e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
gloeilamp ampoule (fr.): ampul (Hasselt, ... ), a͂pul (Niel-bij-St.-Truiden), ámpul (Sint-Truiden), ôpoe’l (Tongeren), Verklw. lamóeleke  ampóel (Hasselt), bol: boͅl (Bleijerheide, ... ), bougie (fr.): boezjï (Tongeren), gloeilamp: D\'n tied van vur de gläöjlaamp was d\'n tied van \'t gläöjköwske  gläöjlaamp (Castenray, ... ), De gleujlamp verdróng de gaaskuiskes  gleujlamp (Maastricht), hennenlucht: hennelucht (Castenray, ... ), lamp: gewone lamp  lamp (Maastricht), gewoon electrische  lamp (Niel-bij-St.-Truiden), lampoel: lampoel (Eksel), lampul (Hasselt), De lampoel ès gesprònge: de gloeilamp is stuk Fr. ampoule  lampoel (Zonhoven), peer: bīr (Bleijerheide, ... ), peer  bīēr (Hoensbroek), peer slag  paer (Sittard), Smiet die kepotte paer már bij die rotte paer, went ze zien allebej gén paer mér werd  paer (Castenray, ... ) electrische lamp || elektrische peer || gloeilamp || gloeilamp van zeer laag wattage || kaars, vooral van electr. verlichting || lamp || lamp/ luchter; inventarisatie soorten en gebruiksmogelijkheden; betekenis/uitspraak [N 20 (zj)] || peer (lamp) || peer voor elektrisch licht III-2-1
gloria gloria (lat.): de gloria (Heugem), der Gloria (Sint-Martens-Voeren), dr gloria (Gulpen, ... ), də gloria (Hoeselt), enne glôria (Hoeselt), glaorija (Grevenbicht/Papenhoven), gloaria (Sint-Truiden), glooria (Geleen, ... ), gloorieja (Maastricht, ... ), gloria (Achel, ... ), Gloria (Geulle), gloria (Guttecoven, ... ), Gloria (Jeuk), gloria (Kelpen, ... ), Gloria (Maastricht), gloria (Maastricht, ... ), Gloria (Mechelen-aan-de-Maas), gloria (Meerssen, ... ), Gloria (Zonhoven), glorieja (Ell, ... ), glorija (Bocholt, ... ), glourieja (Sint-Truiden), glōria (Maastricht, ... ), glórija (Loksbergen), glóória (Boorsem), t gloria (Kunrade, ... ), t glōōria (Nieuwenhagen), t épistel (Tongeren), gloria in excelsis: gloria in excelsis (Schimmert) De lofzang "Gloria in excelsis..."[jloria?]. [N 96B (1989)] III-3-3
gluiperd achterbaks: achterbaks (Maasbree), achterbakse, een -: achterbakse (Eksel, ... ), áchterbàkse (Swalmen), doorneukte, een -: dərnəktə (Loksbergen), duckmuser (du.): doekmuzer (Bleijerheide, ... ), ənə dōēkmüsər (zn.) (Vaals), RhWb I, 1536: duckmäuser: heimlicher, hinterlistiger, heimtückischer, verstockter, tückischer betrügerischer, kopfhängerischer Mensch  doekmuzer (Kaalheide/Onderspekholz), ekel (du.): ekel (Kerkrade), filou (fr.): eene filoe (zn.) (Maasbracht), felôer (zn.) (Eys), fieloear (Geleen), fielois (zn.) (Geulle), fieloor (zn.) (Wijlre), fieloàr (Valkenburg), fielōēr (Eys), filoi (zn.) (Valkenburg), Heutj uch väör dae floe Fr. filou  floe (Echt/Gebroek), foetelaar: foetelair (Dieteren), fugge, een -: fùgge (Sint-Truiden), gedraaide. een -: enne gedrejde (Oirlo), geraffineerde boef: geraffineerde boef (Gulpen), gewiekste batraaf: gewieksde batteraaf (Gulpen), gladakker: gladdekker (Maastricht), gluiper: glēͅi̯pər (Maastricht), gloeper (Berg-en-Terblijt, ... ), gloepər (Maastricht), gluiper (Amby, ... ), gluipər (Nieuwenhagen), gluper (Blitterswijck, ... ), gluper (zn.) (Venlo), gluuper (Amby, ... ), gluupər (Maastricht), gluùper (Venlo), glūper (Voerendaal), glūpər (Beringen), glūūpər (Beesel, ... ), glŭŭper (Gennep), glø͂ͅper (Griendtsveen), (Eijsden!).  