e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
geelgors bloedschrijver: bloodsjriever (Echt/Gebroek), s winters  blood sjriever (Stevensweert), bloedschrijvertje: rode tekening vd eitjes  blootsjrieverke (Montfort), boekvink: boekvink (Afferden), bramentaats: brijɛmetātš (Schimmert), geel jantje: jäl janske (Gemmenich), geelgargol: gaelgargol (Houthem), geèlgargol (Valkenburg), gèlgergol (Houthem), gèèl gergol (Valkenburg), gèèlgergòl (Borgharen), geelgens: IPA; omgesp.  gēlgɛns (Meeswijk), geelgeuts: gaeeljguetš (Brunssum), gaelgeuutsj (Oirsbeek), gaelgueudsj (Klimmen), gaeëlguëtš (Hoensbroek), gaëlguëtsj (Schinnen), geejlguetsj (Heerlen), geelgeutsj (Brunssum), geelguetsch (Nieuwenhagen), geelguts (Brunssum), geelguutsj (Schaesberg), geèlgeutsj (Oirsbeek), gēlguutsch (Schaesberg), gèlguètš (Schinveld), gèlgötsch (Nieuwenhagen), gèèlgaetsj (Mheer), gèèlguetsch (Amstenrade), gèèlgûûtsj (Klimmen), géélgūūtsj (Brunssum), géëlguëtsj (Heerlen), jeëljüetsj’ (Bleijerheide, ... ), jēͅ:lju.tš (Moresnet), jééljeutsj (Eygelshoven), geelgeutsje: jaeljûûtsje (Kerkrade), geelgierst: géélgĭĕrst (Weert), geelgloor: gèèlglōr (Guttecoven), geelgol: gèlgol (Schimmert), géélgol (Schimmert), contaminatie geelgors/geelgargol  gèlgol (Ulestraten), geelgors: g`lgoers (Opglabbeek), gael hor (Urmond), gaelgaes(t) (Echt/Gebroek), gaelgeus (Linne, ... ), gaelgoe:rs (Roermond), gaelgoers (Roermond), gaelgoersj (Herten (bij Roermond)), gaelgoes (Montfort), gaelgoo(r)sch (Puth), gaelgor (Houthem, ... ), gaelgors (Venlo), gaelguursj (Wessem), gaelgáes (Echt/Gebroek), gaelgèes (Dieteren, ... ), gaelgòr (Sittard), gaelor (Urmond), gailgeursj (Vlodrop), gailgoersj (Herten (bij Roermond)), gee.lguusj (Waubach), geelgor (Nieuwstadt, ... ), geelgor(sj) (Maastricht), geelgors (Eigenbilzen, ... ), geelgos (Herk-de-Stad), geilgors (Mook, ... ), gelgiers (Blerick, ... ), gelguusj (Rimburg), geèlgoers (Beesel), geëlgūūsj (Hoensbroek), geìlgör (Broeksittard), gēͅlgø̄əs (Meeswijk), gälgaors (Maasniel), gèelgoers (Sint-Odiliënberg), gèelgèes (Genooi/Ohé, ... ), gèlgeursj (Posterholt), gèlgeus (Linne), gèlgeust (Wessem), gèlgeüs (Maasbracht), gèlgoers (Belfeld, ... ), gèlgors (Mechelen-aan-de-Maas), gèlgūws (Maasbracht), gèèl geus (Haelen), gèèl goers (Boukoul, ... ), gèèlgoers (Swalmen), gèèlgoersj (Herten (bij Roermond), ... ), gèèlgor (Gronsveld), gèèlgors (Horst), gèèlgusj (Mechelen), gèèlguusj (Nieuwenhagen), gèèlsjors (Beegden), géélgors (Tungelroy), géélgôr (Neerbeek), gëëlgors (Stevensweert), gììlgoers (Roermond), gɛlgoes (Montfort), gɛ̄lgeurš (Herkenbosch), gɛ̄lgors (Opglabbeek), jèèlgosj (Kelmis), eigen spelling; omgespeld  gēͅlgēͅs (Roosteren), emberiza citrinella  gaelgór (Sittard), gèlgor (Gronsveld), Frings; half lang als lang omgespeld  gēͅlgø̄əs (Lanklaar), IPA, omgesp.  gēͅəlgoͅr (Rekem), è = fr. mère  gègoerš (Melick), è beide lang  gèlgès (Roosteren), geelgorsje: gaelgeuzje (Houthem), geilgöstjə (Thorn), geeljierts: è is lang  gèljierts (Broekhuizen), geelschrijver: geelschriever (Brunssum, ... ), gèelskrèver (Heusden), gèèlschriever (Stein), geelschrijvertje: ook: gaele sjraajver  gaelsjraajverke (Bilzen), geelververtje: gelvervelke (Weert), geelvink: geelvink (Oost-Maarland), gälvink (Haelen), gele geuts: geust? Ook schriever, zie daar  gèèle geust (Thorn), gele gierst: gaele gierst (Venlo), volksetym. gors > gierst vanwege het zaad dat volièrevogels krijgen; + etym.aant.  gaele gierst (Meijel), gele gors: gēͅlə/gīlə goͅrs (Maaseik), gielegiers (Venlo), giellegiers (Venlo), gillegiers (Venlo), gele jierts: gèle jierts (Arcen), gele schijterd: s zomers  geile sjietert (Stevensweert), gele schijver: gèle schiever (Gennep), misschien te lezen als schrijver?, maar ook schiever komt vaker voor  gēͅlə sxijvər (Achel), gele schijverik: gele schieverik (Middelaar), gele schrijver: (gèèle) sjriever (Haelen), gaele schriever (Maasbree), gaele sjriever (Baexem, ... ), gaeleschriêver (Altweert, ... ), gaile schriever (Baarlo), gele schriever (Eksel), gele schrijver (Molenbeersel), gele schrijver (gew.uitspr.) (Eksel, ... ), geleschrijver (Hamont), gēͅlə sxrivər (Kaulille), gēͅlə šrīu̯ər, šrīvər (Beringe, ... ), gēͅlə šrīvər (Kinrooi), gèle schriever (Blitterswijck, ... ), gèle schrīēver (Venray), gèle sjri-jver (As, ... ), gèle sjriever (Eigenbilzen, ... ), gèle sjrīēver (Hunsel), gèle sjrèjver (Rosmeer), gèlechreïver (Hees), gèèle schrie.ver (Gennep, ... ), gèèle sjriêver (Tungelroy), géle schrīēver (Venray), géle sjrīēver (Zwartbroek), géé:lə sjrīē.ver (Panningen), gééle schrīēver (Weert), gêle sjriever (Buggenum), gêlë sjrijvër (Hoeselt), gɛ̄le schrīēver (Merselo), emberiza citrinella  gaele schriēver (Castenray, ... ), Frings  gēͅlə šreͅi̯əvər (Beverst), gɛ̄lə šrɛ̄i̯vər (Gelieren/Bret), ook: gaelsjraajverke  gaele sjraajver (Bilzen), gele schrijverd: gaele schrievert (Ospel, ... ), gele schrjievert (Molenbeersel), gèle sjrievert (Baexem, ... ), gèèle schrievert (Nederweert), beschrijft"de eieren met fijne lijntjes  gaele schrievert (Nederweert), gele schrijverik: gèèle schrie.verik (Gennep, ... ), gele wierts: gèèle wierts (Gennep, ... ), gloor: gelor (Stein), glor (Meers, ... ), ô is tussen o en oe  glôr (Limbricht), gorde: gorde (Venlo), graskat: graaskat (Neeritter), grasstrts: graasstreutz (Sint-Odiliënberg), grāāströöts (Heythuysen), grasteut: graastäöt (Venlo), grasvink: graasvink (Neeritter, ... ), haverkneuterd: haaverknuitert (Nederweert), jantik: jentek (Neer), kantschrijver: kantschrijver (Kolonie), Frings, omgesp.  kāntsxreͅivər (Lommel), kempische botvink: kempische botvink (Eigenbilzen), koetsje: koetsjke (Meerssen), kolenvos: cf ook korenvos (kuòrëvòs)  kuò’lëvòs (Tongeren), korengors: vdBerg; omgesp.  kōͅrəgoͅs (Sint-Truiden), korenvos: keu.revos (Hasselt), keurenvos (Hasselt), korenvors (Ordingen), korenvos (Kermt), korevos (Diepenbeek, ... ), korrevôs (Zepperen), kourrevòs (Sint-Truiden), koərəvoͅs (Zonhoven), kuwoͅrəvoͅs (Tongeren), kø̄rəvoͅs (Hasselt), cf. kolenvos (kuòrëvòs)  kuòrëvòs (Tongeren), Frings  kōərəvoͅs (Diepenbeek), kūrəvoͅs (Gelieren/Bret), vdBerg; omgesp.  kōrəvoͅs (Stokrooie), kwikstaartje: sic  kwikstertjə (Grathem), pietser: pietsjer (Mechelen-aan-de-Maas), schrijver: schriever (Arcen, ... ), schrèver (Paal), sjriever (Kessel, ... ), šrīver (Baarlo), šrīvər (Meijel), emberiza citrinella  sxrɛ̄əvər (Zonhoven), Frings, omgesp.  sxreͅivər (Lommel), Frings; half lang als lang omgespeld  šrēi̯vər (Lanklaar), vanwege zn bekraste eitjes  sjriever (Thorn), schrijvertje: sjrieverke (Horn), tiets: BlSt, 260; vdBerg; omgesp.  tetš (Veldwezelt), tietsjer: vgl. BlSt, 260  titsjer (Eigenbilzen), vink: venk (Born), vos: vòs (Sint-Truiden), wielewaal: sic  wielewaal (Venlo) geelgors [Roukens 03 (1937)] || geelgors (16,5 bruine stuit; man heeft meer of minder geel aan kop en borst; hele jaar overal buiten stad en dorp te zien; ook veel op trek; bekraste eitjes; roep [tsp]; zang eenvoudig [ti-ti-ti-ti-...du]; kooivogel [N 09 (1961)] || gele schrijver III-4-1
geelzucht bleekzucht: bleikzōͅg (Lanaken), bleikzuch (Puth, ... ), bleikzucht (Elen), geel geer: het geel geer (Oostham), geel verf: chael verf (Grevenbicht/Papenhoven), chēlverf (Maastricht), de gael verf (Oirlo), de geel verf (Eigenbilzen, ... ), de gēͅel verf (Peer), de giel verf (Hasselt), de gijlvĕrf (Paal), de giël verf (Hasselt), de gêle verf (Eisden), dè gèal verf (Wellen), də gēͅl veͅrf (Hamont), də gɛ̄l vaerəf (Rekem), gael vaerf (Venray), gael verf (Beek, ... ), gael verref (Weert), gael vèrf (Echt/Gebroek), gael vêrf (Nunhem, ... ), gaelverf (Geleen, ... ), gaelvêrf (Herten (bij Roermond)), gail verf (Ell, ... ), gail verref (Nederweert), gailevarf (Rijkhoven), gailverf (Hechtel, ... ), gailvêrf (Melick), gāīlverf (Sint-Huibrechts-Lille), ge-l verref (Wellen), ge:lvaerəf (Beringen), geal verf (Blerick, ... ), gee(je)l verf (Stevoort), geeelverf (Voort), geejl verf (Sint-Truiden), geejl verəf (Kermt), geejl vɛrf (Diepenbeek), geel verf (Duras, ... ), geel verref (Eijsden, ... ), geel vĕrf (Montzen), geel vèrrəf (Maastricht), geelverf (Borlo, ... ), geelvèrf (Neeritter), geeël verf (Lanklaar), geeəl verf (Hoepertingen), geeəlverf (Ulbeek), geĕl verf (Brunssum), geil vaerf (Mechelen-aan-de-Maas), geil verf (Helchteren, ... ), geil verref (Amby), geil värf (Maaseik), geilverf (Overpelt, ... ), geilverəf (Zichen-Zussen-Bolder), gele verf (Blerick, ... ), geël verf (Ten-Esschen/Weustenrade, ... ), geëlverf (Kortessem), geïl verf (Amby), gēēl varef (Zutendaal), gēēl verf (Kelpen, ... ), gēēlverf (Neeroeteren, ... ), gēl veͅrf (Herk-de-Stad, ... ), gēl vêrf (Venray), gēlverf (Lanaken), gēlverrəf (Maastricht), gēlveͅrf (Lanaken), gēəl verf (Diepenbeek), gēͅl verf (Bilzen, ... ), gēͅl vērf (Welkenraedt), gēͅl veͅrf (Hamont), gēͅl veͅrərf (Bree), gēͅl vɛrəf (Ingber), gēͅlverf (Zichen-Zussen-Bolder), gēͅlveͅrf (Riksingen, ... ), gēͅlveͅrv (Opglabbeek), gēͅəlve͂rəf (Peer), gĕĕl verf (Schimmert), gĕĕlvērf (Meerssen), gĕlverf (Arcen, ... ), geͅ.l veͅrəf (Montzen), geͅal vɛrəf (Eys), gieelverf (Heusden), giejəl verfəf (Heers), giel verf (Hasselt, ... ), giel veͅrf (Gelinden), giel- verf (Hasselt), gielverf (Rotem, ... ), gielveͅrəf (Zonhoven), giēͅəl verf (Houthalen), gieͅlveͅrf (Zonhoven), gijl vɛrf (Bommershoven), gijəlvērf (Loksbergen), giəl verf (Nieuwerkerken, ... ), giəlverf (Alken), giəlvɛrf (Gutshoven), giɛl vɛrf (Heers), gīl vɛ.rəf (Borgloon), gàèle verf (Sevenum), gáel vèrf (Herten (bij Roermond)), gäl verf (Schaesberg), gälverf (Heerlen, ... ), gèel veref (Ellikom), gèel verf (Gulpen), gèl verf (Brunssum, ... ), gèl vĕrf (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), gèl veͅɛf (Opoeteren), gèl(e) verf (Kaulille), gèlverf (Belfeld, ... ), gèàlverf (Mheer), gèèl verf (Geulle, ... ), gèèl verrif (Gruitrode), gèèl vérf (Heel), gèèlverf (Amby, ... ), gèèlverref (Tungelroy), gèèlvèrf (Geistingen), gèèlə verf (Venlo), gélverf (Susteren), géèl verf (Wijlre), géél verf (Beesel, ... ), géél verrəf (Hulsberg), géél virf (Kapel-in-t-Zand), géél vèrf (Amstenrade, ... ), géél vérf (As), géél-verf (Urmond), géélveirf (Posterholt), géélverf (Maasbree, ... ), géélveérf (Stevensweert), géélvérf (Reuver), géélvéérf (Swalmen), géélə veerf (Gennep), géélə vèèrəf (Meijel), gééël vérf (Nieuwenhagen), gêelvērf (Rosmeer), gêjel vĕrf (Eys), gêl verf (Afferden, ... ), gêl vĕrf (Gennep, ... ), gêl värf (Wellerlooi), gêl vèrf (Asenray/Maalbroek, ... ), gêl vêrf (Merselo), gêl vërf (Meterik), gêle värf (Horst), gêlvairf (Rotem), gêlverf (Baarlo, ... ), gêlvĕrf (Heel, ... ), gêlvärf (Buggenum, ... ), gêlvèrf (Beegden, ... ), gêêl verf (Echt/Gebroek), gêêl vèèrf (Vlijtingen), gêêl vérf (Heerlen), gêêlverf (As, ... ), gêêlvèrf (Thorn), gêêəl verf (Montenaken), gêël verf (Bilzen), gêîl verf (Bocholt), gêîlverf (Achel), gêəl vèrf (Swalmen), gëəl vèrf (Aalst-bij-St.-Truiden), gøͅlveͅrf (Linde), gɛ.l verəf (Meeuwen), gɛl vaerəf (Rekem), gɛəl vèrəf (Zonhoven), jel verf (Vaals), jeël verf (Kerkrade), yēͅlvarf (Martenslinde), Te Leuven: het geel.  geel verf (Jeuk), geel, het -: `t gîəl (Loksbergen), che.l (Tessenderlo), geel (Hoepertingen, ... ), giel (Spalbeek), gijël (Sint-Lambrechts-Herk), giël (Meldert), het geel (Oostham), het gel (Lommel), hət geel (Leopoldsburg), hət gijəl (Loksbergen), t chījəl (Halen), t geel (Beringen, ... ), t geil (Lommel), t gēēel (Linkhout), t gieəl (Hasselt), t gijɛl (Gelinden), ət geəl (Beverlo), ət gēl (Sint-Truiden), geelkoorts: De informant geeft te kennen dat het woord hem onbekend is, maar vermeld tussen haakjes wel de termen gélzucht en gélkorst !  gélkorst (Neerpelt), geelziekte: də giēəl zekdən (Diepenbeek), ge:ilzikte (Koersel), geelziekte (Muizen), geeëlziekte (Bilzen), gèelzeekte (Grote-Brogel), gèilzikde (Riksingen), gêl zeikte (Bingelrade), gø͂ͅlzektə (Linde), gɛəlziktə (Bilzen), geelzucht: de geilzucht (Paal), de geiëlzucht (Paal), de gêlzucht (Hamont), dɛ gelzucht (Lommel), geelzucht (Hechtel, ... ), geĕl zuch (Brunssum), geilzuch (Lanklaar), geilzəch (Lanaken), gēͅlzecht (Genk), geͅlzucht (Sint-Huibrechts-Lille), gieelzucht (Heusden), gieelzuich (Sint-Lambrechts-Herk), giejelzèch (Hasselt), gielzucht (Maaseik, ... ), gieəlzucht (Meldert), gälzucht (Leunen), gèlzucht (Griendtsveen), gèlzug (Montfort), gèèl zucht (Houthalen), gèèlzuch (Venlo), gèèlzucht (Bree, ... ), géélzucht (As), gêlzuch(t) (Blerick), gêlzucht (Herten (bij Roermond), ... ), gêêlzucht (Heijen), gêîlzucht (Bocholt), De informant geeft te kennen dat het woord hem onbekend is, maar vermeld tussen haakjes wel de termen gélzucht en gélkorst !  