e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
glaceren glaceren: glasejǝrǝ (Tessenderlo), glasērǝ (Diepenbeek, ... ), glasē̜rǝ (Meijel), glazērǝ (Buchten, ... ), lazeren: lazērǝ (Kerkrade), lazuren: lazȳrǝ (Jeuk, ... ), transparantwerk: transparantwęrǝk (Gulpen), vernissen: fǝrnīstǝ (Klimmen) Bij hout- en marmerschilderen het aanbrengen van een dunne, doorschijnende verflaag die vervolgens met speciale kwasten wordt behandeld. Het lazuren (L 163, P 219) wordt gedaan met lazuurverf, een verf die het onderliggend materiaal laat doorschemeren. [N 67, 84a] II-9
glacé geglaceerde haas: Van Dale: glaceren (www.vandale.nl).  geglasseerde haəsse (Borgloon), gəla.seͅidə a.əsə (Velm), geglaceerde want: Van Dale: glaceren (www.vandale.nl).  geglaceerde wanten (Tessenderlo), glac (fr.): gla.sēs (Halen, ... ), glaasees (Einighausen), glace`s (Maastricht), glacees (Beek, ... ), glacee⁄s (Mheer), glaceis (Sint-Truiden), glaceé’s (Tegelen), glaceé⁄s (Gronsveld), glacēs (Venray), glace’s (Blerick, ... ), glachees (Maasniel), glacé (Amstenrade, ... ), glacé`s (Brunssum, ... ), glacée (Vlodrop), glacées (Blerick, ... ), glacés (Borgharen, ... ), glacé⁄s (Belfeld, ... ), glasee (Blerick, ... ), glasees (Boeket/Heisterstraat, ... ), glases (Boorsem, ... ), glasē (Tongeren, ... ), glasēs (Hamont, ... ), glaseͅis (Romershoven), glasjees (Egchel, ... ), glassees (Klimmen), glasés (Mechelen-aan-de-Maas), glazees (Herten (bij Roermond), ... ), glaçees (Waubach), glāsēs (Bree), jlasēs (Boekt/Heikant), lacé (Kerkrade), y(3)lasēs (Hoeselt), Steeds mv.  glase.s (Kanne), glachaas (<fr.): gla.seͅi āsə (Sint-Truiden), glacé haase (Venlo), glacé haasse (Thorn), glacé haesje (Wijk), glacé heisje (Oirsbeek), glacé-hejsje (Klimmen), glacé-heusje (Bleijerheide), glacéhaase (Roermond), glacéhawse (Neerpelt), glase hasə (Hasselt), glasee hause (Bree), glaseehejse (Maastricht), glasehasə (Hasselt), glasē hāsə (Ketsingen), glasse haasse (Reuver), glaséhasə (Halen), glḁseͅjəhāsə (Borgloon), jlase:ha:sə (Paal), Ss. sub haas, (mv.).  glasseehase (Roermond), glactje (<fr.): [?: glottisslag -&gt; *kë, i.e. verkl.wd.]  jlasei?əs (Lommel), glacwant (<fr.): glasè wa͂n’ə (Kwaadmechelen), haas: haase (Lummen), hasə (Beringen), héjse (Nuth/Aalbeek), leerhaas: leerheijsje (Munstergeleen), léérhaase (Roermond), leren haas: laer hésje (Puth), laere haase (Eijsden, ... ), laere haejse (Bemelen), laere hasse (Blerick), laere huisje (Brunssum), laere héjse (Klimmen), laere héésje (Urmond), laire héjsje (Vlodrop), leere heisje (Oirsbeek), leere heusje (Brunssum, ... ), leere heuësje (Hoensbroek), leire hawse (Bocholt), leire héjsche (Mesch), lejere ha͂se (Grazen (WBD)), lejərə ha.sə (Zelem), lere haase (Tegelen), lere haasen (Eksel, ... ), lere hase (Mal), lere hösje (Bocholtz), leren haase (Rummen (WBD)), leren hèsche (Hoensbroek), lerə hāəsə (Herk-de-Stad), lērə ha.