e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
katholiek bertiet: een bijnaam  bertiet (Heusden), blauwe, een ~: ene bloŭwe (Maastricht), chris: enne krees (Mheer), kris (Lutterade, ... ), Opm. men zegt: t is geine gouwe chris.  chris (Einighausen), christelijk: katteliek, daarvoor dikwijls krislich  krislich (Heerlen), christene mens: christene minseh (Koersel), de oude partij: de auw partie (Meeuwen), die van de ziel van het kind: dij vanne ziel van ’t kijnd (Spalbeek), geel: de geel (Meeuwen), heilige: nene heilige (Tessenderlo), kadodder: een kadotter (Beringen), kadodder (Jeuk, ... ), kadodders (Paal, ... ), kadotters (Hasselt, ... ), kadoͅddĕr (Oostham), ne kaddodder (Hasselt), ne kadodder (Tessenderlo), nə kadoddər (Sint-Truiden), scheldnaam  kadodder (Wellen), ənə kadoͅddər (Herk-de-Stad), sjwa: cf. engelse not, nederlandse modder  kḁdədər (Leopoldsburg), kalot (<fr.): calot (Sint-Truiden, ... ), calotte (Hees, ... ), calotten (Neeroeteren), de klotten (Lanaken), een kalot (Millen), enne kalot (Zepperen), eͅĭn kəlot (Diepenbeek), e’n kalot (Sint-Lambrechts-Herk), e’ne kalot (Eisden), kallot (Heers), kalot (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), kalotte (Eisden, ... ), kalotten (Rijkhoven, ... ), kaloͅt (Diepenbeek), kaloͅtter (Diepenbeek), kêlot (Ulbeek), kəlot (Borgloon), ən kalot (Zepperen), ənne kalot (Hoepertingen), ’ne kulot (Bilzen), door andersdenkenden als scheldnaam gebruikt, maar niet zo door de katholieken aangevoeld  kālot (Maaseik), scheldnaam  kalot (Ulbeek, ... ), kalotə (Kortessem), scheldnaam in de verkiezingstijd  kaloͅttə (Mettekoven), katholiek (<fr.): catheliek (As), de katholieke (Meeuwen), een katholiek (Ulbeek), een katoliek (Sint-Truiden), ein katoliek (Bocholt), eine kateliek (Piringen), eine katheliek (Grote-Brogel), eine katholiek (Neeroeteren, ... ), eine katoliek (Opglabbeek), eine katolīk (Eisden), eine katteliek (Opoeteren), ejnə kḁtolik (Opglabbeek), ejnə kḁtəlik (Opglabbeek), ene kateliek (Gelinden), ene katholīēk (Maastricht), enne katholiek (Wellen), enne katoliek (Zepperen), enne katolik (Sint-Truiden), enne katteliek (Mheer), ēͅnə kḁttəlīək (Mettekoven), ĕnĕ katholiek (Rutten), eͅnə katəlīk (Diepenbeek), e’ne katholiek (Eisden), iene katholiek (Houthalen), ijnə kathəliēk (Neerglabbeek), inne katoliek (Stevoort), kateliek (Beesel, ... ), kateliēk (Urmond), katelīēk (Heek, ... ), katheleik (Maaseik), katheliek (Arcen, ... ), kathelīēk (Bilzen, ... ), katholiek (Afferden, ... ), katholieək (Ulbeek), katholīk (Sevenum), katholéik (Elen), katliek (Schulen), katolieik (Rotem), katoliek (Lanklaar, ... ), katolik (Beringen, ... ), katolīk (s-Herenelderen), kattelek (Banholt), katteliek (Amby, ... ), katteliĕk (Buggenum), kattelīēk (Horn, ... ), kattelĭĕk (Heel), kattĕliek (Beverst), kattoliek (Wellen), kattoliēk (Reuver), katəlek (Sint-Truiden), katəli:k (Aalst-bij-St.-Truiden), katəliejk (Kermt), katəlik (Lummen), katəlī.