e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
halflijn half: halǝf (Maasbracht, ... ), halflijn: halǝfli.n (Weert), halǝflīn (Leunen, ... ), hęlǝfli.n (Weert), halftouwen: halftouwen (Peij), halfzeilkoord: halǝf˲zę̄lkōr (Lummen), klein koordje: klęjn kø̄rtjǝ (Thorn), langere zeilkoord: laŋǝr zęjlkōrt (Kaulille), lijn met halfzeil: lēnj met halǝf˲zęjl (Meijel), middenlijn: medǝlīn (Herten), tweede koordje: [tweede] kø̄rtjǝ (Molenbeersel) De middelste van de slaglijnen. [N O, 5h; A 42A, 71; A 42A, 71 add.] II-3
halflinnen halfdoek: halfdōk (Stramproy) Doek waarvan de schering van katoen is en de inslag van linnen. [N 39, 135a] II-7
halfmis halfmis: aufmes (Stokkem), de hôfmes (Waubach), haaf-mès (Maastricht), haafmès (Eigenbilzen, ... ), haafmés (Eigenbilzen), hafmès (Klimmen), half mis (Vlodrop), halfmes (Beesel, ... ), halfmis (Baarlo, ... ), halfmès (Diepenbeek, ... ), haofmès (Kerkrade, ... ), haufmes (Bocholt), haufmēs (Sittard), haufmès (Bocholtz, ... ), hāōfmès (Terlinden), hoaf mees (Epen), hoafmès (Ubachsberg), hōāfmèès (Nieuwenhagen), hōfmēs (Montzen), hòëfmès (Hoensbroek), hôfmès (Kunrade), enkel gebruikt als bijwoord van tijd  àllefmis (Sint-Truiden), halvemis: halvemes (Ospel), halvermis: halvermes (Baarlo, ... ), haovermès (Gulpen, ... ), hauvermes (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), hauvermēs (Boorsem), hauvermès (Doenrade, ... ), hauvermèsse (Nieuwstadt), hauvərmɛssə (Schinnen), hauwvermesse (Holtum), Hauwvermés (Geulle), havermès (Klimmen), hawvermèsse (Guttecoven), halverwege: de mès is halverwēēge (Maastricht), halverwaige (Melick), halverweege (Geistingen, ... ), halverwege (Tegelen), halvərwēgə də mes (Meijel), hanverwèège (Koningsbosch), halverwegs: haaverweegs (Maastricht), haverweegs (Maastricht), haverweegs de mès (Maastricht), halves: de mès ès hāves (Hoeselt), hāves de mès (Hoeselt) Het moment waarop de mis op de helft is, wat de duur betreft [halfmis, hauvermès?]. [N 96B (1989)] III-3-3
halfmis add. offer: offer (Tessenderlo) Het moment waarop de mis op de helft is, wat de duur betreft [halfmis, hauvermès?]. [N 96B (1989)] III-3-3
halfronde vijl een halfronde: ǝn hǭfroŋk (Simpelveld), halfgrofvijl: hǭfjrǭf˲vil (Kerkrade), halfronde bastaardvijl: halǝfroŋ bastǝrt˲vīl (Weert), hāfron bastǝrt˲vęjl (Maastricht), hāfrǫn ~ (Eigenbilzen, ... ), halfronde grofvijl: halǝfrǫndǝ grǫf˲vīl (Meerlo, ... ), hǭǝfroŋ jroǝf˲vil (Spekholzerheide), halfronde grove vijl: halǝfrōndǝ grǫvǝ ~ (Middelaar), halǝfrǫn grōvǝ vęjl (Bevingen), halǝfrǫndǝ grǫvǝ vīl (Heijen, ... ), hǫwfron grǭf ˲~ (Klimmen, ... ), halfronde strooivijl: halǝfroŋ štruǝvīl (Helden, ... ), halfronde vijl: (h)āfrǫn vājl (Bilzen), halǝfronj v ̇īl (Herten), halǝfronjǝ vīl (Reuver), halǝfrǫnj ~ (Montfort), hāf ron v ̇ęjl (Zutendaal), hǫafroŋ ~ (Heerlen), hǫwfrǫn ~ (Rothem), hǭfroŋk ˲vil (Simpelveld), hǭǝfroŋ ~ (Nieuwenhagen, ... ), ǫwfrǫn vęjl (Stokkem), halfrondvijl: hǭfroŋk˲vil (Bleijerheide), rondvijl: rontj˲vī.l (Swalmen) Vijl waarvan het stalen blad een halfronde en een vlakke kant heeft. Meestal loopt het blad vanaf het midden smaller en dunner uit. De vijl wordt gebruikt voor het bewerken van vlakke, holle en bolle werkstukken. Zie ook afb. 101. [N 33, 87; N 64, 53b] II-11
