e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
getrouwde vrouw bestade vrouw: cf. Eupen Wb., p. 21, s.v."besta, heiraten"; "ne bestadde Manne, een verheirateter Mann"In ndl besteden  bəsjtáádə vrów (Raeren), of ....  bəsjtàddə vró (Eupen), of.....  bəsjtàddə vrów (Baelen), vgl. Q 253: bestattet = getrouwd; resp.: = of getrouwde vrouw  bəsjtàddə vrów (Lontzen), getrouwd vrouwmens: chətraowt fraowməs (Schinnen, ... ), gətraojṭ fraowməs (Neeroeteren), gətraowt fraoməs (Born), gətraowt fraowməs (Geleen, ... ), gətraowt frómməs (Borgloon, ... ), gətrawt vrómməs (Lummen), gətrouwt fróówməs (Roermond), gətrààwt fròmməs (Paal), gətráát frówməs (Jeuk), gətrêêft frimməs (Kwaadmechelen), gətròjt fraowməs (Heythuysen, ... ), gətròjt frèùməs (Meeuwen), gətròwt frŏĕmməs (Koersel), gətròwt vràwməs (Eigenbilzen), gətròwt vròmməs (Heusden, ... ), gətrówd vrómməs (Sevenum), gətrówt frómməs (Merselo, ... ), gətrət fròmməs (Genk), getrouwd wijf: gətraowt waajf (Berg, ... ), gətraowt wááəf (Tongeren, ... ), gətraowt wéjf (Bree), gətraowt wîêf (Overpelt), gətrèùət wééf (Oostham), gətròwt weef (Eigenbilzen, ... ), gətròwt wèèf (Stevensvennen), gətrówd wééf (Beringen, ... ), gətrówd wééəf (Beverlo), gətrówt wĭĕf (Blitterswijck), gətrówt wééf (Sint-Huibrechts-Hern), gətróót weef (Rijkhoven), gətróót wájf (Millen), gətróót wééjf (Hoeselt), gətróót wééəf (Rutten), gətróót wêêf (Piringen), gətróówt weef (Kortessem), gətróówt wééjf (Beverst), gətróówt wêêf (Bocholt), ouder  gətrówt wééf (Vliermaalroot), getrouwde vrouw: chətraowdə vraow (Beek, ... ), chətrauwdə vraow (Voerendaal), getraawdə vraaw (Meldert), getróódə vróó (Ketsingen, ... ), getröwdə vröw (Vlijtingen), gətraadə vraow (Binderveld, ... ), gətraadə vraoə (Duras), gətraawdə vraaw (Helden/Everlo, ... ), gətraodə vrao (As, ... ), gətraodə vraow (Groot-Gelmen), gətraodə vraoə (Halen), gətraodə vróów (Brustem), gətraojdə vraow (Ophoven, ... ), gətraowdjə vraow (Opoeteren), gətraowdzjə vraow (Montfort), gətraowdə vrao (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), gətraowdə vraow (Achel, ... ), gətraowdə vròw (Meijel), gətraowdə vrów (Alken, ... ), gətraowdə vróó (Bilzen, ... ), gətraowdə vróów (Borgloon, ... ), gətraowḍə vraow (Linne), gətraoədə vrao (Lauw, ... ), gətraoədə vraoə (Loksbergen), gətrouwdə vrouw (Gennep, ... ), gətrouwdə vròw (Venray), gətrààwdə vróó (Munsterbilzen), gətrájdə vrów (Borlo), gətráádə vraow (Sint-Truiden), gətráádə vráá (Leopoldsburg), gətráádə vrów (Buvingen, ... ), gətrèùjdə vraow (Opglabbeek), gətrèùjdə vrèùjw (Zutendaal), gətrééəfdə vrééəf (Tessenderlo), gətròjdjə vraow (Weert), gətròjdə vraow (Grote-Brogel, ... ), gətròwdə vraow (Kerkhoven), gətròwdə vròw (Grubbenvorst, ... ), gətròwdə vrów (Bergen, ... ), gətròwdə vróó (Zolder), gətrójdə vrów (Lanaken, ... ), gətrówdə vròw (Arcen, ... ), gətrówdə vrów (Aubel, ... ), gətróódə vròw (Gutshoven), gətróódə vrów (Diepenbeek), gətróódə vróó (Berg, ... ), gətróówdə vròw (Vechmaal), gətróówdə vrów (Opheers), gətróówdə vróó (Zepperen), gətróówdə vróów (Beringe, ... ), jətrówdə vrów (Gemmenich, ... ), of .....  gətrówdə vró (Eupen), of...... = nieuwer  gətrówdə vrów (Baelen), huisvrouw: hôêsfraow (Vlodrop), of .....  gów hŏĕsfrów (Baelen), madam: madam (Heerlen), wijf: wééf (Koersel) getrouwde vrouw; een - - moet kunnen naaien [RND] || getrouwde-vrouwetitel III-2-2
getuig getuig: jǝtȳx (Kelmis) Benaming voor alles wat de arbeider voor het werk en de werktijd in de mijn bij zich had: gereedschap, kleren, eten. [monogr.] II-4
