e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
graat blees: blēs (Lommel), graa: grau (Eupen), graai (mv.): graije (greije) (Heerlen), gräöj (Maastricht), graan: een graan (Hoensbroek), graan (Amby, ... ), graen (Aubel), [ graan ? - moeilijk leesbaar / Of wordt hier bedoeld dat graau wordt uitgesproken met de au van hauwe ?]  graan (hauwe) (Doenrade), ideosyncr.  jroan (Kerkrade), WBD/WLD  graan (Nieuwenhagen), grààn (Heerlen), WLD  graan (Hulsberg, ... ), gráán (Sweikhuizen), gr‧ān (v.) (Eys), graantje: WBD/WLD verkl.woord!  gréjntjə (Nieuwenhagen), graat: ein graat (Schimmert), graait (Peer), graat (Berg-en-Terblijt, ... ), graet (Heerlerbaan/Kaumer), grao:t (Roermond, ... ), graot (Blerick, ... ), graote (Kessenich, ... ), graoten (Heusden, ... ), grauten (Achel), graôt (Venlo), grāāt (Oostham, ... ), grāōt (Blitterswijck, ... ), greuten (Peer), griatən (Oostham), groat (Afferden, ... ), groaten (Gruitrode, ... ), groeët (Borgloon), groit (als in voir) (Bilzen), groot (Beverlo), groèoit (Tongeren), grōāt (Beringen, ... ), grōte (Meeswijk), grōət (Zonhoven), grōͅt (Hasselt, ... ), grōͅtə (Molenbeersel), grōͅət (Bree, ... ), grŏat (Schinnen), grŏatt (Genk), gruət (Loksbergen), grwot (Hoeselt), gráót (Pey), gräöt (Swalmen), gròt (Genk), jraat (Vaals), Bree Wb.  groat (Bree), cassettebandje  graot (Meijel), eigen spellingsysteem  graat (Schinnen), groat (Meerlo), Endepols  graot (Heer, ... ), Graat wordt gezegd voor Gerardus  groat (Heel), graten"niet fon gedocumenteerd  graten (Beverst, ... ), Gronsveld Wb  graot (Gronsveld), ideosyncr.  graat (Maastricht, ... ), graot (Thorn, ... ), graote (Roermond), groat (Melick), hraat (Noorbeek), ideosyncr. (Rh?ne)  graot (Neer), ideosyncr. langgerekte o van pot  grôt (Velden), IPA  groͅt (Kwaadmechelen), ook opgenomen ZND 01, 1-m  grouten (Kwaadmechelen), oude spelling  graat (Meijel), overige opgenomen onder ZND 24, 024  grouten (Kwaadmechelen), Veldeke  graat (Waubach), graot (Echt/Gebroek, ... ), groat (Nunhem), ’n graat (Klimmen), Veldeke 1979 nr. 1  de graot (Venray), Veldeke (aangepast)  grāōt (Tienray), Veldeke, eventueel aangevuld met systeem Jones  graat (Gulpen), visbeen  graot (Castenray, ... ), WBD (? groat - moeilijk leesbaar)  groot (Meijel), WBD/WLD  chraot (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), graot (Beesel, ... ), grāōt (Maastricht), groat (Lutterade, ... ), gráát (Amstenrade, ... ), gròut (Stein), WLD  graat (Geleen, ... ), graot (Gennep, ... ), graoth (Guttecoven), graotu (Itteren), graŏt (Schimmert), graòt (Sevenum), grāot (Reuver), grāàt (Ubachsberg), greūt (Brunssum), groat (Born, ... ), groate (Vlijtingen), grèùt (Swalmen), grôt (Beesel), zoo mager es ein groat / z?? mager es eine sjtek  groat (Beegden), ± WLD  graat (Wijnandsrade), graat (mv. graden): graden (Hechtel), groaden (Koersel), grōͅdən (Hamont), graatje: gräötsje (Maastricht), gräötsjə (Maastricht), WBD/WLD  gräötsjə (Maastricht), houwen (mv.): [ graan ? - moeilijk leesbaar / Of wordt hier bedoeld dat graau wordt uitgesproken met de au van hauwe ?]  