e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
gespreid dak gespreid dak: gǝspręjt˱ dāk (Borgharen, ... ), gǝšpręj.t˱ dāk (Klimmen), platdak: plat˱dāk (Meijel), spreiddak: sprɛjdāk (Tungelroy) Strooien dak waarbij de schoven van alle deklagen met de boveneinden naar beneden zijn gericht. [N F, 46b] II-9
gestadige wind egale wind: ēgālǝ wentj (Weert), egalig: ę̄galex (Molenbeersel), egalige wind: ēgalegǝ wentj (Meijel), flinke wind: fleŋkǝ wenjt (Neeritter, ... ), gelijke wind: gǝlikǝ wint (Kaulille), gǝlīkǝ wenjt (Herten), goede wind: gōjǝ wentj (Weert), lekker windje: lękǝr wentjǝ (Thorn), nette wind: nętǝ wentj (Herten, ... ), noordenwind: nōrdǝwint (Gennep), oostwind: oostwind (Voerendaal), schone wind: sxōnǝ wint (Leunen), stijve wind: stijve wind (Paal), stɛjvǝ went (Lummen), stille wind: stelǝ went (Lummen), topwind: tupwentj (Maxet) Een constante, niet stotende wind. [N O, 9d] II-3
gesteelde plank om een lemen dorsvloer aan te kloppen aanstamper: ānstampǝr (Boekt Heikant), dam: dam (Lanaken, ... ), dem (Eigenbilzen), dām (Beringen, ... ), damhamel: dāmha.mǝl (Zelem), damklopper: dāmklo.pǝr (Neerpelt), dammer: damǝr (Berverlo, ... ), dāmǝr (Achel, ... ), damper: dāmpǝr (Boorsem), dęmpǝr (Lanklaar), damplank: damplaŋk (Neerpelt), dāmplāŋk (Kermt), damvlegels: dāmvløgǝls (Tessenderlo), deeldam: dęʔldām (Vliermaal), deelsleger: dē̜ ̞lšlē̜ ̞gǝr (Teuven), denklopper: dęnklopǝr (Munstergeleen), densleger: denslēʔgǝr (Bocholt), denslē̜ ̞gǝr (Bree), dęnslē̜ ̞gǝr (Grathem, ... ), dęnslē̜gǝr (Gelieren Bret), dęnslęi̯gǝr (Stokkem), dęnšlē̜ ̞gǝr (Einighausen, ... ), denstamp: denstamp (Tungelroy), denstoter: dęnštȳtǝr (Gronsveld), houteren dammer: hōtǝrdāmǝr (Lummen), kletser: klętšǝr (Ulestraten), klopstok: klǫpstęk (Grote-Spouwen), leemdam: lēmdām (Tongeren), leemklopper: lēmkløpǝr (Hoensbroek), leemsleger: lēmslēgǝr (Kiewit), neerstamper: nērstāmpǝr (Halen), sleger: slāi̯gǝr (Stevensweert), slē̜ ̞gǝr (Milsbeek, ... ), šlē̜ ̞gǝr (Helden), stampblok: stampblok (Neer), štampblok (Mechelen), stamper: stampǝr (Boekt Heikant, ... ), stāmpǝr (Eisden, ... ), stęmpǝr (Geulle, ... ), stǭmpǝr (Lummen), štampǝr (Klimmen, ... ), štęmpǝr (Bocholtz, ... ), stamperd: stampǝrt (Bree), stempel: stęmpǝl (Waterloos), štęmpǝl (Klimmen), stomper: stompǝr (Overpelt), stu ̞mpǝr (Paal), stumpǝr (Beverst, ... ), stuiker: stui̯kǝr (Neeritter), štȳkǝr (Wittem), stuiter: stytǝr (Borlo), tas(t)dam: tasdām (Vliermaal) De gesteelde plank waarmee men de pas gelegde lemen dorsvloer aanklopt zodat deze glad en vast wordt. In Q 76 kent men dit werktuig niet, maar wel een houten blok om te dāmǝ (= aankloppen). [N 5A, 67b] I-6
gesteente steen: štēn (Kelmis) [monogr.] II-4
gesteente losbreken losrijten: lōsrītǝ (Kelmis) Bij het winnen van erts het gesteente losbreken. [monogr.] II-4
