e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
baby, zuigeling baby: baby (Beringe, ... ), bebie (Maastricht), beebie (Amby, ... ), beebĭĕ (Overpelt), bəbĭĕ (Zolder), laatste tijd  baby (Tungelroy), nu soms -  baby (Hamont), thans  baby (Stein), borstkind: boorskeend (Maastricht), bòrstkint (Meeuwen), botje: botjes-school = kleuterschool; cf. VD s.v. "II botje"(hist) muntstukje ter waarde van een halve stuiver (botje bij botje leggen cf. VD s.v. "potje"(uitdr.: kleine potjes hebben grote oren)  bot(je) (Tegelen), brostkind: bróskénjt (Sittard), buideltje: vroeger soms: -  buiderke (Sevenum), busselkind: bösselkeindsj (As, ... ), bùsselkénk (Sint-Truiden), cf. VD s.v. "bussel"3. luiers  bösselkeindsj (Bocholt), cf. WNT s.v. "bessel"zie s.v. "bestel"; cf. WNT s.v. "bestel (I)"= "eene soort van beschuit, die inzonderheid dient als voedsel voor kraamvrouwen."Cf. id. VD s.v. "I. bestel": soort van hard gebakken gekruid masteluinbroodje, vroeger m.n. gebruikt om er pap voor kraamvrouwen van te koken, anijsbeschuitbol  bessəlkent (Opoeteren), ding: deenk (Genk), ditz (du.): cf. Rheinischer Wörterbuch Erster Band p. 1376 s.v. "Ditz"= Wickelkind, Säugling  dits (Eupen), dup: dub (Limbricht), duppen: iets met "duppie"(dubbeltje) te maken?  döppe (Limbricht), engeltje: éngelke (Geleen), fris kindje: freesj kennəkə (Sint-Martens-Voeren), get jongs: get jongs (Geleen, ... ), get jonks (Gulpen), get jòngs (Thorn), doa is get jongs  get jongs (Beringe), es get jongs gekome  get jongs (Helden/Everlo), ze get jongs gekregen  get jongs (Hegelsom), get kleins: get kleins (Nuth/Aalbeek), get klings (Waubach), get kleint: get kleind (Maastricht), heel klein kindje: hiel klein kiendje (Arcen), hoopje: hüpke (Tegelen), hummeltje: hummelke (Geleen, ... ), jonge dochter: joeng dochter (Sint-Truiden), juŋdoͅxtər (Sint-Truiden), jòngdaochter (Castenray, ... ), jó:ngdochter (Roermond), vgl. Vd s.v. "jongedochter"ongehuwde vrouw  jòngdaochter (Merselo), jonge spruit: jŏĕngə sprèùt (Nieuwerkerken), jonge zoon: juŋə zōən (Sint-Truiden), jòngezoeën (Castenray, ... ), jó:ngezoon (Roermond), jongetje: jøͅŋkskə (Sint-Truiden), kakkindje: kàkīēntsjə (Opitter), keuteltje: niet algemeen; meer minachtend  kuttelke (Vijlen), kind: keend (Maastricht), kind (Klimmen, ... ), kénd (Sint-Lambrechts-Herk), kind in de doeken: keen in de deuk (Borgharen), kindje: ein kiendje (Venlo), keenəkə (Houthalen), kenneke (Gronsveld, ... ), kennəkə (Genk, ... ), kentsjə (Rutten), kent’ə (As), kiendeke (Stokkem), kiendje (Baarlo, ... ), kiendjə (Heythuysen), kiendkə (Heythuysen), kienjtje (Baexem), kientje (Born, ... ), kientjə (Meterik, ... ), kientsje (Sint-Truiden), kiēndje (Castenray, ... ), kindje (Achel, ... ), kinneke (Borgharen, ... ), kinnəkə (Berg-en-Terblijt, ... ), kinsjə (Hasselt), kintjə (Overpelt), kīēn(t)jə (Diepenbeek), kīēndje (Heijen, ... ), kīēntjə (Genooi/Ohé, ... ), kīēntsjə (Tongeren), kīēnt’ə (Stokkem), kĭĕnnəkə (Meeswijk), kĭĕnsjə (Riemst), kĭĕntjə (Eys, ... ), kĭĕntsjə (Diepenbeek, ... ), kĭĕnt’ə (Bocholt, ... ), kénnəkə (Meeuwen), kééntsjə (Nieuwerkerken), cf. VD s.v. "kindeke, kindeken"; cf. CV s.v. "kind"dim. "kinneken  kinneke (Maastricht), doezend gulden geërfd (jongen viefhonderd goelden geërfd (meisje)  kiendje (Arcen), geërfd hebben  kiendje (Hegelsom), niej kiendje  kiendje (Blerick, ... ), tot de kinderen 6 a 7 