e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
haamkap (het) voorste: vøtstǝ (Niel-Bij-Sint-Truiden), bovenslot: bōvǝslōt (Maastricht), brug: brøk (Heerlen), brø̜k (Ransdaal), brø̜q (Klimmen), deksel: dęksǝl (Borlo, ... ), haamdeksel: hōmdęksǝl (Sluizen, ... ), hǫǝmdęksǝl (Wellen), hǭmdęksǝl (Berg, ... ), haamgalg: hāmgalǝx (Swalmen), haamkap: hamka.p (Sint-Martens-Voeren, ... ), hamkap (Helchteren), hāmkap (Baarlo, ... ), hǭmkap (Melveren, ... ), hǭǝmkap (Beverst), āmka.p (s-Gravenvoeren), āmkap (Boorsem), ǭmkap (Brustem), haamlap: hǭmlap (Bommershoven), (mv)  hǭmlɛp (Vechmaal), haamskap: hāmskap (Maasniel, ... ), hǭmskap (Geistingen), kap: kap (Aalst, ... ), klos: klos (Molenbeersel, ... ), klosje: klø̜skǝ (Neeritter), kop: kǫp (Berg, ... ), loopleder: luu̯ǝplęi̯ǝr (Tessenderlo), overleder: ø̄.vǝrliǝr (Guigoven), scharnier: šarnēr (Schaesberg), spanenverbinder: spē̜njvǝrbęnjǝr (Susteren), spanhout: španhǫu̯t (Helden), tussenstuk: tøšǝštøk (Schimmert), tø̜sǝstø̜k (Weert), verbindingsstuk: verbindingsstuk (Venlo), versterkingshout: versterkingshout (Heythuysen), voorkap: vōǝrkap (Heppen), voorste leer: vērstǝ līr (Hasselt), voorstuk: voorstuk (Nijwiller), vø̄rstøk (Diepenbeek), vø̄ǝrštøk (Klimmen), vø̜̄rštø̜̄k (Gronsveld) Leren kap boven de plaats waar de twee haamkussens samenkomen, die dient om inwateren te beletten. [JG 1a, 1b; N 13, 8; N 36, 9b; monogr.] I-10
haamkussen balg: balg (Maasbracht), balk: balǝk (Hasselt, ... ), (mv)  balǝkǝ (Diepenbeek, ... ), binnenhaam: benǝhām (Haelen, ... ), benǝnhām (Achel, ... ), binnenkussens: benǝkøsǝs (Hamont, ... ), benǝkø̜sǝs (Sint-Truiden), binnenwerk: benǝnwɛrǝk (Venlo), crin: krɛŋ (Heks), gareelbalk: gǝrīlbalǝk (Molenbeersel), haambalken: hǭmbɛlǝk (Zonhoven), haamkussen: hāmkøsǝ (America, ... ), hāmkøǝsǝ (Zelem), hāmkø̜sǝ (Buchten, ... ), hōmkesǝ (Vlijtingen), hǭmkøsǝ (Rijkhoven, ... ), hǭmkø̄sǝ (Hoeselt), hǭmkęsǝ (Grote-Spouwen), haamkussens: hamkøsǝs (Beringen, ... ), hāmkøsǝns (Koersel), hāmkøsǝs (Baarlo, ... ), hāmkø̄sǝs (Helden), hāmkø̜sǝs (Ell, ... ), hāmkęsǝs (Ellikom, ... ), hōmkøsǝs (Heks, ... ), hōmkø̜sǝs (Geistingen), hǭmkøsǝs (Berg, ... ), hǭmkø̜sǝs (Ordingen), haamlijf: hamlęi̯f (Maaseik), haammat: hāmmat (Halen), haamrand: haamrand (Heythuysen), haamromp: hāmromp (Sittard), haamskussen: homskøsǝ (Berverlo), (mv)  hāmskø̜sǝs (Maasniel, ... ), kleine kussentjes: klęi̯n kø̜i̯sǝkǝs (Diepenbeek), kussen: kussen (Thorn, ... ), køsǝ (Achel, ... ), køy.sǝ (Borgloon, ... ), kø̜̄sǝ (Zonhoven), kø̜sǝ (Leuken, ... ), kęsǝ (Kerensheide), kussens: kesǝs (Linde, ... ), kysǝs (Meldert), køsǝns (Opheers), køsǝs (Alken, ... ), køy.sǝs (Bommershoven, ... ), køysǝs (Gors-Opleeuw, ... ), kø̄sǝs (Achel, ... ), kø̄ysǝs (Vliermaal, ... ), kø̜̄sǝs (Houthalen, ... ), kø̜sǝs (Baexem, ... ), kø̜y.sǝs (Vechmaal), kø̜ysǝs (Borgloon), kęsǝs (As, ... ), leren binnenhaam: leren binnenhaam (Waubach), leren kussens: lē̜rǝ køsǝs (Lommel), lē̜rǝ kø̜sǝs (Heel  [(leer gevuld met paardehaar)]  ), lijf: lē̜f (Montenaken), lē̜i̯f (Opglabbeek), lē̜ǝf (Borlo, ... ), onderhaam: ondǝrhām (Leunen), ondǝrhōm (Halen, ... ), oŋǝrhām (Berg, ... ), øndǝrhām (Blitterswijck), ōnǝrhǭm (Werm), ōŋǝrhām (Heerlen), onderkussen: ondǝrkøsǝ (Mechelen-Bovelingen), rand: raŋk (Montfort), romp: romp (Heerlen, ... ), rømp (Susteren), rōmp (Gulpen, ... ), vilt: vēlt (Gennep), vilten kussens: vēltǝ køsǝs (Overpelt), voering: vō.reŋ (Boorsem), wals: wǫls (Schimmert), (mv)  walsǝ (Ransdaal) De met stro of paardehaar gevulde binnenbekleding van het haam die voorkomt dat de nek van het paard doorgeschaafd wordt. Zie ook lemma Kussenleder. Daar het twee kussens betreft, zijn veel opgaven in het meervoud. [JG 1a, 1b; N 13, 3; N 36, 15; monogr.] I-10
