e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
keelketting, keelriem bakstuk: bakštø̜k (Puth), gaspriem: gasprim (Achel), halsband: halsbanjtj (Baexem), hālsbānt (Ottersum, ... ), halsriem: halsrim (Borgloon), halsrēm (Grevenbicht / Papenhoven, ... ), halsrī.m (Beverst, ... ), hālsrim (Hamont), hǭsrēm (Mechelen, ... ), kaakriem: kǭkrim (Opheers), keelband: kē̜.lbānt (Gingelom), kē̜lbant (Blerick), keelkettel: kięl kętǝl (Diepenbeek), kē̜.lkętǝl (Beverst, ... ), kīǝ.l kętǝl (Hasselt), keelketting: kē̜.lkęteŋ (As, ... ), kīǝ.lkęteŋ (Houthalen, ... ), keelriem: kięlrim (Diepenbeek), kiɛlrīm (Hoepertingen), kēlrim (Peer, ... ), kēlrēm (Susteren), kēlrīm (Beringen, ... ), kē̜.lri.m (Genk), kē̜.lrī.m (Beverst, ... ), kē̜lrēm (As, ... ), kē̜lręi̯m (Sittard), kē̜lrīm (Gennep), kīǝ.lrim (Hasselt, ... ), kīǝ.lrīǝ.m (Zonhoven), kiefriem: kēfrēm (Ell), kīfrēm (Tungelroy), kinriem: kenrim (Berverlo, ... ), kenrēm (Berg), kopriem: kǫprēm (Stokkem), künjer: künjer (Maasmechelen), naasriem: nǭsrī.m (Bilzen), nakriem: nakrim (Sint-Truiden), nekriem: nękrim (Heppen), nɛkrim (Hamont, ... ), nɛkrīm (Overpelt), optrekriem: optrekriem (Meijel), riem: rīm (Koersel), sluitriem: slȳǝtrēm (Bree), šlutrēm (Buchten), strotriem: strǭtrēm (Venlo), štrōtrēm (Panningen) De ketting of riem die onder de keel of kaken van het paard doorloopt en de twee uiteinden van de kopriem verbindt. [JG 1a; N 13, 26] I-10
keelpijn halspijn: ho.spiŋ (Lontzen), ho.uspiin (Eupen), ho.əspiŋ (Schaesberg), ho:spiŋ (Baelen, ... ), het in de keel hebben: he hɛdət in də kɛ:l (Oirlo), hɛ he.dət inə kɛəl (Maasbree), hɛ hedət inə kɛ.əl (Beringe), hɛ hɛdət inə kɛ.əl (Merselo), keelpijn: kae.lpɛ.ən (Lommel), ke.lpî.n (Molenbeersel), ke.lpɛ.in (Eksel, ... ), ke.lpɛ.n (Beringen), ke.lpɛin (Maastricht), ke.əlpi.n (Voerendaal), ke.əlpɛ.in (Helchteren, ... ), ke.əlpɛin (Koersel), ke:lpin (Wijlre), ke:əlpɛ:n (Buvingen, ... ), ki.ilpɛ.in (Zolder), ki.ilpɛ:in (Hoepertingen), ki.lpɛin (Kerkhoven), ki.əlpɛ.in (Heers), ki.əlpɛ:in (Stevoort), ki.əlpɛin (Houthalen), kielpɛ.in (Heusden), kiilpaein (Kortessem), kiilpi.in (Wellen), kiilpi:in (Gutshoven, ... ), kiilpɛ.in (Diepenbeek), kiilpɛ:n (Kuringen), kiəlpa.in (Borgloon), kiɛlpɛin (Sint-Huibrechts-Hern), kê:lpin (Siebengewald), kɛ.lpa.in (Tongeren), kɛ.lpa.ən (Mal, ... ), kɛ.lpe.in (Dilsen, ... ), kɛ.lpi.n (Beesel, ... ), kɛ.lpi.ən (Ophoven), kɛ.lpiin (Nuth/Aalbeek), kɛ.lpin (Achel, ... ), kɛ.lpiŋ (Margraten, ... ), kɛ.lpî.n (Kinrooi, ... ), kɛ.lpî:n (Swalmen), kɛ.lpɛ.in (Eijsden, ... ), kɛ.əl (Sint-Truiden), kɛ.əlpa.ən (Bilzen), kɛ.əlpae.n (Lauw), kɛ.əlpi:n (As), kɛ.əlpin (Amstenrade, ... ), kɛ.əlpiŋ (Bocholtz, ... ), kɛ.əlpɛ.in (Gronsveld, ... ), kɛ.əlpɛin (Genk), kɛ.əpi.n (Roermond), kɛ:lpa.in (Millen, ... ), kɛ:lpa.