gélzucht (Neerpelt), geling: gealing (Lutterade) de geelzucht [ZND 01 (1922)], [ZND m], [ZND m] || de geelzucht (ziekte waarbij de huid en ook het wit van de ogen geel wordt) [ZND 35 (1941)] || geelzucht [SGV (1914)], [ZND 01u (1924)] || geelzucht, welke zich vanwege een galziekte openbaart door een gele huidtint || Geelzucht: ziekte die zich uiterlijk kenmerkt door de gele kleur die de huid aanneemt ten gevolge van de opneming der galkleurstof in het bloed (galzucht, galziekte, geluw, gele verf, geelverf, verf, geelaard, gele ziekte). [N 84 (1981)] || opnemen om te wegen, om het gewicht te schatten [kwikke] III-1-2
geen ... waard <omschr.> dat is niks: des niks (Hoepertingen), been boes waard: geen boesj wjāād (Wellen), dat betekent niks: beteikent niks (Maaseik), betekənd niks (Lommel), geen aardbeer waard: obber=aardbezie  gen oͅbbər woͅt (Diepenbeek), geen bats waard: gein bats wēērd (Maastricht), geen cent waard: cent waard (Hechtel), geen cent jaad (Sint-Lambrechts-Herk), geen cent waard (Alken, ... ), geen cent weerd (Stokrooie), geen cent wjaad (Eigenbilzen), geen cent wjaəd (Stevoort), geen cent wooid (Riksingen), geene cent (Hees), geine cent (Mechelen-aan-de-Maas), geine cent wēͅrd (Lanaken), geine cent wiert (Maaseik), geine cent wieërt (Rotem), geine cent wèrd (Opglabbeek, ... ), geine sent wèrt (Geistingen), geine seͅnt wēͅrt (Opglabbeek), gen cent wiet (Beverst, ... ), gen cent wjād (Wellen), gen seͅnt wjōrt (Diepenbeek), genne cent werd (Lommel), genə sänt wjāt (Zepperen), geͅin sänt wjāt (Diepenbeek), gien cent wierd (Houthalen), giene cewnt wéerd (Peer), gin cent weerd (Duras), gin cent weiet (Rijkhoven), gin cent weit (Landen), gin cet woojt (Rijkhoven), gin seͅnt wiart (Zonhoven, ... ), gine sent weet (Wilderen), ginne cent waard (Ulbeek), ginne cent wait (Wilderen), ginə c(tm)nt jat (Zichen-Zussen-Bolder), gjen cent jat (Millen), gənə cänt jet (Vroenhoven), gənə sent wèrt (Opoeteren), gənə seͅnt wiɛt (Stokkem), sent (Genk), seͅnt (Hasselt, ... ), sɛnt (s-Herenelderen), xɛjnə seͅnt wēͅrt (Rekem), fr. aire  géné sent wairt (Eisden), è = gr. èta  gijne sent wèrt (Neerglabbeek), è als fr. est  gjène cent jad (Genoelselderen), geen cent waarde (zn.): gin cent wiaarden (Hasselt), geen centiem waard: genne centiem jaard (Mheer), geen deem waard: geenen dem waard (Oostham), gin dem werd (Neerpelt), geen diljaar waard: gne diljaar wjat (Rosmeer), geen dop waard: geenen dop waard (Oostham), geen duit waard: dø͂ͅt (Mettekoven), geine duit (Mechelen-aan-de-Maas), geun deut weed (Remersdaal), gijn dø͂ͅt wēͅrt (Lanaken), gin duid weit (Landen), geen halve cent waard: geen half cent jad (Borgloon), geen klits waard: geen klits weid (Jeuk), gen klits (Wellen), ginne klits jiaot (Zepperen), geen kloot waard: geen kloot wjaad (Eigenbilzen), kloot (Hees), oe en ie lang  geine kloet wierd (Maaseik), geen kloten waard: geen kloeete (Opitter), geen klutən wɛrd (Genk), gəin klūətə wärt (Gerdingen), klutə (Genk), meer plat  gən klūətə wèrt (Opoeteren), ruw  gen klutə wēͅrd (Neerpelt), geen knab waard: gene knap jaaəd (Hoepertingen), geen knabje waard: ge knepke (Rosmeer), ge knepke jaad (Lauw), ge knepke werd (Mechelen-aan-de-Maas), ge knepke weèrd (Rekem), ge knepke wjat (Riemst), gee kneͅpkə wèrd (Kleine-Brogel), gein knepke weert (Grote-Brogel), gein knepke wèerd (Neeroeteren), gein knepke wèrd (Lanaken), gi knepke wéet (Kaulille), gie knepke jat (Berbroek), gie knepke weèrd (Heusden), gij knepke weèrt (Opoeteren), gä kneͅpkə wēͅrt (Hamont), knepke (Hees), nog gei knepke wèird (Niel-bij-As), geen