e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
grap <uitdr.> dat is knap?: das knap (Meijel), bak: Van Dale: II. bak, 4. (gemeenz.) grap, mop, poets.  bak (Baarlo, ... ), bàk (Maastricht), ein bak (Venlo), domme toon: dom tuuvën / dom tuwën (Heerlen), drosjes (mv.): vgl. Gronsveld Wb. (pag. 111): drôsjes, 1. gekheid, flauwe kul. Mäok geng -. [vgl. drôsjert, (vero.) bedrieger].  drôsjes (Gronsveld), farce (fr.): Dat es en fars (Bilzen), fars (Eigenbilzen, ... ), farse (Buchten), fàrsj (Loksbergen), (zeggen!).  fàrs (As), Fr. farce  fars (Heerlen), fertuten (mv.): gekke fertute make (Lutterade), flauwekul: flauwekul (Venray), flauwə kūl (Nieuwenhagen), flawwəköl (Hulsberg), flouwe kül (Weert), flous (<du.): [2 verschillende woorden ?]  gekke floese (Heerlen), foef: foef (Baarlo), fôf (Gronsveld), (v.).  fóf (Heer), Opm. is meervoudsvorm.  fŏffe (Buggenum), frats: frats (Tungelroy), ⁄n frats (Caberg), (doen!).  fràts (As), gek gedoens: gekgedoons (Maastricht), gekheid: gekheid (Maastricht), gekke kal: gekke ka‧l (Weert), gekke slag: gekke sjlaag (Geleen), gekkə sjlaach (Kapel-in-t-Zand), (ßl?@\\x = slagen).  geͅ.kə šl‧eͅəx (Eys), gekke toon: (t?y\\n = tonen).  geͅ.kə t‧yən (Eys), gekkerij: gekkereij (Maastricht), v.  geͅ.kər‧eͅi̯ (Eys), gekkigheid: gekkigheid (Maasniel, ... ), gèkkighēīd (Gennep), v.  geͅ.kexhē.t (Eys), get geks: get geks (Beek, ... ), gèt geks (Maastricht), gét gēks (Maastricht), get zots: get zots (Maastricht), grap: ein grap make (Schimmert), grap (Amby, ... ), grappe māāke (Schimmert), grāp (Maastricht), gràp (Susteren, ... ), sjon grap (Meijel), ⁄n grap (Geleen), (doen!).  gràp (As), (v.).  grap (Heer), (zeggen!).  gràp (As), Opm. dit woord wordt meer/vaker gebruikt.  grap (Berg-en-Terblijt), ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.  grap (Stevensweert), grapje: grepke (Geulle, ... ), grepkə (Maastricht, ... ), ə grèpkə (Maastricht), grappenmaker: grappemaiker (Ell), huif: (v.).  houf (Heer), kalverstreek: kaover streek (Tungelroy), klootje: kleutje (Nieuwstadt, ... ), vgl. Sittard Wb. (pag. 184): kloot, [kloote, klöötje], kloot.  kläötjə (Schinnen), kloterij: kloeterij (Hoeselt), kolder: kōlder (Tungelroy), kortswijl: Van Dale: kortswijl, 1. handeling van het schertsen, ofwel scherts, grap.  kortswīēl (Venlo), krak (<fr.): Van Dale: krak (&lt;Fr.), (gew.) een voor de grap vertelde leugen.  krak (Jeuk), kuur: kuren (Eksel), kwatsch (<du.): de kwats (Venray), kwats (Horst), kwatsj (Maastricht, ... ), kwàtsj (Maastricht, ... ), kwinkslag: kwinksjlaag (Doenrade), leeg, een ~: een leeg (Genooi/Ohé, ... ), lêge (make) (Beesel), vgl. Roermond Wb. (pag. 155): lae:ge, mv. = iets dat als grap is bedoeld, amusement, gekheid.  gekke laege make (Herten (bij Roermond)), sjael laege (Herten (bij Roermond)), legenverkoper: lege verkoupe(r) (Genooi/Ohé, ... ), lol: lol (Oirlo), lol maken (ww.): lol make (Maastricht), maf doen (ww.): maf doon (Venlo), mooi stuk: è moj stuk (Blitterswijck), mop: mop (Beesel, ... ), mŏp (Well), mòp (Valkenburg), (of).  