haamoren balken: balǝkǝn (Peer), bovenspanen: bǭvǝspēǝnǝ (Buchten, ... ), haamkoppen: haamkoppen (Heythuysen), hǭmkø̜p (Gronsveld), haamskoppen: hamskø̜p (Gulpen, ... ), haamsoren: hāmsǭrǝ (Ten Esschen, ... ), haamspanenkop: hāmspiǝnǝkǫp (Reijmerstok, ... ), haamspanverlenger: hāmšpē̜nvǝrlɛŋǝr (Susteren), houter: hōtsǝr (Bleijerheide), koppen: køp (Venlo), kø̜p (Helden, ... ), kęp (As, ... ), kǫpǝ (Gingelom, ... ), kǫpǝn (Lommel, ... ), (enk)  kǫp (Houthalen, ... ), kopspanen: kǫpspēi̯nǝ (Beverst, ... ), kǫpspęi̯nǝ (Bilzen), kopstukken: kǫpštøkǝ (Bleijerheide, ... ), oren: ou̯ǝrǝ (Borgloon), urn (Koersel), uǝrǝ (Kiewit, ... ), uǝrǝn (Hamont), ōrǝ (Limbricht, ... ), ōǝrǝ (Puth), ōǝrǝn (Urmond), ū.rǝ (Gelieren Bret), ūrǝ (Sint-Truiden), ūrǝn (Neerpelt), ūǝrǝ (Geistingen, ... ), ūǝrǝn (Overpelt), ǭrǝ (Grevenbicht / Papenhoven, ... ), platen: plǭtǝ (Zonhoven), spanenkoppen: spiǝnǝkø̜p (Maaseik), špēnkø̜p (Maasniel), stekken: stękǝ (Blerick, ... ), stękǝn (Heppen), tappen: tapǝ (Beringen), tompen: tømp (Panningen), tø̜̄mp (Middelaar), (enk)  tomp (Panningen), toppen: typ (Wellen), tres: tres (Hasselt  [(oren en riempje)]  ) De twee boven de kap uitstekende delen van de haamspanen. [JG 1a; N 13, 9; N 36, 9a] I-10
haamslot grendel: grendel (Hushoven), grendeltje: gręŋǝlkǝ (Bilzen), haam-stoppen: haam-stoppen (Maasmechelen), haamijzer: hāmizǝr (Opglabbeek  [(geen eigenlijk slot maar de sluiting van de ijzeren spanen)]  ), hāmē̜zǝr (Halen), haampal: hāmpal (Susteren), haampinnen: hāmpenǝ (Swalmen), haamslieting: hāmšlēteŋ (Klimmen, ... ), haamslot: hamslyt (Bree), hāmslōt (Helchteren, ... ), hāmslūt (Bocholt), hāmslǭt (Venlo), hāmšlōt (Ulestraten), hāmšlǭt (Mechelen, ... ), hǭmslǫt (Paal), haamsluiting: hāmsluteŋ (Blerick), hāmslyteŋ (Middelaar), hāmšlūteŋ (Baarlo, ... ), ijzeren latten: ē̜zǝrǝ latǝ (Hasselt), kramp: kramp (Bleijerheide, ... ), krāmp (Sint Pieter), oog: ǫu̯x (Smeermaas), slieting: slēteŋ (Maastricht, ... ), šlēteŋ (Schimmert), slot: slot (Tessenderlo), slø̄.t (Hasselt), slō.t (Houthalen), slōt (Ell, ... ), slōu.t (Zonhoven), slōǝ.t (Beverst, ... ), slōǝt (Achel, ... ), slūt (Oost-Maarland), slūǝ.t (As, ... ), slǫt (Beringen, ... ), slǭt (Lanklaar), slǭǝt (Neerpelt), šlǫt (Voerendaal), šlǭt (Grevenbicht / Papenhoven, ... ), slotje: sliǝtšǝ (Bilzen), sluiter: slȳtǝr (Merselo), sluithaak: slȳthøk (Afferden), slōi̯thøk (Maaseik), slūthǭk (Geistingen, ... ), slūthǭǝk (Maasmechelen), sluiting: sluteŋ (Kerensheide, ... ), slyteŋ (Gennep), slȳteŋ (Milsbeek, ... ), slūteŋ (America, ... ), slūu̯teŋ (Rotem), slǫǝteŋ (Opheers), slǭu̯teŋ (Gelieren Bret), šluteŋ (Baarlo, ... ), šlø̜̄teŋ (Oirsbeek), šlūteŋ (Baexem, ... ), sluitstuk: slø̜̄tstøk (Koersel), stangen: staŋǝ (Wellen), trompet: trumpęt (Hasselt  [(voor een koetshaam / anders: ijzeren latten)]  ) Slot of scharnier onder aan het haam waarmee de uiteinden van de haamspanen worden vastgemaakt. [JG 1a; N 13, 7] I-10