gluuper (Noorbeek), gluiperd: enne glüpperd (Tienray), gleupert (Vlodrop), gloeperd (Ell), gloeperd (zn.) (Guttecoven), gloepert (Lutterade, ... ), gloéperd (Gronsveld), gluiperd (Born, ... ), gluipert (Valkenburg, ... ), gluper(d) (Maastricht), gluperd (Blerick, ... ), gluperig (Echt/Gebroek), glupert (Well, ... ), glupurd (Brunssum), glupurds (Brunssum), gluuper(d) (Roermond), gluuperd (Broeksittard, ... ), gluupert (Maasniel, ... ), gluupərt (Maastricht, ... ), glūūpert (Sevenum), glūūpərd (Heel), glūūpərt (Maastricht, ... ), glŭperd (Schimmert), glŭŭpert (Venray), glŭŭppərt (Meijel), glûperd (Gulpen), glûupert (Swalmen), glûûpərt (Schinnen), gəlŭŭpərt (Maastricht), (Eijsden!).  gluuperd (Noorbeek), met lengteteken op de ü  glüpərt (Maastricht), Note v.d. invuller: waarom die herhalingen?  gloeperd (Ell), zie ook het lemma "konkelfoezen"in WBD dl. III, 3.1 (woordverklaring wijkt inhoudelijk iets af)  gluuperd (Maastricht), gluiperig: gluuperig (Geulle), heimelijke, een -: heimelijke (Susteren), heimelŭke (Grevenbicht/Papenhoven), heiməlikə (Maastricht), hij bedondert onze lieve heer waar du bijstaat: hae bedondertj onze Laive Hair wao du bie stjeis (Neer), huichelaar: hugĕleer (Vijlen), huichelaer (Ittervoort, ... ), huichelieër (Nunhem), huichəléér (Epen), huigelaar (Vlodrop), huigeleer (Maastricht), huuchelêr (Simpelveld), judas: jŭŭdàs (As), zjiedas (Bilzen), kale hond: (hòngd = hond).  ⁄nne kale hòngd (Sevenum), kattin: kattin (Leopoldsburg), (vrouwelijk).  kattin (As), kijker: kieker (Swolgen), kruiper: kruuper (Vijlen), loef: cf. Schuermans p. 344 s.v. "loef of lof"met vermelding: bet. bij Kil.: slinksch  loef (Tungelroy, ... ), loenszak: loenszak (zn.) (Blerick), loerangel: weinig gebruikt  loerangel (Merselo), loerder: luurder (Brunssum), loeremkwaad: Väör dae loeremkwaoj zal ich mich wachte  loeremkwaoj (Echt/Gebroek), loerer: luurer (Schinveld), loerhaan: lōēr(h)aan (zn.) (Stein), loerjanus: loer’janus (Tegelen), loeroor: loeboor (Meerlo), loeroeer (Arcen), loeroer (Heerlen, ... ), loeroir (Beesel, ... ), loerôôr (Buggenum), lōēroo:r (Roermond), lonker: loonker (Rosmeer), lonkerd: lonkerd (zn.) (Meerssen), loŋkərt (Rekem), luip: eine loep (Herten (bij Roermond)), loep (Venlo), nə loep (zn.) (Hout-Blerick), cf. WNT VII, 2 s.v. "luip (III)": zie toelichting bij "luipetig  loep (Tegelen), luipendige, een -: eine loepentjtigge (Beegden), einə loepətigə (Roermond), loependigge (Nunhem), loepentige (Horn), loepetige (Baarlo, ... ), luiper: ne luiper (Montfort), luiperd: loeperd (Amby), loepert (Amby, ... ), lóuperd (Maaseik), cf. opm."loepetich  loeper(d) (Maastricht), Waord ów vör dèn luu.perd Dèn luu.perd hèt ów zoo bïj de bóks  luu.perd (Gennep, ... ), luipigaard: loepigerdj (zn.) (Montfort), luipige: loepige (zn.) (Panningen), luipoor: loepoor (Meerlo), luizige, een -: cf. Schuermans p. 351, s.v. "looszak"= list, haarzak (p. 171 bedrieger, foffelaar, valschspeler) of aaszak (p. 6, ook aarzak; bedrieger, valschaard) , bedrog; een persoon die listig te werk gaat  eine loeziggə (Beesel), lusch: loesj (Bleijerheide, ... ), Rh Wb V 639: Lusch: Lump, Vagabund, schuftiger, gemeiner, minderwertiger Kerl, Taugenichts  loesj (Chèvremont), nijpgriet: nypchrijt (Maaseik), prij: prie (Eys), ros: ros (Jeuk), satan: satan (Nunhem), schijnheilige: chienheilige (Neeroeteren), schè-nheilige (Wellen), sjienheilige (Beesel, ... ), skenhellige (Jeuk, ... ), sxɛnhɛligən (Tessenderlo), schlauberger (du.): slòwberger (Sevenum), slinkse, een -: slinkse (Beverlo), sluiper: schloeper (Eijsden), sjloeper (Geleen, ... ), sjluuper (Schinveld), sloeper (Borgharen), sluiperd: schloepert (zn.) (Geleen), schlōēpert (Heer), schluperd (zn.) (Born), sjloepert (Einighausen, ... ), sjlōēpert (Meerssen), sjluperd (Merkelbeek, ... ), sloeperd (Caberg), sluipjas: sjloepjas (Sittard), smeerlap: sjmierlap (Kerkrade), stiekeme, een -: stiekeme (Maastricht, ... ), stiekeme (zn.) (Heugem), ⁄ne stiekeme (Venray), m.  šti.kəmə (Eys), stiekemerd: een stiekemerd (Geleen), ene sjtikemerd (Geleen), schtiekumərd (zn.) (Sittard), sjtiekemert (Vaals), sjtiekəmərt (Kapel-in-t-Zand, ... ), sjtikkemert (Susteren), sjtikkəmərd (zn.) (Berg-en-Terblijt), stiekemeird (Meterik), stiekemerd (Buggenum, ... ), stiekemerd (zn.) (Venray), stiekəmərd (Urmond), stiekəmərt (zn.) (Venlo), stikkemert (zn.) (Nieuwstadt), stĭĕkəmərt (Maastricht), ⁄nne stiekemerd (Sevenum), vale, een -: ne vaal (zn.) (Vijlen), valse kerel: Opm. wordt hiermee omschreven.  valsje kêrel (Obbicht), valse luip: enne valse loep (Leunen), valse, een -: valse (Hoeselt, ... ), valserik: valserik (As, ... ), valsərik (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), val’serik (Tegelen), vensterensluiper: vinsteresjluuper (Schinveld), viezzerd: viezzerd (Waubach) achterbaks iemand || boosaardige streken in het geheim bedrijvend [heimelijk, geniepig, gniep, stiekem] [N 85 (1981)] || een gluiperig, niet eerlijk persoon [gluiperd, luiperd, kattin] [N 85 (1981)] || geniepige kerel || gluiper [SGV (1914)] || gluiper(d) || gluiper, iemand met slinkse streken || gluiperd [ZND 01 (1922)] || gluiperd, schijnheilige || gluiperd, sluw iemand || gluiperd, valsaard || gluiperig: hij is - [DC 16 (1948)] || heimelijk invloed aanwenden om zijn doel te bereiken, met slinkse streken aangaan [kronkelen, kuipen, konkelen, foeken, konkelfoeken] [N 85 (1981)] || heimelijk, stiekem, in het geniep [stilles] [N 07 (1961)] || huichelachtig, op bedekte wijze, niet open, niet eerlijk [gluips, gluiperig, slinks, wenslinks] [N 85 (1981)] || niet laten blijken dat iets bekend is of plaats vindt, in het geheim dingen doend [stiekem, heimelijk, tersmuiks] [N 85 (1981)] || slinkaard || stiekemerd || vals, niet te vertrouwen persoon || valsaard, stiekemerd || valse en onbetrouwbare vent III-1-4
