32188 |
wagenmaker |
drechsler:
dęxslę (Q035p Brunssum
[(woord werd tot rond 1900 gebruikt)]
),
esser:
e ̞sǝr (Q253p Montzen),
eǝsǝr (Q263p Raeren),
ē̜sǝr (Q284p Eupen, ...
Q204a Mechelen,
Q205p Wahlwiller),
ē̜ǝfǝr (Q211p Bocholtz),
ęsǝr (Q279p Baelen, ...
Q113b Benzenrade,
L360p Bree,
Q119p Eygelshoven,
Q113p Heerlen,
Q255p Kelmis,
Q253p Montzen,
Q117a Waubach,
Q278p Welkenraedt),
karmaker:
karmē̜kǝr (L244c America, ...
L293p Roggel,
L214p Wanssum),
kērmākǝr (L354p Wijchmaal),
kɛrmē̜kǝr (L294p Neer),
karrenmaker:
karrenmaker (L360a Gerdingen, ...
Q002p Hasselt,
P118p Kozen,
Q099p Meerssen),
karǝmākǝr (L159a Middelaar),
karǝmē̜kǝr (L246p Horst, ...
L372p Maaseik,
Q020p Sittard),
kárǝmēǝkǝr (Q038p Amstenrade),
kárǝmē̜kǝr (Q033p Oirsbeek),
kārǝmāxǝr (Q262p Eynatten),
kārǝmēkǝr (Q095p Maastricht),
kārǝmē̜ ̝jšǝr (Q263p Raeren),
kārǝmę ̝xǝr (Q116p Simpelveld),
kęrǝmē̜ǝkǝr (L265c Beringe),
kɛrǝmākǝr (L327p Beegden),
kɛrǝmē̜kǝr (L269p Blerick, ...
L294p Neer),
radermaker:
rājǝrmēkǝr (Q007p Eisden),
rājǝrmīkǝr (L421p Dilsen),
rārmā.kǝr (Q255p Kelmis),
rārmē̜kǝr (Q036p Nuth, ...
Q112b Ubachsberg),
rǭrmā.kǝr (P052p Schulen),
radmaker:
ratmākǝr (L192p Bergen, ...
L159a Middelaar,
L213p Well),
ratmē̜kǝr (L209p Merselo, ...
L216p Oirlo,
L210p Venray,
L214p Wanssum,
L213p Well,
L215a Wellerlooi),
ratmē̜ǝkǝr (L265c Beringe),
rātmeǝkǝr (L416p Opglabbeek),
rātmākǝr (L364p Meeuwen),
rātmē̜kǝr (L244c America, ...
L250p Arcen,
L295p Baarlo,
L324p Baexem,
L300p Beesel,
L378q Berkelaar,
L269p Blerick,
L381p Echt,
L328p Heel,
Q113p Heerlen,
L246c Hegelsom,
L330p Herten,
L292p Heythuysen,
L325p Horn,
L246p Horst,
L320p Hunsel,
L369p Kinrooi,
L434p Limbricht,
L376p Linne,
L248p Lottum,
L377p Maasbracht,
L245p Meterik,
L294p Neer,
L371p Ophoven,
L415p Opoeteren,
L381b Peij,
L381a Putbroek,
L299p Reuver,
L329p Roermond,
L293p Roggel,
L378p Stevensweert,
L296p Steyl,
L318p Stramproy,
L270p Tegelen,
L374p Thorn,
L318b Tungelroy,
L386p Vlodrop,
L289p Weert,
L375p Wessem),
rātmē̜ʔǝr (L245p Meterik),
rātmękǝr (L246b Melderslo, ...
L268p Velden),
rātmɛ̄ ̝kǝr (L382p Montfort),
rāǝtmē̜kǝr (L324p Baexem, ...
L329p Roermond),
rāǝtmękǝr (L266p Sevenum),
rǭtmākǝr (L314p Overpelt),
ramaker:
r ̇āmē̜kǝr (Q204a Mechelen),
ramaker (Q106p Bemelen),
rami.ekǝr (P185p Engelmanshoven, ...
Q200p s-Gravenvoeren),
ramē̜kǝr (Q192p Margraten, ...
Q204a Mechelen,
Q033p Oirsbeek,
Q097p Ulestraten),
raǝmōkǝr (K317p Leopoldsburg),
rãmã.kǝr (P051p Lummen),
rāmię.kǝr (Q199p Moelingen),
rāmiǝkǝr (Q032a Puth),
rāmā.kǝr (P057p Kuringen),
rāmē.akǝr (Q249p Aubel, ...
Q254p Henri-Chapelle,
Q253p Montzen),
rāmē.ǝkǝr (Q251p Gemmenich, ...
Q247a Sint-Pieters-Voeren),
rāmēkǝr (Q009p Maasmechelen, ...
Q095p Maastricht,
Q099p Meerssen,
Q099q Rothem),
rāmēǝkǝr (Q119p Eygelshoven, ...
Q247a Sint-Pieters-Voeren,
Q112p Voerendaal),
rāmē̜.kǝr (Q020p Sittard),
rāmē̜kǝr (Q019p Beek, ...
