e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
als getuige ten doop komen aan de doop gaan: aa g`n doop goaë (Hoensbroek), aan de doop komen: a gən deup kōōme (Nieuwenhagen), aan de duip komme (Schinnen), aan dn duip komme (Valkenburg), aanne doup kòmme (Thorn), an de doop kaome (Epen), aan de doop zijn: ane duip zeen (Montfort), aan doop komen: a doop komme (Eys), aan deuf kòme (Bocholtz), als getuige aan de doop komen: es getuge aa gen doup kómme (Klimmen), als getuige naar de doop komen: als gətüX nŏ də dōp kaomə (Montzen), as getuge nao den daup gaon (Stokkem), als getuige ten doop komen: as geteige ten deep kwumme (Eigenbilzen), bij de doop komen: bie de duep kömme (Koningsbosch), doopgetuige zijn: daopgetuug zieë (Gulpen), doopsgetuigen: duipsgetuige (Klimmen), getuige zijn: getuuge zien (Tegelen), getuigen: getuuge (Geleen, ... ), getuëge (Baarlo), getuigen komen: getuuge komme (Echt/Gebroek), mee aan de doop gaan: mit agg`n deup goa (Waubach), naar de doop gaan: nao de duip gaon (Melick), nao den duip goon (Maastricht), nao der doup gaon (Klimmen), naar de doop komen: nao de duip komme (Roermond), peter en meter zijn: peter meter zeen (Ell), peteren moeten zijn: petere moeten zijn (Lommel), ten doop gaan: ten daup gāōn (Schimmert), ten doop komen: ten doeijp komme (Meijel), ten duip koume (Maastricht) Als getuige ten doop komen [an doof kómme]. [N 96D (1989)] III-3-3
als zoeaaf verkleed jongetje herder: herder (Grevenbicht/Papenhoven), herders (Maasbree), herdertje: herderke (Baarlo), herderkes (Echt/Gebroek, ... ), zoeaaf (<fr.): de zwaaf (Eigenbilzen), inne zowaaf (Nieuwenhagen), zjwaaf (Gulpen), zoeaaf (Peer), zoewaaf (Posterholt), zouaaf (Reuver, ... ), zuwaaf (Venlo), zwaaf (Baarlo, ... ), zwāāf (Nieuwenhagen), zwāf (Meijel), zoeaafje (<fr.): sjwaafke (Melick) Een als zouaaf verkleed jongetje met speelgoedgeweer [zwaaf]. [N 96C (1989)] III-3-3
alsem alsem: alsem (Jeuk), -  alsum (Tungelroy), geen aparte naam  alsem (Berg-en-Terblijt), WLD  aalsèm (Guttecoven), alsem (Montfort), zelfde benaming  alsem (Echt/Gebroek), balsem: WBD/WLD  balsəm (As), bijvoet: -  bievout (Sittard, ... ), ook: sintjanskroot  bijvoet (Rosmeer), els: aels (Swalmen), aels (stoottoon) (Echt, ... ), els (Bleijerheide, ... ), (Artemisia absinthium): eertijds geneesmiddel tegen maagkrampen  i.ls (Zonhoven), -  aels (Echt/Gebroek, ... ), ee:ls (Geistingen), eeels (Montfort), els (Kessel), =ook bijvoet*  aels (Posterholt), [Artemisa absinthum]  ièls (Tongeren), artemisia absinthium  aels (Sittard), èèls (Valkenburg), artemisia absinthum  ‧ēͅls (Meeswijk), eigen spelling  èls (Montfort), eigen spellinsysteem  els (Meijel), vooral bekend in drankjes  ēls (Blitterswijck, ... ), WBD  els (Sevenum), WBD/WLD  aels (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), WLD  aels (Doenrade, ... ), els (Sevenum), èèls (Mheer, ... ), ééls (Heythuysen), WLD = absint  aels (Posterholt, ... ), ± Veldeke  els (Tienray), èlske wordt ervan gemaakt  èls (Tungelroy), else: bittere alsem, gebruikt voor elsebitter  aelse (Altweert, ... ), WLD  else (Beesel, ... ), elst: elst (Eys, ... ), idiosyncr.  