gluiperig achter de elleboog: agtər dən elləbog (Tegelen), achter de mouw: achter de moew (Broeksittard, ... ), achter de mouw hebben: moe = mouw  achter de moe (hebben) (Stramproy), achter de mouwen: achter de mouwen (Heerlen), achterbaks: achterbaks (Eksel, ... ), dievelings: dievelings (Caberg), doorneukt: dərnəkt (Loksbergen), duister: dŭŭstər (Epen), filouretig: felôeretig (Eys), geniepig: dōēkmüsərəch (Vaals), geniepig (Geysteren, ... ), gniepig (Eys), gladakkerig: gladdekkeg (Posterholt), gluipachtig: gloepechtig (Maasbree), gluiperd: gluupert (Stein), gluiperig: geluïperig (Meijel), gloeperig (Beegden, ... ), gloéperig (Gronsveld), gluiperig (Amby, ... ), gluperig (Blerick, ... ), glupərich (Wijnandsrade, ... ), gluuparig (Montfort), gluuperich (Sittard), gluuperig (Amby, ... ), gluupərig (Maastricht, ... ), glūperig (Voerendaal), glūūperig (Oirsbeek, ... ), glūūpərich (Susteren, ... ), glūūpərig (Beesel, ... ), glūūpərəch (Maastricht), glŭperig (Schimmert), glûûperig (Weert), glûûpərig (Schinnen), glüpperig (Tienray), gəlŭŭpərich (Maastricht), gluipertig: gluupertich (Meerssen), gluipetig: glupetig (Maastricht, ... ), heimelijk: heimelik (Sittard), heiməlik (Maastricht), héəmələk (Zonhoven), het achter de elleboog hebben: achter də éllebaog hébbə (Gennep), ⁄t achter den elleboog hebbe! (Oirlo), het hinder de elleboog han: ət he.ŋər də ‧ɛləb‧øͅəx hā.n (Eys), het vuistdik hinder de oren han: ət˃ vū.s˂di.k he.ŋər də ‧uərə hā.n (Eys), hij bedondert onze lieve heer waar doe bij staat: hae bedondertj onze Laive Hair wao du bie sjteis (Neer), hinder de oren: hinger de oere (Kerkrade), hinterlistieg: hienterliestig (Heerlerbaan/Kaumer), héngərlistəzj (Vaals), huichelachtig: huichelechtig (Hoensbroek), huichelegtig (Thorn), huuchelechtig (Reuver), kruiperig: krōēpərig (Nieuwenhagen), loens: loensj (Helden/Everlo), loenzig: loenzig (Heythuysen), loeren: loeren (ww.) (Maasniel), loeretig: lōēretig (Mheer), lonken: loenke (Oirsbeek), lopend: loepend (Helden/Everlo), louche: loesj (Noorbeek, ... ), luipetig: loep-echtig (Baarlo), loepentjig (Haelen, ... ), loepetig (Echt/Gebroek, ... ), loepətich (Putbroek), loepətig (Roermond), lōēpentig (Kessel), lōēpəntig (Wessem), cf. Schuermans p. 345, s.v. "loepentig of loepetig"= valsch, onverhoeds, onverwachts en lomp (Li.)  loepetig (Maastricht), cf. WNT VII, 2, kol. 3253 s.v. "luipen"(met valschheid en baatzuchtige of boosaardige bedoelingen kijken, loeren, gluipen)....."het tegenwoordig deelwoord "luipend"kan als bnw. gebruikt worden