əsə (Kermt), lērə hāsə (Beringen, ... ), lēͅrə hausə (Kaulille), lēͅrə hāsə (Eigenbilzen), lēͅrə hāwsə (Neeroeteren), lēͅrə hōͅsə (Ophoven), lēͅrə hoͅ.usə (Opglabbeek), lēͅrənhawsə (Achel), leͅrə hasə (Millen), leͅrə hāsə (Rosmeer), lijərə hāsə (Linkhout), liərə hāsə (Diepenbeek, ... ), līərə hāsə (Wintershoven), lärə hāsə (Riksingen), lère heesje (Mechelen), lère héisje (Meerssen), lèère haose (Neer), lèère hòòse (Haelen), lére haose (Weert), léére haase (Oost-Maarland), léére haose (Tungelroy), léére hééjsche (Mechelen), léére hééjsje (Lutterade), léére hòòse (Panningen), léére hóóse (Eind), léérre héjsje (Buchten), leren haasje: laere heuskes (Baarlo), leren handschoen: leren hanschoen (Leopoldsburg), leren want: laere wânte (Oirlo), lere wanten (Kwaadmechelen), lerewaante (Middelaar) [glacé] || glacés: handschoenen || handschoenen van glanzend leer, glacés [N 23 (1964)] || wanten, met duim maar zonder vingers [N 23 (1964)] III-1-3
glad, glijdend gelans: gəlans (Gelieren/Bret, ... ), glaar: glair (Hasselt, ... ), glad: gelad (Arcen), gelaod (Hoeselt, ... ), gelāāt (Neeritter), gelet (Kuringen, ... ), gl;ad (Belfeld), glaad (As, ... ), glaaet (Opoeteren, ... ), glaat (Broeksittard, ... ), glad (Afferden, ... ), glaod (Beverst, ... ), glaot (Rosmeer, ... ), glaōd (Hoeselt, ... ), glat (Gennep, ... ), glAt (Martenslinde), glat (Martenslinde), glAt (Martenslinde), glat (Meerlo, ... ), glatt (Arcen, ... ), glauët (Achel, ... ), glaëd (Neerpelt, ... ), glāād (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), glāāt (Baexem), glāt (Bree, ... ), glāət (Maaseik, ... ), gla͂d (Achel, ... ), gled (Asenray/Maalbroek, ... ), glet (Doenrade, ... ), glĕds (Berg-en-Terblijt), gleͅ.t (Hasselt, ... ), gloaad (Vliermaalroot, ... ), gload (Beverst, ... ), gloaed (Bilzen, ... ), gloat (s-Herenelderen, ... ), gloot (Mopertingen, ... ), glot (Rijkhoven, ... ), gloud (Zichen-Zussen-Bolder, ... ), glōt (Rosmeer, ... ), glōət (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), glōͅt (Martenslinde, ... ), glōͅwət (Hamont, ... ), gloͅət (Neerpelt, ... ), glàt (Maastricht, ... ), gläd (Schinveld), glôt (Rosmeer, ... ), gəleͅt (Wellen, ... ), g⁄l⁄o͂t (Zichen-Zussen-Bolder, ... ), jlat (Kerkrade, ... ), klad (Venlo), xlat (Rekem, ... ), xlā:t (Stokkem, ... ), xlāt (Opglabbeek, ... ), xlōͅt (Martenslinde, ... ), (gelat).  glat (Vijlen), (Glaate voor v???).  glaat (Stevensweert), (on park).  gload (Zichen-Zussen-Bolder, ... ), (zô glaad es ies).  glaad (Beegden), gladdig: geladdig (Hechtel, ... ), gladdig (Hechtel, ... ), gleddig (Koersel, ... ), glats: glats (Epen, ... ), gleds (Noorbeek), gledsj (Schimmert), glets (Amby, ... ), gletsj (Doenrade), glĕts (Heek), gleͅts (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), glèts (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), ps. de g is doorgehaald; deze combinatieletter is niet te maken!  glā:ts (Montzen, ... ), glatserig: glatsəreͅx (Maastricht, ... ), glatsig: gletsich (Kermt, ... ), gletsig (Eijsden, ... ), gletšəg (Rekem, ... ), glètseͅx (Zonhoven, ... ), glattig: ga͂leͅttig (Oostham, ... ), gelattig (Peer, ... ), gelettig (Heusden, ... ), gelèttig (Koersel, ... ), glaotig (Bilzen, ... ), glatig (Eksel, ... ), glattig (Hechtel, ... ), glattəg (Sint-Truiden), glatəg (Rekem, ... ), glatəx (Kortessem), glethig (Zolder, ... ), glettich (Kuringen, ... ), glettig (Loksbergen, ... ), glĕtzig (Heer), gleͅtix (Veulen), gleͅttig (Herk-de-Stad, ... ), gleͅtəx (Loksbergen, ... ), glotig (Zutendaal, ... ), glōtig (Mal, ... ), gloͅtex (Neerpelt), glɛtex (Hasselt), glɛteͅx (Sint-Truiden, ... ), glɛtix (Hasselt, ... ), glɛtteͅg (Lummen, ... ), gəlatəx (Borgloon, ... ), gəlōͅtix (Genoelselderen, ... ), gəlɛtx (Beverlo), gəlɛtəx (Beringen, ... ), gleich (du.): ps. de g is doorgehaald; deze combinatieletter is niet te maken!  