e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
handeling chose (fr.): sjoos (Maastricht), daad: daad (Echt/Gebroek, ... ), daat (Oirsbeek), daod (Amby, ... ), daot (Beesel, ... ), daôd (Tienray), dāāt (Nieuwenhagen), do-w-et (Eksel), doad (Kerkrade, ... ), doĕ (Heerlerbaan/Kaumer), doon (Kapel-in-t-Zand), dōͅt (Meeuwen), dààt (Heerlen, ... ), dôôn (Swalmen), d⁄n daod (Venray), en daod (Oirlo), en daot (Susteren), ənən daot (Maastricht), ⁄n daod (Klimmen), ⁄n daŏd (Schimmert), ⁄nen daod stèlle (Maastricht), (ô).  daod (Neer), gang: aon de geng goon (Maastricht), eige geng gaon (Ospel), enge gank (Gulpen), gaank (Maastricht, ... ), gang (Born, ... ), gank (Doenrade, ... ), ganku (Brunssum), gānk (Reuver), gàng (Loksbergen, ... ), jank (Kerkrade), zeine gank gaon (Schimmert), zənə gaank goon (Maastricht), (mv.: geng).  gangk (Bree), ps. invuller twijfelt over het antwoord!  gank ? (Reuver), handeling: ein handeling (Hoensbroek), ein hanjeling (Montfort), eine handeling (Venlo), handeling (As, ... ), hanjeling (Herten (bij Roermond)), hanjəling (Montfort), hândeléng (Hoeselt), verrichting: verrichting (As), verriechteng (Maastricht), werk: werrek doan (Weert) een op zichzelf staande, niet werktuigelijke verrichting, een handeling [gangen, gang, daad] [N 85 (1981)] III-1-4
handen (kindernamen) fikken: fikke (Nieuwenhagen), habbetjes: habbekes (Tegelen), handjes: (h)entjə (Kinrooi), (h)eͅntšə (Hasselt), en henneke (Oost-Maarland), ennekes (Meeswijk), entjes (Meeswijk), haendjes (Broekhuizen, ... ), hannekes (Nuth/Aalbeek), hendje (Maasniel, ... ), hendjes (Baarlo, ... ), heneke (Ulestraten), hengke (Kerkrade), henjtjes (Buchten), henn`ke (Kaulille), henneke (Eksel, ... ), hennekes (Eksel, ... ), hennəkəs (Hechtel), hentjes (Lauw, ... ), hēͅntšə (Tongeren), hĕndjes (Oirlo), he͂nžə (Gingelom), heͅnšəs (Val-Meer), heͅntšə (Bree, ... ), heͅnəkə (Houthalen, ... ), heͅnə⁄ə (Lommel), händje (Heerlen, ... ), händjes (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), händschere (Gemmenich), hängkere (Kerkrade), hänneke (Heerlen), hänəkəs (Overpelt), hèndjes (Gennep, ... ), héndje (Tungelroy), héndjes (Neerbeek), hénnekes (Klimmen), hêndjes (Rimburg), hɛ:nə⁄əs (Lommel), De informant geeft aan dat poeleke in Maastricht (Q 095) volgens hem kinderzoentje betekent.  hendjes (Roermond), kinderpolletjes: B.v. malse zeiver goed gevormde kinderpollekes das fijn.  kinderpollekes (Peer), knoemelen: knoemele (Obbicht), knoemeltjes: knoemelkes (Bunde), knumelkes (Guttecoven), knūūmelkes (Puth), knoevelen: knoevele (Kerkrade, ... ), knoeveltjes: knoevelkes (Maastricht, ... ), knuuvelkes (Brunssum, ... ), knuuveltjer (Bocholtz), knuvelkes (Hoensbroek, ... ), knūūvelkes (Hoensbroek, ... ), knūūvelsjer (Kerkrade), knûûvelkes (Heerlerheide), knuistjes: knuustje (Ell), koethanden: koetheng (Nieuwenhagen), mormeltjes: murmelkes (Sittard), poesjes: poesjes (Haelen), poetertjes: poeterkes (Heerlerheide), Ook voor voetjes.  