e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
gezin eigen volk: ee.ge vó.llek (Zonhoven), familie: de femilie (Caberg), de femiêlie (Kanne), dë fëmilzjë (Tongeren), famielieje (Kerkrade), familie (Geleen, ... ), familieë (Vaals), femi-jlie (Maaseik), femilie (Haelen), fàmīēljə (Heerlen), fëmielë (Hoeselt), familie-huishouden: familie husj-houwe (Meijel), fəmīēlĭĕ hŏĕshàldə (Venlo), ganse familie: de ganse femilie (Nieuwstadt), geschier: geschieër (Nederweert, ... ), komen met zijn - = met vrouw en kinderen komen; cf. WNT s.v. "geschier - ook wel gescheir"= coll. voor vaatwerk (ook wel in ruimere zin gereedschap e.d. maar dan zonder mv.) vgl. VD (D.) s.v. "Geschirr  geschieër (Altweert, ... ), gezin: gezin (Born, ... ), gezên (Gronsveld), gəzin (Guttecoven, ... ), het gezin (Gulpen, ... ), huis: hoes (Maastricht), huisgezin: hoesgezin (Hoensbroek, ... ), hōēsgəzin (Hulsberg), hôe.sgəzin (Kelpen), ət hīēl hōēsgəzin (Maastricht), huusgezin  huisgezin (Castenray, ... ), huusgezin (Venray), huishaard: der hoesjert (s-Gravenvoeren), huishoud, de -: hoeshàld (Sevenum), hoêshald (Venlo), hōēshált (Horst), huushàlt (Venray), huushâld (Castenray, ... ), hŭŭshààlt (Gennep), hüshalde (Tienray), cf. VD D. -N. s.v. "Haushalt  d⁄n huushâld (Venray), huishouden: e hoeshawwe (Maastricht), et hóó.shaon (Zolder), haashaan (Jeuk), haashaaë (Vorsen), haashaon (Jeuk), haashewen (Tessenderlo), haws hâge (Hoeselt), hawshâge (Hoeselt), het hoeshauwe (Schimmert), het hoeshouje (Thorn), het hoeshouwen (Rekem), hoashage (Diepenbeek), hoashagen (Zonhoven), hoe:shaaje (Herten (bij Roermond)), hoe:shave (Bocholt), hoe:shawwe (Kaulille), hoeeshojje (Weert), hoes hauwe (Beek), hoeshaaie (Maasniel), hoeshaaije (Montfort), hoeshaaje (Kinrooi, ... ), hoeshaajə (Kapel-in-t-Zand, ... ), hoeshaje (Swalmen), hoeshaoje (Ell, ... ), hoeshaowe (Noorbeek, ... ), hoeshauwe (Amby, ... ), hoeshauwə (Doenrade), hoeshawe (Neeroeteren), hoeshawen (Bunde), hoeshawtə (Sweikhuizen), hoeshawwe (Geulle, ... ), hoeshawwə (Maastricht, ... ), hoeshawwən (Urmond), hoeshaòje (Sevenum), hoeshāājə (Beesel, ... ), hoeshāwwen (Maastricht), hoeshoajen (Ophoven), hoeshoatte (Eys), hoeshooje (Thorn), hoeshotte (Gulpen), hoeshoue (Ubachsberg), hoeshouta (Brunssum), hoeshouwe (Maastricht, ... ), hoeshouwə (Schinnen, ... ), hoeshàwwə (Maastricht), hoeshèn (Eksel), hoeshòjen (Geistingen), hoeshöje (Tungelroy), hoewshawen (Achel), hoewshawwe (Maaseik), hooshaagə (Vlijtingen), hooshage (Eigenbilzen), houshoue (Wijlre), houësa.ge (Kuringen), hoéshawe (Gronsveld, ... ), hoës hoaje (Kesseleik), hoëshaoje (Altweert, ... ), hōēs-houwe (Mheer), hōēsāwe (Rekem), hōēshaojə (Heel), hōēshauwə (Grevenbicht/Papenhoven), hōēshawwe (Voerendaal), hōēshaên (Eksel), hōēshāājə (Reuver), hōēshouwe (Valkenburg), hōēshouwə (Heerlen, ... ), hōēshowwe (Epen), hōēsháwə (Susteren), hu.shɛ.