e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
armoede <omschr.> het koud hebben: ⁄t koèt hèbben (Stokrooie), <omschr.> honger lijden: honger lijden (Gorsem), honger lijen (Stokrooie), armoede: (tm)rmu (Zichen-Zussen-Bolder), (tm)rmui (Zichen-Zussen-Bolder), (tm)rəmōij (Vroenhoven), (tm)rəmuj (Hamont, ... ), airmoej (Riemst), aremooj (Weert), armoe (Gruitrode), armoede (Geistingen, ... ), armoei (Hamont, ... ), armoej (Meldert), armoeə (Sint-Truiden), armooi (Maaseik), armu (Oostham), armui (Oostham), armuë (Kwaadmechelen), e.rəmōj (Maastricht), er[ə}mue[ə} (Gutshoven), eremoei (Heppen, ... ), ermeuj (Rosmeer), ermie (Sevenum, ... ), ermo.i (Lommel), ermo[ë} (Sint-Lambrechts-Herk), ermoe (Diepenbeek, ... ), ermoei (Borlo, ... ), ermoeij (Mielen-boven-Aalst), ermoej (Beverlo, ... ), ermoeï (Bilzen, ... ), ermoi (Kaulille), ermoj (Lanaken, ... ), ermood (Dilsen, ... ), ermooi (Bocholt, ... ), ermooij (Houthalen, ... ), ermooj (Mheer, ... ), ermoot (Kinrooi, ... ), ermōei (Wellen), ermoͅoͅi (Houthalen), ermu (Voort), ermue[ə} (Gutshoven), ermueij (Hasselt), ermuij (Rekem), ermuj (Vucht), erremmoej (Hasselt), erremoe (Helchteren), erremoei (Groot-Gelmen, ... ), erremoeij (Borgloon), erremooi (Bree, ... ), erremooj (Weert), erremot (Moresnet), eurmooi (Sint-Martens-Voeren), ēͅreͅmoɛj (Leopoldsburg), ēͅrmō (Lanaken), ēͅrmōj (Lanaken), ēͅrmōt (Rekem), ēͅrmui (Herk-de-Stad), eͅ.rəmø.j[ə} (Hasselt), eͅ[ə}mōt (Mechelen-aan-de-Maas), eͅrmōt (Opglabbeek), eͅrəmōt (Opgrimbie), eͅrəmuj (Kortessem, ... ), hermeu (Rekem), ōērmōt (Montzen), ä:rmo[i} (Lanaken), ärmu (Diepenbeek), ärmuj (Diepenbeek), è.rmōj (Bree), è.rmō⁄t (Bree), è:rremooi (Vroenhoven), èrmmoe (Kaulille), èrmoei (Heers), èrmoej (Waltwilder), èrmooi (Lanaken, ... ), ɛ.rəmue (Borgloon), ɛrmoei (Achel), ɛrmoi (Beringen, ... ), ɛrmooi (Beringen), ɛrmui (Genk), ɛrmuj (Borgloon, ... ), ɛrremoej (Lommel), ɛrrəməui (Eigenbilzen), ɛrəmue (Borgloon), ɛ̄remooi (Veldwezelt), daarvoor gebruikt men het Duits  ärmoot (Eupen), miserie (<fr.): Van Dale: miserie (&lt;Fr.), (niet alg.) ellende, misère.  meserie (Gingelom), verarmen (ww.): verermen (Koersel) armoede [ZND 32 (1939)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || niet hebben waaraan men grote behoefte heeft, ontberen [derven] [N 89 (1982)] III-3-1
armoedig arm: erm (Munstergeleen), èrm (Blitterswijck), armelijk: ermelig (Heerlen), ermelik (Dieteren, ... ), ermerlik (Doenrade), ärmelig (Eys), armhartig: êrmhartig (Sevenum, ... ), armoedig: armeudig (Mheer), armmeuig (Blerick), armuijig (Schinnen), ermeudig (Baarlo, ... ), ermeudig(j) (Swalmen), ermeuig (Helden/Everlo, ... ), ermeujig (Amby, ... ), ermmoeig (Leunen), ermoeig (Afferden), ermoejjig (Wellerlooi), ermooig (Grubbenvorst), ermooijig (Velden), ermoojig (Nederweert), ermuidig (Bingelrade, ... ), ermödig (Heerlen), ermöjig (Brunssum, ... ), erremeudig (Vijlen), erremoejig (Meerlo), ērmeudig (Klimmen), ĕmoejig (Well), ĕrmeudig (Beegden, ... ), ĕrmeuig (Stevensweert), ĕrmeujich (Grevenbicht/Papenhoven), ĕrmeujig (Beegden, ... ), ĕrmoejig (Gennep), ĕr⁄meudig (Heer), ŭrmeudig (Gulpen), ärmeudig (Schinveld), ärmoojig (Meterik), ärmuidig (Doenrade), äärmeujig (Sint-Pieter), èrmeudig (Borgharen, ... ), èrmeujig (Weert), èrmoeig (Griendtsveen), èrmoejig (Heijen), êremoeig (Venray), êrmoejig (Merselo, ... ), êrmojig (Lottum), ɛrmoojig (Horst), ɛ̄rmoejig (Swolgen), asgonasgonsdig?  