e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
augurk augurk: augurk (Doenrade, ... ), augurke (Eys, ... ), augurken (Ospel, ... ), aujoerk (Vaals), oowgurk (Lanaken), ougurk (Ubachsberg), oͅ.u̯gø.rək v. (Eys, ... ), òwgurk (Meijel, ... ), ôgurk (Hoeselt), + WLD  augurk (Klimmen), Bree Wb.  augurk (Bree), eigen fon. aanduidingen  augurke (Ell), eigen spellingsysteem  augurk (Merkelbeek, ... ), augurken (Meijel), eigen spellingsysteem (augurken?)  aug. (Meijel), ideosyncr.  augurk (Thorn), augurke (Vlodrop), augurken (Oirsbeek), ideosyncr. m  augurke (Susteren), IPA, omgesp.  oͅgørk* (Kwaadmechelen), oude spellingsysteem  augurk (Meijel), Veldeke  augurk (Klimmen, ... ), Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones  augurk (Gulpen), Veldeke 1979, nr. 1  de augurk (Venray), Veldeke aangepast  augurk (Tienray), Veldens dialekt  augurke (Velden), WBD/WLD  augurk (Kapel-in-t-Zand, ... ), ogurk (Urmond), oogurk (Heerlen), ógurk (Susteren), WLD  aoəgurk (Montfort), augurk (Born, ... ), augurke (Kesseleik), augèùrək (Maastricht), ogurk (Mheer), ± WLD  augurk (Weert), augurkje: WLD  augurkskus (Itteren), ougurkskəs (Venlo), bom: dikke zaadaugurk  bóm (Venlo), cornichon (fr.): cornichons (Jeuk, ... ), korniesjóo͂ (Hasselt), koͅrnəšōͅ (Niel-bij-St.-Truiden), kòrnisjôo (Tongeren), WBD/WLD  kòrnisjo͂s (As), kòrnisjóns (Opglabbeek), gurk: goerk (Gennep, ... ), joerk (Venlo), WBD/WLD  gòrk (Nieuwenhagen), WLD  -gŏĕrk (Gennep), gurkje: ideosyncr.  jurksjer (Kerkrade), inmaakkomkommer: inmaokkomkommers (Dilsen), dit is veel veranderd door de komst van kaskokommers  inmaak komkommers (Blerick), WLD  inmaak komkommer (Vijlen), klein komkommertje: Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones  klèe komkummerke (Gulpen), WLD  klein kómkêumerkes (Itteren), kleine komkommer: klein komkommers (Maastricht), komkommer: komkommer (Amby, ... ), komkòmmer (Roermond), kŏmkŏmmer (Horst), kómkómmer (Maastricht, ... ), kômkômmer (Herten (bij Roermond)), kômkômmers (Boekend), eigen spellingsysteem  komkommer (Maastricht), Endepols  komkommer (Maastricht), ideosyncr.  komkomere (Sittard), komkommer (Eijsden, ... ), NCDN  koamkoamör* (Stevensweert), Nijmeegs (WBD)  kómkómmər (Meijel), Veldens dialekt ook wel  koomkoomers (Velden), Venlo e.o.  kômkômmer (Maasbree), WBD-WLD  kòmkómmərs (Roermond), WBD/WLD  komkommer (Ophoven), WLD  komkommer (Maasbree), komkommers (Maastricht), koomkoomer (Posterholt), kòmkòmmər (Maastricht), kômkômmer (Venlo), WLD (De o is niet voldoende gedifferentiëerd; vandaar soms –)  ko͂mko͂mər (Haelen), komkommertje: (kômkummerke) (Herten (bij Roermond)), komkommerkes (Eigenbilzen, ... ), komkummerke (Roermond), komkummerkes (Reuver), komkömmerke (Roermond), kumkummerke (Castenray, ... ), kumkummerkes (Pey, ... ), kòmkummerke (Hoensbroek), kómkommerke (Sittard), kómkummerke (Venlo), kómkummerkes (Maastricht, ... ), kômkummerke (Swalmen), eigen spellingsysteem  komkummerke (Meerlo), komkömmerkes (Neer), kòmkummerkes (Geleen), Endepols  komkummerke (Maastricht), komkummerkes (Maastricht, ... ), ideosyncr.  komkummerke (Sittard), komkummerkus (Vlodrop), komkömmerke (Gronsveld), LDB  komkummerke (Roermond), Veldeke  kòmkummerke (Echt/Gebroek), Venlo e.o.  kumkummerke (Maasbree), WBD / WLD  komkummərkə (Beesel), kômkummerkə (Reuver), WBD/WLD  komkummerkes (Lutterade), komkummərkəs (Grevenbicht/Papenhoven), komkömmerke (Caberg), komkömmerkə (Maastricht), komkömmərkə (Maastricht, ... ), kómkummərkə (Heerlen), WBD\\WLD  kómkummərkə (Amstenrade), WLD  komkummerkes (Sevenum), komkummerkus (Brunssum), komkömmərkə (Maastricht), komkùmmerkes (Sevenum), kōmkummerkes (Geleen), kòmkòmmərkəs (Venlo), kóomkummerke (Swalmen), lookje: ideosyncr.  luikske (Hoensbroek), uitje: kleinste soort augurken  aatje (Venlo), zaadkomkommer: zaodkómkómmer (Venlo), zure bom: WBD/WLD  zōēër bom (Nieuwenhagen), zure gurk: WBD/WLD  zōēër gòrk (Nieuwenhagen) augurk || augurk, soort || augurkjes || Een soort van kleine komkommer die vaak in azijn wordt ingemaakt; een augurk (canichon, augurk). [N 82 (1981)] || Hoe noemt u: de augurk (cucumis sativum - fam. cucurbitaceae) [N 71 (1975)] I-7