elst (Sittard, ... ), WLD  elst (Montfort, ... ), kruidwijn met els: kroehtwiehn mit aels, veltj vruchte bloome fruit  kroehtwiehn mit aels (Herten (bij Roermond)), kruidwis: ik denk krootwis  krootwis (Vlijtingen), kruidwisplant: WLD  kroetwisjplantj (Heythuysen), lievevrouw: -  ləɛvraə (Diepenbeek), reindersknoop: -  reindersknuup (Venlo), sint-janskruid: Sïnt-Janskraud (Tongeren), ook: voor de Bijvoet  sintjanskroot (Rosmeer), wilde els: -  wiljɛels (Echt/Gebroek) absint [N 92 (1982)] || absint-alsem || alsem || Alsem (artimisia). De gehele plant is witviltig behaard; de stengels zijn onderaan houtig; de bladeren zijn zeer diep ingesneden met draaddunne slippen; de bloemen staan in kleine, gesteelde hoofdjes aan meestal overhangende takken, de kleur van de bloeme [N 92 (1982)] || alsem, aalst || alsem, els || alsem, plant || alsemkruid || alsemplant, averuit || averuit, alsemplant || bijvoet [DC 60a (1985)], [DC 60a (1985)] || tuinplant, artemisia atsinthium (sic) III-4-3
altaar altaar (<lat.): `nen elter (Klimmen), aatoor (Sint-Truiden, ... ), altaar (As, ... ), altaor (Baarlo, ... ), altāōr (Boorsem), altār (Meijel, ... ), alter (Beek, ... ), altjaor (Heel, ... ), altjoar (Heel, ... ), altoar (Achel, ... ), altooer (Eksel), altoor (Eksel, ... ), altàor (Schimmert), altôor (Hoeselt), aop dən altor (Genk), aop tən altaor (Rekem), atoo-ör (Zonhoven), ālter (Maastricht), den altaar (Borlo, ... ), den altaor (Kaulille, ... ), den autaar (Heppen), den auter (Linkhout), den elter (Geulle), den èlter (Eigenbilzen), der ɛlter (Montzen), dn eljtjer (Schinnen), dr altoor (Waubach), dən áltōͅr (Opgrimbie), ee altoar (Nieuwenhagen), ein altaor (Meerssen), eljter (Lutterade, ... ), elter (Eigenbilzen, ... ), eltjaor (Mechelen-aan-de-Maas), eltjer (Geleen, ... ), het aaltaar (Wellen), het altaar (Gingelom, ... ), het altoar (Hoensbroek, ... ), n altaor (Maastricht), n āltaor (Maastricht), nen altaor (Tongeren), oap dən al’ta͂:r (Rijkhoven), ob den aater (Hasselt), ob dən aoətor (Kortessem), ob dən ōtaoər (Borgloon), obdənaltār (Hasselt), oeb’en altaar (Beverlo), oep den oater (Loksbergen), oep den èëter (Heppen), oep dɛn atār (Leopoldsburg), oep ən altoar (Meldert), oept uitouer (Kwaadmechelen), op de aaltaar (Houthalen), op de elter (Sint-Martens-Voeren), op den aaitoor (Jeuk), op den aalter (Groot-Gelmen, ... ), op den aator (Mielen-boven-Aalst), op den altaar (Diepenbeek, ... ), op den altaor (Kinrooi, ... ), op den altar (Maaseik), op den altaur (Rijkhoven), op den altār (Achel), op den alter (Bilzen, ... ), op den alteur (Helchteren), op den altjaor (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), op den altoar (Gruitrode, ... ), op den altère (Paal), op den altòr (Rekem), op den altər (Heers), op den aoətaar (Engelmanshoven), op den ataur (Sint-Truiden), op den autaar (Spalbeek, ... ), op den autoor (Voort), op den auëwtor (Zepperen), op den elter (Mopertingen, ... ), op den eltijaar (Dilsen), op den ēlter (Genoelselderen), op den naltoar (Maaseik), op den oater (Lanaken), op den ootour (Ulbeek), op den otoür (Koersel), op den ouetoor (Wellen), op den outār (Diepenbeek), op den outer (Paal), op den ouəter (Stevoort), op den owter (Borgloon), op den èlter (Zichen-Zussen-Bolder), op den êlter (Grote-Spouwen), op den ôter (Hechtel), op der altaar (Lontzen), op dĕr eilter (Eupen), op dən altaar (Gutshoven, ... ), op dən altoər (Oostham), op dən altōͅr (Lanaken), op dən eltər (Eigenbilzen), op dən oaltər (Zolder), op dən ouetoor (Zepperen), op dən ōͅtār (Herk-de-Stad), op d’altōr (Mal), op d’n aōtoor (Sint-Lambrechts-Herk), Op een altaor (Houthalen), op en elter (Moresnet), op et altaar (Hasselt), op et alter (Peer), op et elter (Zichen-Zussen-Bolder), op ĕt altaor (Vroenhoven), op gen êlter (Mheer), op het altaar (Beringen, ... ), op het altaor (Lommel), op het alter (Bocholt), op het altoir (Riksingen), op het altòwer (Lommel), op het altôr (Sint-Huibrechts-Lille), op n altjoor (Opitter), op nantoaren (Kwaadmechelen), op t aaltoâr (Hamont), op t altaar (Beringen, ... ), op t altaor (Hechtel, ... ), op t altoar (Niel-bij-As), op t uitaor (Tessenderlo), op ten altar (Heers), op ən alteur (Peer), opbe nautaar (Stokrooie), opdenotar (Achel), oppen altaor (Bree, ... ), oppen altjaer (Opoeteren), oppen altoar (Bree), oppən altoar (Geistingen), opən altōͅr (Opglabbeek), otert (Loksbergen), oöëp hət altaar (Beverlo), oͅb d’n ḁltār (Diepenbeek), oͅbn atuoͅr (Zonhoven), oͅp dən ɛ̄ltər (Zichen-Zussen-Bolder), oͅp hət āltōͅr (Vroenhoven), oͅp taltōͅr (Hamont), oͅpət ḁltoaər (Hamont), t altaar (Eisden), t alter (Schinnen), àltaar (Voerendaal), àltaor (Maastricht), áltaar (Maastricht), áltaor (Heugem), èlter (Klimmen, ... ), èltjer (Amstenrade, ... ), ø͂ͅtoͅuər (Tessenderlo), klemtoon op de tweede lettergreep  dr altāār (Nieuwenhagen), mannelijk !  altaor (Venray), men zegt `op g`n elter`  d`r elter (Hoensbroek), men zegt. der èèlter, of op gen èèlter  èèlter (Sint-Martens-Voeren), ouder voor altaor  eltjer (Neer), zegt men nu  t altaor (Tongeren) Een altaar [altaor, altooër, alter, outaar, outer?]. [N 96A (1989)] || Op het altaar (let op het geslacht!) [ZND 32 (1939)] III-3-3
altaar add. altaarkleed: altàorkleid (Maastricht) Een altaar [altaor, altooër, alter, outaar, outer?]. [N 96A (1989)] III-3-3