Q103p Berg / Terblijt,
L426p Buchten,
L381p Echt,
L430p Einighausen,
L419p Elen,
Q021p Geleen,
Q019b Groot Genhout,
Q113p Heerlen,
Q111p Klimmen,
Q016q Krawinkel,
L265p Meijel,
Q034p Merkelbeek,
L433p Nieuwstadt,
Q032p Schinnen,
Q015p Stein,
L432p Susteren),
rāmē̜ǝkǝr (Q196p Mheer),
rāmīǝkǝr (Q105p Heer),
rǫmękǝr (Q177p Millen, ...
Q154p Sint-Huibrechts-Hern,
Q075p Vliermaalroot),
rǭmi.ekǝr (P120p Alken, ...
Q071p Diepenbeek,
P195p Gutschoven,
P222p Opheers,
P223p Rukkelingen-Loon,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
Q078p Wellen),
rǭmēkǝr (P218p Borlo, ...
Q003p Genk,
P219p Jeuk,
Q095p Maastricht,
P176p Sint-Truiden,
P211p Waasmont,
P210a Walsbets,
P212p Walshoutem),
rǭmēǝkǝr (P182p Buvingen, ...
Q198p Eijsden,
P181p Muizen,
P227p Vorsen),
rǭmē̜.kǝr (Q072p Beverst, ...
Q188p Kanne,
Q088p Lanaken,
Q082p Munsterbilzen,
Q091p Veldwezelt,
Q171p Vlijtingen,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
rǭmē̜kǝr (Q083p Bilzen, ...
Q086p Eigenbilzen,
Q087p Gellik,
P220p Mechelen-Bovelingen,
Q090p Mopertingen,
Q172p Vroenhoven),
rǭmękǝr (Q163p Berg, ...
Q077p Hoeselt,
Q157p Jesseren,
Q168a Rijkhoven,
Q166p Vechmaal,
Q080p Vliermaal,
Q164a Widooie),
rǭmī ̞.ekǝr (P188p Hoepertingen),
rǭmī.ekǝr (Q078p Wellen),
rǭmǭ.kǝr (Q071p Diepenbeek, ...
P058p Stevoort,
Q075p Vliermaalroot),
rǭmǭkǝr (P055p Kermt, ...
P118p Kozen,
P057p Kuringen,
P117p Nieuwerkerken,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
K353p Tessenderlo,
P118a Wijer),
rǭmǭʔǝr (K353p Tessenderlo),
stelmaker:
štęlma.xǝr (Q284p Eupen),
štęlmaxǝr (Q255p Kelmis, ...
Q259p Lontzen,
Q260p Walhorn),
štęlmā.kǝr (Q251p Gemmenich),
štęlmākǝr (Q208p Vijlen),
štęlmāxǝr (Q121c Bleijerheide, ...
Q121a Chevremont,
Q121d Haanrade,
Q121e Kaalheide,
Q121p Kerkrade,
Q121b Spekholzerheide,
Q222p Vaals),
štɛlmēǝkǝr (Q119p Eygelshoven),
wagenmaker:
wagenmaker (P055p Kermt, ...
L369p Kinrooi,
P118p Kozen),
wāgǝmākǝr (L192p Bergen, ...
L426p Buchten,
L164p Gennep,
L249p Grubbenvorst,
L165p Heijen,
L413p Helchteren,
L265p Meijel,
L159a Middelaar,
Q117p Nieuwenhagen,
L288a Ospel,
L163p Ottersum,
L270p Tegelen,
L268p Velden,
Q001p Zonhoven),
wāgǝmāǝkǝr (L247p Broekhuizen, ...
L214a Geysteren,
L192a Siebengewald),
wāgǝmēkǝr (Q102p Amby, ...
L426z Holtum,
Q095p Maastricht,
Q099p Meerssen,
L268p Velden),
wāgǝmēǝkǝr (Q202p Eys),
wāgǝmē̜kǝr (L244c America, ...