aureool aureool: aurejol (Bocholt), aureool (Baarlo, ... ), aurioel (Sint-Huibrechts-Lille), auriool (Posterholt, ... ), de aureool (Maastricht), den aureoal (Lutterade), het oriool (Eigenbilzen), ooriool (Melick), orejool (Ell), oreool (Roermond, ... ), gouden krans: enne gouwe krans (Klimmen), gouden kring: enne gouwe krink (Klimmen), gauwe kreenk (Eksel), heiligenkrans: de heiligekrans (Schinnen), den heiligekrans (Lutterade), den heiligenkrans (Sevenum), elligekrans (Sint-Truiden, ... ), heilige krans (Geleen, ... ), heiligekrans (Eisden, ... ), heiligenkrans (Geistingen), hellige kraans (Siebengewald), helligekrans (Gulpen), hillige krans (Koningsbosch, ... ), hilligekràns (Nieuwenhagen), heiligenkransje: hillige krenske (Waubach), heiligenkroon: elligekroeen (Sint-Truiden), elligekroeën (Sint-Truiden), heilige kroeen (Kesseleik), heiligenring: hèllige ringk (Valkenburg), heiligenschijn: hillieje sjien (Kerkrade), hillige schien (Eys), hèllegesjien (Maastricht), inne hillige sjrieën (Hoensbroek), heiligenschijnkrans: dr hillige-sjiehn krans (Nieuwenhagen), heiligenschijnkransje: dr hillige-sjiehn krenske (Nieuwenhagen), krans: de krans (Lutterade), inne krans (Voerendaal), kraans (Noorbeek), krans (Baarlo, ... ), krans ome kop (Linne), krāns (Maastricht, ... ), kransje: krenske (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), kring: krink (Maasbree, ... ), kroon: kroeen (Sint-Truiden), kroejn (Meijel), kroen (Maastricht, ... ), kroeën (Sint-Martens-Voeren, ... ), krooən (Membruggen), kroun (Ophoven), kruwən (Tessenderlo), kroontje: kreunke (Sittard), kruntje (Venray), kruunke (Jeuk, ... ), krøͅntjən (Neerpelt), krünke (Diepenbeek), lichtkrans: de lichkrans (Tongeren), der leXtkrāns (Montzen), leechkrans (Blerick, ... ), leechtkrans (Bree, ... ), leegkrans (Holtum), lichtkrans (Peer), līgkrāns (Boorsem), unne lēēgkrans (Meerssen), nimbus: de nimbus (Schinnen), nimbus (Gennep, ... ), ring: rénk (Hoeselt), stralenkrans: sjtraolekrans (Swalmen), sjtroalekrans (Ubachsberg), straele krans (Beek), straolekrans (Maastricht, ... ), straolenkrans (Thorn), strōͅləkrans (Meijel), #NAME?  de strwòillekrans (Tongeren), stralenkransje: straole krenske (Maastricht) De gouden lichtkrans of -kring boven om het hoofd van een heiligenbeeld [aureool, nimbus?]. [N 96A (1989)] III-3-3
aureool, lichtkrans aureool: aureool (Heerlerheide  [(Oranje-Nassau I-IV)]  , ... [Domaniale]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), awrijōl (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Eisden]  [Domaniale]), ǫwriōl (Eisden  [(Eisden)]   [Maurits]), aureool rond de vlam: aureool rond de vlam (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Zolder]), aureoolverandering: ǫwrijōlvǝrandǝreŋ (Geleen  [(Maurits)]   [Winterslag, Waterschei]), blauwe kegel boven de vlam: blawǝ kējǝl boǝvǝ dǝ vlam (Chevremont  [(Julia)]   [Winterslag, Waterschei]), blauwe vlam: blauwe vlam (Zie mijnen  [(Zolder / Zwartberg / Winterslag)]  [Houthalen]), gasaureool: gāsorjōl (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Maurits]), gaskegel: gaskegel (Zie mijnen  [(Waterschei / Eisden)]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), gāskęjgǝl (Klimmen  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Domaniale, Wilhelmina]), jāskējǝl (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Julia]  [Domaniale]), gasvlamverandering: gāsvlamvǝrendǝreŋ (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Maurits]), krans