e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
aniline kleurstoffen aniline: anel ̇in (Herten, ... ), anelīn (Gulpen), anil ̇inǝ (Heerlen, ... ), anǝlinǝ (Heel, ... ), anǝlīn (Klimmen), ánǝlen (Tessenderlo), aniline kleurstoffen: anǝlinǝ klø̄rstǫfǝ (Maasbree) Kleurstoffen waarmee kunstmatige verflakken (teerverflakken) vroeger bereid werden. Volgens de invuller uit L 265 werden aniline kleurstoffen niet door de huisschilder gebruikt. [N 67, 12a] II-9
anjelier anjel: anjel (Blerick), anjeleit: anjeleit (Nieuwstadt), anjelier: anjeleer (Weert), anjelier (Guttecoven), anjelieren (Maastricht), ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  andjelier (Hasselt), aneliere (Mettekoven), angeleer (Opgrimbie, ... ), angeleere (Bocholt), angelier (Heerlen, ... ), anjeleer (Maaseik), anjeleier (Paal), anjelier (Beringen, ... ), anzjelier (Tessenderlo), anžəlīr (Neerpelt, ... ), ongelier (Hoeselt), anjer: aanjer (Maastricht), anjer (Eys, ... ), anjers (Tungelroy), ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  anjer (Maastricht), christendagje: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  krestəndiəskəs (Peer), dobbel genoffel: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  dobbel gənoͅfəl (Halen), dobbel zjarnoffel (Tessenderlo), dobbele flet: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  dobbel flette (Ophoven), flet: flet (America, ... ), flette (Baarlo, ... ), fletten (Blerick, ... ), flettten (Venlo), flit (Herten (bij Roermond)), flitte (Vijlen), fluuten (Guttecoven), flèt (Meijel), flötte (Dieteren), fəlet (Heel), vlette (Arcen), vletten (Blerick), ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  flechte (Montzen), fleete (Walhorn), flet (Hauset, ... ), flette (Membach, ... ), flēͅtə (Molenbeersel), flitte (Sittard), vlette (Eupen), fletje: fletje (Born, ... ), flietje (Buchten), ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  fletje (Elen), flier: fleere (Meerssen), fleijer (Nieuwstadt), ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  fleer (Lanaken, ... ), fleeren (Dilsen), flier (Beringen, ... ), fliere (Hoepertingen, ... ), flieren (Heusden), vleeren (Ophoven), vlier (Riksingen), flierbloemetje: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  flīrblimke (Peer), flierenhout: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  flierenhout (Hamont), fliertje: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  flirke (Sint-Huibrechts-Lille), flīrke (Peer), genoffel: snoffel (Weert), snoffele (Hushoven, ... ), snoffels (Maastricht), zjenoffele (Elen), zjenoffels (Halen, ... ), zjernoefels (Linkhout), ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  djenoffel (Gingelom), džənuffəl (Veulen), genoeffel (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), genoffel (Borlo, ... ), genoffels (Heusden), genouffel (Leopoldsburg), gernoffel (Hamont, ... ), gernoffels (Bocholt, ... ), gənoͅfəl (Donk (bij Herk-de-Stad), ... ), gənufəl (Loksbergen), scharnöffel (Wijchmaal), sjernoffel (Eksel), snoffel (Overpelt), snoffels (Venray), zjenoffel (As, ... ), žənoͅffəl (Lommel), žənufəl (Martenslinde), žənūfəl (Herk-de-Stad), žərnoffel (Peer), ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007; de dubbele soort  genoffel (Schulen), Oostham heet "Ham" bij L.Janssen  zjenoffels (Oostham), genoffeltje: chernoffelkes (Peer), sneuffelkes (Achel), snoffelkes (Maastricht), snuffalka (Meijel), snuffelke (Leunen, ... ), snuffelkes (Kaulille, ... ), zjenoeffelkes (Buvingen, ... ), ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  snoffeltjes (Neerpelt, ... ), snyffelkes (Sint-Huibrechts-Lille), snøͅffelke (Hamont), giroffel: schrenoffels (Eksel), ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  djirof (Kwaadmechelen), djiroffel (Leopoldsburg), geroffel (Tongerlo, ... ), gieroffels (Kermt), giroffel (Kwaadmechelen, ... ), giroffels (Overpelt), giroəffel (Stokkem), groeffel (Amby), groffel (s-Gravenvoeren), gzerofel (Niel-bij-As), jeroffel (Hasselt), sjiroffel (Beringen), zjiroffel (Meeswijk), zjroffel (Neerharen), žeroͅfəls (Herk-de-Stad), giroffelsnagel: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  girofffelsnägel (Welkenraedt), groͅffəsnōͅgəl (Vliermaal), grasviolet: grasfilet (Wellerlooi), gravin: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  krəfīn (Schalkhoven), gravinnen: grofinne (Uikhoven), ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  groffinnen (Hoeselt), gravinnetjes: graovinnekes (Membruggen, ... ), ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  gravinnekes (Kortessem), grōͅvenəkəs (Riksingen), groffiaat: goffraote (Membruggen), graffiote (Gulpen), graffiôte (Schimmert), gravejaote (Smeermaas), grefiaote (Bree), greviaten (Guttecoven), groffiaote (Eigenbilzen, ... ), groffijaat (Gronsveld), groffijaot (Borgharen, ... ), groffijaote (Amstenrade, ... ), gràvĭĕjaotə (Maastricht), kroffejaote (Rosmeer), ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  gerofiouten (Eisden), greffijaote (Leut), grefijaote (Bocholt), griffiaoten (Niel-bij-As), griffijaote (Mechelen-aan-de-Maas), griffioten (Opglabbeek, ... ), groefiaoten (Rotem), groffejaote (Vlijtingen), groffejōͅt (Opgrimbie, ... ), groffiaot (Geleen, ... ), groffiaote (Klimmen), groffiaoten (Lanklaar), groffiejaot (Maastricht), groffiejaote (Amby), groffiejate (Rijkhoven), groffijaot (Moelingen), groffijōͅte (Beverst, ... ), groifijōt (Bree), grooffiejaat (Mheer), kroffioot (Rosmeer), groffioel: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  šrēfiūələ (Herbesthal), groosgroffiaat: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  grōͅsgroͅfijuət (Martenslinde), herik: haerik (Blerick), ielje: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  ilje (Beverst), jonker: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  jinker (Niel-bij-As), jonkertje: junkerke (Amby, ... ), ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  jeunkerkes (Neerharen), junkerke (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), junkerkes (Sittard), jøŋkərkəs (Rekem, ... ), kernoffel: kernoefel (Diepenbeek), kernoeffel (Kortessem), kernoeffels (Hasselt, ... ), kernoffele (Beverst, ... ), kernoffels (Heusden, ... ), ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  karnoefels (Sint-Lambrechts-Herk), karnoffel (Wijer), kernoefel (Borgloon, ... ), kernoefels (Alken), kernoeffel (Hasselt), kernoffel (Houthalen, ... ), kernuffel (Diepenbeek, ... ), kornoefels (Mielen-boven-Aalst), kərmifəl (Hoepertingen, ... ), kernoffeltje: kernuffelkes (Bolderberg), ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  karnuffelkes (Mechelen-aan-de-Maas), laurierboompje: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  lereerbuimke (Eisden), mariazweren: mariazwère (Limbricht), meiezoetje: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  meujeütsche (s-Herenelderen), muurbloem: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  muurbloem (Hamont), muurflier: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  muurflier (Sint-Truiden), muurfliere (Gelinden), muurkruid: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  muurkruut (Montzen), muurviool: moerfiool (Geleen), nagelbloempje: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  neigelbluemke (Hoensbroek), nagelboom: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  nagelbloom (Gruitrode), nageltje: nelke (Vijlen), pluimpje: pluimkes (Beringen, ... ), ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  plēͅmkəs (Peer), ploəmkes (Koninksem), pluimke (Beringen, ... ), plømke (Zonhoven), plømkə (Donk (bij Herk-de-Stad)), plømkəs (Halen), plø͂ͅmkə (Sint-Truiden), pløͅəkə (Paal), ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007; de kleinere enkele soort  pluimke (Schulen), stankviool: stankviool (Geysteren), stinkflier: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  stinkflier (Sint-Truiden), stokflier: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  stokvleeren (Ophoven), violet: filette (Arcen), filetten (Waubach), fioolette (Roermond), fulet (Geysteren), violetten (Blerick), ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  viəleͅt (Eupen) [DC 17 (1949)]Anjelier, Fr. oeillet, Lat. Dianthus [ZND 15 (1930)] || Welke dialectbenamingen hebt u voor de verschillende potplanten en snijbloemen voor de koude kas: dianthus (anjer) [N 73 (1975)] I-7
anjer giroffel: džənufəl (Sint-Truiden), jonkertje: junkerke (Ten-Esschen/Weustenrade), jonkertjes: junkerkes (Tungelroy), junkĕrkĕs (Rothem), junkərkəs (Meijel) anjer || Welke dialectbenamingen hebt u voor de verschillende potplanten en snijbloemen voor de koude kas: dianthus (anjer) [N 73 (1975)] || Welke dialectbenamingen hebt u voor verschillende tweejarige planten: cheirantus cheiri (muurbloem) [N 73 (1975)] || Welke dialectbenamingen hebt u voor verschillende tweejarige planten: dianthus barbatus (duizendschoon) [N 73 (1975)] III-2-1
anjer, anjelier (dianthus caryophyllus l.) anjel: -  anjel (Blerick), anjelier: -  andjəli:r (Hasselt), angeleer (Weert), angeliër (Ophoven), anjeleer (Gulpen), anjeleier (Paal), anjelier (Beringen, ... ), anzjelier (Tessenderlo), onchelier (Hoeselt), 2X  anjelier (Leopoldsburg, ... ), maar ook meer en meer  angeleir (Nieuwstadt), anjer: -  anjer (Bocholtz, ... ), anjers (Helden/Everlo), enjerke  anjer (Maastricht), christendeken: [Eigenlijk Lychnis] -  krestəndiəkəs (Peer), dubbele ganoffel: -  dobbel sarnoffel (Eksel), duizendschoon: -  doezendschoen (Heerlen), flier: -  fleijer (Nieuwstadt), [Eigenlijk Cheiranthus cheiri] -  fli:jrə (Hoepertingen), flieren (Heusden), flijrə (Voort), flierehout: [Eigenlijk Sambucus nigra] -  flierenhout (Hamont), genoffel: dzjenóefel (Hasselt), džənufəl (Niel-bij-St.-Truiden), karnoffel (Zonhoven), kernoeffel (Hasselt, ... ), kernòffel (Genk, ... ), kërnôeffëlë (Hoeselt), snòffel (Tungelroy), zjenùffel (Beverlo), žənoͅfəl (Lommel), -  dzənofəl (Gingelom), dzənufəl (Mielen-boven-Aalst), genofəl (Sint-Truiden), genouvel (Borlo), gənooffel (Stokkem), gɛrnoffels (Bocholt, ... ), jernoffels (Eksel), karnoffel (Wijer, ... ), karnuffel (Sint-Lambrechts-Herk), kernuffel (Hasselt, ... ), kôrnoefels (Veulen), kərnoffel (Houthalen, ... ), kərnuffel (Alken, ... ), scharnoffel (Wijchmaal), sjernoffel (Neeritter), snoffel (Venray, ... ), snyffel (Overpelt), snôffele (Hushoven, ... ), zanofəl (Lommel), zənofəl (As, ... ), zənufəl (Borlo, ... ), 2x  snoffel (Overpelt), 4x  kərnuffel (Hasselt), 5x  dzənufəl (Sint-Truiden), karnuffel (Hasselt), \'anjer\'  jenoefel (Jeuk, ... ), \'anjer\' (additie voor Q 002, in vragenlijst N92/P 219)  kernoefel (Hasselt, ... ), anjelier  kərnufəl (Hasselt), snòffel (Tungelroy), Anjelier (...)  genoffel (Thorn), Anjer  kernòffel (Genk), Anjers  snóffele (Weert), dubbele bloemsoort  genuffel (Schulen), Gemaakt van snuffelen, omdat de bloem zo heerlijk geurt.  