haamspanen baar: bār (Sint-Truiden), balk: balǝk (Kwaadmechelen), gareelspanen: grelspǭnǝ (Tessenderlo), griǝlspānǝ (Kerkhoven), gri̯ęlspǭnǝ (Oostham), grīǝlspānǝ (Stevensvennen), gǝręlspǭnǝ (Kwaadmechelen), haambalk: hāmbalǝk (Peer), haamspaan: hāmspin (Lanaken), hāmspiǝn (Kinrooi), hāmspoǝ.n (Heusden), hāmspoǝn (Stokrooie), hāmspōn (Loksbergen), hāmspōǝn (Donk, ... ), hāmspǫǝn (Wijchmaal), hāmspǭi̯n (Peer), hāmspǭn (Gruitrode, ... ), hāmspǭǝn (Achel, ... ), hāmsp˙ǭn (Beek, ... ), hōmspēn (Martenslinde), hǭmspin (Gellik, ... ), hǭmspi̯ø̄n (Nerem), hǭmspoǝn (Borlo, ... ), hǭmspuon (Hoepertingen), hǭmspuǝn (Berlingen, ... ), hǭmspuǫn (Mechelen-Bovelingen, ... ), hǭmspyø̜ (Hoeselt), hǭmspyø̜n (Overrepen, ... ), hǭmspyǝn (Broekom, ... ), hǭmspyǫn (Zepperen), hǭmspø̄n (Henis), hǭmspān (Berverlo), hǭmspēn (Herderen, ... ), hǭmspīn (Kanne), hǭmspōn (Buvingen, ... ), hǭmspōǝn (Aalst, ... ), hǭmspǫn (Velm), āmspiǝn (Vucht), āmspiɛn (Rekem), āmspīɛn (Boorsem), ǭmspoǝn (Brustem, ... ), haamspaander: hamspǫnjdjǝr (Achel), hāmspondǝr (Ospel), hāmspǫnjdjǝr (Overpelt), hāmspǭndǝr (Molenbeersel), hāmšpǭndǝr (Heel, ... ), hǭmspǫnjdjǝr (Berverlo  [(ouder dan h‹mspÅn\)]  ), (enk)  hāmspøndǝr (Eksel), haamspaanders: hāmspandǝrs (Heusden), haamspanen: hamspø̜̄n (Afferden, ... ), hamspǭnǝ (Leunen), hamšpiǝn (Sint-Martens-Voeren, ... ), hamšpēnǝ (Schimmert), hamšpīi̯ǝn (Gulpen, ... ), hāmspinǝ (Lanaken), hāmspiǝ (Rekem), hāmspiǝn (Dilsen, ... ), hāmspiǝnǝ (Elen, ... ), hāmspiɛnǝ (Kessenich, ... ), hāmsponǝ (Bolderberg, ... ), hāmspoǝnǝ (Zolder), hāmspoǝnǝn (Heusden), hāmspø̄n (Baarlo, ... ), hāmspānǝ (Godschei, ... ), hāmspānǝn (Neerpelt), hāmspēn (Kuringen), hāmspēǝn (Berbroek), hāmspēǝnǝ (Buchten), hāmspīn (Bocholtz, ... ), hāmspīǝnǝ (Opgrimbie), hāmspōnǝ (Bocholt, ... ), hāmspōǝnǝ (Donk, ... ), hāmspǫu̯ǝnǝ (Meeuwen), hāmspǫǝnǝ (Eksel, ... ), hāmspǫǝnǝn (Hamont), hāmspǭ.nǝ (Beek, ... ), hāmspǭ.nǝn (Kaulille), hāmspǭnǝ (Beringen, ... ), hāmspǭnǝn (Grote-Brogel), hāmspǭǝnǝn (Achel, ... ), hāmšpiǝn (Klimmen, ... ), hāmšpiǝnǝ (Bleijerheide, ... ), hāmšpēn (Limbricht, ... ), hāmšpēǝn (Puth), hāmšpēǝnǝ (Susteren), hāmšpęi̯nǝ (Valkenburg), hāmšpīn (Oirsbeek, ... ), hāmšpīnǝ (Bocholtz, ... ), hāmšpīǝn (Herten, ... ), hāmšpīǝnǝ (Mechelen), hāmšpǭnǝ (Baexem, ... ), hē̜mspyǝ (Kozen), hōmspiǝnǝ (Martenslinde), hǭmspei̯nǝ (Diepenbeek), hǭmspinǝ (Gelieren Bret, ... ), hǭmspiǝn(ǝ) (Gors-Opleeuw, ... ), hǭmspiǝnǝ (Bunde, ... ), hǭmspiɛnǝ (Grote-Spouwen, ... ), hǭmspi̯ø̄nǝ (Nerem), hǭmsponǝ (Wijer), hǭmspoǝnǝ (Paal), hǭmspuǝn(ǝ) (Groot-Gelmen), hǭmspyi̯ǝn (Kortessem  [(ook enk)]  ), hǭmspyøn (Berg), hǭmspyønǝ (Berg), hǭmspyø̜n (Berlingen, ... ), hǭmspyø̜nǝ (Overrepen, ... ), hǭmspyǝ (Koninksem  [(ook enk)]  ), hǭmspyǝn (Broekom, ... ), hǭmspyǝnǝ (Vliermaal, ... ), hǭmspønǝ (Henis, ... ), hǭmspøǝn (Borlo, ... ), hǭmspø̄n (Halmaal, ... ), hǭmspø̄ǝn (Aalst, ... ), hǭmspø̜̄u̯n (Rummen), hǭmspānǝ (Berverlo, ... ), hǭmspēi̯n (Diepenbeek), hǭmspęi̯nǝ (Bilzen, ... ), hǭmspīn (Sint Pieter), hǭmspīnǝ (Kanne), hǭmspōnǝ (Binderveld, ... ), hǭmspōǝnǝ (Bommershoven, ... ), hǭmspǫǝnǝn (Lommel), hǭmspǭnǝ (Gorsem, ... ), hǭmšpønǝ (Diets-Heur), hǭmšpęnǝ (Kleine-Spouwen), hǭmšpīn (Smeermaas), hǭǝmspy.