op de vlam: kra.ns ǫp ǝ vlam (Zolder  [(Zolder)]   [Zolder, Zwartberg, Winterslag]), lichtkrans: lichtkrans (Zie mijnen  [(Beringen)]  [Zwartberg, Waterschei]), opgaande vlam: opgaande vlam (Zie mijnen  [(Houthalen)]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), vlam in de kap: vlam in de kap (Stein  [(Maurits)]   [Waterschei, Eisden]) Een lichtblauw gekleurde lichtkegel om de vlam van de veiligheidslamp, zichtbaar bij de aanwezigheid van mijngas. De lengte van de lichtkegel is een maat voor het percentage aanwezig mijngas. Is het mijngasgehalte ±4,5%, dan wordt de lichtkegel zo lang, dat ze de bovenkant van de gaaskap van de veiligheidslamp raakt. Hangt de lamp enige tijd in een dergelijk mengsel, dan kan de gaaskap gaan gloeien. Een gloeiende gaaskap levert steeds een groot gevaar op, aangezien daardoor het mijngas buiten de lamp ontstoken kan worden (Handb. H. pag. 10). [N 95, 234; monogr.] II-5
auto auto: aoto (Reuver), auto (Blerick, ... ), autoo (Guttecoven, ... ), d’n auto (Venray), ooto (Gulpen, ... ), ootoo (Diepenbeek, ... ), oto (Ell, ... ), otto (Doenrade, ... ), ottoo (Oirsbeek), outo (Maastricht, ... ), outoo (Heerlen), ōto (Noorbeek), ōtō (Gulpen), àwtoo (Susteren), òwtoo (Gennep), ótto (As), ówtoo (Urmond), (m.).  oͅ.u̯to. (Eys), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller noteert bij spellingssysteem: WBD-WLD, behalve je = dj.  ŏĕtoo (Opglabbeek), Algemene opmerking v.d. invuller: in het Meerlos dialect bestaat geen uitgangs "n"!  auto (Meerlo), Algemene opmerking: heb deze vragenlijst letterlijk overgenomen, dus zoals invuller het genoteerd heeft!  autōō (Nieuwenhagen), Opm. gemotoriseerd!  auto (Roermond), p. 6: Een tegenstelling tussen Nederlands-Limburg en Belgisch-Limburg.  auto (ōto of oͅuto) (Beek, ... ), otto (Boorsem, ... ), ps. omgespeld volgens Frings!  oto (Houthalen), ps. omgespeld volgens RND!  oto (Meeuwen), autobus: otobös (Klimmen), automobiel: automobiel (Ittervoort), óttomòbĭĕl (As), óttómóbĭĕl (Epen), kist: kis (Klimmen), luxevoiture (<fr.): lux veture (Eksel), luxewagen: de luxe-wage (Venray), voiture (fr.): voiture (Jeuk), vwĕtuur (Hoeselt), vətūūr (Loksbergen), ps. omgespeld volgens RND!  vwaty(3)̄r (Meeuwen, ... ), wagel: wagel (Gulpen, ... ), wāgel (As), wagen: waa.gə (Grathem, ... ), waachə (Kapel-in-t-Zand), waage (Blerick, ... ), waage(n) (Velden), waagn (Brunssum), waagə (Maastricht, ... ), waan (Kerkrade, ... ), wage (Blerick, ... ), wagen (Geleen, ... ), wààge (Swalmen), wáágə (Heerlen), (m.).  w‧ān (Eys), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: deze lijst heb ik letterlijk, zoals invuller het genoteerd heeft overgenomen!  wáágə (Maastricht), Algemene opmerking v.d. invuller: in het Meerlos dialect bestaat geen uitgangs "n"!  wage (Meerlo), Algemene opmerking: heb deze vragenlijst letterlijk overgenomen, dus zoals invuller het genoteerd heeft!  wāān (Nieuwenhagen), ps. omgespeld volgens RND!  wa͂gə (Meeuwen) auto || de algemene naam voor een constructie op wielen die geduwd of getrokken wordt of door een motor voortbewogen wordt en die bedoeld is om personen of goederen te vervoeren [voertuig, voiture] [N 90 (1982)] || een bestuurbaar voertuig op 3 of meer wielen, voortbewogen door een zich daarin bevindende motor, meestal gedreven door benzine [auto, wagen, kar, tuffer] [N 90 (1982)] III-3-1