Q103p Berg / Terblijt,
L269p Blerick,
L215p Blitterswijck,
Q027p Doenrade,
Q193p Gronsveld,
Q203p Gulpen,
L291p Helden,
Q039p Hoensbroek,
L246p Horst,
L320b Kelpen,
L298p Kessel,
Q111p Klimmen,
L209p Merselo,
L294p Neer,
L326q Oler,
L290p Panningen,
L381a Putbroek,
L329p Roermond,
Q098p Schimmert,
L246a Swolgen,
L270p Tegelen,
L271p Venlo,
L289p Weert,
L215a Wellerlooi,
Q201p Wijlre),
wāgǝmękǝr (L217p Meerlo),
wāgǝmɛ̄ ̝kǝr (L382p Montfort),
wǭgǝmākǝr (L318a Keent),
wǭgǝmē̜kǝr (Q193p Gronsveld)
|
De algemene benaming voor de vakman die karren, wagens en wielen vervaardigt en herstelt. Het woord stelmaker was ook bekend bij de respondenten uit Tegelen (L 270), Weert (L 289), Neer (L 294), Montfort (L 382), Limbricht (L 434), Genhout (Q 19b), Doenrade (Q 27), Oirsbeek (Q 33), Maastricht (Q 95) en Klimmen (Q 111). Het werd in de dialecten van die plaatsen echter niet gebruikt. Sommige zegslieden merkten ervan op dat het woord alleen in het zuiden van Nederlands-Limburg in plaatsen langs de Duitse grens gebruikelijk was. Reparaties aan de houten onderdelen van karren en wagens konden niet alleen door de wagenmaker, maar ook door de timmerman/schrijnwerker worden uitgevoerd. Zegslieden uit de volgende plaatsen gaven dit antwoord: Nederweert (L 288), Helden (L 291), Heythuysen (L 292), Bocholt (L 317), Horn (L 325), Bree (L 360), Gerdingen (L 360a), Gruitrode (L 366), Kessenich (L 370), Maasbracht (L 377), Montfort (L 382), Meeswijk (L 424), Stein (Q 15), Geleen (Q 21), Schinnen ( 32), Nuth (Q 36), Amby (Q 102), Berg en Terblijt (Q 103), Margraten (Q 192) en Vijlen (Q 208). Defecte metalen onderdelen van karren en wagens werden doorgaans door de plaatselijke smid hersteld. Dit was het geval in: Blerick (L 269), Houtblerick (L 269a), Tegelen (L 270), Venlo (L 271), Helden (L 291), Heythuysen (L 292), Urmond (Q 14), Stein (Q 15), Schinveld (Q 30), Brunssum (Q 35), Maastricht (Q 95), Sibbe (Q 101a), Amby (Q 102) en Wittem (Q 204). In Waubach (Q 117a) werd dit werk door een bankwerker gedaan. Die noemde men schlosser (šlø̜sǝr). Zie ook het lemma ɛkoudsmidɛ in wld II.11, pag. 2.' [N G, 1a; N G, 2; Lu 5, 18a-b; A 27, 18a-b; RND 77; L 34, 18; monogr.]
II-12
|
32191 |
wagenmakerij |
timmerij:
tømǝri (L270p Tegelen),
werkhuis:
werkhuis (Q001p Zonhoven),
werkhū.s (L369p Kinrooi),
werkǝs (Q027p Doenrade, ...
Q019b Groot Genhout,
Q111p Klimmen,
Q204a Mechelen,
Q033p Oirsbeek,
Q015p Stein),
werǝkhūs (L382p Montfort, ...
L294p Neer),
wērǝkhūs (Q095p Maastricht),
węrkhūs (L270p Tegelen),
węrkǝs (L434p Limbricht),
węrǝkhūs (L294p Neer),
wɛrkhǫwǝs (K353p Tessenderlo),
werkplaats:
werǝkplāts (L381p Echt, ...
L382p Montfort),
werǝkplātš (Q119p Eygelshoven),
węrkplāts (L270p Tegelen),
węrǝkplāts (L426p Buchten),
wɛrǝkplāts (L289p Weert)
|
De werkplaats van de wagenmaker. [N G, 3]
II-12
|
28282 |
wagens aftrekken |
[wagens] afboksen:
āfbǫksǝ (Q117p Nieuwenhagen
[(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]
[Zwartberg, Waterschei]),
[wagens] afduwen:
āfdyjǝ (Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Willem-Sophia]),
āfdøjǝ (Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
[Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]),
[wagens] afsturen:
āfšty.ǝrǝ (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
[wagens] aftrekken:
āftrękǝ (Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
, ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
L426p Buchten
[(Maurits)]
, [Emma, Hendrik, Wilhelmina]
Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
L374p Thorn
[(Maurits)]
[Maurits]),
āftrɛkǝ (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Maurits]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale / Wilhelmina)]
, [Domaniale]
Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Domaniale, Wilhelmina]),
˙āftrę.kǝ (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Emma]),
[wagens] uit de kast trekken:
[wagens] uit de kast trekken (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Zolder]),
[wagens] uittrekken:
ūttrękǝ (L286p Hamont
[(Eisden)]
[Domaniale]),
ǭ.ttrękǝ (K361p Zolder
[(Zolder)]
[Eisden]),
[wagens] van de kooi afstoten:
van dǝ kǭj āfštǭtǝ (Q021p Geleen
[(Maurits)]
[Winterslag, Waterschei]),
[wagens] van de kooi aftrekken:
van dǝ kōj āftrękǝ (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Maurits]),
[wagens] van de korf aftrekken:
van dǝr kø̜.rf āftrɛkǝ (Q121a Chevremont
[(Julia)]
[Emma]),
[wagens] van de kouw aftrekken:
van dǝ kow āftrɛkǝ (Q113p Heerlen
[(Emma)]
[Maurits]),
[wagens] van het gerüst aftrekken:
van ǝt gǝrø̜s āftrɛkǝ (Q113p Heerlen
[(Emma)]
[Julia])
|
Wagens van de liftkooi aftrekken. De opgave "afboksen" uit Q 117 duidt erop dat op de mijnen Oranje-Nassau II, Emma en Hendrik met een "bokser" werd gewerkt (zie het lemma Wagenduwer). [N 95, 680; monogr.]