ǝnǝ (Widooie), hǭǝmspø̄n (Niel-Bij-Sint-Truiden), hǭǝmspēi̯n (Beverst), āmspiǝn (Eisden  [(ook enk)]  , ... ), āmspiǝnǝ (Lanklaar, ... ), āmspiɛn (Uikhoven), āmspiɛnǝ (Rekem), āmspīǝnǝ (Boorsem), ǭmspyǝn (Brustem), ǭmspøǝn (Ordingen), ǭmspø̄n (Sint-Truiden), ǭmspø̄ǝn (Melveren), haamspaner: hāmsponjǝr (Koersel), hāmspāǝnǝr (Hechtel), hāmspǭ.i̯nǝr (Peer), hāmspǭnǝr (Meeuwen), haamsporen: hǭmspø̄ǝrǝ (s-Herenelderen), (enk)  hǭmspø̄ǝr (s-Herenelderen), houten: hōtǝ (Overrepen), hǫu̯tǝ (Berbroek), jok: jōk (Hechtel), nakstuk: nakstøk (Maasmechelen), nekspanen: nękspǭǝnǝ (Hamont), nekstuk: nękstøk (Stokkem), raam: rām (Baexem), spaan: spin (Veldwezelt), spiǝ (Kessenich, ... ), spi̯øn (Millen), spi̯ø̜n (Tongeren), spuǝn (Alken), spyøn (Lauw), spyø̜n (Diets-Heur), spyǝn (Romershoven), spø̄n (Helchteren), spān (Tessenderlo), spēn (Mopertingen, ... ), spōn (Herk-de-Stad, ... ), spōǝn (Berbroek, ... ), spūon (Lummen), spǫn (Hasselt), spǫǝn (Neerpelt), spǭn (Beringen, ... ), spǭǝn (Paal), sp˙ǭn (Tongerlo), spaander: spa.njdjǝr (Neerpelt), spǫu̯ndǝr (Lommel), spǭǝndǝr (Paal), spaanders: hāmspǭndǝrs (Hamont), spandǝrs (Achel, ... ), spondǝrs (Meijel), spaanhout: spǭnhøi̯t (Oostham), spanen: speǝn (Diepenbeek), spinǝ (Veldwezelt, ... ), spięn (Guigoven), spiǝnǝ (Kiewit), spi̯ønǝ (Millen), spi̯ø̜nǝ (Tongeren), spoi̯ǝnǝ (Runkelen), spoǝnǝ (Spalbeek), spuǝnǝ (Heks, ... ), spuǫn (Kozen), spyøn(ǝ) (Sluizen), spyønǝ (Diets-Heur, ... ), spyø̜n (Gelinden, ... ), spyǝn (Alken, ... ), spyǝnǝ (Romershoven), spø̄n (Horst, ... ), spø̄nǝ (Helchteren, ... ), spø̄ǝnǝ (Rutten), spø̜̄n (Blitterswijck, ... ), spø̜n (Leunen, ... ), spānǝ (Eind, ... ), spāu̯ǝnǝ (Paal), spē.nǝ (Beverst), spēi̯ɛn (Berg), spēn (Kuringen), spēnǝ (Mopertingen, ... ), spēǝn (Godschei, ... ), spēǝnǝ (Hees), spęi̯nǝ (Bilzen, ... ), spęnj (Susteren), spī.nǝ (Genk), spīn (Maastricht), spīnǝ (Oost-Maarland), spīǝnǝ (Rotem), spīǝnǝn (Urmond), spōnǝ (Duras, ... ), spōǝ.nǝn (Zonhoven), spōǝnǝ (Halen, ... ), spūǝ.nǝ (Houthalen), spūǝnǝ (Lummen), spǫǝnǝ (Eksel), spǭ.nǝ (As, ... ), spǭnǝ (Baarlo, ... ), spǭǝnǝ (Koersel, ... ), spǭǝnǝn (Overpelt), špeǝnǝ (Holtum), špiǝn (Schaesberg, ... ), špiǝnǝ (Bleijerheide, ... ), špyǝnǝ (Hoeselt), špø̄nǝ (Hoeselt), špø̜̄n (Baarlo), špānǝ (Guttecoven), špēn (Boukoul, ... ), špī.n (Waubach), špīnǝ (Gronsveld), špīǝn (Herten), špǭnǝ (Heel, ... ), sporen: spi̯ø̜rǝ (Membruggen), spōrǝ (Riksingen), (enk)  spi̯ø̜r (Membruggen), vormhouten: vørmhōtǝ (Grazen, ... ) De twee doorgaans houten hoofdbestanddelen van het haam die de hals van het paard omsluiten. Ze worden uit elkaar geschoven om het haam op te zetten en vastgemaakt door het haamslot (cf. lemma Haamslot). Op deze haamspanen zijn de trekhaken of trekogen bevestigd (cf. lemma Trekhaken, trekogen) waaraan de strengen worden vastgemaakt. Het meervoud van spaan kan door een uitgang (een letter of lettergreep achter de stam van het woord; -s, -en, -er,...) en/of umlaut (klinkerwijziging) gevormd worden. Voor de volgende plaatsen werden beide mogelijkheden opgegeven, die ook allebei zijn opgenomen: L 271, L 295, P 57, P 58, P 118, P 175, Q 71, Q 101, Q 111, Q 157a, Q 182, Q 204. In het grootste gedeelte van het umlautgebied hebben we te maken met een klankwettige umlaut van Wg â , maar in West-Haspengouw en in het noorden van Nederlands-Limburg gaat het om een analoge umlaut in de meervoudsvorming van woorden met Wg â, zoals bij p‹l ''paal'' - p›l ''palen''. Bovendien zijn, wat betreft de gegevens uit bron JG 1a, 1b, zowel enkelvouds- als de meervoudsvormen opgenomen, om meer gegevens aan te bieden over de meervoudsvorming d.m.v. een uitgang en/of umlaut. [JG 1a, 1b, 2b, 2b, 2c; N 13, 2; N 36, 8; monogr.] I-10
