e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
jaarduif eerste jaar oud: eurste jaor alt (Venray), jaarduif: een joarduif (Koersel), jaardaaf (Jeuk), jaor daaf (Mielen-boven-Aalst), jaordauf (Jesseren), jaorduif (Vlijtingen), jaordóuf (As), jeor douf (Kortessem), joar doef (As), joardauf (Tongeren), joardouv (Rijkhoven), joeërdouf (Zolder), juo`r-dauf (Widooie), jòrdauf (Tongeren), jùrdouf (Hoeselt), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  ’n joërdauf (Bilzen, ... ), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook "klanktabel v.h. Zolders (uitspraak)", aan de achterkant van de laatste pagina!  en joeërdouf (Zolder), en joeërdouf (tussen 1 en 2) (Zolder), Algemene opmerking: deze vragenlijst is nogal slecht (= weinig antwoorden) ingevuld!  joorduuf (Gruitrode), De duif is een jaar oud.  joùrdôuf (Kortessem), Nier heet n joardouf mèt zn a dove ingezatte, ze woor waol t joste treg.  joardouf (Eigenbilzen), wat meer daarna [i.e. na pieper]  juərdoͅuf (Werm), jaarling: een jaarling (Sint-Pieter), jøͅrleŋ (Meijel), Algemene opmerking: deze vragenlijst is heel slecht ingevuld!  jäorling (Maasbree), jaarman: joarman (Houthalen), jaarse: ien joarse (Houthalen), jarige duif: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook aantekening van de invuller, op de laatste pagina!  jèùrigə doe.f (Grathem, ... ), jarige, een ~: einjuirige (Geleen), ene jeurige (Doenrade), jaerige (Eys), jeurige (Wijlre), jeurige dōēf (Venray), joarige (Weert), juirige (Geleen), juirrige (Vlodrop), jâôrige (Swalmen), jäörige (Echt/Gebroek, ... ), jörige (Buchten, ... ), jörigə (Guttecoven), ôêne jôêrige (Eisden), ənnə jèùriggə (Beesel), ’n joarige (Lutterade), ’ne jaörige (Sevenum), ’ne jäörige (Klimmen), (in het jaar na zijn geboortejaar, ongeacht de datum).  une jêurige (Doenrade), (m.).  j‧øͅəregə (Eys), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook bijlagevellen met (eventuele) aanvullingen en diverse toelichtingen.  énne jûrrige (Wanssum), Algemene opmerkingen bij deze vragenlijst:  ein jäorige (Thorn) Duif van een jaar oud. || een duif die ouder dan één jaar is? [N 93 (1983)] || een jonge duif van één jaar? [N 93 (1983)] || Jaarduif, jaarling, één jaar oude duif. || Jaarduif. || Jaarling: duif in het 2e jaar van zijn geboorte, vliegt in een aparte reeks met zijn jaargenoten. || Vlug jong. [Goossens 1b (1960)] III-3-2
