e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
gemeente gemeent: gemeent (Afferden, ... ), gemeint (Gruitrode, ... ), gemeintj (Opoeteren), gement (Hechtel), gemēͅnt (Peer, ... ), geminkt (Baarlo, ... ), gemint (Achel, ... ), gemintj (Helden/Everlo, ... ), gemènt (Achel, ... ), gemèènt (Venray), gemênt (Blitterswijck, ... ), gemînt (Meterik), gemənt (Kleine-Brogel), germēnt (Meerlo), gəmeint (Meeuwen, ... ), gəmejnt (As, ... ), gəmēn⁄t (Zonhoven), gəmeͅnt (Neerpelt), gəmynt (Neerglabbeek), gəmäint (Molenbeersel), gəmänt (Hamont), gəmèjnt (Zonhoven), gəmɛnt (Neerpelt), (oud).  gemint (Venlo), Opm. e = ´/Ô.  gemengt (Sevenum), gemeente: gamejndə (Eigenbilzen), gem(tm)ntə (Zichen-Zussen-Bolder), gemaante (Kwaadmechelen), gemaeinte (Zutendaal), gemai[e}nt (Hechtel), gemainte (Heers, ... ), gemeende (Banholt, ... ), gemeente (Beverst, ... ), gemeinde (Borgharen, ... ), gemeindje (Asenray/Maalbroek, ... ), gemeinte (Amby, ... ), gemeintje (Bocholt, ... ), gemejnte (Gruitrode, ... ), gemendje (Maasbracht), gemengte (Lontzen), gemente (Gingelom, ... ), gementje (Horn), gemēīnte (Vroenhoven), gemēnte (Genoelselderen, ... ), gemēͅnte (Peer), gemĕĭndje (Buggenum), gemĕndje (Heel), gemĕnte (Griendtsveen, ... ), gemeͅnte (Sint-Huibrechts-Lille), gemeͅntə (Loksbergen), gemientje (Kuringen), gemijnte (Boorsem), geminde (Rimburg, ... ), gemindje (Echt/Gebroek), gemingde (Epen, ... ), gemingte (Gulpen), geminjə (Swalmen), geminte (Arcen), gemunte (Amby), gemèndje (Beegden, ... ), gemènte (Peer), geménten (Bree), geméŋde (Montzen), gemêinte (Merselo), gemɛnte (Neerpelt), gëmênjte (Lanklaar), gömeͅntö (Oostham), gəm(tm)[n}tə (Vroenhoven), gəm[ei}əntə (Gutshoven), gəme[i}jnt (Zutendaal), gəme[i}ntə (Sint-Truiden), gəmeentə (Kermt, ... ), gəmeintə (Lanaken, ... ), gəmejntə (Dilsen, ... ), gəmentə (Sint-Huibrechts-Hern), gəmē[i}ntə (Sint-Truiden), gəmējndə (Maaseik), gəmēntə (Lummen, ... ), gəmēəntə (Voort), gəmēͅintə (Mechelen-aan-de-Maas), gəmēͅntə (Genoelselderen), gəmēͅ⁄ntə (Mechelen-aan-de-Maas), gəmeͅintə (Borgloon, ... ), gəmeͅjndə (Opgrimbie, ... ), gəmeͅntə (Herk-de-Stad, ... ), gəmintə (Lanaken), gəmījntə (Wellen), gəmīntə (Hasselt), gəmäind⁄ə (Molenbeersel), gəmèintə (Maastricht), gəmɛində (Stokkem), gəmɛj.ntə (Maastricht), gəmɛjndə (Rekem, ... ), gəmɛjntə (Hoepertingen, ... ), gəmɛntə (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), ???  gəmand⁄n (Tessenderlo), ee open  gemeende (Brunssum), Fr. maintenant  gemainte (Rosmeer), Fr. paise  gemainte (Nieuwerkerken), met lengteteken op de a  gemänte (Leunen), staat: stat (Hasselt) gemeente [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND 24 (1937)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] III-3-1
gemeentebelasting aan de grens: aan de grens (Swalmen), gemeente?: gemeinte (Maastricht), gemeenteaanslag: gemengte-asjlaag (Wijlre), gemeentebelasten: gemeijntebelasten (Ittervoort), gemeentebelasting: gemaentebelasting (Oirlo), gemaintebelastingen (Eigenbilzen), gemeente belasting (Doenrade), gemeentebelasting (Gulpen, ... ), gemeentebelastingen (Heerlerbaan/Kaumer, ... ), gemeindebelasting (Geleen, ... ), gemeindje belasting (Ell), gemeindjebelasting (Thorn), gemeindjə bəlasting (Kapel-in-t-Zand), gemeindəbəlasting (Urmond), gemeinte-belasting (Posterholt, ... ), gemeintebelasting (Amby, ... ), gemeintebəlasting (Reuver), gemindebelasting (Melick), gemingdebelasting (Eys, ... ), gemèjntebelàsting (As), gemèndje-belasting (Herten (bij Roermond)), gemèngktbelasting (Sevenum), gemèntebelasting (Eksel), gemèèntebelasting (Tienray), geméénjebelasting (Swalmen), gemênte belâsting (Venray), gèmeintebelasting (Maastricht), gəmeentəbəlasting (Heerlen), gəmeintəbəlaasting (Diepenbeek), gəmeintəbəlasting (Maastricht, ... ), gəmeintəbəlàsting (Maastricht), gəmèjntəbəlàsting (Maastricht), gəméntjəbəlasting (Meijel), (v.).  