jaar beginnen te worden  kentsjə (Stevoort), klein diertje: klein deerke (Venlo), klein dingetje: kleen dengskə (Genk), klein kind: klee kink (Mechelen), klee kéént (Hasselt), klein kindje: klee kinneke (Mheer), kleen kientjə (Meterik), klei kindje (Linne), klei kinneke (Maastricht), klei kīēntjə (Genooi/Ohé, ... ), klein kiendje (Beesel, ... ), klein kindje (Geleen, ... ), klein kinneke (Maastricht), kläng kengzə (Vaals), klééjn kĭĕntsjə (Diepenbeek), cf. VD s.v. "kindeke, kindeken"; cf. CV s.v. "kind"dim. "kinneken  klei kunneke (Maastricht), klein nieuw kindje: klein neei kindje (Helden/Everlo, ... ), klein peutertje: klein peuteerke (Gulpen), klein wicht: klein wicht (Helden/Everlo, ... ), kleine aap: kleinen aap (Stokkem), kleine puk: kleine puk (Linne), kleine, een -: enne klaene (Castenray, ... ), klei:ne (Roermond), klein (Pey, ... ), kleine (Achel, ... ), klinnə (Helchteren), klènnə (Lommel), klèène (Gennep, ... ), kléinə (Meeswijk), kléjnə (Meeswijk, ... ), klénnə (Beringen, ... ), klénnən (Overpelt), klééjn (Bocholt), klééjnə (As), kléén (Gennep), kléénə (Gennep, ... ), ’n klaen (Castenray, ... ), nu en vroeger algemeen  klénnə (Hamont), kleint, een: klènt (Schimmert), kleintje: kleintje (Kinrooi), kléjnəkə (Meeswijk), kleuter: kleuter (Tegelen), kosterkindje: kösterkindje (Hushoven, ... ), NB.: "pasgeboren kind"; mar.: lemma toch maken?  kösterkintje (Tungelroy), kwag: cf. WLD (en WBD) dl. II, afl. 4.1. lemma "vogeltje dat nog niet kan vliegen"type "kwag  kwag (Diepenbeek), kwagjong: cf. WLD (en WBD) dl. II, afl. 4.1. lemma "vogeltje dat nog niet kan vliegen"type "kwagjong"(voor Bilzen)  kwàchjōēnk (Bilzen), lotscher: lótsjer (Maastricht), cf. RhWb (V), kol. 562, s.v. "lotschen II"= saugen, lutschen  lótsjer (Sittard), mannetje: mennəkə (Berg-en-Terblijt), mopje: müpke (Tegelen), nieuw kindje: nevi kinke (Kerkrade), nuj kintje (Mechelen), nuj kĭĕntjə (Eys), nuuj kiendje (Beesel), nuuj kientje (Maasbracht), nuujt kientje (Nieuwstadt), nuut kindje (Guttecoven), cf. VD s.v. "kindeke, kindeken  nui kinneke (Maastricht), nui kunneke (Maastricht), onze kleine: os klein (Beringe), pagadder: cf.Schuermans s.v. "pagadder  pàgàddər (Halen), peuter: peuter (Horst, ... ), pütter (Heythuysen), piskous: piskòòs (Sint-Truiden), plat jong: cf. VD s.v. "III. jonk": zie "jong II"; cf. VD s.v. "II jong": 2. jonggeboren mens, kind; cf. WNT s.v. "jong (II) - jonk"3. kind of jeugdig persoon van het mannelijk geslacht  platjónk (Lommel), plat kind: e plàt ként (Sint-Truiden), plat keejnt (Hoepertingen), plat keend (Maastricht), plat keindsj (As, ... ), platkent (Zolder), plàt kéjnt (Heks, ... ), cf. Maastricht Wb. p. 185: plat kindje = kindje dat nog niet kan lopen  plàtkint (Houthalen), cf. Schuermans s.v. "platte kinderen"(nog niet droog, zeer jong)  plat keend (Borgharen), klemt 2e syll.  platkéjnt (Zonhoven), pasgeboren kind waar de moeder nog voor moet zorgen  plàt kééjnt (Gingelom), plat kindje: plat kintje (Altweert, ... ), pop: poup (Zichen-Zussen-Bolder), pŏĕp (Nieuwerkerken), als aanspreektitel  pŏĕp (Rutten), popje: pepkə (Genk, ... ), pupke (Geleen, ... ), pŭŭpkə (Meeswijk), pöpje (Remersdaal), pöpke (Geleen), püpke (Tegelen), als aanspreektitel  pŏĕpkə (Rutten), vroeger  pupke (Sevenum), poppetje: poeppəkə (Sint-Lambrechts-Herk), pŏĕppəkə (Nieuwerkerken), póppəkə (Diepenbeek), prutsje: prutskə (Lommel), sneetje: snīētəkə (Genk), snéjtsjə (Genk), vrouwtje: tegen een meisje  vrouke (Ulestraten), voor meisje  vroukə (Berg-en-Terblijt), wat jongs: waat jongs (Blerick), wat jongs (Tegelen), wat joongs (Meterik), wat jôngs (Venlo), wicht: weecht (Meijel, ... ), weegt (Melderslo), wich (Blerick), wicht (Blerick, ... ), wiech (Puth), oudere term  wich (Hout-Blerick), wichtje: wichske (Schinnen), wichtje (Baexem, ... ), wickelditz-je: wik’keldiets-je (Haanrade, ... ), cf. Kerkrade Wb. p. 73 s.v. "diets"= kindje, peuter, dreumes  wik’keldiets-je (Bleijerheide), cf. Rheinischer Wörterbuch Erster Band p. 1376 s.v. "Ditz"= Wickelkind, Säugling  wik’keldiets-je (Chèvremont), wijfje: voor meisje  wifkə (Berg-en-Terblijt), wikkelkind: wik’kelkink (Bleijerheide, ... ), wikkelkindje: wikkelkindje (Geleen), windelkind: windelkeend (Maastricht), winjelkénjt (Sittard), cf. VD s.v. "I windel"1. (gew.) zwachtel; - luier, bakerpak  windelkind (Blerick), windelkindje: cf. VD s.v. "kindeke, kindeken  windelkunneke (Maastricht), wurmpje: cf. VD s.v. "worm, wurm"en s.v. "wurm"("ook wel enigszins schampere ben. voor een onnozel, onmondig ofwel misdeeld kind")  wurmke (Schinnen), zuigeling: zugeling (Heerlen), zügeling (Venlo), zuikend kind: zoekend keend (Maastricht), zuiker: zóó.ker (Zonhoven) baby || baby, zeer jong kind || baby, zuigeling; benaming voor kind beneden één jaar [DC 30 (1958)] || baby, zuigeling; benaming voor kind beneden één jaarbuidel [DC 30 (1958)] || baby, zuigeling; benaming voor kind beneden één jaarpopke [DC 30 (1958)] || baby/kleuter van het mannelijk geslacht || baby/kleuter van het vrouwelijk geslacht || bakerkind, baby || boreling || boreling van het mannelijke geslacht || borstkind || borstkind (zuigeling) || een kindje dat nog niet kan lopen || Hoe spreekt men in uw dialect over een kindje beneden een jaar [ZND 49 (1958)] || Hoe zegt men: Bij onze buren hebben ze een bay gekregen [ZND 49 (1958)] || jonge zoon, pasgeboren kind van het mannelijk geslacht [ZND m] || jongedochter, boreling van het vrouwelijke geslacht || kind (pasgeboren) || kind dat gezoogd wordt || kind, baby || kindje dat (weleer) in windeltjes gewikkeld werd || kindje dat in de wieg ligt of nog niet kan lopen || kindje, boreling || kleine || kleine, baby || pas geboren meisje || pasgeboren baby || pasgeboren jongen || pasgeboren jongetje [ZND m] || pasgeboren kind; bij onze buren hebben ze een baby gekregen [DC 30 (1958)] || pasgeboren kindje van het vrouwelijk geslacht [ZND m] || volledig in doeken gewikkeld pasgeborene || vrouwelijke baby || vrouwelijke boreling || zuigeling || zuigeling in windels || zuigeling, een kind dat nog niet kan lopen III-2-2
babyschoentjes babyschoentjes: bę̄bišynkǝs (Meijel), bę̄bišø̄nkǝs (Roggel), bébétjes: bǝbę̄kǝs (Bilzen), klein-kinderschoenen: kleŋ-keŋǝršoŋ (Bleijerheide), kleuterschoentjes: klø̄tǝršø̄nkǝs (Roggel) Schoenwerk voor babies, peuters en kleuters in de maten 18 t/m 23. [N 60, 205g; N 60, 205f] II-10
badding badding: badeŋ (Eisden, ... ) Benaming voor een plank met een dikte van 6 cm (2.5 duim) en een breedte van 10 tot 17.5 cm (4 tot 7 duim). [N 50, 73o; L 40, 56 add.; monogr.] II-12
baddings houteren schietknabben: hōtsǝrǝ šesknabǝ (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Maurits]  [Domaniale]) Dikke houten balken van 14 x 14 cm, die op de Domaniale mijn werden gebruikt bij het vervaardigen van veiligheidsvloeren. [monogr.] II-5
