e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
geermachine geermachine: gīrmǝšin (Tegelen) De machine waarmee aan de banden de definitieve vorm wordt gegeven. Zie ook het lemma ɛde banden uitsmedenɛ.' [N E, 44] II-12
geerrok geerrok: geerrok (Jeuk), geerròk (Ottersum), gierrok (Reuver), gīērrok (Doenrade), jierrok (Kerkrade), [Zie afbeelding van informant]  gearrok (Lutterade), [Zie tekening van de informant]  geerrok, gierrok (Meijel), Banen en beneden ruim vallend.  gierrok (Kesseleik), i.e. met panne?es (d.w.z. kleine panden).  giĕjərròk (Tessenderlo), w.g. mèt ammel baonde gesnië, mèt spieë trèn, oneegemok mèt ammel giëren èn.  giërrok (Bilzen), gegeerde rok: [Zie tekening van de informant]  gegierde rok (Meijel), gerende rok: gairende rok (Schimmert), gerende rok (Valkenburg), gerindje rok (Weert), gierende rok (Heerlen) rok met schuingeknipte banen, klokrok || Welke soorten kent U? Beschrijf hoe ze er uit zien (klokrok of geerrok, plooirok, hoepelrok etc.?)? [N 62 (1973)] III-1-3
geestelijke bruine, een ~: enne broon (Schimmert), eerwaarde heer: eerwaarde hieër (Heel), geestelijke: geestelijke (Waubach), geestëlëkë (Hoeselt), geiselek (Grevenbicht/Papenhoven), geiselik (Bree, ... ), geistelek (Maastricht, ... ), geisteleke (Ophoven), geistelijk (Kessel, ... ), geistelik (Baarlo, ... ), geistelike (Mechelen-aan-de-Maas), geistelikke (As, ... ), geistelèk (Schinnen), gesselijk (Tienray), gesselik (Oirlo), geͅstələkə (Meijel), gieseleik (Zonhoven), giestelijke (Jeuk), giestələkə (Loksbergen), gijstəlijkə (Opglabbeek), gisseleg (Epen), gisselijk (Hoensbroek), gistelijke (Eksel, ... ), gèstelikke (Achel), gèèstelike (Eigenbilzen), gêsselak (Siebengewald), nne gèèstelijke (Gulpen), geestelijke heer: geestelike hieër (Hoensbroek), geestelikke hēēr (Nieuwenhagen), geesteling: geesteling (Meijel), gisteling (Sint-Huibrechts-Lille), ne geiselinge (Klimmen), heer: de heer (Tongeren), der heer (Voerendaal), heer (Melick, ... ), heër (Geleen), hieer (Weert), hier (Koningsbosch, ... ), hieër (Nuth/Aalbeek), hiêr (Geistingen), unne jer (Meerssen), seculier: seculier (Neerpelt), weltgeestelijke: weldgeesliche (Bocholtz), ənə wɛɛltgesləX (Montzen), weltheer: inne weltheer (Nieuwenhagen), wereldgeestelijke: eine wereltgeestelikke (Klimmen), waereldgeiselek (Valkenburg), waereldgèstelik (Maasbree), wereldgeistelike (Maastricht), werrektgeiselik (Montfort), werreldgeisselik (Baarlo), wèreldgeiselek (Reuver), wèèreld geiselijk (Neerbeek), wereldheer: waereldhieer (Haler), waereldhieër (Sevenum, ... ), waereldhièr (Valkenburg), waereldhiër (Klimmen, ... ), wereldhier (Maastricht), wereldieër (Sint-Truiden), werreldhieër (Tienray), werreldjhieër (Ell), wièreldhiēēr (Schinnen), wèìreldhieèr (Schinnen), wereldlijke heer: waereldlikke heer (Posterholt), waereldlikke hiër (Klimmen) Een priester die geen pater is [heer, geesteling]. [N 96D (1989)] III-3-3