getuige bronker: brunker (Bleijerheide, ... ), bronkerse: brunkesje (Bleijerheide, ... ), bruidsgespeel: bry(3)̄ts˃gəspēͅl (Bree), bruidsgetuige: der broedsgetuge (Klimmen, ... ), bruidsjong: braadsjon (Jeuk), broadsjong (Hoensbroek), broatsjong (Diepenbeek), broudsjóng (Genk), brəədsjòng (Loksbergen), bruidsknecht: broeds knech (Noorbeek, ... ), broedsknech (Maasbree, ... ), broedsknecht (Bunde), brōētsknech (Grevenbicht/Papenhoven), bruidsknecht (Haler), (is een mannelijke getuige).  d⁄r broedsknech (Klimmen), (mannelijke getuigen).  bròētsknech (Doenrade), bruidsmaagd: broedsmaagd (Bunde), brōētsmaach (Grevenbicht/Papenhoven), bruidsmaagd (Haler), bruidsmeid: broeds maat (Noorbeek, ... ), broedsmaat (Neerbeek), (vrouwelijke getuigen).  bròētsmaat (Doenrade), getuigd: getuugd (Stein), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller noteert bij spellingssysteem: WBD-WLD, behalve je = dj.  gətīēgd (Opglabbeek), getuige: de getaaige (Tongeren), de getajge (Tongeren), de geteige (Eigenbilzen), de getuge (Klimmen, ... ), de getuge bie t trouwe (Gulpen), de getuige (Jeuk), de getuuge (Meerssen, ... ), dr getuge (Klimmen, ... ), dər gətüX (Montzen), geteige (Eigenbilzen), geteuge (Heers), geti-jge (As), getiege (As), getijge (Eigenbilzen), getuge (Blerick, ... ), getuige (Amby, ... ), getuige zien bij t huwelik (Maastricht), getuigen (Zonhoven), getuug (Doenrade, ... ), getuuge (Achel, ... ), getuuge zeen (Ell), getuugge (Epen), getuugə (Guttecoven, ... ), getuuëge (Hoensbroek, ... ), getuëge (Waubach), getūg (Gulpen), getūugə (Gennep), getūūge (Blerick, ... ), getūūgə (Oirsbeek), getŭŭg (Mheer), getŭŭge (Schimmert), getùge (Vijlen), getúge (Born), getûge (Baarlo), guteugu (Brunssum), gëtuigë (Hoeselt), gətīēgə (Opglabbeek), gətuigə (Diepenbeek, ... ), gətuu.gə (Grathem, ... ), gətuugə (Heel, ... ), gətūūgə (Heerlen, ... ), gətŭŭch (Epen), gətŭŭg (Sweikhuizen), gəty(3)̄gə (Meijel), (m.).  gət‧ygə (Eys), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: deze lijst heb ik letterlijk, zoals invuller het genoteerd heeft overgenomen!  gətēūjchə (Maastricht), Algemene opmerking v.d. invuller: in het Meerlos dialect bestaat geen uitgangs "n"!  getuuge (Meerlo), Algemene opmerking: heb deze vragenlijst letterlijk overgenomen, dus zoals invuller het genoteerd heeft!  gətūūëgə (Nieuwenhagen), ps. omgespeld volgens Frings!  gətøi̯gə (Houthalen), gətəgə (Houthalen), ps. omgespeld volgens RND!  gətigə (Meeuwen), speelknecht: man  speulkné.cht (Gennep, ... ), spulkné.cht (Gennep, ... ), speelmeid: vrouw  speulmè.jd (Gennep, ... ), spulmè.jd (Gennep, ... ), trouwgetuige: trouwgetuge (Gulpen), trouwgetuuge (Valkenburg, ... ), trouwtuige: trauwtsuuch (Eys), tuige: der tsuuch (Bocholtz), dr tuug (Nieuwenhagen, ... ), tsuug (Simpelveld, ... ), tsüg (Kerkrade), tuuch (Koningsbosch), tuug (Lutterade, ... ), tuugə (Kapel-in-t-Zand), tūūgə (Heerlen), tûûgə (Schinnen), cf. RhWb. (IX), kol. 759  tsuug (Waubach) de getuige bij het huwelijk [tsuuch] [N 96D (1989)] || getuige || getuige bij bruiloft || getuige huwelijk || getuige van de bruid [ZND m] || getuige zijn bij een huwelijk [getuigen zijn, bronken] [N 115 (2003)], [N 87 (1981)] || het plein vóór de kerk [kerkplaats, kerkplein, plei] [N 96D (1989)] || huwelijksgetuige || iemand die voor de rechter een verklaring aflegt over te bewijzen feiten [toon, getuige] [N 90 (1982)] || mannelijke trouwgetuige || vrouwelijke trouwgetuige III-2-2, III-3-1
getuige zijn bronken: bro.ŋkə (Eys), bronke (Eys, ... ), bronken (Heerlerbaan/Kaumer), bronkn (Brunssum), bronkə (Doenrade, ... ), broonke (Maastricht, ... ), broonken (Schinnen), broonkə (Epen), brònke (Waubach), brònkə (Nieuwenhagen), brónke (Bleijerheide, ... ), brónkə (Heerlen, ... ), brônke (Melick, ... ), bronken is getuige zijn bij een kerkelijk huwelijk; zie Kerkrade Wb.!!  bronke (Schaesberg), bruidsjong zijn: brədsjong zén (Loksbergen), bruidsjongen zijn: bruidsjongen zijn (Alken), bruidsknecht zijn: broedsknecht zeen (Neeroeteren), bruidsmaagd zijn: broedsmaagd zeen (Neeroeteren), getuige zijn: de getuuge zêên (Schimmert), geteige zien (Genk), geteùge zèn (Zolder), geti-jge zeen (Bree, ... ), getiege