poeterkes (Venlo), poezelen: poezele (Kerkrade), poezeltjes: poezelkes (Ten-Esschen/Weustenrade), pollen: pol (Eigenbilzen, ... ), polle (Bokrijk, ... ), pollen (Hasselt), polə (Kanne), poͅl (Achel, ... ), polletjes: de pollekes (Mechelen), palkes (Ittervoort), poeleke (Afferden, ... ), poeleke ?? (Leuken), poelekes (Beegden, ... ), poelkes (Swalmen), poelleke (Heerlerheide), poellekes (Blerick), polekes (Elsloo), poll`ke (Kaulille), polleke (Beverlo, ... ), polleken (Kwaadmechelen), pollekes (Berg-aan-de-Maas, ... ), pollekus (Boekend), poləkə (Hamont, ... ), poͅlləkə (Gingelom, ... ), poͅləkə (Beverst, ... ), poͅləkəs (Achel, ... ), poͅlə⁄ən (Lommel, ... ), poͅlə⁄əs (Lommel), puulkes (Panningen), pòllekes (Maastricht), pölkes (Roermond), pöllekes (Roermond), ə poͅləkə (Tongeren), Minder gebruikt.  pollekes (Meeswijk), Ook voor kindervoetjes.  poelekes (Horn), Wel voor voetjes.  poelekes (Venlo), pootjes: e poeteke (Oost-Maarland), peuutjes (Oirsbeek), poetekes (Haelen, ... ), poetjes (Boukoul), putekes (Maastricht), puutsjes (Maastricht), pètsjkere (Kelmis), pèùtjes (Urmond), pøt`əs (Overpelt), vuistjes: vuustjes (Blerick), vūūstjes (Baexem) [N 10 (1961)]hand: kinderwoorden (pol, polleke, poeleke] [N 10 (1961)] || Kinderwoorden voor de handen [N 109 (2001)] III-1-1
handen (spotnamen) berenklauwen: baereklawe (Neerbeek), braden: Voor grote handen.  braer (Oirsbeek), duimen: doeme (Echt/Gebroek, ... ), dumə (Bocholt, ... ), dūmə (Kinrooi), dymə (Opglabbeek), døymə (Bree), fikken: (fikke) (Haelen), fekə (Bree, ... ), fekən (Hamont, ... ), fieke (Oost-Maarland, ... ), fikke (Afferden, ... ), fikkə (Meerssen), fəkə (Halen), Plat.  fikke (Venlo), vuil fikke  fikke (Hasselt), fikkers: fekərs (Achel), fikkes: fekə(s) (Neerpelt), fekəs (Achel), fikkes (Bunde, ... ), flikken: [sic]  flekkə (Gingelom), fourchettes (fr.): i.e. forschetten.  foršetə (Kanne), gaffels: gaffele (Brunssum, ... ), wat gaffele (Oost-Maarland), Grote handen.  gaffels (Alken), geboden: gebōjə (Tongeren), grafioten: grafiejöte (Nuth/Aalbeek), griffels: griffel (Kerkrade), griffele (Nieuwenhagen), gruffele (Schinveld), grijpers: griepers (Tegelen, ... ), grote handen: grōēte hang (Nederweert), handen als plavuizen: heng as plavúzen (Tegelen), handen lijk een schop: haahn lijk `n schup (Peer), handen wie een schop: haan wij en sjoep (Hoeselt), handen wie koekwissen: i.e. iem. met extra grote handen.  haan wie koekwissen (Eksel), jatten: jatte (Afferden, ... ), jotte (Stein), klauwen: klaauwe (Stein, ... ), klaaven (Kwaadmechelen), klaawe (Berg-aan-de-Maas, ... ), klaaë (Tongeren), klaowe (Kerkrade), klaōēwe (Roosteren), klau.