| 29859 |
insteken |
insmijten:
enšmī̄tǝ (L299p Reuver),
insteken:
enstēkǝ (P176p Sint-Truiden, ...
L423p Stokkem,
Q013p Uikhoven),
enstē̜kǝ (L265p Meijel),
enstɛ̄kǝ (L321p Neeritter),
enštē̜kǝ (L270p Tegelen),
insteken (K353p Tessenderlo),
instē̜kǝ (L163p Ottersum),
inzetten:
enzętǝ (L318p Stramproy),
opscheppen:
ǫpšø̜pǝ (L381p Echt, ...
L374p Thorn),
opstaven:
ǫpstē̜vǝ (L318p Stramproy),
opstekken:
ǫpstękǝ (L318p Stramproy)
|
De wissen die het opstaande gedeelte van de mand zullen gaan vormen, in de bodem van de mand insteken. [N 40, 54] || Klei in de molen brengen. [monogr.]
II-12, II-8
|
| 29860 |
insteker |
insteker:
enštē̜kǝr (L270p Tegelen),
kleimaler:
klęjmālǝr (L299p Reuver),
mulder:
møldǝr (L331p Swalmen),
opschepper:
ǫpšø̜pǝr (L381p Echt, ...
L374p Thorn)
|
Arbeider die de klei in de molen bracht. [monogr.]
II-8
|
| 28132 |
instorten |
instorten:
enstǫrtǝ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
invallen:
envalǝ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Domaniale]),
inzakken:
enzakǝ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
te brok gaan:
tsǝ brox joǝ (Q121p Kerkrade
[(Domaniale / Wilhelmina)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
tsǝ brox jǭn (Q121p Kerkrade
[(Domaniale / Wilhelmina)]
[Domaniale, Wilhelmina]),
tsǝ brux gǭǝ (Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Domaniale, Wilhelmina]),
toevallen:
tsǫwvalǝ (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
zetten:
zɛtǝ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
zich zetten:
zex zɛtǝ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Laura, Julia])
|
Gezegd van een mijngang. [monogr.; N 95, 545; N 95, 929; Vwo 397; Vwo 400; Vwo 401; Vwo 871]
II-5
|
| 28133 |
instorting |
(é)boulement:
(é)boulement (Q007p Eisden
[(Eisden)]
, ... [Zolder]
Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Eisden]),
bulmęnt (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Zwartberg, Waterschei]),
bulmɛnt (L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Domaniale]),
bulǝmęnt (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
, ... [Winterslag, Waterschei]
Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Eisden]),
bulǝmɛnt (L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Eisden]),
ebulǝmɛ.nt (K361p Zolder
[(Zolder)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
brok:
brox (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Maurits]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale / Wilhelmina)]
, [Willem-Sophia]
Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
, [Domaniale]
Q000 Zie mijnen
[(Maurits)]
[Maurits]),
bru.x (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Maurits]),
bruk (L374p Thorn
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
brux (Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
, ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q121a Chevremont
[(Julia)]
, [Winterslag, Waterschei]
Q021p Geleen
[(Maurits)]
, [Emma, Hendrik, Wilhelmina]
Q113p Heerlen
[(Emma / Oranje-Nassau I-IV)]
, [Laura, Julia]
Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, [Emma, Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q015p Stein
[(Maurits)]
, [Maurits]
Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Julia]),
brūx (Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, ... [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]
Q117p Nieuwenhagen
[(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
brǫx (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Domaniale, Wilhelmina]),
instorting:
enstǫrteŋ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Maurits]),
enštǫrteŋ (L426p Buchten
[(Maurits)]
, ... [Maurits]
L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Maurits]),
inval:
eval (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
[Emma, Hendrik, Wilhelmina])
|
Het plots inzakken van het dak van de mijngang of een instorting in een galerij of steengang. [N 95, 901; N 95, 929; N 95, 843; monogr.; Vwo 172; Vwo 398]
II-5
|
| 30439 |
intanden |
inkepingen:
enkēpeŋǝ (L330p Herten),
eŋkēpeŋǝ (K353p Tessenderlo),
inlaten:
enlǭtǝ (Q015p Stein),
inlaten met een lip:
enlǭtǝ męt˱ ęjn lø̜p (L385p Sint Odilienberg),
inravelen:
erāvǝlǝ (Q204a Mechelen),
intanden:
entan(d)jǝ (L387p Posterholt),
intāndǝ (L163p Ottersum),
raveelbalken inlaten:
ravēlbalǝkǝ elǫsǝ (Q121c Bleijerheide)
|
De ingekorte balken van een balklaag in het raveelhout inlaten. Deze balken worden daartoe van een blokvormig uitsteeksel (tand) voorzien dat past in een inkapping in het raveelhout. Het geheel wordt met spijkers vastgezet. [N 54, 121c]
II-9
|
| 28556 |
interen |
eten:
eten (K353p Tessenderlo),
interen:
entērǝ (Q113p Heerlen),
entę̄rǝ (L333p Asenray / Maalbroek, ...