ən (Eksel), huishouden (Alken, ... ), huishoën (Zolder), hushawe (Meijel), husjhaawe (Meijel), husjhaawə (Meijel), hūūshouwə (Opglabbeek), hòwshawwe (Maaseik), hówshòwe (As), hôêshalde (Venlo), hôô.shaage (Gors-Opleeuw), hûshauwe (Bree, ... ), hûîshaave (Beverlo), həəshòwə (Loksbergen), ōēsāwe (Rekem), ut hoeshawwe (Wolder/Oud-Vroenhoven), ət hōēshawwə (Maastricht), ’n huushage (Zutendaal), ’t hausage (Genk), ’t haushòugë (Tongeren), ’t hoêshawe (Kanne), ⁄t hoeshawe (Geleen, ... ), ⁄t hoeshawwe (Caberg, ... ), ⁄t huûshâlde (Oirlo), ⁄t hôêshauwe (Schimmert), (= huishouden).  hooshagen (Eigenbilzen), (het gezin).  hoeshaoje (Heythuysen), (huishouden).  hoeshaaje (Reuver), (Rhone).  hoeshâô (Neer), ??  hóó.ës(h)aa.ge (Zonhoven), huishouden  heeweshage (Wellen), hooshagen (Eigenbilzen), o.  hū.shoͅ.tə (Eys), hū.shoͅ.u̯ə (Eys), huishouding: hoeshawwing (Maastricht), hoêshalding (Venlo), (= t gezin).  de hoeshalding (Blerick), konijns-pijp: kanienspiep (Sittard), kot: köt (Maastricht), menage (fr.): mëno’zjë (Tongeren), nest: ne nes jieng (jong)  nès (Hasselt), uit een goed nest komen  naest (Castenray, ... ), sippschaft (du.): met zijn ganse - naar ...; cf. VD D.-N. s.v. "Sippschaft"= familie, clan, aanhang  zipsjaf(t) (Echt/Gebroek), volk: fóuk (As), vouk (Bocholt), vóuk (As) eigen gezin, - familie || familie, gezin (fig.) || gezin || gezin, familie || gezin, huishouding || groot gezin || huisgezin || huisgezin met veel kinderen || huishouden, gezin, familiebestaan || huwelijk || man, vrouw en kinderen bij elkaar, het gezin [volk, huishouden, kot] [N 115 (2003)], [N 87 (1981)] || vrouw en kinderen III-2-2
gezond er goed uitzien: goot oet zien (Maastricht), ziet er goed uit (Lanklaar), fit zijn: fit (As), flokker zijn: flokker (Boorsem), [Paragraaf: leven/gezondheid/ziekte/vermoeidheid].  flokker (Boorsem), gaaf zijn: gaaf (Peer), gaif (Neer), gieef (Weert), (gezegd v.e. lichaamsdeel)  gaaf (Haelen), gezond zijn: as ge nie zik zijt dan zijhde gezond (Peer), chəzóntj (Grevenbicht/Papenhoven), gezo.nd (Hasselt), gezoend (Opglabbeek), gezoendj (Merkelbeek, ... ), gezond (Achel, ... ), gezond (zin) (Geulle), gezond zeen (Bree, ... ), gezond zien (Meerlo, ... ), gezond zijn (Zolder), gezond zin (Schimmert, ... ), gezond ziên (Boekend), gezondj (Born, ... ), gezonjd (Schinnen, ... ), gezonk (Eys, ... ), gezont (Kinrooi, ... ), gezontj (Urmond), gezoond (Amby, ... ), gezoond zien (Sint-Pieter), gezoondj (Heel, ... ), gezoonjd (Schinnen), gezoont (Vorsen), gezoôndj (Tungelroy), gezōnk (Maasbree), gezŏnjd (Geleen), gezònd (Boorsem, ... ), gezònd zeen (Maaseik), gezòndj (Echt/Gebroek), gezòngd (Sevenum), gezòngkt (Sevenum), gezònk (Waubach), gezòònj zeen (Posterholt), gezónd (As, ... ), gezóndj (Thorn), gezónjd (Susteren), gezónjt (Doenrade), gezónk (Maasbree), gezónt (Venlo), gezônd (Blerick, ... ), gezôndj (Ell, ... ), gezônjd zie (Geleen), gezôntj (Herten (bij Roermond)), gezôontj (Swalmen), gezönd (Hoeselt), gezùnd (Beverlo), guzound (Brunssum), gëzónd (Tongeren), gösoantj (Stevensweert), gəzo.nt (Eys, ... ), gəzondj (Montfort), gəzonk (Simpelveld), gəzont (Leopoldsburg, ... ), gəzoond (Epen, ... ), gəzoondj (Kapel-in-t-Zand), gəzoonjt (Kapel-in-t-Zand), gəzoont (Hulsberg), gəzōēnt (Opglabbeek), gəzōnt ziə (Montzen), gəzŏnk (Nieuwenhagen), gəzónd (Wijnandsrade), gəzónjt (Brunssum), gəzónk (Heerlen), gəzónt (Meijel), gəzóntj (Amstenrade, ... ), gəzôndj (Reuver), gəzôontj (Kelpen), g’zond (Bocholt), g’zónd zeeën (Kaulille), jezonk (Kerkrade, ... ), [Paragraaf: fysische eigenschappen].  gezònd (Boorsem), [Paragraaf: leven/gezondheid/ziekte/vermoeidheid].  gezònd (Boorsem), hij hit een gezon kleur  gezônd (Eksel), onderlijnd bij mog.antw.  gezond (Hechtel), gezondheid: gezónjtheit (Sittard), gezondheid te koop: gezondhed te kooëp (Eksel), goed eraan zijn: d`r goed an zien (Oirlo), good eraan zeen (Neer), goed gezond zijn: goe gezond (Meijel), goed gezond (Eigenbilzen, ... ), good gezond zien (Blerick), -> `n goej gezon  gōēd gezond (Bilzen), goed zijn: goed (Eksel, ... ), goed zijn (Jeuk), good (As, ... ), gooët (Bocholt), gōēd (Tongeren), hij ziet er goed oet  goed (Eksel), heel en gezond zijn: (hê.l èn) gezó.nt zè.n (Gors-Opleeuw), hê.l èn gezó.nt (Borgloon), heel zijn: heel zeeën (Kaulille), {h.l}  hèl (Eksel), het goed maken: he meuk¯t goed  ’t goed make (Hechtel), ijverige, een -: īēvrigə (Loksbergen), kiplekker zijn: kieplekker (Venlo), levendig zijn: leftig (Loksbergen), mager en gezond zijn: mager en gezond (Eksel), monter zijn: mónter (As), niet krank zijn: neet kraank (Wolder/Oud-Vroenhoven), neet krank (Kesseleik), nie krank (Peer), nit krānk (Nieuwenhagen), niet krankelijk zijn: neet krenkelik (Herten (bij Roermond)), niks aan zich hebben: Bet. ook niet gewond zijn.  niks aan ziech höbbe (Boorsem), niks fehlen (du.): ny.ks feͅalə (Eys), niks mankeren: niks mankeere (Boorsem, ... ), [Paragraaf: regelmatige werkwoorden].  niks mankeere (Boorsem), nukker zijn: nŭkker (Schimmert), snakker zijn: [Paragraaf: leven/gezondheid/ziekte/vermoeidheid].  snakker (Boorsem), snug: fig. bet.  snuig (As), uitgeslapen: fig. bet.  owtgeslaope (As), zich goed voelen: ich viel mich gût (Genk), zich good vele (Bree), zich good veule (Maaseik), zich lekker voelen: ik vuul mej lekker (Oirlo) gezond || Gezond (zijn): niet ziek (gezond, goed, nuver,eerlijk, gaaf, krek). [N 84 (1981)] || Gezond (zijn): niet ziek (gezond, goed, uver, gaaf, krek). [N 107 (2001)] || gezond zijn III-1-2