gəm‧eͅŋdəbəla.steŋ (Eys), Algemene opmerking v.d. invuller: in het Meerlos dialect bestaat geen uitgangs "n"!  gemèntebelasting (Meerlo), Algemene opmerking: heb deze vragenlijst letterlijk overgenomen, dus zoals invuller het genoteerd heeft!  gəmindəbəlásting (Nieuwenhagen), ps. omgespeld volgens Frings!  gəmintə bəlasteŋ (Houthalen), ps. omgespeld volgens RND!  gəmēͅi̯ntəbəlastiŋ (Meeuwen), gemeentecontributie: gemeentekontrebūsse (Hoeselt), gemeentelast: gemeintelas (Roermond), gemeintelast (Ophoven), gemeentelasten: gemeente-lasten (Stein), gemeentelaste (Doenrade, ... ), gemeentelasten (Bree, ... ), gemeindjelasten (Montfort), gemeintelaste (Geulle, ... ), gemeintelasten (Born), gemĕentelasten (Hoensbroek), gemèndjelaste (Echt/Gebroek), gumeentulastu (Brunssum), gəmeintəlasten (Maastricht), gəmingdəlàstə (Epen), gəmèjntəlàstə (Susteren), gemeentetaks: gemindetax (Waubach), gemèjntetaks (As), steuer (du.): sjtuur (Vlodrop) de belasting die slechts voor één gemeente of stad geldt [octrooi, binnenboek, gemeentelasten] [N 90 (1982)] III-3-1
gemeenteheide aard: aard (Schimmert, ... ), eerd (Maastricht), gemeent: de gemèngd (Sevenum), gemint (Venlo), gemeentegrond: gemintegroond (Velden), gemeentehei: gemeindəhei (Montfort), gemeinte hei-j (Klimmen), gemèntehee (Eksel), gəmeintə hei-j (Kapel-in-t-Zand), Algemene opmerking: heb deze vragenlijst letterlijk overgenomen, dus zoals invuller het genoteerd heeft!  gəmĭndəhĭj (Nieuwenhagen), gemeentewei: gemeintewei (Posterholt), gemeentgrond: geminkgrônk (Maasbree), gemeentshei: gemèngtshei (Sevenum), gemene hei: gemene hij (Waubach), grind: greendj (Thorn), hei: de hei (Montfort), de heij (Amby, ... ), hei (Echt/Gebroek), heij (Brunssum, ... ), héi (Noorbeek), hééj (Meijel), (v.).  h‧eͅi̯ (Eys), heitje: heike (Leopoldsburg), markt: mèrt (Swalmen), op de hei: op de hei (Maasniel), prieel: Opm. v.d. invulller: vele, dit bijvoorbeeld.  de (Oelderse) Prieël (Venray), stadshuis: stadshoes (Maastricht), veewei?: ps. invuller twijfelt over dit antwoord (er staat een vraagteken ervoor!).  Viehwei (Herten (bij Roermond)) de gemeenteheide [aard] [N 90 (1982)] III-3-1
gemeentehuis gemeentehuis: gemaantenhuis (Kwaadmechelen), gemaeintehuus (Zutendaal), gemai[e}ntenha[o}s (Hechtel), gemainte hos (Mettekoven), gemaintehoos (Rosmeer), gemaintenhij[ə}s (Nieuwerkerken), gemeente hous (Hoeselt), gemeentehaus (Beverst, ... ), gemeenteheus (Hasselt), gemeentehoes (Mheer, ... ), gemeentehoos (Rosmeer, ... ), gemeentehoues (Ulbeek), gemeentehous (Riksingen, ... ), gemeentehoës (Heers, ... ), gemeentehoəs (Houthalen), gemeentehuis (Neerpelt, ... ), gemeentehuiəs (Schulen), gemeentenhaus (Diepenbeek), gemeentenhous (Kuringen), gemeentenhouəs (Stevoort), gemeentjehous (Bocholt), gemeindjehoes (Kessenich), gemeinte hoas (Vliermaalroot), gemeintehaos (s-Herenelderen), gemeintehoe-əs (Kanne), gemeintehoes (Boorsem, ... ), gemeintehoos (Mopertingen, ... ), gemeintehous (Gruitrode), gemeinten huus (Niel-bij-As), gemeinten[h}oes (As), gemeintenhaus (Beverst), gemeintenhoes (Rekem, ... ), gemeintenoes (Eisden), gemeintenūs (Meeswijk), gemeintjehoe[e}s (Opoeteren), gemejntehoos (Zichen-Zussen-Bolder), gemengtehùùs (Lontzen), gemente hōs (Heers), gementehaas (Jeuk, ... ), gementehaus (Hoeselt), gementehoas (Hechtel), gementehoos (Heusden), gementehou[e}s (Wellen), gementehoës (Jesseren), gementehuis (Koersel, ... ), gementenaas (Gingelom), gemēīntehoes (Vroenhoven), gemēntehaus (Genoelselderen), gemeͅntenhaus (Peer), gemeͅntenhūs (Sint-Huibrechts-Lille), gemijntehoes (Gruitrode), gemijntehous (Boorsem), gemintenhaus (Gelieren/Bret), gemintenhoeës (Achel), gemiŋdəhūs (Welkenraedt), gemèntehous (Peer, ... ), gemèntehōs (Rosmeer), gemèntehôs (Hechtel), gemèntenhoes (Achel, ... ), geməntənhoes (Kleine-Brogel), gemɛntehoes (Neerpelt), gömeͅntöhōͅs (Oostham), gəm[ei}ntəho.