snôffel (Weert), of snuffelke  snoffel (Leunen), genoffeltje: snuffelke (Tungelroy), -  karnuffelkes (Mechelen-aan-de-Maas), kernielkes (Weert), sjnuffelke (Panningen, ... ), snoffeltje (Wijchmaal), snŏfəlkə (Hamont), snuffelke (Leunen, ... ), snuffulkes (Tungelroy), zinofəlkəs (Heppen), 2x  snoffelkəs (Neerpelt), snyffelkə (Sint-Huibrechts-Lille), anjelier (meer gangbaar dan snòffel)  snuffelke (Tungelroy), of snoffel  snuffelke (Leunen), snuffel = vlinder  snuffelkes (Stramproy), witte anjelier (dianthus caryophyllus)  snuffelke (Castenray, ... ), geroffel: -  djiroffel (Leopoldsburg), droffel (Griendtsveen), dzəru:ffəl (Sint-Truiden), sjiroffel (Beringen), zirofəl (Meeswijk, ... ), zərofəl (Hasselt, ... ), 2x  zirofəl (Neerharen, ... ), geroffelsnagel: -  giroffelsnägel (Welkenraedt), gezel: [Dianthus barbatus]  gëzêl (Tongeren), girof: -  girof (Kwaadmechelen), gravin: -  groffinen (Hoeselt), gravinnetje: -  gravinnekes (Kortessem), groffelsnagel: -  groofelsnêgel (Vijlen), groffiaat: graffiôte (Schimmert), groffiaot (Eijsden, ... ), groffiejaot (Gronsveld, ... ), groffijaot (Valkenburg), gràvĭĕjaotə (Maastricht), gróffiaot (Uikhoven), (fr. giroflé)  groffijaot (Valkenburg), -  gerofiauten (Eisden), graffiôte (Gulpen), grafioat (Nuth/Aalbeek), gre:via:ten (Guttecoven), greffiaten (Bocholt, ... ), griffiaten (Bree, ... ), griffijoat (Limmel), gro:ffəjo:tə (Moelingen, ... ), groafioat (Sibbe/IJzeren), groeffiaot (Ransdaal), groeffiejoat (Schimmert), groffiaat (Amby, ... ), groffiaot (Geleen), groffiaote (Amstenrade, ... ), groffiaoten (Spaubeek), groffiejoat (Heer), groffijaot (Gronsveld), groffijoate (Eijsden), groffioat (Sint-Pieter, ... ), groffioate (Klimmen, ... ), groffioât (Nuth/Aalbeek), groffïaot (Valkenburg), grofiaot (Ransdaal, ... ), grofio`t (Valkenburg), groufəjo:tə (Rotem), gròffiaote (Geleen), grófiaotə (Berg-en-Terblijt), kroffiôt (Rosmeer), 0 = korte oe  groffioate (Berg-en-Terblijt), 2x  groffiaat (Bilzen, ... ), 3x  groffiaat (Lanaken), \'anjers\'  groafioate (Noorbeek, ... ), \'in Vlijtingen angelieren = groffioate\'  groffioate (Vlijtingen, ... ), aanhangsel N92 voor Sittard  gróffiaot (Sittard), Anjelier  groffijaot (Valkenburg), Anjelier.  groffiejaot (Maastricht), Anjelieren  groffiaote (Klimmen), anjers  groffejoete (Ten-Esschen/Weustenrade), ao van laot = laten  groffiaot (Borgharen), Dianthus  gróffiaot (Sittard), dianthus  gróffiaot (Sittard), dianthus caryophyllus  groͅfə’jōͅt (Meeswijk), gravÔ´jaoÊ = kleine anjer  gravĭĕjaoṭ (Maastricht), ideosyncr. \'anjer\'  groffiaot (Eijsden), idiosyncr. \'anjelier\'  gróffiaot (Sittard, ... ), Kernoffels, giroffels -soort anjers- witte of mauve bloempjes met heftige geur. [ca. 1834. HB]  gruffiaten (Opoeteren), klemtoon op; aote  groffijaote (Mheer), meervoud  groffiejaote (Houthem), of jo¨nkerke  groffioat (Heek), o¨van garco¨n*  grof-fiejö-tə (Wijlre), Veldeke \'anjers (Fr. giroflé)\'  groffiaote (Klimmen, ... ), Zo heet de tuinanjelier. De wilde is onbekend.  groffiaot (Meerssen), groffiaatsnagel: -  groffesno:gəl (Vliermaal), groffiant: Uit te spreken als in het Frans. Klemtoon op de 2e lettergr.  groffiant (Meerssen), grovin: grovinnë (Hoeselt), grôvvïn (Tongeren), -  krəfi:n (Schalkhoven), grovinnetje: -  grovenəkəs (Riksingen), jonkertje: junkerke (Valkenburg), -  jeunkerke (Amby), jŏnkerkəs (Neerharen, ... ), junkerke (Puth, ... ), junkerkəs (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), [Dianthus barbatus]  júnkërkë (Tongeren), Anjelier; duizendschoon  junkerke (Valkenburg), of groffioat  jönkerke (Heek), kruidnagel: -  kroetneegel (Posterholt), kroetnegel (Grubbenvorst), kroetnägel (Arcen), kruutnägel (Meerlo), kruidnageltje: -  kraednègelke (Blerick), kroednägelkes (Laak), kroetnègelkes (Montfort), kruk: -  kruk (Belfeld), laurierboompje: [Eigenlijk Laurus] -  lereerbuimke (Eisden), mariazweer: -  mariazwère (Limbricht), meibloem: -  meibloom (Geleen), meizoetje: - [uitspr. mejzjøts6s*]  meüjötsche (\'s-Herenelderen), nagelbloem: -  nagelbloem (Afferden, ... ), nagelblom (Amby), nagelbloom (Baarlo, ... ), nelke (d.): -  nelke (Eupen, ... ), ook een enkele keer  nelke (Vijlen), oeillet: -  euljès (Tongeren), oeuillet (\'s-Gravenvoeren, ... ), pluimpje: z. L.J. p. 12: naar de gewimperde bloemblaadjes waardoor de anjers op pluimpjes gelijken  plömke (Zonhoven), schrotsel: sjrótsel (Maastricht), steekmesje: staekmaeske (Nederweert), steenviool: -  steinvioeal (Heel), stinkviolet: stīnkflet (Blitterswijck, ... ), Anjer  stinkflet (Blitterswijck, ... ), violet: flet (Bleijerheide, ... ), flette (Reuver, ... ), flette (mv.) (Venlo), flètte (Echt/Gebroek), flét (Gennep, ... ), velèt (Maastricht), -  fieooletə (Roermond), filet (Heel), filette (Arcen), fleet (Schinveld), flet (America, ... ), fletje (Oirsbeek), fletjes (Bingelrade, ... ), flette (Arcen, ... ), fletten (Blerick, ... ), fletə (Venlo), flit (Herten (bij Roermond)), flitje (Buchten), flitte (Vijlen), flu:tten (Guttecoven), flèt (Beegden, ... ), flètje (Doenrade, ... ), flètjes (Einighausen, ... ), flètte (Montfort, ... ), flétjə (Born), flöt (Maasniel), flötte (Dieteren), fulet (Geysteren), violette (Schaesberg), violetten (Blerick), vlet (Venlo), vlette (Arcen), vletten (Blerick), vlèt (Sint-Odiliënberg), [Eigenlijk Viola (> Cheiranthus cheiri)] -  dobbel flette (Ophoven), flet (Hauset, ... ), fletje (Elen), viglet (Eupen), viəlet (Eupen), vlet (Herbesthal), vlete (Eupen), [Eigenlijk Viola (> Cheiranthus cheiri)] 2x  flet (Raeren), [Eigenlijk Viola (> Cheiranthus cheiri)] 3x  flet (Hergenrath), [Eigenlijk Viola (> Cheiranthus cheiri)] 4x  flet (Welkenraedt), aanhangsel N92 voor Sittard  flètte (Sittard), add. lijst Sevenum (L 266) bij N92  flette (mv.) (Sevenum), als duits Wetter  flettə (Vaals), anjelier  flette (Waubach), anjelieren  fletten (Venlo), Anjelieren  flɛte (Tegelen), Anjer  flet (Posterholt), anjer  flêtte (Swalmen), Anjers  fletjes (Stevensweert), flette (Venlo), anjers  flötte (Susteren), de eerste e uitgesproken als korte ij-klank dus \'flijtten\'  fletten (Maasbracht), dianthus carophyllus  flet (Castenray, ... ), Dianthus caryophyllus  flet (Castenray, ... ), e van Frans cadet  flette (Maasbracht), enkelvoud  flet (Vaals), fle`t is violet, ook al is ze niet paars van kleur.  flèt (Pey), idiosyncr. \'anjelier\'  flètte (Sittard, ... ), Kleinere soort anjers  flette (Venlo), meervoud  flètte (Echt/Gebroek, ... ), meervoud flette  flet (Horn), meervoud flette, ook wel fon. maar dat is .......  flet (Putbroek), N.B. duizendschoon = trosflette  flette (Mook), of kroetnaigelke (sering)  filètte (Maasbracht), tweede e als in fr. les...  felette (Heel), Veldeke \'anjelier\'  flet (Waubach, ... ), violetten, anjelieren  flette (Herkenbosch), waarschijnlijk van violette  flêt (Beegden), WLD \'= anjer\'  flet (Posterholt, ... ), WLD Additie: \'anjers\'  flette (Sevenum, ... ), violier: -  fleer (Borgharen, ... ), fleere (Meerssen), [Eigenlijk Cheiranthus cheiri] -  fleer (Lanaken, ... ), fleerən (Dilsen) anjelier [N 92 (1982)], [N 92 (1982)] || anjelier, duizendschoon dianthus || anjelieren || anjer [N 82 (1981)], [N 92 (1982)], [N 92 (1982)] || anjer soort || anjer, anjelier || anjers [N 92 (1982)] || baardanjer || boerenanjer || karnoffel || tuinanjer [DC 17 (1949)], [DC 60a (1985)], [SGV (1914)] || violette || Welke dialectbenamingen hebt u voor de verschillende knol- en bolgewassen: scilla (sterhyacint) [N 73 (1975)] || Welke dialectbenamingen hebt u voor de verschillende potplanten en snijbloemen voor de koude kas: dianthus (anjer) [N 73 (1975)] || Welke dialectbenamingen hebt u voor verschillende snijbloemen: ................................... [N 73 (1975)] III-2-1