gesteven hemd gesteven hemd: e gesteven hemd (Houthalen), e gesteven hum (Tessenderlo), e gestéven himme (Wellen), een gesteven heem (Eksel), ē gestēvə himmə (Vliermaal), è gestieeve hum (Heusden), ə gəsteevə hömə (Kermt), ə gəstevə hem (Hamont), ə gəstevə hüïmə (Mielen-boven-Aalst), ə gəstevən ymə (Sint-Truiden), ə yəstēvən hem (Sint-Huibrechts-Lille), ən gesteve hømme (Molenbeersel), gestijfd hemd: e gestief humme (Amby), e gestieft hemt (Welkenraedt), e gestyfd heem (Wijchmaal), ë gestiëvd ümmë (Lanklaar), ə gəstīfd ummə (Eisden), ə gəstīft ømə (Rotem), ən gestiefdj hømme (Molenbeersel), [hemme, cfr. N 59 (1973)]  yəštift [hɛmə} (Montzen), gestijfseld hemd: e gestaiselt himme (Bilzen), e gestesseld hum (Tessenderlo), e gestiefseld himme (As), e gestijseld humme (Val-Meer), e gəstēͅsəlt hīmə (Bommershoven), ē gəstessəlt hömə (Riksingen), ĕ geštifsĕld hemd (s-Gravenvoeren), ö gösteͅsseld hym (Oostham), ən gəstijfsəlt hēm (Peer), gestreken hemd: è gestreken hum (Heusden), ə gəstrēkən hømt (Zonhoven), ə gətre:ən hym (Tessenderlo) een gesteven hemd [ZND 07 (1924)] III-1-3
gesteven voorstuk van een overhemd bef: bef (Belfeld, ... ), bäf (Lommel), bleek: bleek (Brunssum, ... ), bleik (Geulle, ... ), boezem: buzəm (Halen, ... ), borst: boeësj (Eijsden), boors (Maastricht, ... ), boorsj (Vlodrop), bors(t) (Tegelen), borst (Echt/Gebroek, ... ), bos (Riksingen, ... ), bost (Mal), bōͅrst (Achel), boͅrs (Boorsem, ... ), boͅrst (Boekt/Heikant), bust (Kwaadmechelen), bwoͅst (Val-Meer), bórst (Tungelroy), böst (Zelem), bøst (Halen), Vero.  boës (Gronsveld), Vero. Kledingstuk voor mannen, dat vóór de opkomst van de witte overhemden als zondagsdracht over het gewone hemd werd gedragen, waaraan dan het witte boord werd bevestigd. Zie ook afb. p. 79.  bors (Tegelen), borstenhemd: boͅrstəhemə (Bree), brostehemme (Kerkrade), borsthart: boͅstheͅt (Linkhout), borstje: brősje (Bleijerheide), bərsjə (Lanklaar), borstlap: borstlap (Sint-Truiden), boslap (Diepenbeek), borststuk: borst^k (Maaseik), borststuk (Rotem), bōͅrststøk (Hamont), bo͂ͅststək (Sint-Truiden), boͅrststek (Bree), boͅrstøͅk (Stokkem), boͅststək (Linkhout), buøstøk (Zichen-Zussen-Bolder), front: front (Baarlo, ... ), froont (Mheer, ... ), froͅnt (Beringen), frónt (Panningen, ... ), frônt (Oirlo), frôntj (Holtum), frönt (Schimmert), frontje: fr(e)untje (Puth), frontje (Heerlen, ... ), fruntje (Blerick, ... ), fruntsje (Maastricht), fròntje (Venlo), fróntje (Urmond), fröntje (Venray), frøntšə (Neerharen), gesteven borststuk: gesteiven bo:stek (Rummen (WBD)), gesteven hart: gestijve hat (Grazen (WBD)), gestijfd overhemd: gesjtiefd euverhumme (Ulestraten), gestijfd voorste: t xəštift føͅjəštə (Teuven), gestijfde borst: gesjtiefde bros (Sittard), hart: ha.t (Borlo), hat (Opheers), hḁt (Borgloon), overhemd: yvərh^mp (Maaseik), ø:vərhøm (Paal), plaat: plaat (Ell), plōͅt (Ketsingen), plastron (fr.): pla.strá͂ (Rotem), pla.str~ōͅ (Opglabbeek), pla.strô (Lanklaar), plasteron (Mechelen), plastro (Hoeselt, ... ), plastron (Bocholt, ... ), plastrong (Herten (bij Roermond)), plastrōͅ (Rekem), plastrŏ (Beringen, ... ), plastro͂ͅ (Hasselt), plastroͅn (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), plāstro͂ͅ, -s, -kə (Neeroeteren), platstuk: WNT: plat (III), ss. platstuk, 3. Gewestelijk (hier en daar in Z.