zeen (Neeroeteren), getijge zien (Eigenbilzen), getu-jge zeen (Maaseik), getuge zeen (Ell, ... ), getuge zieë (s-Gravenvoeren), getuige zen (Wellen), getuige zie.n (Zutendaal), getuige zien (Caberg, ... ), getuige zijn (Leopoldsburg, ... ), getuige zin (Itteren), getuige ziên (Eksel), getuige zèn bè zennen trôuw (Kortessem), getuigen zijn (Stein, ... ), getuug zeen (Geistingen, ... ), getuuge zeen (Bocholt, ... ), getuuge zien (Blerick, ... ), getuuge zin (Reuver), getūūge zeen (Heythuysen), getūūgə zien (Gennep), getöjge ziên (Kanne), getööjge zèn (Gors-Opleeuw), gëtājgë zin (Tongeren), gətēūgə zīēn (Maastricht), gətuigə zien (Maastricht), gətuigə zīēn (Maastricht), gətuugə zeen (Urmond), gətūūgə zin (Beesel), (zien = zijn).  geteige zien (Eigenbilzen), getuigen: geteigen (Eigenbilzen), geti-jge (As), getijge (Vlijtingen), getoagen (Tessenderlo), getuge (Echt/Gebroek, ... ), getugen (Rekem, ... ), getugge (Amby, ... ), getuige (Born, ... ), getuige voor de wet (Wijlre), getuigen (Alken, ... ), getuuge (Achel, ... ), getuugə (Oirsbeek), getūige (Jeuk), getūūge (Maasbree, ... ), getūūgə (Reuver, ... ), getŭŭge (Mheer), getûûgen (Kesseleik), gëtuigë (Hoeselt), gətīēgə (Opglabbeek), gətuigə (Maastricht, ... ), gətuugə (Hulsberg, ... ), gətūūge (Guttecoven), gətūūgə (Heel, ... ), g’tuûge (Kaulille), (ww.).  gətuugə (Meijel), tuige zijn: teùge zèn (Zolder), tuuchə zeen (Kapel-in-t-Zand), tuigen: tiegen (Meeuwen), tsuje (Vaals), tugə (Wijnandsrade), tuigen (Eksel), tuuchə (Kapel-in-t-Zand), tuuge (Geleen, ... ), tuugə (Oirsbeek), tūūgə (Heerlen), tûige (Gronsveld) getuige zijn || getuige zijn bij een huwelijk [getuigen zijn, bronken] [N 115 (2003)], [N 87 (1981)] || getuige zijn bij een kerkelijk huwelijk || getuigen III-2-2
getuigen een eed gaan afleggen: ejd gon ofleggen (Heers), een eed gaan doen: eed goan doen (Neerpelt), ɛ.d gən du.n (Neerpelt), een verklaring afleggen: [overgeheveld van lm. getuige, geen begrip getuigen in N 90, RK]  verklaoring aaflegge (As), gaan: ga͂n (Oostham), gaan zweren: gen zwèren (Neerpelt), getuige zijn: geteige zie (Rosmeer), geteige zijn (Peer), getiege zeen (Niel-bij-As), getuige zen (Heusden, ... ), getuige zijjən (Houthalen), getuige zijn (Loksbergen), getuige zin (Riksingen), getuigen zaīn (Hechtel), getuigen zien (Werm), getuigen zijn (Sint-Huibrechts-Lille), getuugge zien (Achel), gətaygə ze.n (Borgloon), gətuigə zin (Lanaken), Xətajgə zēən (Zonhoven), [overgeheveld van lm. getuigenis, geen begrip getuigen in N 90, RK]  getuge zien (Oirlo), getuigen: ge-tu-ge (Vijlen), getaaige (Bilzen, ... ), getaaigen (s-Herenelderen), getāigə (Hasselt), geteige (Beverst, ... ), geteigen (Mopertingen, ... ), geteuge (Amby), geteugem (Koersel), geteúge (Maaseik), getiege (Neeroeteren), getiegen (As, ... ), getijgen (Peer, ... ), getsŭŭge (Simpelveld), getuge (Afferden, ... ), getugen (Achel, ... ), getuige (Borgharen, ... ), getuigen (Hechtel, ... ), getuigge (Lanaken), getuigən (Lummen), getuuge (Amby, ... ), getuugen (Grote-Brogel, ... ), getuugə (Swalmen), getūge (Berg-en-Terblijt, ... ), getūgen (Buggenum), getūūge (Belfeld, ... ), getŭŭgge (Gulpen), getygen (Hasselt), getégen (Rosmeer), getéuugen (Elen), getò.ge (Wellen), getø͂ͅge (Griendtsveen), getüge (Epen, ... ), gëtuugë (Lanklaar), göon} getuigen (Zolder), gətai̯gə (Martenslinde), gətīgə (Meeuwen, ... ), gətīgən (Opglabbeek), gətoegə (Beringen, ... ), gətoejgə (Hoepertingen), gətoe‧gə (Aalst-bij-St.-Truiden), gətōͅjən (Tessenderlo), gətuigə (Lanaken), gəty(3)̄gen (Neeroeteren), gəty(3)̄gən (Bocholt, ... ), gətygə (Molenbeersel, ... ), gətygən (Neerpelt), gətyjgə (Maaseik), gətêgə (Kermt), gətö:gə (Sint-Truiden), gətøj:ge (Maastricht), gətøjgən (Zonhoven), gətø͂ͅgə (Loksbergen), gətøͅygə (Borgloon), gətəujgə (Vroenhoven), (ww.).  