21758 |
grenslijn |
district:
déstrikt (L265p Meijel),
gescheid:
gescheid (Q098p Schimmert),
gesjeid (L433p Nieuwstadt),
grens:
grens (L381p Echt/Gebroek, ...
Q197p Noorbeek),
lijn:
lijn (L353p Eksel),
limiet:
lemiet (Q111p Klimmen),
reen:
*Van Dale: II. ree, 1. (gew.) greppel, afwateringsslootje in ongedraineerde bouwlanden
ree (L382p Montfort),
*Van Dale: II. ree, 1. (gew.) greppel, afwateringsslootje in ongedraineerde bouwlanden?
ree (Q202p Eys),
Van Dale: reen, (gew.) grens tussen twee akkers of percelen.
reein (Q203p Gulpen, ...
Q201p Wijlre),
reen (Q207p Epen, ...
Q077p Hoeselt,
P219p Jeuk,
Q033p Oirsbeek,
Q015p Stein,
Q112z Ten-Esschen/Weustenrade),
rein (Q039p Hoensbroek, ...
Q111p Klimmen,
Q095p Maastricht,
L424p Meeswijk,
L371p Ophoven,
Q098p Schimmert,
Q032p Schinnen,
L374p Thorn,
Q014p Urmond,
L386p Vlodrop),
riejəm (P047p Loksbergen),
scheid:
sjeid (Q111p Klimmen),
’t sjeid (L320a Ell),
(o.).
šē.t (Q202p Eys),
scheiding:
sjeijing (Q095p Maastricht)
|
de scheiding tussen twee rechtsgebieden [ree, reen] [N 90 (1982)]
III-3-1
|
23157 |
grenslijn in het baarspel |
baar:
baar (K361p Zolder),
B.v. baarspelen, baar halen.
bā:r (L424p Meeswijk),
Sub bare.
baar (L360p Bree),
WNT II1, kol. 820-821: baar, sluitboom.
bār (P213p Niel-bij-St.-Truiden)
|
[I]. Baar: 2. Streep getrokken als grenslijn in een soort van krijgertjesspel. || Baar: **4. Grens bij een kinderspel. || I, 3. Grenslijn bij het krijgertjesspel "baare". || Streep.
III-3-2
|
33657 |
grenssteen, grenspaal |
drijfsteen:
drī.fstęi̯n (Q192p Margraten),
eigen steen:
ęi̯gǝ stęi̯n (L368p Neeroeteren),
gescheid:
gǝsxęi̯t (L265b Kronenberg),
gǝšęi̯t (L330p Herten),
gescheidpaal:
gǝsxęi̯tpǭl (L370p Kessenich),
gǝšęi̯tpǭl (L369p Kinrooi),
(mv)
gǝšęi̯tpø̜̄l (L270p Tegelen),
gǝšęi̯tpēǝl (L290p Panningen),
gescheidspaal:
gǝšęi̯tspǭl (L295p Baarlo, ...
L332p Maasniel,
L420p Rotem),
(mv)
gǝsxęi̯tspø̜̄l (L322a Nunhem),
gescheidsteen:
gǝsxęi̯tstęi̯n (L371p Ophoven, ...
L266p Sevenum),
(mv)
gǝsxē̜i̯tstīn (L246p Horst),
grensbrik:
grɛnsbrek (L428p Born),
grenspaal:
grɛnspǭl (L295p Baarlo, ...
L324p Baexem,
Q083p Bilzen,
L316p Kaulille,
L368p Neeroeteren,
L415p Opoeteren,
L290p Panningen,
Q098p Schimmert,
L432p Susteren,
L270p Tegelen,
L318b Tungelroy),
jręnsøǭl (Q121c Bleijerheide, ...
Q211p Bocholtz),
(mv)
grɛnspø̜̄l (L324p Baexem, ...
L429a Berg,
Q027p Doenrade,
L381p Echt,
L322p Haelen,
L209p Merselo,
L322a Nunhem,
L290p Panningen,
L373p Roosteren,
Q014p Urmond),
grenspaaltje:
grɛnspø̜̄lkǝ (L314p Overpelt),
grenssteen:
grenssteen (L164p Gennep, ...
K316p Heppen,
L163p Ottersum),
grɛnsstin (P057p Kuringen),
grɛnsstiǝn (L215p Blitterswijck, ...
L352p Hechtel,
L355p Peer),
grɛnsstęi̯n (L288c Eind, ...
L368p Neeroeteren,
Q012p Rekem,
L268p Velden),
grɛnsstīn (L363p Ellikom, ...
Q002p Hasselt,
L312p Neerpelt),
grɛnsstīǝn (K357p Paal),
grɛnsštęi̯n (L329p Roermond),
grɛ̄nsstɛ̄i̯n (Q178p Val-Meer),
hoekpaal:
hōkpōl (L372p Maaseik, ...
L288a Ospel),
hūkpǭl (L265p Meijel),
(mv)
hōkpø̜̄l (L371p Ophoven),
hǫu̯kpø̜̄l (L434p Limbricht),
hoeksteen:
huksten (Q083p Bilzen),
hōkstęi̯n (L419p Elen, ...
L356p Grote-Brogel),
klauw:
klau̯ (Q192p Margraten),
landpaal:
lanjtjpǭl (L332p Maasniel),
(mv)
lanjtjpø̜̄l (L331b Boukoul, ...
L331p Swalmen),
limietsteen:
lǝmī.tstēǝn (Q089p Martenslinde),
lǝmītstęi̯n (Q088p Lanaken),
paal:
pōl (Q003p Genk, ...
L288a Ospel),
pǭl (Q035p Brunssum, ...
L429p Guttecoven,
L328p Heel,
Q113p Heerlen,
L291p Helden,
L330p Herten,
L426z Holtum,
L289a Hushoven,
L289b Leuken,
P046p Linkhout,
L377p Maasbracht,
L372p Maaseik,
P045p Meldert,
Q019a Neerbeek,
L321p Neeritter,
L368p Neeroeteren,
L371p Ophoven,
L415p Opoeteren,
L288a Ospel,
L387p Posterholt,
L420p Rotem,
Q015p Stein,
L374p Thorn,
Q005p Zutendaal),
(mv)
pø̜̄l (L426p Buchten, ...