automatische schroevendraaier amerikaanse schroevendraaier: amērikānišǝr šruvǝdriǝnǝr (Bleijerheide), amērikānsǝ sxrūvǝndrɛ̄jǝr (Ottersum), amǝrikānsǝ šruvǝdrɛjǝr (Herten), amerikaanse tournevis: amē̜rikānsǝ turnavis (Leopoldsburg), automatiekje: ōtōmatikskǝ (Leopoldsburg), drilschroevendraaier: drelsxrūvǝndrɛjǝr (Venlo), drelšruvǝdrɛjǝr (Herten), drelšruvǝndrɛjǝr (Tegelen), halfautomatische schroevendraaier: hǭf˱ǫwtomātešǝr šruvǝdriǝnǝr (Mechelen), krikschroevendraaier: krekšrūvǝdrɛjǝr (Herten), pomp: pomp (Stein), pompschroevendraaier: pompšruvǝdrɛjǝr (Dilsen), pomptournevis: pompturnavis (Leopoldsburg), racagnac: rakǝnjak (Leopoldsburg, ... ), ratelschroevendraaier: rātǝlšruvǝdriǝnǝr (Bleijerheide), rātǝlšruvǝdrīǝr (Geulle), rātǝlšruvǝdrɛjǝr (Dilsen, ... ), rātǝlšrūvǝdrɛjǝr (Heel) In dit lemma zijn de benamingen opgenomen voor de ratelschroevendraaier en de pompschroevendraaier. De ratelschroevendraaier lijkt op een gewone schroevendraaier, maar is voorzien van een vrijloop die ervoor zorgt dat hij hij bij het terughalen niet telkens van de schroef afgenomen hoeft te worden. De vrijloop maakt een ratelend geluid bij het terughalen. De ratelschroevendraaier wordt gebruikt om schoeven los en vast te draaien op moeilijk bereikbare plaatsen, waar men geen hele slag van 360¬∞ kan maken. Door een schuif in te stellen kan men naar believen links- of rechtsom draaien of het mechanisme vastzetten; in het laatste geval werkt men ermee als met een gewone schroevendraaier. De pompschroevendraaier is een schroevendraaier waarmee men door middel van het op en neer bewegen van het handvat schroeven vast- en losdraait. De schroevendraaier is daartoe voorzien van een spiraal die de op- en neergaande beweging omzet in een draaiende. De pompschroevendraaier kan net als de ratelschroevendraaier ingesteld worden om naar links of naar rechts te draaien of om als een gewone schroevendraaier gebruikt te worden. Zie ook afb. 92. [N 53, 137-139] II-12
autoped (stootdoor): Schertsend; niet algemeen.  stōēëtdéu.r (Hasselt), autoped: autoped (Born, ... ), autopet (Beesel, ... ), autōpeͅt (Susteren), otoped (Gronsveld, ... ), ōtōpeͅt (Maastricht), ōͅtəpeͅt (Swalmen), oͅutōpeͅt (Amstenrade), /  autoped (Amstenrade, ... ), Autoped (Grevenbicht/Papenhoven), autoped (Melick, ... ), autopet (Linne, ... ), autópèt (Meijel), otoped (Heer), otopet (Maastricht), otopet/ (Maastricht), outoped (Roermond), p. 6: Een tegenstelling tussen Nederlands-Limburg en Belgisch-Limburg.  autoped (Beek, ... ), tro(n)tenet: België.  oͅutopeͅt (Tungelroy, ... ), Ww. autopette: steppen.  autopet (Swalmen), Ww.: autopette; mit de autopet vare [id.].  autopet (Posterholt), avanceerplank: avveceerpla.nk (Hasselt), glijder: glïjjer (Gennep), houten roller: hote roller (Schaesberg), ped: pet (Meerlo), /  pet (Molenbeersel), roller: roller (Bocholtz, ... ), roͅlər (Eys, ... ), /  roller (Heerlen, ... ), Roller (Kerkrade), roller (Maastricht, ... ), roller/ (Maastricht), [Met afbeelding].  roller (Heerlen), snelloper: sjnelluiper (Roermond, ... ), snelluiper (Blerick, ... ), sneͅløͅpər (Terlinden), /  sjnelluiper (Sittard, ... ), snelluiper (Elsloo), [Sub aanvullingen no. 4]  sjnelluiper (Sittard), Vero.  sjnelluiper (Tegelen), Vorige generaties noemden dit volgens mij eine snelluiper, maar ik heb dat zelf nooit gehoord.  snelluiper (Venlo), step (eng.): sjtep (Haelen, ... ), sjteͅp (Roermond), step (Eys, ... ), steͅp (Venlo), /  schtep (Nuth/Aalbeek), sjtep (Schinnen, ... ), step (Echt/Gebroek), Step (Eijsden), step (Heerlen, ... ), Step (Montfort), step (mnl.) (Ottersum), stèp (moderner) (Meijel), Vorige generaties noemden dit volgens mij eine snelluiper, maar ik heb dat zelf nooit gehoord.  