Q019p Beek,
L371a Geistingen,
Q018p Geulle,
L384p Herkenbosch,
L330p Herten,
L265p Meijel,
L381b Peij,
L329p Roermond,
Q015p Stein,
L270p Tegelen,
L271p Venlo,
L289p Weert,
L215a Wellerlooi,
L244d Ysselsteyn),
interen (L428p Born, ...
L372p Maaseik,
L294p Neer,
L416p Opglabbeek),
intęrǝ (L210p Venray),
teren:
tērǝ (L414p Houthalen),
verbruiken:
verbruiken (K278p Lommel),
voorraad opeten:
fø̜rrǭt opētǝ (Q002p Hasselt),
voorraad verbruiken:
vø̄rroat vǝrbrø̜jkǝ (Q071p Diepenbeek),
vreten gaan:
vreten gaan (K317a Kerkhoven)
|
Het aanspreken van de voorraad voedsel door de bijen, die in wintertros bij elkaar hangen. [N 63, 54c]
II-6
|
| 28173 |
intrekkende schacht, instromingsschacht |
beur één:
bø̄r in (Q001p Zonhoven
[(Zwartberg)]
[Zwartberg, Waterschei]),
bø̄r ęjn (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
[Zolder]),
ingaande schacht:
ingaande schacht (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Domaniale]),
intrek:
entrɛk (Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
[Domaniale]),
intrekkende schacht:
e.ntrɛkǝndǝ [schacht] (Q121p Kerkrade
[(Wilhelmina)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
entrę.kǝndǝ [schacht] (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Emma]),
entrękǝndǝ [schacht] (Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
, ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
L426p Buchten
[(Maurits)]
, [Maurits]
Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, [Wilhelmina]
Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q015p Stein
[(Maurits)]
, [Emma, Hendrik, Wilhelmina]
L374p Thorn
[(Maurits)]
[Maurits]),
entrękǝndǝ šax (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Laura, Julia]),
entrɛkǝndǝ [schacht] (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Willem-Sophia]
Q121a Chevremont
[(Julia)]
, [Domaniale]
Q021p Geleen
[(Maurits)]
, [Domaniale]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Julia]),
etrɛkǝndǝ [schacht] (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Maurits]
Q113p Heerlen
[(Emma)]
, [Domaniale]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Domaniale]),
etrɛkǝndǝ šax (Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Maurits]),
intrekkende schacht (L265p Meijel
[(Emma / Maurits)]
[Maurits]),
inzuigschacht:
enzūxšāt (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
[Winterslag, Waterschei]),
put één:
put één (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
, ... [Zwartberg, Waterschei]
K361p Zolder
[(Zolder)]
[Winterslag, Waterschei]),
pęt ęjn (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
[Eisden]),
schacht:
šāt (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Zwartberg]),
schacht één:
schacht één (Q007p Eisden
[(Eisden)]
, ... [Emma, Maurits]
L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Eisden])
|
De schacht waarlangs de verse lucht het ondergrondse gedeelte van de mijn wordt binnengevoerd. De opgaven "beur één", "put één" en "schacht één" duiden het nummer aan van de schacht die op de desbetreffende mijn als instromingsschacht wordt gebruikt. Zo vermeldt de invuller uit L 417 dat men op de mijnen in Zwartberg en Waterschei de oneven nummers voor de intrekkende schachten gebruikt, terwijl men de uitstromingsschachten even nummers geeft. Zie ook de semantische toelichting bij het lemma Luchtstroom. De fonetische documentatie van het woord (schacht) vindt men in het lemma Schacht. [N 95, 205; monogr.]
