e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
kap aan de vlegelstok beugel: beugel (Sittard), buis: bøu̯̜i̯s (Broekom), bø̜i̯s (Vliermaal), bās (Halmaal, ... ), bǭs (Rijkhoven), huis: hus (Baarlo), hō.s (Waltwilder), hū.s (Bocholt, ... ), hūs (Blitterswijck), hű.s (Beek, ... ), huisje: hø̜i̯skǝ (Bocholt, ... ), hūǝskǝ (Maasniel), huisje met oog: hȳskǝ męt ǫu̯x (Vlodrop), huist: hust (America, ... ), hušt (Panningen), hū.st (Horn), ū.st (Kinrooi), huist met ring: hus(t) mɛt reŋk (Tegelen), ijzeren ring: īzǝrǝ reŋk (Berg, ... ), ijzerenkap: ęi̯.zǝrǝ kap (Genk), ę̄ǝzǝrǝ kap (Halen, ... ), kap: kap (Brustem, ... ), kapje: kapje (Middelaar), kɛpkǝ (Kessenich), oog: oux (Beverst), ui̯x (Wijer), uǝx (Achel, ... ), ōu̯ (Bocholtz), ōx (Bilzen, ... ), ōǝ (Mechelen), ūi̯x (Nieuwerkerken, ... ), ūx (Berbroek, ... ), ūǝx (Hamont, ... ), ǫu̯f (Herderen, ... ), ǫu̯x (Alken, ... ), ǫűx (Ellikom, ... ), oogje: īxskǝ (Godschei), ring: re.ŋk (Hoeselt, ... ), reŋ (Maaseik, ... ), reŋk (Thorn), rē.ŋk (Gronsveld, ... ), rē̜.ŋk (Voort), re̜i̯ŋk (Stokkem), vlegelhaak: vlē̜gǝlhǭk (Posterholt) Het uiteinde van elk van beide vlegelhouten voorzien van een kap die dient om de twee houten delen aan elkaar te bevestigen en wel op zo''n manier dat de slaande werking van de vlegel bij het dorsen optimaal is. Bij de meest voorkomende scharnierconstructie is de kap aan de vlegelstok van metaal en die aan de vlegelknuppel van leer. In dit lemma gaat het dus om de metalen kap aan de vlegelstok; meestal is er een beugel aangesmeed; deze ring of oog is vaak benoemingsmotief voor de gehele kap. Zie afbeelding 10, c. Soms vindt men, in plaats van de metalen kap, aan het uiteinde van de vlegelstok twee geboorde gaten waar de vlegelband doorheen loopt; de zegslieden van L 282 en 288 geven dit uitdrukkelijk op; zie afbeelding 10, f. [N 14, 3b, 3d en 3e; JG 1a, 1b; monogr.] I-4
kap van een lange schoudermantel buis: [sic]  bøͅys (Lanklaar), caban (fr.): kaba͂ (Beringen), cape (eng.): keep (Egchel, ... ), kéép (Grathem), capuchon (fr.): capechon (Wijk), capuchon (Leopoldsburg), kapyšon (Eisden), kapyšoͅŋ (Teuven), kap: ka.p (Borlo, ... ), ka.p - keͅpkə (Rotem), kap (Achel, ... ), kapə (Kaulille), kāp (Bree), kḁp (Borgloon, ... ), B.v. jas met een kap.  kap (Hamont), B.v. Kebang mit n kap.  kap (Roermond), B.v. Regenjas met kap.  kap (Lommel), kapje: kepke (Neerpelt), kepkə (Kaulille, ... ), kapoets: WNT: kapoets  kaboets (Bleijerheide), kalboets (Kerkrade), kapoets (Brunssum), kepoets (Roermond), klaboets (Hoensbroek), keuvel: vroeger gebruikt WNT: keuvel  keuvel (Neeritter), WNT: keuvel  keuvel (Venlo), WNT: keuvel - kovel.  kovel (Rotem), koets: koetsj (Sittard), kuts (Mechelen-aan-de-Maas), kopmuts: als afzonderlijk kledingstuk  kopmuts (Bergen), mantelkap: mantəlkap (Linkhout), muts: muts (Oirlo, ... ), mutsch (Mechelen), mutsj (Klimmen, ... ), mötsj (Einighausen, ... ), pelrinekap: prelienkap (Jabeek), putter: pőtter (Wijk), putter (Caberg, ... ), pötter (Maastricht, ... ), toets: WNT: tits (II), 2) Kleeding beschouwd in verband met een bepaalde mode, b.v. Geen doeck, al isse moy gezet, Geen kraegh, al isse wonder net, Geen nieuwetits, of hoofsche dract, Al isse kunstigh uytgewracht...  tuts (Heugem), tuit: teut (Meerssen), tuit (Maastricht), tøt (Neerharen), u"langgerekt  tuut (Borgharen) 1. hoofddeksel || 1. kap; 2. capuchon || cape: kap van regenmantel || cape: mantelkap || kap || kap van een regenjas || kap van lange schoudermantel zonder mantel [kovel, keuvel] [N 23 (1964)] || kap: hoofddeksel III-1-3