voor: valsch, geveinsd  loe’petig (Tegelen), luizig: loezich (Beesel), loezig (Hushoven), onbetrouwbaar: ónbetrówbaar (As), oneerlijk: onaerlik (Neer, ... ), onguur: òngeur (Noorbeek, ... ), schijnheilig: sji-jnhèjlig (As), sjienheilig (Beesel), slinks: sjlinks (Heerlen, ... ), sleenks (Venray), slinks (Beverlo, ... ), sliŋks (Meeuwen), sluiperig: schloeperich (Meerssen), schloeperig (Born, ... ), schlōēpərich (Sittard), sloeperig (Caberg), sluipetig: sjloepetich (Sittard), stiekem: schtiekum (Limbricht), sjtiekem (Eygelshoven, ... ), sjtiekum (Reuver), sjtiekəm (Kapel-in-t-Zand), stiekem (Blerick, ... ), stiekum (Maasbracht, ... ), stiekəm (Urmond), stikkem (Roosteren), stikkum (Einighausen), stikum (Venlo), stĭĕköm (Maastricht), vals: vals (Beesel, ... ), vals zeen (Bree), valsch (Lottum, ... ), valsj (Melick, ... ), va͂a͂ls (America), verraderlijk: verraoderlik (As), vuil: voel (Venlo) arglistig, vals, onbetrouwbaar || een gluiperig, niet eerlijk persoon [gluiperd, luiperd, kattin] [N 85 (1981)] || gluiper, stiekemerd || gluiperig || gluiperig, geniepig || gluiperig, huichelachtig || gluiperig: hij is - [DC 16 (1948)] || huichelachtig, op bedekte wijze, niet open, niet eerlijk [gluips, gluiperig, slinks, wenslinks] [N 85 (1981)] || slink III-1-4
gl√úck auf glück auf: jlyk ǫwf (Kelmis) De algemene groet van de mijnwerkers onder elkaar. [monogr.] II-4
gniepig plager treiter: treter (Maastricht) treiter, sarder, valse plager III-1-4
god god: god (Reuver) God. [N 96D (1989)] III-3-3
god de vader god: God (Eisden, ... ), god de vader: god de vaader (Tegelen), god de vadder (Gulpen, ... ), god de vader (Achel, ... ), God de Vader (Eigenbilzen, ... ), god de vader (Ell, ... ), God de Vader (Grevenbicht/Papenhoven), god de vader (Haler, ... ), God de Vader (Jeuk), god de vader (Kessel, ... ), God de Vader (Koningsbosch), god de vader (Lommel, ... ), God de Vader (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), god de vader (Neerpelt, ... ), God de Vader (Schinnen, ... ), god de vader (Sevenum, ... ), god de vajer (Meijel), God de voader (Heers), god de voader (Houthalen), God de Voader (Sint-Truiden, ... ), God de voar (Hoensbroek), God dë Vôder (Hoeselt), god ozze vadder (Waubach), God-de-Vader (Hoensbroek), godde vadder (Bocholtz), goddevader (Klimmen, ... ), goddəvaadər (Opglabbeek), gott de vader (Meerssen), goͅt də vādər (Meijel), Gòd de Vader (Stokkem), gòd də vòòdər (Loksbergen), gòddevāāder (Nieuwenhagen), gòddevojjer (Tongeren), gòt dər vadər (Montzen), Gód de Vader (Schinnen), joddevadder (Kerkrade), met baard  god de vader (Oirlo), heer god: herregod (Terlinden), vader: de vaader (Geleen), de vaoder (Eksel), verlosser: verlosser (Baarlo) God de Vader. [N 96D (1989)] III-3-3