II-5
|
28283 |
wagens instoten |
[wagens] de kas induwen:
[wagens] de kas induwen (L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Zolder]),
[wagens] derop duwen:
dǝrop døjǝ (Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
[wagens] doorboksen:
dørxbǫksǝ (Q117p Nieuwenhagen
[(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]
[Domaniale]),
[wagens] doorduwen:
dørxdǫjǝ (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
[Eisden]),
[wagens] het gerüst opsturen:
[het gerüst] opštȳrǝ (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Domaniale, Wilhelmina]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
, [Domaniale]
Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Domaniale]),
[wagens] inboeten:
enbutǝ (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
, ... [Winterslag, Waterschei]
Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
, [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]
Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Maurits]),
[wagens] inpoezen:
e.npuzǝ (K361p Zolder
[(Zolder)]
[Emma, Hendrik, Wilhelmina]),
[wagens] op de kooi stoten:
[op de kooi] štowtǝ (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Maurits]),
[wagens] op de korf boksen:
[op de korf] bǫksǝ (Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Domaniale]),
[wagens] op de korf duwen:
[op de korf] dyjǝ (Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Willem-Sophia]),
[op de korf] dø̜jǝ (Q121a Chevremont
[(Julia)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
[wagens] op het gerüst boksen:
[op het gerüst] bǫksǝ (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
[wagens] opboksen:
o.p˱bǫ.ksǝ (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]),
opbǫksǝ (Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
[wagens] opduwen:
opdøjǝ (Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Eisden]),
[wagens] opschikken:
opšekǝ (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Julia]),
[wagens] opstoten:
ǫpštǭtǝ (Q021p Geleen
[(Maurits)]
[Laura, Julia]),
[wagens] opsturen:
opštȳrǝ (Q121p Kerkrade
[(Domaniale / Wilhelmina)]
[Domaniale]),
[wagens] uitstoten:
ūtstūǝtǝ (L286p Hamont
[(Eisden)]
[Emma]),
[wagens] van de kooi afstoten:
[van de kooi] āfštuǝtǝ (Q113p Heerlen
[(Emma)]
[Emma]),
[wagens] van de kooi boksen:
[van de kooi] bǫksǝ (Q113p Heerlen
[(Emma)]
[Emma]),
[wagens] van het gerüst afstoten:
[van het gerüst] āfštuǝtǝ (Q113p Heerlen
[(Emma)]
[Emma]),
[wagens] van het gerüst boksen:
[van het gerüst] bǫksǝ (Q113p Heerlen
[(Emma)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
boksen:
boksǝ (Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
de bokser bedienen:
dǝr boksǝr bǝdeǝnǝ (Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
De mijnwagens met de hand of door middel van een tussen de spoorstaven gemonteerde wagenduwer in de liftkooi duwen. De respondent uit Q 15 merkt daarover op dat op de mijn Maurits de wagens met de bokser op de kooi werden gestoten waardoor tegelijkertijd de lege wagens aan de andere zijde uit de kooi werden geduwd. Deze werden een helling opgetrokken en liepen op eigen kracht in een lichte daling naar de verzamelplaats waar men er treinen met lege wagens van samenstelde, of naar een spoor waarop het aan te voeren materiaal tot een trein werd samengevoegd. Omdat het in- en uitstoten van mijnwagens blijkbaar als één handeling werd beschouwd, zijn in dit lemma ook de opgaven "uitstoten", "van de kooi afstoten", "van het gerüst afstoten", "van de kooi boksen" en "van het gerüst boksen" opgenomen. Voor de niet fonetisch gedocumenteerde opgaven zie men het lemma Schachtkooi. [N 95, 683; monogr.; Vwo 392]
II-5
|
28279 |
wagens kippen |
basculeren:
baskǝlērǝ (K361p Zolder
[(Zolder)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
culbuteren:
culbuteren (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Zolder]),
kiepen:
ki.pǝ (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Eisden]),
kipǝ (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]
Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q121a Chevremont
[(Julia)]
, [Willem-Sophia]
Q021p Geleen
[(Maurits)]
, [Emma, Hendrik, Wilhelmina]
Q113p Heerlen
[(Emma / Oranje-Nassau I-IV)]
, [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]
Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, [Emma, Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale / Wilhelmina)]
, [Julia]
Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q117p Nieuwenhagen
[(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]
, [Laura, Julia]
L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
, [Maurits]
Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
, [Domaniale]
Q015p Stein
[(Maurits)]
, [Maurits]
L374p Thorn
[(Maurits)]
, [Maurits]
Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
, [Domaniale, Wilhelmina]
Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
kippen:
kepǝ (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
, ... [Maurits]
L426p Buchten
[(Maurits)]
, [Maurits]
Q016p Lutterade
[(Maurits)]
, [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]
Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
kippen (Q007p Eisden
[(Eisden)]
, ... [Zwartberg, Waterschei]
Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
, [Eisden]
L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Winterslag, Waterschei]),