graau hauwe (Doenrade), raat: roat (Blitterswijck), spier: spieren (Koersel), stekel: steekel (Tungelroy), visgraat: visgraot (Castenray, ... ), visgrāōt (Blitterswijck, ... ), vösjgraot (Sittard), cassettebandje  visgraot (Meijel), vlim: flemmen (Ulbeek), flummen (Hechtel, ... ), vlaĕm (Genk), vlem (Eigenbilzen, ... ), vlemen (Vliermaalroot), vlemmen (Bilzen, ... ), vleumen (Jeuk, ... ), vlimmen (Achel, ... ), vlum (Altweert, ... ), vlumme (mv.) (Nederweert), vlummen (Bocholt, ... ), vlöm (As, ... ), vløͅm (Niel-bij-St.-Truiden), vlùm (Hasselt), vləm (Jeuk), vləmmen (Kleine-Brogel), vləmmə (Herk-de-Stad), vlɛmmə (Neerglabbeek), Bree Wb.  vlömme (Bree), coll. de graten  vlum (Grathem), eigen spellingsysteem  vlum (Ell), eigen spellingsysteem mv.  vlumme (Ell), het geheel: gro?t  vlèm(me) (Bilzen), IPA  vlim (Kwaadmechelen), oude spelling  vlimme (Meijel), WBD/WLD é leunt aan bij ö  vlém (As), WLD  vlim (Venlo), vlum (Eksel, ... ) graat [SGV (1914)], [Willems (1885)] || graat ve vis [ZND m], [ZND m], [ZND m] || graten ve vis [ZND 01 (1922)], [ZND 24 (1937)] || Hoe noemt u een been of beentje van een vis (graat, vlim, vin) [N 83 (1981)] || visgraat III-4-2
grabben grabben: grabǝ (Bommershoven, ... ), grapǝ (Tongeren), (enkelv)  grap (Binderveld, ... ), grabjes: grɛpkǝs (Val-Meer), grabstekken: grapstɛkǝ (Berg) Verbindingsstukken tussen de zijleesten [JG 1b] I-13
gracht beek: beek (Ospel), bèk (Kessel), bèèk (Roosteren), burggraaf: de burggraaf (Venray), goot: gut (Valkenburg), graaf: graaf (Amstenrade, ... ), graaəf (Velden), graof (Amby), grààf (Heel), gráf (Sevenum), grááf (Afferden, ... ), tegenwoordig ook gracht"(zie ald.)  graaf (Venlo), gracht: graach (Lottum), graacht (Wellerlooi), graag (Waubach), graat (Bleijerheide, ... ), graaət (Bocholtz), grach (Bemelen, ... ), gracht (Blerick, ... ), grag (Blerick, ... ), gragd (Meijel), graof (Diepenbeek), gràch (Heerlen, ... ), gràcht (Gennep, ... ), gràg (Nieuwenhagen, ... ), grààch (Maastricht), grààgt (Sevenum), gráácht (Oirlo), grááGt (Spekholzerheide), jraat (Kerkrade), ⁄n grach (Klimmen), sloot = graaf  gracht (Leunen), grachtje: vgl. Maastricht Wb. (pag. 124): gracht, 1. grach, grachte, grechsje of gressje gegraven kanaal.  gresjə (Maastricht), grats: vgl. Tegelen Wb. (pag. 87): grats, droge greppel; ook wel: dieper liggende berm langs de weg.  grats (Tegelen), grub: Van Dale: grub, (gew.) greppel, vore; drooggevallen beek; kuil, putje.  gröb (Margraten, ... ), grûb (Valkenburg), grüp (Doenrade), kanaal: kanaal (Heugem), poel: poul (Limbricht), schans: schans (Eksel), sloot: schloot (Limbricht, ... ), vijver: vīēver (Klimmen), wal: wal (Jeuk, ... ), wāl (Maastricht), wa‧l (Weert), wàl (As, ... ), wâl (Bree), weerd: weert (Afferden), wei-jert (Borgharen), wiejert (Echt/Gebroek, ... ), wiejèrt (Guttecoven), wiejért (Schimmert), wiejərt (Heel), wiert (Reijmerstok, ... ), wiĕjert (Schimmert), wijert (Schinnen), wièert (Montfort), wiërt (Kesseleik), wiëért (Born), wīērt (Sibbe/IJzeren), (om een kasteel).  