ermeuiig (Maasbree), boven de ä staat een lengte-teken  äremŏig (Arcen), Note v.d. invuller (zie laatste bladzijde, onderaan):  ermuidich (Sittard), ps. deels omgespeld volgens Frings.  rɛ̄}meudig (Buggenum), ɛ̄r}muidig (Guttecoven), ps. omgespeld volgens Frings.  ermø͂ͅdigj (Heek), armoeig: ermzieəlig (Brunssum), armzalig: ermzīēlig (Simpelveld), ärmzieelig (Schinveld), örmzellig (Epen) armoedig [SGV (1914)] || niet hebben waaraan men grote behoefte heeft, ontberen [derven] [N 89 (1982)] III-3-1
armplaat schermijzer: sxɛrǝmīzdǝr (Weert), šɛrǝmīsdǝr (Maxet) De ijzeren plaat waarmee de houten schoenarm bekleed is om het afslijten ervan tegen te gaan. [N O, 19l] II-3
armsgatuitsnijding armkot: ęrmkūt (Lanaken), armlok: ęrmlōk (Lanaken), armsgat: ęrms˲gāt (As, ... ), ęrǝms˲gāt (Maastricht), ɛrms˲gat (Tegelen), ɛrms˲gãǝt (Schulen), ɛrms˲gāt (Meeuwen, ... ), ɛrms˲gǭt (Houthalen), ɛrǝms˲gã.t (Zolder), ɛ̄rms˲gāt (Meijel), armsgatuitsnijding: armsgatuitsnijding (Hopmaal), armskot: armskǫǝt (Genk), ɛ̄rǝmskūt (Bilzen), armslok: ē̜rmsloax (Bleijerheide), ē̜rǝmsluǝk (Eijsden), ęrmslǫk (Montzen, ... ), ęrmslǭk (Doenrade, ... ), ɛrmsluǝk (s-Gravenvoeren), (mv)  ęrmslokǝr (Meerssen), ęrmslǭkǝr (Lutterade), armuitsnijding: armuitsnijding (Opglabbeek), ɛrmø̜jtsnęjeŋ (Zolder), ɛrmǭtsnęjǝŋ (Diepenbeek), uitsnijding: ūtsnejeŋ (Eisden), ūtsni-jeŋ (Venlo) De uitsnijding voor de mouw bij het colbert. [N 59, 101a] II-7
armstoel fauteuil: fotuij (Maastricht), leuningstoel: leuningstool (Maastricht) armstoel || leuningstoel III-2-1
armvol arm: einen ärm huij (Bunde), enne erm höj (Heerlen, ... ), ennen erm huij (Maastricht), ennen erm hèùj (Afferden), ɛrǝm (Afferden, ... ), armvol: (h)errevel (Klimmen), (h)ervel (As, ... ), (h)ēlver (Rosmeer, ... ), (h)é.llever (Zonhoven), (h)ęrvǝl (Swalmen, ... ), (h)ɛlvər (Rekem, ... ), aervel (Castenray, ... ), armvol (Meeswijk), e.llever (Hasselt), eine erm vol hui-j (Bunde), eine erm vol huij (Maasniel, ... ), eine ermvo:l höj (Tegelen), eine ermvol huij (Roermond, ... ), eine ervel huij (Makset), eine ervel huije (Herkenbosch), eine ervel höj (Swalmen), eine ervel höje (Posterholt), eine ervel höj‧ (Elsloo), eine helver hui: (Reuver), eine hervel hui-j (Roermond), eine hervel huij (Wessem), eine hervel huije (Herten (bij Roermond)), eine hervel hèùj (Limbricht), eine hervel höj (Heerlerheide, ... ), einen ellever hui-j (Venlo), einen erm vol (Hoensbroek), einen ervel (Sittard), einen ervel hoej (Stramproy), einen ervel huij (Heel, ... ), einen ervel huije (Beegden, ... ), einen ervel huuj (Bree), einen ervel höj (Boekend, ... ), einen hervel heuij (Elsloo), einen hervel huuj (Bree), einen hervel höj (Maasbracht), einen hervul (Neeritter), ellever (Diepenbeek, ... ), elver (Blerick, ... ), elvər (Diepenbeek, ... ), eləver (Hasselt, ... ), en ermvol höj (Venlo), en errem vo‧l höj: (Sint-Pieter), en ervel höj (Heerlen), en hervel höj (Montfort), en hérvel hui (Urmond), en örvel huuj (Horst), ene erm vol (Doenrade), ene ermvel höj (Heerlen), ene ervel hui (Panningen), ene ervel huij (Meers, ... ), ene hervel hui (Urmond), ene hervel huij (Haelen), ene hervel huj (Hoensbroek), ene hèlever hòj (Spekholzerheide), enen aerm vo:l hö:j (Blerick), enen errem vol huij (Maastricht), enen ervel hui (Eijsden), enen ervel huij (Baexem), enen hervel höj (Oirsbeek), enen érvel hui.j (Maasniel), enen érvel hui.je (Maasniel), enne elver höj (Mechelen), enne erm vol höj (Schaesberg), enne errem vol höj (Maastricht), enne ervel hui-j (Venray), enne ervel huij (Puth, ... ), enne ervel hui‧j (Roggel), enne ervel hèùj (Baexem), enne ervel höj (Baarlo, ... ), enne hellever (Valkenburg), enne hervel heuj (Brunssum), enne hervel huij (Heerlerheide, ... ), enne hervel höj (Neerbeek), enne ärmvol höj (Heugem), enne èrvel hui.j (Heythuysen), enne èrvel höj (Schinveld), enne érm vol höj (Neerbeek), ennen aerm-vol (Oirlo), ennen e:rm vol höj (Broekhuizen), ennen elver hui (Venlo), ennen erm vol höj (Roermond), ennen ermvol (Wolder/Oud-Vroenhoven), ennen ermvol hui (Oirlo, ... ), ennen ermvol huij (Sint-Pieter), ennen ermvol höj‧ (Maastricht), ennen errem vo‧l höj (Meerssen), ennen ervel (Broekhuizen), ennen ervel heuj‧ (Urmond), ennen ervel hŏj (Schimmert), ennen ervel hui (Venlo), ennen ervel hui. (Panningen), ennen ervel hui.e (Panningen), ennen ervel huij (Tegelen, ... ), ennen ervel hui‧j (Grathem, ... ), ennen ervel hui‧jə (Echt/Gebroek), ennen ervel huui (Sevenum), ennen ervel höj (Berg-aan-de-Maas, ... ), ennen ervel höj‧ (Broekhuizen), ennen ervel höj⁄ (Maastricht), ennen hellever huij (Valkenburg), ennen hellever höj (Heer), ennen helver (Gronsveld), ennen hervel heuj (Nuth/Aalbeek), ennen hervel hui (Obbicht), ennen hervel huij (Hoensbroek, ... ), ennen hervel huijje (Montfort), ennen hervel höj (Elsloo, ... ), ennen hèrvel hui-j (Klimmen), ennen héllever höj (Bunde), ennen èrmvol hèùj (Gennep), ennen èrrem vol huij (Maastricht), ennen érmvol höj (Meerssen), ennen érvel höj (Puth), ennen örvel huu‧j (Horst), er vel heuj (Kerkrade), erm-vol (Maastricht), ermvol (As, ... ), ermvol huij (Tegelen), ermvol huuj (Geleen, ... ), ermvol hö:j (Belfeld), ermvol höj (Caberg), ermvòl (Maastricht), erremvol (Maastricht, ... ), erremvòl (Maastricht), errevel (Geulle, ... ), errəmvol (Maastricht), ervel (Beesel, ... ), ervel (höj) (Montzen), ervel hooj (Heerlerheide), ervel huij (Heerlen), ervel huuj (Horst), ervel hèùj (Velden), ervel hôêj (Nederweert), ervel höj (Sittard), ervël (Lanklaar, ... ), ervəl (Grathem, ... ), erəmvoͅl (Mielen-boven-Aalst), erəvəl (Hoepertingen, ... ), evvel höj (Sittard), ēͅləvər (Gelinden, ... ), ĕlver (Uikhoven), eͅlvər (Sint-Truiden, ... ), eͅləvər (Bommershoven, ... ), eͅrmvol (Genk, ... ), eͅrmvoͅl (Koersel), eͅrmvəl (Opglabbeek, ... ), eͅrvəl (Bocholt, ... ), eͅrvɛl (Lozen), eͅrəbəl (Eupen, ... ), eͅrəmvol (Sint-Truiden, ... ), eͅrəmvōͅl (Eksel), eͅrəmvoͅl (Houthalen), eͅrəvəl (Houthalen), helever (Eksel), hellever (Amby, ... ), hellevər (Meerssen), helver (Bilzen, ... ), helvər (Beesel, ... ), hervel (Bree, ... ), hervel höj (Sittard), hervul (Brunssum), hēͅrvel (s-Gravenvoeren, ... ), heͅlvər (Martenslinde, ... ), heͅləvər (Peer, ... ), heͅrfəl (Welkenraedt, ... ), heͅrvəl (Bree), hè.revel (Bree, ... ), hèrvel (Thorn), hèrvəl (Heel, ... ), hèèlvər (Heerlen), hèèrvəl (Heerlen), héllever (Maastricht), hélver (Gronsveld, ... ), hérvel (As, ... ), hø̜rvǝl (Opoeteren), høͅrvəl (Opoeteren), hērvǝl (Klimmen), hęrvǝl (As, ... ), hɛlver (Amby, ... ), hɛlvǝr (Bilzen, ... ), hɛlǝvǝr (Amby, ... ), hɛləvər (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), hɛrvel (Elen, ... ), hɛrǝvǝl (Bree, ... ), hɛ̄ləvər (Opgrimbie, ... ), inne erm vol höj (Heerlen), inne ervel (Waubach), inne ervel heuj (Heerlen), inne ervel huij (Rimburg), inne hervel höj‧ (Hoensbroek), inne éllever häuj (Kerkrade), innen ervel huuj (Sevenum), innen ervel höj‧ (Hoensbroek), n ervel (Montfort), ne èèrem vool höj (Kelmis), nen ervel hooj (Weert), nen hellever hooj (Eksel), nen hervel höj (Gemmenich), nənɛləvər (Beringen), nɛrəmvoͅl (Tongeren), unne ermvol höj‧ (Wolder/Oud-Vroenhoven), unne ervel hoei-j (Weert), unne ervel hêûje (Sevenum), unne èrvel hui:j (Epen, ... ), unne(n) érvel hôêj (Nederweert), unnen erm vaol hui:j (Tegelen), unnen ermvol huij (Venlo), unnen ervel hoe:j (Weert), èlever (Beverlo), èllever (Sint-Truiden), èlver (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), èləvər (Loksbergen), èrmvol (Urmond), èrmvól (Venlo), èrrəmvol (Maastricht, ... ), èrrəmvòl (Maastricht), èrvel (Bergen, ... ), èrvel hoj (Meijel), èrvəl (Maaseik, ... ), èèrmvól (Gennep), èèrvel (Mheer), é.rrevel (Zonhoven), érrəmvŏŏël (Nieuwenhagen), érvəl (Epen), êrm-vol (Schimmert), ø̜lǝvǝr (Helchteren, ... ), ø̜rvǝl (Horst), øͅləvər (Helchteren, ... ), ē̜.rǝvǝl (Moresnet), ē̜lǝvǝr (Gelinden), ē̜rvǝl (Mheer), ęlǝvǝr (Beringen, ... ), ęrmǝl (Gennep), ęrvǝl (Kwaadmechelen, ... ), ęrǝbǝl (Eupen), ęrǝmvǝl (Gulpen, ... ), ęrǝvǝl (Aubel, ... ), ən hervəl höj (Heerlerheide), ənnə ermvəl höj (Benzenrade), ənən hɛləvər (Neerpelt), ɛ.lvər (Tongeren), ɛlləvr (Heers), ɛlləvər (Heers), ɛlvǝr (Aalst, ... ), ɛlvər (Berg, ... ), ɛləvər (Kortessem, ... ), ɛləvər(t) (Paal), ɛremvool (Montzen, ... ), ɛrm voͅl (Hees), ɛrmvol (Beringen, ... ), ɛrmvoͅl (Beverlo, ... ), ɛrmvəl (Loksbergen, ... ), ɛrvel (Welkenraedt, ... ), ɛrvǝl (Baarlo, ... ), ɛrvəl (Helchteren, ... ), ɛrǝmvōl (Arcen, ... ), ɛrǝmvǫl (As, ... ), ɛrəmvoͅl (Hasselt, ... ), ɛrəmvəl (Halen, ... ), ɛrəvəl (Lanklaar), ɛ̄rmvōͅl (Overpelt), ɛ̄rəm vol (Overpelt), ɛ‧rmvoͅl (Bree), ⁄n elver höj (Blerick), ⁄ne ervel heuj (Grevenbicht/Papenhoven), ⁄ne ervel huij (Echt/Gebroek), ⁄ne hellever (Houthem), ⁄ne(n) e.rvel hui.j (Boukoul, ... ), ⁄ne(n) he.rvel hui.j (Boukoul, ... ), ⁄nen elver hui:j (Tegelen, ... ), ⁄nen erremvol huij (Maastricht, ... ), ⁄nen hellever (Klimmen), ⁄nen hellever huij (Klimmen), ⁄nen hervel hui (Sittard), ⁄nnen ervel höj (Stein), ⁄nnen èèrvel höj (Mheer), ⁄unne ervel höj (Oost-Maarland), (armvol).  èrevel höj (Venray), (bij één persoon).  èrmel (Gennep), (deels omgespeld).  ənnə [eͅrmvoͅl} höj: (Gulpen), (een vervorming van armvol.  (h)ervel (As, ... ), (eerste e = nld. speld).  