wippen:
wepǝ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Winterslag, Waterschei])
|
Volle mijnwagens met behulp van een kipper omkantelen. Bij de meeste in dit lemma opgenomen opgaven behoort wagens of berlijns als object. [N 95, 693; monogr.; Vwo 417; Vwo 420; Vwo 865]
II-5
|
28254 |
wagenteller |
wagensteller:
wānstsɛlǝr (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
),
wagenteller:
wāntsɛlǝr (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Domaniale]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Domaniale])
|
Wagenteller, tevens wisselwachter, die bovengronds de nummers van de verschillende afdelingen noteerde wanneer de wagens van de kooi werden gedrukt. [N 95, 682]
II-5
|
28318 |
wagenvervoer met lieren |
haspeltransport:
haspǝltranspǫrt (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
haspelvervoer:
ha.spǝlvǝrvu.ǝr (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Domaniale]),
haspǝlvǝrvø̄r (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Domaniale]),
haspelvordering:
haspǝlvø̜rdǝreŋ (Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Domaniale]),
haspelvorderung:
haspǝlvø̄ǝdǝruŋ (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Julia]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Domaniale]),
kabelvervoer:
kābǝlvǝrvø̄r (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
[Maurits]),
liertransport:
liertransport (Q121a Chevremont
[(Julia)]
[Domaniale]),
liervervoer:
liervervoer (Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
, ... [Wilhelmina]
Q021p Geleen
[(Maurits)]
, [Emma, Hendrik, Wilhelmina]
Q121p Kerkrade
[(Wilhelmina)]
[Maurits]),
līrvǝrvø̄r (L426p Buchten
[(Maurits)]
, ... [Emma]
Q113p Heerlen
[(Emma)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
transport bet de treuil:
tra.nspǫrt bę dǝn trø̜jl (K361p Zolder
[(Zolder)]
[Eisden]),
traînage:
traînage (Q007p Eisden
[(Eisden)]
[Zwartberg, Waterschei]),
tǝrnāš (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
[Maurits]),
traînagevervoer:
traînagevervoer (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Eisden]),
treuilvervoer:
trø̜jvǝrvūr (L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Winterslag, Waterschei]),
vervoer met de lier:
vǝrvø̄r męt dǝ līr (Q016p Lutterade
[(Maurits)]
[Zolder]),
wagentransport met haspelen:
wāntranspǫrt met haspǝlǝ (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
wagentransport met lieren:
wāntranspǫrt met līrǝ (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
wagenvervoer met haspels:
wāgǝvǝrvø̄r met haspǝls (Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Maurits]),
wagenvervoer met lieren:
wāgǝvǝrvø̜jr met līrǝ (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Domaniale]),
zeelbaanvordering:
zēlbānvø̜rdǝreŋ (Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Maurits])
|
Het verplaatsen van mijnwagens over korte afstand door middel van lieren. [N 95, 703]
II-5
|
28323 |
wagenvervoer met slepers |
handvervoer:
ha.nt˲vǝrvu.ǝr (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Emma]),
handvervoer (Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
main d''oeuvre-vervoer:
manø̄vǝrvǝrvūr (L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Winterslag, Waterschei]),
schleppertransport:
šlɛpǝrtranspǫrt (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Domaniale]),
schleppervervoer:
šlępǝrvǝrvø̄r (L426p Buchten
[(Maurits)]
[Emma]),
šlɛpǝrvǝrvø̄r (Q113p Heerlen
[(Emma)]
[Eisden]),
schleppervordering:
šlępǝrvø̜rdǝreŋ (Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Domaniale]),
schleppervorderung:
šlɛpǝrvø̄ǝderuŋ (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Domaniale]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Domaniale]),
sleepvervoer:
sleepvervoer (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
slepervervoer:
slepervervoer (Q121p Kerkrade
[(Wilhelmina)]
[Maurits]),
vervoer met de slepers:
vǝrvø̄r męt dǝ šlēpǝrs (Q016p Lutterade
[(Maurits)]
[Maurits]),
wagentransport met schlepperen:
wāntranspǫrt met šlɛpǝrǝ (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Maurits]),
wagenvervoer:
wāgǝvǝrvø̄r (Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Emma, Hendrik, Wilhelmina]),
wāgǝvǝrvø̜jr (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
wagenvervoer met schlepper:
wāgǝvǝrvø̄r met šlępǝr (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
wagenvervoer met schleppers:
wāgǝvǝrvø̄r met šlępǝrs (Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Maurits])
|
Het verplaatsen van mijnwagens met behulp van slepers. [N 95, 704]
II-5
|
29797 |
wagenvoer |
een wagen steen:
nǝ wāgǝ stęjn (L372p Maaseik),
nǝ wāgǝ štęjn (Q020p Sittard),
een wagen vol:
nǝ wāgǝ võl (L210p Venray)
|
Een volle wagenvracht, zoveel als een wagen vermag te dragen of te vervoeren - Coopman, pag. 87. [monogr.]
II-8
|
17943 |
waggelen |
buigelam zijn:
buigelaam zin (Q101p Valkenburg),
dantelen:
dantele (Q074p Kortessem),
datele (L374p Thorn),
dazelen:
daa.zele (L290p Panningen),
daazele (L328p Heel, ...
L325p Horn,
Q111p Klimmen,
L318b Tungelroy),
daozele (Q091p Veldwezelt),
dazele (L287p Boeket/Heisterstraat, ...
Q035p Brunssum,
L320a Ell,
Q017p Elsloo,
L321a Ittervoort,
Q111p Klimmen,
L424p Meeswijk,
Q012p Rekem,
L329p Roermond,
Q020p Sittard,
L270p Tegelen,
L374p Thorn,
L268p Velden),
dazelen (L371a Geistingen, ...