[ə}s (Gutshoven), gəmeijntəhuus (Zutendaal), gəmeintehūs (Neeroeteren), gəmeintəhōs (Zichen-Zussen-Bolder), gəmeintəhūs (Meeuwen), gəmeintəhûs (Lanaken), gəmejntəhoos (Eigenbilzen), gəmentəhōͅs (Sint-Huibrechts-Hern), gəmentənās (Sint-Truiden), gəmēntəhōͅs (Lummen), gəmēntəhōͅəs (Martenslinde), gəmēͅintənūs (Mechelen-aan-de-Maas), gəmēͅntəhā[u}s (Genoelselderen), gəmēͅntəhôs (Zichen-Zussen-Bolder), gəmēͅ⁄ntənūs (Mechelen-aan-de-Maas), gəmeͅintəhō[ə}s (Borgloon), gəmeͅintəhy(3)̄s (Opglabbeek), gəmeͅintənø͂ͅs (Hasselt), gəmeͅjndən[h}us (Opgrimbie), gəmeͅntehous (Riksingen), gəmeͅntəh..s (Herk-de-Stad), gəmeͅntəhūəs (Neerpelt), gəmeͅntənūs (Opglabbeek), gəmijndəhuis (Wellen), gəmijntehūs (Lanaken), gəmyntəhū[ə}s (Neerglabbeek), gəmäintənus (Molenbeersel), gəmäntənhūs (Hamont), gəmêntəhūs (Vroenhoven), gəmɛintənūəs (Stokkem), gəmɛjndənūs (Rekem), gəmɛntəhu.s (Neerpelt, ... ), Xəmen⁄tnhoͅwəs (Zonhoven), Xəmɛjndənūs (Rekem), Algemene opmerking: heb deze vragenlijst letterlijk overgenomen, dus zoals invuller het genoteerd heeft!  gəmĭndəhōēs (Nieuwenhagen), au cf Fr. haut  gemaintehaus (Zichen-Zussen-Bolder), gemeenteroëd: gemeenteraad  gəmēntəhous (Bilzen), Het gemeentehuis staat in het midden van het dorp.  gemeintenhoes (Amby), oi slepend  gemeintenhois (Vliermaalroot), Onder invloed van het Nederlands.  gəmɛjntənūs (Rekem), t ipv d bij geletterden  gəmeͅjndənūs (Opgrimbie), Tegenwoordig  gəmɛjndənūs (Rekem), mairie (fr.): mairie  mēͅri[ə} (Welkenraedt), raadhuis: rōͅthŭjs (Maaseik), rōͅtūs (Rekem), raadshuis: rōͅtsūs (Rekem), Ouderen.  rōͅtsūs (Rekem), stadhuis: stadhous (Peer), statās (Sint-Truiden, ... ), stathaus (Hasselt, ... ), stathōs (Borgloon), statŭjs (Maaseik), gen letter zu grut ast stataas: hoegenaamd geen letter (In St.-Truiden gaat het stadhuis door als een machtig groot gebouw)  statās (Sint-Truiden) de plaats waar gemeentelijke aankondigingen etc. opgehangen worden [gebooi] [N 90 (1982)] || gemeentehuis [ZND 12 (1926)], [ZND 24 (1937)] III-3-1
gemeentesecretaris gemeente: gemeinte (Maastricht), gemeentesecretaris: gemaentesikkretaris (Oirlo), gemeində-sikkrətaris (Urmond), gemeintesekretaris (Maastricht, ... ), gəmeintəsikkərtaaris (Maastricht), Algemene opmerking: heb deze vragenlijst letterlijk overgenomen, dus zoals invuller het genoteerd heeft!  gəmĭndəsəkrətāāris (Nieuwenhagen), griffier: grefeer (Maastricht), griffeer (Geleen, ... ), griffie (Maastricht), griffīēr (Venlo), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: deze lijst heb ik letterlijk, zoals invuller het genoteerd heeft overgenomen!  grif.feer (Maastricht), secretaris: secretaris (Blerick, ... ), sekertaris (Tungelroy), sekretaris (Doenrade, ... ), siccretaris (Maastricht), sikeretares (Swalmen), sikkeltaris (Bree), sikkertaris (Amby, ... ), sikkertarïs (Hoensbroek), sikkertāāris (Oirsbeek), sikketaris (Meijel, ... ), sikketoares (Hoeselt), sikketàris (Ell), sikkretaris (Blerick, ... ), sikkretoaris (Eigenbilzen), sikkretááris (Geleen), sikkrətaaris (Hulsberg), sikkrətaorəs (Diepenbeek), sikkrətaris (Grathem, ... ), sikkurtaris (Brunssum), sikkərtááris (Venlo), sikkərtáárəs (Heerlen), sikkərtərəs (Epen), sikretaaris (Thorn), sikretaris (Melick, ... ), sikretoaris (Eksel), sikrətaaris (Kapel-in-t-Zand), sikrətaarəs (Roermond), sikrətaris (Maastricht, ... ), sikrətààris (Susteren), sikərtaarəs (Heel), sikərətōōrəs (Loksbergen), sékrətáárəs (Maastricht), (m.).  