ə (Moresnet), klauw (Smeermaas), klauwe (Baarlo, ... ), klauwen (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), klauwə (Bree, ... ), klaw (Eijsden), klawe (Boeket/Heisterstraat, ... ), klawwe (Bunde, ... ), klawə (Neeroeteren, ... ), klawən (Lommel, ... ), klā (Tongeren), klāāwe (Mesch), klāvə (Tessenderlo, ... ), klāwə (Lommel), klouw (Spekholzerheide), klouwe (Heerlerheide, ... ), klowwe (Broekhuizen, ... ), klōͅn (Koersel, ... ), klōͅwə (Overpelt), klōͅwən (Overpelt), kloͅuwe (Genk), kloͅuwə (Opheers), kloͅwə (Neerpelt), klàw (Urmond), klàwwe (Sint-Pieter), klòòwe (Ubachsberg), kløuən (Hasselt), Plat.  klauw (Heerlen), klawə (Echt/Gebroek), klàwə (Bunde), vuil fikke  kluue (Hasselt), klauwieten: klevîête (Venlo), klauwieters: klaviëters (Venlo, ... ), kleviëters (Venlo), klavieren: klaveire (Ell), klaviere (Roermond, ... ), klàvīr (Maastricht), kloekels: kleukels (Venlo), kloeten: klôête (Panningen), knoefelen: knoefele (Eigenbilzen), knufəls (Neeroeteren, ... ), knufələ (Beverst), knoemelen: knoemele (Ulestraten), knoesten: knuu.s (Montfort), knūstə (Kinrooi), knoevelen: knoevele (Brunssum, ... ), i.e. dikke handen.  knoevele (Maastricht), knokels: kn"kəls (Kanne, ... ), kneukele (Berg-aan-de-Maas, ... ), knjøkəls (Tongeren), knuchele (Bocholtz), knuəkəls (Opheers), knèùkel (Leveroy), knîêkels (Bree), knøkəls (Paal), knøəkəls (Gingelom), knoken: de kneûk (Eygelshoven), knaoke (Kerkrade, ... ), knaueke (Gemmenich), kneuek (Voerendaal), kneujek (Mechelen), kneuk (Belfeld, ... ), knēūëk (Hoensbroek), knjūūk (Eijsden), knoake (Hoensbroek), knoek (Susteren), knooke (Bocholtz), knoêeke (Rimburg), knoəkə (Montzen), knōke (Kerkrade), knuuk (Gronsveld), knuëk (Heerlen), knwök (Tegelen), knäök (Klimmen, ... ), knèuk (Venlo), knèù.k (Boukoul), knèùk (Baexem, ... ), knéúk (Limbricht), knêûk (Haelen, ... ), knôôke (Puth), knö:k (Oirlo, ... ), knök (Afferden, ... ), knöök (Gennep, ... ), knø͂ͅə.k (Moresnet), knùùk (Hoensbroek), Plat.  knōkə (Bunde), knûîk (Mechelen), knə:k (Echt/Gebroek), knurften: knŏrfte (Gennep), knörfte (Afferden, ... ), kolenschoppen: koe.leschöppe (Weert), Voor grote handen.  kolenschopen (Ophoven), koolschoppen: koolsjöppe (Leveroy), lafioten: laffioite (Valkenburg), padden: padde (Grevenbicht/Papenhoven), paletten: pallette (Oost-Maarland), panschoppen: pansjuppe (Schinveld), pansjöppe (Klimmen), zeer grote handen  panschuppe (Heerlen), pikkels: pikkels (Diepenbeek, ... ), pinnen: penə (Kinrooi), pin (Baexem, ... ), Kort uitgesproken.  pin (Geistingen), plavuizen: plavuuze (Broekhuizen, ... ), plavuze (Venlo), plevuuze (Tegelen, ... ), i.e. hele grote handen.  