kap van het rijtuig dak: dāk (Blerick, ... ), dāx (Chevremont), kap: kap (Achel, ... ) Kap van het rijtuig. Deze kap kan bij de meeste rijtuigen opengeklapt worden. [N 101, 15] I-13
kapconstructie kap: kap (Lummen, ... ), verst: vērs (Herten), vēš (Einighausen) De gehele kapconstructie van de standerdmolen. [N O, 45h] II-3
kapelaan hulppastoor: hulppastoor (Grote-Spouwen), kapelaan: `ne kaplaon (Klimmen), caploon (Broekom), de keplooin (Tongeren), de koppeloan (Eigenbilzen), dr kaploan (Waubach), eine keplaon (Klimmen), enen kaplaon (Mechelen-aan-de-Maas), enne keplaon (Klimmen), eŋə kaploͅn (Vaals), inne kaplaoën (Nieuwenhagen), inne kaploan (Nieuwenhagen), inə kaplōn (Eksel), kablaan (Lommel, ... ), kablaun (Kwaadmechelen), kablo:n (Tessenderlo), kabloans (Lommel), kablòən (Paal), kabəlōͅn (Beverlo), kapelaan (Alken, ... ), kapelaen (Eys), kapelain (Bilzen), kapelaon (Bilzen, ... ), kapeloain (Wilderen), kapeloan (Koningsbosch, ... ), kapeloeën (Riksingen), kapelon (Zutendaal), kapeloon (Sint-Truiden, ... ), kapelowen (Montenaken), kapeloən (Kerniel), kapelōan (Herstappe), kapelōͅn (Mettekoven), kaplaaen (Paal), kaplaan (Achel, ... ), kaplaen (Tessenderlo), kaplain (Tongeren), kaplan (Linkhout, ... ), kaplaon (Baarlo, ... ), kaplaons (Bree, ... ), kaplaën (Beringen), kaploan (Attenhoven (WBD), ... ), kaploans (Tongeren), kaploewens (Zonhoven), kaploewn (Heers), kaplon (Meijel, ... ), kaplone (Hasselt), kaploon (Bocholt, ... ), kaploons (Spalbeek), kaploën (Stevoort), kaploön (Tegelen), kaplōen (Linkhout), kaplōn (Eupen, ... ), kaplōͅn (Hasselt, ... ), kaplōͅən (Landen (WBD)), kapluen (Loksbergen), kappelaan (Heers), kappelaon (Achel, ... ), kappeloan (Herk-de-Stad, ... ), kappeloon (Grote-Spouwen, ... ), kappelouwn (Jeuk), kappelowen (Beverst), kappelowwen (Lommel), kapplaon (Melick, ... ), kapplaun (Jeuk), kapploon (Val-Meer), kapploun (Posterholt), kapøelaoən (Hoepertingen), kapəlaan (Tessenderlo), kapəlan (Zolder), kapəlo:n (Sint-Truiden), kapəloan (Genk), kapəlōͅn (Lanaken), kapəloͅin (Sint-Truiden), kapələn (Gutshoven), kepelaen (Kortessem), keplaan (Reppel, ... ), keplaen (Neeroeteren, ... ), keplaon (Baarlo, ... ), keplaon praekdje (Heel), keplaons (Ellikom), keplaun (Maaseik), keplān~ (Neerglabbeek), kepleen (Peer), kepleuns (Peer), keploan (Diepenbeek, ... ), keploen (Bree, ... ), keploeən (Hoepertingen), keplon (Hechtel), keplōeen (Sint-Lambrechts-Herk), keplōn (Bree), keplŏŏn (Schimmert), keplôan (Neerpelt), keplôn (As), kĕplaon (Opoeteren), koaplaon (Kuringen), kopelaon (Mopertingen), kopəlōn (Zichen-Zussen-Bolder), kèplaon (Heel, ... ), kêplaon (Reuver), köpəlōn (Sint-Truiden), kəbloͅuən (Lommel), kəplan (Overpelt), kəplaon (Maastricht), kəpla͂n (Lozen), kəplo:n (Eigenbilzen), kəploan (Leut, ... ), kəplowən (Veulen), kəplōͅ:n (Zutendaal), kəplōͅn (Bocholt, ... ), kəplōͅən (Hamont), kəploͅn (Bree), kəpluōͅn (Houthalen), kəplòòn (Loksbergen), kəplûn (Borgloon), nne kaplaon (Gulpen), nə kaplòən (Beringen), nə kapəloͅən (Overpelt), nə kəploən (Kortessem), nə kəpluoͅn (Houthalen), nə kəplwòin (Tongeren), unne keploan (Meerssen), ənə kaplaon (Montzen), ənə kaploͅn (Rekem), ənə kapluən (Heers), ənə kəploͅən (Neerpelt), ənə kəplòn (Hasselt), əŋə keplōŋ (Lanklaar), ’ənə kə’plwò.in (Tongeren), ongerpastoer = 1e kapelaan  keploan (Weert), kapelanij: kapelani-j (Ospel), kaplonie (As), kaplëlnij (Hoeselt), kaplənēͅj (Meijel), n kaplenie (Valkenburg), van de kapelaan  de kapelaniej (Klimmen), knecht: kneikt (Meijel), onderpastoor: onderpastoer (Kaulille), onderpastoeër (Sint-Huibrechts-Lille), onderpastoor (Ulbeek), onderpestoer (Jeuk), ondərpastur (Sint-Truiden, ... ), ongerpastoer (Vucht), oͅndərpəstōr (Lozen) De predikant, prediker, degene die de preek houdt. [N 96B (1989)] || Een kapelaan [ôngerpastoeër]. [N 96D (1989)] || Een onderpastoor. [ZND B1 (1940sq)] || Hoe noemt men de priester (of de priesters) die de pastoor helpen de parochie bedienen (Fr. vicaire)? [ZND 36 (1941)] III-3-3
kapelletje bidkapelletje: bei-jkapelke (Eisden), bèèj-kapelke (Eisden), heilig huisje: heilig huuske (Reuver, ... ), hellig huske (Blitterswijck), hellig huuske (Venray, ... ), heiligenhuisje: heiligehuijske (Maastricht), heiligenhuske (Tienray), heiligenhuuske (Geulle, ... ), hellige huuske (Oirlo), helligehuuske (Gulpen), helligenhuuske (Venray), hilligehuuske (Ubachsberg), hilligehŭŭske (Nieuwenhagen), hèllige huuske (Valkenburg), hèlligehuiske (Maastricht), n heiligehuîske (Maastricht), heiligenkapelletje: hèligekapelleke (Sint-Martens-Voeren), kapel: de kapel (Montzen), een kəpel (Hoensbroek), kapel (Bree, ... ), kepel (Geistingen, ... ), kepél (Klimmen, ... ), këpel (Hoeselt), kəpel (Ulestraten), kəpeͅl (Stokkem), n kapel (Eigenbilzen, ... ), n kəpèl (Schinnen), kapelletje: e kapelke (Klimmen, ... ), e kepelke (Maastricht, ... ), e kəpelke (Boorsem), ee kapelke (Hoensbroek, ... ), kaapèlkə (Maastricht), kapelke (America, ... ), kapelleke (Achel, ... ), kapelsje (Chèvremont), kapeͅləkə (Tessenderlo), kappeleke (Hoepertingen, ... ), kapèlke (Maastricht, ... ), kapèlləkə (Membruggen), kepelke (Baarlo, ... ), kepelleke (As, ... ), kepleke (Holtum), kepèlke (Heugem), kepélke (Klimmen, ... ), kēpelleke (Zonhoven), kĕpe-lke (Urmond), kĕpèllĕke (Hoeselt), kĕpêllĕkĕ (Diepenbeek), kupelke (Vlodrop), kuppelke (Roggel), kápélkə (Amstenrade), kè-pelke (Maastricht), kèpelke (Opoeteren, ... ), këpelëkë (Hoeselt), kəpeͅlkə (Holtum), kəpèlkə (Sweikhuizen), kəpèlləke (Eigenbilzen), kəpɛləkə (Meijel), ə kəpelləkə (Tongeren), heilig huuske = benaming voor de tijdelijke kapelletjes die bij de processie werden opgetrokken  kapelleke (Gennep), klemtoon op el  kapelke (Mechelen-aan-de-Maas), kruiskapelletje: kruuskuppelke (Ospel), veldkapel: veldjkapel (Thorn), veldkapel (Peer, ... ), ən veldkəpel (Tongeren), veldkapelletje: veldkapelke (Eys), veldkapelsje (Kerkrade), veldkepelke (Beek), veltkapelleke (Sint-Truiden), veltkepelke (Opglabbeek), vèltkapelleke (Sint-Truiden) Een bedehuisje langs de weg of in het veld, gebouwd uit devotie voor een heilige of uit dankbaarheid voor verkregen gunsten [kapel, kapelleke, kapelke, kapelsje, heiligenhuisje, keske(=kastje)?]