L371p Ophoven),
dāzələ (L424p Meeswijk),
doazələ (Q178p Val-Meer),
dōͅzələ (Q072p Beverst),
doͅzələ (Q096d Smeermaas),
dáázele (Q038p Amstenrade),
[Paragraaf: leven/gezondheid/ziekte/vermoeidheid].
dazele (Q011p Boorsem),
[Paragraaf: regelmatige werkwoorden].
dazele (Q011p Boorsem),
daazelde - gedaazeld (= waggelend gaan, m.i. invloed ABN ontstaan).
daazele (Q020p Sittard),
Zo wordt het ook wel genoemd.
dāzələ (L422p Lanklaar),
duizelen:
disələ (L416p Opglabbeek),
dweilen:
dweilen (L115p Mook),
erbij gaan vallen:
hēͅ gōͅt ər bēͅ valə (K317p Leopoldsburg),
gewaggelen:
gewakkele (Q112b Ubachsberg),
gratselen:
graatsjele (Q101p Valkenburg),
hompelen:
hoempele (Q204a Mechelen),
hòmpele (L271p Venlo),
krenselen:
[Paragraaf: regelmatige werkwoorden].
krinsjele (Q011p Boorsem),
kwakkelachtig lopen:
kwakkelechtig loppen (L353p Eksel),
kwakkelen:
kwa`ələ (K278p Lommel),
kwekələ (Q096d Smeermaas),
kwàkkele (Q153p Gors-Opleeuw),
kwakken:
kwakke (L289p Weert),
kwinkelen:
kweŋkələ (L416p Opglabbeek),
lopen wie een zatte:
hè löp wie eine zaate (L429a Berg-aan-de-Maas),
lupjt wie eine zaate (L330p Herten (bij Roermond)),
wy enne zoate lope (Q077p Hoeselt),
mankementig lopen:
makkementig loppen (L353p Eksel),
niet zeker lopen:
he lupt nit zeker (Q118p Schaesberg),
onvast lopen:
B.v. onvast loewepde as ge zaat zijt.
onvast loewepde (L355p Peer),
onzeker lopen:
onzicher (Q211p Bocholtz),
onzieker loope (Q117b Rimburg),
op eieren lopen:
op eier laupe (L329p Roermond),
razelen:
razele (L287p Boeket/Heisterstraat),
schakken:
sjakke (L265p Meijel),
#NAME?
sjakke (L290p Panningen),
schokkelen:
schokkele (L164p Gennep),
sjoe[gk}ele (L330p Herten (bij Roermond)),
sjoggele (Q097p Ulestraten),
sjokkele (Q121c Bleijerheide, ...
Q095p Maastricht,
Q222p Vaals),
sjōkkele (Q022p Munstergeleen),
sjŏĕggələ louwpə (L295p Baarlo),
sjògkele (L360p Bree),
sjókkele (Q121p Kerkrade),
i.e. wiegelend lopen.
schokkelen (L164p Gennep),
schokken:
chokke (L333p Asenray/Maalbroek),
sjoeke (L330p Herten (bij Roermond)),
sjokke (Q083p Bilzen, ...
L216p Oirlo),
sjókke (L374p Thorn),
schoksen:
sjōkse (Q098p Schimmert),
schommelen:
schommele (L216p Oirlo),
schrankelen:
schrankele (L289b Leuken),
sjrankele (L320a Ell, ...
L321p Neeritter),
schravelen:
schravele (L271p Venlo, ...
L289p Weert),
sjraavele (L270p Tegelen),
sjravele (L324p Baexem, ...
Q100p Houthem,
L270p Tegelen),
B.v. schravehle vehr verout te komen, dan blijfde beter thous.
schravehle (L355p Peer),
Vgl. erme schjravelièr.
schravele (L381p Echt/Gebroek),
schrompelen:
sxroͅmpələn (L282p Achel),
schuren:
suure (L353p Eksel),
sjachelen:
schègele (Q187a Heugem),
sjegele (Q197p Noorbeek),
sjeigele (Q095p Maastricht),
sjēigele (Q111p Klimmen),
sjèegele (Q198p Eijsden),
sjéégele (Q095p Maastricht),
[vgl. Q 095 en Q 187, rk]
sjeigele (Q097p Ulestraten),
sjachelent?re lopen:
sjeigelenteire laope (Q099p Meerssen),
slap op de benen zijn:
schlap de beng (Q118p Schaesberg),
slecht op de benen zijn:
schlech op de bein zeen (Q101p Valkenburg),
slingeren:
sjlingere (Q111p Klimmen, ...
L427p Obbicht,
L299p Reuver,
Q098p Schimmert),
slingere (L292p Heythuysen, ...
L159a Middelaar,
L374p Thorn),
slodderen:
sjloddere (Q111p Klimmen, ...
Q111p Klimmen,
Q112b Ubachsberg),
sloddere (Q118p Schaesberg),
sloffen:
slufə (K353p Tessenderlo),
spanken:
spanken (Q071p Diepenbeek),
stevelen:
sjtiebele (Q111p Klimmen),
stompelen:
stoempele (Q039p Hoensbroek),
stompele (L246p Horst),
straffelen:
strāfələ (Q072p Beverst),
strampelen:
schtrampele (Q113p Heerlen),
sjtrampele (L297p Belfeld, ...
L426p Buchten,
L387p Posterholt,
L329p Roermond,
Q020p Sittard,
Q097p Ulestraten,
L386p Vlodrop,
L386p Vlodrop),
strampele (L191p Afferden, ...