sekrətā.res (Eys), Algemene opmerking v.d. invuller: in het Meerlos dialect bestaat geen uitgangs "n"!  secretaris (Meerlo), Opm. v.d. invuller: afgekort tot "sik".  sikkretaris (Tienray), Opm. v.d. invuller: afgekort: sik.  sikrətaaris (Gennep), ps. omgespeld volgens RND!  sekrəta͂rəs (Meeuwen), secrtaire (fr.): secretair (Heerlerbaan/Kaumer, ... ), sekreteer (Kerkrade), sikkeraeter (Vijlen), ps. omgespeld volgens Frings!  sekətēͅr (Houthalen), sik: de sik (Maasbree, ... ), sic. (Bunde), sik (Bree, ... ), ónsik (Venray), Opm. v.d. invuller: is spottend!  sik (Simpelveld), ps. letterlijk overgenomen, zoals invuller het genoteerd heeft (dus tussen aanhalingstekens!).  sik (Sittard), stadssecretaris: stads-sikkertaris (Maastricht) het hoofd van de secretarie [administratie] van een gemeente [griffier, secretaris, sikkeltaris, sik] [N 90 (1982)] III-3-1
gemeenteweide armengrond: ɛrmǝgront (Rummen), beemd: bęm (Diepenbeek, ... ), broek: broek (Blitterswijck), brōk (Gronsveld, ... ), brūk (Milsbeek, ... ), dries: drīs (Val-Meer), gemeente: gǝment (Venlo), gǝmē̜ntǝ (Berverlo), gǝmęi̯njdjǝ (Maasbracht), gemeentebeemd: gǝmēntǝbamp (Gelieren Bret), gǝmēntǝbęm (Hasselt), gǝmē̜ntǝbęmǝ (Tongeren), gǝmīntǝbęmǝ (Hasselt), gemeentebroek: gǝmentǝbrōk (Velden), gǝmēndǝbrōk (Heerlen), gǝmēntǝbruk (Middelaar), gǝmēntǝbrōk (Broekhuizen), gǝmē̜ntǝbrōk (Oost-Maarland), gǝmęi̯ntǝbruk (Melveren), gǝmęi̯ntǝbrōk (Oost-Maarland, ... ), gǝmęnjdǝbrōk (Horn), gǝmęntǝbrok (Beringen), gǝmīntǝbrǫk (Beringen), gemeentegroes: gǝmęi̯ntǝgrou̯s (Ulestraten), gemeentegrond: gǝmęi̯ntǝgront (Schimmert), gemeentewei: gemeentewei (Gennep, ... ), gǝmēntǝwē̜ (Helchteren), gǝmē̜i̯ntǝwęi̯ (Opheers), gǝmē̜ntǝwē̜ (Oost-Maarland, ... ), gǝmē̜ntǝwęi̯ (Sint-Truiden), gǝmęi̯njdjǝwē̜i̯ (Baexem), gǝmęi̯njdjǝwęi̯ (Nederweert, ... ), gǝmęi̯ntǝwęi̯ (Klimmen, ... ), gǝmęi̯ŋǝwęi̯ (Hushoven), gǝmęndjǝwęi̯ (Geistingen, ... ), gǝmęntǝwē̜ (Koersel, ... ), gǝmęntǝwē̜i̯ (Hamont, ... ), gǝmęntǝwęi̯ (Achel, ... ), gǝmęntǝwɛ (Halen), gǝmęntǝwɛi̯ (Lommel), gǝmęŋdǝwęi̯ (Neeritter), gǝmɛntǝwē (Peer), gemeentswei: gǝmenjtjswęi̯ (Helden), gǝmentswē̜i̯ (Hamont), gǝmeŋkswęi̯ (Baarlo, ... ), gǝmē̜i̯ntšwē̜i̯ (Bree), gǝmęntswē̜i̯ (Neerpelt), gemene broek: gǝmē̜n bruk (Zelem), gemene wei: gǝmān wāi̯ (Kwaadmechelen), gǝmęi̯n węi̯ (Klimmen, ... ), griend: grēŋš (Stokkem), koewei: koewei (Grevenbicht / Papenhoven), kou̯węi̯ (Sittard), kōwęi̯ (Berg, ... ), meent: mēǝnt (Grathem), steentje: stęi̯nkǝ (Stevensweert), vrijwei: vrijwei (Maasmechelen), weerd: wīrt (Rotem), wei: węi̯ (Montfort) Weiland dat eigendom is van de gemeente. Een woordtype als vrijwei duidt erop dat men hier als kleine of arme boer zijn koeien vrij kon laten grazen. De informanten van Horn (L 325) en Maasbracht (L 377) zeggen echter dat men eertijds op gemeentewei de koeien kon laten grazen tegen een jaarlijkse vergoeding. [N 14, 60; A 10, 4; N 18, add.; monogr.] I-8
gemene vrouw aas: aos (Venlo), adder: àdder (As), boos wijf: das e beus weef (Val-Meer), canaille (fr.): kanaalje (Maaseik), kanaille (Mheer), kanaj (Kortessem, ... ), karnaaje (Sittard), karnale (Uikhoven), karnalie (Kapel-in-t-Zand, ... ), keinaalie! (Neer), kenaalie (Stokkem), kenaj (Kortessem), kernaaie (Geleen), kernaalie (Tungelroy), kernaalje (Heel), kernaa’lie (Tegelen), kernallie (Achel, ... ), kënai (Tongeren), körnalie (Maasbree), kərnalĭĕ (Hamont), t is n kernaalje (Amby), Fr. canaille  kenalie (As, ... ), hoort men soms ook Fr.canaille  kernalie (As, ... ), met punt onder de eerste e  kernaaje (Sittard), moet er (fr.) bij?: zie bij WBD 1.4; vgl. colère (bij WBD 1.4 geen (fr. staan beide in Ndl. VD  kënô’lzjë (Tongeren), vgl. fr. canaille  kernaalie (Altweert, ... ), Zij hèt mien uutgemakt vör èn knâllie  knâllie (Gennep, ... ), Zo wordt het ook wel genoemd. Note v.d. invuller: NB. er zijn veel franse woorden in ons dialect, want de taalgrens is maar 1 km. van hier, de Walen wonen aan de ene kant van de straat, de Vlamingen aan de andere. Vanuit mijn venster zie hun huizen. Maar t is hier niet de Voer, nooit zijn er "trubbels".  