haan boerenhaan: boerenhaan (Margraten), haan: an (Bocholt, ... ), ãn (Rapertingen), ãǝn (Maaseik), haan (As, ... ), hai̯nǝ (Tessenderlo), han (Beesel, ... ), hanǝ (Aubel), haǝn (Berbroek, ... ), hãn (Lummen, ... ), hãǝn (Hoepertingen, ... ), hoi̯n (Herk-de-Stad, ... ), hou̯n (Landen), hoǝn (Budel, ... ), hø̜̄n (Heijen), hā.n (As, ... ), hān (Afferden, ... ), hānǝ (Arcen, ... ), hānǝn (Baelen, ... ), hāǝn (Diepenbeek, ... ), hāǝnǝ (Simpelveld), hē̜n (Eys), hē̜nǝ (Eupen), hō.n (Genk, ... ), hōn (Amby, ... ), hōnǝn (Hamont, ... ), hōǝn (Beverst, ... ), hǫ.n (Godschei, ... ), hǫ.ǝn (Aalst, ... ), hǫai̯ŋ (Borgloon), hǫn (Bilzen, ... ), hǫu̯n (Koninksem, ... ), hǫu̯ǝn (Lommel, ... ), hǫǝn (Achel, ... ), hǭ.n (Berverlo, ... ), hǭi̯n (Halen, ... ), hǭn (Amby, ... ), hǭnǝ (Borgloon, ... ), hǭnǝn (Diepenbeek, ... ), hǭu̯ǝn (Borgloon, ... ), hǭǝ.n (Alken, ... ), hǭǝn (Aalst, ... ), hǭǝnǝ (Halen), h˙ān (s-Gravenvoeren, ... ), ou̯ān (Walshoutem), ā.n (Lanklaar), ān (Boorsem, ... ), ānǝn (Hasselt), āǝn (Kinrooi, ... ), ōǝn (Landen), ǫan (Halen, ... ), ǫǝn (Laar), ǭn (Bilzen, ... ), ǭu̯n (Borlo), ǭǝn (Brustem, ... ), haantje: hai̯nkǝ (Dieteren, ... ), hai̯nkǝn (Oostham), hai̯ntjǝ (Klimmen), hankǝn (Diepenbeek), hantjǝ (Arcen, ... ), hantjǝn (Hamont, ... ), haǝnkǝ (Velden), haǝntjǝ (Nieuwenhagen), heęntjǝ (Ubachsberg), heǝnkǝ (Beek), heǝntjǝ (Eygelshoven, ... ), hø̄ǝntšǝ (Gronsveld), hø̜̄nskǝ (Maastricht), hø̜̄nšǝ (Maastricht, ... ), hø̜i̯nšǝ (Heugem), hāi̯nkǝ (Beringen, ... ), hānkǝ (Landen), hāntjǝ (Afferden, ... ), hāǝnkǝ (Tessenderlo), hēnkǝ (Bingelrade, ... ), hēntjǝ (Bleijerheide), hēnšǝ (Rekem, ... ), hēǝntjǝ (Heerlen, ... ), hēǝntšǝ (Terwinselen), hēǝnšǝ (Chevremont, ... ), hē̜nkǝ (Amstenrade, ... ), hē̜nkǝn (As), hē̜ntjǝ (Eys, ... ), hē̜ntšǝ (Margraten, ... ), hē̜nšǝ (Gulpen, ... ), hē̜ǝnkǝ (Brunssum), hęnkǝ (Born, ... ), hęntjǝ (Helden), hęntšǝ (Berg / Terblijt), hęnšǝ (Eckelrade, ... ), hęnǝkǝ (Amby, ... ), hęǝntjǝ (Bocholtz, ... ), hęǝnšǝ (Kerkrade), hęǝnǝkǝ (Houthem), hǫnkǝ (Borgloon), hǫntjǝ (Cuijk, ... ), hǭntjǝ (Leenderstrijp), hɛnkǝ (Blerick, ... ), hɛnkǝn (Berg), hɛntjǝ (Baelen, ... ), hɛntšǝ (Aubel), hɛnšǝ (Borgharen, ... ), hɛnǝkǝ (Epen, ... ), hɛǝnkǝ (Blerick), hɛǝntjǝ (Heerlerheide), hɛ̄nkǝ (Blerick), hɛ̄ntjǝ (Epen), hɛ̄nšǝ (Mheer, ... ), hɛ̄nǝkǝ (Mechelen), h˙ɛ̄nšǝ (s-Gravenvoeren, ... ), hẽ̜nkǝ (Munstergeleen), ē̜nkǝ (Sint-Truiden, ... ), ęnkǝ (Stein), īǝnkǝ (Hasselt), kicheriki: kixǝriki (Eupen), koekeloerer: kø̜kǝlø̜rǝr (Montzen), koekeloeris: kokǝlø̄res (Meerssen), kukǝlures (Hushoven), kukǝlūres (Altweert, ... ), kraaier: krai̯ǝr (Heerlen), krɛi̯ǝr (Nieuwenhagen), kukel: kokǝl (Waterloos), kukǝl (Ell), kukeleku: kykǝlǝkȳ (Kerkrade), kukelekuuk: kykǝlǝkȳk (Maasniel), kukereku: kykǝrǝkȳ (Kerkrade), leures: lø̄rǝs (Heerlen, ... ), lombardische haan: lampǝršǝn hān (Valkenburg), lampǝsjǝn hān (Banholt) Het mannetje van de hoenderen. [N 19, 39; A 39, 3c; A 6, 1a; A 2, 30; L 7, 27; L 14, 19; L 26, 17; L 1a-m; JG 1a, 1b; Wi 13; Wi 17; Gwn 5, 15 add.; Vld.; monogr.] I-12