glɛīex (Beringen, ... ), glibberig: glibberig (Kwaadmechelen, ... ), glik: gelik (Vliermaalroot, ... ), glik (Diepenbeek, ... ), glikkig: glikkig (Riksingen, ... ), gəlikix (Tongeren), gəlikkix (Gutshoven, ... ), glits: glits (Jeuk, ... ), glitserig: glitsərəg (Maastricht, ... ), glitsetig: glitṣetex (Montzen, ... ), glitsig: glitsig (Mielen-boven-Aalst, ... ), glitsix (Gutshoven, ... ), glitṣex (Montzen, ... ), heberachtig: hebərɛxtəg (Rekem, ... ), litsig: litsig (Asenray/Maalbroek), litsjt (Schinnen), reddelachtig: reddelè-chtig (Wellen, ... ), rits: rets (Vreren, ... ), roetsetig: røͅtṣetex (Montzen, ... ), scherp: sxeͅrep (Zonhoven, ... ), sɛrp (Hasselt, ... ), schrankelachtig: sjrankelêchtig (Diepenbeek), slibberig: ṣliberex (Montzen, ... ) glad [DC 39 (1965)], [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND 24 (1937)], [ZND B2 (1940sq)] III-4-4
gladde ijzerdraad afrasteringdraad: āfrastǝreŋdrǭt (Susteren), draad: druǝt (Linkhout, ... ), dru̯ǫt (Hoeselt), drǫ (Meijel), drǫt (Genk), drǭt (Aldeneik, ... ), gave draad: givǝ drǭt (Ospel, ... ), gegalvaniseerde draad: gǝgalvanisērdǝn drōt (Ulestraten), gladde draad: gladǝ drǭt (Baarlo, ... ), glatǝ drǭt (Heerlen, ... ), glātǝ drǭt (Egchel, ... ), glātǝn drǭt (Einighausen, ... ), glɛdǝ drǭt (Jabeek), jladǝ droat (Kerkrade), gladdraad: glatdrǭt (Ysselsteyn), glatsdraad: glɛtšdrǭt (Geulle), ijzerdraad: ēzǝrdruǝt (Donk), ęzǝrdruu̯ǝt (Linkhout), īzǝrdrǭt (Blerick, ... ), ijzeren draad: ę.i̯zǝrǝn dro.t (Herk-de-Stad), ęzǝrǝn drãt (Tessenderlo), kale draad: kālǝ drǭt (Heythuysen, ... ), kālǝn drǭt (Hoensbroek, ... ), lijnwaadsdraad: livǝnsdrǭt (Maastricht, ... ), livǝsdrǭt (Neeritter), ronde draad: ronǝ drǫu̯ǝt (Beringen), ronǝ drǭt (Mheer), rǫnǝ droǝt (Mal), ronde ijzerdraad: ronǝ ē̜zǝrdrāǝt (Meldert), rǫnǝ ęi̯zǝrdrǭt (Borgloon), trekdraad: trēkdrǭt (Sittard), tuindraad: tȳndrǭt (Hoensbroek), tūndrǭt (Swalmen, ... ), ursusdraad: ursusdraad (Rotem), yrsysdrǭt (Boorsem), ørsǝrdruǝt (Romershoven), wasdraad: wēšdrǭt (Klimmen), wɛšdrǭt (Heerlerheide, ... ), weidraad: wei̯droǝt (Beverst), wei̯ǝdrǭt (Schinveld), węi̯drāt (Mechelen), węi̯drǭt (Bergen, ... ), zinkdraad: zeŋkdrǭt (Hoensbroek, ... ), zinken draad: sē̜nkǝ dru̯ōt (Riksingen), zenkǝn drǭt (Sint-Truiden), zoete draad: zø̄tǝ drǭt (Eijsden), zø̄tǝn drǭt (Oost-Maarland), zware kippendraad: žwǭrǝ kepǝndrǭt (Schinveld) Het gladde ijzerdraad waarmee men weiden omheint. [N M, 6a; N M, 6b; Vld.; monogr.] I-8