plavuuze (Baarlo), pollevijen: poͅləvīs (Tongeren), poten: p (Tongeren, ... ), peuit (Neeritter), peut (Boukoul, ... ), peuut (Oirsbeek), peuët (Geleen), pīj (Opglabbeek), poate (Kerkrade), poe-ət (Wijlre), poet (Maastricht), poeten (Diepenbeek), poeweten (Kwaadmechelen), poewte (Jeuk), poeët (Itteren), poeëte (Beverlo, ... ), poeət (Spekholzerheide), poit (Elsloo), pooj (Mheer), poot (Wijlre), poten (Hasselt), potə (Gingelom, ... ), powətə (Lommel), powətən (Lommel), poéte (Nieuwenhagen), poéét (Ulestraten), poët (Venlo), poətə (Gingelom), pōēt (Eijsden), pōēte (Waubach), pōətə (Beverst), poͅutə (Opheers), poͅuətə (Hasselt), pu(ə)tə (Bocholt), puet (Guttecoven), pueët (Oirlo), put (Smeermaas), putn (Koersel), putn (?) (Koersel), putə (Genk), puu (Gronsveld, ... ), puuet (Baexem, ... ), puuj (Maastricht, ... ), puut (Belfeld, ... ), puwətə (Paal), puét (Roosteren), puët (Venlo, ... ), puətə (Moresnet), pū (Heugem), pūtə (Halen, ... ), pūūj (Tungelroy, ... ), pūətə (Kinrooi), pŭŭt (Brunssum), pwet (Meerssen), pweut (Elsloo), pwêût (Ulestraten), py(3)̄t (Overpelt), pyt (Houthalen), pytə (Bree, ... ), pyət (Hamont, ... ), pàute (Gors-Opleeuw), pèùt (Heerlen, ... ), péé (Eigenbilzen), péút (Middelaar), pêût (Klimmen), pótte (Hechtel), pø (Tongeren), pøjətən (Lommel), pûût (Heerlerheide, ... ), wat puuj (Oost-Maarland), Mv.  peut (Swalmen), Plat.  poitə (Bunde), pūtsə (Heugem), pwə:t (Echt/Gebroek), pyət (Achel), vuil fikke  poete (Hasselt), rieken: rèè.ke (Boukoul), rèèke (Haelen), Grote handen.  rieken (Alken), schoppen: schoeppe (Vorsen), schöpe (Ulestraten), schöppe (Kerkrade, ... ), sjoeape (Montfort), sjoope (Thorn), sjuppe (Mheer, ... ), sjèppe (Veldwezelt), sjöppe (Hoensbroek, ... ), šopə (Bree), šōpə (Lanklaar), Grote handen.  sjoope (Rekem), i.e. schoepen.  ṣōəpə (Kinrooi), i.e. schoppen.  šøpə (Kanne), NB: podeksels = zwarte handen.  sxepə (Hasselt), schoppen  sjöppe (Klimmen), WNT: schoep, Mnl. schoep. Oorspr. gewestelijke vorm naast Schop [mnl. scoppe].  sjoebe (Tongeren), schuitjes: sjūū.tjes (Boukoul), tengels: tengels (Boekend, ... ), tien geboden: 10 gebaoje (Obbicht), de 10 gebaoje (Horn), de tèèn gebode (Guttecoven), teen gebaoe (Limbricht), tiən gəbujə (Maaseik), troefels: troefele (Klimmen), troefels (Leopoldsburg), i.e. grote handen.  troffele (Maastricht), vijf geboden: de vi-jf gebuje (Bree), vief gebaoe (Limbricht), vief geboje (Elsloo), vīēf gebaoje (Holtum), vīēf geboode (Heerlerheide), vijf, de -: de vaaf (Tongeren), geef mich de vief (Heerlen), vlaaien: flaaje (Baarlo), voorste poten: veurste puut (Baarlo), votvinger: votvinger (Bocholtz), vōtvinger (Kerkrade), vuisten: voes (Lottum), vuus (Belfeld, ... ), vuusj (Panningen), vuust (Leveroy, ... ), vūūst (Neer) [N 10 (1961)]hand [DC 01 (1931)], [SGV (1914)] || handen [SGV (1914)] || Spotbenamingen voor de handen [N 109 (2001)] III-1-1
handgaren handgaren: hanjtjgārǝ (Lutterade), hantgarǝ (Meijel), hantgārǝ (Boorsem, ... ), haŋkjār (Bleijerheide), hāntgārǝ (Noorbeek), hāntgǭn (Ottersum) Naaigaren voor handgebruik, in tegenstelling tot machinegaren. [N 62, 57] II-7