geestelijke communie communie (<lat.): kemuune (Geulle), kemuunie (Swalmen), de devotiecommunie (<lat.) is geen communiceren: de devotie kemune is gèè communicere (Gulpen), een gedanke kommunizieren (du.): ?  e gədāŋkə komələsērə (Montzen), gedachtenis: gedachtenis (Meijel), geestelijk communiceren (<lat.): geestelijk communiseren (Eys), geestelijke communie (<lat.): de geesteleke kemiene (Eigenbilzen), de geestelijke communie (Nieuwenhagen), de geistelikke kemune (Klimmen), geestelieke kommunie (Montfort), geestelijke communie (Hechtel, ... ), geestelijke kemuunie (Ophoven, ... ), geestelijke kommunie (Bocholt), geestelike kommunie (Klimmen), Geisteleke Communie (Wijk), geisteleke kemuunie (Stokkem), geistelijke kemunie (Venlo), geistelike kemunie (Maastricht), geistelike komuune (Sittard), geistelikke kemunie (Reuver), giejestelijke communie (Peer), gistelike kemunnie (Eksel), Ook: in de geis communicere  de geistelike communie (Maastricht), in de geest: in de geist (Baarlo), in de geest communiceren (<lat.): in de geist communīseeren (Schimmert), kommunion in gedanken (du.): de komyniuən e gədāŋkə (Montzen), kommunizieren (du.): kommeleseere (Vijlen) De geestelijke communie, in de geest communiceren. [N 96B (1989)] III-3-3
geestig droge, een -: eine druuëge (Ell), ps. Algemene note: Het omspellen van het Eksels dialect is misschien niet helemaal correct (geen spellingslijst daarvoor ik heb het bij benadering omgespeld!  dry(3)̄əgə (Eksel), droog: druif (Melick), drūug (Loksbergen), drūūg (Reuver), drweg (Geulle), fijn: fiên (Venlo), fijne humorist: fi-jne humorist (Bree), fijne, een -: fîênə (Schinnen), ⁄ne fiëne (Sevenum), ⁄nne fĭĕne (Sevenum), fijntjes: fientjes (Merkelbeek), geestig: geestich (Hoeselt, ... ), geestig (Doenrade, ... ), geestig zin (Schimmert), geistich (Urmond, ... ), geistig (As, ... ), gēēstəch (Maastricht), gēīstig (Amby), giesjtech (Zonhoven), giesjtich (Zonhoven), gijstig (Maastricht), gīēstich (Meeuwen), gīēstig (Hasselt), gèestig (Gulpen), gèistig (Gronsveld, ... ), gèstig (Maastricht), gééstich (Maastricht), gêêstich (Wijnandsrade), Dri-jk is eine geistige vertöller, mè neet ederein kan geistig vertölle  geistig (As, ... ), geestige, een -: enne geestige (Oirlo), geistige (Schimmert), geslepen: geslīēpe (As), gevat: gevat (Kesseleik, ... ), gevatj (Ittervoort, ... ), gevet (Haelen), gəvat (Beesel, ... ), gəvàt (Venlo), gewiekst: gewiekst (Meerlo), het mooi kunnen zeggen: ⁄t moi kunne zegge (Venray), humor: humoor (Maastricht), humorist: humorist (Meijel), komiek: komiek (Noorbeek, ... ), koude: kauwe (Vlodrop), kul: keul (Eys), kēūl (Nieuwenhagen), leuk: leuk (Maastricht), leut: leut (Sittard), lollig: lollig (Horst), nuchter: neugter (Beek), nuchter (Beek), op een fijne manier: v.  o.p ˂eͅ.ŋ f‧iŋ mən‧ēr (Eys), perfect: perfect (Meijel), plezante, een -: plezante (Leopoldsburg), plezierig: plezerig (Tungelroy), plezierig (Jeuk), scherp: sjerp (Stein), (M.).  sjerp (Noorbeek), schuins: sjuuns (Kapel-in-t-Zand), sjpits: sjpits (Gulpen, ... ), slagvaardig: sjlāāgvééëdig (Nieuwenhagen), spits: spits (Weert), spitzenklasse (du.): sjpitseklasse (Kerkrade), uitgeslapen: ówtgeslaope (As), witzig (du.): wietzig (Vaals) geestig || geestig, geest hebbende, vernuft getuigende || geestig, vrolijk || met fijnzinnige humor [koel, gevat, geestig] [N 85 (1981)] III-1-4