knop waard: genne knop werd (Lommel), ginne knop werd (Neerpelt), geen koperen waard: gɛnə kopərə jaat (Hoepertingen), geen kroezel waard: geen kroezel waard (Hoepertingen), geen kruitzer waard: genne kruitzer jaard (Mheer), geen lap waard: genne lap weerd (Sint-Martens-Voeren), geen meter waard: gein miter weerd (Bree), geine miter waird (Vucht), geen nonde waard: gein nondə wēͅrd (Lanaken), geen oortje waard: gen urtje werd (Weert), geen penning waard: geine penning (Mechelen-aan-de-Maas), geen pens waard: gine pens werd (Leopoldsburg), geen pijptabak waard: gen pēptabak (Wellen), gien pieptabak wyt (Sint-Truiden), gn peep toebak woojt (Rijkhoven), pieptabak (Overpelt), xɛjnə pīptúbak wēͅrt (Rekem), geen potaarden klits waard: gen potjāde klits wjāād (Wellen), geen rode cent waard: geine rooie cent wèerd (Neeroeteren), geen rode duit waard: gene rooien duit wjat (Rosmeer), eu=fr. beure  geine rooien deut (Wellen), geen rode knab waard: genə roͅtə knab wɛrd (Genk), geen rosse waard: geen rosse waard (Sint-Truiden), geen rotte sik waard: gien rotte sik jat (Berbroek), gien rotte sjik waird (Beringen), geen sik tabak waard: geen chik toebak waard (Vechmaal), geen sik waard: geen tjiek jad (Borgloon), geie sik wjaard (Hasselt), gein sik wēͅrd (Bree), gen chik wijeət (Alt-Hoeselt), gien sik jaot (Stevoort), gin siek werd (Neerpelt), gin siek wēͅrd (Neerpelt), gin sik wèəd (Heppen), gin tjik (Wellen), gèn chik wjard (Hasselt), siek (Overpelt), sik (Opoeteren, ... ), eè als in fr. père  gen sjiek weèrd (Genk), geen sikkepit waard: chein sikkeppit wieerd (Elen), geenen sikkepit waard (Oostham), genə sikəpit wēͅrd (Neerpelt), gien sikkepit weirt (Paal), gijne sikkepit weirt (Rotem), gijne sikkepit wièrd (Rotem), gin sikkepit wēͅrd (Sint-Huibrechts-Lille), gənə sikkepit (Ulestraten), gənə sikəpit wèrt (Opoeteren), siekepiet (Overpelt), geen sok waard: gein sok wèəd (Paal), geen sol waard: geen sol jaaət (Voort), geen sol waard (Sint-Truiden, ... ), gene soəl iaat (Ulbeek), gin sol weèd (Halen), ginne sol weid (Nieuwerkerken), ginne sol wêt (Sint-Truiden), so͂ͅl (Mettekoven), geen solletje waard: ge sələkə wiat (Gelinden), ge sələkə wəəd (Tessenderlo), gi sələkə ād (Herk-de-Stad), sø͂ͅləkə (Mettekoven), geen strang waard: gien strang wieerd (Houthalen), geen tabak waard: toebak = oude pijptabak  geejn toebak jaad (Borgloon), geen vets waard: geen vets waard (Leopoldsburg), gein vëts wjāt (Diepenbeek), genə veͅts wēͅrd (Neerpelt), geͅn veͅts weͅət (Kwaadmechelen), gin vets werd (Neerpelt), gin vets wrd (Linkhout), geen vijf cent waard: gen vee cênt wjat (Rosmeer), gin 5 cent weit (Kerkom), geen vots waard: jenge vots wäed (Lontzen), geen vuile pruim waard: geen voel pruum wēət (Eupen), geen zotte patat waard: geen zotte patat waard (Hoepertingen), niks boutique: vroeger veel gebruikt  niks pətik (Leopoldsburg), prul (zn.): eine prul (Maaseik), van geen tel: va ginnen tel (Neerhespen), van geen waarde: van gɛin waerdə (Eisden), waard: weijrd (Zolder), weèrd (Neeroeteren), zijn geld niet waard: zə geͅlt ni wēͅrt (Beringen), zonder waarde: zonder weiede (Landen) Hoe zegt men van iets dat geen waarde heeft? (dat is geen ... waard). [ZND 28 (1938)] III-3-1
geen rust hebben altijd in de reur zijn: cf. VD s.v. "reuring"drukte etc.; cf. WNT XII-4, kol. 556, s.v. Reur (I), bijvorm van roer; 1. beweging, inz. in uitdr. als in de reur zijn.....  altied in de reur zien (Maastricht), altijd maar gejaagd zijn: hij is altijd maar gejaogd (Genk), druk maken: drök maake (Posterholt), drukte maken: drukte maken (Heythuysen), geen blijvende plak hebben: cf. WNT s.v. "plak (III)"= plek  he hät gin blijvende plak (Zepperen), geen geruste minuut hebben: diə et gen gəruisdə minuət (Rijkel), he hee ginne gerusde menuut (Sint-Truiden), geen ruhe haan: ging rów han (Schaesberg), ging rów hāān (Nieuwenhagen), ging rów hà (Nieuwenhagen), jing rouw han (Kerkrade), cf. RhWb, dl. VII, p. 582, s.v. Ruhe, : es ergeben sich vier grüssere Räume, bei denen die Grundlage des Wortes verschieden