L383p Melick,
L288p Nederweert,
L294p Neer,
Q117p Nieuwenhagen,
Q033p Oirsbeek,
L290p Panningen,
L331p Swalmen,
Q112z Ten Esschen,
Q117a Waubach,
L289p Weert),
pǭlǝ (L366p Gruitrode),
pǭlǝn (P046p Linkhout),
paal met getuigen:
pǭl męt ˲gǝtȳgǝ (L369p Kinrooi),
paalsteen:
paalsteen (L413p Helchteren),
pau̯lstīǝn (P219p Jeuk),
poęlstēn (Q077p Hoeselt, ...
Q155p Werm),
poǝlstin (P056p Stokrooie),
poǝlstēn (Q072p Beverst),
poǝlstīǝn (L315p Kleine-Brogel),
puǝlstin (L414p Houthalen),
pu̯ǫlstin (Q001p Zonhoven),
pālstęi̯n (L358p Reppel),
pālstīn (Q002p Hasselt),
pālstīǝn (K357p Paal),
pōlstin (P056p Stokrooie),
pōlstē.n (Q003p Genk),
pōlstęi̯n (L359p Beek, ...
L317p Bocholt,
L360p Bree,
L366p Gruitrode,
L364p Meeuwen,
L368p Neeroeteren,
L362p Opitter,
L415p Opoeteren,
L358p Reppel,
L361p Tongerlo,
Q005p Zutendaal),
pōǝlstin (L414p Houthalen, ...
Q001p Zonhoven),
pōǝlstinj (Q001p Zonhoven),
pōǝlstēi̯n (Q072p Beverst),
pōǝlstēn (Q083p Bilzen),
pōǝlstī.ǝn (L313p Sint Huibrechts Lille),
pǫlstei̯n (L358p Reppel),
pǫǝlstīǝn (L286p Hamont),
pǭlstiǝn (L282p Achel, ...
L353p Eksel,
L352p Hechtel,
K360p Heusden,
L316p Kaulille,
L312p Neerpelt,
L314p Overpelt,
K361p Zolder),
pǭlstęi̯.n (L416p Opglabbeek),
pǭlstęi̯n (L417p As, ...
L317p Bocholt,
L360p Bree,
L363p Ellikom,
L356p Grote-Brogel,
L366p Gruitrode,
L364p Meeuwen,
L367p Neerglabbeek,
L418p Niel-bij-As,
L416p Opglabbeek,
L365p Wijshagen),
pǭlstīn (L354p Wijchmaal),
pǭlstīǝn (K359p Koersel),
pǭǝlsti.ǝn (L316p Kaulille),
pǭǝlstiǝn (L286p Hamont, ...
L312p Neerpelt),
pǭǝlstīn (K359p Koersel),
pǭǝlstīǝn (L282p Achel),
(mv)
pø̜̄lstēn (L355p Peer),
pø̜lstīn (L355p Peer),
pōlstinǝn (Q001a Oud-Winterslag),
pǭlstīǝnǝ (K318p Berverlo),
reen:
rin (P176p Sint-Truiden),
rēn (P057p Kuringen),
rē̜.n (Q200p s-Gravenvoeren, ...
Q247p Sint-Martens-Voeren,
Q247a Sint-Pieters-Voeren),
reenpaal:
rēnpǭl (P057p Kuringen),
ręi̯npǭl (L424p Meeswijk, ...
Q097p Ulestraten),
ręi̯npǭǝl (L422p Lanklaar),
(mv)
ręi̯npøǝlǝ (Q002p Hasselt),
ręi̯npø̜̄l (L421p Dilsen),
reensteen:
rei̯nstī.n (Q002p Hasselt),
renstēn (Q157a Overrepen),
rimstīn (P211p Waasmont, ...
P212p Walshoutem),
rinsti.ǝn (P181p Muizen),
rinstin (P169p Attenhoven, ...
P218p Borlo,
P175p Gingelom,
P171p Landen,
P046p Linkhout,
P164p Neerhespen,
P052p Schulen),
rinstiǝn (P214p Montenaken),
rinstēn (P116p Gorsem),
rinstīǝn (P176p Sint-Truiden),
rię.nstiǝ.n (Q240p Lauw),
riǝnstiǝn (P179p Aalst, ...
P113p Binderveld,
P224p Boekhout,
P049p Donk,
P115p Duras,
P173p Halmaal,
P180p Kerkom,
P176a Melveren,
P117p Nieuwerkerken,
P107a Rummen,
P176p Sint-Truiden,
P174p Velm,
P172p Wilderen,
P044p Zelem),
riǝnstēn (P155p Goetsenhoven),
rāi̯nstāi̯n (P198p Sint-Genesius-Rode),
rē.nstei̯n (Q161p Piringen, ...
Q075p Vliermaalroot,
Q155p Werm),
rē.nstē.n (Q242p Diets-Heur, ...
Q086p Eigenbilzen,
Q174p Herderen,
Q188p Kanne,
Q180p Mal,
Q155a Neerrepen,
Q175p Riemst,
Q168a Rijkhoven,
Q076p Romershoven,
Q241p Rutten,
Q154p Sint-Huibrechts-Hern,
Q181p Sluizen,
Q178p Val-Meer,
Q172p Vroenhoven),
rē.nstēn (Q080p Vliermaal),
rē.nstēǝn (Q089p Martenslinde),
rē.nstęi̯.n (Q162p Tongeren),
rē.nštē. (Q116p Simpelveld),
rē.stē.n (Q170p Grote-Spouwen, ...
Q090p Mopertingen),
rē.stēn (Q084p Waltwilder),
rē.stēǝ (Q171p Vlijtingen),
rē.stɛi̯n (Q091p Veldwezelt),
rē.stɛ̄n (Q094p Hees),
rē.ŋstęi̯.n (Q162p Tongeren),
rēi̯nstin (P056p Stokrooie),
rēnstin (P055p Kermt, ...