wieërt (Nieuwstadt), wijer: wi-jər (Beesel), wie-jer (Herten (bij Roermond)), wieer (Vlodrop), wiejer (Limbricht, ... ), wier (Gulpen, ... ), wieër (Maasniel, ... ), wijjer (Amby), wīējər (Born), wĭĕ-jer (Klimmen), ps. ik geloof dat invuller dit als één antwoord bedoelt?!  walle-wieer (Posterholt) een ringkanaal rondom bijv. een vesting; een kanaal met langs de oevers huizen (gracht, wijert, rui, wal) [N 90 (1982)] || gracht [DC 02 (1932)] || gracht§ [DC 02 (1932)] III-3-1
graf gat: gat (Blitterswijck), graf: e graaf (Gulpen, ... ), e graaf, twie graven (Koersel), e graaf, twie graver (Houthalen, ... ), e graaf, twiej graven (Neerpelt), e graaf, twieë graven (Hechtel), E graaf, twiè graver (Eisden), e graaf, twiə gravə (Neerpelt), E graav, twée graver (Lontzen), e graf, twie graffe (Sint-Truiden), e graf, twie grauve (Mielen-boven-Aalst), e graof (Tongeren), e graôf, twee gruever (Vreren), e graôf, twei graover (Bilzen), e grāāf (Maastricht, ... ), e groaf, groaver (Bilzen), e groaf, twee groaver (Rosmeer, ... ), e groaf, twie groaven (Heers), e groaf, twie groaver (Vliermaalroot), e groaf, twiej groaver (Vliermaalroot), E groav, twie groaver (Lanaken), E grouaf, twee grouver (Zichen-Zussen-Bolder), e grâ-f, twie grâ-ver (Wellen), ee graaf (Hoensbroek, ... ), ee graaf, twee graver (Riksingen), ee groaf, twie groave (Vroenhoven), ee grōͅf, twie grōͅven (Heers), een graaf (Hasselt), een graaf, twej graven (Hasselt), een graf, twee graven (Sint-Huibrechts-Lille), een graf, twieje graven (Loksbergen), een graif, graven (Achel), een graof, twee groaver (Hoeselt), Een groof, twee grôver (Mopertingen), eeë graof, twee graəver (Vlijtingen), Eĕ graaf, twei graven (Boorsem), ei graaf (Lutterade, ... ), ei graaf, twie graaver (Maaseik), ei graaf, twie graver (Kessenich), ei graaf, twie gravə (Meeuwen), ei graaf, twiej graver (Opoeteren), ei graaf, twieə graaver (Mheer), ein geraf, twie graver (Grote-Brogel), ein graaf, twee graven (Bocholt), ein graaf, twee graver (Gruitrode), ein graaf, twie graver (Neeroeteren), et gráf (Montzen), ē graof, twie grāvər (Diepenbeek), ēͅ grāəf, twī grāəvər (Maaseik), ĕ graaf, twie graven (Koersel), gra:f (Maastricht, ... ), graaf (Amby, ... ), graaf, twie gravə (Rekem), graf (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), graffe (Jeuk), graof (Gronsveld), graof, twi graover (Kanne), graàf (Schinnen), graâf (Waubach), grāaf (Neeroeteren), grāāf (Asenray/Maalbroek, ... ), grāf (As, ... ), grḁf (Herk-de-Stad, ... ), gra͂f, twīə grāvər (Hasselt), groaf (Diepenbeek, ... ), groaëf (Bilzen), grof (Hoepertingen, ... ), groif (Eijsden), grōāf (Hoeselt), grōəf, twie grōver (Gelieren/Bret), grōͅf (Martenslinde), gràf (Lommel), grááf (Amstenrade), grâ-f (Wellen), grâ.f (Montzen), gròəf (Membruggen), grôf (Rosmeer), grôf, grôvər (Sint-Huibrechts-Hern), gröəf (Zonhoven), gəràf (Niel-bij-St.