gət‧ygə (Eys), [overgeheveld van lm. getuigenis, geen begrip getuigen in N 90, RK]  getuge (Lutterade), getuige (Eksel, ... ), getuuge (Maasbree, ... ), getuugə (Doenrade), getūūge (Blerick, ... ), guteugu (Brunssum), gətuugə (Montfort), Opm. werkwoord en zelfst. naamwoord.  getuuge (Obbicht), ps. boven de ü staat nog een lengteteken; deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen.  getüge (Mechelen), tribunaal (<fr./lat.): noo⁄t trubenaol goon (Gingelom), tuigen: goͅn t...gə (Herk-de-Stad), taaige (Vreren), tajgə (Martenslinde), tā[i}gə (Genoelselderen), te[i}jgə (Zutendaal), teige (Beverst, ... ), teigen (Mopertingen), teigə (Schulen), teugə (Wellen), tēgə (Hasselt), tiege (Gruitrode), tiegen (Neeroeteren, ... ), tijgən (Eigenbilzen), toegə (Beringen), toeuge (Heers), tuge (Einighausen, ... ), tuige (Gingelom, ... ), tuigen (Bocholt, ... ), tuigə (Stevoort, ... ), tuuge (Mheer), tuuge(n) (Schinveld), tuugen (Boorsem, ... ), tūge (Puth), tŭigĕ (Vroenhoven), ty(3)̄gə (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), ty;y.gə (Eupen), tygen (Rosmeer), tygə (Opgrimbie), tygɛ (Rekem), tyyge (Eisden), tö:gə (Sint-Truiden), tøgə (Mettekoven), tø͂ͅgə (Hasselt, ... ), tø͂ͅəgə (Gutshoven), tøͅgə (Hasselt), tüge (Lontzen, ... ), təygə (Stokkem), [overgeheveld van lm. getuigenis, geen begrip getuigen in N 90, RK]  tŭŭgə (Epen), Opm. werkwoord (zelden).  tuuge (Obbicht), verklaren: [overgeheveld van lm. getuigenis, geen begrip getuigen in N 90, RK]  verklaore (Vlodrop), voor het gerecht gaan: vör ⁄t gerēch gaôn sprèèken (Hoeselt), voorkomen: v"rkomən (Sint-Huibrechts-Hern), veurkaume (Gingelom), veurkomen (Houthalen), vöör komme (Simpelveld) de verklaring die men als getuige aflegt over een persoon of een zaak [toon, getuige, getuigenis] [N 90 (1982)] || getuigen [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND 24 (1937)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || iemand die voor de rechter een verklaring aflegt over te bewijzen feiten [toon, getuige] [N 90 (1982)] III-3-1
getuigenis bewijs: bewiês (Blerick), getuig, het ~: getuug (Swalmen), ’t getūg (Gulpen), getuigenis: geti-jgenis (As), getijgenis (Eigenbilzen), getugenis (Blerick, ... ), getuigenis (Amby, ... ), getuugenis (Geulle, ... ), getuugnis (Eys, ... ), getuugənis (Guttecoven), getūugenis (Sevenum), getūugənis (Gennep), getŭgenis (Born), getŭŭgenis (Mheer, ... ), gətuigənis (Diepenbeek, ... ), gətuugənis (Schinnen), gətūūchnis (Heerlen), gətūūgənis (Roermond, ... ), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: deze lijst heb ik letterlijk, zoals invuller het genoteerd heeft overgenomen!  gətēūjchənis (Maastricht), Algemene opmerking v.d. invuller: in het Meerlos dialect bestaat geen uitgangs "n"!  getuugenis (Meerlo), Algemene opmerking: heb deze vragenlijst letterlijk overgenomen, dus zoals invuller het genoteerd heeft!  gətūūëgənis (Nieuwenhagen), tuigenis: tuugnis (Geleen), verklaring: verklaering (Blerick), verklaoring (Maastricht, ... ), verklaring (Zonhoven), verklworing (Hoeselt), vərklaoring (Meijel, ... ) de verklaring die men als getuige aflegt over een persoon of een zaak [toon, getuige, getuigenis] [N 90 (1982)] III-3-1
getuigkast bewaarkast: bǝwārkast (Rotem), gereikast: gǝrɛi̯kast (Neeritter), gescheerkast: gǝsxīrkāst (Gennep, ... ), gǝsxīǝrkas (Venlo), gǝšērkas (Sittard), gǝšīǝrkast (Neeritter), gescheerkist: gǝšiǝrkes (Nijwiller), gescheerskast: gǝsxīrskas (Hout-Blerick), jǝšīrskas (Bocholtz), getuigbak: gǝtyx˱bak (Kessenich), gǝtūx˱bak (Maasmechelen), getuigkamertje: gǝtȳxkē̜ ̞mǝrkǝ (Thorn), getuigkast: gǝtyxkas (Stokkem), gǝtȳ.xka.s (Eys), gǝtȳ.xkǭ.st (Panningen), gǝtȳxkas (Baarlo, ... ), gǝtȳxkast (Blerick, ... ), gǝtø̜̄xkas (Koersel), gǝtø̜̄xkās (Diepenbeek), jǝtsȳxkas (Bleijerheide), getuigkist: gǝtȳxkɛs (Velden), getuigskast: gǝtȳxskas (Valkenburg), hok: hǫk (Milsbeek, ... ), kast: kas (Maasmechelen, ... ), kāst (Blitterswijck), kast voor het getuig: kast˲ vø̜r ǝt˲ gǝtø̜̄x (Sint-Truiden), paardsgescheerkast: pē̜ ̞ǝtsjǝšīrkas (Bleijerheide), paardsgescheerkist: pē̜ ̞rs˲gǝšērkes (Swalmen), paardsgetuigkast: pęrs˲gǝtȳxkas (Hamont), pɛrs˲gǝtȳxkas (Hamont), tuigenkast: tȳgǝkāst (Meijel), tuigkamer: tȳxkāmǝr (Puth  [(bij deftige mensen)]  ), tuigkast: tȳ.xkast (Weert), tȳxkas (Maastricht, ... ), tȳxkast (Doetinchem, ... ), tuigkist: tȳxkes (Mechelen) Een kast, ook wel kist of bak, waarin het getuig van het paard (vooral het kostbare zadel en de haam) bewaard wordt. Op grote boerderijen (of bij welvarende mensen) is er wel eens een apart vertrek voor het getuig, maar dit komt slechts zelden voor. Een kast voor het paardetuig is onbekend in L 320a, 324, 330, 369, Q 113, 198b en 203b. Meestal hangt men het getuig aan haken of balkjes in de muur (K 278, L 271, 318, 322, 372, 413, 429a, P 107a, Q 4, 78, 111 en 193). In L 282 wordt het getuig op een ezel gelegd. Benamingen die niet een kast, kist of bak betreffen, zijn overgeplaatst naar het lemma "getuigrek" (2.3.8). Zie ook dat lemma. [N 13, 81] I-6
getuigrek balken voor het paardsgetuig aan te hangen: bɛlǝk ˲vø̜r ǝt pi̯ɛts˲gǝtȳx ā tǝ haŋǝ (Teuven), balkjes: bɛlǝkskǝs (Oud-Caberg), bok: bok (Opglabbeek  [(knuppel met twee haken)]  ), bǫk (Achel  [(paal in de muur)]  , ... ), gescheerbalk: gǝšiǝrbalǝk (Montfort), gescheerhaak: gǝsxīrhǭk (Blitterswijck), getuigbalk: gǝtȳxbalǝk (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), getuigbok: gɛtyx˱bǫk (Achel), getuigenschap: gǝtø̜̄u̯gǝsxǭǝp (Melveren), getuigezel: gǝtȳx˱ēzǝl (Egchel), getuighaak: gǝtȳxhǭǝk (Reijmerstok, ... ), getuigrek: gǝtȳxrɛk (Mechelen, ... ), gǝtø̄xręk (Paal), gǝtø̜̄u̯xręk (Herk-de-Stad), getuigschap: gǝtø̜̄ǝxsxap (Niel-Bij-Sint-Truiden), haak: hãk (Eisden, ... ), hõ̜k (Borgloon), hōk (Meldert), hǭk (Neerpelt), āk (Rotem), ōk (Sint-Truiden), (mv)  hø̜̄k (Puth), hōkǝ (Zelem), haambalk: hãmbalǝk (Grote-Spouwen), hǭmbalǝk (Hoeselt), haamhaken: hǭmhø̜̄k (Gronsveld), haamhanger: hāmhɛŋǝr (Munstergeleen), haamhout: (h)āmhǫu̯t (Lanaken), hāmhǫu̯t (Grathem), (mv)  hāmhǫu̯tǝr (Klimmen), haamplank: hāmplaŋk (Klimmen), haamrek: hāmręk (Tegelen), hāmrɛk (Klimmen), hǭmrø̜k (Val-Meer, ... ), haamstek: hōmstɛk (Opheers), haamtap: hoamtap (Borlo), hamengalg: hāmǝgalǝx (Hoensbroek), hamenrek: hā.mǝręk (Eys  [(in de muur)]  ), houten: hātǝn (Overpelt), houten pin: hãtǝ pen (Lommel), houter voor het paardsgetuig aan te hangen: hǭtǝr vø̜r ǝt pi̯ɛts˲gǝtȳx ā tǝ haŋǝ (Teuven), kapstok: kapstok (Genk), kapstǫk (Bocholt, ... ), kapštǫk (Herten, ... ), (mv)  kapstɛk (Brustem), knuppel: knøpǝl (Leopoldsburg), kram: kram (Halen), paardsrek: pē̜ ̞rsręk (Maaseik), pē̜ ̞ršrɛk (Rothem), pɛrtsrɛk (Ysselsteyn), paardsstek: pi̯aǝtsstɛk (Kermt), pag: pax (Ketsingen), pinnen: penǝ (Bree  [(altijd als meervoud gebruikt)]  ), rek: rø̜k (Waterloos), ręk (Hamont, ... ), rɛk (Lanaken, ... ), rek voor het getuig: ręk˲ vø̄r ǝt˲ gǝtø̜̄x (Halen), schap van het paardsgetuig: šǭp ˲van ǝt pi̯ɛts˲getø̜̄u̯x (Hoeselt), stek: stɛk (Opheers), stekken van het paardsgetuig: stɛkǝ van t pi̯ārts˲gǝtē̜ ̞x (Hasselt), tap: tap (Boekt Heikant, ... ), tup (Romershoven), táp (Millen), (mv)  tabǝ (Diepenbeek), tapǝ (Beringen, ... ), tāpǝ (Lummen), tɛp (Borgloon), trique (fr.): trek (Mal), tuigkluppels: tȳxklø̜pǝls (Stevensweert), zadelhaken: zǭlhø̜̄k (Gronsveld), zadelhanger: zālhɛŋǝr (Munstergeleen), zadelhout: zǫi̯lhǫu̯t (Tongeren) Het zwaardere paardetuig wordt meestal opgehangen aan de muur aan een rek, zware stokken, haken, knuppels, balkjes etc. Het kan ook op een plank gelegd worden. De benamingen geven vaak aan om welke mogelijkheid het gaat. Benamingen die naar een kast of kist verwijzen, zijn overgeplaatst naar het lemma "getuigkast" (2.3.7). Zie ook dat lemma. [N 5A, 59e; add. uit N 13, 81] I-6