gezongen mis bezongen mis: bezonge mès (Obbicht), gezongen mis: `n gezònge mès (Klimmen), `n gezónge mès (Maastricht), de gezonge mees (Herstappe), de gezonge mes (Maaseik), de gezounge mès (Wellen), genzonge mes (Opoeteren), gezaongen mès (Heers), gezoenge mes (Opglabbeek, ... ), gezoenge mis (Sint-Truiden), gezoenge mès (Diepenbeek), gezonge mes (Baarlo, ... ), gezonge mēs (Boorsem), gezonge mis (Reuver, ... ), gezonge mus (Houthalen), gezonge mès (Eigenbilzen, ... ), gezonge més (Zonhoven), gezongen mes (Eksel, ... ), gezongen mis (Achel, ... ), gezongge mes (Ospel), gezoonge maes (Posterholt), gezoonge mes (Beesel), gezoonge mès (Maastricht, ... ), gezoŋə mes (Meijel, ... ), gezōnge mēs (Sittard), gezōngen møs (Zonhoven), gezōōnge mèès (Nieuwenhagen), gezònge mes (Hoensbroek), gezònge mès (Geleen, ... ), gezónge mees (Epen), gezônge mès (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), gezônge més (Geulle), gregoriaanse mès (Schinnen), gəzongə mès (Hoeselt), gəzongəmes (Loksbergen), gəzoŋə meͅs (Siebengewald), gəzoŋə møͅs (Bree), gəzōŋə meͅs (Neerpelt), gəzōͅŋə meͅs (Montfort), gəzónge mès (Maastricht), ing gezónge mès (Nieuwenhagen), n gezónge mès (Tongeren), gregoriaanse mis: gregoriaanse mes (Thorn), hoogmis: hoegmès (Maastricht, ... ), hoeëmès (Bocholtz, ... ), hoëmès (Eys, ... ), hōēgmès (Maastricht), hōͅmeͅs (Grevenbicht/Papenhoven), lateinische (du.) mis: latieniesje mès (Kerkrade), latijnse mis: latijnse mès (Hoeselt), latijnsə mès (Hoeselt), latinsə meͅs (Roggel), lattéénse mis (Tessenderlo), letieense mes (Weert), letiense mes (Haler, ... ), mis met liturgische gezangen: mes met liturgische gezangen (Peer), més mét liturgise gezange (Eigenbilzen), muziekmis: muziekmes (Meijel), zangmis: zangmes (Montfort), zankmès (Hoepertingen), zaŋkmeͅs (Stokkem), zingende mis: zingende mes (Meijel), zingende mis (Merselo, ... ), zingmis: zeŋmēs (Montzen) Een gelezen, stille mis [lèèsmis, sjtil mès?]. [N 96B (1989)] || Een mis met liturgische gezangen. [N 96B (1989)] || Gregoriaans, gregoriaanse gezangen. [N 96B (1989)] || Hoe heet de gezongen mis van de zondag? [ZND 38 (1942)] || Volkszang, samenzang van de gelovigen. [N 96B (1989)] III-3-3
gezouten haring pekelharing: peekelhééring (?) (Hamont), pej.kelhië.ring (Hasselt), pej.kelië.ring (Hasselt), pekelherring (Tessenderlo), pekelhèring (Heppen), pēʔəəlheͅriŋ (Kwaadmechelen), piekelhèring (Beverlo), piekëlhêrëng (Hoeselt), pikkəlheerink (Loksbergen), pīē.kelhië.ring (Zonhoven), pīēkëlhêréng (Tongeren), pékelhiering (Melveren), opgelegd  piekelèring (Paal) haring [ZND 26 (1937)] || pekelharing || rolmops; Hoe noemt U: Een haring in het zuur (rolmops) [N 80 (1980)] III-2-3