-Truiden), het groaf (Eigenbilzen), hè graāf, twee graōven (Hoeselt), i graaf, twie graven (Achel, ... ), i graaf, twiee graven (Hechtel), i grāəf, twie grāəve (Stevoort), i-je gra-aaf, twie gra-ver (Ulbeek), ie graaf (Peer), ie graaf, twie graven (Houthalen), Ien graf, twie graven (Linkhout), Ieè graaf, twieĕ graven (Hechtel), ieə graf, twie groave (Nieuwerkerken), īə graf, twīö gra͂vən (Oostham), jraaf (Chèvremont, ... ), n graaf, twie graven (Kaulille), n groaf (Eigenbilzen), ne graaf, twīē graven (Peer), twie graver (Peer), u graf, twie graven (Paal), un graof, twee graover (Rosmeer), é graof (Eigenbilzen), é grōf, twē grōver (Rosmeer), ə gra.əf; twie graver (Stokkem), ə graaf, twee graover (Beverst), ə graaf, twiə graven (Kleine-Brogel), ə graf, twieë grouven (Kwaadmechelen), ə graf, twī grāvə (Herk-de-Stad), ə graof, ə graovər (Eigenbilzen), ə grāf, grāvən (Lummen), ə grāf, grāvər (Opgrimbie), ə grāf, twēͅ grāvər (Mechelen-aan-de-Maas), ə grāf, twi grāvə (Schulen), ə grāf, twiĕ grāver (Neeroeteren), ə grāf, twiə grāvər (Mechelen-aan-de-Maas), ə grāf, twīə grāvər (Opglabbeek), ə grāͅ, twiə grāvər (Rekem), ə grāͅ, twīä grāvən (Molenbeersel), ə gra͂f, twi gra͂vər (Zonhoven), ə gra͂əf, twi gra͂əvər (Gutshoven), ə grōf, twie grōvər (Wellen), ə grōͅ.f, twi grōͅ.vər (Borgloon), ə grōͅf, twē grōͅvər (Genoelselderen), ə grōͅf, twi grōͅvər (Vroenhoven), ə grōͅf, twī grōͅvər (Lanaken), ə groͅf, twi groͅvər (Lanaken), ə gráf, twijə grḁ̄vən (Hamont), ə grâf, twē gra͂vər (Zichen-Zussen-Bolder), əgrə:f, twegrɛ:f (Martenslinde), ən gra͂f, twie grŏvərs (Mettekoven), ’n graaf, twie graven (Heusden, ... ), ’n graof, twie graover (Veldwezelt), ’n groaf, twee grover (Rijkhoven), ’n groaf, twē grāuver (Beverst), (Lang).  graaf (Bingelrade), [sic]; Venray Wb. (184) vermeldt enkel gráf, mv. graaf - jonger graave, verkl. grefke.  graft (Venray), e = fr es  ē graof, twee graover (Genoelselderen), ea = Fr Jean  ’n graf, greave (Jeuk), graver  grāf (Opgrimbie), ie = ie in bier  ein graaf, twie graver (Rekem), lang  graaf (Bingelrade), o als in grot maar lang  ĕ grōf, twie grōver (Zutendaal), o gerekt  e grof, twe grover (Werm), o van Fr mort  e graf, twie groven (Wilderen), oa als in Fr grand  groaf, twee groaver (s-Herenelderen), oeu van coeur  e groaf, twee groeuver (Mal), y = Vlaamsch  y gra:f, twīə gra:vər (Neerglabbeek), zeer kort  graaf (Horst), zjwiege wie ei graaf.  graaf (Beegden), znd 1 a-m; znd 24, 25;  gra(o)f (Neerpelt), gra-aaf (Ulbeek), graaf (Achel, ... ), graaəf (Maaseik, ... ), graf (Beringen, ... ), graof (Bilzen, ... ), graoəf (Bilzen), graəf (Gutshoven), gra͂a͂f (Zonhoven), gra͂f (Hasselt), groaf (Beverst, ... ), grof (Werm), groof (Mopertingen), grouf (Zichen-Zussen-Bolder), gràf (Hamont, ... ), gròf (Lanaken), gròəf (Zonhoven), gróóf (Wellen, ... ), grôôf (Gelieren/Bret), grəf (Hoepertingen), v (Aalst-bij-St.