haan zonder staart blote haan: blau̯tǝn hān (Maasmechelen), bolaars: bolhāš (Schimmert), bolās (Guttecoven), bolāš (Klimmen), bolhaan: bolhaan (Blerick, ... ), bolhān (Bree, ... ), bolhǭn (Berverlo, ... ), bou̯lhǭn (Gelinden, ... ), bōu̯hōn (Milsbeek, ... ), bǫlaǝn (Hasselt), bǫlhan (Bocholt), bǫlhãn (Rapertingen), bǫlhou̯ǝn (Lommel), bǫlān (Rotem), bǫǝlhān (Bocholt), bǭlhān (Bree, ... ), bǭlhǫǝn (Overpelt), bolstaart: buwǝlstat (Opheers), bolstuit: bolstyt (Boshoven, ... ), bolvot: bolvot (Klimmen, ... ), bolvōt (Melick), bolvots: bolvots (Tegelen), flotshaan: flotshān (Zichen-Zussen-Bolder), fochhaan: fǫxhōn (Hoeselt), gepikte haan: gǝbekdǝ hãn (Lummen), geplukte haan: gǝpløkdǝ hān (Maasmechelen), haan zonder staart: hān zunǝr stęt (Paal), hǫu̯n zondǝr stat (Rummen), hǫu̯ǝn zǫnǝr stat (Kermt), kale haan: kālǝ hān (Puth), kālǝn hān (Waterloos), loerhaan: lūrhān (Bocholtz, ... ), naakse haan: nāksǝn hān (Ransdaal), nutzak: nøtsak (Lommel), staart kwijt: stɛrt kwęi̯t (Zolder), stomphaan: stomphǭn (Oost-Maarland), stompstaart: stumpstat (Hoeselt), stop: stop (Rotem), stopstaart: stupstat (Wellen), štupštat (Hoensbroek), štupštats (Bocholtz), štupštatz (Nieuwenhagen), štupštɛrt (Maasniel), zonder staart: zoŋǝr štats (Kerkrade), zǫndǝr stat (Niel-Bij-Sint-Truiden) [N 19, 62a] I-12
haar haar: āōr (Maaseik), de haor krolle (Opglabbeek), de haor krollen (Bree, ... ), de hoar krollen (Beringen, ... ), de hoor krollen (Genk, ... ), de houër krollen (Kwaadmechelen), də hoər krolə (Zonhoven), də hōr krolə (Opglabbeek), də hōͅr krolə (Opglabbeek), də hōͅər krolən (Hamont), də huoͅr kroͅln (Zonhoven), də hâr krŏllə (Opoeteren), et aor krolle (Sint-Truiden), et haor krolle (Mheer), et haoər krolle (Hoepertingen), et haŏr krŏlle (Maastricht), et hoor krolle (Lontzen), et hooër krolle (Mielen-boven-Aalst), ĕt haor krollĕ (Vroenhoven), gu.ər (Mal, ... ), guur (Millen), gwor (Riemst, ... ), gwor krolle (Genoelselderen, ... ), gwōr (s-Herenelderen), haar (Valkenburg), haar krollen (Oostham), haer (Hushoven), haor (Amby, ... ), haor krollen (Borlo, ... ), haorspeer (Lottum), haoər (Hoensbroek), haōr (Neeroeteren), hāor (Steyl), het haar krollen (Hoepertingen, ... ), het haar krullə (Tessenderlo), het haer kroll (Sint-Truiden), het haer krolle (Piringen), het haoer krolle (Wellen), het haor krolle (Rosmeer, ... ), het haor krollen (Eigenbilzen, ... ), het haoər krollen (Nieuwerkerken), het heur krollen (Linde), het hoar krolle (Kuttekoven, ... ), het hoar krollen (Bree, ... ), het hoar krollə (Beverlo), het hoawer krollen (Lommel), het hoer krolle (Koninksem), het hoer krollen (Koninksem), het hoeər krollen (Hoepertingen), het hoor krolle (Sint-Truiden), het hor krollen (Bree, ... ), het hour krollen (Lauw), het hoër krollen (Sint-Huibrechts-Hern), het hōĕr kroͅllen (Diepenbeek), het hōr krolle (Hasselt), het hōr krollen (Rosmeer), het hwor kreult (Tongeren), het hwor krolle (Martenslinde), het hâôr krolle (Wellen), het hôr krolle (Rekem), heur (Geysteren, ... ), hĕŭr (Well), ho.r (Amby, ... ), ho.ə.r (Eupen), ho.ər (Amstenrade, ... ), ho.ɛr (Koersel, ... ), ho:r (America, ... ), ho:ər (Eisden), hoahr (Vaals), hoar (Amby, ... ), hoar krollen (Leopoldsburg), hoaər (Spekholzerheide), hoear (Wellen), hoeer krolle (Zepperen), hoer krolle (Genk), hoeur (Merselo), hoeër (Bilzen), hoir (Geulle), hoor (Kermt, ... ), hoor krolle (Kerkom, ... ), hooë:r (Terwinselen), hooər (Bleijerheide), hor (Meterik), houer krollen (Koersel, ... ), hoër (Vaals), hoər (Diepenbeek, ... ), hoər krolle (Spalbeek), hōar (Buchten), hōār (Mechelen, ... ), hōr (Geysteren, ... ), hōər kroͅlə (Oostham), hōͅ.r (Montzen), hōͅ:r (Opgrimbie), hōͅr (Bocholt, ... ), hŏar (Merkelbeek, ... ), hŏŭr (Leveroy), hu.aer (Oostham), hu.r (Heppen, ... ), hu.ur (Opheers, ... ), hu.