ək (Borgloon), katəlīk (Loksbergen, ... ), katəli‧k (Hoepertingen, ... ), katəlík (Opgrimbie, ... ), katəlî.k (Borgloon), kaəli‧k (Tessenderlo), kḁtəlīk (Boorsem), kàtəleik (Hasselt), kâtōlīk (Vroenhoven), n katholiek (Kaulille), ne kateliek (Genk, ... ), ne katelīk (Bilzen), ne katheliek (Neerpelt, ... ), ne kathelik (Wilderen), ne katholiek (Diepenbeek, ... ), ne katholik (Lontzen, ... ), ne katolik (Sint-Truiden), ne katteliek (Heppen), ne kattelīēk (Genk), nen katheliek (Oostham), nö kattolīk (Oostham), nə kathəliek (Eigenbilzen), nə katolīk (Opglabbeek), nə katəlīk (Zonhoven), nə kḁtolik (Hamont), nə kḁtōlik (Zonhoven), änə kḁtəlīk (Kortessem), ənə katheliek (Zepperen), ənə katolīk (Herk-de-Stad), ənə katəliek (Opgrimbie), ənə katəlīk (Lanaken, ... ), ənə kətəlik (Wellen), ’n kateliek (Gerdingen), ’n katholiek (Gingelom, ... ), ’n katholiēk (Houthalen), ’n katteliēk (Sint-Lambrechts-Herk), ’ne katholiek (Bilzen, ... ), ’ne kathəliek (Rotem), ‧nə katəlijk (Maaseik), (ie; gerekt uitspreken).  katholiek (Helden/Everlo), (roëmsch).  katholiek (Venlo), dof  ne kateliek (Lommel), ne katheliek (Lommel), e is dof  ne kateliek (Lommel), geen scheldnaam bekend  eͅĭnɛ katəlik (Molenbeersel), ie gerekt  katteliek (Ulbeek), ie lang  ’ne katteliek (Niel-bij-As), ie zeer lang  katholièk (Lanaken), jong  kateliek (Gennep), Opm. de ie wordt lang aangehouden.  katholiek (Obbicht), ps. alleen de a omgespeld volgens Frings.  katteliek (Eys), ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.  katheliek (Stevensweert), katteliek (Beegden, ... ), kattelīēk (Heer), scheldnaam is niet gekend  ĕnĕ kattĭlīēk (Vroenhoven), katholieke mens: ’ne katelieke mins (Gerdingen), katholisch (du.): katholisch (Rimburg), katholisj (Simpelveld), katoles (Montzen), kattengelijke: kattegelieken (Lanaken), kattenkop: e’ne kattekop (Eisden), kattekop (Neerpelt), kattekép (Eisden), katəkø͂ͅp (Mechelen-aan-de-Maas), deprivatief  kḁtəkoͅp (Leopoldsburg), kerkloper: enne kirkloeeper (Sint-Truiden), klepbroek: ’n klĕpbrŏok (Maastricht), krienekraan: scheldnaam  krienekraân (Wellen), mannen van de paap: de mannen van den pape (Sint-Truiden), paap: ne paap (Overpelt), paap (Mechelen-aan-de-Maas), paëp (Wijer), pāp (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), papenkloot: pāpəklwot (Mechelen-aan-de-Maas), pilarenbijter: ene peə-lairebèter (Gingelom), rooms: roamsj (Valkenburg), roms (Merselo), roäms (Grubbenvorst), (oi van; tinboina).  roims (Nederweert), oud  rŏms (Gennep), staatskatholiek: staotskathəliek (Eigenbilzen), een man die als idealist (op politiek terrein) noch vis noch vlees is  schtòtskatheliek (Henri-Chapelle), zwarte, een ~: ene zwārte (Maastricht) Een katholiek: bestaat er een scheldnaam (vooral in verkiezingstijd gebezigd)? [ZND 27 (1938)] || katholiek [SGV (1914)], [SGV (1914)] || Katholiek. [ZND 01 (1922)] III-3-3
katoen boomwol: bōwol (Montzen), bǫwgǝl (Eupen), bǫwwol (Bleijerheide), bǫwǝl (Eupen), katoen: katoen (As, ... ), katuajn (Jeuk), katuŋ (Achel), katuǝn (Halen, ... ), katȳǝn (Opglabbeek), katõ̜ (Hechtel), katø̜jn (Maaseik, ... ), katø̜ǝn (Hasselt), katān (Duras, ... ), katē̜jnǝ (Herderen), katōn (Zichen-Zussen-Bolder), katōǝn (Rotem), katū.n (Montzen), katūn (Aalst, ... ), katǫwjn (Stevoort), katǫwn (Kermt, ... ), katǫwǝn (Bilzen, ... ), katǭwn (Beverst, ... ), kotūn (Doenrade), kātȳn (Opglabbeek), kātø̜̄.n (Hasselt), kętūn (Neerglabbeek), kǝtawn (Alt-Hoeselt, ... ), kǝtown (Hoepertingen), kǝtoǝn (Bilzen, ... ), kǝtu.n (Altweert, ... ), kǝtun (Loksbergen), kǝtuwn (Neerpelt), kǝtuǝn (Gelinden, ... ), kǝtȳn (Meeuwen, ... ), kǝtøwǝn (Wellen), kǝtø̜ǝn (Schulen), kǝtān (Kuttekoven), kǝtē̜n (Wijer), kǝtō.