e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
leerpijler leerpijler: leerpijler (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Winterslag, Waterschei]) De ondergrondse vakscholieren leerden het vak van ondergronds mijnwerker in een leermijn, een imitatiemijn, waarin zich ook een leerpijler, een imitatiepijler bevond. Zo''n leermijn werd in de meeste gevallen in een steenberg aangebracht. [N 95, 24] II-5
leerrede homilie (<gr.): de hómmilie (Tongeren), homelie (Eigenbilzen), homielee (Montfort), homilie (Bree, ... ), hommellie (Bocholt), omilie (Stokkem), ommelie (Sint-Truiden), leerrede: lieerreede (Thorn), lierreije (Maastricht), predik: də prɛ̄dəch (Montzen), preeëdich (Hoensbroek), preëdich (Ubachsberg), prèdich (Bocholtz), prèèdeg (Epen), prèèdig (Terlinden), prëdig (Eys), preek: de praek (Valkenburg), praek (Baarlo, ... ), preek (Achel, ... ), preik (Kessel), preëk (Waubach), prēīk (Loksbergen), prèk (Heers), prèèk (Eigenbilzen, ... ), prèìk (Diepenbeek), préék (Heugem), prɛ̄k (Opglabbeek), sermoen (<fr.): sermoen (Opoeteren, ... ), tekstverklarende preek: tekstverkloarende preek (Peer), tekstverklaring: teksverklaoring (Venlo), tekstverklaring van de preek: teksverklaoring van de praek (Baarlo), uitleg: oetlèk (Guttecoven) Een leerrede, een tekstverklarende preek, homilie. [N 96B (1989)] III-3-3
leerschaar lederschaar: lederschaar (Lommel), lederscheer: lęjǝrsxęǝr (Tessenderlo), leerscheer: lęjršęjr (Diepenbeek), lęršiǝr (Meijel), lęǝršięr (Geulle), lę̄rsxiǝr (Maasbree, ... ), lę̄rsxę̄r (Milsbeek, ... ), lę̄ršeǝr (Geleen), lę̄ršiǝr (Bleijerheide, ... ), lę̄ršęjr (Bilzen), lę̄ršę̄r (Roggel, ... ), lę̄ršīr (As, ... ), scheer: šiǝr (Epen, ... ), šę̄r (Diepenbeek, ... ), šīr (As, ... ), zoolleerscheer: zǭllę̄rsxę̄r (Milsbeek) Een grote, zware schaar om het leer te knippen. De informant van L 163a beschrijft die als een soort getande snoeischaar. [N 60, 41, N 60, 240a] II-10
leerschalmmes leerschaaf: leerschaaf (Heythuysen), lejǝršāf (Heerlen), lę̄rsxāf (Weert), lę̄ršø̄f (Montfort), lę̄ršāf (Helden, ... ), schaaf: sxǭf (Tessenderlo), šāf (Panningen), šōf (Sint-Truiden), schaafmachine: šāfmǝšīn (Ransdaal), schalmmes: šalmmɛts (Neeritter), šalǝmmɛts (Klimmen), schift: sxeft (Venlo), spaltmes: špaltmɛts (Gulpen, ... ), splijtmes: splītmɛts (Maastricht), splitmachine: špletmašiŋ (Schaesberg) Mes waarmee men het leer schalmt. Het bestaat uit een houten handgreep met een verstelbaar mes dat het leer op de gewenste dikte schaaft. Zie afb. 72. [N 36, 35] II-10
leertang dobbeltang: dǫbǝltaŋ (Helden, ... ), dubbeltang: dubbeltang (Venlo), leertang: leertang (Maastricht), lę̄rtaŋ (Schaesberg, ... ), leertrektang: leertrektang (Heythuysen), rektang: ręktaŋ (Tessenderlo), rɛktaŋ (Klimmen), smiktang: šmektaŋ (Ransdaal), spantang: spantaŋ (Weert), zwiktang: žwektaŋ (Montfort) Tang met getande uiteinden waarin men een stuk leer kan vasthouden tijdens verschillende bewerkingen. [N 36, 37] II-10
leertje van de jager leertje: lēǝrkǝ (Stramproy) Leren lus aan de jager waarmee de weefspoel wordt opgevangen en ingeschoten. [N 39, 48c] II-7
leervlucht africhten (ww.): aafrichte (Echt/Gebroek, ... ), africhtingsvlucht: aafrichtingsvluch (Beesel), aafrichtingsvlug (Geleen), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook aantekening van de invuller, op de laatste pagina!  aa.frichtingsvlucht (Grathem, ... ), gezamenlijk africhten (ww.): gezamelijk afreechte (Sevenum), lappen (ww.): lappe (Houthalen), leertap: leertap (Mielen-boven-Aalst), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  ’ne leïrtap (Bilzen), leervlucht: leervlech (Vlijtingen), leervleuch (Rijkhoven), leervluch (Mielen-boven-Aalst), leervlucht (Tongeren), leirvlucht (Jesseren), lieervlucht (Weert), lienvluchten (Koersel), liervluch (Jeuk, ... ), liervlucht (As), līērvlucht (As), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  ’n leïrvlèch (Bilzen), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook "klanktabel v.h. Zolders (uitspraak)", aan de achterkant van de laatste pagina!  