-Ndl.) als naam voor de beide schouderstukken van een kiel of hemd, van achteren tegen elkaaar genaaid.  plat stək (Vliermaal, ... ), smalt: [sic; WNT smalt?]  smaalt (Ottersum), stijve boezem: steͅivə buzəm (Kermt), voorfront: veurfrontj (Munstergeleen), veurfroont (Boekend), voorfrontje: vūerfruntje (Stevensweert), voorhemd: vuurhemp (Bocholtz), voorpand: vuurpand (Bocholtz), voorste, het -: vøͅjəštə (Teuven), voorstuk: het vûrstuk (Bergen), veursjtök (Beek), veurstuk (Bemelen), vuurstuk (Mesch), voorzetsel: vuurzietsel (Eijsden), zeverlap: zieverlap (Lummen) 5) gedeelte van kledingstuk dat de borst bedekt || geplooid en gesteven front in een overhemd || overhemd met gesteven voorpand, frontje || stijf wit voorboord of frontje, zg. halfhemdje || voorstuk, gesteven ~ van een overhemd [fruntje, plastron] [N 23 (1964)] III-1-3
gestichte mis bestelde mis: bəstɛldə mɛs (Schinnen), gelezen stichting: gelezen stichting (Achel), gesticht jaargetijde: gestich jeurgetij (Hoeselt), gestichjaorgeti-j (Mechelen-aan-de-Maas), gesticht jaorgeti-j (Ospel), gesticht joargetijde (Zonhoven), gesticht joorgetij (Hechtel), gəstichtjoorgetēē (Loksbergen), gestichte dienst: gesjtichde deens (Ubachsberg), gesjtiechden deens (Valkenburg), gestichdje deenst (Ell), gestichte dings (Vijlen), jesjtiefe deens (Kerkrade), gestichte heilige mis: gestiechde H. mès (Maastricht), gestiechte heilige mès (Maastricht), gestichte leesmis: gesjtichte laesmès, hoëmès (Klimmen), gestichte mis: de geschtevdə mēs (Montzen), geschtichde mès (Schimmert), gesjichde mès (Koningsbosch), gesjtichde mes (Baarlo, ... ), gesjtichde mis (Vlodrop), gesjtichde mès (Geleen, ... ), gesjtichte mes (Baarlo), gesjtichte mès (Meerssen, ... ), gesjtigde mees (Epen), gesjtigde mēs (Sittard), gesjtigde mès (Nieuwstadt), gesjtigte mis (Reuver, ... ), gesjtigte mès (Bocholtz), gesjtigte mèès (Nieuwenhagen), gesteechte mis (Sevenum), gestichde mes (Eksel), gestichde mis (Venlo), gestichde mès (Obbicht, ... ), gestichde més (Geulle), gestichdje mes (Echt/Gebroek, ... ), gestichte mes (Bocholt, ... ), gestichte mis (Heugem, ... ), gestichte mès (Heers, ... ), gestichte més (Eigenbilzen), gestiechde mès (Maastricht, ... ), gestiechte mès (Diepenbeek, ... ), gestigde mes (Melick, ... ), gestigde mès (Boorsem, ... ), gestigdje mes (Haler, ... ), gestigte (Opglabbeek), gestjichde mès (Schinnen), gestjichte mès (Klimmen), gstichde mès (Eys), gəstextə mes (Meijel), gəstextə meͅs (Stokkem), jesjtiefe mès (Kerkrade), n gestichte mès (Tongeren), gezongen stichting: gezongen stichting (Achel), requiemmis: rekwuiem mes (Holtum), stichting: ing sjtichting (Nieuwenhagen), sjtichting (Guttecoven, ... ), stichting (Eigenbilzen, ... ), stiechting (Hoepertingen, ... ), vastgestelde dienst: vastgestelde dienst (Meijel) Een gestichte H. Mis. [N 96B (1989)] III-3-3
gestreept weefsel strijp: štrīp (Eupen) Weefsel met een streepjespatroon. [N 39, 125c] II-7