ən (Berg), kɛ:lpiin (Lanaken, ... ), kɛ:lpin (Broekhuizen, ... ), kɛ:lpiŋ (Moelingen), kɛ:lpɛ.in (Hoeselt), kɛ:lpɛ:n (Vlijtingen), kɛ:lpɛin (Eigenbilzen, ... ), kɛlpi.n (Gennep), kɛlpin (America, ... ), kɛəlpi.n (Maaseik), kɛəlpin (Bergen, ... ), kɛ͂.lpin (Heythuysen, ... ), keelspijn: ka:lspiŋ (Vaals), pijn in de hals: pi.n in dən hâ:ls (Velden), pin in dən hals (Ottersum), pin in dən hâ.ls (Arcen, ... ), piŋ e.ənə ho:s (Raeren), piŋ ejən ho:s (Walhorn), (hals)  piŋ e.nər ha:s (Moelingen), pijn in de hals voor hij heeft keelpijn  piŋ igən ho.əs (Heerlen), pijn in de keel: pae.jn in də ke.əl (Paal), pae.n in də ki.l (Stevensvennen), pi.n in də kɛ.əl (Montfort), pi.n in də kɛ:l (Venray), pi.n ində kɛ.əl (Blerick), pi.n inə kɛ.əl (Sevenum), pi.n inə kɛəl (Wellerlooi), pin in də kɛ.əl (Schinveld), pin in də kɛ:l (Helden/Everlo), pin in də kɛəl (Middelaar, ... ), pin ində kɛəl (Swolgen), pin inə kɛ.l (Melderslo, ... ), pin inə kɛəl (Blitterswijck, ... ), pî.n inə kɛ.əl (Baexem), pɛin in də ke.əḷ (Kerkhoven), pijn in de nek: pi.n in də nɛk (Tegelen), pijn in zijn keel: pain en zən kiil (Lummen), pi.n in zi.n kɛ.l (Susteren), pin in zən kɛ.l (Hamont, ... ), pɛ.in in zən kɛ:l (Beverst), pɛ.in ɛ zən ki.əl (Zonhoven), pɛ.in ɛn zən ke.l (Kermt), pɛ.n in zəŋ ke.l (Leopoldsburg), pɛ:n in zən kiəl (Alken), pɛin in zn ki.əl (Groot-Gelmen), pijn zijn keel: pa.ən zəŋ kɛ:l (Vreren), pae.n zəŋ ke.əl (Brustem), pae.ən zəŋ ki.əl (Velm), pae:n zən kɛ:l (Rijkhoven), pi:in zən ki.il (Sint-Lambrechts-Herk), pi:in zən kiil (Opheers), pɛ.in zən ki.il (Rukkelingen-Loon), pɛ.in zəŋ kɛ.əl (Rutten), pɛ.n zən ki.əl (Zepperen), pɛ.n zəŋ ki.əl (Hasselt), pɛ.n zɛŋ ki.əl (Gingelom), pɛ.ən zɛŋ ki.əl (Montenaken), pɛ:n zən ke:əl (Jeuk, ... ), pɛ:n zən kɛ:əl (Borlo), pijn zijn strot: pa.ən zəŋ stru.ət (Vreren), wee zijn hals: (wee in de hals)  wiə gən ho:s (Aubel), zijn keel doet pijn: zəŋ ki.əl dø.i pɛ:n (Linkhout), zəŋ ki:əl du. pɛ.ən (Loksbergen), zəŋ kɛ.əl do.ut pɛ.n (Zelem), zɛŋ ki.əl di pɛ.n (Herk-de-Stad), zɛŋ ki.əl dy pɛ.ən (Binderveld), zɛŋ ki.əl dy. pɛ.n (Wilderen), zɛŋ kɛ.əl dy pɛ.ən (Duras), zɛəŋ ki.əl du.t pɛ.ən (Halen), zijn keel doet zeer: zə ke.l du si.ər (Oostham), zəŋ ke.əl du si:ər (Tessenderlo), zəŋ kɛ.əl do.ut si.ər (Meldert) keelpijn [RND] III-1-2
keelriem keelriem: kięlrī.m (Diepenbeek), kē̜.lrē.m (As, ... ), kē̜.lrī.m (Beverst, ... ), kīǝ.lrī.m (Hasselt, ... ), kīǝlrīǝ.m (Zonhoven) Riem van de halster die onder de keel of kaken van het paard doorloopt en aan weerszijden aan de kopriem bevestigd is. In plaats van een riem kan een halster ook een keelketting hebben. [JG 1a] I-10
keeltjes, raapstelen kelen: kęi̯ǝlǝn (Lommel), kelenmoes: kēlǝmōs (Heythuysen), reubsteel: røbštīǝl (Eygelshoven), rø̄b˱štīǝl (Heerlen), steel: st˙ēl ('s-Gravenvoeren), štēl (Heerlen, ... ), steelmoes: stēlmōs (Heythuysen), štēi̯lmǫu̯s (Sittard), štēlmōs (Valkenburg), stelenmoes: stēlǝmūs (Blitterswijck, ... ) Groente bestaande uit dunne stengels en zeer jong kort blad van de koolraap, die zeer dicht gezaaid zijn zodat er geen knolvorming kan plaatsvinden. Raapstelen worden vooral in stamppot verwerkt. [monogr.; add. uit N 7, 16] I-5