. [N 96A (1989)] || Een kruisbeeld in het veld, langs de openbare weg opgericht [veldkruis, devotiekruis?]. [N 96A (1989)] III-3-3
kapelletje add. sint-lambertuskapelletje: sint lambertus kepelke (Maastricht), sint-rochuskapelletje: sint rochus kepelke (Maastricht) Een bedehuisje langs de weg of in het veld, gebouwd uit devotie voor een heilige of uit dankbaarheid voor verkregen gunsten [kapel, kapelleke, kapelke, kapelsje, heiligenhuisje, keske(=kastje)?]. [N 96A (1989)] III-3-3
kapgat trapgat: trap˲gāt (Weert) Het gat waardoor men op de kapzolder komt. [N O, 55d] II-3
kapguts kapgouge: kap˲guts (Dilsen), kapguts: kap˲gøts (Maastricht) Stevige gutsbeitel, die speciaal geschikt is om groeven of putten in het hout te kappen, bijvoorbeeld om zodoende de plaats te markeren waar een gat geboord moet worden. Zie ook afb. 70. [N 53, 39d; N G, 26a, add.] II-12
kaphamer bikhamer: bekhamǝr (Meijel), destel: destǝl (Meeuwen), hamel voor stenen te kappen: hǭmǝl vør stēn tǝ kapǝ (Hoeselt), hamer: hāmǝr (Venlo), hǭmǝr (Gelieren Bret), kapbeitel: kap˱bęjtǝl (Schinveld), kaphamel: kap(h)ǭmǝl (Bilzen), kaphā ̝mǝl (Alken), kaphāmǝl (Herten, ... ), kaphǭmǝl (Bevingen), kap˱ǭmǝl (Sint-Truiden), kaphamer: kaphamǝr (Kerkrade), kaphāmǝr (Beek, ... ), kaphǭmǝr (Genk, ... ), kaphǭǝmǝr (Eijsden), kap˱āmǝr (Boorsem, ... ), kap˱ǭmǝr (Sint-Truiden), klophamer: klǫphāmǝr (Jabeek), metselhamer: mɛtsǝlhāmǝr (Brunssum, ... ), murerhamer: mȳrǝrhamǝr (Kerkrade), murershamer: myrǝšhamǝr (Vaals), muurhamer: m ̇ūrhamǝr (Bleijerheide, ... ), mūrhāmǝr (Heerlen, ... ), pikhamer: pekhǭǝmǝr (Gronsveld), platte hamer: platǝ hāmǝr (Opglabbeek), poetshamel: putshāmǝl (Tegelen), scheerhamel: sxi(j)ǝrhāmǝl (Zepperen), šērhǭmǝl (Beverst), šęrhǭmǝl (Mal), šīǝrhoamǝl (Diepenbeek), scheerhamer: scheerhamer (Wellen), šērhāmǝr (Montfort), scherphamer: šɛr(ǝ)phǭmǝl (Beverst), snijhamer: šnihamǝr (Kerkrade), steenbik: stęjnbek (Leuken), steenhamer: stīǝnhāmǝr (Kleine-Brogel), štēhāmǝr (Eys), steenkapper: štęjnkapǝr (Klimmen), verkeerhamel: fakīrhǭmǝl (Paal), vǝrkīrhāmǝl (Zonhoven), verkeerhamer: vǝrkijǝrhǭmǝr (Tessenderlo), vǝrkīrhāmǝr (Koersel) Metselaarsgereedschap dat wordt gebruikt voor het behakken van metselstenen. De kop van de bikhamer heeft aan één uiteinde een horizontale, spits toelopende staart, terwijl het andere uiteinde van een verticale, spits toelopende staart is voorzien. Er bestaan ook uitvoeringen waarvan de kop aan één kant is uitgevoerd met een dik vierkant uiteinde, terwijl de andere kant een horizontaal spits toelopende staart heeft. Zie ook afb. 8. Het woord 'verkeerhamer' werd volgens Van Houcke (pag. 132) in Turnhout en omgeving gebruikt. [N 30, 15a; monogr.] II-9