mɛ.is (Kortessem), də juzdə miis (Diepenbeek), də jöstə mis (Hoeselt), də jətstə mäs (Hamont), də yrstə mis (Meijel), də yrstə mɛs (Kaulille), də î:rstəmis (America), də örstə mɛs (Hechtel), də östə mes (Eupen), də ərstə mis (Achel), də ətstə mäs (Hamont), dəistə mis (Vorsen), dəjɛ̝stə mi̞s (Lommel), dəʔɛ.istə mis (Bilzen), dɛstə mis (Kwaadmechelen, ... ), eerste mis (Genk, ... ), erste mis (Sevenum), i.əsjtə m^ɛs (Gulpen), ieirste mès (Peer), ierste mes (Baarlo, ... ), ierste mis (Tegelen), ierste mus (Houthalen), ierste mès (Zutendaal), ieste mes (Sint-Truiden), iēͅəstə møs (Houthalen), ijste mes (Bilzen), īirstə meͅs (Lanaken), joste mès (Hoepertingen), joͅstə mi.əs (Borgloon), joͅstə mis (Berg, ... ), ju.stə me.is (Heers), juste mès (Eigenbilzen), jèste mès (Hoeselt), jəstə mî...s (Piringen), urste mis (Achel), kleine klok  də østə mes (Gemmenich), eerstmis: eerst mis (Lommel), ø.əstm^ös (Zonhoven), lage mis: liigəmis (Jeuk), mis: də mis (Roermond), mis van 6 uur: de mès vaan 6 oor (Maastricht), vissersmis: Dit is de mis voor de vissers.  de vèssersmès (Maastricht), vroege mis: de vruge mis (Sint-Truiden), de vrugge meis (Hoepertingen), de vrugge mes (Jeuk), de vrügge mès (Wellen), də vrigəmis (Kuringen), də vrigəmês (Kermt), də vrugə meis (Gutshoven), də vry.gəmɛs (Herk-de-Stad), də vrygə meis (Borgloon, ... ), də vrøgəmɛs (Binderveld), vrugge mees (Jeuk, ... ), vrugge meis (Wellen), vrugge mes (Linkhout, ... ), vrugge mis (Sint-Truiden), vrugge mès (Jeuk), vruggəmes (Loksbergen), vrygə ma,is (Groot-Gelmen), vrygə ma.is (Groot-Gelmen), vrygəme.is (Heers), vrygəmes (Sint-Lambrechts-Herk), vrygəmi.is (Hoepertingen, ... ), vrygəmis (Alken, ... ), vrygəmɛ:əs (Zepperen), vryxə mēͅs (Mettekoven), vroegmis: de vreegmes (Opoeteren, ... ), de vreegmès (Neeroeteren, ... ), de vreemes (Opoeteren), de vreugmais (Rotem), de vreugmes (Maaseik, ... ), de vreugmis (Maaseik), de vreugmès (Gulpen, ... ), de vreumes (Borgharen, ... ), de vreumès (Terlinden), de vrēg meͅs (Zutendaal), de vriegmès (Peer), de vriemis (Oostham, ... ), de vriemès (Stokrooie), de vrimes (Beverst), de vriməs (Hamont), de vruegmes (Maaseik), de vrug mes (Eigenbilzen), de vrugmees (Herstappe), de vrugmeis (Voort), de vrugmes (Heusden, ... ), de vrugmijs (Broekom), de vrugmès (Tongeren, ... ), de vrummès (Nieuwenhagen), de vruugmes (Neerpelt), de vruumeis (Diepenbeek), de vrygmis (Diepenbeek), de vrügmēͅs (Horpmaal), de vrümès (Heusden), de vrəmês (Waubach), deͅfrēxmez (Neerglabbeek), də vr"məs (Opgrimbie), də vre.mis (Neeroeteren), də vre.mɛs (Grote-Brogel), də vri.məs (Beverlo), də vrichmis (Munsterbilzen), də vriməs (Tessenderlo, ... ), də vruməs (Baexem), də vry.chmɛs (As), də vry.məs (Sint-Huibrechts-Lille), də vrychmɛs (Belfeld, ... ), də vryxmeͅis (Diepenbeek), də vrömɛs (Neerpelt), də vrø.chmɛs (Kessel), də vrø.mös (Beesel, ... ), də vrø.məs (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), də vrø.mɛs (Dilsen, ... ), də vrø.