altaarbel altaarbel: altaarbel (Tungelroy), altaorbel (Venlo), altoarbel (Hoensbroek, ... ), altoorbel (Eksel), āltaorbèl (Maastricht), altaarschel: altaarsjel (Geleen), altaorsjel (Reuver), N.B.: Van Witte Donderdang na het Credo to Paaszaterdag: `de klabattere`.  de eltersjel (Klimmen), bel: bel (Achel, ... ), bèl (Loksbergen, ... ), bél (Maastricht), bɛl (Opglabbeek), bɛ̄l (Meijel), de bel (Heugem), bellen (mv.): belle (Melick), belletjes: belkes (Sittard), belkès (Guttecoven), dingeling: diengelieng (Sint-Truiden), grote bel: groeete bel (Stokkem), kerkschel: kèrksjel (Klimmen), klingel: klingel (Maastricht), klingelschel: de klingel schel (Venray), misbel: mesbel (Baarlo, ... ), mèsbel (Holtum), misdienaarbel: mèsdienarbel (Maastricht), misdienaarsbel: misdienersbel (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), misdiendersbel: misdeendersbel (Weert), missendienderbel: mèssendeenderbel (Maastricht), missendiendersbelletjes: mèssendeendersbelkes (Maastricht), schel: de sjel (Gulpen, ... ), de sjèl (Nieuwenhagen, ... ), də schɛl (Montzen), schel (Eys, ... ), schĕl (Schimmert), sjel (Baarlo, ... ), sjèl (Epen, ... ), schelkrans: sjelkrans (Meijel), schellenkrans: sjellekrans (Heel) De 3 of 4 belletjes omvattende bel/schel, die door de misdinaar bediend wordt [schel, sjel?] . [N 96B (1989)] III-3-3
altaarretabel altaardrieluik: altaar drieluik (Montfort), altaarretabel (<fr.): altaor retabel (Venray), eltjer retabel (Holtum), n altaorretabel (Maastricht), altaarstuk: altaorstök (Maastricht), altōͅrstøͅk (Weert), altaartriptiek (<fr.): den alter-triptiek (Schinnen), beelden van den opzat: beelden van den opzat (Guttecoven), drieluik: dreejloeek (Baarlo), dreejloek (Blerick), dreeloek (Baarlo), dreiluik (Maastricht), dri-jloeek (Weert), dri-jluuk (Bree, ... ), dri-jluuëk (Eisden), drie-loek (Geleen), driejloek (Heel, ... ), drieloek (Echt/Gebroek, ... ), drieluik (Peer, ... ), drieluuk (Lutterade, ... ), e drielūīk (Meerssen), het dreiluik (Eigenbilzen), t drieloek (Lutterade), opstand: opsjtandj (Reuver), retabel (<fr.): et retaobel (Tongeren), retabel (Bocholt, ... ), stukken van de altaar: stukken van de altaor (Sevenum), triptiek (<fr.): der triptik (Montzen), triptiek (Ell, ... ), triptik (Sint-Truiden, ... ) Een altaarretabel, -triptiek, -drieluik. [N 96A (1989)] III-3-3
aluminiumcement aluminiumcement: aluminiumcement (Susteren), chamotte-cement: šamǫt-sǝmɛnt (Sint-Truiden  [(aluminium plus cement)]  ) Cementsoort die in hoofdzaak bestaat uit calciumoxyde en aluminiumoxyde en vervaardigd wordt door samensmelting van calciumoxydehoudende stoffen met hoog aluingehalte. Aluminiumcement heeft de eigenschap in zeer korte tijd een hoge vastheid te geven. Het wordt onder andere toegepast bij temperaturen (tot -150) waarbij met normaal cement niet kan worden gewerkt. [N 30, 35b] II-9