canaille (Jeuk), chameau (fr.): ¯t mins ès d؉ëd, ma ¯t weur ¯n (h)ouër èn ne sjameú: Het mens is dood, maar het was een hoer en een chameau  sjameú (Hasselt), duivelsmoeder: ein duvelsmoer (Ophoven), feeks: feeks (Beesel, ... ), fiep: feep (Tungelroy), flandoos?: flandoês (Tungelroy), floes: flôês (Schinnen), foek: foeëk (Altweert, ... ), foetel: foehtel (Waubach), fots: fôts (Tegelen), frech wijf: dat es e vreg wief (Welkenraedt), garce (fr.): mar.: cf. fr. "garce"0.2 rotwijf, rotmeid, kreng  gars (Niel-bij-St.-Truiden), gemeen: gemein (Maastricht), gemeen vrouwmens: en gemaen vrommes (Oirlo), gemeen wijf: gemein wief (Vlodrop), gendarme (fr.): zjendarm (Heerlen), gespenst (du.): cf. VD (du.) s.v. "Gespenst"= spook  geschpens (Valkenburg), giftige slang: t is en geeftige slang (Welkenraedt), heks: heks (Eigenbilzen, ... ), hèks (As, ... ), héks (Reuver), t is een heks (Gruitrode), t is n heks (Wijchmaal), heks van een wijf: hɛks van ən wijf (Peer), helleveeg: helleveag (Heerlerbaan/Kaumer), helleveeg (Voerendaal), hellevèeg (Gulpen), hèllevééëg (Nieuwenhagen), jean: zjao (Loksbergen), karnoeffel: vgl. de benaming "anjer"in de Flora  kërnoeffël (Tongeren), kat: kat (Montfort), katijf: dat is een kwaad wijf  dɛs ə katif (Overpelt), klabas: klàbàs (Loksbergen), krak: krak (Gronsveld), kreng: ein kring (Nunhem), kreng (Doenrade, ... ), kring (Geulle, ... ), krèng (Zonhoven), kréng (Meijel), un kring (Maastricht), ⁄n kring (Caberg), e krèng van ¯n wèè.f: Een kreng van een wijf  krèng (Hasselt), kreng van een wijf: kreing is vrouw  zoe’n kreing van e wijf (Kortessem), kriem: kreem (Epen), kurij: kurej (Gronsveld), kuurèj (Noorbeek, ... ), cf. Schuermans p. 309 s.v. "kurrie, kirie"boosaardig meisje etc.;misschien verbastering van "kreng  kurej (Gronsveld), kwaad wijf: da is ê kwaod wief (Eksel), da s ø kao wɛ̄f (Oostham), dad ɛz ə kuət wīf (Rekem), das e koed wief (Amby), das e koeëd wèf (Wellen), das e koo wèf (Heusden), das e koot weif (Beverst), das e koot wyf (Kuringen), das e koud wijf (Hoeselt), das en koot weef (Zichen-Zussen-Bolder), das oe koet wijf (Beringen), das ə koet wief (Lanaken), das ə koit wif (Mechelen-aan-de-Maas), das ə koət wèf (Zonhoven), dat es e koad wief (As), dat es kout weif (Bilzen), dat es é koed wief (Kanne), dat es ə kōd wijēf (Koninksem), daz e kuet wēf (Gelinden), daz ë koad wiev (Lanklaar), dazə kuət wɛjf (Hoepertingen), des e kaoj wief (Overpelt), des e kaot wieef (Niel-bij-As), des n kaot wief (Kaulille), des ə kwaot wīf (Molenbeersel), det is ei kwaod wief (Gruitrode), det is ei kwaot wief (Ophoven), det is ein kaod wief (Neeroeteren), det is ə kaod wief (Rotem), dezə kāt wīf (Hamont), dɛ es e kōd wīf (Sint-Huibrechts-Lille), dɛ es ən kø͂ͅt wijf (Peer), dɛs ə kaot wīf (Opglabbeek), dɛzə koͅj wīf (Sint-Huibrechts-Lille), kao wɛ̄f (Tessenderlo), koed wief (Maastricht), t is ei kaod wief (Neeroeteren), t ès ə koed wief (Kanne), kwade cent: z¯ès geka.nd wèè ¯n koaj cent: Ze staat bekend als een kwaadaardig wijf  koaj cent (Hasselt), kwade heks: das en kooi heks (Heers), dat is ein kouj heks (Bocholt), des in kaoi heks (Wijchmaal), ein kwaoj heks (Ophoven), t es ən kaoi hɛks (Opglabbeek), t is ein koeij heks (Bocholt), tes en koaj häks (Hamont), kwade prij: en kwaoj prie (Blitterswijck, ... ), kwade rammel: koi rammel (Peer), kwade ronk: van ronken = snorren, gonzen e.d.?  kòòëj rò.nk (Zonhoven), kwade tang: dazənkoitaŋ (Martenslinde), kwade teef: kòj teef (Hamont), kwade troffel: kovè troffel (Heusden), kwade vrouw: dazəkoͅj vrow (Sint-Truiden), kwoj vrouw (Meerlo), ’n kwao:je vrouw (Roermond), kwade, een -: koj (Kortessem), kwak: kwaak (As), kwakel: kwakel (Heel, ... ), laag: lééch (Swalmen), lelijk wijf: lèlijk wief (Meijel), lodder: lôdder (Gronsveld), loeder: loeder (Amby, ... ), loe’der (Bleijerheide, ... ), mar.: of "loeder"?; "loeter"is niet in bovenstaande betekenis terug te vinden, wel in bet. van: dommerik, lummel (VD en WNT). Zie echter in WBD III, 1.4 wel het gebruik van "loeter"in bovenstaande bet.  lōēter (Castenray, ... ), louche wijf: loesj wèè.ëf (Zonhoven), maquerelle (fr.): meestal voorafgegaan door "oud"; mar.: cf. VD (fr.) s.v. "maquerelle"= (vulg.) (hoeren)madam  makrél (Hasselt), niniv: ninevee (Sittard), nut vrouwmens: nöt vrouwməs (Kelpen), nutte feep: nötte feep (Heel), nutte gaand: nötte gaanjtj (Heel), nutte gaandel: nötte gaanjel (Heel), nutte prij: nötte prie (Heel), nutte schroet: nötte sjroêt (Heel), pekelteef: peeʔəlteef (Lommel), pej.kelteef (Hasselt), pekelteef (As, ... ), plezierige, een -: eine plezeerige (Ell), prij: prej (Meeswijk), prie (Tungelroy), ⁄n priej (Klimmen), Doe lliaelikke priej  priej (Echt/Gebroek), putain (fr.): mar.: heeft een oorspr. betekenis van hoer, snol/slet.  pəténg (Lommel), rammel: rammel (Venlo), ros: ros (Jeuk, ... ), t is n ros (Eksel), tès ən ros (Zonhoven), cf. VD s.v. "II. ros, rosse"2. slecht mens, kanalje; een ros van een wijf, helleveeg, feeks  dḁs ən ros (Halen), De körmeszenger vroog aan de òmstoanders: Wèè hèèt er begot mi-jn ros geziên  ros (As, ... ), ros van een wijf: cf. Nijhoff Zuidnederlands Wb. p. 444, s.v. "ros"(II) (gew. ook "rosse") (fr. rosse) "slechte, boosaardige vrouw" (feeks, helleveeg)  rós van e wèè.ëf (Zonhoven), ¯n ros van e wèè.f: een ros van een wijf  ros van e wèèf (Hasselt), rot: ròòt (Posterholt), schiettent: sjeettent (Heel), schrapnel: schrapnél (Zonhoven), secreet: səkreet (Roermond), serpent: das ei serpent (Mheer), serpent (Eksel, ... ), serpènt (As), sərpènt (Maastricht), sərpént (Meeswijk), sərpéént (Hamont), t ees e serpent (Beverst, ... ), t es ei serpènt (Mheer), t is e serpent (Wellen), t is ei serpent (Ophoven), tĕs ə sĕrpənt (Molenbeersel), tis e serpent (Overpelt), təs ə serpent (Hoepertingen), ’t is n serpent (Kaulille), Haoj dich neet mit det sekreet op  sekreet (Echt/Gebroek), serpent van een vrouw: serpent van ’n vrauw (Kortessem), slang: slang (Maastricht), slàng (As), slang van een wijf: slang van e wijf (Kortessem), slecht wijf: èè slecht wi-jf (Bree), slechte vrouw: en slaechte vrow (Venray), slet: slet (Ittervoort), smerig wijf: smaerig wiëf (Horst), spook: spoeëk (Heel, ... ), spook (Stein), Syn eine puuk  spuuk (As, ... ), straatwijf: straatwijf (Meeuwen), streng van een vroumens: sjtreen van een vroumes (Tegelen), stuk vergift: stök vergift (Weert), taats: taatsj (Gronsveld), tang: t is ən tang (Rotem), tang (Altweert, ... ), tes en tang (Val-Meer), tàng (Loksbergen, ... ), táng (Zonhoven), tɛzən taŋ (Halen), Dat is ¯n tang van e vroumisj: dat is een boosaardig wijf met een punt onder de e van e  tang (Sittard), héë zit opgesjeep bè ¯n tang van e wijf: hij heeft een helleveeg getroffen  tang (Kortessem), verklw. tsenke  tsang (Bleijerheide, ... ), tant--faire (fr.): tantefaer < fr. tant à faire  tantefae:r (Roermond), teef: deͅt eͅs ɛin tif (Bree), tijf (Loksbergen), tooi: toej (Maastricht, ... ), toeëj (Altweert, ... ), tooj (Herten (bij Roermond)), tōēëj (Hasselt), tŏĕij (Brunssum), ən tōēj (Maastricht), ⁄n toej (Caberg), cf. Schuermans p. 735 s.v. "tooi"= slechte uitspraak van teef  tôj (Gronsveld), cf. WNT XVII-I, kol. 1129, s.v. "tooi (II)"2. scheldwoord voor een slechte of gemeene vrouw  toej (Zonhoven), tooi van een wijf: ’n tōēëj van e wèè.f (Hasselt), torment: termint (Maastricht), vals vrouwmens: vals vroumes (Maastricht), valsvrommes (Maastricht), valse kal: ein valse kal! (Neer), veeg: vaeg (Tegelen, ... ), veeg (Maastricht), veiëg (Schinnen), vèèg (Tungelroy), v.  v‧eͅax (Eys), venijn: t es e feruein (Bilzen), t es e vernēn (Gelinden), t es ə vənên (Koninksem), t is e venijn (Zichen-Zussen-Bolder), t is e venèn (Wellen), t is ē vene͂n (Sint-Truiden), t is veneen (Niel-bij-As), t is ë fënien (Lanklaar), t is ö fönɛ̄n (Oostham), tes e vernyn (Kuringen), tisəvənɛ̄n (Sint-Truiden), tɛs ə fərnin (Mechelen-aan-de-Maas), tɛz ə fənīn (Rekem), venien (Born, ... ), venijn (Hoeselt, ... ), venīēn (Roermond), venèè.ën (Zonhoven), venê"n (Beverlo), vənien (Montfort), vənīēn (Venlo), vənéjən (Loksbergen), ’t es e vənīn (Sint-Huibrechts-Lille), venijn van een wijf: vənééjn vànə wééjf (Lommel), venijnig: vənienich (Wijnandsrade), venijnig schepsel: t es e vennènig skepsel (Heers), venijnig wijf: t es e venienig wief (As), t es oe venijnig wiff (Beringen), vənienig wief (Montfort), zoe"venê"nig wê"f (Beverlo), venijnige, een -: tezənvənainigə (Martenslinde), vergif: vergif (Beverlo), vergift: t əs ē vergif (Lanaken), zoe"vergif (Beverlo), vernijn: fərnéjən (Loksbergen), fərnééən (Niel-bij-St.-Truiden), viool: fiejoeël (Altweert, ... ), vrouwmens: vroumus (Neer), vuile ronk: vó’l rò.nk (Zonhoven), vuile teef: vójl teeëf (Zonhoven), wijf: e wīēf (Geleen), wief (Montfort, ... ), wīf (Opgrimbie), wîf (Montzen), wîêf (Amstenrade), ⁄n wiēf (Schimmert), zoes: zoes (Ospel), zouw: zāōw (Heerlen), zouw (Kerkrade), zouw-wijf: o.  zōͅ.u̯ wī.f (Eys), zouwaas: zāōwòəs (Heerlen) (vrouwelijk) persoon met een slecht karakter || boosaardig (mens) || boosaardig wijf || boosaardig, tegendraads vrouwmens || boosaardige vrouw || boosaardige vrouw, canaille || boosaardige vrouw, heks || boosaardigmens (m.n. van vr.) || boze vrouw || brutale, kwaadaardige vrouw || canaille || canaille, feeks || canaille, kreng || canaille; helleveeg || chameau, kreng van een wijf || Dat is een kwaad wijf. [ZND 08 (1925)] || een boze vrouw || een kwade vrouw || een scheldwoord betreffende een moreel minderwaardig vrouwmens || een vernijnig, kwaadaardig vrouwspersoon, met wie niet te praten valt || een vrouw met een slecht en gemeen karakter [venijn] [N 85 (1981)] || feeks || feeks van een vrouwmens || feeks, harpij, vrouw met een slecht karakter || feeks, helleveeg || feeks, slechte vrouw, bedriegster || feeks, vrouw met een slecht karakter || garaffineerde vrouw, kwade vrouw || gemeen vrouwspersoon || gemeen vrouwspersoon, feeks || gemeen wijf, lastige vrouw || gemene vrouw || gemene vrouw,kanalje || gevaarlijk vrouwmens || helleveeg || helleveeg, feeks, canaille || helleveeg, kanalje || katijvig": betekenis [ZND 43 (1943)] || kreng || kreng van een vrouw || kreng van een wijf || kreng, boosaardig vrouwmens || kreng, helleveeg, harpij || kwaad wijf || kwaad, gemeen wijf || kwaadaardig vrouwspersoon || kwaadaardig vrouwspersoon, feeks || kwaadaardige vrouw || kwaadaardige vrouw, kanalje, feeks || kwaadaardige, onhebbelijke vrouw, feeks || kwaardaadig wijf || kwade vrouw || kwwadaardige vrouw || lastig kwaadaardig vrouwspersoon || lelijke en venijnige vrouw || loeder || makrél, (vaak boosaardig) vrouwspersoon || naar vrouwspersoon || onaangenaam vrouwspersoon || onaangename vrouw || ondeugende vrouw || ouderwetse