-Truiden), grafput: #NAME?  grafput (Sint-Geertruid), kuil: he ligjt inne koel  koel (Maasbracht), hij zitjer in ne - (graf)  koel (Haelen), wél -  kóól (Amby), kuiltje: in het külke stoppen  külke (Arcen), v: znd 1 a-m; znd 24, 25;  graof (Kanne, ... ), groaf (Mal) doodskist; hoe noemt men het houten voorwerp, waarin de dode in het graf wordt gelegd [DC 23 (1953)] || Een graf [graf, graaf, jraaf?}. [N 96A (1989)] || Een graf, twee graven (op het kerkhof). [ZND 24 (1937)] || Een grafsteen, grafzerk, grafmonument [graf-/graafsteen,-stieën,-sjtein, jraafsjtee, jraafdenkmaal?]. [N 96A (1989)] || graf [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)] || Graf. [ZND 01 (1922)] || graf; kent u in uw dialect het woord put, pet, pit ook in de betekenis van: graf? [DC 21 (1952)] III-2-2, III-3-3
graf add. grafkuil: graafkoul (Maastricht) Een grafsteen, grafzerk, grafmonument [graf-/graafsteen,-stieën,-sjtein, jraafsjtee, jraafdenkmaal?]. [N 96A (1989)] III-3-3
grafkruis crucifix (<lat.): crusefiks (Meijel), grafkruis: e graafkruus (Maastricht, ... ), e graafkruuts (Gulpen), e graafkrüts (Klimmen), e graofkrajs (Tongeren), ee graafkruuts (Hoensbroek), ee graafkrüts (Nieuwenhagen), ei graafkruuts (Lutterade), graafkries (Opoeteren), graafkruis (Houthalen), graafkruits (Linne), graafkruts (Doenrade, ... ), graafkruus (Beek, ... ), graafkruuts (Baarlo, ... ), graafkrüts (Waubach), grafkreis (Peer), grafkroͅuəs (Tessenderlo), grafkruis (Jeuk, ... ), grafkruus (America, ... ), grafkruuts (Eys, ... ), grafkrøsj (Meijel), grafkrø͂ͅəs (Loksbergen), grafkrüts (Waubach), grāāfkruus (Schimmert), grāāfkrūūs (Boorsem, ... ), grāāfkrŭŭts (Nieuwenhagen), grāfkrīs (As), groafkreujes (Heers), groafkrues (Diepenbeek), groafkruis (Hoepertingen, ... ), grōāf kruis (Hoeselt), grááfkrŭŭts (Amstenrade), gròəfkròəs (Membruggen), grôofkruis (Hoeselt), het groafkrees (Eigenbilzen), jraafkrüts (Chèvremont, ... ), n groafkrees (Eigenbilzen), t graafkruts (Schinnen), é graofkrees (Eigenbilzen), nagelbeeks  graafkruuts (Schinnen), schinnen dorp  graafkruts (Schinnen), houten kruis: hoate kruis (Zonhoven), hotte krèùs (Zonhoven), houteren kruis: outere kruus (Stokkem), kruis: e krajs (Tongeren), kreès (Hasselt), kruus (Achel, ... ), kruuts (Horn, ... ), kruis op het graf: et kruts op e gráf (Montzen), kri-js oppet graaf (Bree), kroͅuəs up ət graf (Tessenderlo), kruis op e graf (Sint-Truiden, ... ), kruuets op et graaf (Baarlo), kruuts op et graaf (Holtum), kruis van het graf: kruuts van het graaf (Tegelen), stenen kruis: stiene (Zonhoven) Een grafsteen, grafzerk, grafmonument [graf-/graafsteen,-stieën,-sjtein, jraafsjtee, jraafdenkmaal?]. [N 96A (1989)] || Een houten of stenen kruis op een graf [grafkruus, graaf-/jraafkruuts?]. [N 96A (1989)] III-3-3