keep amerikaanse vink: ammerekaanse vink (Velden), ardeense vink: ardeense vijnk (Meeswijk), ardense boekvink: ardèènse bookvi.nk (Boukoul, ... ), radaensje bookvink (Herten (bij Roermond)), redaense bookvink (Linne), redènsje bookvink (Swalmen), cf. etym.aant.  ardènse bookvink (Baexem), metathesis van ardense  redaense bookvink (Roermond), oorspr. uit de Ardennen  ardense bookvink (Thorn), ardense boekweitvink: ook: spaanse boekweitsvink  ardeͅnsə bōkəsfeͅŋk (Meeswijk), volgens I.4, p. 15; Frings, omgesp.  ardeͅnsə bokəs˃vēͅŋk (Maaseik), bergvink: bergvink (Tegelen), Frings  bɛrx˃veͅŋk (Gelieren/Bret), boskeep: boskeep (Middelaar), bosvink: bòsvink (Roggel, ... ), distelvink: IPA, omgesp.  dīsəlveŋk (Beverst), franse boekvink: franse bookvink (Houthem), hegbotvink: eerste element?  haybofvink (Oost-Maarland), keekvink: Frings  kēͅk˃veͅŋk (Diepenbeek), verschrijving voor kweik-?  keekvink (Molenbeersel), keep: keep (Stevensweert, ... ), kēp (Hasselt, ... ), kiĕp (Brunssum), keepje: kèèpke (Brunssum), kempische boekvink: kempische boekveink (Membruggen), kwaakvink: kwaakvink (Kermt), kwaakvè.nk (Hasselt), kwaakvènk (Hasselt, ... ), kwāk˃vēͅŋk (Hasselt), kwɛ̄kfeͅŋk (Zonhoven), vdBerg; omgesp.  kwākveŋk (Stokrooie), kweekvink: kweekvink (Hamont), kweikvink (Neerpelt, ... ), kwekvèngk (Zonhoven), kwēkveŋk (Achel), kwēͅkfē.ŋk (Overpelt), kwēͅk˃vēŋk (Kaulille), kwèekvink (Heusden, ... ), kwèkvink (Diepenbeek, ... ), kwèèkfink (Heusden), fringilla montifringilla  kwēͅkfēŋk (Hamont), Frings  kweͅk˃veͅŋk (Gelieren/Bret), Frings, omgesp.  kwɛkfeŋk (Lommel), Frings/IPA, omgesp.  kwɛ̄kfeŋk (Lommel), kweker: kwaeker (Houthem, ... ), kweekër (Hoeselt), kweiker (Membruggen, ... ), kweͅkər (Tongeren), kwè:ker (Eigenbilzen), kwèker (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), kwèè.ker (Valkenburg), kwèèker (Gronsveld), kwééker (Urmond), doorgaans Frings, soms eigen spelling  kwēʔər (Kwaadmechelen), fringilla montifringilla  kwèker (Gronsveld), Frings  kwēͅkər (Borgloon, ... ), kweͅkər (Gelieren/Bret), Frings; half lang als lang omgespeld  kwɛ̄kər (Lanklaar), ook wel: spaanse botvink [Fringilla montifringilla]  kwêkër (Tongeren), vdBerg; omgesp.  kwēkər (Veldwezelt), kwekerd: kwéékert (Schimmert), fringilla montifringilla  kwaekert (Sittard), noordvink: nōrtfeͅnk (Kinrooi), Frings  nōrt˃veͅŋk (Gelieren/Bret), noorse vink: noorse vink (Eksel), nōrsə veŋk (Beringe, ... ), oranjevink: oranjevink (Weert), pieper: pieper (Maastricht), russische boekvink: russische bookvenk (Urmond), russische vink: russische vink (Venray), spaanse boekvink: spaanse boekvink (Ordingen), spónse bóekvink (Sint-Truiden), spönse bukfeenk (Rosmeer), spaanse ...  spuinse bukfeenk (Rosmeer), vdBerg; omgesp.  