gladiool gladiool: gladdi-jool (Geulle), gladejoëel (Oirlo), gladioeële (Hoensbroek), gladiolen (Schimmert), gladiool (Herten (bij Roermond), ... ), gladioowl (Jeuk), gladiouəl (Lommel), gladəjoͅŭl (Niel-bij-St.-Truiden), gladəjuəl (Meeswijk), glàdiejoul (Hasselt), -  gladiool (Venlo), gladioolen (Montfort), eigen spellinsysteem \'meer als 300 varianten\'  gladiool (Meijel), idiosyncr.  gladiool (Thorn), ook: twelfapostele  gladiòol (Maasbree), Spelling: \"fonetisch\  gladdəjool (Maastricht), Veldeke  gladiool (Klimmen), WBD  gladioele (Sevenum), WBD/WLD  glàddəjôel (Heerlen), ± Veldeke  gladioeel (Weert), lelie: lelie (Swalmen), -  lelie (Berg-en-Terblijt), eigen spelling  lelge (Vlodrop), lelie (Montfort), WBD/WLD  leliè (Urmond), sint-jozef-lelie: -  sint’zuzəf’leli (Diepenbeek), twaalf apostelen: twelf apostele (Blitterswijck, ... ), -  twelf apostele (Blitterswijck, ... ), mv.  twelf apostele (Altweert, ... ), mv. ± Veldeke  twelf apostelen (Tienray), ook: gladiòol mv.  twelf apostele (Maasbree) Gewone zwaardlelie (gladiolus communis). Hoge plant (bijna 1 m), de bladeren zijn zwaardvormig en spits gevormd. De bloemen naar één kant, de kleur is rood of wit, met allerlei tussenkleuren; de bloembuis is gebogen (gladiool, harnaswortel, 12 apostelen, [DC 60a (1985)], [N 92 (1982)] III-2-1
glansverf blinkende verf: bleŋkǝndǝ vɛrǝf (Jeuk), glanslak: glanslak (Heerlen, ... ), glansverf: glans˲[verf] (Buchten, ... ), glãns˲[verf] (Castenray, ... ), glāns˲[verf] (Ottersum), jlans˲[verf] (Kerkrade), lakverf: lak˲vęrǝf (Herten), lak˲vɛrǝf (Houthalen) Verf die na droging een glanzend oppervlak vertoont. Zie voor de fonetische documentatie van het woorddeel '-(verf)' het lemma 'Verf'. [N 67, 19b; monogr.] II-9
glas in lood brandglas: brānt˲glǭs (Diepenbeek), gebrand glas: gǝbrant ˲glās (Gulpen, ... ), gǝbrantj ˲glās (Heel, ... ), gǝbrānt ˲glas (Ottersum), gǝbręnt ˲glās (Schinnen), gǝbrɛnt ˲glas (Heerlen), gebrandschilderd glas: gǝbraŋksxeldǝrt ˲glās (Maasbree), glas in lood: glas in lood (Zonhoven), glas˱ en luǝt (Heerlen, ... ), glas˱ in lōt (Ottersum), glās˱ e luat (Schinnen), glās˱ e lūǝt (Gulpen), glās˱ e lū.t (Waubach), glās˱ e(n) luǝt (Klimmen), glās˱ en lōt (Roermond), glās˱ en lūǝt (Heel, ... ), jlās˱ e luǝt (Kerkrade), loodglas: luwǝt˲glas (Tessenderlo), ruitjes in lood: rytšǝs˱ en lut (Maastricht) Samenstel van kleine, gekleurde ruitjes van gebrand glas, die in H-vormige loden roeden zijn gevat. Bij het aanbrengen van glas in lood worden de roeden zo ver als nodig uiteengebogen om het glas erin te plaatsen. Vervolgens worden ze weer aangedrukt en aan de hoeken en kruisingen aan elkaar gesoldeerd. [N 67, 89l; monogr.] II-9
glas snijden glas op maat maken: glās˱ ǫp mǭt mākǝ (Maasbree), glas snijden: glas snejǝ (Ottersum), glas snęjǝ (Tessenderlo), glas šni.jǝ (Heerlen), glawǝs snēǝ (Jeuk), glās šni.jǝ (Gulpen, ... ), glās šnijǝ (Buchten, ... ), glās šnījǝ (Noorbeek, ... ), op maat snijden: op mǭt snɛjǝ (Meijel), ǫp mǭt šnijǝ (Herten), snijden: snɛjǝ (Houthalen), šniǝ (Kerkrade) Glas op maat snijden met behulp van een glassnijder. Zie ook het lemma 'Glassnijder'. [N 67, 90b] II-9