jaargetijde gestichte jaardienst: gestichte jaordeens (Neerbeek), jaardienst: inne joardeens (Nieuwenhagen), inne joaërdeens (Hoensbroek), jaordeens (Baarlo, ... ), jaordeens(t) (Schinnen), jaordeenst (Geistingen, ... ), jaordienst (Klimmen), jaordins (Gulpen), joaerdeens (Montfort), joaerdeenst (Roggel), joardeens (Beesel, ... ), joardeenst (Horn, ... ), joardeins (Nieuwstadt, ... ), joardienst (Peer), joardings (Vijlen), joardins (Koningsbosch), joaërdeenst (Eys, ... ), joaërdings (Bocholtz), jōāërdēēns (Nieuwenhagen), jōͅrdēns (Montfort), jōͅrdinst (Meijel), jäordeens (Schimmert), jonger voor jaorgetiej  jaordienst (Oirlo), Vroeger zei men eerder `jaorgetiej`.  jaordeen (Klimmen), jaargedachtenis: joargedechnis (Waubach), jaargetijd: jaorgetied (Geleen, ... ), jāorgetīēd (Boorsem), joargetied (Uikhoven), joargetijd (Hoepertingen), jøͅrgəteͅit (Meijel), jaargetijde: e jòrgetaj (Tongeren), jaorgedi-j (Mechelen-aan-de-Maas), jaorgeteij (Siebengewald), jaorgeti-j (Ospel, ... ), jaorgetie (Baarlo, ... ), jaorgetiej (Ell, ... ), jaorgetieje (Baarlo), jaorgetij (Guttecoven), jeurgetij (Hoeselt), joargetai (Diepenbeek), joargetei (Eksel), joargetie (Epen, ... ), joargetiej (Lutterade, ... ), joargetieje (Baarlo, ... ), joargetij (Achel, ... ), joargetijë (Zonhoven), joaërgetij (Sint-Martens-Voeren), joorgetie (Melick), joorgetij (Hechtel, ... ), joorgetèè(n) (Sint-Truiden), joorgetèède (Sint-Truiden), joorgətēē (Loksbergen), jouwercgetéé (Tessenderlo), jōrgetij (Montzen), jōrgətīj (Opglabbeek), jōͅrgəteͅi (Neerpelt), jörgetiej (Ophoven), loargetie (Bocholt), bij de jaardienst werd vroeger vermeld : met spende bij ..."en dan de naam van een plaatselijke bakker. De armen uit het dorp konden dan bij die bakker een brood gaan halen op kosten van de familie van de overledene.  jaorgetiej (Sevenum), ouder voor jaordienst  jaorgetiej (Oirlo), jaarlijkse dodenmis: jaorlekse doeiemis (Sint-Huibrechts-Lille), jaarmis: jaormes (Opoeteren), jaormus (Houthalen), jeurmès (Hoeselt), joaermes (Eksel), joarmes (Bocholt), joarmès (Eigenbilzen, ... ), joaërmès (Jeuk), joormes (Eksel), joärmès (Heers), jōͅrmøͅs (Bree), jòrmès (Hoeselt) Een mis op de verjaardag van iemands overlijden, jaardienst, jaargetijde, jaargedachtenis [jörgentij, joaërgedechnis?]. [N 96B (1989)] III-3-3
jaarmarkt allemansmarkt: allemansmert (Venray), foor: faar (Maastricht), foire (Maastricht), foor (Eigenbilzen, ... ), fōēr (Loksbergen), fŭŭr (Opglabbeek), fwaar (Maastricht), grote markt: grote mert (Sittard), jaarmarkt: d⁄r jaormêrt (Klimmen), jaarmarkt (Gulpen, ... ), jaor maert (Grevenbicht/Papenhoven), jaor mērrək (Maastricht), jaor-mèrt (Sevenum), jaormaat (Eys, ... ), jaorme:rt (Herten (bij Roermond)), jaormerret (Maastricht, ... ), jaormerrəntj (Kelpen), jaormerrət (Maastricht, ... ), jaormert (Beesel, ... ), jaormertj (Ell), jaormĕrt (Sevenum), jaormáát (Epen), jaormèrret (As), jaormèrrət (Maastricht, ... ), jaormèrt (Geulle, ... ), jaormèèrt (Gennep, ... ), jaormérret (Venlo), jaormért (Echt/Gebroek, ... ), jaorméért (Hulsberg), jaôrmerte (Ittervoort), jāōrmāāt (Nieuwenhagen), jāōrmert (Tienray), jāōrmertj (Heel), joarmarkt (Meeuwen), joarmerrentj (Weert), joarmerret (Bree), joarmert (Born, ... ), joarmērt (Meerlo), joarmiertj (Tungelroy), joarmààt (Wijlre), joarmâât (Heerlerbaan/Kaumer), joarmèrret (Itteren), joarmèrt (Guttecoven), joarméərt (Reuver), joarmêrt (Eksel), jourmerk (Jeuk), jourmert (Stein), jààrmert (Stein), jâôrmĕrt (Schimmert), jòərmáát (Heerlen), jòərmért (Schinnen), m.  j‧oͅarmā.t (Eys), jodenmarkt: jŭŭdəmaat (Nieuwenhagen), joepenmarkt: jŏĕppəmāāt (Nieuwenhagen), kermis: kirmes (Gulpen), markt: maat (Kerkrade), māāt (Nieuwenhagen), merktj (Neer), merret (Hoensbroek), merrəkt (Meijel), mert (Maasbree, ... ), mertj (Neer) de markt die elk jaar op een vaste tijd wordt gehouden [foor, jaarmarkt] [N 89 (1982)] III-3-1
jaarring frou: fru (Zepperen), hoornenring: hø̄reŋǝreŋ (Eisden), hūrǝręŋk (Maaseik), hoornring: hø̄reŋ (Ulestraten), hø̜̄reŋ (Baarlo), hø̜reŋ (Maasniel), hø̜ǝnreŋ (Mechelen), hoornteken: hø̄rtɛi̯kǝn (Grathem), jaarlijkse ring: jorleksǝ rɛŋk (Oud-Waterschei), jaarring: juǝreŋk (Spalbeek), jøǝręŋ (Borgloon), jø̜reŋ (Maasmechelen), jāreŋ (Holtum), jārɛŋk (Rotem), jōreŋ (Genk), jǫreŋ (Rosmeer), jǭreŋ (Ell, ... ), jǭreŋk (Baarlo, ... ), jǭǝreŋ (Opitter), (mv)  juǝreŋǝ (Halen), jǭreŋǝ (Beringen, ... ), kalfring: kalfreŋ (Boshoven, ... ), (mv)  kalfreŋǝ (Velden), kalfsring: kalǝfsręŋk (Rapertingen), kalversring: kāvǝrsreŋ (Tongeren), krab: (mv)  krabǝ (Maaseik), krabben in de hoorns: krɛp en dǝ hǭrǝs (Blerick), krabben op de hoorns: krabǝ ǫp dǝ hø̜̄rǝ (Sittard), ouderdom: ādǝrdǫm (Rummen), ouderdomsring: awǝrdōmsreŋ (Bocholt), ring: reŋ (Blerick, ... ), reŋk (Beringen, ... ), reǝŋk (Rekem), rēŋk (Hamont, ... ), rēǝŋk (Lanklaar), rē̜i̯ŋk (Opheers), rē̜ŋk (Hasselt), ręi̯ŋ (Wellen), ręŋ (Beverst, ... ), ręŋk (Borgloon, ... ), ršŋk (Hasselt, ... ), rɛi̯ŋ (Hoepertingen, ... ), rɛi̯ŋk (Herk-de-Stad), rɛŋ (Gronsveld), rɛŋk (Limbricht, ... ), (mv)  reŋ (Achel, ... ), reŋǝ (Lummen, ... ), reŋǝn (Middelaar), rē̜ŋ (Hoeselt), ręŋ (Lummen), ręŋǝ (Donk), rɛŋǝ (Kinrooi), ring in de hoorn: ręŋ ǝn dø̄n (Boorsem), ring om de hoorns: reŋ om dǝ hø̜̄rǝ (Einighausen), ring op de hoorns: reŋ ǫp dǝ hø̜̄rǝ (Oirsbeek), reŋk ǫp dǝ hȳǝn (Oost-Maarland), reǝ ǫp dǝ hø̄rǝ (Bocholtz), ring van de hoorn: ręŋk van dǝn hōn (Borlo), tekens van kalven: tęi̯kǝs van kǫu̯vǝ (Opglabbeek), verdikking: vǝrdekeŋ (Lanklaar) Jaarlijkse ringvormige verdikking aan de hoorns. [N 3A, 106b] I-11
jabot jabot: jabot (Maastricht), šabō (Reuver) Geplooide strook aan de borst van een mansoverhemd of (kanten) plooisel door dames op het japonlijf gedragen. [N 62, 42b; MW] II-7