mop (Steyl), (zeggen!).  móp (As), Opm. bijna moop.  mop (Obbicht), mopje: möpkə (Kapel-in-t-Zand), mouw?: mòw (Heerlen), muis: mŏjs (Swolgen), muts: mouts (Born), oude kloten: aw kloete (Maastricht), pias spelen (ww.): pias speule (Venlo), poets: poetsj (Helden/Everlo), pots (Stevensweert), scherts: scherts (Venlo), sjerts (Kesseleik, ... ), sjèrts (Heerlen), schertsen (ww.): schersen (Montfort), slag: sjlaag (Heek), spass (du.): eng sjpas (Gulpen), sjpas (Oirsbeek, ... ), vuër de sjpas (Merkelbeek), spel: sjpīl (Heerlen), streek: ein sjtreek oethaole (Posterholt), flappe sjtreek (Melick), sjtréék (Swalmen), streek (Echt/Gebroek, ... ), strijk (Loksbergen), stuk: sjtök (Doenrade), ui: Opm. is deftige benaming.  ui (Heel), Van Dale: ui, 5. grap, kwinkslag.  ui (Amby, ... ), vertelseltje: verteilselke (Oirlo), vertelselke (Venray), voor de jen: vùr de jen (Sevenum), vùr de jèn (Sevenum), wits: eine wiets (Venlo), wiets (Epen, ... ), wietz (Vaals), wiĕts (Nieuwenhagen), wits (Susteren, ... ), wĭĕts (Epen, ... ), wutz (Vijlen), ⁄n wiets (Klimmen), ⁄nne wiets (Maasbree), (= een mop).  ein wiets (Hoensbroek), D  wiets (Brunssum), witze (du.): Hgd.  wietse (Heerlen), zeikerij: zēēkərééj (Nieuwenhagen), zever: zeiver (Weert), zottigheid: zottighèd (Eksel), zwans: sjwans (Schaesberg), zjwans (Oirsbeek), zwans (Bree, ... ), (zeggen!).  zwans (As), zwansen (ww.): schwânze (Schimmert) Dat is grappig (plezierig, plezant). [ZND 24 (1937)] || een grappig, koddig gezegde [slag, dreun] [N 87 (1981)] || iets mals, iets zots, wat een persoon doet of zegt [grap, scherts, kortswijl, ui, kleutje, truut, spel, krak, zwans] [N 85 (1981)] || ui (grap) [SGV (1914)] III-3-1
grapjas clown: clown (Maastricht), kloin (Maastricht), klon (Maastricht), kloon (As, ... ), klou (Sint-Truiden), klown (Maastricht), klōōn (Venlo), klòjn (Maastricht), dier: dat is een dier  dat ˂es ˂ən d‧ēr (Eys), dolles?: duiles (Heel), farceur (fr.): farsuir (Sint-Truiden), farsùir (Kortessem), fàrsêur (Tongeren), fareur (fr.): farceur (Jeuk), figuur: fiejoeër (Kerkrade), fijne, een -: fijnge (Gronsveld), fynge (Gronsveld), flabbes: flabbus (Geleen), flabbəs (Nieuwenhagen), flubes (Stein), ne flabbes (Lutterade), flabinus: flabīēnəs (Nieuwenhagen), flap: eine flap (Nieuwstadt), flares: cf. RhWb. II, kol. 560, s.v. "Flares": "Geck, läppischer Kerl (wer auffällig gekleidet ist u. sich auffällig benimmt)  flaaris (Geleen), flares (Roermond), flarus (Sevenum, ... ), flarəs (Beesel), floeperd: floeperd (Castenray, ... ), fratsenmaker: fratsemaaker (Weert), fratsəmaakər (Kapel-in-t-Zand), fratseur: fràtsèùr (As), fratsmaker: fratsmaeker (Horst), gales: galəs (Beesel), gekke bert: Inne jekke beët (Bleijerheide, ... ), gekke bertus: Inne jekke beëtes (Bleijerheide, ... ), glaue, een -: gluie (Heerlen), grapjas: de grápjas (Venray), eine grapjas (Reuver), ene grapjas (Geleen), grapjas (Amby, ... ), grapjààs (Posterholt), gràpjàs (Sevenum, ... ), grápjás (Reuver, ... ), grapkous: grapkous (Meijel), grappenmaker: grabbemao.ker (Zonhoven), grappe mĕĕker (Schimmert), grappe mèker (Merkelbeek, ... ), grappemaeker (Eys, ... ), grappemeeëker (Voerendaal), grappemeker (Maastricht, ... ), grappemèker (Meijel, ... ), grappeméker (Susteren), grappəmaakər (Meijel), grappəmeekər (Maastricht), grappəmeëkər (Wijnandsrade), grappəmèkər (Montfort), grāppəmeekər (Maastricht), gràppemééker (As), gràppəmeekər (Maastricht), gráppəmèèkər (Heel), gərāppəmeekər (Maastricht), grappenmakerd: grappemaekert (Sittard), jenmaker: jénmaeker (Venlo), kalvergielis: kao’verjilles (Bleijerheide, ... ), klootpin: kloatpin (Diepenbeek), klotentrekker: kloeëtentrèkker (Sint-Truiden), kluchtige, een -: kleuchtegge (Hoeselt), kluchtigə (Loksbergen), knottengaard: knòttegoart (Sint-Truiden), koek: kuuk (Eksel), koeze (?), een -: kōēze (Tungelroy), komiek: kemiek (Altweert, ... ), kemik (Zonhoven), komiek (Jeuk, ... ), këmïk (Tongeren), kəmĭĕk (Hamont), Der tunnes en de sjael zeen twiae kemikke Charlie Chaplin is eine bereumdje kemik  kemik (Echt/Gebroek), möt dèè kemik könste dich dèk ein briêk lache  kemik (As, ... ), kuitzak: kuitzak (Weert), kwast: kwas (Caberg), ənə kwas (Brunssum), kwibus: kwīēbus (Gennep), lammaker: ⁄ne laammeaker (Lutterade), lolboer: lolbore (Melick), lolboks: en lolbôks (Oirlo), lolbooks (Hoensbroek, ... ), lolbòòks (Swalmen), lolbóks (Bree), lólbôoks (Swalmen), lôlboks (Weert), lolbroek: lolbroek (Merkelbeek), lolbrook (Maastricht), lollige vrouw: lollege vrouw (Maastricht), lollige, een -: ene lollege (Maastricht), enge lollige (Gulpen), lollige (Geleen, ... ), ⁄nne lollige (Maasbree), lolmaker: lòlmééker (As), lolzak: lolzak (Gronsveld, ... ), lolzek of lolzakke  lolzak (Maastricht), lorejas: loorəjàs (Loksbergen), moppentapper: moppetapper (Vlodrop), móppentàpper (As), oelewapper: oelewapper (Venlo), oelewápper (Castenray, ... ), oude mem: ouw mem (Nuth/Aalbeek), ouwehoer: auw hooër (Schinnen), aw hoor (Geulle), paljas: pəljàs (Loksbergen), plezante, een -: plezante (Leopoldsburg, ... ), pləzàntə (Loksbergen), plezierige, een -: eine plezeerige (Ell, ... ), enne plezierige (Oirlo), ne plezierige (Eigenbilzen), plezeerige (Roermond), plezierige (Jeuk), quest-ce quil dit, een -: ene kèskendie (Uikhoven), saladevogel: sjla’tevoeëjel (Bleijerheide, ... ), schauter: Jid. "sjoute"= gek RhWb VII 981 s.v. Schauten, Schauter (&lt; jüd. schoteh): 1. ein kein Vertrauen verdienender Mensch; weniger verächtl. einer der nicht ganz bei Sinnen ist, munterer, witziger, zu harmlosen Streichen neigender Witzbold, Halbnarr, Dumkopf  sjau’ter (Bleijerheide, ... ), schinkenschelm: sjin’kesjelm (Bleijerheide, ... ), schone, een -: da⁄s ⁄ne schónne! (Venray), ne sjōēne (Tungelroy), sjoene (Gronsveld), ənə sjŏĕ⁄ənə (Brunssum), schuinse, een -: ’nne sjûinse (Gronsveld), schurk: afl. van schurk, maar met een veel vriendelijker betekenis  