əmɛs (Linne), də vrøgmes (Maaseik), də vrøgməs (Lummen), vr"mēs (Montzen), vr"meͅs (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), vr"xmeͅs (Bocholt, ... ), vre:chmɛs (Zutendaal), vreegmes (Neeroeteren, ... ), vreu mēͅs (Eisden), vreugmaes (Posterholt), vreugmees (Vijlen), vreugmes (Baarlo, ... ), vreugmēs (Sittard), vreugmis (Baarlo, ... ), vreugmès (Bocholtz, ... ), vreugmèès (Nieuwenhagen), vreumees (Epen), vreumes (Baarlo, ... ), vreumis (Reuver), vreumus (Tungelroy), vreumès (Hoensbroek, ... ), vreumés (Geulle), vreumɛs (Schinnen), vrēxmøͅs (Bree), vri.məs (Oostham), vrichmis (Beverst, ... ), vrichmɛs (Genk), vriegmes (Grote-Spouwen), vriemes (Beverlo), vriemis (Beverlo, ... ), vrigmes (Peer), vrigmès (Eigenbilzen, ... ), vrigmés (Eigenbilzen), vroegmis (Merselo, ... ), vroemes (Tienray), vroemis (Sint-Huibrechts-Lille), vroͅmməs (Hamont), vru.gmis (Wellerlooi), vru.məs (Arcen), vruchmis (Gennep, ... ), vruchmès (Hoeselt), vruchməs (Bergen, ... ), vruchmɛs (Geysteren), vruge mis (Sint-Lambrechts-Herk), vrugmes (Eksel, ... ), vrugmis (Alken), vrugmès (Diepenbeek, ... ), vrugməs (Broekhuizen), vruimes (Nieuwstadt), vrumes (Eksel), vrumēs (Boorsem), vrummes (Vlodrop, ... ), vruməs (Blitterswijck, ... ), vruuemis (Kwaadmechelen), vruugmis (Venlo), vruujmis (Sevenum), vruxmeͅs (Siebengewald), vruəchmɛs (Blerick), vry(3)̄jmeͅs (Maasbree), vry(3)̄xmeͅs (Neerpelt), vry.chmis (Maastricht), vry.me.s (Henri-Chapelle, ... ), vry.mis (Mechelen-aan-de-Maas), vry.əməs (Maasbree), vry.əmɛs (Eygelshoven), vry:məs (Velden), vrychm^ɛ.s (Lauw), vrychme.is (Rutten), vrychmi.is (Gutshoven, ... ), vrychmis (Berg, ... ), vrychmɛ.is (Kortessem), vrymis (Sint-Truiden, ... ), vryxmes (Meijel), vröməs (Beringe, ... ), vrø.chmis (Mechelen-aan-de-Maas), vrø.gmɛ.s (Wittem/Partei), vrø.gmɛs (Amby, ... ), vrø.m^ɛs (Wahlwiller, ... ), vrø.me.s (Henri-Chapelle, ... ), vrø.mes (Lontzen, ... ), vrø.mi.is (Raeren), vrø.mis (Baelen, ... ), vrø.mös (Hunsel, ... ), vrø.məs (Amstenrade, ... ), vrø.məsj (Brunssum), vrø.mɛ.s (Mheer), vrø.mɛs (Bocholtz, ... ), vrø:chmis (Lanaken, ... ), vrø:me:s (Sint-Pieters-Voeren), vrø:mi:s (Sint-Pieters-Voeren), vrø:mis (Kanne), vrøməs (Oirsbeek), vrømɛ.sj (Vaals), vrømɛs (Berg-en-Terblijt), vrøxmis (Overpelt), vrùumis (Kaulille), vrügmes (Sint-Truiden), De mès vaan 7 oor.  vreugmès (Maastricht), platteland  vrichmis (Hasselt), tweede mis  vrø:mes (Gemmenich) De vroegmis [vreugmès, vreumes, vroemes?]. [N 96B (1989)] || Hoe heet de vroegste mis op zondag? [ZND 38 (1942)] || vroegmis [RND] III-3-3