P054p Spalbeek,
P058p Stevoort,
P056p Stokrooie),
rēnstē (Q118p Schaesberg),
rēnstē.n (Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
rēnstēn (Q071p Diepenbeek, ...
Q158p Riksingen),
rēnstēǝn (P119p Sint-Lambrechts-Herk),
rēnstē̜n (Q188p Kanne),
rēnstī.n (Q002p Hasselt),
rēnstīn (P053p Berbroek, ...
Q002p Hasselt),
rēnštē (Q113p Heerlen, ...
Q204a Mechelen),
rēnštēn (Q192p Margraten),
rēnštęi̯n (Q198b Oost-Maarland),
rēstē (Q091p Veldwezelt),
rēstēn (Q089p Martenslinde, ...
P044p Zelem),
rēstēǝn (Q087p Gellik),
rēǝštēǝ (Q203a Reijmerstok),
rē̜nstē̜n (Q169p Membruggen, ...
Q187p Sint Pieter),
rē̜nštē̜n (Q196a Banholt, ...
Q191p Cadier,
Q196p Mheer),
ręi̯.nstęi̯.n (Q167p Koninksem, ...
Q010p Opgrimbie,
Q162p Tongeren,
Q013p Uikhoven,
Q168p ɛ'S-Herenelderen'),
ręi̯nstin (P057p Kuringen, ...
P058p Stevoort,
P118a Wijer),
ręi̯nstē.n (Q177p Millen),
ręi̯nstēn (Q187a Heugem, ...
L422p Lanklaar),
ręi̯nstęi̯n (P120p Alken, ...
P187p Berlingen,
Q156p Borgloon,
Q159p Broekom,
Q007p Eisden,
P186p Gelinden,
Q018p Geulle,
Q153p Gors-Opleeuw,
P184p Groot-Gelmen,
Q156a Groot-Loon,
Q079p Guigoven,
P195p Gutschoven,
P197p Heers,
Q164p Heks,
P188p Hoepertingen,
Q165p Hopmaal,
Q157p Jesseren,
Q152p Kerniel,
Q074p Kortessem,
P118p Kozen,
Q088p Lanaken,
L422p Lanklaar,
Q009p Maasmechelen,
L424p Meeswijk,
Q096c Neerharen,
Q010p Opgrimbie,
P222p Opheers,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
Q096d Smeermaas,
L423p Stokkem,
P121p Ulbeek,
Q166p Vechmaal,
P192p Voort,
Q078p Wellen,
Q073p Wimmertingen,
Q079a Wintershoven,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler,
P177p Zepperen),
ręi̯nštęi̯.n (Q111p Klimmen),
ręi̯nštęi̯n (Q193p Gronsveld, ...
Q111q Ransdaal,
Q099q Rothem,
Q097p Ulestraten,
Q101p Valkenburg),
ręi̯ǝnstęi̯n (P195p Gutschoven),
ręnstiǝn (Q002c Bokrijk),
ręǝnstęǝn (P220p Mechelen-Bovelingen, ...
P223p Rukkelingen-Loon),
rīnstīn (P048p Halen, ...
P050p Herk-de-Stad,
P214p Montenaken,
P176p Sint-Truiden),
rīǝnstiǝn (P175p Gingelom, ...
P047p Loksbergen),
rīǝnstīǝn (P218p Borlo, ...
P178p Brustem,
P182p Buvingen,
P175p Gingelom,
P048p Halen,
P219p Jeuk,
P177a Ordingen,
P227p Vorsen),
(mv)
ręi̯nštęŋ (Q197p Noorbeek, ...
Q197a Terlinden),
schedenpaal:
sxiǝnpǭl (K353p Tessenderlo),
schedensteen:
sxiǝnstiǝn (K315p Oostham),
schee:
schee (P051p Lummen),
scheepaal:
sxiǝpǭl (K314p Kwaadmechelen, ...
P045p Meldert),
scheesteen:
sxiǝstīǝn (K353p Tessenderlo),
scheidingspaal:
šęi̯eŋspǭl (L420p Rotem),
(mv)
šęi̯deŋspø̜̄l (L383p Melick),
scheidpaal:
sxęi̯tpǭl (L369p Kinrooi),
sxęi̯tpǭǝl (L286p Hamont),
sxętpǭl (K353p Tessenderlo),
šęi̯tpǭl (L318b Tungelroy),
(mv)
šęi̯tpø̜̄l (L324p Baexem, ...
L319p Molenbeersel),
scheidspaal:
sxęi̯tspǭl (K360p Heusden, ...
L271p Venlo),
šeitspǭl (L372p Maaseik, ...
L362p Opitter),
(mv)
sxęi̯tspø̜̄l (L268p Velden),
scheidsteen:
sxęi̯stęi̯n (L419p Elen),
sxęi̯tstiǝn (L247p Broekhuizen, ...
L214p Wanssum),
sxęi̯tstē̜i̯ǝn (K278p Lommel),
scheilingpaal:
šęi̯.leŋpōl (L415p Opoeteren),
scheilingspaal:
šęi̯leŋspǭl (L368p Neeroeteren),
scheipaal:
sxē̜i̯pǫǝl (K278p Lommel),
sxęi̯pāl (K278a Stevensvennen),
sxęi̯pǭl (L268p Velden),
sxɛi̯pǭl (K278p Lommel),
scheisteen:
sxāi̯stīǝn (K318p Berverlo),
sxē̜stēi̯ǝn (K278p Lommel),
sxęi̯steǝn (L211p Leunen),
sxęi̯stiǝn (L286p Hamont),
sxęi̯stēn (L164p Gennep, ...
L159a Middelaar,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
K278a Stevensvennen),
sxęi̯stęi̯n (L268p Velden),
(mv)
skęi̯stiǝnǝn (K357p Paal),
sxē̜stiǝnǝn (K358p Beringen),
steen:
stiǝn (L265p Meijel),
stęi̯n (L320a Ell, ...