sjork (As, ... ), snaak: sjnaak (Mheer), ⁄ne sjnaak (Klimmen), spaetige (< du.), een -: sjpassetigge (Sittard), spaige (< du.), een -: sjpassig(ə) (Oirsbeek), spamaker (< du.): spassmaker (Gulpen), spavogel (< du.): sjpàsvoogəl (Susteren), spavogel (du.): sjpasvoeëgəl (Wijnandsrade), spregietsenmaker: ənə sjprəgĭĕtsəméékər (Brunssum), sspavogel (< du.): sjpasvoogel (Sittard), tnnes: van Anton (TvdW)  Inne tünnes (Bleijerheide, ... ), tün’nes (Bleijerheide, ... ), toeppes: toeppəs (Nieuwenhagen), tut: zeurkous  tut (Bleijerheide, ... ), uilenkuus: ül’leküsj (Bleijerheide, ... ), witz-buil (< du.): Dèn wietsbuu.l mikt ¯n pèèrd nog ân ¯t lache  wietsbuu.l (Gennep, ... ), witzbolt (du.): wietz boelt (Vaals), witzen-maker (< du.): wietse mächer (Kerkrade), wietsəmaekər (Nieuwenhagen), wiet’semecher (Bleijerheide, ... ), ⁄ne wietsenmaeker (Klimmen), m.  wi.tsəmēͅ.əkər (Eys), m.m.  wi.tsəmēͅ.əkər (Eys), witzige (< du.) kerel: inne wietsige keël (Waubach), witzige, een - (< du.): wĭĕtsiggə (Heerlen), wuiles: wuiles (Heel) een grapjas || een grappig man || grapjas || grapjas, iemand die van dollen houdt || grapjas, plaaggeest || grappemaker || grappenmaker || grappenmaker, grapjas || grappenmaker, guit || grappige, komieke persoon || iemand die altijd grapjes maakt [schacht, grapjas] [N 85 (1981)] || iemand die graag gekheid maakt || komiek, grapjas || komiek; grappenmaker || niet serieus persoon, grappenmaker || snaak, grapjas || toneelspeler, grapjas || vol grappen, vermakelijk, gezegd van een persoon [plezierig, plezant, grappig] [N 85 (1981)] III-1-4
grappig aardig: aardig (Susteren), oreg (Beverlo, ... ), ook materiaal znd 24, 26  aadig (Zichen-Zussen-Bolder), aardig (Boorsem), ōͅdəx (Aalst-bij-St.-Truiden), amusant: ook materiaal znd 24, 26  amuzant (Jeuk), badineren: (schertsend).  badinere (Maastricht), boertig: boertig (Maastricht), curieus: ook materiaal znd 24, 26  curieus (Ulbeek), drollig: drollig (Banholt, ... ), drøͅlex (Eupen), mar.: cf. fr. "drôle  drollig (Hasselt), farce (fr.): ook materiaal znd 24, 26  fars (Bilzen), fijn: fi-jn (As), ook materiaal znd 24, 26  fein (Boorsem), geestig: geistig (Maastricht), ook materiaal znd 24, 26  geistich (Neeroeteren), gek: gek (Weert), ook materiaal znd 24, 26  gek (Lanklaar), gekheid: gekheid (Meijel), gekkigheid: gekkigheid (Melick), gelungen (du.): gelonge (Eys, ... ), glad: jlat (Bleijerheide, ... ), glau: jlui (Bleijerheide, ... ), grappetig: grappetig (Echt/Gebroek, ... ), grappig: grappeg (Eijsden), grappich (Beesel), grappig (Afferden, ... ), gràppich (Susteren), gràppig (As), ook materiaal znd 24, 26  grapeͅx (Maastricht), grapich (Kermt), grapix (Tessenderlo), grapĭg (Maaseik), grappig (Amby, ... ), grapəx (Rekem), groppig (Mopertingen), gräppich (Maaseik), ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.  