II-5
|
| 20378 |
introuwen |
inkruipen:
ienkruupe (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
L163b Ven-Zelderheide),
introuwen:
introwwe (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
L163b Ven-Zelderheide),
intröjwə (L364p Meeuwen),
è.ntrouwe (Q001p Zonhoven, ...
Q001p Zonhoven),
è.ntrôên (Q002p Hasselt),
éntraoə (P213p Niel-bij-St.-Truiden),
als jong echtpaar bij familie gaan inwonen
introuwe (L318d Altweert, ...
L318e Altweerterheide,
L287p Boeket/Heisterstraat,
L288c Eind,
L289a Hushoven,
L318a Keent,
L288b Laar,
L289b Leuken,
L288p Nederweert,
L288a Ospel,
L289p Weert)
|
gaan inwonen, gaan samenwonen, introuwen || introuwen || na het huwelijk gaan inwonen, introuwen
III-2-2
|
| 23605 |
introïtus |
begingezang:
begèèngezank (Q112b Ubachsberg),
eerste liedje:
ierste lieke (L313p Sint-Huibrechts-Lille),
intocht:
intoch (L295p Baarlo),
intochtsliedje:
intochsleedsje (Q101p Valkenburg),
intrede:
intrede (L317p Bocholt, ...
L313p Sint-Huibrechts-Lille),
intrej (Q095p Maastricht),
intredelied:
intredelied (P188p Hoepertingen),
intredezang:
entreezang (L382p Montfort),
intredezang (L352p Hechtel, ...
P219p Jeuk),
intreidezang (P176p Sint-Truiden),
intrèèzank (Q112b Ubachsberg),
introt (<lat.):
dər introit (Q253p Montzen),
introtus (<lat.):
den introïtus (Q095p Maastricht),
den éntrówietus (Q162p Tongeren),
der intrewietes (Q111p Klimmen),
dr introitus (Q203p Gulpen),
dr introïtus (Q117p Nieuwenhagen),
ientroitus (L216p Oirlo),
intooites (L425p Grevenbicht/Papenhoven),
introewietus (K353p Tessenderlo),
introitus (L282p Achel, ...
L295p Baarlo,
L295p Baarlo,
L300p Beesel,
Q027p Doenrade,
L381p Echt/Gebroek,
L353p Eksel,
Q207p Epen,
L371a Geistingen),
Introitus (Q018p Geulle),
introitus (L328p Heel, ...
L426z Holtum,
L325p Horn,
L320b Kelpen,
L298p Kessel,
L267p Maasbree,
Q095p Maastricht,
L265p Meijel,
L383p Melick,
L209p Merselo,
L312p Neerpelt,
L416p Opglabbeek,
L371p Ophoven,
L288a Ospel,
L355p Peer,
L387p Posterholt,
L299p Reuver,
L329p Roermond,
L293p Roggel,
L423p Stokkem,
L374p Thorn,
L245b Tienray,
L318b Tungelroy,
L271p Venlo,
L386p Vlodrop,
Q117a Waubach,
L289p Weert,
L289p Weert,
Q104p Wijk),
introitús (Q098p Schimmert),
introjites (L328p Heel),
introojtes (L382p Montfort),
introojtus (Q095p Maastricht, ...
L270p Tegelen),
introotus (L426z Holtum),
introowietus (Q095p Maastricht),
introwietus (Q095p Maastricht),
introwitus (L320a Ell),
introïtes (Q111p Klimmen, ...
Q099p Meerssen),
introïtus (Q071p Diepenbeek, ...
Q086p Eigenbilzen,
Q202p Eys,
Q187a Heugem,
Q111p Klimmen,
Q112c Kunrade,
Q095p Maastricht,
Q032p Schinnen,
Q001p Zonhoven),
intəwiedəs (P047p Loksbergen),
ĭntroïtus (Q039p Hoensbroek)
|
De intredezang, introïtus, door het koor gezongen. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 27457 |
invallen |
invallen:
ęvalǝ (Q255p Kelmis),
te breuk gaan:
tǝ brox jūǝ (Q255p Kelmis)
|
Een deel van een mijngang kon door vallend gesteente invallen. [monogr.]
II-4
|