gevaarlijk dangereux (fr.): dangereuse (Melveren), met vuur speela es dangereus (Tongeren), met vuur spela es dangereuse (Tongeren), met vuur spelen is dangereux (Beverlo), mèt vuur speele es dengereus (Tongeren), meer gebruikt bij de jeugd  da’s dangereuse (Tessenderlo), gevaarlijk: be veur speəle is gevaorlək (Zepperen), be vier spele es gevaorlijk (Kuringen), be vyr spələ is gəvorlək (Sint-Truiden), bij vuur spele es gevaorlek (Montenaken), bij vuur spelen is gevaa-erl’k (Sint-Lambrechts-Herk), bè vuur spele ès gevâarlèk (Zolder), bè vuur spelen is gevoarlijk (Diepenbeek), bë fy(3)̄r spēln ës chəvḁrlək (Zonhoven), bə vūr spɛ̄lə is gevōͅrlək (Sint-Truiden), bə vy(3)̄r spelə is gəvaorlɛk (Sint-Truiden), bə vy(3)̄r spēlə ɛs gəvōͅrlək (Herk-de-Stad), bɛ vuər spɛələ ɛs gəvoərlək (Gutshoven), bɛ vy(3)̄r spēlən es gəvaorlək (Diepenbeek), chəvaorlək (Borgloon), et is gevoorlik met vuir te spulen (Maaseik), gevaa.rlek (Hasselt), gevaalijk (Lommel), gevaarlijk (Hamont), gevao.ërlek (Zonhoven), gevaorlek (Castenray, ... ), gevaorlijk (Melveren), gevaorlik met viēer te spiēĕle (Genk), geve:relik (Roermond), geveerlek (Peer), geveerlik (Maastricht, ... ), gevierlig (Heerlen), gevierlik (Heerlen, ... ), gevoarlek (Lanklaar, ... ), gevoulek (Maaseik), gəvao:rlək (Lanaken), gəvaorlək (Lanaken, ... ), gəvaoərlək (Hamont), gəvīrlək (Stokkem), gəvōͅrlək (Lanaken), gəvárlək (Zonhoven), jevierlieg (Bleijerheide, ... ), mais vuur speulen is gevorlek (Hamont), mait fuur speelə is gəvoarlək (Eisden), me vuur speulen is gevaarlik (Hamont), me vuuër spele es gevaarlik (Paal), me vy(3)̄r spēlə es gəvōͅrlək (Beverlo), mee vuuer speilen is gevaoerlek (Oostham), mee vuur spele is gevaoërlijk (Tessenderlo), mee vuur spele is gevoarlijk (Kerkhoven), mee vuur spelen es gevaùrlijk (Koersel), mee vuur spieelen es gevaärlek (Heusden), meit veur spule is gevorlək (Maaseik), met veer spiele is gevaarlik (Ellikom), met veer spielen is gevaarlijk (Reppel), met veer spielen is gevaorlek (Bree), met veer spielen is gevaorlik (Neeroeteren), met veer spielen is gevaoərlik (Opoeteren), met veer spielen is gevoarlek (Opoeteren), met veer spielen is gevoarlijk (Meeuwen), met veer spiëlen is gevôrlijk (Neeroeteren), met veur speule is gevoarlik (Kaulille), met veur speulen is gevaerlijk (Kaulille), met veur speulen is gevoarlek (Molenbeersel), met veur spiëlen is gevoarlek (Neeroeteren), met veur spulen is gevaorlek (Bocholt, ... ), met veur spulen is gevoarlik (Bocholt), met veur spuulen is gevoärlijk (Maaseik), met vier spelen is geveurlijk (Peer), met vier spie-ele es gevaorlek (Genk), met vier spjolen es gevâorlijk (Grote-Spouwen), met vīr spejelen es gevoarlek (Beverst), met vuur spelen es gevaarlek (Linkhout), met vuur spelen es gevaarlijk (Houthalen), met vuur spelen es gevaorlik (Mechelen-aan-de-Maas), met vuur spelen es gevoerlijk (Herstappe), met vuur spelen es gevöaarlijk (Zolder), met vuur spelen is gevaarlek (Borlo), met vuur spelen is gevaarlijk (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), met vuur spelen is gevaarlik (Hechtel), met vuur spelen is gevaerlijk (Linkhout), met vuur spelen is geveurlijk (Beverlo), met vuur speulen is gevaorlijk (Kaulille), met vuur spielen es gevoarlek (Vlijtingen), met vuur spielen is gevaorlijk (Neerharen), met vuur spjele es geverlijk (Moelingen), met vuur spjele es gevourlek (Zichen-Zussen-Bolder), met vuur spjelen is gevoarlijk (Val-Meer), met vuur spjəllən es gəvaorlik (Eigenbilzen), met vuur spèle es gevaorlijk (Rekem), met vūr spjelə is gəvārlek (Zussen), met vèer spiele is gevaarlik (Gruitrode), met vüür späle is jeväelich (Lontzen), met ’t vuur speulen is gevaorlijk (Achel), me͂ vuur speulen is gevoarlik (Achel), mi vuur speulen is gevoarlèk (Lommel), mit veur speulen is gevaorlik (Kaulille), mit vuur sjpeule is geveerlijk (Mheer), mit vuur spelen is