grappich (Grevenbicht/Papenhoven), grappig (Heer), guitig: gŭtig (Meerlo), juxig (du.): jocksig (Grubbenvorst), joechsig (Steyl), joeksig (Velden, ... ), joek’sieg (Bleijerheide, ... ), kluchtig: kleugtig (Lottum), klögtig (Panningen), klùchtig (Sint-Truiden), ook materiaal znd 24, 26  kleugteg (Hoeselt), kləxtex (Zonhoven), knoddig: knottig (Hasselt), e knottig menneke  knottig (Hasselt), knottig: knòttig (Sint-Truiden), ook materiaal znd 24, 26  knottig (Wellen), koddig: koddich (Sittard), koddig (Blitterswijck, ... ), kòdich (Meeuwen), ook materiaal znd 24, 26  koͅddəg (Lanaken), koͅdeͅx (Maastricht), komiek: kemiek (Nederweert, ... ), kemik (Diepenbeek, ... ), këmïk (Tongeren), kəmiek (Beesel), (Eijsden!).  kemiek (Noorbeek), ook materiaal znd 24, 26  komīk (Mettekoven), komĭk (Diepenbeek), koͅmik (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), kəmek (Borgloon, ... ), kəmik (Eigenbilzen, ... ), kəmīk (Maastricht), kəmék (Opgrimbie), komiekig: kemikig (Dieteren), kommikig (Schinnen), kostelijk: köstelik (Maastricht), kuitig: kuitig (Weert), leuk: leuk (Hunsel, ... ), lollig: lollig (Asenray/Maalbroek, ... ), lòllig (As), l‧oͅlex (Eys), ook materiaal znd 24, 26  lollig (Bocholt, ... ), lollix (Neeroeteren), loləx (Hamont), lölləch (Vroenhoven), lələx (Rekem), lollige voeten: lollege veut (Maastricht), lustig: löstig (Beegden), plezant: plezant (Beek, ... ), plezànt (As), pləzant (Meeuwen), pləzànt (Maastricht, ... ), ook materiaal znd 24, 26  plazant (Peer), plezant (Hechtel, ... ), plezānt (Rosmeer), plözant (Oostham), pləzant (Beringen, ... ), plezier: ook materiaal znd 24, 26  plezier (Heers, ... ), plezierig: plezaarig (Helden/Everlo), plezeerig (Amby, ... ), plezeĕrig (Brunssum), plezeirig (Einighausen), plezerig (Gulpen, ... ), plezerig zin (Schimmert), plezērig (As), plezierich (Hoeselt), plezierig (Blitterswijck, ... ), plezérig (Venlo), pluzèèrig (Doenrade), pləzee.rich (Kelpen), pləzeerich (Heerlen, ... ), pləzeerig (Montfort), pləzeerəch (Epen), pləzerig (Urmond), pləzēērig (Nieuwenhagen), pləzēͅrəx (Meeuwen), pləzéérich (Beesel), pləzéérig (Heel), ook materiaal znd 24, 26  plezairig (Eisden), plezeerig (Gruitrode, ... ), plezērəg (Neerglabbeek), pleziereg (Werm), plezierich (Kuringen, ... ), plezierig (Achel, ... ), plĕzérig (Zutendaal), plëzeerig (Lanklaar), pləzeerig (Meeuwen), pləzēreͅx (Opglabbeek), pləzērix (Neeroeteren), pləzērəg (Lanaken), pləzērəx (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), pləzēərĭg (Maaseik), pləzierig (Sint-Huibrechts-Hern, ... ), pləzierix (Hasselt), pləzirig (Herk-de-Stad), pləzirix (Hamont), pləzirəx (Borgloon), pləziəreͅx (Zonhoven), pləziərəx (Gutshoven), pləzīrich (Mettekoven), pləzêrəch (Vroenhoven), putzig (du.): poetsig (Horst, ... ), (of).  