gestreepte broek broek met strepen: Van Dale: II. strepen (bn.), <gew.> van gestreepte stof: een strepen rok.  brook mit striepe (Urmond), ceremoniebroek: seremoniejbroek (Borgloon), sirrəmənīēbrŏĕk (Bilzen), fantasieboks: fa.ntəsīj bo.ks (Maaseik), fantasiboͅks (Hamont), fantasie boks (Venlo), fantasie bōks (Horst), fantasie bòks (Echt/Gebroek), fantasie-boks (Herten (bij Roermond)), fantasie-bôks (Venlo), fantasieboks (Blerick, ... ), fantasiebóks (Belfeld, ... ), fantasybóks (As), fantazieboks (Eksel, ... ), fantaziebóks (Swalmen), fantesie-bóks (Roermond), fantesiebóks (Haelen), fantezieboks (Einighausen), fanteziebóks (Roermond), fanteziejbóks (Meeuwen, ... ), fantəziebôks (Holtum), (Zie ook afb. p. 123).  fantesiebóks (Venlo), niet omgespeld  fantasiebŏks (Born), fantasiebroek: fantasie brook (Mechelen), fantasie-brook (Heugem, ... ), fantasiebroek (Leopoldsburg, ... ), fantasiebrook (Borgharen, ... ), fantazibrok (Schulen), fantazibrōk (Lanaken, ... ), fantazie-brook (Noorbeek), fantaziebroek (Genk), fantaziebrook (Klimmen, ... ), fantazībruk (Hasselt), fantāzībrōk (Mechelen-aan-de-Maas), fantesiebrook (Munstergeleen, ... ), fantəsibroͅk (Boorsem), fantəsībrūk (Wintershoven), fantəzibrok (Diepenbeek), fantəzibruk (Hoeselt), fantəzijbrok (Romershoven), fantəzībruk (Riksingen, ... ), fan’əsibruk (Kwaadmechelen), fàntəzīēbrŏĕk (Bilzen), ən fàntəsibrok (Zolder), [Fr. uitspr.]  fōͅtəzibruk (Val-Meer, ... ), gestreepte broek  fantaziebrook (Meerssen), geklede boks: geklejde books (Neeritter), gestreept broekje: gəstript bryjkskə (Zelem), gestreepte boks: gesjriepte bóks (Susteren), gesjtreepte bóks (Roermond, ... ), gestreefde boks (Kerkrade), gestreepdje boeks (Maasbracht), gestreepdje bóks (Ell), gestriepte boks (Bergen), gestriepte bóks (Ottersum), gəstrēptə boks (Kaulille), gəstrēͅptə buks (Opglabbeek), gəstribdə boks (Neeroeteren), jestriefde boks (Bleijerheide), jəstreptə boks (Lommel), sesjtrēēpte boks (Nieuwstadt), yəstrēbd`ə boks (Ophoven), (oude mensen zeggen [gestreipte]  gəstrīəptə boks (Rotem), de gestreepte broek werd in deze streek nooit bij het jacquet gedragen  gəsjtribdə boks (Montzen), Sub gestriept.  gestriepte bóks (Gennep), gestreepte broek: geschtrieepte brook (Heerlen), gesjtreepte brook (Hoensbroek), gesjtrièpte brook (Schinnen), gesjtrīepte brook (Mechelen), gestreepde brook (Urmond), gestreepte broek (Beverlo, ... ), gestreepte brook (Brunssum, ... ), gestrepde brook (Jabeek), gestriepde brook (Maastricht, ... ), gestriepte broek (Rummen (WBD), ... ), gestriepte brok (Lummen), gəstrebdə brok (Romershoven), gəstrebdə broͅuk (Linkhout), gəstrēbdə bruk (Opheers), gəstreͅbdə bruk (Borgloon), gəstriptə bruk (Herk-de-Stad), gəstrībdə bruk (Borlo, ... ), gəstruptə brok (Zolder), gəštrebdəbrōk (Teuven), Sub gestreept.  