vrolijk amuseerd (volt. deelw.): amezeert (Stein), blij: blie (Merkelbeek, ... ), blie zeen (Geleen, ... ), blie zien (veur ⁄t lekker aete) (Hoensbroek), blie.j (Hulsberg), bliej (Haelen, ... ), bliej zien (Oirlo), blij zien (Maastricht), blij zijn (Jeuk), blijj zien (Maastricht), blië ziën (Sevenum), blĭĕ zeen (Susteren), (korte ei).  blei (Amby), blijgezind: blijgezind (Meeuwen), content: koontent (Maastricht), gemtlich (du.): gemuutlich (Gulpen), gezellig: gezellig (Horst, ... ), gezellige schtŭmming (Schimmert), gəzellig (Montfort), goed deraan: good draan (Tungelroy), goed derop: good teraap zeen (Neer), goed gemoed: good gemooit (Ospel), goed gemutst: good gemutsj zeen (Neer), goed gezind: goed gezind (Leopoldsburg), goed gezint (Hoeselt), guud gezind (Vlijtingen), goede aard: goojen aard hebben (Weert), goede zin: gao zin (Posterholt), goei-j zin hebbə (Gennep), goeie zin hebbe (Venray), gooi zin (Geleen, ... ), gooi zin hubbe (Venlo), gooj zin (Maasbree), gooj zin hebben (Weert), gou zin höbbə (Amstenrade), gowwe zin han (Simpelveld), góój zin (Heel), goedgeluimd: goodgeluump (Vlodrop), goedgemutst: goedgemutst (Meeuwen), goesting: goesting hubbə (Maastricht), in de hemel zijn: in d⁄n hieməl zien (Maastricht), in zijn goede: in zénə gòijə (Loksbergen), jan uithangen: jààn ŏĕthangə (Epen), jux-ig (< du.): vgl. s.v. "joeks"(pret, schik)  joeksig (Roermond), leut: leut (Eksel), leutig: leutig (Meijel, ... ), levendig: klein krisje waas èè bezinner lèvetig (of lèvendsjig) kèrelke doon¯r oppe bewaarsjoal zaat  lèvetig (As, ... ), locht: lŏĕcht (Loksbergen), lollig: lollig (Doenrade, ... ), lóllich (Swalmen), (= gewoon vrolijk zijn).  lollig zien (Maastricht), lollig zijn: lollig zeen (Sittard), lustig: lustich (Maastricht), löstig (Caberg, ... ), löstəch zīēn (Maastricht, ... ), lustig (du.): loastisj (Vaals, ... ), loestich (Kapel-in-t-Zand), loestiech (Kerkrade), lu.stex (Eys), monter: móntər (Heerlen, ... ), opgelucht: ópgəlucht (Epen), opgeruimd: opgereumt (Maastricht), opgeruimd (Roermond), opgeruimp (Geulle, ... ), opgeruumd (Geleen), òpgəreump (Maastricht), opgewekt: opgewèk (Maastricht, ... ), opgewèkt zeen (Bree), opgewékt (Meijel), opgəwék zien (Maastricht), opgəwéəktj zeen (Kelpen), ópgəwek (Venlo), opmonteren: opmòntere (Ittervoort), pietleut: pietleut (Stein), plezant: plezànt (As), pləzànt (Loksbergen), plezierig: plezeerig (Caberg, ... ), plezeerig zeen (Ell, ... ), plezerig (Ophoven, ... ), plezerig zin (Schimmert), plezierig (Eigenbilzen, ... ), pluzèèrig (Doenrade), plézeerig (Schimmert), pləzeerich (Heerlen), pləzeerig (Schinnen), pləzēͅrəx (Meeuwen), spa (du.): spas (Noorbeek, ... ), (German).  