ist:  ging-ròw-hán (Heerlen), geen ruhe hebben: geen rau höbbə (Amstenrade), geen ròw höbbə (Brunssum), gein rauw hèbbe (Schimmert), gein rauw höbbə (Schinnen), geng row hubbe (Gulpen), ging row höbbe (Gulpen), geen ruhe in de vot haan: ging rów in de vót han (Schaesberg), geen ruhe in gen vot haan: g‧eͅŋ r‧oͅu̯ (eͅ gən vo.t) hā.n (Eys), geen rust meer hebben: hè hèt gein rast mie (Gerdingen), geen rust hebben: de ei gien rust (Sint-Truiden), dè het gein rust (Bocholt), e et gein ras (Mechelen-aan-de-Maas), e hèt gein rast (Mechelen-aan-de-Maas), ei eit gein rès (Maaseik), ei gein rest (Sint-Truiden), eij gin røst (Sint-Truiden), er het gein res (Lanaken), er het gein rus (Maastricht), geen röst höbbə (Oirsbeek), gei rös höbbə (Maastricht), gein rōst hebbe (Weert), gein rŭs hŭbbe (Schimmert), gein rös höbbe (Amby, ... ), gein rös in höbbe (Geulle), gen reust hebbe (Meijel), gen rust hubbe (Kesseleik), gen rààst hebbe (Sevenum), gen rös höbbe (Reuver), gen rös höbbə (Venlo), gen röst hebbe (Oirlo), genne räöst hebbe (Venray), genne rös hebbe (Maasbree), gin ròast hebbe (Sevenum), gèjn rös höbbə (Susteren), gén rèùst hébbə (Gennep), gén rös hubbe (Venlo), h`ei gien rest (Wilderen), haet gein rös (Herten (bij Roermond)), hai hejft gejn rəst (Maaseik), hai hit gin rust (Hechtel), he heet gein rust (Genk), he heet gin rust (Kaulille), he het geen res (Bilzen), he het geen reust (Wellen), he het gin rest (Hasselt), he het gin rust (Kaulille), he hij gin rust (Sint-Truiden), he hit gein rust (Hechtel), he hèt gein rus (Lanklaar), he hét gein rèst (Opoeteren), he:t gɛin roest (Dilsen), heehee gien reus (Jeuk), hei het gein rust (Diepenbeek), hei het gen røst (Neerpelt), hei hit gien rust (Helchteren), hei hit gin røst (Overpelt, ... ), heij he gien roes (Jeuk), hej het gin røst (Neerpelt), hej hèt gèn rust (Lommel), heje het gin ruis (Hoepertingen), her heet gejn reus (Zichen-Zussen-Bolder), heì héet gein rĕst (Gruitrode), hē hē gin rəst (Halen), hēi het gen røst (Hamont), hēͅ hēͅt gein res (Mopertingen), hēͅ hēͅt gĕen raest (Opglabbeek), heͅj hit gin røst (Overpelt), hi het gien roest (Stevoort), hi heͅt xɛin röst (Dilsen), hi hit gin rès (Hasselt), hie het gein ruis (Wintershoven), hiee het gin res (Hasselt), hiej hei gin reus (Ulbeek), hiēə heͅt gēͅin rø͂ͅis (Diepenbeek), hij heeft geen rez (Hasselt), hij heit gen rust (Neerpelt), hij het geen reust (Bree), hij het gen rust (Achel), hij het gin rust (Hamont), hij hid gin rust (Overpelt), hij hit gein rust (Achel), hij hit gen rust (Hamont), hij hit gien rust (Helchteren), hij hit gin rust (Kaulille), hij hêt gin rust (Hamont), hije hait gijn rust (Koninksem), hije het gen ruis (Hoepertingen), hijə het gen ruis (Gutshoven), hè heet gieen rist (Peer), hè heet gin rist (Peer, ... ), hè heèt gein rèst (Neeroeteren), hè heìf gein rŭs (Maaseik), hè hèt gein rest (Neeroeteren), hèr heìt gein rust (Bocholt), hé heift gein rûs (Maaseik), hé heèt gein rest (Meeuwen), hé hit gien rest (Stokrooie), iə yt gɛin r^s (Lanklaar), iə ɛit gɛin r^s (Lanklaar), ə haət xaən rø͂ͅz (Ulbeek), ə ɛt xɛin ras (Stokkem), əhēͅt xēͅn rø͂ͅz (Alken), (de). (ps. ik weet niet wat invuller hiermee bedoelt?).  gin rest hebbe (Jeuk), ps. laatste woord is erg onleesbaar!  gein rōst hume ? (Weert), geen rust in de kont hebben: gijn rös in də koont hubbə (Maastricht), geen rust in de pens hebben: gein rös inne pens höbbe (Herten (bij Roermond)), geen rust in de vot hebben: (Eijsden!).  