handgeld aanbetaling: anbetaling (Oirlo), aanschot: ps. is niet goed te lezen en heb het bij benadering omgespeld volgens IPA. Het eerste tekentje: een echte v of het IPA-teken: een soort dakje (omgespeld: [)?  ønzšūu̯i̯t / vnzšūu̯i̯t ? (Tongeren), akkoord: ps. omgespeld volgens Frings.  ak-t (Sint-Truiden), beurgeld: vgl. Maastricht Wb. (pag. 31): beuren, bäöre, innen, in ontvangst nemen.  beurgeld (Schimmert), borgsom: ps. omgespeld volgens Frings.  boͅrxsoͅm (Herk-de-Stad), børgsoͅm (Borgloon), daggeld: Opm. met dit geld zegende men zich vroeger.  daaggeljd (Jabeek), drinkgeld: drik geldj (Maasniel), drinkgeldj (Weert), ps. omgespeld volgens Frings.  vēͅif fraŋ dreͅŋkxeͅlt (Gelieren/Bret), Van Dale: meepenning, godspenning, huurpenning.  drènkgeldsj (Neeroeteren), godsalder: gaotselder (Puth), goadshalder (Guttecoven), Algemene opmerking: invuller noteert als spellingssyteem Veldeke, maar het is gewoon in het Nederlands genoteerd en heb het daarom letterlijk overgenomen (dus niets omgespeld!).  Godshalder (Welten), godsgeld: godsgeldj (Ell), gòòtsgeldj (Neer), ps. omgespeld volgens Frings. Het -tekentje aan het eind heb ik geïnterpreteerd als een "glottishslag".  gōtsgeͅltʔ (Waterloos), godspenning: gaodspenning (Vlodrop), godspenning, enz.: drenkgeld (Genk), handgeld: haandgaelt (Milsbeek, ... ), haandgeld (Mesch), haandgèld (Gronsveld, ... ), haengtgeltj (Urmond), hand geldj (Leuken), handgeeld (Oirlo), handgeld (Blerick, ... ), handgeldj (Weert, ... ), handgeldsj (Bree), handgelt (Meijel), handgèld (Wolder/Oud-Vroenhoven), handj geldj (Limbricht, ... ), handjgeld (Maasbracht), handjgeldj (Beegden, ... ), handjgeltj (Echt/Gebroek), hangkgeld (Tegelen), hanjdgeljd (Neeritter), hanjtgeljt (Susteren), hankgeld (Baarlo, ... ), hankgelt (Waubach), hankjeld (Kerkrade), hantj geltj (Holtum), haṇtjgeltj (Haelen), hèntjgeld (Obbicht), ’t handgeld (Klimmen), ⁄t hantjgeld (Grevenbicht/Papenhoven), (= gaodshaltjer).  hanjd geljd (Sittard), Algemene opmerking: deze vragenlijst/dit antwoord zo letterlijk mogelijk overgenomen (dus niet omgespeld!).  hàndgèlt (Maastricht), Algemene opmerking: invuller noteert als spellingssysteem Veldeke, maar met een vraagteken erachter; de lijst is gewoon in het "Nederlands"ingevuld en heb het daarom maar letterlijk overgenomen (dus niet omgespeld!).  handgeld (Ulestraten), Algemene opmerking: invuller noteert als spellingssyteem Veldeke, maar het is gewoon in het Nederlands genoteerd en heb het daarom letterlijk overgenomen (dus niets omgespeld!).  ’t handgeld (Klimmen), Algemene opmerking: invuller twijfelt over het spellingssysteem (Veldeke). Aangezien de lijst normaal (dus in gewoon Nederlands) is ingevuld, heb ik de lijst letterlijk overgenomen, dus niet(s) omgespeld!  haandgeld (Eijsden), Opm. bij het openen van een winkel.  handjgeldj (Sittard), Opm. het was gebruikelijk dat men zich daarmee "zegende".  het handgeld (Hoensbroek), Opm. toegift.  