geeuwen gapen: (gaopen) (Lommel), ga.pə (Gelinden), ga:pə (Neeroeteren), gaa.pe (Boukoul, ... ), gaape (Baexem, ... ), gaapen (Eksel, ... ), gaapə (Opitter), gao... (Sint-Lambrechts-Herk), gaope (Beverlo, ... ), gaopen (Diepenbeek, ... ), gaopə (Gutshoven, ... ), gaopən (Eigenbilzen), gape (Baarlo, ... ), gapen (Achel, ... ), gapn (Koersel), gapə (Bree, ... ), gapən (Achel, ... ), gaupe (Riksingen), gaupen (Borlo, ... ), gaəpen (Schulen), gāāpe (Holtum, ... ), gāāpə (Ophoven), gāpe (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), gāpen (Alken, ... ), gāpə (Achel, ... ), gāpən (Hamont, ... ), gāəpə (Gingelom), ga͂pe (Mettekoven), ga͂pen (Lommel), ga͂pə (Halen, ... ), ga͂pən (Zonhoven), geape (Jeuk), go.pə (Heers), go:pə (Rijkhoven), goape (Afferden, ... ), goapen (Gingelom, ... ), goappe (Zepperen), goapə (Opheers, ... ), gope (Genk, ... ), gopə (Genk, ... ), goupe (s-Herenelderen), gouəpen (Voort), gōpe (Hees), gōəpən (Diepenbeek), gōͅ.pə (Borgloon), gōͅpe (Martenslinde, ... ), gōͅpə (Beverst, ... ), gōͅpən (Diepenbeek), goͅəpə (Beverst), gâpen (Stokrooie), gâôpen (Kwaadmechelen, ... ), gòòpe (Eigenbilzen), gôepen (Bilzen), hape (Venlo), jaape (Bocholtz, ... ), jape (Gemmenich), jāpən (Overpelt), ja͂.pə (Moresnet), xōͅpə (Beverlo), Dof.  goapen (Duras), Geeuwen wordt volgens de informant nooit gebruikt.  gaape (Nieuwerkerken), NB gaapstok: iemand die iets lang onbeweeglijk kan gadeslaan.  gāpə (Leopoldsburg), Ook i.b.v. dom staren of toekijken.  gaape (Roermond), geeuwen: gaewje (Urmond), geeuwe (Maasbracht), geeuwen (Neerharen), geewe (Baarlo, ... ), gieeuwe (Herten (bij Roermond)), gieuwe (Blerick), gieuwen (Heusden, ... ), giewe (Belfeld, ... ), giewen (Heppen), gieèwe (Weert), gieëwe (Beverlo, ... ), giwə (Bree), gīēwe (Nederweert), gīəwe (Leopoldsburg), gjèwe (Bunde), gjèèwe (Bunde), gèève (Kerensheide), gèèwe (Heerlerheide, ... ), gêeuwe (Stein), gîêwen (Bocholt), schuurpoort opentrekken: schuurpots optrekken (Kerkrade) gaffen, gähnen [geeuwen] [ZND m] || gapen [N 10 (1961)] || geeuwen (als men slaperig is) [ZND 34 (1940)] III-1-2
geeuwhonger geerhonger: ge:rhoͅŋər (Beringen), geejrhoonger (Wellerlooi), geerhoenger (Oostham), geerhonger (Heusden), gēlhoŋər (Beringen), geͅəlhoŋər (Paal), gie-er-honger (Blitterswijck), girhoŋər (Houthalen), giəroͅŋər (Lanklaar), gīrho͂gər (Zonhoven), jīrhoͅŋər (Vaals), geeuwhonger: (de gee)hônger (Oirlo), gea.onger (Hunsel), gee-hoenger (Wellen), geehoenger (Genooi/Ohé, ... ), geehonger (Amby, ... ), geehong’r (Asenray/Maalbroek), geehoonger (Sint-Odiliënberg), geehŏŏnger (Gennep), geehŭnger (Sittard), geehònger (Thorn), geehónger (Sittard), geehóánger (Guttecoven), geehônger (Heijen), geeihonger (Heek, ... ), geejhonger (Venray), geeuhonger (s-Herenelderen), geeuwhonger (Merselo, ... ), geiehonger (Klimmen), geihoen’er (Bilzen), geihonger (Oirlo), geèhonger (Dieteren), geëhonger (Ulestraten), gēēhonger (Broeksittard, ... ), gēhoŋər (Gennep, ... ), gēhunər (Sint-Truiden), gēhuŋər (Sint-Truiden), gēiuŋər (Bilzen, ... ), gēͅhuŋər (Martenslinde), gēͅjhoŋər (Mheer), gĕjhŏnger (Urmond), geͅhøͅŋər (Mechelen-aan-de-Maas), geͅihuŋer (Vliermaal), geͅi̯huŋər (Kortessem), gi:ho’ŋər (Maastricht), giaehònger (Echt/Gebroek), gie-hŏŏng-nger (Vijlen), gie-oeŋer (Maaseik), giee hŏŏnger (Lottum), gieehonger (Doenrade, ... ), gieehŏŏnger (Swolgen), giehoēnger (Panningen), giehonger (Baarlo, ... ), giehoŋər (Montzen), giehōnger (Neeroeteren), giehŏŏnger (Afferden), giehoͅŋər (Opglabbeek), giehònger (Heer), giehó.ngər (Maastricht), giejehonger (Gulpen), giejhonger (Schaesberg), giejhônger (Mechelen), gieuhŏnger (Meterik), gieuwhonger (Steyl), gieuwhoonger (Well), gieè hónger (Grevenbicht/Papenhoven), gieêhonger (Berg-en-Terblijt), gieëhonger (Brunssum), gieëhônger (Altweert, ... ), gieəhŏŏnger (Horst), giēhonger (Weert, ... ), giējehonger (Eys), giĕhonger (Schimmert), gieͅhuŋər (Gelinden), gie’oͅŋər (Mechelen-aan-de-Maas), gihoͅŋər (Maastricht), giu̯oͅŋər (Rekem), givhoͅŋər (Bree), giwhongər (Sint-Huibrechts-Lille), giè-ehonger (Nederweert), gièhonger (Maasbracht, ... ), gièèhonger (Valkenburg), giêhonger (Ophoven), giêhoonger (Obbicht), giëhonger (Beesel, ... ), giëkhŏŏnger (Grubbenvorst), giəhoŋər (Bocholt, ... ), giəhoͅŋ.