ər (Alken, ... ), hu:r (Eigenbilzen, ... ), hu:ər (Borlo, ... ), huur (Hoepertingen, ... ), huər (Gutshoven, ... ), hūr (Heijen), hūər (Loksbergen), hwōr krol`ə (s-Herenelderen), häör (Venray), hêûr (Merselo), hò:r (Bemelen, ... ), hò:ər (Bocholtz, ... ), hòar (Gulpen), hòr (Meerssen, ... ), hòàr (Arcen, ... ), hòòr (Gulpen), hòər (Kerkrade, ... ), hóar (Simpelveld, ... ), hór (Weert), hóər (Bleijerheide), hô.r (Beesel, ... ), hô:r (As, ... ), hôr (Baexem, ... ), hôâr (Kerkrade, ... ), hö.r (Bergen, ... ), hö.ər (Middelaar), hö:r (Siebengewald, ... ), höar (Venray), hör (Middelaar, ... ), höər (Aalst-bij-St.-Truiden), hø.r (Achel, ... ), hø:r (Leunen), hûir (Venray), hûr (Borgloon, ... ), hə.ər (Helchteren), hət haor krolle (Zepperen), hət haor krollə (Hoepertingen), hət ho.ər krollen (Hoepertingen), hət hoar krollə (Beverst), hət hōr kroͅllə (Herk-de-Stad), hət hōͅr krollə (Lanaken), hət hōͅr kroͅllə (Vroenhoven), o.r (Belfeld, ... ), o.ər (Stein), o:ər (Voort), oər (Sint-Truiden), ōr (Sint-Truiden), t haar krolle (Stevoort), t haor krolle (Alken, ... ), t haur krolle (Wilderen), t ho-er krolle (Berbroek), t hoa(e)r krolle (Overpelt), t hoa(ə)r krolle (Ulbeek), t hoar krolle (Duras, ... ), t hoear krolle (Gelinden), t hoewer krolle (Borgloon), t hōūr krolə (Hasselt), t hôr krolle (Remersdaal), t hôr kroͅlle (Lanaken), t hør kroͅllə (Neerglabbeek), t oar krolle (Eisden), t wor krollen (Rijkhoven), u.ər (Gingelom), uwər (Hoepertingen), zen hôâr krollen (Houthalen), òr (Stein), ô.r (Hunsel, ... ), ô:r (Maaseik), ət auər krollə (Sint-Truiden), ət ho:r kroͅllə (Genk), ət hoar krollə (Sint-Truiden), ət hu.ər krolən (Wellen), ət hūr kroͅllə (Mettekoven), ət hūər krolə (Borgloon), ət ōͅr krølə (Mechelen-aan-de-Maas), haren (mv.): de haure krolle (Maaseik), də ōrə kroͅlə (Mechelen-aan-de-Maas), haore (Posterholt, ... ), ho.rə (Baelen, ... ), ho.ərə (Bocholtz, ... ), ho:rə (Gemmenich, ... ), hoərə (Eupen), o.rə (Rotem) haar [DC 01 (1931)], [ZND 01 (1922)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || haar (op het hoofd) [RND] || het haar krullen (krullen maken) [ZND 29 (1938)] III-1-1
haar in de war dooreen: do:re:ən (Vechmaal), dooreen (Lommel), dərein (Tongeren), mi.n haor is hiel dŭrein (Opglabbeek), mien haor is dŭŭrein (Opglabbeek), mien hoar is durei (Gruitrode), mijn hoar zitj hiël door ein (Kessenich), miy ho:rə zønt’ dørəje:n (Eynatten), mən hoir ɛs dorɛi (Kanne), mən o.r is dərɛ.in (Maaseik), mɛn ho:r zitø.rrən (Leopoldsburg), m’n hāār is dooreen (Kermt), handenharen: esj ha:ndəho:rə tsəwɛ.sj (Raeren), in de gekookt: mijn haar is in de gekoekt (Kinrooi), in de geward: mijn haar is in de geward (Kinrooi), in de kladder: in de kladder (Hasselt), ɛn də kladər (Hasselt), in de knoop: min haor zit in de knuip (Opglabbeek), in de war: en de weier (Wijer), enə wār (Genk), eͅn də wēͅr (Borlo), eͅnə wār (Hasselt), in de war (Eisden, ... ), in de wèr (Wijchmaal), in də wɛ.