handgeld (Heugem), Opm. vroeger sloegen handelslui vaker een kruis bij ontvangst eerste geld.  hanjdgeldjt (Herten (bij Roermond)), Opmerking (zie bijlage): uitdrukking bij het eerste geld dat men beurde, bijvoorbeeld op de markt: "dè, ich höb al zèùtje". Men maakte dan soms een kruisteken.  hantjgeltj (Maasniel), ps. boven de n moet nog een ~ staan; deze combinatieletter is niet te maken (om te spellen).  han~kgeld (Heerlen), ps. letterlijk overgenomen (dus niet(s) omgespeld!).  hāāndgeld (Oost-Maarland), hāndgeld (Schimmert), hāntgeld (Mechelen), ps. omgespeld volgens Frings.  (h)antʔxeͅltʔ (Kinrooi), antgeͅlt (Hasselt), antxeͅljt (Lanklaar), handgeͅld (Mechelen-aan-de-Maas), hantgēͅi̯lt (Spalbeek), hantgeͅlš (Bocholt, ... ), hantgeͅlt (Lummen, ... ), hantgɛlt (Lommel), hantjgeͅlt (Lanklaar), hantxeͅlš (Maaseik), hantxeͅlt (Opglabbeek, ... ), hāntgēͅlt (Hamont, ... ), hāntgeͅlt (Zolder), hāntxēͅlt (Opheers, ... ), hāntxeͅjlt (Diepenbeek), hāntxeͅlt (Tongeren, ... ), hā~ntgeͅlt (Lommel), ps. omgespeld volgens Frings. De -tekentjes heb ik geïnterpreteerd als een "glottishslag"(¿).  hantʔgeͅltʔ (Stokkem), ps. omgespeld volgens Frings. Het -tekentje aan het eind heb ik geïnterpreteerd als een "glottishslag".  hantgeͅltʔ (Waterloos), ps. omgespeld volgens Frings. Het -tekentje achter hand en g@ld heb ik letterlijk overgenomen (of bedoelt invuller dit als een "glottishslag": ¿).  hand⁄geͅld⁄ig (Ophoven), ps. omgespeld volgens Frings. Het -tekentje heb geïnterpreteerd als een "glottishslag"(¿) - of gewoon letterlijk overnemen als een hoge komma?  (h)antgeͅlʔt (Rotem), ps. omgespeld volgens Frings. Onder de a (van "hant...") staat nog een rondje; dit heb ik niet meegenomen in de omspelling. Misschien bedoelt invuller een "a met een rondje erboven"(en dus omgespeld: a)?  hantgeͅlš (Bocholt), ps. omgespeld volgens IPA.  antxeͅlʔtʔ (Rotem), ps. omgespeld, deels volgens Frings en deels volgens IPA.  ha͂ntxɛlt (Smeermaas), handgift: ps. omgespeld volgens Frings.  də hantgef (Hasselt), də hantxeft (Halen), gostə hāndgef (Wintershoven), jostə hantxīf (Borgloon), ps. omgespeld volgens Frings. Boven de a staat nog een ´; dit tekentje heb ik niet meegenomen in de omspelling!  hantxif (Ketsingen), handsgeld: ps. omgespeld volgens Frings.  ansgeͅlt (Hasselt), voorgeld: ps. omgespeld volgens Frings.  vørgeͅlt (Herk-de-Stad), voorschors: ps. omgespeld volgens Frings.  vørsxurs (Lommel), voorschot: vörschòt (Milsbeek, ... ), ps. omgespeld volgens Frings.  v"rsxoͅt (Halen, ... ), v"ršōət (Diepenbeek), v"ərsxoͅt (Wellen), vērsxoͅt (Hasselt), vēərsxoͅt (Kermt), vjeršwət (Rosmeer), vørsxoͅt (Velm), vøͅi̯rsxot (Sint-Truiden), ⁄vør⁄sxoͅt (Boekt/Heikant), zaadgeld: Opm. toegift.  zaodgeld (Heugem) eerste geld dat iemand ontvangt voor zijn waren [handsgeld?] [N 21 (1963)] || geld dat de koper alvast geeft om zeker te zijn van de koop, ondanks dat de waren (bijv. uien) nog niet goed zijn voor de verkoop [N 21 (1963)] || geld wat men alvast betaalt, voordat de goederen geleverd zijn [N 21 (1963)] || meepenning (handgeld) [ZND 01 (1922)] || Wordt er aan de nieuwe dienstboden een handgeld gegeven? Hoe heet dit? meepenning [ZND 01u (1924)] III-3-1