glas-in-loodraam beschilderde venster: besjilderde vinster (Waubach), bleien (<du.) venster: bleje vɛ̄nster (Montzen), gebrandschilderd raam: gebrandjsjilderde raam (Roermond), gebrandschilderd raam (Blitterswijck), gebrandschildere raame (Montfort), gebranksjilderde raam (Tegelen), gebrantschildert roam (Hoepertingen), gebrantschildertroam (Hoepertingen), gekleurde venster: gekleurde venster (Neerpelt), glas-in-lood: glaas en load (Geleen, ... ), glaas i loeëd (Klimmen), glaas i lood (Koningsbosch), glaas in loed (Kessel, ... ), glaas in loeed (America, ... ), glaas in loeet (Tungelroy), glaas in loet (Maastricht, ... ), glaas in loeëd (Nuth/Aalbeek), glaas in lood (Sittard), glaas èn loeëd (Mechelen-aan-de-Maas), glaas-i-loeëd (Waubach), glaas-in-load (Beek), glaas-in-loed (Maastricht), glas ien lood (Siebengewald), glas in loed (Zonhoven), glas-i-loëd (Voerendaal), glōͅs en lūt (Sint-Huibrechts-Lille), glas-in-loodraam: glaas in laoetramen (Linne), glaas in loadraam (Roggel), glaas in loead raam (Montfort), glaas in loed raam (Blerick, ... ), glaas in loed raom (Maastricht, ... ), glaas in loedraam (Haler, ... ), glaas in loeed raam (Horn), glaas in loeedraam (Baarlo, ... ), glaas in loeedrame (Baarlo), glaas in loet raom (Maastricht), glaas in loeëdraam (Eisden, ... ), glaas in loodraam (Kesseleik, ... ), glaas-in-loadraam (Thorn), glaas-in-loeadraam (Echt/Gebroek), glaas-in-loed-raom (Heugem), glaas-in-loeedraam (Baarlo), glaas-in-loeëdraom (Eisden), glas en luətrām (Meijel), glas ien loed raam (Venray), glas ien loedraam (Venray), glas ien loeed raam (Venray, ... ), glas ien loeedraam (Tienray), glas ien loeedrame (Oirlo), glas in loadraam (Holtum), glas in loed raam (Blitterswijck), glas-i-loêdraam (Ubachsberg), glas-ien-loeed-raam (Merselo), glas-in-loodraam (Gennep, ... ), glāās in lowdraam (Meerssen), glāās in lōātraam (Schimmert), glas-in-loodruit: glas in load rōēt (Lutterade), glas-in-loodvenster: glaas i loadvinster (Lutterade), glaas i loed vinster (Vijlen), glaas in laodvinster (Sweikhuizen), glaas in loaad vinster (Grevenbicht/Papenhoven), glaas in load vinster (Guttecoven, ... ), glaas in loeedvinster (Weert), glaas in loeëd vinster (Gulpen), glaas in loeëdvinster (Eisden, ... ), glaas in lood vinster (Nieuwstadt), glaas in luət vinstər (Schinnen), glaas-i-loeëd vinster (Nieuwenhagen), glaas-in-loeèd-veenster (Noorbeek), glaas-in-loeëd vinster (Eisden), glaasi lōēd vinster (Doenrade), glaasinloedvinsters (Maastricht), glas in loedvinster (Eys), glas in loodvinster (Klimmen, ... ), glāās-in-lōēëtvinster (Nieuwenhagen), glasraam: glaasraam (Ophoven), glasraam (Loksbergen), glasrōͅm (Tessenderlo), kerkvenster: kirkvinster (Epen), loodglas: loedglaos (Diepenbeek, ... ), loeëtglaas (Sint-Martens-Voeren), luudglaas (As), loodglasraam: loodglasraam (Hasselt), loodraam: loedraam (Stokkem), loeedroom (Eksel), loodvenster: loadvinster (Valkenburg), loewdvinster (Jeuk), loodvinster (Eigenbilzen), raam met glas-in-lood: raam met glaas in loeed (Peer), venster-in-lood: vinster én laod (Tongeren), vitraux (fr.): vietrou (Sint-Truiden, ... ), vitrou (Sint-Truiden, ... ) Een glas-in-loodraam. [N 96A (1989)] III-3-3
glasbreker glasbreker: glas˱brē̜kǝr (Heerlen, ... ), glās˱briɛkǝr (Schinnen), glās˱brē̜kǝr (Buchten, ... ), glās˱brē̜ǝkǝr (Gulpen), glasgruizer: glas˲grø̜jzǝr (Meijel), glās˲grȳzǝrs (Maasbree), glastanden: glāstɛnj (Herten) IJzeren lemmet met inkepingen voor verschillende diktes van glas, dat wordt gebruikt wanneer de bij het glassnijden af te breken stroken glas te smal zijn om met de hand aan te vatten. [N 67, 58c] II-9