ǝn (Borgloon), kǝtōn (Eigenbilzen, ... ), kǝtōǝn (Elen, ... ), kǝtūn (Arcen, ... ), kǝtūǝn (Diepenbeek), kǝtǫwjn (Rutten), kǝtǫwn (Bilzen, ... ), kǝtǫwǝn (Hees, ... ) Uit katoendraden geweven stof. Leverancier van de katoendraad is een kruid-, struik- of boomachtige plant ø̄voor het grootste deel verbouwd in Noord-Amerika, Zuid-Amerika, Egypte (macco of mako), Oost-Indië, China, Ethiopië en Ruslandø̄ (Bonthond, s.v. ø̄katoenø̄). [N 62, 85; N 62, 77; N 62, 75c; N 59, 201; MW; L 1a-m; L 27, 73; L 41, 40a; S 17; monogr.] II-7
katoen inslaan katoen inslaan: katun enslǭn (Stramproy) Katoenen inslaggaren inschieten. [N 39, 112b] II-7
katrol katrol: kasrǫl (Gruitrode), katrǫl (Blerick, ... ), kętrǫl (Neerpelt), kǝtrǫl (Berg / Terblijt, ... ), kǫntrǫl (Sint-Truiden), katrolletje: kǝtrǫlǝkǝ (Berlingen) De schijf waarover het koord loopt waaraan enerzijds de zakhaak en anderzijds het tegengewicht zijn bevestigd wanneer bij het ophangen van de meelzak gebruik gemaakt wordt van het in het lemma ɛzakhaakɛ onder b. genoemde systeem.' [Grof 185] || Katrol, in gebruik bij het omhooghijsen van het rund. [N 28, 64; N 28, 65] II-1, II-3
katrolsysteem haakoptrekker: hoǝkoptrɛkǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Maurits]), kabel: kābǝl (Zolder  [(Zolder)]   [Maurits]), katrol: katrǫl (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Domaniale]), katr˙ǫl (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Zwartberg]), kǝtrǫl (Zonhoven  [(Zwartberg)]   [Wilhelmina]), ketten: kɛtǝ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Zolder]), kettenoptog: kɛtǝ-optsox (Chevremont  [(Julia)]   [Eisden]), kettentog: kɛtǝtsox (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Julia]), ketting: kɛteŋ (Geleen  [(Maurits)]  , ... [Domaniale]  [Maurits]), kettingrolletjes: kɛteŋrǫlkǝs (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Domaniale]), poulie: poli (Lanklaar  [(Eisden)]   [Zwartberg, Waterschei]), poulietje: pǫlikǝ (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Laura, Julia]) Het katrolsysteem waarmee de kleerhaken met kleren onder het dak worden gehangen. [N 95, 57] II-5
kattedoorn berenoor: WLD  beren oor (Montfort), bĕĕre-ŏĕr (Schimmert), bère oeren (Beesel), duivelsdoorn: duivelsdoorn (Jeuk), heidoorn: heideujn (Jeuk), judoorn: judoorn (Jeuk), kattedoorn: geen aparte naam  kattedoorn (Berg-en-Terblijt), zelfde  kattedoorn (Echt/Gebroek), kattestekel: eigen spelling  kattesjtekel (Vlodrop), ossenbreker: osse bra͂iker (Schimmert), idiosyncr.  ossebraeker (Thorn), schaapsdoorn: -  sjaopsdaorn (Echt/Gebroek), veuzen: ononis spinoza  vø͂ͅzə (Meeswijk), vilthaart: WLD  vilthaart (Stein) kattedoorn [DC 60a (1985)] || Kattedoorn (ononis spinosa). Heeft opgerichte, ten dele houtige, stevig gedoornde stengels, de stengels zijn één- of tweezijdig behaard, de plant heeft minder sterk behaarde blaadjes en buiten de kelk uitstekende vruchten (viltforst, hetegaal, berenoor, o [N 92 (1982)] III-4-3