badgeiser badgeiser: batjeͅi̯sər (Bleijerheide), bat˃geͅi̯sər (Nieuwenhagen, ... ), boiler: bòilër (Tongeren), chaufe-bain (fr.): sjebe͂ͅ (Hasselt), sjoofbe͂ͅ (Hasselt), šōf˂be͂ͅ (Sint-Truiden), van bad Fr. chaufe-bain  sjóofbēe (Tongeren), sjóofbêe (Tongeren), geiser: geͅi̯zər (Houthalen), gyser (Gronsveld) badgeiser [N 64 (1973)], [N 64 (1973)] || geiser || geiser (bij niet geletterden) || geizer III-2-1
badkamer badkamer: badkamer (Roermond), batkāmər (Heerlen) badkamer III-2-1
badknecht badknecht: ba.t˱knę.x (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Willem-Sophia]), badknecht (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Emma, Maurits]), batknēǝt (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Domaniale]), batknęx (Heerlerheide  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), batknęǝt (Chevremont  [(Julia)]  , ... [Wilhelmina]  [Julia]), batknę̄t (Spekholzerheide  [(Willem-Sophia)]   [Domaniale]), batknę̄ǝt (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Domaniale]  [Domaniale]), batknɛx (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Maurits]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Emma, Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Maurits]), batknɛ̄xt (Meijel  [(Emma / Maurits)]   [Maurits]), kiebelmajoor: kibǝlmajōr (Lutterade  [(Maurits)]   [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), kouwewärter: kǫwǝwęrtǝr (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Maurits]), waskouwewärter: waškawǝwertǝr (Kelmis) [monogr.]Man die het badlokaal, eventueel ook het kleedlokaal, schoonhoudt. Volgens Lochtman (pag. 166) was het op de Domaniale mijn gebruikelijk in het kleedlokaal van "kouwewärter" te spreken en in het badlokaal van "badknecht". [N 95, 126; monogr.] II-4, II-5
badkuip bad: bat (Bleijerheide, ... ), bāt (Stokkem), bát (Sint-Truiden), Den dokter haet \'m warm bajer aangeraoje  bad (Roermond), Verklw. badje  bad (Heerlen), badebètte (d.): bādəbyt (Bleijerheide, ... ), badewanne (d.): bādəwan (Bleijerheide), badkuip: badkuup (Roermond), batkōəp (Houthalen), batkūp (Nieuwenhagen, ... ) bad || badkuip [N 64 (1973)] III-2-1
badmeester badkerel: batkēǝl (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Eisden]), badmeester: badmeester (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Emma]), batmēstǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Emma, Maurits]  [Domaniale]  [Domaniale]  [Julia]), batmęjstǝr (Klimmen  [(Oranje-Nassau I)]  , ... [Domaniale]  [Maurits]  [Oranje-Nassau I]  [Maurits]), batmęstǝr (Meijel  [(Emma / Maurits)]   [Maurits]), chef bain: chef bain (Eisden  [(Eisden)]   [Eisden]), chef bain-douche: šɛf bę̄nduš (Lanklaar  [(Eisden)]   [Winterslag, Waterschei]), chef douches: chef douches (Eisden  [(Eisden)]   [Eisden]), kouwemeester: kǫwǝmēstǝr (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), kouwewachter: kawǝwɛxtǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Laura, Julia]  [Domaniale]), kouwwachter: kǫwwɛxtǝr (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]  , ... [Domaniale]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]) Toezichthouder over de badknechten. [N 95, 126; monogr.] II-5
badslof badslof: badslof (Meeuwen) badslof: lage slof van caoutchouc die s zomers gedragen werd III-1-3