ellever (Halen, ... ), (errevelke-errevele).  errevel (Tungelroy), (herrevelke-herrevele).  herrevel (Tungelroy), (klaver: handvol = hanfel: hervel = ervel: bet, armool  hervel klieë (Heerlen), (m.). mv.: hé.rvele.  èj⁄nen hé.r⁄vel hö.j (Linne), m.  eͅ.rəvəl (Eys), Merie lie.p mit ennen érmel hööj nor de knie.ndekow.  érmel (Gennep, ... ), mv.: -ë  êl⁄⁄vër (Tongeren), N.  hêrrevel (Nederweert), êrrevel (Nederweert), NO.  aerevöl (Nederweert), ps. (*): Roermonds woord! (mannelijk: -e).  hervel (Roermond), ps. omgespeld volgens Frings!  ɛrəvəl (Lommel), ps. onder de l staat nog een rondje; deze combinatieletter is niet te maken!  ɛləvər (Borgloon, ... ), Vb. n elver beitebleër vörre kníjn (n armvol bietenbladeren voor de konijnen). Opm. soms hoort men ervel (L.S. = L.W. Schuermans en hervel (in Bocholt).  elver (Kortessem), zie: ellever.  ervel (Valkenburg), armvol dik: Vb. t volk kúum elverdik oòfgestoute (er kwam enorm veel volk toegestroomd).  elverdik (Kortessem), bos: bus (Boeket, ... ), ein boe‧s hôêj (Boeket/Heisterstraat), ennen boes (Venlo), ennen boes huij (Tegelen), bussel: bussel hui (Valkenburg), béssel (As), bössel (Posterholt), bössəl (Roermond), bøsǝl (Valkenburg), ⁄n bùssel (Nieuwstadt), gaffel: gaffel höj (Montzen), geupsel: gùpsel (Tegelen), handvol: ampfel huuj (Geleen), ampfǝl (Geleen), ampǝl (Bilzen), ampəl (Bilzen, ... ), ein hampel hoej (Stramproy), ein hampel huij (Blerick, ... ), ein hank vol huij (Egchel), empel (Geleen), en hamfel höj (Nieuwstadt), en hampel hui (Venlo), en hampfel hö‧j (Sittard), ene hampfel huj (Hoensbroek), enne hamfel höj (Remersdaal), enne hampel hooj (Roermond), enne hampel huij (Swalmen, ... ), ennen hampel huij (Thorn), haffel heuij (Henri-Chapelle), haffəl (Meijel), hafǝl (Henri-Chapelle, ... ), hamfǝl (Nieuwstadt, ... ), hampfel huij (Heerlen), hampfǝl (Heerlen, ... ), hampǝl (Blerick, ... ), handvöl höj (Heugem), hanfel heuj (Heugem), hant˲vø̜l (Heugem), haŋk˲vǫl (Helden), āmfǝl (Sint-Truiden), ɛmfəl (Sint-Truiden), ⁄n hampvel hui (Houthem), (= handvol).  āmfəl (Sint-Truiden, ... ), (hampel = handvol).  enne hampel hèù:j (Velden), (handvol PG).  hamfel (Heusden, ... ), (handvol).  haffel höj (Venray), hoop: enne houp höj (Valkenburg), hǫu̯p (Valkenburg), hoopsel: ennen höpsel hŏj (Merselo), hoepsel (Wellen, ... ), hupsǝl (Wellen  [(wat met twee handen op te nemen is)]  ), hǫpsǝl (Merselo), (= wat met twee handen op te nemen is, bijv. gras, hooi).  hopsel (Wellen, ... ), poes: pōēs höj (Montfort), pus (Echt), reuvel: ein rèùbel (Boeket/Heisterstraat), enne rövel hoe:j (Nederweert), räöbel (Nederweert, ... ), rèùvel hōē‧j (Nederweert), unne(n) rövel hôêj (Nederweert), Osp.  räövel (Ospel), roffel: rø̜̄bǝl (Boeket), rø̜̄vǝl (Nederweert), wis: ein wösj hui (Sittard), eine wèùsj hèùj (Limbricht), ene wösj heuj (Valkenburg), enne wösj höj (Bunde), wes (Ottersum), wø̜š (Amstenrade, ... ) armvol [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND 01u (1924)] || armvol (elver, speet, ervel) [ZND A1 (1940sq)], [ZND B1 (1940sq)] || armvol hooi [ennen erval hoj] [N 07 (1961)] || bepaalde hoeveelheid || bundel [SGV (1914)] || de hoeveelheid die men met de armen kan omvatten [armvol, elver, ervel, speet] [N 91 (1982)] || De hoeveelheid stro of aren die men in de armen kan vasthouden. Zie ook het lemma ''handvol hooi'' (5.1.4) in aflevering I.3. [N 7, 58; L 1, a-m; L 1u, 8; L A1, 88; Wi 51; monogr.] || elver, wat men in één keer met beide armen kan omvatten || ervel, armvol || grote hoeveelheid || handvol I-4, III-4-4