gevaarlek (Hechtel), mä vy(3)̄r spø͂ͅlən es gəvoͅrlək (Hamont), mè vuur spele ès gevaerlek (Beverlo), mè vuur spelen is baewtegewoewen gevaerlijk (Neerpelt), mè vūr speulen is gevoarlək (Hamont), mèt fier spjèlle ès gevaorkel (Eigenbilzen), mèt veer spieëlen is gevaarlik (Neeroeteren), mèt veur speulen is gevaorlik (Kaulille), mèt veur spi-eulen is gevierlijk (Rotem), mèt vuur spelen is gevaarlijk (Hechtel), mèt vuur speule is gevierelek (Maastricht), mét vuur speelen és gevoarlik (Lanaken), mət fēr silə dɛt is chɛfərlək (Neerglabbeek), mət vīĕr spīĕlə es gəvaorlək (Zutendaal), mət vuur spelen es gevourlik (Vucht), mɛ vyr spølə is gəvorlik (Overpelt), mɛt fy.ər spiɛlən is chəvi.alək (Stokkem), mɛt vy(3)̄r spēlə es gevḁrlək (Rutten), puj vuur spele is gevaarlek (Montenaken), ’t es gevoarlijk (Zutendaal), in gevaar zijn: in de penarie zitten  gevaarlijk (Neerpelt), soms: periculeus danzjereus: zeer zeldzaam  gevaarlik (Opitter), uitspraak gevierlek is verouderd  met vy(3)̄r spèlən es gəvoarlək (Leut), gewaagd: gewaog (Maastricht), met vuur spelen is gewoagd (Hechtel), periculeus: be vuur spele das prekulaaes (Kortessem), be vuur spelen es prijkəloos (Alken), bei vieër spele es prekloes (Hasselt), bij vuur spele is prekkeloos (Ulbeek), brekkelaus (Wellen), bu vuer speile es preculooes (Wilderen), bè vier spele es prèkeleus (Hasselt), bè vuujer speele es prijkeloes (Stevoort), bè vuur spe-le is prekkeloas (Wellen), bè vuur spelen is perijkelous (Kortessem), bə vy(3)̄r spēlə ɛs prɛkəlūs (Herk-de-Stad), bə vy(3)̄r spēlə ɛs prɛ̄kəløs (Houthalen), bə vyr speələ ɛs prɛkəlous (Heers), bɛ vuuər spɛilə ɛs prɛkelaus (Engelmanshoven), me vuur spelen es prekkeleus (Beringen), me vuur spéle es prijkeloes (Jeuk), me: vöjər spe.lə is prɛkəleus (Paal), met vier spelen is perkeloes (Schulen), met vier spiëlen es prijkelaus (Bilzen), met vuur spelen is perikeloes (Stokrooie), met vuur spelen is prijkeloe-ës (Jeuk), mé vuiër spelen es preekeleus (Paal), preikeloos (Voort), preikelous (Jesseren), prèèkerloeës (Hasselt), perikel: bije vuir spelen es preikel (Zonhoven), bè vi-jer speele ès preikel (Hasselt), bé vuur spelen es prijkel (Broekom), bə vy(3)̄r spēlə ɛs prɛ̄kəl (Houthalen), es prèkel (Grote-Spouwen), mee vuur spieelen es frijkel (Heusden), met vuur speele es praaikel (Tongeren), met vuur spele is prijkel (Zolder), met vuur spelen is perikel (Kuringen), met vùur spelen is perêkel (Helchteren), prëkəl (Zonhoven), perikelijk: bé vuur spelen is prijkelijk (Horpmaal), met vuur spelen es perikelijk (Millen), met vuur spjelen es priekelijk (Rijkhoven) gevaaarlijk || gevaarlijk || gewaagd, gevaarlijk, hachelijk || Met vuur spelen is gevaarlijk. [ZND 37 (1941)] III-1-4
gevaarlijke kerel bangelijk: dat es enne benkelikke kiël (Tongeren), dangereux (fr.): danzərøͅys (Borgloon), das ne dangereuse (Oostham), das nə dangereuse kjal (Kortessem), ne dangereuse kiel (Tongeren), gevaarlijk: da es een gevaarlijke kerel (Jeuk), da es enne gevorléke kiaal (Broekom), da es iene gevaarlijke kerel (Houthalen), da es iene gevaorleke kerel (Jeuk), da es ne gevaarlijke keirel (Linkhout), da is inne gevaorlekke kjaol (Ulbeek), da is n gevaerlijke kerel (Linkhout), da is ne gevaarlijke kerel (Borlo), da ne gevaorlekke kiaal (Kortessem), da nə gəvoərlɛkə kɛərəl (Heers), dad is nə gevaarlijkə keirəl (Oostham), dad ès ’ne gevoarleke kjall (Eigenbilzen), das ene gevâorlijke kèrel (Grote-Spouwen), das es ne gevoeaarlijke kiairel (Zolder), das es nə gəvōͅrləkə kɛ̄rəl (Beverlo), das i gəvarleke kērel (Zussen), das ne gevaarleke kiël (Bilzen), das ne gevaarlijke kjal (Zepperen), das ne gevaarlijke kèrel (Paal, ... ), das ne gevaorleke kiĕl (Tongeren), das ne gevaorleke kèrel (Genk), das ne gevaorləkə kjaol (Sint-Lambrechts-Herk), das ne gevoarlijke kèrel (Kerkhoven), das ne gevâarlèke kiërel (Zolder), das ne vervaarlijke