step (Venlo), trottinette (fr.): `n trottienèt (Hasselt), dë trottinèt (Tongeren), en tróttenèt (Zolder), n trontenet (Lommel), trantinet (Zonhoven), trao-tê-net (Widooie), traotenèt (Kanne), tro.tinet (Veldwezelt), trontenet (As, ... ), trontenèt (Eigenbilzen), trontēnət (Opglabbeek), trontienet (Eksel), trontinet (Achel, ... ), trontinette (Koersel), trotinet (Ophoven, ... ), trotinette (Koersel, ... ), trotinöt (Bree), trottenet (As, ... ), trottenèt (Alken, ... ), trottienet (Hasselt), trottinet (Eigenbilzen, ... ), trottinèt (Bilzen, ... ), trottënèt (Hoeselt), trotənɛt (Wellen), troͅntənɛt (Eksel), troͅtinøͅt (Bree), tru̞tənɛ̞t (Tongeren), trónt`nèt (Kaulille), tróntenet (As), tróntenèt, tróttinèt (Zolder), trót`nèt (Bocholt), tróttenèt (Sint-Truiden), tróttienèt (Sint-Truiden), ɛn trottenèt (Bilzen), ɛn trottinèt (Bilzen), /  een trontinet (Bilzen), een trottinet (Tessenderlo), n trontenet (Lommel), n trottienèt (Hasselt), trantienet (Zonhoven), trantinet (Kinrooi), trantinette (Herk-de-Stad), troatinèt (Val-Meer), trontenet (Diepenbeek, ... ), trontenette (Wellen), trontenèt (Eigenbilzen, ... ), trontienèt/ (Genk), trontinet (Achel, ... ), trontinette (Hasselt, ... ), trontinetteke (Bilzen), trontinetten (Bree, ... ), trontinnet (Wijshagen), trontinèt (Maaseik), tronttinet (Houthalen), trotenet (Maaseik), trotienet (As), trotinet (Genk, ... ), trotinette (Kessenich, ... ), trotinetten (Genk), trotinèt (Vorsen), trottenet (Dilsen, ... ), Trottenet (Elen), trottenet (Geistingen, ... ), trottenette (Hoeselt), trottenèt (Bilzen, ... ), trottenètten (Eksel), trottenét (Ulbeek), trottienet (Bree, ... ), trottinet (Beverst, ... ), trottinette (Jeuk, ... ), trottinnet (Zichen-Zussen-Bolder), trottinèt (Maaseik), trottinètte (Bilzen), trottënet (Hoeselt), tró(n)tɛnèt (Bocholt), tróntɛnèt (Kaulille), tróttenèt (Sint-Truiden), ɛn trontinet, trontinetten (Opitter), ɛn trottinèt (Bilzen), [Alg. opmerking: de invuller is een nieuwe medewerker en heeft enkel vernederlandste woorden genoteerd die reeds tussen haakjes in de vraagstelling gesuggereerd werden]  trottinet (Heers), [Met afbeelding].  trónt`nèt (Bocholt, ... ), Afl. trottinetten.  troͅ:tənɛt, trutənɛt (Kanne), troͅtənet (Meeswijk), troͅtənèt (Niel-bij-St.-Truiden), B.v. Hij haauw en trontenèt gekregen van sinderkloas.  trontənèt (Achel, ... ), Fr.  trottenèt (Uikhoven), Fr. trotinette [sic].  trontənèt (Zonhoven), Fr. trotinette, met epenthetische n.  trontəneͅt (Lommel), Fr. trottinette (vgl. Cajot, R.L.T.).  tròttënèt (Tongeren), Fr. trottinette, bij trottiner trippelen.  tróntenèt (Zonhoven), tróttenèt (Zonhoven), Fr. trottinette.  trottenèt (Geistingen), troͅtənɛt (Meeuwen), tróntenèt (Zolder), tróttenèt (Zolder), Fr. trottinette. Afl. trottienètte: *trottinetten, met de autoped rijden.  trottie`nèt (Hasselt), Gg. step, autopet.  trotinet (Gingelom), het is wel een modern model!  troentinette (Meeuwen), Ich kreeg ön trottenèt va Sinterkloos.  trottenèt (Beverlo), in mijn jeugd bestond dat geheel uit hout ook de wielen en zonder rem,bel,zadel en slijkborden.  trottinet (Genk), komt van het frans  trottinet (Hamont, ... ), Met een trontinet rijden.  trontənet (Hamont), NB trottienètte: autoped rijden.  trottienèt (Stokkem), ook uitspraak : traotinèt  mv trotinètte (Kanne), trotinèt (Kanne), p. 6: Een tegenstelling tussen Nederlands-Limburg en Belgisch-Limburg.  trottinette (Boorsem, ... ), Soms.  en tróntenèt (Zolder), tro(n)tenet: België.  troͅ(n)tənet (Achel, ... ), trottenet: laatste e uitspreken als e met accent circonflexe  trottenet (Diepenbeek), voetrad: voetrad (Brunssum) [SND (2006)]*Trontinet: Autoped. || / [SND (2006)] || 2. Autoped. || ? [SND (2006)] || ??? [SND (2006)] || autoped [SND (2006)] || Autoped (step). || autoped - step [SND (2006)] || Autoped, step. || Autoped. || autoped/ [SND (2006)] || Autoped: *Avanceerplank. || Autoped: *Stootdoor. || Autoped: Fr. trottinette. || autopet [SND (2006)] || Autopet. || een autoped [SND (2006)] || een step [SND (2006)] || frans [SND (2006)] || het speeltuig bestaande uit een plankje op twee kleine wielen met een stuurstang waarop men door afzetten met de voet rijdt [autoped, glijer, step, aveseerplankje] [N 112 (2006)] || Het speeltuig bestaande uit een plankje op twee kleine wielen met een stuurstang waarop men door