alver abel: abel (Maastricht), aubel (Stein, ... ), aubel, dim. ejbelke (Uikhoven), auwbel (Stein), ôbël (Tongeren), ’abel (Gronsveld), alvertje of schietertje, zoetwatervbisje. E. &lt; lat. albellu, "witje  àbël (Tongeren), cyprinus alburnus  au̯bəl (Meeswijk), Endepols  abel (Heer, ... ), WBD/WLD  aabel (Maastricht), awbəl (Urmond), āābəl (Maastricht), WLD  aabul (Itteren), abel (Itteren, ... ), alver: alver (Hoeselt, ... ), cassettebandje  alver (Meijel, ... ), oude spelling (geen roofvisje) / aast op de bodem  alver (Meijel), Veldeke 1979 nr. 1  d’n alver (Venray), WLD  alver (Born, ... ), àlver (Gennep), ‧alvər (m.) (Eys), alvermannetje: alvərmɛnəkə (Meeuwen), alvertje: WBD  alvərtjə (Meijel), ambeletsje: riviervis  ambe’lètsje (Hasselt), avel: a:vel (Roermond), aa:vel (Roermond), aavel (Herten (bij Roermond), ... ), auwel (Maaseik), avel (Blitterswijck, ... ), òàvel (Wessem), ideosyncr.  avel (Roermond), Veldeke  avel (Haelen), WBD/WLD  hauvəl (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), WBD/WLD = meervoud  aovələ (Kapel-in-t-Zand), WLD  aovel (Thorn), aovəl (Heel), auwel (Geverik/Kelmond), oavöl (Stevensweert), áável (Swalmen), aveltje: auwelke (As, ... ), ideosyncr.  aveltje (Velden), wit visje  aveltje (Venlo), WLD  aveltje (Venlo), āāvəltjə (Venlo), èùvəlkə (Haelen), aver: aover (Blerick), aver (Blerick), Veldeke  aover (Nunhem), avertje: euverke (Blerick), maasruts: vis  maasröts (Altweert, ... ), maasrutsje: maasrötske (Nederweert), schijterd: WBD/WLD  scheitert (Stein), winde: ideosyncr.  wing (Vlodrop), zandkruiper: oude spelling  zandkruiper (Meijel) alfer || alver (vis) || alver, roodkarpertje || alvermanneke (vis) || alvertje (vis) || Hoe noemt u de alver: een roofkarpertje, 10-18cm lang, de schubben hebben een fraaie zilver- of paarlemoerglans (alver, moertje, nesteling, aveltje, scheiter, bovenzwemmer, win, winde, wind) [N 83 (1981)] || vorentje, karpertje (witvis) III-4-2
alziend oog alziend oog: `t Alleszeend Oug (Klimmen), `t alzeend oug (Lutterade), alzeend aog (Maastricht, ... ), alzeend aug (Bocholt), Alzeend Oug (Maastricht), Alzeend oug (Valkenburg), alzeendj oug (Roggel, ... ), Alziend oag (Schinnen), alziend oog (Montfort), christusoog: christusaug (Ell), Christusoeg (Zonhoven), Christusweg (Jeuk), kristusoag (Holtum), Kristəsaug (Boorsem), god weet en ziet alles: god weet en ziet alles (Maastricht), god ziet alles: `n God ziet alles sjilderei of sjilderoaj (Eigenbilzen), god ziet dich: god zuut dich (Stokkem), god ziet mij: en god ziet mij (Ophoven), god ziet mij (Oirlo), ne god ziet mij (Baarlo), god ziet ons: god ziet ons (Echt/Gebroek), godsoog: godsaog (Baarlo), godsaug (Schimmert, ... ), godsoeeg (Eksel, ... ), godsoog (Eys, ... ), godsoug (Echt/Gebroek), gòtsoeëch (Sint-Truiden), un goads-òòg (Meerssen), ət gotsow (Montzen), heilig oog: heilig aug (Weert), Heilig oag (Schinnen), heilige plaat: hellige plaat (Venray), oog gods: oug-gods (Wijk), oogplaat: ougplaat (Geleen), paternoster: paternoster (Hechtel), plaat met ...: plaat mit ... (Tegelen) Een ingelijste plaat waarop een groot oog in een driehoek is afgebeeld, met daarbij de tekst: God ziet mij. Hier vloekt men niet. (Godsoog, Alziend Oog, Christusoog?). [N 96B (1989)] III-3-3