kattegat deurkot: dø̄rkǫt (Meldert), gat: gāt (Opglabbeek), hennegat: (h)enegō ̞at (Borlo, ... ), e ̝nǝgãǝt (Velm), enǝgāǝt (Rotem), henǝgāt (Arcen), hennekot: e ̝nǝkut (Sint-Truiden), henǝkōǝt (Achel), hi ̞nǝkūt (Vliermaal), hinǝkūǝt (Opheers), hennelok: henǝlǭk (Schimmert), hennetrek: henǝtręk (Maaseik), hondsgat: hontš˲gāt (Stevensweert), kattegang: katsǝgaŋk (Eygelshoven), katǝgaŋk (Ulestraten), kattegat: katǝgat (Gennep, ... ), katǝgãt (Hasselt), katǝgā.t (Panningen), katǝgāt (Arcen, ... ), kátǝgat (Boekt Heikant), kátǝgát (Zelem), katteholletje: katǝhǫlǝkǝ (Beringen), kattekot: katǝkot (Beringen), katǝkut (Eigenbilzen, ... ), katǝkuǝt (Diepenbeek, ... ), katǝkōt (Hamont), katǝkōǝt (Neerpelt), katǝkū.t (Haren), katǝkūt (Beverst), katǝkūǝt (Opheers), katǝkűt, katǝkyt (Rosmeer), katǝkǫt (Tessenderlo), kátǝkūt (Boekt Heikant), kátǝkǫt (Linkhout), kɛ ̞tǝkǫt (Kwaadmechelen), kattelok: katsǝlǭ ̝ǝk (Eygelshoven), katǝlōk (Grathem, ... ), katǝlǭ ̝ak (Heerlen, ... ), katǝlǭk (Guttecoven, ... ), kátǝlǫak (Ingber), kattelokje: katǝlyǝkskǝ (Eijsden), katteslag: katǝslax (Halen), klein schuifje: kl‚ē šøu̯fkǝ (Nederstraat), kruiplok: krūplōk (Geulle), lok waar de katten uit en in gaan: lo ̞ǝk u dǝ katǝ ut˱ ęn ę gø̄nt (Teuven), loopgat: lő̜u̯p˲gāt, lø̜i̯p˲gāt (Bree), muislok: mūslǭk (Berg), muizekot: mǫu̯zǝkūt (Beverst), schuurdeurkot: šīrdī(ǝ)rkū(ǝ)t (Genk), springlok: špręŋlǭk (Sittard), vluchtgat: vløxt˲gāt (Haelen) Een al dan niet afgeschermde opening onder in de schuurpoort die katten in staat stelt om de schuur in te gaan om muizen en ratten te vangen. Blijkbaar wordt deze opening ook door kippen gebruikt. [N 4A, 42i; monogr.] I-6
kattekop kapstrang: kapstraŋ (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Emma, Maurits]) Grote windas. [Vwo 408] II-5
kattekop, maat van 187,5 liter kattenkop: katte kop (Schimmert), kattekop (Thorn), 1 vingerhood = ± 0,01 lieter 1 mäötje = ± 0,10 lieter 1 sjöpke = ± 0,25 lieter 1 pint = ± 0,60 lieter 1 beksjke = ± 1/4 pint 1 hèjfke = ± 1/2 kan 1 kan = ± 1,40 lieter 1 anker = ± 30 kan 1 aam = ± 4 anker 1 iëker = ± 8 kan sjtök = oude wijnmaat van ? vaan = oude biermaat van ? tien = oude kolenmaat van 1/2 hectoliter of 2 kuipen okshoof = oude wijnmaat van ? Alle vorengenoemde maten en gewichten zijn in onbruik. De woorden zijn alleen nog bij ouderen bekend.  kattekop (Klimmen), vat van 187,5 liter  kattekop (Jeuk) de maat die een inhoud aangeeft van 187,5 liter [kattekop, ketskop, achtje, kloon] [N 91 (1982)] III-4-4
kattekruid kattekruid: katte kroet (Schimmert), katte kroeët (Wijlre), kattekroed (Eys, ... ), kattekroet (Geulle), kattekrōēt (Roermond), -  katte kroed (Tungelroy), Bree Wb.  kattekrûd (Bree), eigen spelling  kattə kroet (Montfort), eigen spellingsysteem  kattekroëd (Maasbree), idiosyncr.  katsekroed (Kerkrade), kattekroed (Thorn), Spelling: "fonetiek-dialect"= Frings  katəkru:t (Eksel), WBD/WLD  kattekroet (Urmond), WLD  katte kroet (Montfort), katte-krōēt (Schimmert), kattekroed (Ophoven, ... ), kattekroèt (Maasniel), kattekruid (Meeuwen), kattekrüt (Beesel), kàttəkrōēt (Maastricht), káttekroet (Swalmen), ± Veldeke  kattekroeed (Weert), kruidjesbloem: kruikesbloem (Jeuk), paardskruid: -  paerskroet (Stevensweert), wild kattekruid: zelfde  wild kattekruid (Echt/Gebroek) Kattekruid (nepeta cataria 40 tot 100 cm grote plant. De stengels staan rechtop en zijn dicht behaard; de bladeren zijn eivormig spits, de bladrand is gekarteld of getand; de bloemen staan in lange trossen aan het eind van de stengel en in gesteelde zij [N 92 (1982)] || wild kattekruid [DC 60a (1985)] III-4-3