afzetten met de voet rijdt [autoped, glijer, step, aveseerplankje]. [N 88 (1982)] || Lievelingsspel 1. [SND (2006)] || Lievelingsspel 2. [SND (2006)] || met de autoped rijden [SND (2006)] || step [SND (2006)] || Step, autoped. || Step. || step/ [SND (2006)] || step/autoped [SND (2006)] || Trontenet: Autoped. || trontinet [SND (2006)] || Trontinet (autoped). || trotinet [SND (2006)] || Trottinet: autoped. || trottinette [SND (2006)] || Trottinette. || Trottinette: autoped, step. || Trottinette: autoped. || Trottinette: autopet. || Trottinette: autopède. || velopet [SND (2006)] III-3-2
autoped add. petten: De kinjer wore aan t pette.  pette (Swalmen) Steppen. III-3-2
avegaar avegaar: avǝgār (Eygelshoven), āvǝgār (Herten, ... ), īǝvǝrār (Dilsen), ǭvǝr (Diepenbeek), boerenboor: bōrǝnbōr (Kaulille), boomboor: bǫwmbǭr (Venlo), boor: boor (Kaulille, ... ), boǝr (Jeuk, ... ), bwǭr (Riksingen), bōr (Noorbeek), būr (Gruitrode, ... ), būǝr (Heers, ... ), bǭr (Lanaken), boorvlim: bǭrvløm (Tegelen), borendrouw: bōrǝdry (Eupen), bruker: brȳ.kǝr (Tungelroy), buiker: bȳkǝr (Weert), bø̄kǝr (Lommel), bø̜̄.kǝr (Hasselt), bø̜̄kǝr (Herk-de-Stad), bǫkǝr (Sint-Truiden), draadvlim: drǭt˲vlēm (Groot Genhout), draaiboor: drajbø̄ǝr (Hasselt), drē̜bǭǝr (Wellen), dręjbōr (Maaseik), dręjbǭr (Maasmechelen, ... ), drījbōǝr (Sint-Truiden), drɛjbȳr (Bree, ... ), drɛjbǭr (Rekem), dwarsboor: dwars˱bø̄.r (Hasselt), eber: hē̜bǝr (Beek), ē̜bǝr (Geleen, ... ), ̇ēbǝr (Sittard  [(meervoud: ēbǝš)]  ), effer: gɛfǝr (Geleen), ęfǝr (Hamont, ... ), ɛfǝr (Afferden, ... ), efferd: ɛfǝrt (Blitterswijck, ... ), egger: ęgǝr (Beringen, ... ), ęjgǝr (Borgloon), ęŋǝr (Neerhespen), ɛgǝr (Hasselt, ... ), eggerboor: ɛgǝrbǭwr (Niel-Bij-Sint-Truiden), ever: hē̜vǝr (Sint Huibrechts Lille), ēvǝr (Dilsen, ... ), ē̜vǝr (Altweert, ... ), ęvǝr (Genk), everboor: ēvǝrbǭr (Maastricht), ē̜vǝrbǭr (Reuver), everd: ē̜vǝrt (Neeroeteren), grote boor: grōt˱ bwǫr (Zichen-Zussen-Bolder), grōt˱ bwǭr (ɛ'S-Herenelderen'), grōt˱ būwǝr (Rijkel), grōǝtǝ bǭr (Rekem), grū(ǝ)tǝ bǭ(ǝ)r (Landen), grūǝtǝ bōr (Heppen, ... ), grǫwt˱ būǝr (Borgloon), grote handboor: grūǝt hant˱bōr (Hechtel), handboor: handboor (Bilzen, ... ), hant˱bōr (Hamont), hant˱bǭǝr (Mopertingen), hānt˱bwǫr (Riemst, ... ), hānt˱bōr (Lommel), hānt˱bōǝr (Groot-Gelmen), hānt˱bǭr (Kwaadmechelen, ... ), holle boor: holle boor (Blerick), holmes: hǭlmɛts (Heythuysen), karnaafguts: karnāf˲gøtš (Limbricht), kruis: kryts (Lontzen), kruisboor: kruisboor (Achel), krukboor: krøk˱bǫar (Bleijerheide), kuipersboor: kypǝrs˱bǭr (Gennep), lange boor: laŋk˱ bǭr (Mechelen), lepelboor: lepelboor (Boshoven, ... ), lēpǝlbǭr (Sevenum), lē̜pǝlbǭr (Mechelen, ... ), lęjpǝlbǫar (Lontzen), lęjǝpǝlbǭǝr (Moresnet), līpǝlbū.r (Weert), līǝpǝlbūǝr (Heel), lepeleber: lēpǝlē̜bǝr (Ulestraten), lepeleffer: lējǝpǝlɛfǝr (Eygelshoven), lepelegger: løpǝręgǝr (Herk-de-Stad), lø̜pǝrɛgǝr (Niel-Bij-Sint-Truiden), lēpǝlęgǝr (Tessenderlo), lepelever: lē̜pǝlē̜vǝr (Neer, ... ), navegaar: nōvǝr (Mal), nǭmvǝr (Tongeren), navenboor: navenboor (Maasbracht), nāvǝbǭr (Venlo), neber: nē̜bǝr (Limbricht, ... ), negger: nęgǝr (Sint-Truiden), never: nē̜vǝr (Geulle, ... ), nęjvǝr (Helchteren), rechte eber: rɛxtǝn ē̜bǝr (Doenrade), rechte ever: rɛxtǝ ē̜vǝr (Neer), ringboor: reŋbwǭr (Grote-Spouwen), schaar: šoar (Amstenrade, ... ), šār (Margraten), šōar (Berg / Terblijt), šǭr (Gulpen, ... ), schroefegger: sxruf˱ęgǝr (Herk-de-Stad), schuinse ever: schuinse ever (Panningen), slangenboor: šlaŋǝbǫar (Lontzen), spanboor: španbōr (Gulpen), spiraalboor: špirālbǭǝr (Moresnet), stroper: štrø̜jpǝr (Geleen), uitruimer: uitruimer (Belfeld), vervolgboor: vǝrvǫlx˱bǭr (Sittard, ... ), vervolgever: vǝrvǫlx˱ē̜vǝr (Neer, ... ), vervolgnever: vǝrvǫlxnē̜vǝr (Heythuysen), vlim: vlem (Banholt, ... ), vløm (Valkenburg), vlēm (Groot