gestreepte broek (Meeuwen), gestreepte scholk: gestreepde sjolk (Roermond), lange boks: lang boks (Nieuwenhagen), streepboks: sjtriepbôks (Limbricht), streep boks (Tungelroy), streep bôks (Oirlo), streepbooks (Neeritter), streepbóks (Eind), striepboks (Stevensweert), streepbroek: schtriepbrook (Schimmert), strijəpbrok (Beringen), strijəpbruk (Velm), stripbrōͅk (Kermt), striəpbruk (Halen), streepjesboks: sjtriepkesbóks (Reuver), straepkəsboks (Bree), streepkesboks (Neerpelt, ... ), streepkesbóks (Boeket/Heisterstraat, ... ), streepkesböks (Grathem), strēͅipkəsboks (Bree), striepkes boks (Middelaar), striepkesboks (Blerick, ... ), striepkesbooks (Blerick, ... ), striepkesbŏks (Meijel), striepkesbóks (Gennep, ... ), stripkəsboks (Meijel), Na t dagelijkse werk werd vroeger een z.g. "laup pak"gedragen. Dit was meestal een afdanker van de zondagse kleren. Vaak was alleen de jas er nog en werd een "fantazie boks"bij gekocht, dit was ook een gestreepte broek.  striepkes bóks (Tegelen), Zie afb. 46 (p.70).  striepkesbóks (Meijel), streepjesbroek: sjtreepkesbrook (Meerssen), sjtrepkesbrook (Brunssum), sjtriepkesbook (Gronsveld), sjtrīēpkesbrook (Klimmen), streepkesbroek (Tessenderlo), streepkesbrook (Kerensheide, ... ), strepkəsbro.k (Rekem), strēpkəsbrōk (Lanklaar), striepkesbroek (Grazen (WBD)), striepkesbrook (Beek, ... ), stripkəsbrok (Eisden, ... ), stripkəsbruk (Halen, ... ), strīpkəsbrōk (Neerharen), strĭpkəzbrŏk (Boekt/Heikant), štripkəsbrok (Stokkem), strepen boks: Van Dale: II. strepen (bn.), <gew.> van gestreepte stof: een strepen rok.  sjtreape böks (Guttecoven), sjtreepeboks (Herten (bij Roermond)), sjtrepe boks (Maasniel), sjtrepe books (Posterholt), sjtrepe bóks (Baarlo), sjtrēēpeboks (Waubach), sjtriepe boks (Sittard, ... ), sjtriepe bóks (Egchel, ... ), sjtriepe bôks (Tegelen, ... ), sjtriepeboks (Sittard), sjtriepebòks (Tegelen), sjtriepebóks (Panningen, ... ), sjtrīēpe boks (Bleijerheide), stjreepe bôks (Reuver), streepe bóks (Neer), streepeboks (Haelen), strepe books (Boekend), strepe bóks (Tungelroy), strēēpe böks (Hout-Blerick), striefebooks (Bocholtz), striepe boks (Nuth/Aalbeek), striepe bóks (Lutterade), striepeboks (Nieuwenhagen), striepebôks (Venlo), striəpə (Niel-bij-St.-Truiden), strepen broek: gestreepte broek Van Dale: II. strepen (bn.), <gew.> van gestreepte stof: een strepen rok.  sjtreepebrook (Meerssen), Van Dale: II. strepen (bn.), <gew.> van gestreepte stof: een strepen rok.  schjtriepebrook (Heerlerheide), sjtreepebrook (Meerssen), sjtriepe brook (Eijsden, ... ), sjtriepebrook (Hoensbroek, ... ), sjtrīēpe brook (Doenrade), sjtrīēpe-brook (Klimmen), strepəbryk (Rosmeer), strēpəbruk (Eigenbilzen, ... ), striepe brook (Hoensbroek, ... ), striepebrook (Heugem, ... ), striepebròòk (Boorsem), striəpəbrok (Paal), trouwbroek: trouwbrook (Valkenburg), turksleren broek: tørkslērə brōk (Beringen) #NAME? || broek van fantasiestof || broek, gestreepte ~ van jacquet of kort zwart pak [striepkesboks] [N 23 (1964)] || de gestreepte broek van het jacquet [N 59 (1973)] || fantasiebroek || fluweelbroek || gestreept || gestreepte broek || gestreepte broek van het jacquet of het korte zwarte pak || pak, zwart ~, bestaande uit korte jas, vest en gestreepte broek [N 23 (1964)] || streepjesbroek (zwart en grijs) || streepjesbroek behorend bij frakjas || zwarte pak, bestaande uit korte jas, vest en gestreepte broek [N 59 (1973)] III-1-3