Q096p Bunde,
L377p Maasbracht,
Q098p Schimmert,
L378p Stevensweert,
L289p Weert),
strample (L322a Nunhem),
strampələ (L369p Kinrooi),
B.v. strampele wie eine zaate miens.
strampele (L322p Haelen),
strobbelen:
stroebele (L295p Baarlo, ...
L324a Leveroy),
strubbele (L432p Susteren),
B.v. moesse höm dao zeen stroebele (harkerig lopen).
stroebele (L324a Leveroy),
stroffelen:
strofələn (L414p Houthalen),
strommelen:
sjtròmmele (Q020p Sittard),
stroemele (L159a Middelaar, ...
L163p Ottersum),
strompelen:
schtrōmpele (Q098p Schimmert),
sjtrompele (L327p Beegden, ...
L327p Beegden,
Q021p Geleen,
L328p Heel,
Q111p Klimmen,
L329p Roermond,
L329p Roermond,
Q020p Sittard,
Q097p Ulestraten,
Q113c Vrusschemig,
Q117a Waubach),
sjtroompele (Q193p Gronsveld),
sjtrŏĕmpele (Q033p Oirsbeek),
sjtrŏmpele (L434p Limbricht),
sjtrumpele (L426z Holtum),
sjtròmpele (L429p Guttecoven, ...
L270p Tegelen),
sjtrómpele (Q111p Klimmen, ...
L331p Swalmen,
L270p Tegelen),
sjtrômpele (Q019a Neerbeek),
straompele (Q121p Kerkrade),
streumpele (L214p Wanssum),
stroempele(n) (P176p Sint-Truiden),
strompele (L429a Berg-aan-de-Maas, ...
L429a Berg-aan-de-Maas,
L269p Blerick,
L425p Grevenbicht/Papenhoven,
Q113p Heerlen,
P219p Jeuk,
Q015b Kerensheide,
L265p Meijel,
Q117p Nieuwenhagen,
L288a Ospel,
L270p Tegelen,
Q162p Tongeren,
L318b Tungelroy,
L271p Venlo),
strompelen (L353p Eksel, ...
L371p Ophoven,
Q001p Zonhoven),
stromple (L321p Neeritter),
strompələ (L360p Bree, ...
L364p Meeuwen),
strompələn (L286p Hamont, ...
L314p Overpelt),
stroompele (L163p Ottersum),
stroompelen (Q095p Maastricht),
strōmp`le (L316p Kaulille),
strōmpələ (Q188p Kanne),
strōmpələn (L286p Hamont),
stroͅmpələ (L317p Bocholt, ...
P176p Sint-Truiden),
strum`əlṇ (K314p Kwaadmechelen),
strumpeld (Q211p Bocholtz),
strumpele (Q039p Hoensbroek),
strumpələ (L372p Maaseik, ...
K353p Tessenderlo),
stròmpele (Q095p Maastricht, ...
L288p Nederweert),
strómpele (L269p Blerick, ...
L360p Bree,
L324a Leveroy,
L294p Neer),
strômpele (L271p Venlo),
strømpəln (K359p Koersel),
strømpələ (K359p Koersel),
B.v. wat strompelt dé toch.
strompele (L318b Tungelroy),
i.e. AN strompelen.
strumpələ (Q002p Hasselt),
weinig gebruikt
stròmpələ (Q162p Tongeren),
strompelend lopen:
sjtrompelend loupe (L332p Maasniel),
sjtròmpelend (L295p Baarlo),
strómpelend (L373p Roosteren),
stronkelen:
strøŋkele (Q162p Tongeren),
stuikelen:
sjtoegele (Q035p Brunssum),
taffelen:
taffele (Q021p Geleen),
tafələ (L368p Neeroeteren),
toffelen:
toefele (Q032a Puth, ...
Q112z Ten-Esschen/Weustenrade,
Q112z Ten-Esschen/Weustenrade),
trampelen:
trampele (Q035p Brunssum, ...
Q101p Valkenburg),
waaielen:
waaiele (L424p Meeswijk),
[Paragraaf: regelmatige werkwoorden].
waajele (Q011p Boorsem),
waggelen:
dé wachelt op zen béén (Q198b Oost-Maarland),
wa[gk}ele (L330p Herten (bij Roermond)),
wachele (L269p Blerick),
waggele (L324p Baexem, ...
Q083p Bilzen,
Q121c Bleijerheide,
L269p Blerick,
L269p Blerick,
L269p Blerick,
L269b Boekend,
L269b Boekend,
L269b Boekend,
L247p Broekhuizen,
Q096p Bunde,
Q086p Eigenbilzen,
Q198p Eijsden,
L353p Eksel,
Q021p Geleen,
Q018p Geulle,
Q193p Gronsveld,
Q203p Gulpen,
L352p Hechtel,
Q113p Heerlen,
Q112a Heerlerheide,
Q094p Hees,
P188p Hoepertingen,
Q077p Hoeselt,
L325p Horn,
Q255p Kelmis,
Q074p Kortessem,
Q088p Lanaken),
waGGele (L377p Maasbracht),
waggele (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht,
Q204a Mechelen,
Q204a Mechelen,
L265p Meijel,
Q198a Mesch,
Q198a Mesch,
Q196p Mheer,
L427p Obbicht,
L216p Oirlo,
L371p Ophoven,
L163p Ottersum,
L387p Posterholt,
L299p Reuver,
Q118p Schaesberg),
waGGele (Q118p Schaesberg),
waggele (Q098p Schimmert, ...