sjpas (Herten (bij Roermond)), spa (du.) hebben: spas hùbbe (Noorbeek, ... ), spass (du.) haan: sjpàs han (Simpelveld), spassig (du.): sjpassig (Klimmen, ... ), sjpatsig (Gronsveld), spassig (Gulpen, ... ), uitgelaten: oetgelaote (Nunhem), ōētgəlaotə (Reuver), uutgelaote zien (Venray), ôetgelâote (Swalmen), vrolijk: vroeëlik (Altweert, ... ), vrolijk (Born, ... ), vrolik (Maastricht, ... ), vroolək (Venlo), vrolijk zijn: vrolijk zin (Schimmert), vroo: vroeë (Gulpen, ... ), vrōēë (Nieuwenhagen), vroo zijn: vroe ziee (Eys), witzenmaker (< du.): wietsemächer (Kerkrade) een opgeruimde, lichte, blijde stemming hebbend [vrolijk, herpsat, leutig] [N 85 (1981)] || opgewekt || opgewekt, vrolijk || opgewekt, vrolijk, opgeruimd || vrolijk || vrolijk zijn aan maaltijden e.d. [doven] [N 85 (1981)] || vrolijk, grappig || vrolijk, plezier makend III-1-4
vrouw eega: ega (Hamont), fien: familiair en populair (Joséphine)  Fien (Welkenraedt), meidje: Meisje.  mɛtskə (Vreren), moeder: modər (Welkenraedt), moeder de vrouw: moeder de vrouw (Hamont), vrouw: dae vrō (Bilzen), dai vrou (Berg), dai vroͅu (Tongeren), daī(j) vroū(w) (Tongeren), dāj vroͅw (Tongeren), dej vro.w (Veulen), dej vro[u} (Hoepertingen), dej vrōͅ (Koersel), dē frouw (Heers), dēͅ vrō[u}w (Herk-de-Stad), deͅ vroͅw (Helchteren), deͅivrō (Beverst), deͅj vraw (Meldert), di vrā (Leopoldsburg), di vrøͅiw (Opglabbeek), di vrəu[w} (Opoeteren), dij vrow (Lanklaar), dĭ vrā (Leopoldsburg), frauw (Eygelshoven), fro (Eupen), fro.uw (Eijsden), froͅu (Kerkrade), froͅuw (Nuth/Aalbeek), vr (Hasselt), vra (Leopoldsburg), vra. (Leopoldsburg), vra.uw (Stokkem), vraa (Landen, ... ), vrau (Waasmont), vrauw (Bommershoven, ... ), vraw (Rosmeer, ... ), vrā (Landen), vro (Eupen, ... ), vro. (Bilzen, ... ), vro.u (Duras, ... ), vro.uw (Achel, ... ), vro.w (As, ... ), vro.ə (Halen), vro: (Lummen, ... ), vro:uw (Swalmen), vro[u}w (Lozen), vroo (Bilzen, ... ), vroow (Kermt, ... ), vrooə (Wellen, ... ), vrou (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), vrouw (Amby, ... ), vrouə (Eupen), vrow (As, ... ), vroyw (Maaseik), vroə (Tervant), vroəw (Tervant), vrō (Eupen, ... ), vrōow (Gelinden), vrōu (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), vrōw (Gelinden, ... ), vrōͅ (Borgloon, ... ), vrōͅu (Bree), vrōͅw (Hoepertingen, ... ), vrōͅəw (Linkhout), vroͅ (Lauw, ... ), vroͅu (Binderveld, ... ), vroͅuw (Amby, ... ), vroͅw (Alken, ... ), vroͅwə (Groot-Gelmen), vroͅə (Halen, ... ), vru.u (Alken, ... ), vru: (Millen, ... ), vruu (America, ... ), vruuw (Maasbree, ... ), vruw (Buvingen, ... ), vrâ (Neerhespen), vrów (Montzen), vrô (Loksbergen), vrô. (Beringen), vrø (Hasselt), vrø͂ͅy (Opglabbeek), vrø͂ͅə (Opglabbeek), weets te, waaffes vrouw.det tet wāās? (Maasbree), weette, wie die vrouw was (Griendtsveen), wei je weem die vrouw was (Nederweert), weitte gej, wie dat vrouw was (Oirlo), weste wē dei vrouw woas (Eijsden), wet te wie die vrouw was (Leunen), wets te wafer die vrouw waas? (Echt/Gebroek), wets te waffer vrouw (Helden/Everlo), wets te wai die vrouw waas? (Echt/Gebroek), wets te wèè die vrouw woar (Amby), wets te, waat det veur een vrouw waas? (Posterholt), wetste wè die vr. wor (Banholt), wetste, wè die vrouw woar (Gulpen), wette, wie die vrouw was (Meterik), wit ste wê die vrouw waas (Venlo), wit ste wê die vrouw woar (Oirsbeek), wit-ste, wê die vrouw waas (Genooi/Ohé, ... ), wits de, wê die vrouw woar (Simpelveld), wits de, wê die vrouw woar? (Schimmert), wits doe wää die vrouw woar (Schaesberg), wits doe, wê die vrouw woar (Vijlen), wits te wae die vrouw waas (Montfort), wits te wat dat veur ein vrouw woar? (Doenrade), wits te wè die vrouw woer (Belfeld), wits te wè dè vrouw waor (Puth), wits te, waafere vrouw det woar? (Guttecoven), wits te, wê die vrouw waar (Sittard), wits te, wê die vrouw woar (Schinveld), witste wie det tie vrouw waas (Sevenum), witste wè die vrouw wor (Rimburg), witste wèj die vrouw is (Mechelen), witste wê die vrow woar (Eys), witste, wä die vr. woar (Heerlen), witste, wêm die vrouw waas? (Sint-Odiliënberg), wèt se wèlke vrouw dat waas (Reuver), wèt se, wêm die vrouw waas? (Neeritter), wèts doe wai die vrouw waas (Maasbracht), wèts doe, wê die vrouw is? (Berg-en-Terblijt), wèts te wè die vrouw woar? (Arcen), wèts te wê die vrouw waos (Mheer), wèts te wê die vrouw woar (Limmel), wèts te wê die vrouw woor? (Susteren), wèts te wên die vrouw waas? (Grubbenvorst), wèts te, woi die vrouw waas (Horn), wèts te, wê die vrouw woar? (Lutterade), wèts te, wêm die vrouw waas? (Herten (bij Roermond)), wèts toe, wêm die vrouw waas? (Heel), wèts-te, wê die vrouw woar (Klimmen), wèts-te, wê die vrouw woar? (Obbicht), wètse wê die vrouw waas (Kessel), wètse wêm die vrouw (Asenray/Maalbroek), wètse, wêm die vrouw waas? (Buggenum), wètste wafere vrouw dĕt wāās (Panningen), wètste wat dat veur en vrouw woar (Heek), wètste wä die vrouw waas (Buchten), wètste wê die vrouw woar (Valkenburg), wètste, wè die vrouw woar? (Grevenbicht/Papenhoven), wètste, wêm die vrouw waas (Hunsel), wètste, wêm die vrouw waas? (Beegden), wètte gēēj, wie die vrouw woar (Horst), wètte gĕĕj, wie die vrouw was (Afferden), wètte watferenvrouw dat was (Wellerlooi), wètte wie die vrouw was (Merselo), wètte wie die vrouw wās (Blitterswijck), wètte, wie die vrouw was (Gennep), wètte, wie die vrouw woar (Swolgen), wètte, wên die vrouw waas? (Lottum), wê dê vrouw was (Baarlo), wêts te, wê die vrouw woa,waa (Velden), wêtste, wê die vrouw woar (Meerssen, ... ), wêtte wie die vrouw woar (Well), [klankwettige variant van vrouw!!!, rk]  dī vreͅjəf (Kwaadmechelen), vrēͅəf (Kwaadmechelen), vreͅəf (Tervant), vrijəf (Tessenderlo), Algemene opmerkingen:  wèts toe, waatver vrouw dĕt waar? (Stevensweert), Gehuwde vrouw.  vro.uw (Vreren), Gekende vrouw.  vruw (Sint-Lambrechts-Herk), Iets beleefder.  vro.w (Bocholt), jongeren en ouderen  vro͂ͅ (Houthalen), laatste woord niet te lezen  wette wie die vrouw woar (Meerlo), Opm. o netals Fr. woord mon.  wets de, wè die vrouw wor (Epen), ps. boven de a (van wat en dat) staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.  