L322p Haelen,
L420p Rotem,
L318b Tungelroy,
L271p Venlo),
stīǝn (L244c America),
štęi̯n (L330p Herten),
steen van het gescheid:
(mv)
stīǝn van ǝt gǝsxē̜i̯t (L246p Horst),
stenen paal:
(mv)
štēnǝ pø̜̄l (Q033p Oirsbeek),
strijkpaal:
štrikpǭl (L332p Maasniel),
veldsteen:
vɛltstiǝn (L414p Houthalen),
vrijrijs:
vręjrīs (Q113p Heerlen)
|
De steen of paal die de grens tussen akkers aangeeft. Langs de grenzen van landerijen worden meest op de hoeken, maar ook op verschillende plaatsen elders dergelijke dikke stenen of palen geplaatst als grensmerkteken. [N 11, 9; JG 1b, 1c, 2c; L 35, 87; L 41, 24; monogr.]
I-8
|
33656 |
grensstrook langs een akker |
akkerweg:
akǝrwēx (L288a Ospel),
begraasde kant:
bǝgrǭzdǝ kánt (K357p Paal),
bǝgrǭǝzdǝ kant (K359p Koersel),
berm:
berm (L322p Haelen, ...
Q187a Heugem,
Q117p Nieuwenhagen,
Q187p Sint Pieter),
bermakker:
bɛrǝmakǝr (K353p Tessenderlo),
boord:
bārt (Q192p Margraten),
bōrt (L291p Helden, ...
L318b Tungelroy),
būǝrt (L289a Hushoven),
bǭrt (L324p Baexem),
boordje:
bø̄rtjǝ (L324p Baexem, ...
L320a Ell),
braak hoofdpand:
brǭk hypant (P107a Rummen),
brauw:
brau̯ (L244c America, ...
L246p Horst),
brǫi̯ (L331b Boukoul, ...
L331p Swalmen),
brǫu̯ (L265b Kronenberg, ...
L266p Sevenum),
brǭu̯ (L211p Leunen),
brauw tussenbeide:
brǭi̯ tø̜sǝbęi̯ (L331b Boukoul, ...
L331p Swalmen),
broek:
brōk (L428p Born),
doorvaart:
dūrvāt (P055p Kermt),
dries:
drēs (L324p Baexem, ...
L320a Ell,
L322p Haelen,
L322a Nunhem,
L374p Thorn),
driesje:
drēskǝ (L324p Baexem, ...
L318p Stramproy,
L374p Thorn),
graaf:
graaf (Q035p Brunssum, ...
Q191p Cadier,
Q027p Doenrade,
L429p Guttecoven,
Q113p Heerlen,
Q111p Klimmen,
L434p Limbricht,
Q204a Mechelen,
L294p Neer,
Q019a Neerbeek,
L368p Neeroeteren,
Q197p Noorbeek,
Q033p Oirsbeek,
Q198b Oost-Maarland,
Q111q Ransdaal,
Q203a Reijmerstok,
Q118p Schaesberg,
Q112z Ten Esschen,
Q197a Terlinden,
Q014p Urmond,
Q101p Valkenburg),
gracht:
gracht (Q160p Bommershoven, ...
P175p Gingelom,
Q187p Sint Pieter,
Q162p Tongeren),
grachtkant:
gráxkant (Q002p Hasselt),
graskant:
graskant (K353p Tessenderlo),
grāskant (L424p Meeswijk),
grāskaŋk (L270p Tegelen),
groene reen:
grø̄nǝ rēn (Q198b Oost-Maarland),
groene weg:
groene weg (L192a Siebengewald),
groes:
grōs (L271p Venlo),
grōst (L324p Baexem),
grūs (Q002a Godschei, ...
L159a Middelaar),
grǫi̯s (Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
groeskant:
groskant (L268p Velden),
grōskaŋk (L270p Tegelen),
grǫǝskānt (L314p Overpelt),
groesrand:
grōsrant (L268p Velden),
halve reen:
halvǝ ręi̯n (P188p Hoepertingen),
hāvǝ rē.n (Q090p Mopertingen),
hazenwei:
hoazǝwęi̯ (Q081p Schalkhoven),
hegkant:
hęxkānt (L286p Hamont),
hoekse plak:
hōksǝ plak (L250p Arcen),
hoofdbed:
hø̜x˱bęt (K278a Stevensvennen),
houtkant:
hātkānt (K278p Lommel),
kammetje:
kɛmkǝ (P057p Kuringen, ...
P058p Stevoort),
kant:
kant (P048p Halen),
kānt (L164p Gennep, ...
L163p Ottersum),
keerstuk:
kiǝrstø̜k (L269p Blerick),
kleef:
kleef (L291p Helden, ...
L426z Holtum,
Q019a Neerbeek),
langs de reen:
lɛŋs ˲dǝ rɛi̯.n (Q005p Zutendaal),
mestweg:
mestwē̜x (L271p Venlo),
męswiɛ.x (L419p Elen),
męswē̜x (L295p Baarlo, ...
L331p Swalmen),
paadje:
pø̜̄i̯kǝ (L314p Overpelt),
paardswei:
pē̜rtswē̜i̯ (L286p Hamont),
pad:
pat (K278p Lommel, ...
K353p Tessenderlo),
rabat:
ra`bat (P195p Gutschoven
[(tussen hofweg en perceel)]
),
rǝbat (P195p Gutschoven),
rauwe reen:
rōu̯ǝ rēn (Q117p Nieuwenhagen, ...
Q116p Simpelveld),
reen:
re.n (Q163p Berg, ...
Q072p Beverst,
Q083p Bilzen,
Q071p Diepenbeek,
Q007p Eisden,
Q087p Gellik,
Q170p Grote-Spouwen,
Q174p Herderen,
Q077p Hoeselt,
Q157p Jesseren,
Q169p Membruggen,
Q155a Neerrepen,
Q161p Piringen,
Q168a Rijkhoven,
Q154p Sint-Huibrechts-Hern,
Q162p Tongeren,
Q080p Vliermaal,
Q075p Vliermaalroot,
Q155p Werm),
reen (P051a Bolderberg),
rei̯ǝn (K278p Lommel),
rin (P175p Gingelom, ...