poetsig (Reuver), cf. RhWb (VI, kol. 1247 s.v. "putzig"Ad.j. 1. possenhaft, lächerlich; klein, niedlich u. drollig ; vgl. nederl. "poets"= "grap  pützig (Valkenburg), raar: raoër (Zonhoven), schuins: allicht verwant aan schuin(s) ein sjeense kèrel  sjeens (As, ... ), Sjèènse kâl neemt men uich:kâl wi-j kook  sjèèns (As, ... ), snaaks: sjnaaks (Buggenum), snaktig: schnaktig (Bingelrade), spaetig (< du.): sjpassetich (Sittard), spaig (du.): schpassig (Epen, ... ), sjpassich (Sittard), sjpassig (Doenrade, ... ), sjpas’sieg (Bleijerheide, ... ), sjpàssich (Amstenrade, ... ), spassig (Rimburg), špassig (Brunssum), ook materiaal znd 24, 26  spassig (Mheer), vol fratsen: vol fratse (Amby), vol gekke lagen: vôl gekke laege zitte (Herten (bij Roermond)), vol gekke slagen: vol gekkə sjlaech (Simpelveld), vol kloterijen: vol klaotərîejə (Schinnen), vol streken: vól sjtreek (Kapel-in-t-Zand), voor te lachen: veur te lache (Sittard), witzen (du.) maken: wietse maake (Schaesberg), witzig (du.): wiet-tsig (Vijlen), wietsig (Schaesberg), wiet’sieg (Bleijerheide, ... ), wiĕtsig (Nieuwenhagen), witsig (Simpelveld), witzig (Heerlen, ... ), wĭĕtsich (Heerlen), zo gek wie een schup: zōē gèk wi-j ⁄n sjép (As) grappig [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)] || grappig (belachelijk) || grappig, aardig || grappig, komiek || grappig, snaaks || kluchtig, grappig || knoddig, koddig, grappig || koddig || koddig, kluchtig, grappig, boertig, snaaks || komisch || vol grappen, vermakelijk, gezegd van een persoon [plezierig, plezant, grappig] [N 85 (1981)] III-1-4
gras gras: gras (Afferden, ... ), grã.s (Arcen, ... ), grãs (Berverlo, ... ), gru̯ā.s (Moelingen), grás (Heppen, ... ), grā.s (Altweert, ... ), grās (Amby, ... ), grāǝs (Beringe, ... ), grő̜.s (Diepenbeek, ... ), grő̜.ǝs (Gutschoven, ... ), grő̜ǝs (Alken, ... ), grǭ ̝s (Kwaadmechelen, ... ), grǭ ̝ǝs (Berverlo, ... ), grǭ ̞s (Brustem), grǭ ̞ǝs (Groot-Gelmen, ... ), grǭ.s ('S-Herenelderen, ... ), grǭ.ǝs (Berbroek, ... ), grǭs (Berg, ... ), grǭǝs (Aalst, ... ), jras (Bocholtz), jrā.s (Astenet, ... ), jrāi̯.s (Raeren), jrās (Bleijerheide, ... ), groes: grȳs (Heppen), grōs (Opitter), grūs (Meijel), %%(doorgaans wordt met dit woord niet het gewas maar de met gras begroeide bovenlaag van het grasland of een stukje grasland zèlf aangeduid; zie de lemmas NERF VAN DE WEIDE in deze aflevering en GRASLAND in de aflevering over de Landerijen; het gaat om dubbelopgaven naast het type gras)%%  grus (Achel, ... ) De algemene benaming voor het gewas, zo uitvoerig mogelijk gedocumenteerd, zodat in de volgende lemma''s naar deze opgaven en naar de klankkaart kan worden verwezen. Op de klankkaart van het type gras zijn de vormen met betoning niet apart aangegeven; men kan bij dit woord aannemen dat het in het gehele polytone gebied sleeptoon heeft. Wanneer er meer dan één variant voor een plaats was opgegeven, is bij voorkeur het materiaal van de mondelinge enquêtes in kaart gebracht.' [N 14, 88a; JG 1b, add.; Wi 54; S 11; L 1 a-m; L 1u, 75; L 20, 26a; L 35, 65; L. 39, 41; A 2, 54; A 4, 26a; A 4, 28; RND 111; monogr.] I-3