Genhout, ... ), wiemelsboor: wimǝls˱bwø̜̄r (Rosmeer), wringboor: vreŋbǫr (Zolder), zwikboor: zwikboor (Reppel), zwik˱bōǝr (Engelmanshoven) Grote handboor met schroef- of lepelvormig uitlopend boorijzer dat met een dwarsstang wordt rondgedraaid en dient om zeer diepe en/of wijde gaten te boren. Zie ook afb. 79 en 80. De avegaar wordt door verschillende houtbewerkers gebruikt. De wagenmaker boort er onder meer de naven van karwielen mee uit, terwijl de klompenmaker de avegaar gebruikt om er aan de binnenkant van klompen hout mee weg te halen. Dit lemma bevat alleen algemene benamingen voor de avegaar (onder A), de schroefavegaar (onder B) en de lepelavegaar (onder C). Specifieke uitvoeringen van de avegaar zoals die bijvoorbeeld door de kuiper, de klompenmaker en de wagenmaker worden gebruikt, worden behandeld in de paragrafen over de terminologie van deze beroepen. Vgl. voor het woordtype never, dat werd opgegeven door respondenten uit Swalmen, Geulle en Valkenburg (L 331, Q 18, Q 101) ook het Limburgs Idioticon, pag. 176, s.v. never, ø̄Kruisboor. Geh. Kempenlandø̄ en voor het woordtype borendrouw uit Eupen (Q 284) RhWb (I), kol. 1437, s.v. Drau, ø̄das Gestell am Handbohrer, das den eingesetzten Bohrer dreht, Bohrwinde Drehbügelø̄. Met de lepelavegaar werken werd in Hasselt (Q 2) uitbuikeren (ø̜̄ǝt˱bø̜̄.kǝrǝ) genoemd. [N G, 32a; N 53, 167a-c; L 32, 35; A 32, 8; monogr.] II-12
averechts, achterstevoren achtersgevoor: aextərsgə veur (Amby), achterstevoren: exterste vēͅr (Neeroeteren), jāstəvør (Koninksem), áchtersteveur (Castenray, ... ), êsdeveur (Diepenbeek), (dit is een variant van áchtersteveur).  echtersteveur (Castenray, ... ), echterstevurre (Castenray, ... ), áchterstevurre (Castenray, ... ), Opm.: in mod. dialect hoort men doorgaans achterste vèèr.  echterste vèèr (As, ... ), Vb. inne sirk zoöge ve n artis d êsteveur ob e pjaad rije (in het circus zagen wij n artiest achterstevoren paardrijden).  êsteveur (Kortessem), anders: aanes (Buvingen), andersom: a.ŋəš ˂‧øͅm (Eys), a:ndərsom (Maastricht), anders y(3)̄m (Sint-Huibrechts-Lille), andersum (Hechtel), andərs øm (Hamont), angesom (Ophoven), aŋəsym (Mechelen-aan-de-Maas), ānersom (Zolder), ānĕrsĭm (Genk), (bij 2 mogelijkheden).  ànnersóm (As), averechts: aoverechts (Oostham), averechs (Amby, ... ), averechts (Hoensbroek, ... ), avereghts (Meijel), averegs (Tungelroy), averegts (Stein), averèèjs (Mheer), āāvəreehs (Beesel), āāvəréchts (Nieuwenhagen), āverèchs (As), āvəreͅxs (Maastricht), e:vəraexs (Maastricht), e:vərexs (Beringen), e:vəroeks (Tessenderlo), eejvərechs (Kermt), eeverechts (Hasselt), eiverechs (Lanaken), ejəvəreͅxs (Zonhoven), euveres (Diepenbeek, ... ), euverrechs (Wellen), euverèchs (Wellen), everechs (Hasselt), everechts (Eksel, ... ), everes (Heusden), everɛks (Tessenderlo), evərexs (Meeuwen), ēvəreͅx(t)s (Hasselt), ēvəreͅxs (Hasselt), ēͅvəreͅks (Peer), ēͅvəräxs (Sint-Huibrechts-Lille), ieverrechts (Houthalen), iēͅvərexs (Zonhoven), ieͅvəreͅxts (Houthalen), ijsveregs (Loksbergen), iêverechts (Zolder), ávverechs (Castenray, ... ), áávərrègs (Venlo), ävereks (Bilzen), èverechts (As, ... ), èvéréehs (Eksel), èəvərèxs (Zonhoven), évərèchts (Loksbergen), éévregs (Opglabbeek), êverègs (Elen), êverês (Hoeselt), êvërëgs (Lanklaar), ø.vrès (Aalst-bij-St.-Truiden), ø:vreͅs (Aalst-bij-St.