L413p Helchteren,
L414p Houthalen
[(van willekeurige breedte)]
,
Q001a Oud-Winterslag,
P056p Stokrooie,
Q001p Zonhoven),
rinj (Q001p Zonhoven),
riǝ.n (L355a Linde, ...
L355p Peer),
riǝn (P049p Donk, ...
L413p Helchteren,
L315p Kleine-Brogel
[(ongeveer 50 cm breed)]
,
P176p Sint-Truiden,
P044p Zelem),
ryǝn (K318p Berverlo),
rē (Q091p Veldwezelt),
rēn (Q121c Bleijerheide, ...
Q211p Bocholtz,
Q002c Bokrijk,
Q035p Brunssum,
Q003p Genk,
Q039p Hoensbroek
[(om op een ingesloten akker te kunnen komen)]
,
Q074p Kortessem,
Q204a Mechelen,
Q117p Nieuwenhagen,
Q117a Waubach),
rēǝ.n (Q072p Beverst, ...
Q083p Bilzen
[(2-3 m breed)]
,
Q089p Martenslinde,
Q082p Munsterbilzen),
rēǝn (K278p Lommel
[(servituutweg)]
),
rē̜ ̝n (Q191p Cadier),
rē̜.n (Q188p Kanne),
rē̜i̯n (P222p Opheers),
rē̜n (Q085p Hoelbeek),
rē̜ǝn (Q086p Eigenbilzen),
ręi̯.n (L417p As
[(keerstrook)]
, ...
L359p Beek,
L317p Bocholt,
L360p Bree,
L421p Dilsen,
L419p Elen,
L356p Grote-Brogel,
L366p Gruitrode,
L370p Kessenich,
L369p Kinrooi,
Q088p Lanaken,
L422p Lanklaar,
L372p Maaseik,
L424p Meeswijk,
L364p Meeuwen,
L319p Molenbeersel,
L367p Neerglabbeek,
L368p Neeroeteren,
L418p Niel-bij-As,
L416p Opglabbeek,
L362p Opitter,
L415p Opoeteren,
L358p Reppel,
L420p Rotem
[(grens zo breed als de twee à drie laatste voren)]
,
Q162p Tongeren,
L361p Tongerlo,
L318b Tungelroy,
L365p Wijshagen,
Q168p ɛ'S-Herenelderen'),
ręi̯n (Q160p Bommershoven
[(zowel akker- als weidegrens)]
, ...
L426p Buchten,
Q153p Gors-Opleeuw,
Q079p Guigoven,
P188p Hoepertingen,
L426z Holtum,
P118b Kortenbos,
Q197p Noorbeek,
Q111q Ransdaal,
Q012p Rekem,
P189p Rijkel,
Q099q Rothem,
Q096d Smeermaas,
Q015p Stein,
L432p Susteren,
Q197a Terlinden,
Q013p Uikhoven,
P121p Ulbeek,
Q014p Urmond,
Q078p Wellen,
Q079a Wintershoven,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
ręi̯nǝ (L321p Neeritter),
ręi̯ǝ.n (L372p Maaseik),
rīn (P048p Halen, ...
P176p Sint-Truiden),
rīǝ.n (L282p Achel, ...
L286p Hamont,
L316p Kaulille,
L312p Neerpelt
[(40-50 cm breed)]
,
L314p Overpelt,
L313p Sint Huibrechts Lille
[(idem)]
),
rīǝn (L353p Eksel, ...
P175p Gingelom,
P118a Wijer),
rɛi̯.n (Q005p Zutendaal),
r˙iǝn (L352p Hechtel),
reenkant:
rēkānt (Q093p Rosmeer),
rēnkānt (Q020p Sittard),
rē̜nkānt (L282p Achel),
reenkeer:
reenkeer (Q086p Eigenbilzen),
reentje:
ręi̯.njkǝ (L361p Tongerlo),
ręi̯nkǝ (L359p Beek, ...
L356p Grote-Brogel),
reifel:
ręi̯.fǝl (L368p Neeroeteren),
ręi̯fǝl (L286p Hamont, ...
L289a Hushoven,
L316p Kaulille,
L289b Leuken,
L288a Ospel),
riem:
rim (L414p Houthalen, ...
P051p Lummen),
ryǝm (K316p Heppen),
rēi̯m (Q222p Vaals),
rēm (Q035p Brunssum, ...
Q098p Schimmert),
ręi̯m (L356p Grote-Brogel),
rīm (K361p Zolder),
riempje:
rimkǝ (K360p Heusden, ...
K359p Koersel
[(40 cm breed)]
,
P056p Stokrooie),
schaapsgroes:
šǭpsgrōs (L322p Haelen),
schaapswei:
šǭpswęi̯ (L332p Maasniel),
scheidelreen:
šęi̯gǝlręi̯.n (L416p Opglabbeek),
scheiding:
sxę ̞i̯eŋ (L209p Merselo),
scheidingsgrachtje:
scheidingsgrachtje (L416p Opglabbeek),
scheidweg:
sxęi̯twēx (L215p Blitterswijck, ...
L214a Geysteren,
L217p Meerlo,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
scheilingreen:
šęi̯.leŋręi̯.n (L362p Opitter),
scheilingreentje:
šęi̯.leŋręi̯nkǝ (L363p Ellikom),
scheilingsreen:
šę.leŋsręi̯.n (L364p Meeuwen),
scheilingsreentje:
šęi̯.leŋsręi̯.nkǝ (L365p Wijshagen),
scheipand:
sxęi̯pānt (L314p Overpelt),
scheireen:
sxē̜.rin (L413p Helchteren),
sxē̜rin (L355a Linde),
sxē̜riǝn (L354p Wijchmaal),
scheiriem:
sxērim (L414p Houthalen
[(40 cm breed)]
),
sxērīm (L414p Houthalen),
sxē̜rim (L413p Helchteren),
sxɛ̄rīm (K358p Beringen),
schoor:
sxǫu̯ǝr (K278p Lommel),
šōr (L321p Neeritter),
šǫr (L324p Baexem, ...