Q247p Sint-Martens-Voeren,
Q020p Sittard,
L432p Susteren),
waGgele (L331p Swalmen),
waggele (L374p Thorn, ...
Q097p Ulestraten,
L268p Velden,
Q091p Veldwezelt,
L271p Venlo,
L271p Venlo,
L271p Venlo,
Q112p Voerendaal,
P227p Vorsen,
L214p Wanssum,
Q117a Waubach,
L289p Weert,
Q078p Wellen,
Q094b Wolder/Oud-Vroenhoven,
Q001p Zonhoven),
waggelen (P120p Alken, ...
L429p Guttecoven,
Q240p Lauw,
Q012p Rekem),
waggelə (Q088p Lanaken),
waghele (Q198a Mesch),
wagkele (L360p Bree, ...
L291p Helden/Everlo),
waGkele (Q111p Klimmen),
wagkele (Q095p Maastricht, ...
Q033p Oirsbeek,
L270p Tegelen,
L318b Tungelroy),
wagələ (L282p Achel, ...
P218p Borlo,
P175p Gingelom,
P048p Halen,
Q002p Hasselt,
Q112a Heerlerheide,
L422p Lanklaar),
waGələ (L422p Lanklaar),
wagələ (Q253p Montzen, ...
L312p Neerpelt,
P222p Opheers,
L314p Overpelt,
Q162p Tongeren),
wagələn (K278p Lommel, ...
K278p Lommel),
wakele (Q251p Gemmenich),
wakkele (Q202p Eys, ...
L429p Guttecoven,
Q121p Kerkrade,
Q192p Margraten,
Q204a Mechelen,
Q204a Mechelen,
L382p Montfort,
Q197p Noorbeek,
Q030p Schinveld,
L432p Susteren,
Q013p Uikhoven,
L386p Vlodrop,
Q112p Voerendaal),
wakkelen (L294p Neer),
wāgələ (L413p Helchteren, ...
L364p Meeuwen),
weͅgələ (P218p Borlo, ...
P176p Sint-Truiden),
wàGGele (Q039p Hoensbroek),
wágələ (L414p Houthalen),
wâggele (Q098p Schimmert),
#NAME?
wagkele (L290p Panningen),
(de g van garçon).
waggele (L377p Maasbracht),
(F)
waggele (L329p Roermond),
(g klinkt als zachte k).
waggele (L322a Nunhem),
(uitspreken als zachte k (garçon).
waggele (L374p Thorn),
(zachte k).
wakkele (L318b Tungelroy),
*
wakkele (L329p Roermond),
B.v. dao kumt de dieke tant aagewaGele.
waGele (Q035p Brunssum),
persoon = eejenegouwt.
wiggele (P219p Jeuk),
waggelend lopen:
wakelend (Q015p Stein),
wakgelend (L295p Baarlo),
wakkelend loope (Q117b Rimburg),
waggelent?re lopen:
waggelenteere loape (Q187p Sint-Pieter),
waggelent?rend lopen:
waGGeletèj.rend (Q204a Mechelen),
wankel lopen:
wankel (L269b Boekend, ...
L269b Boekend),
wankel laupe (L290p Panningen),
wankel loupe (L373p Roosteren),
wankelen:
waankele (Q095p Maastricht),
wankele (L247p Broekhuizen, ...
L381p Echt/Gebroek,
Q039p Hoensbroek,
Q198b Oost-Maarland,
L266p Sevenum,
L289p Weert),
waŋkələ (Q162p Tongeren),
wa͂nkele (L290p Panningen),
wankelend lopen:
wankelend laope (L269p Blerick),
weifelen:
wèèfele (L352p Hechtel),
wiebelig lopen:
wĭĕbbəlig louwpə (L295p Baarlo),
wiegelen:
wiegele (L271p Venlo),
zigzaggen:
zigzagge (Q111p Klimmen),
zwaaien:
sjwajje (Q039p Hoensbroek),
zjwéjje (Q111p Klimmen),
zwaaje (L217p Meerlo),
zweije (L289p Weert),
zwaaieren:
zwājərə (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
zwabberen:
zjwabbere (Q111p Klimmen),
zwabbere (L271p Venlo),
zwadderen:
zwadərə (K357p Paal),
zwavelen:
zwavele (L382p Montfort),
zwijmelen:
zwi-jmele (L360p Bree),
zwiemele (L353p Eksel),
zwīmələ (L369p Kinrooi)
|
lopen, gaan; inventarisatie uitdrukkingen; betekenis/uitspraak [N 10 (1961)] || lopen: onvast ter been [sporrig] [N 10 (1961)] || lopen: onvast, wankelend lopen [stroemele, striemele, strampele] [N 10 (1961)] || moeizaam, waggelend lopen || onvast op benen staan, duizelig worden || onvast op zijn benen staan || Onvast ter been (dazelig, los/zwak/ slecht te been, schravelachtig). [N 109 (2001)] || Onvast, wankelend lopen (waggelen, strompelen, dazelen). [N 109 (2001)] || slingerend lopen [N 38 (1971)] || waggelen || waggelend, aarzelend lopen || wankelen
III-1-2
|