jachtbuis buis: buis (Kerkom), bȳs (Sittard), overloop: (mv.)  ø̄vǝrlǫwpǝ (Horn), waterbuis: wętǝrbøs (Wellen) De buis waardoor het water door middel van hoogteverschil van de waterketel naar de beslagkuip wordt gevoerd of waardoor de gekookte wort door middel van hoogteverschil naar de koelbakken wordt afgevoerd. In Q 20 liep de buis van de brouwketel naar de beslagkuip. [N 35, 34a; N 35, 34b; N 35, 35a; N 35, 32b] II-2
jachtlaars chasse (fr.): šase (Wellen), jagersbot: jagərsboͅtə (Mechelen-aan-de-Maas) (soulier) de chasse: jachtlaarzen || laars waarvan het beenstuk moet worden dichtgeregen [N 24 (1964)] III-1-3
jachtpak jachtkostuum: jaagkestuum (Eisden), jaagkostuum (Eisden), jachcostuum (Born, ... ), jachkestuum (s-Gravenvoeren), jachkostuum (Meerssen), jachtkesjtuum (Eijsden), jachtpak: jachpak (Venlo), jachtpak (Echt/Gebroek, ... ), jachtskostuum: jaachskestum (Neeroeteren), jager: jager (Horpmaal), jagerkostuum: jaagərkəstym (Schulen), jɛ̄gərkostym (Montzen), jagerrok: jäjer-rok (Bleijerheide), jagersjas: slecht leesbaar  jagersjas (Opglabbeek), jagerskostuum: flūrə jagərskəstym (Zolder), jagerskestùum (Meeuwen, ... ), jagerskostuum (Zolder), jaogərskəstum (Bilzen), jāgərskostym (Lanaken), jegers kestum (Diepenbeek), jēͅgərskostym (Lanaken), jīēgərskəstim (As), jéégərskəstum (Bilzen), jagersmontering: jägersmontoering (Doenrade), jagerspak: jaegerspak (Echt/Gebroek, ... ), jāegerspak (Nieuwstadt), In Meijel één man die zo¯n pak droeg  jēͅgərspak (Meijel) het jachtcostuum [N 59 (1973)] III-1-3
jachtschoen jachtenmolire (<fr.): jachtemoljaere (Maasbree), jachtget: Strampe, lederen verhoging op jagerschoenen (boeregètte, gètsjes, kaa viet). "kaa viet": benaming voor gètsjes, in de winter gedragen op (kinder)schoenen; "strampe"zijn hoge gètten.  jachgètte (Bilzen), jachtschoen: jachsjoen (Bilzen), jachsjong (Bleijerheide), N60,207a: tswiegenejt.  jachsjoon (Roggel), N60,207b: hoge, half hoge of lage met afzonderlijke beenbeschermers.  jachtschoen (Lommel), N60,207b: Meestal derby-bottines: waterdicht, van java-vetleer.  jàchtschōēn (Milsbeek), jachtsschoen: jaagsshoon (Dilsen), jagerschoen: jēͅgəršūn (Meijel), jiègerschoon (Weert), N10,207b: Een gewone stevige schoen zoals op afbeelding 206b  jɛgəršōn (Montzen), jagersschoen: jīēgərssjoon (As), rijgbottine met zijsluiting: N60,207b: boutine, laars, laofer, mollières.  riëgboutine mèt ziesloëting (Maasbree) Hoe noemt men in het algemeen een vetleren schoen? [N 60 (1973)] || Hoe noemt u in het algemeen een schoen die op jacht gedragen wordt? [N 60 (1973)] || Kent u het woord "jagerswag", "jagersget"? Wat betekent het precies? Hoe ziet dit schoeisel er uit? Hoe spreekt u het uit? [N 60 (1973)] || laars waarvan het beenstuk moet worden dichtgeregen [N 24 (1964)] III-1-3
jacquardgetouw jacquardstoel: šakartštōǝl (Eupen) Weefgetouw met Jacquard-machine. Zie afb. 57. [N 39, 3b] II-7