gras (af)maaien afdoen: afdun (Beringen, ... ), afdūn (Herk-de-Stad, ... ), āfdun (Waubach), āfduǝn (Hasselt), ǭ.fdu.n (Borgloon), afmaaien: af[maaien] (Berverlo, ... ), afmaaien (Heppen), afmai̯n (Meldert), afmē̜ (Spalbeek), afmē̜i̯ǝ (Borlo, ... ), afmǭn (Oostham), afmɛi̯ǝ (Hoepertingen, ... ), afmɛ̄i̯ǝ(n) (Bilzen, ... ), ãfmǭi̯ǝ (Hasselt), øf[maaien] (Groot-Loon), āf[maaien] (Achel, ... ), āfmai̯ǝ (Bilzen, ... ), āfmē̜ǝ (Peer), āfmęi̯ǝ(n) (Sint-Truiden, ... ), āfmīǝ (Houthalen), āfmɛi̯ǝn (Kaulille), āfmɛǝ (Lanaken), ō.f[maaien] (Borgloon), ǫf[maaien] (Genk), ǫu̯f[maaien] (Rijkhoven, ... ), ǫu̯fmē̜i̯ǝ (Riksingen), ǫu̯ǝfmē̜i̯ǝ (Voort), ǭf[maaien] (Beverst, ... ), ǭfmɛi̯ǝ (Hoepertingen), ǭfmɛ̄i̯ǝ (Alken, ... ), ǭfmɛ̄n (Martenslinde), ɛ̄fmɛ̄i̯ǝ (Sint-Lambrechts-Herk), afsnijden: āfšnii̯ǝ (Herten), scheren: šērǝ (Meerssen), snijden: snei̯ǝ (Bergen, ... ), snii̯ǝ (Geysteren, ... ), snē̜i̯ǝ (Beringen), snęi̯ǝ (Kermt), šnii̯ǝ (Herten, ... ), šniǝi̯ǝ (Cadier), šnīi̯ǝ(n) (Baarlo, ... ), šnɛǝ (Eynatten) Hieronder worden de specifieke woorden voor het maaien van het gras opgenomen; vergelijk de toelichting bij het voorgaande lemma. Het object is in alle gevallen "gras". Het woordtype afmaaien is hier het frequentst; per variant van af- staan hier eerst de vormen waarvan het tweede element identiek is aan de in het voorgaande lemma fonetisch gedocumenteerde opgaven voor maaien; daarna de daarvan afwijkende opgaven voor -maaien. [N 15, 15a add.; N 18, 79 add.; A 23, 16 add.; L 35, 85; RND 122 add.; Lu 1, 16 II add.; monogr.] I-3
gras of grasland om af te grazen beestenwei: bīǝstǝwē̜i̯ (Opglabbeek), blijvende wei: blīvǝndǝ wē̜i̯ (Opglabbeek), gras: grǭs (Berverlo, ... ), gras om af te weiden: gras øm af tǝ wē̜i̯ǝ (Meijel), gras om afgeweid te worden: grās øm āf˲gǝwętj tǝ wē̜rǝ (Horn), gras voor af te weiden: grǭs vȳr ǭf tǝ węi̯ǝ (Oost-Maarland), gras voor koeien in te jagen: grãs vǝr kɛ̄ en tǝ jāgǝ (Kiewit), graswei: graswē̜ (Beringen, ... ), grāswęi̯ (Valkenburg, ... ), grǭswęi̯ (Smeermaas), groenvoer: grø̄nvōr (Grathem), koewei: kuwęi̯ (Maasniel), vetwei: vętwē̜i̯ (Overpelt), voeder: vǫi̯ǝr (Oostham), voedergras: vui̯ǝr[gras] (Koersel), vōi̯ǝr[gras] (Houthalen), vōr[gras] (Berg, ... ), wei: wāi̯ (Heppen), wē̜i̯ (Bocholt), węi̯ (America, ... ), w˙ɛi̯ (Overpelt, ... ), weie(n)gras: węi̯ǝ[gras] (Bocholtz, ... ), weie(n)voer: węi̯ǝvōr (Klimmen), weigras: wāi̯[gras] (Kwaadmechelen), wē[gras] (Hasselt), wēi̯[gras] (Hamont), wē̜[gras] (Halen, ... ), wē̜i̯[gras] (Beringen, ... ), węi̯[gras] (Baexem, ... ), wɛi̯[gras] (Lommel, ... ), wɛ̄i̯[gras] (Mechelen, ... ), weiland: wē̜i̯lant (Achel), węi̯lantj (Haelen, ... ), węi̯lãnt (Neerpelt, ... ) Gras bestemd om afgegraasd te worden. Zie voor de fonetische documentatie van het woord(deel) gras het lemma ''gras''. [N 14, 89b; monogr.] I-3