ər (Rekem), giəhoͅŋər (Molenbeersel), giəhuŋər (Heers, ... ), giəu̯hoŋər (Overpelt, ... ), giəwhoͅnger (Hamont), gīēewhonger (Arcen), gīhōŋər (Genk), gīoeŋər (Rotem), gīu̯hoŋər (Paal), gīähonger (Epen), gīə:hoŋər (Opgrimbie), gīəhoͅŋər (As, ... ), gīəhuŋər (Welkenraedt), gīəoͅŋər (Elen, ... ), goͅu̯huŋər (Veulen), gè:huŋər (Aalst-bij-St.-Truiden), gèijwhunger (Herten (bij Roermond)), gèèhonger (Amby), géehóŋer (Bree), géĕhonger (Stevensweert), gêhonger (Blerick, ... ), gêhōuŋer (Riksingen), gêhŏenger (Posterholt), gêuwhonger (Beegden), gêêihonger (Echt/Gebroek), gêêîhônger (Meerssen), gɛ:hoŋər (Zonhoven), gɛju‧ŋər (Hoepertingen), g‧ēhoŋər (Roermond), jieëhonger (Bleijerheide, ... ), ji‧ə.hoͅŋər (Eupen), (geeuwen:  giehònger (Heerlen), (o bijna oo)  giëhonger (Venlo), (oe is kort).  geehoenger (Einighausen), (Op de ä van gähonger, hoort nog een lengtestreep te staan).  gɛ̄hoͅŋər (Buchten), g als zachte k  geehonger (Reuver), i met een lengtestreep  gîjəhoͅŋər (Loksbergen), met een v-tje op de \\  gījəhuŋər (Halen), met lengteteken op de e  géhuŋər (Sint-Truiden), met ~ op de u  gy(3)̄huŋər (Bommershoven), of glottisslag  gīəhoͅ’’ŋər (Peer), geiz-hunger: gietshonger (Simpelveld), jietshonger (Bleijerheide, ... ), gerenhonger: gērənhoŋər (Gennep, ... ), schwatzfieber: swastfieber (Montzen) geeuwhonger [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)] || geeuwhonger (ziekelijke honger) [ZND B1 (1940sq)] || geeuwhonger, plotselinge hevige honger en toch kan men geen eten zien || hongerig [greeg] [N 10 (1961)] || plotseling opkomende honger || plotselinge honger, geeuwhonger III-2-3
gefigureerd glas figuurglas: figȳrglās (Buchten, ... ), gefigureerd glas: gefigureerd glas (Klimmen, ... ), gǝfigyrērt ˲glās (Gulpen, ... ), gǝfigyrērtj ˲glās (Heel, ... ), glas met figuren: glās met fǝgȳrǝ (Klimmen), ornamentglas: ornamentglas (Heerlen), versierd glas: vǝrsērt ˲glās (Klimmen) Geornamenteerd glas. Gefigureerd glas ontstaat door fluorwaterstof plaatselijk op de glasplaat te laten inwerken. [N 67, 89k] II-9
geforceerd begaden: cf. VD s.v. "begaaien"; maar Ton heeft in III, 2.3. "begaden"dus moet ik het ook  begaaje (As), geforceerd: geforceerd (Gronsveld), met de force (fr.): mêt de fors (Gronsveld), zich geven: ze.x˃ geͅ.avə (Eys), zich inspannen: ze.x ‧eͅšp‧anə (Eys) geforceerd || met bovenmatige inspanning volbracht of verricht [gespaorsd, geforceerd] [N 85 (1981)] III-1-4
gegadigde liefhebber: leef ubber (Lutterade), leefhebber (Belfeld, ... ), leefhebbers (Heerlen), leefhubber (Buggenum, ... ), leefhubbers (Dieteren, ... ), leefhŭbber (Eys), leefhèbbers (Arcen), leefhöbber (Beegden, ... ), leefhöbbers (Beesel, ... ), leefhùbber (Maasbracht), leefhùbbers (Schimmert), meervoud leefhubbesj / gading = goesting / gegadigde = goesting hubbende  leefhubber (Schinveld) gegadigde [SGV (1914)] III-1-4