līērvlucht (Zolder), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook bijlagevellen met (eventuele) aanvullingen en diverse toelichtingen.  lieërvlucht (Wanssum), Algemene opmerking: deze vragenlijst is nogal slecht (= weinig antwoorden) ingevuld!  lier vluigt (Gruitrode), Om de duiven af te richten.  lîervlucht (Zolder), Opm. ik denk dat invuller hier "vluig"bedoelt, en niet "vluich"(dus dat de "g"over de "ch"is geschreven?!).  leer vluig (Kortessem), met de troep meegaan (ww.): mèt d’n trop mètgoan (Doenrade), oefenvlucht: oefenvlug (Guttecoven), opleervlucht: op lier vlucht (Venray), opleervlug (Geleen), opleirvluchten (Jesseren), ôên liervlôêcht (Eisden), (v.).  o.pl‧iərvlø.x (Eys), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook "klanktabel v.h. Zolders (uitspraak)", aan de achterkant van de laatste pagina!  óplīērvlucht (Zolder), opleren (ww.): opliere (Houthalen), oplīərə en də vərēnəgeŋ (Meijel), particuliere vlucht: partekleer vlug (Sint-Pieter), proefvlucht: proofvlug (Vlodrop), voortoer: d’r vuertoer (Klimmen), un vuertoer (Doenrade), (m.).  vy.ərtu.ər (Eys), voorvlucht: veu.rvlucht (Zolder), vuurvluchte (Eys) (Duivent.) Hokken met kortere vliegafstand, vanaf de lossingsplaats tot aan het lokaal van de vereniging. || (Duivent.) Oefenvlucht voor duiven. || een duif op een kortere afstand laten vliegen dan voorheen? [N 93 (1983)] || Hoe zegt men / hoe noemt men in Uw dialect: een georganiseerde vlucht om jonge duiven te leren [N 93 (1983)] III-3-2
leervlucht add. op port (fr.) zetten: Sub port, (2): Als ge duiven op port zet moet ge 10 F betalen per duif.  duiven op port [poͅrt} zetten (Niel-bij-St.-Truiden) Jonge duiven laten meevliegen om ze te leren. III-3-2
leerwals lederwals: lęjǝrwāls (Tessenderlo), leerwals: lę̄rwals (Bleijerheide, ... ), lę̄rwāls (Meijel, ... ), pletwals: pletwals (Lommel), pres: prɛs (Bilzen), rollenwals: rollenwals (Lommel), wals: wals (Diepenbeek, ... ) De wals waarmee men het leer voor de reparatie bewerkt. Kn√∂fel I zegt op pag. 288: "Zoolledermachines dienen om het kloppen te vervangen en werken, zooals de naam aanduidt, met zware walsen of rollen. Men is het in vakkringen nog niet geheel eens, wat beter is, walsen of kloppen, maar uit het feit, dat de walsmachines meer en meer ook bij de klein-industrie in gebruik komen, mag wel afgeleid worden, dat men, zoo er bezwaar mocht bestaan, daar met gerustheid overheen stapt. Wie een walsmachine in zijn bezit heeft, is er zeer tevreden mede, omdat het hem een moeilijk werk uit de hand neemt. Trouwens, zij zijn in de grootindustrie algemeen in gebruik. Het leer wordt onder de wals vaster en ook mooier op t oog. [N 60, 241b] II-10
leesband leesband: leesband (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Maurits]  [Domaniale]  [Julia]), lēsbant (Klimmen [Emma]), lēǝsbant (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ...  [Laura, Julia]  [Domaniale]  [Domaniale]), lēǝsbaŋk (Heerlen  [(Emma)]   [Emma, Maurits]), lęǝsbant (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Emma]), lę̄sbanjtj (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Maurits]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]  [Maurits]  [Maurits]  [Maurits]), lę̄sbant (Klimmen  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), l˙ę̄ǝs˱ba.nt (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]) Transportband waarop de schachtkool van de schacht naar de wasserij wordt vervoerd. Langs deze band staan de leesjongens die de stenen en andere ongerechtigheden uit de kolen rapen. [N 95, 832; monogr.; N 95, 14] II-5