spoͅnsə buk˃vɛŋk (Sint-Truiden), spaanse boekweitvink: spaanse bokesvènk (Elen), fringilla montifringilla; syn.: ardense boekweitsvink  spānsə bōkəsfeͅŋk (Meeswijk), volgens I.4, p. 15; Frings; half lang als lang omgespeld  spānsə bokəsfeͅŋk (Lanklaar), spaanse bokvink: spaanse bókvînk (Altweert, ... ), spaanse botvink: spaanse botfenk (Zepperen), spaanse botvink (Eigenbilzen), spoanse botvink (Paal), spoonse botvink (Eigenbilzen), spôanse botvink (Stevoort), Frings  spōͅntsə boͅt˃veͅŋk (Gelieren/Bret), spoͅnsə bodviŋk (Beverst), spaanse vink: spaanse vink (Linkhout), spanjaard: spanjaard (Ordingen), vdBerg; omgesp.  spanjār (Sint-Truiden), turk: turk (Klimmen, ... ), ty(3).rək (Moresnet), vogel  turk (Bleijerheide, ... ), turkse boekvink: turkse boo:kvènk (Puth), turkse bookvink (Nederweert, ... ), turksje bookvink (Heerlen), turksje boukvènk (Limbricht), soms: bosvink  turkse bookvink (Nederweert), vlasvink: vlasveenk (Hees), woudkeep: waaldkeep (Gennep), zwartkopje: sjwatskèùpke (Kerkrade), zjwartköpke (Mheer) keep || keep (14,5 man heeft oranje aan kop en borst, in het voorjaar zwarte kop en borst; vaak tussen vinken; alleen op trek en in winter; roep [wèèèèèk] [N 09 (1961)] || keepvink || noordvink III-4-1
keeplat crémaill√®re: dǝ kramǝnjǭs (Bilzen), inkeeplatje: enkēplɛtšǝ (Maastricht), keeplat: kiǝplat (Posterholt) Een lat met inkepingen die aan de binnenkant van een kast wordt aangebracht. Op de keeplatten rusten de wouterlatjes, steunlatjes die aan het uiteinde schuin zijn afgezaagd. Zij dragen op hun beurt weer het uiteinde van de legplanken. Zie ook afb. 171. [N 56, 148a] II-12
keerbeitel bovenmes: bōvǝmęs (Tessenderlo), contermes: kõntǝrmęs (Tessenderlo), dekbeitel: døk˱bęjtǝl (Neer), dęk˱bētǝl (Bleijerheide, ... ), dęk˱bęjtǝl (Buchten, ... ), keerbeitel: kjīrbęjtǝl (Stein), kērbęjtǝl (Posterholt), kēǝrbęjtǝl (Echt), kē̜rbęjtǝl (Montfort), kęj(ǝ)rbiǝtǝl (Bilzen), kī.ǝrbē.ǝtǝl (Zonhoven), kīrbęjtǝl (Reuver), kīǝrbęjtǝl (Leopoldsburg, ... ), opdekbeitel: ǫp˱dęk˱bęjtǝl (Limbricht), oplegbeitel: oplęqbęjtǝl (Klimmen), ǫplęqbęjtǝl (Groot Genhout), opzetbeitel: op˲zet˱bęjtǝl (Weert), stelbeitel: stɛlbęjtǝl (Montfort), tegenbeitel: tē.gǝbē.tǝl (Hasselt), tē.gǝbē.ǝtǝl (Zonhoven), tēgǝbęjtǝl (Dilsen), tēŋǝbęjtǝl (Meeswijk), tegenijzer: tē̜jgǝnē̜ǝzǝr (Niel-Bij-Sint-Truiden) De bovenste, niet snijdende beitel van sommige houtschaven die boven op de schaafbeitel bevestigd is. Zie ook afb. 31d. De keerbeitel voorkomt dat er bij het schaven houtvezels uit het hout worden getrokken. Daarom wordt de keerbeitel zo dicht mogelijk tegen de snede van de schaafbeitel geplaatst. [N G, 35c; N 53, 54g; monogr.] II-12
keerblokken consoles: consoles (Weert) De houten blokken waarop de stellingschoren aan de onderzijde steunen tegen de molenromp. [N O, 57i] II-3