gehij rusj ien de vot (Noorbeek), geen rust in zijn kont hebben: dae haet gén rös in zien kônt (Venlo), geng rös ién z⁄n koont hebbe (Gronsveld), geen rust in zijn prij hebben: geng rös ién z⁄n prij hebbe (Gronsveld), hae haet gein rus in z⁄n prie (Beek), geen rust kennen: heje kint gin ruis (Muizen), hij kent gin rust (Kaulille), geen rust vinden: gein rōst vinge (Weert), geen vrede hebben: hè hèt gein vrèj (Neeroeteren), geen zittend vot hebben: gein zittende vot hubbe (Lutterade), geen zittende kont hebben: dèè hèèt gein zittende kònt (Bree), gejaagd zijn: gejaagdj zeen (Echt/Gebroek), het niet trekken: `t neet trekken (Reppel), in onrust zijn: in oonröst zeen (Tungelroy), kont hebben: kōnjt höbbə (Roermond), krawieren: krëwīērë (Tongeren), kërwīērë (Tongeren), kwispelen: kwispele (As), niet gerust zijn: neet gəreus zîê (Epen), niet op zijn gemak zijn: he is neet op zen gemaak (Genk), hie es nie op zij gemaak (Houthalen), hij is neet op ze gemaak (Elen), niet rusten: di røst ni (Guigoven), niet stil kunnen zitten: neet stél kinnə zittə (Maastricht), ongedurig zijn: ongedierig zien (Eigenbilzen), ongedurig zijn (Leopoldsburg), onruhig (< du.) zijn: onrujjig zieë (Waubach), onrustig zijn: he es onrustig (Waltwilder), onrĕŭstig zien (Meerlo), onreͅstəx sēͅn (Meeuwen), onrustig zeen (Ophoven), onrustig zijn (Jeuk), onrustig zin (Schimmert), onröstig zien (Hoensbroek), onröstig zîên (Tienray), onrəstich zin (Beesel), ōnröstig zin (Geulle), ŏnröstig zeen (Geleen), ónrèstig zeen (As), ônröstig zeen (Ell), op de zenuwen leven: op də zeenuwə leevə (Maastricht), op netelen zitten: op netele zitte (Weert), rust noch duur hebben: hij hêt rust noch duur (Lommel), rust noch vrede hebben: he het rus nach vree (Diepenbeek), rusteloos zijn: röstəloes zīēn (Maastricht), tourneren: mar.: fr. "tourner  terneren (Ospel), zich niet content kunnen doen: kan zich neet condent doon (Montfort), zijn ei niet kwijt kunnen: kan z⁄n ei niet kwijt (Heythuysen) een onrustig persoon, persoon die geen rust heeft, altijd bezig is [roerwarmoes] [N 85 (1981)] || geen rust hebben [N 85 (1981)] || hij heeft geen rust [ZND 42 (1943)] || ongedurig heen en weer bewegen of lopen III-1-4
geen stand hebben geen goed stand hebben: gęnǝ gujǝ stant hębǝ (Meijel), geen stand hebben: (de schoen) hęt ginǝ stant (Maasbree), niet in de goede stand staan: (de schoen) ste ni en dǝ gujǝ stant (Milsbeek), op niks trekken: op niks trekken (Lommel), scheef zijn: (de schoen) es šę̄f (Montzen), slechte stand hebben: slechte stand hebben (Dilsen) De uitdrukking waarmee men aangeeft dat een schoen er niet goed uitziet, dat hij geen stand heeft. [N 60, 225b] II-10
geen waarde geen waarde: Ook jade.  da het gen jādzə (Borgloon) Hoe zegt men van iets dat geen waarde heeft? (dat is geen ... waard). [ZND 28 (1938)] III-3-1
geer baan: bān (Houthem, ... ), bǭn (Eigenbilzen), geer: geer (Eisden), gejr (Oirlo, ... ), gejǝr (Bilzen, ... ), geǝr (Lutterade), gi-jǝr (Kozen, ... ), gir (Diepenbeek, ... ), gięr (Grevenbicht / Papenhoven), giǝr (Aalst, ... ), gjir (Beverst), gjiǝr (Boorsem), gēr (Asenray / Maalbroek, ... ), gēǝr (Alken, ... ), gē̜jr (Blerick, ... ), gē̜r (Buchten, ... ), gęjǝr (Klimmen, ... ), gęr (Kortessem, ... ), gęǝr (Maasmechelen, ... ), gīr (Achel, ... ), gīǝr (Arcen, ... ), jiǝr (Bleijerheide), geertje: gērkǝ (Amby), gīrkǝ (Achel, ... ), godet: godē̜ (Opglabbeek), godɛ (Eigenbilzen), godɛt (Oostham), lap: lap (Beringen, ... ), opnaaisel: opnętjsǝl (Grote-Brogel), plooi: plooi (Sint-Huibrechts-Hern), plȳj (Opglabbeek), plūj (Neerpelt, ... ), refel: ręjfǝl (Molenbeersel), schaar: šēr (Mal), schaard: sxē̜rt (Loksbergen), spie/spij: spi (Neerpelt, ... ), spęj (Houthalen), spī (Bilzen), spīj (Bree), stukje: støkskǝ (Hoepertingen), uitschuining: uitschuining (Oostham), volantje: valęŋskǝ (Lommel) Een naar boven spits uitlopende lap of strook waarmee men een kledingstuk van onderen verwijdt. [N 62, 11a; L 1a-m; L 23, 71; Gi 1.IV, 17; S 10; monogr.] II-7
geerakker geer: g ̇ēr (Roermond), g ̇īǝr (Zonhoven), gi̯ēr (Heel, ... ), gē ̝ǝr (Leuken, ... ), gēr (Baexem, ... ), gēǝr (Herten, ... ), gę̄r (Urmond), gī(ǝ)r (Aijen, ... ), gīr (Berverlo, ... ), gīǝr (Baexem, ... ), geerakker: gērakǝr (Heijen, ... ), geerhoek: gei̯ǝrhuk (Paal), gīrhok (Heusden, ... ), gīrhu ̞k (Linkhout), gīrhuk (Berverlo, ... ), geerland: gīrlant (Uikhoven), geertip: gīrtøp (Beringen), geervoren: gī(ǝ)rvōrǝ (Horst, ... ), gī(ǝ)rvū(ǝ)rǝ (Aijen), korte voren: kǫrtǝ vōrǝn (Koersel), korthoek: kǫthok (Kermt, ... ), kǫthuk (Godschei, ... ), kǫthukǝ (Herk-de-Stad  [(mv)]  ), kortvoor: kort˲vǭr (Gruitrode), kǫ.t˲vuǝr (Vliermaalroot), kǫrt˲vōr (Elen), kǫrt˲vǭr (Beek, ... ), kǫt˲voęr (Grote-Spouwen), kǫt˲vuǝr (Ulbeek), kǫt˲vōr (Bokrijk, ... ), kǫt˲vőu̯ǝr (Sint-Lambrechts-Herk), kǫt˲vő̄r (Montenaken), kortvoorden: kǫrt˲vōrdǝ (Bree, ... ), kǫrt˲vǭrdǝ (Meeuwen), het is niet duidelijk of de volgende opgaven te beschouwen zijn als meervoudig substantief dan wel als werkwoord zoals bedoeld in het volgende lemma  kǫrt˲vōrdǝ(n) (Hamont), kortvoren: kort˲vǭ ̝rǝ (Bree, ... ), kot˲vou̯ǝrǝ (Wimmertingen), kot˲vō ̝ǝrǝ (Mechelen), kot˲vǫu̯rǝ (Borlo, ... ), kot˲vǭrǝ (Reijmerstok), kǫ.rt˲vǭ ̝rǝ (Eisden), kǫ.t˲vou̯ɛrǝ (Membruggen), kǫ.t˲vuǝrǝ (Rijkhoven), kǫ.t˲vu̯oǝrǝ (Val-Meer), kǫ.t˲vu̯ęrǝ (Martenslinde), kǫ.t˲vø̄ǝrǝ (Hasselt), kǫ.t˲vōrǝ (Hoeselt), kǫrt˲vou̯ǝrǝn (Lommel), kǫrt˲vuǝrǝn (Dilsen), kǫrt˲vø̄rǝ (Hasselt), kǫrt˲vō ̝rǝ (Neeroeteren), kǫrt˲vōrǝ (Berg, ... ), kǫrt˲vōrǝn (Elen, ... ), kǫrt˲vōǝrǝ (Meeswijk, ... ), kǫrt˲vū ̞rǝ (Oud-Winterslag), kǫrt˲vūrǝ (Genk, ... ), kǫrt˲vūǝ.rǝ(n) (Meeswijk), kǫrt˲vūǝrǝ (Maaseik, ... ), kǫrt˲vǭ ̝rǝ (Meeuwen, ... ), kǫrt˲vǭrǝ (As, ... ), kǫrt˲vǭrǝ(n) (Vucht), kǫrt˲vǭǝrǝ (Lanklaar), kǫt˲vo ̝ǝrǝ (Berlingen, ... ), kǫt˲vou̯rǝ (Rummen), kǫt˲voǝrǝ (Beverst, ... ), kǫt˲voɛrǝ (Sluizen), kǫt˲vu ̞rǝ (Broekom), kǫt˲vu ̞ǝrǝ (Heks, ... ), kǫt˲vu ̞ɛrǝ (Gelinden), kǫt˲vuorǝ (Grote-Spouwen), kǫt˲vuø̜rǝ (Millen, ... ), kǫt˲vuęrǝ (Wintershoven), kǫt˲vuǝrǝ (Bommershoven, ... ), kǫt˲vuǫrǝ (Berg, ... ), kǫt˲vu̯ǫrǝ (Tongeren), kǫt˲vō ̝ǝrǝ (Bilzen, ... ), kǫt˲vō ̞ǝrǝ (Opheers), kǫt˲vōrǝ (Diepenbeek, ... ), kǫt˲vōǝrǝ (Beverst, ... ), kǫt˲vő̄rǝ (Boekhout, ... ), kǫt˲vő̄ǝrǝ (Val-Meer), kǫt˲vő̜u̯rǝ (Aalst, ... ), kǫt˲vǫu̯rǝ (Brustem, ... ), kǫt˲vǭ ̝rǝ (Vlijtingen), kǫt˲vǭ ̝ǝrǝ (Gingelom, ... ), kǫt˲vǭrǝ (Eigenbilzen, ... ), het is niet duidelijk of de volgende opgaven moeten worden opgevat als meervoudig substantief dan wel als werkwoord zoals bedoeld in het volgende lemma  kǫrt˲vǭrǝ (Bocholt, ... ), ophaal: ǫphāl (Hushoven, ... ), opholens: ǫphōǝlǝs (Elen), ǫphǭlǝs (Guttecoven), ophool: ǫp(h)ōl (Kessenich, ... ), ǫp(h)ū ̞ǝl (Maaseik), ǫphōl (Ell, ... ), ǫphǭl (Heel, ... ), ophoolstuk: ǫphǭlštø̜k (Buchten), ophoolvoren: ǫphǭlvōrǝ (Limbricht), scheut: šyǝ.t (Eys), šø̄ ̝ǝt (Mechelen, ... ), šø̄t (Sint Pieter), šȳ.t (Nieuwenhagen, ... ), šȳs (Bocholtz), šȳǝt (Brunssum, ... ), scheuten: šyǝtǝ (Margraten), šø̄ ̝ǝtǝ (Klimmen, ... ), šȳ ̞ǝtǝ (Doenrade, ... ), šȳtǝ (Nieuwenhagen, ... ), scheutrijen: šȳǝtrīǝ (Voerendaal), scheutvoren: šyǝ.t˲vuǝ.rǝ (Eys), šø̄ ̝ǝt˲vūǝrǝ (Oirsbeek), šȳ ̞ǝt˲vūǝrǝ (Voerendaal), šȳǝs˲vō ̝rǝ (Simpelveld), spie/spij: spi (Achel, ... ), spęi̯ (Berbroek, ... ), spę̄ (Donk), tip: te.p (Achel), tep (Beek, ... ), tøp (Hechtel, ... ) Onder een geerakker wordt hier verstaan dat deel van een akker dat gerend geploegd moet worden als de akker niet de vorm van een rechthoek of een parallellogram heeft. De benaming voor dit onderdeel is niet zelden ook op de gerende akker in zijn geheel toepasselijk. Opgaven die duidelijk de (geometrische) vorm of een scherpe hoek van een akker bleken te betreffen, zijn in dit lemma echter niet opgenomen. Zie verder ook het volgende lemma. [N 11, 4b + 64; N 11A, 127 + 137f + 137g; N P, 1; A 33, 9 add.; A 33, 10; JG 1a + 1b; JG 2b-4, 7; monogr.] I-1
geerhamer fatsoenhamer: fatsoenhamer (Kortessem), fatsø̜jnhāmǝr (Borgloon), geerhamel: gērhāmǝl (Hasselt, ... ), geerhamer: giǝrhā.mǝr (Panningen), gērhāmǝr (Roermond), gīrhāmǝr (Blerick, ... ), gīǝrhāmǝr (Ell, ... ), kuipershamer: kȳpǝrshāmǝr (Maastricht), penhamel: pɛnhāmǝl (Hasselt), rekhamel: rękhāmǝl (Hasselt), voorhamer: vø̄rhāmǝr (Maastricht  [(bij zware banden)]  ) De hamer waarmee de metalen banden aan één kant uitgesmeed worden. Zie ook het lemma ɛde banden uitsmedenɛ.' [N E, 43b] II-12
geerlat console-tje: kǫnzǫlǝkǝ (Bilzen), houten klam: hǫwtǝ klám (As), houteren klam: hǫwtǝrǝ klám (As) Een blokje hout met daarin een uitholling, waarop de ijzeren staaf rust waaraan in een hangkast kleren kunnen worden gehangen. Zie ook afb. 173. [N 56, 145] II-12