ka, helleveeg || pekel, vrouw met een slecht karakter || ros, helleveeg || scheldnaam voor rouwen || slechte vrouw || slechte vrouw, helleveeg, feeks || slechte, kwade, venijnige vrouw || t Is een venijn (kwaad wijf). [ZND 08 (1925)] || tang || vals wijf || valse vrouw || venijn van een wijf || venijnig, listig, onbetrouwbaar vrouwspersoon || venijnige vrouw || vervelende, bazige vrouw, kreng || vrouw (gemene -) || vrouw (kwaadaardige -) || vrouwelijk wezen met een slecht karakter || zo¯n boosaardige vrouw || ¯n kwade vrouw || ¯n slechte vrouw III-1-4
gemoed gemoed: gemeud (Tungelroy), gemeut (Gulpen), gemoed (Eksel, ... ), gemoet (Hoeselt), gemond (Nieuwstadt), gemoo:d (Roermond), gemood (As, ... ), gemoot (Amby, ... ), gemooëd (Mheer), gemout (Sittard), gemōēd (Blitterswijck, ... ), gemōōd (Stein), gemōōt (Reuver, ... ), gemuut (Heerlerbaan/Kaumer), gemuët (Waubach), gemóód (Heel), gemóót (Swalmen), gemôêd (Tienray), gĕmōōt (Maastricht), gəmeut (Heerlen), gəmoo.t (Kelpen), gəmood (Maastricht, ... ), gəmoot (Brunssum, ... ), gəmŏĕt (Meijel), gəmūūt (Nieuwenhagen), gəmüt (Simpelveld), jemud (Vaals), ⁄t gemood (Klimmen, ... ), (Eijsden!).  gemood (Noorbeek), (gevuil).  het gemoud (Sittard), cf. VD s.v. "I. gemoed"1. het binnenste van de mens als zetel van zijn geestelijk gevoel, zijn neigingen, hartstochten en stemmingen  gemoed (Leopoldsburg), o.  gəmu.ət (Eys), vb. good gemoodj zeên =in een goede stemming verkeren  gemood (Heel), gemoodj (Heel), gevoel: geveel (As), geveul (Born, ... ), gevul (Wijlre), gevŭŭl (Gennep, ... ), hart: hert (Kapel-in-t-Zand), ijver: ievər (Loksbergen), in mijn hart: ien mien hart (Oirlo), inborst: inbors (Montfort), moed: moed (Jeuk), moeed (Venray), moet (Sint-Truiden), mood (Eys), mot (Kerkrade), mōēd (Tongeren), mōēt (Niel-bij-St.-Truiden), mōōët (Nieuwenhagen), muud (Vlijtingen), mene mouëd scheue.t vo.l: Mijn gemoed schoot vol  mouëd (Hasselt), ziel: zieël (Herten (bij Roermond)), zīēël (Nieuwenhagen) gemoed || gemoed - gestemd || het binnenste van de mens als zetel van zijn gevoel [moed, gemoed] [N 85 (1981)] III-1-4
gemok gebronk: gebroenk (Wellen), gebronk (Horn, ... ), gebroonk (Rosmeer), gebroŏnk (Grevenbicht/Papenhoven), gebrunk (Aalst-bij-St.-Truiden), gebrónk (Hunsel), Opm. sjteis-te doa te grieniezere, grieniesdere (= sta je daar te pruilen).  gebronk (Beegden), ps. algemene opmerking: in vragenlijst staat een dubbele ? boven de o; waarschijnlijk niet goed genoteerd. Heb het geïnterpreteerd en ingevoerd als een: ø (dus niet omgespeld!).  gebrŏnk (Buggenum), gegek: gegek (Elen), gegrijs: gegraas (Merselo), ps. omgespeld volgens Frings.  gegraas (Beesel), gegrom: gegrom (Merselo), gegrōm (Sevenum), geknaai: geknoaj (Gennep, ... ), geknor: Opm. de oe is kort.  geknoer (Einighausen), geknoter: geknoter (Urmond), gemitscht: gemiejesjt (Gulpen), gemok: gemoek (Belfeld, ... ), gemok (Borgharen, ... ), gemŭk (Herten (bij Roermond)), gemùk (Sittard), pruilen = morkse (oud.)  gemŏĕk (Heerlen), gemoks: gemoeks (Bilzen, ... ), gemonk: gemonk (Munstergeleen, ... ), gemónk (Heer), gəmoŋk (Rekem), oe kort en dof.  gëmoenk (Lanklaar), gemopper: gemopper (Blerick), gemots: gemoets (Epen, ... ), gemots (Doenrade), gemŏĕts (Valkenburg), gemŏts (Limmel), gemôts (Meerssen), gəmots (Maastricht), oe lang  gemoets (Brunssum), geprat: geprat (As, ... ), geprot: geprot (Martenslinde, ... ), gepruil: geproel (Lottum, ... ), gepruttel: geprēūtel (Maaseik), geprietel (Neeroeteren), gepruttel (Mechelen), gescheld: geschelsj (Einighausen), gezeur: gesör (Blitterswijck) gemok [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)] III-1-4
genant genant: zjenant (Maastricht) gênant, lastig, hinderlijk III-1-4