godsdienstonderricht op zondag catechisatie (<fr.): kattechisatie (Meerssen), catechismus: de kategismes (Schinnen), in de kattegismus (Melick), kategismés (Terlinden), catechismus van volharding: catechismus van volharding (Lommel), de cattkismus van volharding (Stokkem), de kadegismus van volharding (Neerpelt), katechismis van volharding (As), katechismus van volharding (Achel, ... ), katekiezemûs van volharding (Houthalen), kattegismes van volharding (Eksel, ... ), kattegismis van volharding (Opoeteren), kattegismès van volharding (Bocholt), kattekiesmes van volharding (Hoensbroek), kattekiessɛmɛs van volharding (Jeuk), kattekiezemes van vollarding (Sint-Truiden), kattekismes van volharding (Eigenbilzen), kattekismes van Volharding (Mechelen-aan-de-Maas), catechismusleer: kategessemesleer (Siebengewald), catechismusles: catekiesmesles (Zonhoven), kattegissemesles (Meijel), kātekiesjemĕsleis (Heers), christenleer: der kristeliër (Klimmen), kristelear (Lutterade), kristelieër (Nieuwenhagen, ... ), kristelièr (Schinnen, ... ), oppe kristeleer (Melick), christenleer van volharding: de kristeleer van volharding (Tongeren), de kristeleer van vòlhárding (Tongeren), christenlering voor het lof: kristelieëring vöar `t lof (Eisden), congregatie: congregatie (Kessel), cônkergaasiej (Ell), kònkregaasje (Geleen), voor jongens  congregatie (Reuver), godsdienstonderricht: godsdeenstòngerricht (Thorn), grote catechismus: groeate katekissemès (Echt/Gebroek), jongenscongregatie: joŋəskoŋrəgāsi (Meijel), kinderleer: kienderlieër (Tienray), kingeliër (Maasbree), kongregation (du.): konjratsiejoeën (Kerkrade), lering: liering (Weert), maria-congregatie: maria congregatie (Eys), mariagarde: voor meisjes  mairagarde (Reuver), onderricht: ŭnderrich (Schimmert), ôngerricht (Heel), zondagcatechismus: zónjig katechismes (Grevenbicht/Papenhoven) Het godsdienstonderricht dat vroeger op zondagmiddag vóór het lof (d.w.z. van 14.30 tot 15.00 uur) werd gegeven aan jongeren die van school af waren). [N 96D (1989)] III-3-3
godslamp eeuwig lampje: iewig lempke (Venlo), godslamp: de gaodslamp (Klimmen, ... ), de goadslamp (Hoensbroek, ... ), de godslamp (Eigenbilzen, ... ), de gòdslamp (Tongeren), de gòtslāmp (Montzen), gaodslaamp (Noorbeek), gaodslamp (Doenrade, ... ), gaodslāmp (Boorsem), gaödslamp (Montfort), gāodslamp (Schimmert), goadslamp (Melick, ... ), gods-lamp (Epen), godslaamp (Eksel, ... ), godslaaəmp (Membruggen), godslamp (Achel, ... ), goodslamp (Heers), gotslamp (Hoeselt, ... ), gōādslamp (Maastricht), goͅtslamp (Meijel), goͅtslāmp (Tessenderlo), gòdslàmp (Nieuwenhagen), gòtslàmp (Amstenrade, ... ), gôdslaamp (Sint-Martens-Voeren), jodslamp (Chèvremont), jódslamp (Kerkrade), n gaodslamp (Maastricht), godslampje: godslaempke (Horn), godslempke (Eisden, ... ), gotteslamp (<du.): gaodeslamp (Waubach), olielamp: dn olielamp (Maastricht), olielampje: ollielaempke (Venray) De godslamp, de altijd brandende olielamp vóór het tabernakel van het hoofdaltaar of sacramentsaltaar [gods-, gôds-, gaods-, godeslamp]. [N 96A (1989)] III-3-3