anker anker: a.ŋkǝr (Opheers), aanker (Eijsden, ... ), aankr (Well), an ker (Kessel), angker (Buggenum), anker (Afferden, ... ), Anker (Blitterswijck), anker (Broeksittard, ... ), ankər (Swalmen), aŋkǝr (Baarlo, ...  [Maurits]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina] ), aŋʔǝr (Kwaadmechelen, ... ), ānker (Arcen, ... ), áŋkǝr (Heppen, ... ), āŋkǝr (Gronsveld, ... ), (m.).  anker (Guttecoven, ... ), M.  anker (Borgharen), nasale  anker (Horst), Opm. verkleinwoord: ´nk´rke.  anker (Beegden), ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.  anker (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), ps. omgespeld volgens Frings.  anker (Eys), anker met lepelblad: aŋkǝr met lē̜pǝlblāt (Herten), ankerbok: aŋkǝrbø̜k (Buchten  [(Maurits)]   [Maurits]), ankerbout: aŋkǝrbols (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Maurits]), aŋkǝrbō.ts (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Domaniale]), ankerijzer: aŋkǝrē̜zǝr (Zepperen), aŋkǝręjzǝr (Bilzen), balkanker: balǝk˱aŋkǝr (Mechelen, ... ), balkenanker: bɛlǝk˱aŋkǝr (Susteren), beveiligingsanker: beveiligingsanker (Chevremont  [(Julia)]  , ... [Willem-Sophia]  [Julia]  [Domaniale]), blokkenanker: blǫkǝaŋkǝr (Heerlen  [(Emma)]   [Wilhelmina]), fourche: furšǝ (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Domaniale]), haakanker: hǭk˱āŋkǝr (Gennep), helchter: hęlxtǝr (Stramproy), houvast: hawvást (Maaseik), hǭjvast (Neeritter  [(om te repareren)]  ), hǭvǭst (Helden), ǫwvast (Stokkem), houvastwis: halvāstwes (Ottersum), ijzeren stang: īzǝrǝ štaŋ (Schimmert), kruisanker: kręjǝs˱aŋkǝr (Kermt), kruisijzer: krȳs˱īzǝr (Rotem), litsen: lets (Tessenderlo), luik: lø̜jk (Sint-Truiden), muuranker: m ̇ōraŋkǝr (Weert), muǝrāŋkǝr (Noorbeek, ... ), mȳraŋkǝr (Leunen, ... ), mūraŋkǝr (Geleen, ... ), muurijzer: mȳrɛzǝr (Leopoldsburg), mø̜jǝręzǝr (Linkhout), pijleranker: fajlǝraŋkǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Emma]), querbout: kwēǝrbōt (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Domaniale]), schietanker: šēt˱aŋkǝr (Sint Odilienberg), schootanker: šūǝt˱aŋkǝr (Posterholt), sieranker: sirāŋkǝr (Ottersum), sēraŋkǝr (Beek, ... ), sīraŋkǝr (Posterholt, ... ), tsēraŋkǝr (Bleijerheide), sierijzer: sijǝrē̜zǝr (Zelem), sleutelanker: slø̄tǝlāŋkǝr (Gennep, ... ), slot: slǭt (Geleen  [(Maurits)]  , ... [Laura, Julia]  [Maurits]), sluitanker: šlūtaŋkǝr (Stein  [(Maurits)]   [Domaniale]), staafje: stē̜fkǝ (Weert), strekanker: štrɛk˱aŋkǝr (Bleijerheide), strijkanker: strik˱āŋkǝr (Gennep), strī.k˱aŋkǝr (Venlo), strīk˱aŋkǝr (Geulle, ... ), štrīk˱aŋkǝr (Herten, ... ), strop: strǫp (Maastricht  [(meervoud: strø̜pǝ)]  ), trekanker: tręk˱aŋkǝr (Panningen), tręk˱āŋkǝr (Ottersum), veiligheidsanker: veiligheidsanker (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), vęjlexhęjtsaŋkǝr (Klimmen  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Maurits]), weernagel: wē̜rnāgǝl (Maaseik), wis: wes (Meijel), zekerheidanker: zikǝrhētaŋkǝr (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Maurits]), zekerheidsanker: zexǝrhētsaŋkǝr (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), zekerheidshaak: zexǝrhētshoǝk (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Winterslag, Waterschei]) anker [SGV (1914)] || Een op een bepaalde manier verwerkte wis waarmee men een nieuwe bodem aan de zijkant van een oude mand vast zet. Zie ook afb. 280. [N 40, 70] || Een verticaal voor de ijzerbok geplaatst U-balkje dat voorzien is van een door de bok heen reikende dwarsstang. Deze stang kan aan de achterzijde van de bok met een plaat worden vastgezet. Het geheel voorkomt dat railstukken ten gevolge van de druk uitspringen en ongelukken veroorzaken. [N 95, 587] || Stuk ijzer dat wordt gebruikt om muren, vloeren, gordingen etc. met elkaar te verbinden. Het is gewoonlijk samengesteld uit een schieter en een veer. De schieter vormt het metalen onderdeel aan de buitenzijde van de muur en bestaat uit een metalen staaf die in het midden een nok heeft. De veer brengt de verbinding tussen schieter en muur of vloer tot stand. Schieter en veer kunnen met behulp van één of meer spieën aan elkaar worden bevestigd. Zie ook afb. 72. De woordtypen 'strijkanker', 'trekanker' en 'strekanker' worden specifiek gebruikt voor een anker waarvan de veer in de dwarsrichting over twee of drie balken ligt. Het dient om muren te verankeren die evenwijdig lopen met de balklaag. [N 31, 38; N 4A, 51b; N 54, 123b; N 54, 124a; N 54, 126; monogr.] II-12, II-5, II-9, III-3-1