ər (Sint-Truiden), in də wɛ:r (Sint-Truiden), is in de waar (Leopoldsburg), mien haor is innə war (Opglabbeek), mien haor zit in de war (Dilsen), mien haor zit in de wor (Elen), mien haor zit innə war (Opglabbeek, ... ), mien hoar zitj in de war (Gerdingen), mien hôr zit inne war (Neerglabbeek), mijn haar is in de war (Kinrooi), mijn haar zit in de war (As), min haor zit in de war (Opglabbeek), mèn hooər zit in də wèèr (Neerpelt), mən ho:r iz in ə wa:r (Meeuwen), mən hoər izinə wa:r (Tessenderlo), mən ōͅrə zin en də woͅr (Meeswijk), m’n (h)aore zitten (h)iel in de wor (Meeswijk), zit in də wɛ:r (Overpelt), ineen: mən hoir zit inɛi (Kanne), rattenkop (zn.): ik heb een rattenkop (Hoepertingen), verhooid: WNT: verhooien, 1) ... tot hooi worden; 2) overhoop halen, dooreenwerpen, in de war, in wanorde brengen.  is verhooid (Wijchmaal), verklad: vərklat (Vechmaal), verklaterd: mən o.ər is fərkladərt (Kuringen), verklattert (Berg), vərklatərt (Membruggen), verraasd: verroeist (Zepperen), verroost (Kozen), verroïst (Vliermaalroot), verraasd  vəros (Vechmaal), verward: verwaerd (Sint-Lambrechts-Herk), verweierd (Wijer), verwiaad (Mechelen-Bovelingen), verwjaaid (Zepperen), vərward (Zichen-Zussen-Bolder), vərwēͅiət (Borlo), wars: waers (Opglabbeek), wild: welt (Borlo) Mijn haar zit in de war [Lk 06 (1956)] III-1-1
haarbandje band: bant (Zelem), bandje: baenə`ə (Lommel), bendje (Beek, ... ), bentje (Hoensbroek), beͅn`t`ə (Rotem), beͅntjə (Lanklaar), floere bendje (Limbricht, ... ), floere bèndsje (Wijk), flōār-bendje (Schimmert), flūrəbeͅntše (Bree), flyrə beͅnt`ə (Rosmeer), vloerebendje (Hoensbroek), diadeem (<fr.): dijadem (Spalbeek), diədøͅm (Herk-de-Stad), van been  dijadēm (Kermt), haarband: flurə hūərbant (Halen), hòòrband (Bree), haarbandje: floeren haorbentje (Tungelroy), flōēr haorbendje (Munstergeleen), haorbendje (Baarlo, ... ), haorbängke (Bocholtz), haorbèndje (Klimmen), hoarbendje (Ell, ... ), hoarbensche (Valkenburg), hoarbändje (Hoensbroek), hōͅrbeͅntjə (Opheers), häörbendje (Oirlo), hôôr béndje (Mechelen), vloere haorbensje (Maastricht), zwerte floeren hoarbendje (Weert), Haarbandje.  woͅrbeͅnšə (Grote-Spouwen), haarlint: haarlinjt (Neeritter), ha͂orleͅnt (Opglabbeek), ha͂rlent (Eisden), huwərlent (Halen), ōrlänjt (Rotem), uoͅrlent (Hoeselt), vlūrə hōͅrlīnt (Teuven), zwet howerlint (Zelem), haarstrik: hoərstrik (Vliermaal), hōrstrik (Mechelen-aan-de-Maas), høytstrik (Vliermaal), kopveloursje: koͅpvlørkə (Brustem), kuifbandje: koefbéndje (Puth), lint: floere lingt (Eijsden), floerelint (Mal), lent (Beringen, ... ), lint (Rummen (WBD)), lɛ.int (Opheers), lintje: lentšə (Hasselt, ... ), leͅintšə (Borgloon), lintšə (Riksingen), vlurə le͂ntšə (Maaseik), zwat vlūrə lintšə (Riksingen), noeud (fr.): fluərə nø (Hasselt), peel: (Pjal) [sic] WNT: peel (I), breede haarband.  pieͅl (Zichen-Zussen-Bolder), pelsje: [sic]  pilske (Mesch), rafeltje: reifelke (Swalmen), ruban (fr.): Van Dale (FN): ruban, lint, band, strook.  ruban (Sint-Truiden), strik: floere strik (Rummen (WBD)), flurə strik (Millen), strek (Diepenbeek), strik (Beringen, ... ), Floeren strik.  fluərə strek (Beverlo), strikje: floere strikske (Kwaadmechelen), strĕkskə (Boekt/Heikant), [strekse?, rk]  stekskə (Lommel), tulband: tulband (Rummen (WBD)), tulbandje: tulbentje (Neerpelt), velours (fr.): flur (Borlo), veloursje (<fr.): flurkə (Paal), fluurke (Borgharen, ... ), flørkə (Borlo, ... ) haarbandje, zwart-fluwelen ~ [peel] [N 25 (1964)] III-1-3