-Truiden), øj(ə)vərəs (Hoepertingen), øjvərəs (Hoepertingen), øvéraes (Mielen-boven-Aalst), øvəreͅs (Sint-Truiden), øvəreͅxs (Sint-Truiden), øvərəs (Voort), ùveres (Diepenbeek), a is een alpha  a‧vəraexs (Mechelen-aan-de-Maas), eerste accent grave: op de e  `ēverèchts (Bree), Griekse èta  e͂ͅvere͂ͅs (Val-Meer), zelden  ḁ̄vəreš (Opgrimbie), binnenstebuiten: beeneste baute (s-Herenelderen), binnəstəbōētə (Maastricht), contraire (fr.): contoare (Sint-Truiden), contrare (Amby), contrarie (Zolder), contrāore (Bilzen), controare (Heers), controarie (Bilzen), controuwre (Jeuk), contrōərə (Bommershoven), coͅntrōͅra (Koninksem), kontraorə (Kermt), kontroairə (Vliermaal), kontroarə (Sint-Truiden), kontrōͅrə (Martenslinde), kontrèr (Montzen), kountrēͅr (Rotem), koͅntrōͅrə (Gelinden), onduidelijk  coͅntrânsə (Riksingen), de achtelstevoren: d⁄echtelsteveure (Tungelroy), dwars: dwēērsj (Nieuwstadt), dwééësj (Nieuwenhagen), gans verkeerd: gans vərkeͅrt (Overpelt), glad mis: glats mijəs (Veulen), glāt meͅs (Kinrooi), glad verkeerd: glaad verkèèrt (Mechelen-aan-de-Maas), glat vərkirt (Houthalen), glāt vərkīərt (Kinrooi), glāt vɛrkīrt (Lanklaar), heel mis: heil miəs (Heers), hēl mis (Tongeren), hīəl mis (Sint-Truiden), heel verkeerd: hīəl vərkīət (Beverlo), helegans: geləgans (Paal), hīləgans (Hasselt), het achterstevoren: tèstevuire (Sint-Truiden), het binnenstebuiten: ⁄t bènnëstë boetë (Lanklaar), het ondersteboven: tyŋərstəbovə (Mechelen-aan-de-Maas), juist andersom: . onder o  žø.st aŋəsoum (Molenbeersel), krangs: krangs (Blitterswijck, ... ), kràngs (Horst, ... ), krangs-om: krangs-ôm (Herten (bij Roermond)), krangsòm (Haelen), krangsóm (Kapel-in-t-Zand), krangs⁄öm (Tegelen), krangse kant: de krangse kant (Venray), krangse kant (Venlo), krek averechts: krek everechs (Kuringen), krek verkeerd: krek verkierd (Hamont), links: le.ŋks (Eys), links (Eys, ... ), links angoeseren (Weert), (van textiel).  links (Roermond), LET OP: de paginering van deel 2 (Ned.-Brees).  links (As, ... ), mis: lange o  mös (Riksingen), nieuw: onduidelijk  n.y(3)̄. (Rosmeer), omgedraaid: omgədreid (Diepenbeek), omgekeerd: omgəki:rdə (Maastricht), rats mis: rats mes (Lozen), rats, hɛjl mīs (Kortessem), ratš mis (Rekem), rats verkeerd: rats vərkert (Eksel, ... ), rats vərke͂ͅrt (Lozen), rats vərkiərt (Bree), ratsvərkīərt (Beringen), tegen de keer in: tigge de kier in gaon (Oirlo), tegendeel: eerste e is lang op de tweede e ook nog een accent aigu  tjègendêl (Montzen), tegenovergesteld: tiegenuvergechtélde (s-Gravenvoeren), van links: va links (Doenrade, ... ), van links (Schimmert), verkeerd: verkairdj (Neer), verkeerd (Meeswijk, ... ), verkeerde (Vlodrop), verkeerdj (Montfort, ... ), verkeert (Montfort), verkeirt (Susteren), verkeërd (Meerlo), verkēērd (Schimmert), verkied (Gulpen), verkieed (Gulpen, ... ), verkieerdj (Weert), verkierd (Beesel, ... ), verkierdj (Tungelroy), verkiere (Doenrade), verkiert (Eisden, ... ), verkiert(d) (Amby), verkieëd (Waubach), verkieërd (Ten-Esschen/Weustenrade), verkirs (Wijchmaal), verkiêrd (Hoensbroek, ... ), verkiërd (Klimmen), verkīērd (As), verkīēərt (Beesel), verkjud (Eigenbilzen), verkjèrd (Geulle), vorkeerd (Gennep), vurkierd (Brunssum), vəkieərt (Hulsberg), vərkiert (Maastricht), vərkīrt (Houthalen), vərkĭet (Heerlen), vərkĭĕjərt (Susteren), vərkĭĕrt (Maastricht), vərkjèrd (Schimmert), vərkjért (Urmond), vərkîert (Meijel), vərkîertj (Grathem, ... ), Nb. als een jongen een meisje links van zich laat lopen zegt men: ze löpt dan den bóttermelkskánt.  verhieërd (Tienray), verkeerd-om: verkeerd om (Roermond), verkeerd ŏm (Maasniel), vərkeertōm (Roermond), vərk‧iət ˂‧øͅm (Eys), verkeerd-wars: verkierd-waers (Blerick), verkeerde kant: vərkierdə kant (Maastricht), verkeerde zij: verkiede zie (Kerkrade), wars: waers (Reuver), wais (Ittervoort) achterstevoren, averechts || averechts [ZND 01 (1922)], [ZND 05 (1924)], [ZND m], [ZND m] || niet de goede zijde tonend [averechts, verhard, verkeerd, keeraats] [N 91 (1982)] || verkeerd, averechts (verhard, keeraats) [ZND B2 (1940sq)] || verkeerd, links III-4-4
avondete koffiedrinken, het -: ontbijt  kòffə drénke (Geleen) maaltijden; Hoe noemt U: Namen voor de verschillende maaltijden, afhankelijk van de tijd van de dag, eventueel van het jaar [N 80 (1980)] III-2-3