anker, maat van 1/4 aam (39 l.) anker: aanker (Maastricht, ... ), anker (Eys, ... ), ankər (Kapel-in-t-Zand), ànker (Sevenum), (beer).  anker (Herten (bij Roermond)), (biervol) 30 l. vloeistof.  anker (Tienray), 1 vingerhood = ± 0,01 lieter 1 mäötje = ± 0,10 lieter 1 sjöpke = ± 0,25 lieter 1 pint = ± 0,60 lieter 1 beksjke = ± 1/4 pint 1 hèjfke = ± 1/2 kan 1 kan = ± 1,40 lieter 1 anker = ± 30 kan 1 aam = ± 4 anker 1 iëker = ± 8 kan sjtök = oude wijnmaat van ? vaan = oude biermaat van ? tien = oude kolenmaat van 1/2 hectoliter of 2 kuipen okshoof = oude wijnmaat van ? Alle vorengenoemde maten en gewichten zijn in onbruik. De woorden zijn alleen nog bij ouderen bekend.  anker (Klimmen), anker wijn: 44 of 45 flessen.  anker (Sittard), Oorspr.: botervat van het woord anke, boter.  anker (Valkenburg), vloeistof.  anker (Sevenum), anker wijn: = ± 45 flessen.  ⁄n aanker wien (Maastricht), ankertje: engkerke (Ittervoort), enkerke (Maasbree), enkərkə (Kapel-in-t-Zand), en⁄kersje (Bleijerheide, ... ), énkərkə (Meijel), (vloeistof).  èènkərkə (Heerlen), duiker: duker (Meerlo), half mud: (vast).  half mut (Venlo), kannetje: kenke (Stein), kinjtje (Sittard), kénke (Swalmen), vat: vat van 39 liter (Jeuk) de maat die een inhoud aangeeft van 30 kan, ong. 42 liter [N 91 (1982)] || de maat die een inhoud aangeeft van ± 39 liter = 1/4 aam [anker, kannetje] [N 91 (1982)] || kinnetje (een vaatje bier van ± 39 liter) || tonnetje met een inhoud van circa 30 oude kan (of 35 liter), vierde deel der aam || vat (klein) III-4-4
anthraciet anthraciet: a.ntrasi.t (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Zwartberg, Waterschei]), anthraciet (Eisden  [(Eisden)]  , ... [Maurits]  [Eisden]  [Winterslag, Waterschei]), antrasit (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Maurits]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]  [Julia]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Maurits]  [Maurits]  [Maurits]), antratsit (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Domaniale]  [Domaniale]), antrāsit (Heerlen  [(Emma)]  , ... [Willem-Sophia]  [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), antrǝset (Hamont  [(Eisden)]   [Domaniale]), antrǝsit (As  [(Zwartberg / Waterschei)]  , ... [Maurits]  [Laura, Julia]  [Emma]), antrǝtsit (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Eisden]), antǝrsit (Nieuwenhagen  [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]   [Domaniale, Wilhelmina]), huisbrand: hūsbraŋk (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Winterslag, Waterschei]  [Domaniale]), huisbrandkolen: hūsbraŋkkoǝlǝ (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Domaniale]) Steenkool met minder dan tien procent vluchtige bestanddelen. [N 95, 468; N 95, 460; monogr.] II-5