L322p Haelen,
L322a Nunhem),
schuine reen:
šǫu̯nǝ rēn (Q113p Heerlen),
spatie:
spǭsi (Q003p Genk),
spoor:
spoor (P044p Zelem),
talud:
talud (L322a Nunhem, ...
Q099q Rothem,
Q097p Ulestraten),
tussenreen:
tøsǝnriǝn (L282p Achel),
uitweg:
ytwęx (L163a Milsbeek, ...
L163p Ottersum),
ūtwęx (L250p Arcen),
vaart:
vāt (P049p Donk, ...
P056p Stokrooie),
vō ̞.t (P057p Kuringen),
vǭ.rt (Q086p Eigenbilzen),
vǭ.t (P058p Stevoort),
veldvaart:
vɛlt˲vāt (P050p Herk-de-Stad),
veldweg:
veldweg (L352p Hechtel, ...
L355a Linde),
voordeel:
vi̯ødǝl (Q074p Kortessem),
vi̯ō.l (P118p Kozen, ...
P177p Zepperen),
vi̯ǫ.l (Q002a Godschei, ...
Q002p Hasselt,
P055p Kermt,
P057p Kuringen
[(2-3 m breed)]
,
P052p Schulen,
P058p Stevoort,
P056p Stokrooie,
P118a Wijer,
Q073p Wimmertingen),
vi̯ǫl (P049p Donk, ...
P050p Herk-de-Stad),
vi̯ǫldǝr (K315p Oostham),
vi̯ǭ.l (P120p Alken, ...
P053p Berbroek,
P119p Sint-Lambrechts-Herk),
vyǝ.l (Q001p Zonhoven),
vyǝl (K318p Berverlo, ...
P048p Halen,
K314p Kwaadmechelen
[(tot 2 m breed)]
,
P046p Linkhout,
P045p Meldert,
K315p Oostham,
K357p Paal,
K353p Tessenderlo
[(verschillende afmetingen)]
),
vȳi̯ǝl (K314p Kwaadmechelen, ...
K353p Tessenderlo),
vø̄l (P107a Rummen),
vø̄rdǝl (Q015p Stein),
vø̄rǝl (L314p Overpelt),
vø̄ǝl (P044p Zelem),
vēǝ.l (P051a Bolderberg, ...
P056p Stokrooie),
vēǝl (K360p Heusden, ...
Q001p Zonhoven),
vęi̯ǝl (K359p Koersel, ...
K357p Paal),
vīǝl (P051p Lummen),
voordeeltje:
vi̯ø̜lkǝ (Q001p Zonhoven),
vi̯ǫ.lkǝ (Q071p Diepenbeek, ...
Q001p Zonhoven),
vīǝlkǝ (P051p Lummen),
vooreind van gras:
vø̜rē̜nt ˲van gras (L165p Heijen),
voorling:
voorling (P175p Gingelom, ...
L422p Lanklaar),
voorlingsweg:
vyǝrleŋswē̜x (Q113p Heerlen
[(weg waarop verschillende wendakkers uitkomen)]
),
vuile kant:
vø̜̄lǝ kānt (K278p Lommel),
wal:
wa.l (L295p Baarlo, ...
L290p Panningen),
wal (L322p Haelen, ...
L387p Posterholt),
weg:
wē̜.x (L324p Baexem),
weitje:
węi̯kǝ (Q198b Oost-Maarland),
welgracht:
welgracht (Q071p Diepenbeek),
zoom:
zó̜u̯.m (L364p Meeuwen, ...
L368p Neeroeteren
[(gebruikt om spurrie op te zaaien)]
),
zǭm (L295p Baarlo)
|
Een strookje niet bewerkte grond tussen twee akkers. Gezien het feit dat een akker vier zijden heeft, kan men in principe een onderscheid maken tussen de onbewerkte grond in de lengterichting van de akker en aan de kop van de akker. Indien de strook in de lengterichting van de akker alleen als grens dienst doet, is zij ongeveer een halve meter breed; dient zij ook als doorgang voor voertuigen, dan kan zij twee tot vier meter breed zijn (L 322, 369, 415, P 49, 57). De strook aan de kop van de akker wordt niet alleen gebruikt als keerstrook voor de ploeg (de zogenaamde wendakker), maar ook als weitje waar schapen (L 322) of koeien (L 360, P 119) kunnen grazen. Vaak ook is deze grond begroeid met struikgewas (L 419, Q 5, 72, 74, 75, 76, 79, 80, 83, 84, 85, 153, 154, 155a, 160, 168) of bomen (Q 169). Uit de opgaven blijkt echter vaak niet welk van de voornoemde grenzen bedoeld wordt. Daarom is in het lemma geen onderscheid gemaakt tussen de verschillende grenzen; alleen als de zegslieden specifieke informatie met betrekking tot dit punt hebben vermeld, wordt dit per plaats opgenomen. Daarbij moet echter nooit uit het oog worden verloren, dat het hier gaat om een verouderd begrip. Naarmate de landbouw intensiever is geworden, zijn de oneconomische grensstroken, voor zover niet als toe- of doorgangsweg noodzakelijk, geheel verdwenen. [JG 1a, 1b, 1c, 2a-2, 2, 2b-4, 5, 2c; N 11, 7a; N 11, 7b; A 33, 11; A 33, 12, A33, 14a; A 33, 14b; monogr.; div.]
I-8
|
24979 |
grenzen |
aaneen:
aa ee (Q035p Brunssum),
aan ein (L332p Maasniel),
aanein (L329p Roermond),
aanéén (L331p Swalmen),
aaneengrenzen:
anengrenze (L216p Oirlo),
aonein grenze (Q095p Maastricht),
aaneenliggen:
anenligge (L216p Oirlo),
aoneinliGə (Q095p Maastricht),
aaneensluiten:
aonein slete (Q095p Maastricht),
aangrenzend:
aagrenzend (Q034p Merkelbeek),
aangrenzend (L271p Venlo),
aanpalen:
aanpoale (L289p Weert),
aanraken:
áán-ráákə (L416p Opglabbeek),
geer:
gair (L294p Neer),
gescheid:
gescheid (L266p Sevenum),
geschjeid (L383p Melick),
grenzen:
grens (Q095p Maastricht, ...