gezuiverde was echte was: ɛxtǝ wās (Zepperen), gesmolten was: gǝšmǫltjǝ was (Herten), gezuiverde was: gezuiverde was (Genk), gǝzȳvǝrdjǝ was (Weert), gǝzȳvǝrdǝ was (Asenray / Maalbroek, ... ), gǝzȳvǝrdǝ wās (Noorbeek, ... ), gǝzø̜̄vǝrdǝ was (Alken, ... ), propere was: pruprǝ was (Dilsen), reine was: reŋǝ wās (Montzen), zuivere was: zajvǝrǝ was (Millen), zuivere was (Born, ... ), zȳvǝrǝ was (Asenray / Maalbroek, ... ), zø̜jvǝrǝ waǝ.s (Diepenbeek), zø̜jvǝrǝ wās (Zepperen), zø̜̄vǝrǝ was (Houthalen), zǭǝvǝrǝ was (Tessenderlo) De was, ontdaan van afval en onzuiverheden. Er zijn verschillende manieren tot zuivering van de was. De eenvoudigste is om de ruwe raat met schraapsel en ander afval in een zak van kaasdoek te knopen en met een steen bezwaard in een grote pan op het vuur te zetten. De was komt door het doek heen boven drijven (De Roever, pag. 283). Door vaker de was op te smelten in schoon water krijgt men een helder en zuiver produkt. Om kleine hoeveelheden raat te smelten kan men ook gebruik maken van een zonnewassmelter of een waskanon. Grote hoeveelheden was worden verwerkt in fabrieken die beschikken over grote waspersen, stoomwassmelters of wasreinigers. Zij bereiken het grootste rendement. [N 63, 121c; Ge 37, 147; monogr.] II-6
gezusters gezusters: gezö.sters (Zonhoven), gezösters (Altweert, ... ), gəzistərs (Bilzen), gəzustərs (Lommel), gəzy(3)̄stərš (Schinnen), gəzø̄i̯.stərs (Borgloon) gezuster || gezusters [ZND m], [ZND m] || zussen || zuster; bestaat er een woord voor broers en zusters samen (Hd. Geschwister?) [DC 05 (1937)] III-2-2
gezusters; niet gebruiken gezusters: zijn zusters  gəzøͅstərs (Jabeek) zuster; bestaat er een woord voor broers en zusters samen (Hd. Geschwister?) [DC 05 (1937)] III-2-2
gezwad, regel gemaaid gras baan: baan (Amstenrade), bǭn (Ottersum, ... ), bǭǝn (Gingelom), bate (wa.): bat (Vorsen), enkel gezwad: ęŋkǝl gǝzwāt (Hasselt  [(betekent ook 'zwad')]  ), gemaal: gǝmāl (Valkenburg), gemad: gǝmat (Eys, ... ), gǝmwát (Eijsden), gǝmā.t (Sint-Martens-Voeren, ... ), gǝmāt (Banholt, ... ), gǝmēt (Meerssen), gǝmǭ.t (Lanaken, ... ), gǝmǭǝt (Gronsveld), jǝmat (Bocholtz  [(betekent ook 'zwad')]  ), gemade/gemaai: gǝmā (Doenrade, ... ), gǝmāi̯ (Berg / Terblijt, ... ), gǝmāǝ (Geleen), gǝmēi̯ (Lanaken), gǝmęi̯ (Berg / Terblijt, ... ), gǝmęǝ (Limbricht), gǝmǭi̯ (Meerssen), (mv)  gǝmai̯ǝr (Meerssen, ... ), gǝmāi̯ǝrǝ (Heugem  [(betekent ook 'zwad')]  ), gǝmār (Eupen, ... ), gewade/gewaai: gǝwa (Limbricht), gezwaal: gǝzwǭl (Oostham), gezwaard: gǝzwārt (America, ... ), gǝšwārt (Posterholt, ... ), gǝžwārt (Neer, ... ), gezwad: gezwad (Maastricht), gǝzwat (Afferden, ... ), gǝzwãt (Helchteren  [(betekent ook 'zwad')]  , ... ), gǝzwā.t (Beek, ... ), gǝzwāt (As, ... ), gǝzwōǝt (Geistingen  [(betekent ook 'zwad')]  ), gǝzwǫǝi̯t (Borgloon  [(betekent ook 