gras of grasland om te hooien beemdgras: bam(b˱)t˲grās (Bree), gras: grǭs (Gelieren Bret), gras om te hooien: grās om tǝ hø̜̄i̯ǝ (Kessenich), gras voor het vee: grās˲ vør ǝt˲ vē (Thorn), gras voor te hooien: grās˲ vør tǝ hø̜i̯ǝ (Berg, ... ), grashooi: grāshø̜.i̯ (Baarlo), grāshø̜i̯ (Munstergeleen, ... ), grǭǝsūi̯ǝ (Gingelom), hooi: hui̯ (Koersel), hūi̯ (Berverlo), hooibeemd: hø̜i̯bānjt (Herten), hø̜i̯bāǝnt (Ulestraten), hooigras: (h)ø̜̄ǝ[gras] (Kinrooi), (h)ø̜i̯[gras] (Lanklaar, ... ), hooigras (Meeuwen), hui̯[gras] (Melveren, ... ), huǝi̯[gras] (Beringen, ... ), hø̄i̯[gras] (Heerlerheide), hø̜̄i̯[gras] (Blitterswijck, ... ), hø̜.i̯[gras] (Baarlo, ... ), hø̜i̯[gras] (Buchten, ... ), hōi̯[gras] (Helchteren, ... ), hōu̯i̯[gras] (Lommel), hōǝi̯[gras] (Leuken), hū[gras] (Halen), hūi̯[gras] (Bocholt, ... ), hūi̯ǝ[gras] (Gingelom), hūǝ[gras] (Zelem), hūǝi̯[gras] (Hasselt, ... ), hű̄i̯[gras]/hȳi̯[gras] (Opglabbeek), hǫi̯[gras] (Borgloon, ... ), h˙ø̜i̯[gras] (Bocholtz, ... ), ui̯[gras] (Gingelom), hooiland: hui̯lãnt (Neerpelt), hø̜.i̯lantj (Haelen, ... ), hø̜i̯lant (Schimmert), hø̜i̯lantj (Posterholt), hūǝi̯lant (Achel), hooiwaas: hūi̯was (Rummen), hūi̯wās (Overpelt), hooiwei: hø̄i̯wei̯ (Ubachsberg), hø̄i̯węi̯ (Valkenburg), hø̜̄i̯węi̯ (Leunen), hø̜.i̯węi̯ (Grathem, ... ), hø̜i̯wē̜i̯ (Oost-Maarland), hø̜i̯węi̯ (Sevenum, ... ), hūi̯wē̜ (Beringen), h˙ø̜ ̝i̯węi̯ (Gronsveld), (mv)  hø̜i̯węi̯ǝ (Hoensbroek), maaigras: mīǝ[gras] (Gulpen), mɛ̄[gras] (Opheers), m˙īǝ[gras] (Mechelen), opgaand gras: ǫp˲gǭnt ˲grā.s (Panningen), snijgras: snęi̯grās (America), veldgras: vɛlt˲grās (Gruitrode) Gras bestemd voor de hooibouw. Zie voor de fonetische documentatie van het woord(deel) gras het lemma ''gras''. [N 14, 89a; N 14, 88a add.; monogr.] I-3
grasanjelier (armeria vulgaris) jonkertje: junkerke (Stokkem), spaans gras: [Armeria vulgaris]  grôos (spô’ns) (Tongeren) grasanjelier III-2-1
grasanjer (dianthus plumarius l.) grasviolet: -  graasvlette (Einighausen), grasfilet (Wellerlooi), pluimpje: -  pluimkes (Donk (bij Herk-de-Stad), ... ), 2x  pluimkes (Halen, ... ), Enkele anjelier.  plymkə (Peer), Witte.  pluimkes (Schulen), pluisje: -  plŏskəs (Paal) grasanjer [DC 17 (1949)], [SGV (1914)] III-2-1
grasland band: bānjtj (Ophoven), bɛ̃nj (Ophoven), beemd: bēmt (Neer), bē̜mt (Schimmert), gras: gras (Lommel), grās (Beegden, ... ), grasland: grāslanjtj (Urmond), groes: grau̯s (Houthem, ... ), gros (Nederweert, ... ), grou̯s (Kinrooi), groǝs (Waubach), grus (Achel, ... ), gruu̯s (Koersel), gruǝs (Hasselt), grȳs (Berverlo), grōs (America, ... ), grōǝs (Hoeselt), grūs (Beringen, ... ), grūz (Diepenbeek), grūš (Zonhoven), grǫs (Kessenich, ... ), grǫu̯s (Beek, ... ), grǫu̯ǝs (Hasselt), jrōs (Bocholtz), groesje: grø̄skǝ (Tegelen), grø̜i̯skǝ (Ulestraten), groesplek: grǭsplɛk (Val-Meer), veldgroes: vē̜i̯ltgrus (Diepenbeek), vogelwei: vōgǝlwęi̯ (Grathem) Grasland in het algemeen en ook wel de graslaag of grasmat in het bijzonder. In N 14, 54 werd gevraagd naar de dialectwoorden voor ø̄grond die met gras is begroeid in het algemeen, ook grasland dat niet als weide is aangelegd of als zodanig wordt gebruiktø̄. Volgens een aantal informanten kan groes echter ook ø̄beemdø̄ of ø̄weiø̄ betekenen. [N 14, 54; N 14, 50a; N 14, 50b; N 6, 33b; N P, 5; L 19b, 2aI; L 4, 40; A 10, 4; monogr.] I-8