halfsteense muur (een) halfse steense: halǝfsǝ stjē̜nsǝ (Lommel), een halfsteense: ǝn halǝfšte ̞nsǝ (Helden, ... ), een halve brik: nǝn hǭvǝ brek (Bilzen), een halve steen: nǝn halǝvǝ stīn (Houthalen), nǝn hawvǝ štęjn (Schimmert), halfduimsmuur: halǝf˱domsmūr (Oud-Caberg), halfsteenmuur: halǝfstijǝnmȳr (Tessenderlo), halfsteense: halǝfstęjns (Haler), halǝfštē̜ns (Hoensbroek), halǝfštęjns (Herten), hawfštęjns (Houthem, ... ), halfsteense muur: halǝfstęjns [muur] (Ell, ... ), halǝfstęjnsǝ [muur] (Heythuysen, ... ), halǝfstɛnsǝ [muur] (Venray  [(ongeveer 11 cm)]  ), halǝfštęjns [muur] (Tegelen), halǝfštęjnsǝ [muur] (Susteren), hawfstęjns [muur] (Geulle), hawfstęjnsǝ [muur] (Uikhoven), hawfštęjns [muur] (Klimmen, ... ), hǫafštēs [muur] (Waubach), hǫwfstē̜nsǝ [muur] (Lozen), hǫwfštēns [muur] (Jabeek), hǫǝfštēns [muur] (Hoensbroek), hǭǝfštęjns [muur] (Heerlen), halfsteensmuur: halǝfstęjns[muur] (Maastricht), hāfštęjns[muur] (Gronsveld, ... ), halfstenese muur: hǫafšteŋs mū.r (Waubach), hǫafštęŋs m ̇ūr (Bleijerheide), hǭfšteŋs mūǝr (Eys), hǭfštęŋs m ̇ūr (Kerkrade), hǭǝfšte ̞ŋs mūr (Heerlen), halve steense muur: halǝvǝ stɛns mȳr (Ottersum), hawvǝ štęjns mūr (Sittard), halve steensmuur: alǝvǝ stīǝnsmūr (Sint-Truiden), hálǝvǝ stījǝnsmȳr (Tessenderlo), hǭvǝ štēnsmūr (Noorbeek, ... ), muur van een halve brik: mūr van nǝn hāvǝ brek (Mopertingen) Muur ter dikte van de breedte van de gebruikte metselstenen. Zie ook afb. 34, 35, 36, 37. Zie voor de fonetische documentatie van het woord en woorddeel '(muur)' het lemma 'Muur'. [N 31, 37a; monogr.] II-9
halfsteensverband gewone muur: gǝwūǝnǝ mūr (Sint-Truiden), gewoon strekverband: gǝwuwǝn strɛk˲vǝrbánt (Tessenderlo), gewoon verband: gǝwun vǝrbant (Genk), gǝwōn vǝrbant (Houthem, ... ), halfsteensverband: hafstęjns˲vǝrbānt (Gronsveld, ... ), halǝfstęjns˲vǝrbant (Ell, ... ), halǝfstęjns˲vǝrbantj (Haler, ... ), halǝfstęjns˲vǝrbānt (Meeuwen), halǝfstęns˲vǝrbant (Leunen, ... ), halǝfstęns˲vǝrbãnt (Venray), halǝfstęns˲vǝrbānt (Ottersum), halǝfštēns˲vǝrbant (Hoensbroek), halǝfštęjns˲vǝrbant (Tegelen), halǝfštęjns˲vǝrbantj (Herten, ... ), halǝfštęjns˲vǝrbaŋk (Tegelen), halǝfštęns˲vǝrbant (Helden, ... ), halǝfštęns˲vǝrbaŋk(t) (Panningen), hawfstęjns˲vǝrbant (Bree, ... ), hawfštęjns˲vǝrbant (Klimmen, ... ), hálǝfstījǝns˲vǝrbant (Tessenderlo), hǫafštēs˲vǝrbaŋk (Waubach), hǫwǝfstęjns˲vǝrbãnt (Lozen), hǭfštęŋs˲vǝrbānt (Noorbeek, ... ), halfsteenverband: halǝfstęjnvǝrbant (Venlo), halfstenesverband: hǫafšteŋs˲vǝrbaŋk (Waubach), hǭfštęŋs˲vǝrbaŋk (Bleijerheide, ... ), hǭǝfšte ̞ŋs˲vǝrbaŋk (Heerlen), metselverband: mętsǝlvǝrbant (Klimmen), panneresse-verband: panrɛs˲vǝrbant (Bilzen), strekverband: strek˲vǝrbānt (Mesch), štrɛk˲vǝrbānt (Eys), verband: vǝrbant (Houthalen) Metselverband dat doorgaans wordt toegepast bij halfsteensmuren. Het bestaat uitsluitend uit strekkenlagen. De kopvoegen van een laag bevinden zich midden boven de strekken van de onderliggende laag. Zie ook afb. 34. ø̄In dit verband is de steen op zijnen platte kant en volgens zijne lengte gelegd, zoodat aan het buitenvlak van den muur enkel de streksche kant te zien isø̄ (Van Keirsbilck, pag. 400). [N 31, 24a; monogr.] II-9
halfsteile pijler dalende streb: dālǝndǝ štrēb (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Domaniale]), gewone taille: gǝwōnǝ tęj (Lanklaar  [(Eisden)]   [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), halfsteile pijler: halfsteile pijler (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Domaniale]), halfsteile streb: hǭfštīlǝ štrēp (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Emma]  [Domaniale]), hellende pijler: hɛlǝndjǝ pęjlǝr (Nieuwstadt  [(Maurits)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Maurits]), hellende streb: h ̇ɛlǝndǝ štr ̇ēp (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Winterslag, Waterschei]), opgaande streb: opjoǝndǝ štrēp (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Maurits]), pijler: pęjlǝr (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]   [Maurits]), scherpe: šɛrpǝ (Spekholzerheide  [(Willem-Sophia)]   [Emma]), scherpe streb: šɛrpǝ štrēp (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Willem-Sophia]  [Domaniale]), schuine taille: sxø̜jnǝn tęj (Zolder  [(Zolder)]   [Emma]), steile pijler: steile pijler (Oirsbeek  [(Emma)]   [Maurits]), štīlǝ pęjlǝr (Geleen  [(Maurits)]   [Eisden]), stijgende pijler: štīgǝndǝ pęjlǝr (Heerlen  [(Emma)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), stijgende streb: štīgǝndǝ štrēp (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Laura, Julia]), stijgstreb: štīxštrēp (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Domaniale]), taille met helling: tē męt hɛleŋ (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Winterslag, Waterschei]), taille met pente: tē męt pęjnt (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Zolder]), vallende pijler: valǝndǝ pęjlǝr (Heerlen  [(Emma)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]) Pijler met een hellingspercentage tussen 20 en 35 graden. Volgens de invuller uit Q 15 kende men op de mijn Maurits uitsluitend hellende pijlers, omdat daar alle lagen een bepaalde helling hadden. [N 95, 285] II-5
halfvasten(zondag) halfvasten: alfvaste (Sint-Truiden), aufvaste (Stokkem), haaf vaste (Itteren, ... ), haaf-vaste (Maastricht), haaffastë (Tongeren), haafvaasse (Hoeselt), haafvaaste (Hoeselt), haafvaste (Eigenbilzen, ... ), haafvastə (Maastricht), haefvaste (Eys, ... ), halefoaste (Heers), half vaste (Montfort, ... ), half vasten (Jeuk, ... ), half-vaste (Maastricht, ... ), halfastə (Reuver), halfvaaste (Bocholtz, ... ), halfvaasten (Achel, ... ), halfvaoste (Sevenum), halfvaste (Baarlo, ... ), halfvasten (Ophoven, ... ), hallefvaste (Maasbree, ... ), haləfvāstə (Meijel), haof vaaste (Epen), haof vaste (Schaesberg), haofvaaste (Kerkrade, ... ), haofvaste (Doenrade, ... ), haufastə (Susteren), haufvaaste (Bocholtz), haufvaste (As, ... ), haufvastə (Bree), hauwfvaste (Grevenbicht/Papenhoven), hauXvqsten (Guttecoven), hawfvaste (Klimmen, ... ), hoaf vaaste (Epen), hōāfvastə (Nieuwenhagen), hōfāstə (Montzen), hōͅfvastə (Heerlen, ... ), hōͅəfvastə (Nieuwenhagen), hàf vaste (Voerendaal), hàlefvàste (Loksbergen), hálf váste (Opglabbeek), höofvaaste (Sint-Martens-Voeren), halfvastenszondag: half vastes zondaag (Venlo), halfvasteszondaag (Baarlo), halfvastenzondag: halfvaastezondig (Meijel), korfjeszondag: körfkeszóndig (Baarlo), körrefkeszóndich (Meijel), køͅrfkəszondex (Herten (bij Roermond), ... ), køͅrfkəszonjex (Swalmen), køͅrfkəszønjex (Ell), køͅrəfkəszōndex (Weert), In de vasten had een jong stel dat verkering had geen contact behalve op körfkeszóndig.  körfkeszóndig (Baarlo), omdat op halfvasten de meisjes hun spulletjes niet in een handtasje, maar in een boodschappenkorf met een hengsel en een tweedelig deksel meedroegen.  körfkeszunjig (Ell), wegens het evangelie van de 5 korven brood die overbleven na de broodvermenigvuldiging  körfkeszoondig (Haler), laetarezondag: laetarezondig (Stokkem), zondag halfvasten: zondag hallef vaste (Oirlo), zondag laetare: zondag laetare (Oirlo) De naam voor de 5e maart [oude st.pieter, bistegersdei]. [N 88 (1982)] || De vierde zondag van de vasten [haufvaste, halfvaste, körfkeszoondig]. [N 96C (1989)] || Het feest van Sinter-Greef (half vasten) [grevin, greve, miknem]. [N 88 (1982)] || Korfjeszondag: feest van Sinter-Greef (Half-vasten). || Letterlijk: Korfjeszondag. Hiermee wordt zondag halfvasten bedoeld. III-3-3
halfwerk halfwerk: halfwɛrk (Loksbergen, ... ), halve: halǝvǝ (Sevenum) Klomp met een binnenmaat van 16 tot 20.5 centimeter. [N 97, 139] II-12