grafkruis add. caveau (fr.): Van Dale (FN): caveau, grafkelder.  caveau (Jeuk) Een houten of stenen kruis op een graf [grafkruus, graaf-/jraafkruuts?]. [N 96A (1989)] III-3-3
grafsteen grafsteen: graa.fstie.n (Hasselt), graafsjtein (Sittard), graafstein (Maastricht), grafstieën (Blitterswijck, ... ), grao.fstien (Zonhoven), grāfšteͅi̯nə (Eupen), groòfstein (Kortessem), vgl. "doodskist"(= zerk met afbeelding  graa.fstīē.n (Hasselt), steen: stien (Zonhoven), stieën (Castenray, ... ), zerk: zɛrk (Eupen), ook: lijkkist  zerk (Kortessem) grafsteen || grafsteen (grafzerk) || grafsteen, zerk || grafsteen; zerk || zerk III-2-2
grafzerk denkmal (du.): et deŋkmāl (Montzen), grafmonument (<fr.): graafmonement (Klimmen), graafmonnement (Maastricht), graafmonumint (Maastricht, ... ), grafsteen: `nne graafsjtèè (Gulpen), de graafsjtein (Lutterade), der grāfsjtēn (Montzen), eine graafstein (Schinnen), enne graafstein (Schinnen), graafsjein (Meijel), graafsjtee (Bocholtz, ... ), graafsjteen (Doenrade, ... ), graafsjtein (Baarlo, ... ), graafstaen (Noorbeek), graafstee (Eys), graafstein (Baarlo, ... ), graafsteîn (Mechelen-aan-de-Maas), graafstieen (Eksel, ... ), graafstiejen (Neerpelt), graafstien (Houthalen, ... ), graafstièës (Hasselt), grafsjtee (Ubachsberg, ... ), grafsteen (Gennep, ... ), grafstieen (Achel, ... ), grafstiejen (Merselo), grafstiejn (Jeuk), grafstieën (Sint-Truiden), grafstijən (Tessenderlo), grafstiən (Meijel), graofsteen (Eigenbilzen), graàfsteen (Hasselt), grāāfsjteé (Nieuwenhagen), grāāfstein (Boorsem), grāfschtein (Schimmert), grāfsteͅin (As), groafsteen (Diepenbeek, ... ), groafstein (Heers), groafstien (Zonhoven), groafstèèn (Eigenbilzen), grááfsjteen (Amstenrade), gròəfstèən (Membruggen), grôofsteen (Hoeselt), inne graafsjtee (Nieuwenhagen), inne graaëfsjteeë (Hoensbroek), jraafsjtee (Chèvremont, ... ), ne graafsjtein (Klimmen), ne graafstein (Maastricht), ne graofstèin (Tongeren), ne groafstèèn (Eigenbilzen), unne graafsjtein (Meerssen), stèr= lang  grāāfstèr (Maastricht), graftombe (<fr.): graaftòmbe (Thorn), grafzerk: eine graafzerk (Schinnen), graafzerrek (Klimmen, ... ), graafzèrek (Maastricht), graafzèrk (Maastricht), grafzɛ̄rək (Meijel), steen: ene stein (Maastricht), enne steen (Hoeselt), stieen (Eksel, ... ), stieën (Sint-Truiden), stījən (Loksbergen), tombe (fr.): tombe (Valkenburg), zerk: zerk (Thorn, ... ), zerrik (Ulestraten), zērrek (Maastricht) Een grafsteen, grafzerk, grafmonument [graf-/graafsteen,-stieën,-sjtein, jraafsjtee, jraafdenkmaal?]. [N 96A (1989)] || Een houten of stenen kruis op een graf [grafkruus, graaf-/jraafkruuts?]. [N 96A (1989)], [N 96A (1989)] III-3-3
grafzerk add. caveau (fr.): Van Dale (FN): caveau, grafkelder.  caveau (Jeuk), grafschrift: graafsjrif (Maastricht) Een grafsteen, grafzerk, grafmonument [graf-/graafsteen,-stieën,-sjtein, jraafsjtee, jraafdenkmaal?]. [N 96A (1989)] III-3-3