kerel (Kuringen), das nə gəvaarlijke duvəl (Paal), das nə gəva͂rləkə kiɛ̄ərəl (Houthalen), das nə gəvoərləkə kijəl (Gutshoven), das ən gvḁrləkə kiāl (Rutten), das ənnə gəvaorləkə gas(t) (Zutendaal), das ənə gəvōͅrləkə kērəl (Herk-de-Stad), das ’n gevoarleke vent (Beverst), dat es eene geviōrlijke kjal (Herstappe), dat es eine gevourleke keirel (Vucht), dat es ene gevaorlike kèrel (Mechelen-aan-de-Maas), dat es ene geverlijke kjel (Moelingen), dat es enne gevaorlika kjél (Tongeren), dat es ’n gevaorlijk keèl (Rekem), dat is een gevaarlijke kerel (Sint-Huibrechts-Lille), dat is ene geviereleke kerel (Maastricht), dat is ene jeväeliche käel (Lontzen), dat is ne gevaarlijke gast (Zonhoven), dat is ne gevaarlijke kerel (Kuringen), dat is neene gevaerlijke kerel (Kaulille), dat is ənə gevoarləkə kairəl (Eisden), dat is ’n gevaorleke kjaal (Vlijtingen), daz nə gəvḁrləkə kial (Zonhoven), daz ə gəvi.rlək ma.n (Stokkem), dḁs nə gəvōͅrləkə kɛ̄rəl (Sint-Truiden), dḁs ənə gəvoarləkə kièl (Leut), da’s ene gevarleke kjal (Hasselt), da’s ne gevaorleke kèrel (Paal), da’s ne gevâleke kerel (Hasselt), da’s ne gevärleke kial (Hasselt), da’s ənə gəvaorlikə kêrəl (Eigenbilzen), da’s ɛnə gəvaorləkə kjal (Diepenbeek), da’s ’n gevaarlijke beest (Stokrooie), da’s ’n gevaarlijke kial (Diepenbeek), da’s ’n gevaorlijke kêrel (Millen), da’s ’n geveurlijke kerel (Beverlo), da’s ’nne geveerlijke keèl (Mheer), de ’s ine gevaorliken (Kaulille), des eine gevoarleke keèrel (Meeuwen), des ine gevaarlijke kèrel (Hechtel), des n gevaorlike kèrel (Kaulille), des ne gevaarlijke kerel (Hechtel), des ne gevaorleke kijrel (Achel), des ne geveurlike kêrel (Helchteren), des ne gevoarlike ke͂rel (Achel), des ne gevoarlèkke kèrel (Lommel), des ne gevorleke kèrel (Hamont), des ’n gevaarlike kerel (Hechtel), det is eene gevaarlike kèrel (Ellikom), det is einde gevaorleke kèrel (Bocholt), det is eine gevaarlijke kierel (Maaseik), det is eine gevaarlijke kèrel (Gruitrode), det is eine gevaorlike kèrel (Neeroeteren), det is eine gevoorlijke kierel (Maaseik), det is eine gevôrlijke kairel (Neeroeteren), det is ne gevaoleke kèrel (Bree), det is ne gevaorlijke kêrel (Reppel), det is ne gevaurlike kèrel (Rotem), det is ne gevoarleke kèrel (Molenbeersel), det is ’n gevaorlike kèrel (Opoeteren), dè is ne gevaerlijke kèrel (Neerpelt), dè is ənə gevoarləkə kairel (Hamont), dè is ’n geveurlijke kerel (Peer), dès ne gevaarleke kèrel (Hechtel), dèt is eine gevoarlike kèrel (Bocholt), dèt is ijne gevaarlikke kèrel (Neeroeteren), dë is ’n gevoarlike kèrel (Hamont), dɛt is eine chəfārlɛkə kɛrəl (Neerglabbeek), d’as ne gevaorleke vent (Beverlo), d’Òas ne gevaoërlijke kerel (Tessenderlo), enne gevoarlijke kêrel (Neeroeteren), gevaarlijk (Hamont), gevaorlek (Maaseik), geveerlek (Peer), gevoarlijke (Wilderen), gevoarlijke kèrel (Meeuwen), gevorlək (Maaseik), gevōͅrlèke kjāl (Diepenbeek), gəvao:rlək (Lanaken), gəvaorlək (Lanaken), gəvīrlək (Stokkem), gəvōͅrlək (Lanaken, ... ), ne gevaalijke kairel (Lommel), ne gevoarlike kèrel (Zutendaal), nə gevərlikə (Overpelt), t is ənə gəvaorlekə kade (Sint-Truiden), t’es ene gevoureleke keirel (Zichen-Zussen-Bolder), ’t is ne gevaorlijke gas (Neerharen), periculeus: da is ine perkeloeze charel (Schulen), dan is nə prèkəluse kerəl (Sint-Truiden), das nə prijkeloaze kjal (Alken), das ənə prɛkəlūsə gast (Herk-de-Stad), da’s eene prèkelouze kjaal (Horpmaal), da’s ne frijkeleuze kiërel (Heusden), da’s ne prekkeleuze kadee (Beringen), da’s ne prijeloeze kjaël (Stevoort), da’s ənə prekkeluoze kadee (Montenaken), preikeloose (Voort), preikelouse (Jesseren), prekelooze kerel (Melveren), prɛkəlouze kadɛi (Heers), ènne prekkoze kjaol (Wellen), ’t es prekeleus nu buiten te gaan op den ijsweg (Tessenderlo), vervaarlijk: dat es ne vervaorleke kèrel (Genk) Dat is een gevaarlijke kerel. [ZND 37 (1941)] III-1-4