Q098p Schimmert,
L374p Thorn),
grense (Q111p Klimmen),
grenst (L265p Meijel),
grenze (Q027p Doenrade, ...
L381p Echt/Gebroek,
L320a Ell,
Q021p Geleen,
Q018p Geulle,
L330p Herten (bij Roermond),
L321a Ittervoort,
L267p Maasbree,
L267p Maasbree,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
L217p Meerlo,
L294p Neer,
Q197p Noorbeek,
L381b Pey,
L387p Posterholt,
L299p Reuver,
L329p Roermond,
Q098p Schimmert,
L266p Sevenum,
Q020p Sittard,
L432p Susteren,
Q112z Ten-Esschen/Weustenrade,
Q197a Terlinden,
L374p Thorn,
L318b Tungelroy,
L318b Tungelroy,
L210p Venray,
Q117a Waubach),
grenze(n) (L268p Velden),
grenzen (L300p Beesel, ...
L269p Blerick,
L428p Born,
L360p Bree,
Q027p Doenrade,
Q086p Eigenbilzen,
L353p Eksel,
Q202p Eys,
Q203p Gulpen,
Q039p Hoensbroek,
Q203b Ingber,
L424p Meeswijk,
L288a Ospel,
Q032p Schinnen,
Q015p Stein,
Q001p Zonhoven),
grenzə (L300p Beesel, ...
Q027p Doenrade,
L326p Grathem,
L246p Horst,
Q109p Hulsberg,
L320b Kelpen,
L364p Meeuwen,
L299p Reuver),
grenzən (Q014p Urmond),
grènzə (Q207p Epen, ...
L429p Guttecoven,
L328p Heel,
Q113p Heerlen,
Q095p Maastricht,
L382p Montfort,
L329p Roermond,
L432p Susteren,
L271p Venlo),
grénzə (Q117p Nieuwenhagen),
jrenze (Q121p Kerkrade),
neveneenliggen:
neevənein (Q095p Maastricht),
neëve ee liGGe (Q112c Kunrade),
nêvenee ligge (Q077p Hoeselt),
palen:
paole (Q021p Geleen),
raken:
rake (L318b Tungelroy),
reigenen:
riegənə (P047p Loksbergen),
reinen:
reene (Q196p Mheer),
reenə (Q033p Oirsbeek),
reenən (Q071p Diepenbeek),
reie (Q203p Gulpen),
rein (Q203p Gulpen, ...
Q203b Ingber),
reine (Q102p Amby, ...
Q111p Klimmen,
Q111p Klimmen,
Q095p Maastricht,
Q197p Noorbeek,
Q197a Terlinden,
Q201p Wijlre),
reinen (L371p Ophoven),
reinən (Q095p Maastricht),
reëne (Q117a Waubach),
rēīnə (Q095p Maastricht),
riene (P219p Jeuk),
rèjne (L417p As),
réinen (Q032p Schinnen),
(reinstieën) vroeger; = grenssteen.
reine (L245b Tienray),
reinen aan:
reine əon ... (Q095p Maastricht),
reinə aan (Q098p Schimmert),
tegenaan grenzen:
tegenein aon grense (Q095p Maastricht),
tegeneenliggen:
taegenein ligge (Q039p Hoensbroek),
teegə èn liggə (L265p Meijel),
tegenein (liggen) (L382p Montfort),
teige ein (liggen) (L386p Vlodrop),
teͅ.gənē. l‧iqə (Q202p Eys),
tiggen-èn ligge (L216p Oirlo),
tègə-n-én liggə (L164p Gennep),
téGənein liGə (L329a Kapel-in-t-Zand)
|
tegen elkaar liggen, gezegd van stukken land of staten [grenzen, renen] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
27201 |
greppel |
watergraaf:
wātǝrjrāf (Q255p Kelmis)
|
Greppel in de bodem van mijngangen voor de afwatering. Zo''n greppel werd vooral toegepast bij een grote watertoevloed. [monogr.]
II-4
|
32639 |
greppelploeg |
greppelploeg:
grɛpǝl[ploeg] (K278p Lommel, ...
L248p Lottum,
L270p Tegelen),
opzouwploeg:
ǫp˲zǫu̯plux (L282p Achel),
schietploeg:
sxitplux (K353p Tessenderlo
[(om de voren te openen)]
),
vleugelploeg:
vlø̄gǝlplōx (L246p Horst, ...
L248p Lottum),
vorenploeg:
vō ̞rǝplōx (L266p Sevenum),
vōrǝplōx (L248p Lottum)
|
Met de in dit lemma vermelde termen wordt een ploeg bedoeld die voorzien is van een vleugelschaar ofwel boven een pijlvormige schaar een naar links en een naar rechts werkend riester heeft, die van voren tegen elkaar staan. Met zulk een ploeg - die veel overeenkomst vertoont met en mogelijk ook bruikbaar is als de elders te behandelen aanaardploeg - worden water-, loop- en grensvoren op het land en afwateringsgreppels in de weide getrokken of bestaande greppels uitgeploegd. [N 11, 30 + 32e add.; N 11A, 83a]
I-1
|
26926 |
greppels graven |
grebben graven:
grebǝ grāvǝ (L244b Griendtsveen, ...
L245p Meterik,
L266p Sevenum),
greppels graven:
greppels graven (L288a Ospel)
|
Het maken van greppels is het eerste werk in de veenderij. Bij de aanleg ervan moet men er al rekening mee houden, hoe dik de turf gestoken moet worden. Doorgaans krijgen de greppels een breedte van 65 à 70 cm. In diep veen krijgen ze uiteindelijk een diepte van 175 cm. [II, 18e]
II-4
|
29914 |
gresbuizen |
buizen:
bȳzǝ (L297p Belfeld)
|
Rioolbuizen, vervaardigd van gresklei. De gresbuis is door zijn methode van glazuren zowel inwendig als uitwendig bestand tegen agressieve stoffen. Aan de gresbuis zit een ɛkraagɛ of ɛmofɛ en een ɛspie-eindɛ. Dit laatste heeft ten doel het aanhechten van de specie te bevorderen, waarmee de verbinding van de buizen onderling wordt gedicht. De wijdten binnenwerks van gresbuizen zijn 7,5, 10, 15, 17,5, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50 en 60 cm. De lengten van de buizen zijn 106 en 81 cm.' [monogr.]