'zwad')]  ), gǝzwǫǝt (Achel, ... ), gǝzwǭ.t (Bilzen, ... ), gǝzwǭt (Berverlo  [(betekent ook 'zwad')]  , ... ), gǝzwǭu̯ǝt (Diepenbeek  [(betekent ook 'zwad')]  , ... ), gǝzwǭǝ.t (Alken, ... ), gǝzwǭǝt (Aalst, ... ), gǝšwāt (Beegden, ... ), gǝžwā.t (Boukoul  [(betekent ook 'zwad')]  , ... ), gǝžwāt (Baarlo  [(betekent ook 'zwad')]  , ... ), (mv)  qǝzwatǝ (Oirlo), gezwade/gezwaai: gǝzwāi̯ (Echt, ... ), gǝzwęi̯ (Neeritter), gǝzwǭi̯ (Sint Huibrechts Lille, ... ), gǝzwǭǝ (Halen), gǝšwāi̯ (Buchten), (mv)  gǝzwāi̯ǝr (Haelen, ... ), gǝzwār (Dieteren), gǝzwǭ.n (Waltwilder), gǝzwǭi̯ǝ (Hamont), gǝšwāǝr (Vlodrop  [(betekent ook 'zwad')]  ), gǝžwār (Born, ... ), gezwater: gǝzwǭtǝr (Hoelbeek), jaan/gaan: gø̄n (Baarlo, ... ), gø̜̄n (Leunen, ... ), gǭn (Hees, ... ), joęn (Membruggen), joǝn (Henis, ... ), ju.ǝn (Neerrepen), juęn (Overrepen), juǝn (Doenrade, ... ), juǝnj (Koninksem), jyøn ('S-Herenelderen), jø̄n (Berg, ... ), jēn (Bingelrade, ... ), jēǝn (Broeksittard), jīǝn (Schinveld), jōǝn (Val-Meer, ... ), jūn (Koninksem), jūon (Grote-Spouwen), jūǝn (Widooie), jǭn (Heer, ... ), uø̜n (Tongeren), u̯ǫi̯n (Tongeren  [(betekent ook 'zwad')]  ), yønj (Diets-Heur), jaantje: jø̜̄ntjǝ (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), lang gezwad: lāŋk gǝzwǭǝt (Hamont  [(betekent ook 'zwad')]  ), pand: (mv. pęn)  pant (Jeuk), rij: rij (Amby), rē̜i̯ (Gingelom), rē̜ǝ (Niel-Bij-Sint-Truiden), rīi̯ (Heythuysen, ... ), ril: ręl (Buggenum), (mv)  ręlǝ (Helden  [(betekent ook 'zwad')]  ), schaar: šǭr (Maastricht, ... ), slag: slāx (Maaseik), (mv)  slēx (Maastricht), strouw: štrǫu̯ (Amby, ... ), (mv)  štrǫu̯ǝ (Heerlen  [(betekent ook 'zwad')]  ), trek: tręk (Val-Meer  [(betekent ook 'zwad')]  ), zwaads: zwǭ.ts (Kanne), zwaard: swārt (Posterholt  [(betekent ook 'zwad')]  ), šwārt (Sittard  [(betekent ook 'zwad')]  ), zwad: zwat (Blitterswijck  [(betekent ook 'zwad')]  , ... ), zwāt (Hasselt, ... ), zwǭǝ.t (Gelinden), šwat (Schinveld), zwade/zwaai: zwadǝ (Schimmert), zwāi̯ (Grathem, ... ), zwē̜i̯ (Maaseik), zwǫi̯ (Sint-Truiden), žwāi̯ (Herten), (mv)  zwāi̯ǝr (Lanklaar), zwǭǝn (Neerpelt), zwog: zwog (Maastricht) De in dit lemma opgenomen woorden zijn van toepassing op de regel afgemaaid gras zoals een maaier die al voortgaande aan zijn linkerzijde vormt. Zie de toelichting bij het voorgaande lemma. = Bij de plaatscode duidt op gelijkheid van de benamingen voor zwad en gezwad in deze plaats; zie ook de kaart. [N 14, 93; JG 1a, 1b, 2c; A 16, 1b; A 4, 28 add.; A 23, 16 add.; L 8, 137; L 20, 28 add.; S 47; Gwn 7, 9; Lu 1, 16 II add.; monogr.] I-3