aronskelk kales: kálesse (Hasselt), Lat. calla, richardia. Volgens anderen koe:vejt* \"koevoeten\"...  kaĕlesse (Hasselt), kogel: Veldeke \'aaronskelk\'  koeëgel (Klimmen, ... ) aaronskelk [N 92 (1982)] || aronskelk III-2-1
arresteren <omschr.> hij gaat de bak in: hij gaut de bak in (Tessenderlo), hij goat de bak in (Kwaadmechelen), <omschr.> hij zit er binnen: hè zit er binnen (Paal), <omschr.> in de bak zitten: inne bak zitte (Herten (bij Roermond)), aanhouden: aangeha (Voort), aangehaa (Ulbeek), aangeheüwen (Kwaadmechelen), aangehoaiə (Ophoven), aanhaaje (Reuver), aanhauwe (Bree), aanhawte (Klimmen), aanhojen (Ophoven), aanhouden (Zonhoven), aawengehaave (Landen), aengehooen (Paal), aogəhēiwə (Oostham), aonhaagən (Diepenbeek), dao gɛndɛ̄rmə həbbə həm ōͅngəhāwə (Vroenhoven), de boy hät hem aangauwen (Mechelen-aan-de-Maas), de garde hiel hum oun (Landen), de genderm het hem aangeha (Heers), de genderme hemmen hum aangehoijen (Houthalen), de genderme hèbbe hm aangehaawen (Rekem), de gendermen hebben hem aangehauwen (Neeroeteren), de gendermen hebben hem aangehawen (Dilsen), de gendermen hemmen h’m aangehaën (Peer), de gendermen hĕbben hem aangehawen (Opgrimbie), de gendèrm hèt em oangehauwen (Sint-Huibrechts-Lille), de gəndermə hebbə h’m aangehaa (Heers), de jandume həmə en ojəngəha (Engelmanshoven), de pelice het hem aughagus (Bilzen), de pelis et hem aongehā (Hoepertingen), de pelis heet m aangehauwen (Opoeteren), de pelis het hum aāngehaijen (Hasselt), de pelis hèt h’m aongehāe (Wellen), de pelis hèt m angehaage (Hasselt), de pelise hebbe hum aengehage (Hasselt), de peliss hittem aongehage (Hasselt), de pelitie heet em oangehaan (Peer), de pelitie het m aangehauwe (Opglabbeek), de pelitie hit em aagehoon (Paal), de pellis hëb hum aangehaen (Hechtel), de poelis hèt hûm aangehaâ (Ulbeek), de police hed huum ôëngehage (Wellen), de police hedt hem aamgehouwen (Neeroeteren), de police het em oangehawen (Hamont), de policie het hem auëngehaa (Groot-Gelmen), de polies hee hm engehouen (Linkhout), de polies het èm aangehâen (Stokrooie), de polies hit hum angehawen (Lommel), de poliessie hèd hɛm aangeha͂we (Lanaken), de polis et m aangehouwen (Maaseik), de polis get ’m aongehaten (Val-Meer), de polis hee em aangehaan (Mielen-boven-Aalst), de polis het hem oangehage (Martenslinde), de polis het heum oêngehaa (Heers), de polis hetm angehaven (Kwaadmechelen), de polis hĕt hum aangehoje (Kinrooi), de polis hit em aangehage (Hasselt), de polis hèt hum oəngehaaë (Stevoort), de polis êt em aangehawen (Maaseik), de polise heêt h’m oângehagen (Mopertingen), de polisie het həm aangəhoon (Beringen), de polissen hebben hem aangeha (Gorsem), de polissen hemmen hem âongehaten (Grote-Spouwen), de polissie