handgreep van de booromslag greep: grēp (Venlo), handgreep: hantj˲grēp (Herten), hānt˲grēp (Mechelen), handvat: (h)ant˲vat (Bilzen), hant˲vat (Geulle), kruk: krø̜k (Maastricht), slag: šlāx (Heel, ... ) Het middelste gedeelte van een booromslag dat met één hand wordt rondgedraaid wanneer men boort met de omslagboor. [N 53, 161d; monogr.] II-12
handhamer gewone hamer: gewone hamer (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Eisden]), gǝwuǝnǝ hāmǝr (Hamont  [(Eisden)]   [Eisden]), hamer: hamer (Lanklaar  [(Eisden)]   [Zwartberg, Waterschei]), hāmǝr (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), hamertje: hɛmǝrkǝ (Nieuwenhagen  [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]   [Eisden]), handhamer: hanjtjhāmǝr (Lutterade  [(Maurits)]   [Emma]), hanthamǝr (Heerlen  [(Emma)]   [Emma]), hanthāmǝr (Klimmen  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Maurits]), haŋkhamǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale]  [Domaniale]  [Julia]), lichte hamer: lextǝ hāmǝr (Hamont  [(Eisden)]   [Eisden]), vuisthamer: vushāmǝr (Buchten  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), vū.sh ̇amǝr (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), vū.shāmǝr (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Maurits]), vūshamǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Domaniale, Wilhelmina, Laura, Willem-Sophia, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Emma, Maurits]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale]  [Domaniale, Wilhelmina]  [Emma]  [Julia] [Willem-Sophia]), vūshāmǝr (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]  , ... [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Laura, Julia]), vuisthamertje: vūshɛmǝrtjǝ (Spekholzerheide  [(Willem-Sophia)]   [Maurits]), vuistje: vȳskǝ (Geleen  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Maurits] [Winterslag, Waterschei]), vȳstjǝ (Thorn  [(Maurits)]   [Maurits]) [N 95, 742; monogr.] II-5
handhei funderingshamer: føndēreŋshāmǝr (Jabeek), handblok: hānt˱blok (Ottersum), handhei: hanthęj (Meijel), hanthɛj (Leuken, ... ), haŋkhęj (Bleijerheide), handvat: hānt˲vat (Herten), hei: hɛj (Lommel), heiblok: hęjblǫk (Helden, ... ), hɛjblok (Rothem), hɛjblǫk (Beek, ... ), heihamel: hęjhāmǝl (Weert), heihamer: hɛjhāmǝr (Susteren), heiklots: hęjklǫts (Tegelen), heikop: hɛjkǫp (Neeritter), hijsblok: hęjs˱blǫk (Tessenderlo), houten hamer: hōtsǝ hāmǝr (Eys), hǫwtǝ hāmǝr (Genk), houteren hei: hǫwtǝrǝ hɛj (Tungelroy), klophamel: klǫphāmǝl (Oud-Caberg), klopper: klǫpǝr (Tessenderlo), tuierhamer: tøjǝrhāmǝr (Ell) Handgereedschap om palen in de grond te slaan. Het bestaat uit een zwaar houten blok waaraan verschillende handvatten zijn aangebracht. Zie ook afb. 26. [N 31, 5b; monogr.] II-9