keerdeur afslietdeur: āfšlesdyǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale]), blinde deur: bl˙eŋ dy.ar (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Eisden]), deur: deur (Lanklaar  [(Eisden)]   [Zolder]), dø̄.r (Zolder  [(Zolder)]   [Eisden]), keerdeur: keerdeur (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]  , ... [Wilhelmina]  [Maurits]), kiǝrdyǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Emma, Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale]  [Julia]), kiǝrdȳr (Heerlen  [(Emma / Oranje-Nassau I-IV)]  , ... [Laura, Julia]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), kiǝrdȳǝr (Klimmen  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Domaniale]), kiǝrdør (Meijel  [(Emma / Maurits)]   [Domaniale]), kiǝrdø̄r (Geleen  [(Maurits)]   [Emma, Maurits]), kērdø̄r (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Maurits]), kīrdȳr (Heerlerheide  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), kīrdȳǝr (Nieuwenhagen  [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), keerwetterdeur: kiǝrwɛtǝrdyǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Domaniale]), sasdeur: sasdø̄r (Eisden  [(Eisden)]   [Domaniale]) Luchtdeur waarmee men een luchtstroom van richting kan doen veranderen. [N 95, 215] II-5
keergaas afslag: āfšlāx (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Laura, Julia]), blaasdraad: bloǝsdroǝt (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Domaniale, Laura, Willem-Sophia, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III]  [Domaniale] [Maurits]), blǭsdrǭt (Buchten  [(Maurits)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Maurits]), blaaspapier: blñǝspapīr (Heerlen  [(Emma)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), draad: drǭt (Geleen  [(Maurits)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), drǭǝt (Nieuwenhagen  [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]   [Emma]), harmonicadraad: harmonikadroat (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Domaniale]), keergaas: kērgās (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), stapedraad: stapedraad (Eisden  [(Eisden)]   [Domaniale]), versatzdraad: vǝrzatsdroǝt (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale]), vuldraad: v ̇øldr ̇ǫat (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Eisden]), vø̜ldroat (Stein  [(Maurits)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), vulgaas: vølgās (Heerlerheide  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Maurits]) Bekleding die in het ontkoolde pand wordt aangebracht om te verhinderen dat bij het opvullen stenen in de galerij worden geblazen. De term "blaaspapier" werd volgens de invuller uit Q 113 op de mijn Emma gebruikt voor gaas dat met papier was bekleed. De zegsman uit Q 113 die invult voor de mijnen Oranje-Nassau I-IV merkt op dat de "afslag" zaklinnen was, dat was versterkt met draad. [N 95, 563; monogr.] II-5