wèts tich, wat veur ein vrouw dat woar? (Heer), ps. moet het niet du zijn i.p.v. tË? (zie laatste zin van deze reeks op vragenlijst).  wets tū, wae die vrouw woor (Dieteren), vrouwlui: vr"lej (Hasselt), vrouwmens: da framməs (Beverlo), dat vrouməs (Berg), fraeməš (Tessenderlo), framəs (Beverlo), freͅməs (Tessenderlo), fro.mis (Rutten), fro.məs (Linkhout), fro.məṣ (Schinveld), fro.uməs (Maaseik, ... ), fro.uməṣ (Schinnen), froməs (Genk), fruməs (Diepenbeek, ... ), fruuməs (Vroenhoven), vro.məs (Loksbergen), vro.uməns (Montenaken), vro.uməs (Binderveld), vromes (Montzen), vroməs (Maastricht, ... ), vroumins (Waasmont), vrouməs (Maastricht, ... ), vroͅməs (Hamont), vroͅuməs (Bocholt), vroͅwməs (Rekem), vruməs (Beringen, ... ), vrøməs (Hasselt), vrɛməs (Kwaadmechelen), vrɛməṣ (Oostham), Onbekende vrouw.  vruməs (Sint-Lambrechts-Herk), oneerbiedig  vrōməs (Sint-Truiden), ouderen  da vrŏməs (Houthalen), wederhelft: wederhelft (Hamont), wijf: dat waif (Berg), dat wif (Kerkrade), wa.if (Mal, ... ), wa.əf (Lauw), wa:if (Berg, ... ), waif (Millen, ... ), waiv (Vreren), wat dat fuur - (Brunssum), wat vur ein (Simpelveld), we:f (Eigenbilzen, ... ), weef (Val-Meer), wēf (Eigenbilzen, ... ), wēͅf (Vliermaal), weͅf (Stevensvennen), wie (Venray), wief (Welkenraedt), wif (Meijel, ... ), wijf (Heusden, ... ), wīf (Amby, ... ), wyf (Heers), wäf (Sint-Lambrechts-Herk), wäif (Wellen, ... ), wèf (Wellen), wê (Bingelrade, ... ), wêf (Tessenderlo), wî.v (Bocholt), wî:v (Bree), wɛ.f (Heppen, ... ), wɛ.if (Hoeselt, ... ), wɛf (Heppen, ... ), wɛif (Beverst, ... ), wɛəf (Beverlo), heel plat  wief (Neeroeteren), in lagere klasse  wīf (Vroenhoven), plat  wouif (Waasmont), Plat.  wî:f (Bree), Plat. Gehuwde vrouw.  wa.if (Vreren), ps. invuller heeft de zin niet beantwoord.  wê (Beesel), zeer plat  wēͅf (Sint-Truiden) die vrouw [ZND A2 (1940sq)] || vrouw [RND], [RND], [ZND 04 (1924)], [ZND 11 (1925)], [ZND m] || wie {weet je, - die vrouw was?} [SGV (1914)] || wie [weet je, ~ die vrouw was?] [SGV (1914)] III-3-1
vrouw die gaarne kwaad spreekt klappei: klàpéj (Meeswijk), kwaaimuil: kóimaul (Tongeren), kwaaitong: kóitóng (Tongeren) kwaadspreekster III-1-4
vrouw en boer in het kaartspel boer en dame: ig hub hatte boer en dam bedien (Sint-Truiden), kleine bruid: klèin broad (Diepenbeek, ... ), Sub broud, (2).  kleen broud (Genk), Sub bruid, (3).  de kleeën bróó.ët (Zonhoven), kleen br"ed (Hasselt), Sub bróud.  klein bróud (Kortessem) (Kaartsp.) De kleine bruid, d.i. dame met boer. || [Kleine bruid]: De dame en de boer (kaartspel). || Bij het kaartspel vormen "keuning en dam"de "broad", terwijl "dam en gek"de klèin broad vormen. || Dame en boer [in kaartspel]. || Ik heb den heer en de vrouw van harten samen (bij het kaartspel). [ZND 40 (1942)] || Kaarttermen: Dame en boer. || Kleine bruid (boer en dame). III-3-2