he’bem aangehaa (Gingelom), de politie heet hem aangehaa (Jeuk), de politie heet hem aangehaân (Peer), de politie hit hem aon gehouwen (Neerpelt), de politie hèet hem aangehauwe (Gruitrode), de politie hɛt hĕm ōͅngehāgen (Diepenbeek), de pollitie hit h’m aongehōn (Koersel), de pəlisse həje həm aangeha (Jeuk), de sjendermen hebben h’m aangehauwen (Reppel), de zjanderme hemmen m aangehowe (Beverlo), de zjəndèrms habbənəm aangauwə (Mechelen-aan-de-Maas), den boy hèt hem aangehouwwen (Kaulille), də gəndɛrmən hɛmən əm aoəngəhāwən (Hamont), də ples het əm āgāgə (Zonhoven), də ples hetøm angəhājə (Zonhoven), də polis ētəmāəngāəuə (Leopoldsburg), də polis hətəm angəhagə (Alken), də politie hèt əm aangəhagə (Eigenbilzen), də pəlis hē həm ōͅngəhāi (Herk-de-Stad), də pəlis hētəm âəngəhagə (Houthalen), də žəndermə həbən həm āngəhawə (Bree), dɛ politie hi-t-em àngehawen (Lommel), es aôengehâ (Jeuk), hij is aangeheyven dor de police (Kwaadmechelen), hij is aangouwen (Heppen), oanghaan (Sint-Truiden), oanhâge (Hoeselt), ze hebben heem eungehaage (Riksingen), ze hemmen hem aangehage (Genk), ze hemmen hem aangehoon (Paal), àànhàwtə (Susteren), Algemene opmerking: heb deze vragenlijst letterlijk overgenomen, dus zoals invuller het genoteerd heeft!  āāhŏŏtə (Nieuwenhagen), ps. omgespeld volgens Frings!  a͂nhājə (Houthalen), ps. omgespeld volgens RND!  a͂nhau̯wə (Meeuwen), afvoeren: aafveure (Kerkrade), arresteren (<fr.): aresterə (Maastricht), arresteere (Geulle, ... ), arresteerə (Oirsbeek), arrestere (Amby, ... ), arresteren (Born, ... ), arrestère (Schimmert), arrèsteerən (Urmond), arrəsteerə (Roermond), gearesteerd (Bocholt), ze hemmen hem gearesteerd (Genk), àresteerə (Venlo), àrrèsteerə (Maastricht), àrrəsteerə (Heerlen), arrteren (<fr.): de police hei um garreteird (Sint-Truiden), de politie heeft hem gearreteerd (Vucht), gevangen nemen: gevaange nöme (Maastricht, ... ), gevaangə neumə (Maastricht), gevange neme (Blerick), gevange nemen (Eys), gevange numme (Klimmen, ... ), gevangen nemen (Blerick), gevàngə neemə (Gennep), gəvangə gənómmə (Meijel), grijpen: grîepe (Swalmen), iemand griepe (Venray), halen: de polies heet em gehaalt (Kaulille), inbrengen: inbringe (Maastricht), met zijn slippen hebben: ze hebben hem met zijn slippen (Lommel), opbrengen: opbrenge (Venray), opbringe (Ell), opladen: op-laaije (Sevenum), oplaaie (Sevenum), oppakken: oppakke (Blerick, ... ), oppakken (Eksel), óppakke (Tienray), óppakkə (Maastricht), oppikken: Algemene opmerking v.d. invuller: in het Meerlos dialect bestaat geen uitgangs "n"!  oppikke (Meerlo), opsluiten: opsloetə (Montfort), pakken: de boy hit hèm gepakt (Kuringen), de genderme hemmen hum gepakt (Houthalen), de jendarmen hemmen hem gepakt (Paal), de palis het m gepakt (Genk), de pelies hiet m gepaktj (Weert), de police he hekm gepakt (Sint-Truiden), de polis heit hĕm gepakt (Moelingen), de polis het ’m gepak (Rijkhoven), de polis hèt hem gepakt (Maaseik), de politie heedt hun gepakt (Rekem), de politie heeft hem gepakt (Kaulille, ... ), de schandermen həbben həm gepakt (Wellen), de zjanderme hemmen m gepakt (Koersel), de zjandèrmen hemmen hem gepakt (Achel), də gəndermə hemmən hum gəpakt (Beverlo), də gəndɛrmən hɛmmən höm gəpakt (Beringen), də plis hätəm gepak (Hasselt), də policə heuben hum gepakt (Landen), də pəlis heet h’m gepakt (Lummen), də pəlisə hɛt əm gəpak (Gutshoven), də žendɛrmən hɛmmən om gepakt (Kaulille), gepakt (Ulbeek), heeft hem gepakt (Tessenderlo), het hem gepak (Riemst), hä’s gəpakt (Beek (bij Bree)), hé es gepakt (Paal), pakke (Amby, ... ), pakken (Jeuk), pakkə (Epen), ze hebben hem gepakt (Sint-Truiden), ze hemmen hem gepakt (Genk), ze hemmen m gepakt (Helchteren), scharrelen: gescherreld (Achel), snappen: de police het hem gesnap (Bilzen), hè es gesnapt (Paal), is gəsnoept (Sint-Truiden), tegenhouden: de gendermen habben hem tïegegehagen (Mopertingen), vangen: gevaange (Maastricht), guvangu zittu (Brunssum), vastnemen: gəvāāngə nūmmə (Maastricht), vast numme (Thorn), vastzetten: de polizij hat hem vaastgesat (Lontzen), iemand vâst zette (Venray), va.s˃zeͅ.tə (Eys), vaas zette (Noorbeek), varzèttə (Guttecoven), vas zette (Nieuwstadt), vas zètte (Geleen), vas-zette (Schaesberg), vas-zettə (Schinnen), vast zetten (Stein), vastzette (Tungelroy), vastzetten (Eigenbilzen, ... ), vastzitte (Maasniel), vastzitten (Montfort), vastzètte (Schinnen), vastzétte (Tungelroy), vastzétə (Heel), vaszette (Simpelveld, ... ), vaszettə (Doenrade), vaszĕtte (Geleen), vaszitte (Montfort, ... ), vaszètte (Klimmen), vaszèèttə (Hulsberg), vaszêtte (Schimmert, ... ), vàssittə (Kapel-in-t-Zand), vàstzétte (As), vàszèttə (Heerlen) De politie heeft hem aangehouden. [ZND 33 (1940)] || iemand in hechtenis nemen [bekommeren, arresteren] [N 90 (1982)] III-3-1
as as: (n)asch (Sint-Truiden), as (Arcen, ... ), asch (Beringen, ... ), asse (Neeroeteren), aš (Laar), ãs (Merselo), āsch (Diepenbeek), eisch (Lontzen), ās (Hamont, ... ), asse: asǝ (Tegelen), assen: (d)ase (Leopoldsburg), (d)āsə (Zonhoven), aasen (Neerpelt), aasse (Spalbeek), aassen (Diepenbeek), asch (Linkhout), asche (Sint-Huibrechts-Lille), assche (Borlo, ... ), asschen (Achel, ... ), asse (Beringen, ... ), assen (Hechtel, ... ), assə (Beverlo, ... ), asx (Beringen), asə (Hasselt, ... ), asən (Hamont, ... ), as⁄ə (s-Herenelderen), ā.sə (Borgloon), āssĕn (Diepenbeek), āsə (Kortessem), eche (Sint-Martens-Voeren), eische (Eupen, ... ), esj (Geulle, ... ), əsə (Gutshoven), houtas: hǭlt˱as (Ottersum  [(meervoud: hǭltasǝ)]  ), molenas: [molen]as (Beegden, ... ), [molen]ās (Ell, ... ), molenas (Beesel, ... ), mø̄lǝnas (Horst, ... ), mø̄lǝnaš (Keent), molenas (van het gevlucht): mø̄ǝlǝ-as (Peer), sigarenas: segare(n)as (Neeroeteren), sigare-as (Herten (bij Roermond)), sigarettenas: siegretteas (Roermond), stob: het stoep (Jeuk), stub: het steup (Jeuk), wiekenas: wikǝ-as (Weert) as [ZND 32 (1939)] || as van een sigaar [N 58 (1973)] || De as van hout, turf en kolen. [N 49, 65b] || In l 432 werden de zeilen en windborden slechts verwijderd bij bijzonder zware storm. Een aantal woordtypen komt ook voor in het lemma ɛzonder zeilenɛ.' [N O, 10a; A 42A, 3; Sche 37; monogr.] || sigarettenas II-3, II-8, III-2-3
as met gloeiende stukjes turf assen: asǝ (Ospel), de ameren: dōmǝlǝ (Ospel) [I, 10c] II-4