gezwel aanwas: anwas (Lommel), abces: abses (Hees), bel: beͅl (Gingelom), blaar: blaor (Sittard), bluts: bluts (Ell, ... ), blöts (Echt/Gebroek), bobbel: boebel (Hasselt), brobbel: brübbel (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), buil: buul (Wanssum), bêûle (Panningen), bult: (bølt) (Tongeren), b"lt (Hamont, ... ), buelt (Oirlo), bult (Blerick, ... ), böltj (Nederweert, ... ), bølt (Bocholt, ... ), bø͂ͅlt (Kanne), büljt (Neeritter), inne bult (Ubachsberg), bults: [sic]  bèùltsj (Obbicht), buts: buts (Kwaadmechelen), bøts (Tessenderlo), fistel: WNT: fistel.  ein fistel (Heerlerheide), fistel (Nunhem), geschw?r (du.): e jeschweur (Gemmenich), ee gesjwuur (Eygelshoven), geschwuur (Bocholtz, ... ), gesjwūūr (Nieuwenhagen), jesjwuur (Bocholtz), gezwel: ... gezwèl (Maastricht), a jeswel (Kerkrade), e geschwuul (Vrusschemig), e gesjwel (Valkenburg), e gesjwil (Voerendaal), e gezjwel (Gronsveld), e gezjwèl (Klimmen, ... ), e gezwel (Maastricht, ... ), e gezwél (Oost-Maarland), e jesjwel (Bocholtz), ee geschwèël (Heerlen), ee gesjwel (Oirsbeek), ee gesjwelle (Oirsbeek), ee gezwel (Rimburg), ee gezwèl (Heerlen), ei geschwèl (Valkenburg), ei gesjwel (Sittard), ei gezwélle (Neer), en gezwelle (Neerbeek), g`zwè:l (Kaulille), geschwel (Susteren, ... ), gesjwe:l (Puth), gesjwel (Belfeld, ... ), gesjwelle (Beegden, ... ), gesjwil (Brunssum), gesjwè.l (Obbicht), gesjwèl (Meerssen, ... ), gesjwèùl (Nieuwenhagen), geswēl (Maastricht), geswél (Wijk), gezjwe.l (Boukoul), gezjweel (Roermond, ... ), gezjwel (Baarlo, ... ), gezjwelle (Horn, ... ), gezjwĕĕl (Panningen), gezjwil (Mechelen, ... ), gezjwèl (Holtum), gezjwèèl (Panningen), gezjwêl (Tegelen), gezwe.l (Leuken), gezweel (Blerick, ... ), gezwel (Achel, ... ), gezwell (Tegelen), gezwelle (Haelen, ... ), gezwēl (Boeket/Heisterstraat, ... ), gezwēll (Blerick), gezwèl (Berg-aan-de-Maas, ... ), gezwél (Ottersum), gezwéél (Tungelroy, ... ), gezwël (Boekend), gezwöl (Hoensbroek), gezwøl (Houthalen), gəzwel (Kinrooi), gəzwējəl (Beverst), gəzweͅl (Achel, ... ), gəzweͅəl (Maaseik), gəzwi:əl (Neeroeteren), gəzwä:l (Kanne), gəzwèl (Montfort), gəzwéél (Urmond), n geschwel (Schaesberg), u gezwél (Sint-Pieter), B.v. gezwellen zijn noeweht goed; doah zijn gooih en kooihj.  gezwel (Peer), i.e. dikke bobbel zonder gele puist.  gezwel (Hoepertingen), Nieuw.  gezwel (Geistingen), Opm.: met ettervorming = [zweer].  gəzwɛ̄l (Montzen), hobbel: hoebel (Vorsen), ubəl (Gingelom), huts: höts (Echt/Gebroek), knauw: ene knoa (Heerlerheide), inge knôô (Ubachsberg), knao (Schinveld), knaoë (Nieuwenhagen), knoa (Brunssum, ... ), knò (Heerlerbaan/Kaumer), knauws: Vgl. Val-Meer knous, b.v. aan vlees e.d.  knous (Lanklaar), knobbel: kneubel (Eigenbilzen), kno(o)bele (Veldwezelt), knobbel (Bokrijk, ... ), knobbəl (Hechtel), knobəl (Houthalen, ... ), knoebbel (Bilzen), knoebel (Alken, ... ), knōbb`l (Kaulille), knōͅbəl (Bree), knŏĕbəl (Nieuwenhagen), knoͅbəl (Genk), knubəl (Hasselt), knòbbel (Guttecoven, ... ), knóbbel (Kanne, ... ), knóebbel (Gors-Opleeuw), knôbbel (Rekem), knôebbël (Hoeselt), Mv.  knobbels (Beverlo), knoer: knoar (Nieuwenhagen), knook: knøk (Hasselt), knop: kno(o)b (Veldwezelt), knoep (Baarlo, ... ), knoep? (Herten (bij Roermond)), knop (Maastricht, ... ), knŏĕp (Reuver), knup (Tongeren, ... ), knôep (Hoeselt), knôp (Neerbeek), knöp (Eigenbilzen), Oud.  knop (Geistingen), knots: knots (Paal), knoͅts (Zelem), knuts (Koersel, ... ), puist: pèùs (Maastricht), uitwas: oetwas (Maastricht), (uitwas)  øͅətwas (Hasselt), zweer: enne sjwéér (Kerkrade), nne zjwèèr (Mheer), sjveer (Kerkrade), sjwaer (Vlodrop), sjweer (Kerkrade), šwē:r (Moresnet), zchwèèr (Valkenburg), zjwaer (Houthem), zjwair (Horn), zwair (Ittervoort), zweer (Alken, ... ), zweir (Jeuk), zwejer (Diepenbeek), zweèr (Rekem), zweər (Gingelom), zwēr (Broekhuizen), zwēͅr (Hamont, ... ), zwie-jer (Wellen), zwieër (Hasselt), zwèr (Maasbracht, ... ), zwèèr (Leveroy, ... ), zwéér (Weert), indien met gele puist.  zweer (Hoepertingen), moeilijk leesbaar  inne schweer (Nieuwenhagen), Wanneer de etter eruit is: mettere.  zwiër (Vliermaal), zwel: zjweel (Geleen), zwael (Sevenum), zwol: sjwol (Hoensbroek), sjwòòl (Kelmis) Een afhangend gezwel (kwabbel, knoebel, knoep, lel) [N 107 (2001)] || Gezwel (knobbel, knop, zweer). [N 109 (2001)] || gezwel [bel] [N 10 (1961)] || gezwel, Een afhangend ~. [N 84 (1981)] III-1-2
gezwollen tandvlees abces: apsęs (Gingelom), (mv)  apsęsǝ (Opglabbeek), boon: bun (Opheers  [(gezwel in het verhemelte van het paard)]  ), brand: brant (Bokrijk  [(ontsteking)]  , ... ), brantj (Heythuysen, ... ), brā.nt (Kleine-Brogel), brand in de muil: bra.nt˱ ęn ǝ mu̯l (Genk), dikke muil: dikǝ mul (Panningen), dikke raken: dekǝ rakǝ (Heel), eendebek: iǝ.ndǝbɛk (Hasselt  [(de boventanden groeien uit over de ondertanden)]  ), gezwollen tandvlees: gǝzwǫlǝ tantjvlęi̯s (Maasbracht), gǝžwǫlǝ tantjvlęi̯s (Baexem, ... ), roos: rou̯ǝs (Lommel), roǝs (Heerlerheide, ... ), rus (Gronsveld), ruu̯ǝs (Helden, ... ), ruǝs (Blerick, ... ), rōs (Hulsberg, ... ), rōǝs (Haelen, ... ), rūs (Baarlo, ... ), rūu̯ǝs (Roggel), rūǝs (Horst, ... ), rǭs (Hasselt, ... ), roos in de muil: ruǝs˱ ęn dǝ mul (Kinrooi), rūǝs in dǝ mul (Venray), schuil: sxø̜̄l (Berbroek, ... ), sxø̜i̯l (Zolder), sxø̜l (Koersel, ... ), sxāl (Duras, ... ), sxāǝl (Gingelom, ... ), sxē̜l (Rummen), sxūl (Nederweert, ... ), sxǫu̯ǝl (Stevensvennen), sxǭu̯ǝl (Tessenderlo), sxǭǝl (Niel-Bij-Sint-Truiden), sxɛl (Binderveld), sxɛ̄l (Nieuwerkerken), šul (Bree, ... ), snijtanden: šnētɛnj (Montfort), vors: vrø̜š (Klimmen  [(opgezwollen als een kikvors)]  ) Zwelling van het tandvlees treedt op bij jonge paarden tijdens de periode van tandwisseling. [JG lb, 2 c; A 48A, 51; N 8, 90f, 91 en 92] I-9