handig bedreven: bedrè’ve (Bleijerheide, ... ), behendig: behendig (Gronsveld), behèndig (As), bəhéndig (Maastricht), bijdehand: beij de hand (Caberg), biedehand (Geulle), bijderhand: bi-jderhànd (As), bééədəraaənt (Niel-bij-St.-Truiden), capabel: Fr. capable  kepabel (As, ... ), frutselaar: frutseleer (Maastricht), gauw: gauw (Neer), gemakkelijk: gemekkelik (Venlo), handig: (h)endzjig (Hasselt), (h)énnəch (Niel-bij-St.-Truiden), enjig (Stokkem), ennig (Stokkem), handig (Eigenbilzen, ... ), hāndəg (Maastricht), he:njig (Roermond), heinjig (Tungelroy), hejnig (As, ... ), hendich (Valkenburg, ... ), hendig (Amby, ... ), hendig zien (Hoensbroek), hendige (Meijel), hendige bliksem (Schaesberg), hendige jông (Venlo), hendjig (Altweert, ... ), hendəch (Meijel), hengig (Vlodrop), henj-nig (Nunhem), henjich (Beesel, ... ), henjieg (Oirsbeek), henjig (Born, ... ), henjig zin (Schimmert), henjùg (Ophoven), hennich (Hoeselt), hennig (Eksel, ... ), hennige (Wijlre), heŋjex (Lozen), hĕnjig (Merkelbeek), heͅnəx (Meeuwen), hândig (Schimmert), händig (Blitterswijck, ... ), hänjich (Doenrade), hännig (Montfort), hèndich (Heerlen), hèndig (Nieuwenhagen, ... ), hèndəch (Epen, ... ), hènjich (Sittard, ... ), hènjig (Heel, ... ), hènnich (Meeuwen), hènnig (As), hènəg (Loksbergen), hèn⁄jich (Brunssum), hèèndich (Maastricht), hénjich (Amstenrade, ... ), hénjig (Echt/Gebroek), hénnech (Zonhoven), hénnich (Zonhoven), hénnəch (Hamont, ... ), h‧ɛndex (Eys), (= handig).  hennig (Meeuwen), (moeilijk weer te geven).  henjnig (Neer), cf. WNT V, p. 1974 s.v. "handig - in sommige tongvallen (....) hendig  hèndig (Gennep), héndig (Sevenum), ènnig (Sint-Truiden), dat is een handig meisje: da¯s Øn hèneg masjke  hèneg (Beverlo), dèè stielman is doa bezònder (of bezinner) hejnig möt  hennig (As, ... ), Vat die kist mar ónder de ra.nd ân, da beurt héndiger Da kan ik héndig  héndig (Gennep, ... ), handigheid: handigheid (Maastricht), moe: (= vermoeid).  moe (Meeuwen), pfiffig (du.): Hgd. pfiffig = slim, kien, leep, bijdehand  fiefig (Heerlen), fiffig (Heerlen), rap: rap (Heerlerbaan/Kaumer), ràp (Loksbergen), vief: vief (Maastricht), vinnig: vinəg (Loksbergen), vlot: flot (Beesel, ... ), flŏtt (Nieuwenhagen) bedreven, handig || bekwaam || goed met de handen terecht kunnend; gemakkelijk en snel iets met de handen kunnen maaken [handig, mieg, erg, snel] [N 85 (1981)] || handig || handig (flink) || handig, behendig || handig, bijdehand || handig, gemakkelijk || handig, handig te hanteren || handig, vaardig, bekwaam in || handig, vlug, vaardig || vaardig [ZND A1 (1940sq)] || vlug, handig III-1-4
handig (zijn) bijderhand: bijderhand (Genk) handig, ervaren III-1-4