II-8
|
18081 |
griep |
bronchite (fr.):
brōͅšit (L314p Overpelt),
fieber (du.):
fieber (Q021p Geleen),
fleuris:
fleurus (P119p Sint-Lambrechts-Herk),
fluenza:
(en)flyweͅnza (L424p Meeswijk),
fluwenza (L268p Velden),
fluweͅnza (L317p Bocholt, ...
L364p Meeuwen),
flūueͅnzə (P175p Gingelom, ...
P175p Gingelom),
fløweͅnza (L352p Hechtel),
fløwɛ.nza (K361p Zolder),
fløwɛnza (Q001p Zonhoven),
fləwenza (L415p Opoeteren),
fləwēͅnza (Q003p Genk),
fləweͅnza (P057p Kuringen),
griep:
de griep (L377p Maasbracht),
de grip (Q021p Geleen),
də griep (Q112p Voerendaal),
grep (L417p As, ...
K358p Beringen,
Q083p Bilzen,
L317p Bocholt,
Q011p Boorsem,
Q071p Diepenbeek,
Q003p Genk,
P175p Gingelom,
Q002p Hasselt,
Q002p Hasselt,
L352p Hechtel,
Q094p Hees,
Q164p Heks,
L414p Houthalen,
L414p Houthalen,
P057p Kuringen,
L372p Maaseik,
L424p Meeswijk,
L368p Neeroeteren,
P117p Nieuwerkerken,
L362p Opitter,
P176p Sint-Truiden,
P058p Stevoort,
K361p Zolder,
Q001p Zonhoven),
gri.p (Q247p Sint-Martens-Voeren),
griep (L282p Achel, ...
Q102p Amby,
L250p Arcen,
L295p Baarlo,
L324p Baexem,
L192p Bergen,
L265c Beringe,
L269p Blerick,
L269p Blerick,
Q096a Borgharen,
L381p Echt/Gebroek,
Q202p Eys,
Q202p Eys,
L164p Gennep,
L164p Gennep,
L328p Heel,
L246c Hegelsom,
L165p Heijen,
L330p Herten (bij Roermond),
L330p Herten (bij Roermond),
L292p Heythuysen,
L292p Heythuysen,
P188p Hoepertingen,
L246p Horst,
L246p Horst,
L269a Hout-Blerick,
L289a Hushoven,
L318a Keent,
L298p Kessel,
L369p Kinrooi,
L369p Kinrooi,
Q111p Klimmen,
L379p Laak,
L289b Leuken,
L211p Leunen,
L434p Limbricht,
L376p Linne,
K278p Lommel,
L377p Maasbracht,
L267p Maasbree,
L267p Maasbree,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q192p Margraten,
Q204a Mechelen,
Q099p Meerssen,
Q099p Meerssen,
L265p Meijel,
L246b Melderslo,
L245p Meterik,
Q196p Mheer,
L294p Neer,
Q036p Nuth/Aalbeek,
L288a Ospel,
L329p Roermond,
L329p Roermond,
L293p Roggel,
Q241p Rutten,
Q098p Schimmert,
Q032p Schinnen,
L266p Sevenum,
Q015p Stein,
L378p Stevensweert,
L374p Thorn,
L245b Tienray,
L318b Tungelroy,
Q097p Ulestraten,
Q037p Vaesrade,
L268p Velden,
L271p Venlo,
L271p Venlo,
Q208p Vijlen,
Q117a Waubach),
grip (Q019p Beek, ...
Q071p Diepenbeek,
Q086p Eigenbilzen,
Q193p Gronsveld,
L356p Grote-Brogel,
L429p Guttecoven,
P048p Halen,
L413p Helchteren,
P188p Hoepertingen,
K278p Lommel,
L424p Meeswijk,
L364p Meeuwen,
L368p Neeroeteren,
L312p Neerpelt,
L433p Nieuwstadt,
L371p Ophoven,
L415p Opoeteren,
L314p Overpelt,
Q248p Remersdaal,
Q175p Riemst,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
L423p Stokkem,
L423p Stokkem,
L423p Stokkem,
Q162p Tongeren,
Q162p Tongeren,
Q162p Tongeren,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder,
Q005p Zutendaal),
grīp (L286p Hamont, ...
L362p Opitter,
L314p Overpelt,
L381b Pey),
jriep (Q222p Vaals),
meestal
griep (Q032a Puth),
influenza:
(en)flyweͅnza (L424p Meeswijk),
enflyēͅins (Q083p Bilzen),
enflyeͅnza (L282p Achel, ...
L414p Houthalen,
P176p Sint-Truiden),
enflyweͅnza (L286p Hamont),
eͅnflyeͅnzā (Q011p Boorsem),
influenza (Q021p Geleen, ...
L298p Kessel,
L211p Leunen,
L434p Limbricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
L423p Stokkem),
influwenza (L368p Neeroeteren),
influënza (L293p Roggel),
inflyeͅnza (L414p Houthalen, ...
L424p Meeswijk,
Q175p Riemst),
ənfləwɛnzə (P188p Hoepertingen),
dit is het meest gebruikte woord vroeger.
influenza (L300p Beesel),
kroep:
kroep (L246c Hegelsom)
|
Griep. Hoe noemt men tegenwoordig een zware verkoudheid met koorts? [DC 30 (1958)] || Hoe noemt men tegenwoordig een zware verkoudheid met koorts ? (Deze ziekte, die nu vrijwel overal griep wordt genoemd, heette vroeger ook wel influenza) [ZND 49 (1958)] || Wat zei men vroeger tegen een griep ? Wilt u de uitspraak in uw dialect zo nauwkeurig mogelijk weergeven ? [ZND 49 (1958)]
III-1-2
|