antwoorden anderen?: antjere (Merkelbeek, ... ), antjərə (Montfort), antwoord geven: a.ntwoͅ.at˃ geͅ.avə (Eys), aantwoord geve (Itteren), anjtwoord géve (Susteren), anjtwoort gééve (Geleen), antj waord geve (Montfort), antj-waord gaeve (Nunhem), antjwaord gaeve (Herten (bij Roermond), ... ), antjwoerd geĕvn (Brunssum), antjwoord gēve (Nieuwstadt), antjwoort géévə (Kelpen), antwaoët gaeëvə (Nieuwenhagen), antwoat geëve (Waubach), antwoord geve (Maastricht, ... ), antwoord gevə (Maastricht), antwoord gève (Wijlre), antwoord gêve (Schimmert), antwoord jeve (Vaals), antwoort geeve (Maastricht), antwoort gèève (Geulle), antwoort gééve (Thorn), antwoôt gève (Heerlerbaan/Kaumer), entwoeërd gaeve (Klimmen), èntjwoord géévən (Urmond), ps. het woordje antw. heeft de invuller afgekort genoteerd!  antw. geəvə (Ubachsberg), antwoorden: aantwoddə (Vlijtingen), aantwoerde (Gronsveld), aantwoorde (Mheer), ajntwaordə (Roermond), andj worden (Kesseleik), anjtwoorde (Thorn), anjtwoorden (Schinnen), anjtwoordə (Doenrade), antj woorde (Ell), antjwaorde (Maasniel, ... ), antjwaordə (Kapel-in-t-Zand), antjwoorde (Roermond, ... ), antjwoorden (Born), antjwoordə (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), antjwòrdĕ (Echt/Gebroek), antjwôrd (Melick), antwaorde (Blerick, ... ), antwaoëde (Gulpen), antwaôrde (Hoensbroek), antwoarde (Eys), antwoeërdə (Wijnandsrade), antwoode (Jeuk), antwoord (Maastricht), antwoorde (Beek, ... ), antwoorden (Gennep, ... ), antwoordə (Hulsberg, ... ), antworde (Meerlo), antwotten (Eigenbilzen), antwoërde (Voerendaal), antwōērde (As), antwōōrde (Schimmert), antwŏdde (Hoeselt), antwuurde (Bree), antwôôdə (Epen), āntwoordə (Maastricht), entjwoorden (Stein), àn-twoordə (Maastricht), ànjtwoordə (Susteren), àntwoeerde (Weert), àntwoordə (Maastricht), àntwūūrdə (Opglabbeek), ántwaordə (Venlo), ántwaoədə (Heerlen), beantwoorden: beantwoorden (Meijel), bejan: bejoa (Meijel), bescheid geven: bəsjeid geevə (Maastricht), commentaar geven: kommentaar jeëve (Kerkrade), terugpraten: terug proate (Venray), trugpraote (Oirlo), terugroepen: terug rōēpe (Venray), trug-roppen (Eksel), truk roope (Sevenum), trùk roope (Sevenum), terugzeggen: terug zegge (Venray), truk zèkke (Geleen), trókzehhe (Weert), təruch zéggə (Meijel), zagen: zage (Waubach), zeggen: gét zégkə (Reuver), zegke (Caberg) ten antwoord geven [antwoorden, anderen] [N 87 (1981)] III-3-1
apart lossen alleen lossen: allein lossen (Jesseren), apart lossen: apaart losse (Geleen, ... ), apaart of i groepe losse (Klimmen), apaat losse (Wijlre), apaat lossen (Jeuk), apart lossen (Eys, ... ), apart lòsse (Sevenum), apartə lossə (Beesel), doeven apaart lossen (Eisden), epaart losse (Weert), jong en àw apaart losse (As), àppəərt lòssə (As), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook "klanktabel v.h. Zolders (uitspraak)", aan de achterkant van de laatste pagina!  apao.rt lósse (Zolder), apart lossing (zn.): apartə lossing (Beesel), appaarte lossinge (Doenrade), apôte losseng (Rijkhoven), apart vliegen: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  de aa vliēgen apaot (Bilzen), een voor een lossen: doeven ein vôêr ein lossen (Eisden), in twee partijen lossen: eͅ. tw‧iə part‧eͅi̯ə loͅ.sə (Eys), in twee reeksen lossen: lossen in twee reeksen (Tongeren), lossen: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook bijlagevellen met (eventuele) aanvullingen en diverse toelichtingen.  losse (Wanssum), Opm. v.d. invuller: 20 tussenpauze (ps.?: letterlijk overgenomen, maar weet eigenlijk niet wat invuller hiermee bedoeld?!).  losse (Houthalen), per konvooi lossen: losse per kon-vooj (Echt/Gebroek) het apart lossen van jonge en oude duiven? [N 93 (1983)] III-3-2
appel, algemeen appel: a.pəl (Montzen), appel (Amby, ... ), appele (pl) (Maastricht, ... ), appels (pl) (Tegelen), appəl (Beringen, ... ), appəle (pl) (Reuver, ... ), app’le (pl) (Maastricht, ... ), apəl (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), apələ (pl) (Rekem), apɛl (Borgloon), āppel (Maastricht, ... ), eppel (pl) (Kerkrade, ... ), happel (Kerkom, ... ), àppəl (Oostham, ... ), àpəl (Halen, ... ), öppel (pl) (Eupen, ... ) [Heem 13.1 (1969)] [ZND 01 (1922)] [ZND 26 (1937)] [ZND m] [ZND m] [ZND m] [ZND m] [ZND m] [ZND m] [ZND m] [ZND m] I-7