e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
mestplakken verspreiden flateren spreiden: flātǝrǝ špręi̯ǝ (Kerensheide), flaters spreiden: flātǝrs spręi̯ǝ (Ell, ... ), flātǝrs špręi̯ǝ (Horn, ... ), flātǝš špręi̯ǝ (Sittard), flaters uitereengooien: flātǝrs˱ ūtręi̯ngūǝi̯ǝ (Boekend), flaters uitereenhouwen: flātǝrs˱ utręi̯nhǫu̯ǝ (Herten), flātǝrs˱ ytǝręnhǫu̯ǝ (Oirlo), flaters uitereenslaan: flātǝrs˱ utręi̯nšlǭn (Egchel), flātǝrs˱ utrīǝ.nslǭn (Horst), flātǝrs˱ ytǝręnslǭn (Siebengewald), flaters uitereensmijten: flātǝrs˱ utręi̯nšmitǝ (Nunhem), flātǝrs˱ ytǝręnsmitǝ (Merselo, ... ), flaters uitereenstrijken: flātǝrs˱ūtręi̯nštrīkǝ (Swalmen), flaters uitspreiden: flātǝrs˱ ūtšpręi̯ǝ (Roermond), flatsen spreiden: flatsǝ špręi̯ǝ (Baexem, ... ), flatten kloppen: flatǝ klǫpǝ (Mechelen, ... ), flatten slaan: flatǝ šlōn (Ulestraten), flatten spreiden: fla.tǝ spr˙ęǝ (s-Gravenvoeren), fla.tǝ šprēi̯ǝ (Gemmenich, ... ), fla.tǝ špr˙ęǝ (Sint-Martens-Voeren, ... ), flatǝ spręi̯ǝ (Borgharen, ... ), flatǝ šprei̯i̯ǝ (Brunssum, ... ), flatǝ šprēi̯ǝ (Heerlen, ... ), flatǝ špręi̯ǝ (Bleijerheide, ... ), flatǝ šprɛi̯ǝ (Eckelrade, ... ), flatteren spreiden: flatǝrǝ spręi̯ǝ (Geulle, ... ), flatǝrǝ sprɛi̯ǝ (Oost-Maarland), flatǝrǝ špręi̯ǝ (Einighausen, ... ), flatǝrǝ šprɛi̯ǝ (Gronsveld), koeflatsen uitereendoen: kuflatsǝ utręi̯ndōn (Tungelroy), koestront breiden: koi̯stront˱ brēi̯ǝ (Donk), kui̯strǫnt˱ brãǝn (Tessenderlo), kustrontj˱ bręi̯ǝ (Thorn), kustrǫ.nt˱ brei̯ǝ (Mal), kǫu̯strǫnt˱ brēi̯ǝ (Genk), koestront breken: kustront˱ brē̜kǝ (Leuken, ... ), kustront˱ brē̜ǝkǝ (Middelaar), kāstrǫnt˱ brēkǝ (Sint-Truiden), koestront spreiden: kustront spręi̯ǝ (Leuken, ... ), kustrontj spręi̯ǝ (Thorn), kustrǫnt sprei̯ǝ (Mal), kuštront špręi̯ǝ (Tegelen), kõ ̞stront spręi̯ǝ (Boorsem, ... ), kōstront spręi̯ǝ (Stein), koestront strooien: kǫu̯strǫnt strōi̯ǝ (Genk), koestront strouwen: kustrõnt strǫu̯ǝ (Gennep, ... ), koestront uitereengooien: kustrontjt utręi̯nguoi̯ǝ (Neeritter), koestront uitereenhouwen: kǫu̯strontj˱ utręi̯nhǫu̯ǝ (Ospel), koestront uitereenslaan: kustrõnt˱ ytǝręnslǭn (Leunen, ... ), koestront uitereensmijten: kustrõnt˱ ytǝręnsmitǝ (Aijen, ... ), koestronten breken: kui̯strǫntǝ brēkǝ (Linkhout, ... ), koestronten uitereenhouwen: kustrøntj˱ utręi̯nhǫu̯ǝ (Tungelroy), koevlaggen uitereenslaan: kou̯vlaqǝ utǝręi̯nšlǭn (Panningen), mest kloppen: mest klǫpǝ (Oirlo), mestflaters uitereengooien: mēstflāters˱ utǝriǝngoi̯ǝ (Sevenum), mestplatsen uitereenjatsen: mēstplatsǝn utǝręi̯njatsǝ (Helden, ... ), schijtbossen uiteenslaan: šīt˱bøs˱ ut˱ęi̯nšlōn (Neer), schijtbossen uitereensmijten: šit˱bys utręi̯nšmitǝ (Heythuysen), schitten spreiden: sxetǝ spręi̯ǝ (Neerpelt), stroffen breken: strufǝ brē̜kǝ (Halen), stronden spreiden: štrøŋ špręi̯ǝ (Vlodrop), stront breiden: stro.nt˱ bręi̯ǝ (Opglabbeek, ... ), stront˱ brāi̯ǝ (Heppen), stront breken: strontj˱ brē̜kǝ (Ospel), stront˱ bręɛkǝ (Romershoven), stroǝnt˱ briǝkǝ (Zepperen), strǫnt˱ bri ̞ǝkǝ (Vliermaal), strǫnt˱ brē̜kǝ (Beverst, ... ), strǫnt˱ bręǝkǝ (Borgloon, ... ), stront slaan: strõnt slǭn (Gennep, ... ), stront uiteengooien: stront˱ out˱ęi̯ngui̯ǝ (Aldeneik), stront uitereendoen: stro.nt˱ utǝriǝndōn (Kronenberg), stront uitereenslaan: štro.ŋk utǝręi̯nšlǭn (Helden), stronten breiden: strǫ.ntǝ brɛ̄n (Beringen, ... ), stronten breken: strontǝ brē̜kǝ (Sevenum), strǫntǝ brēkǝ (Herk-de-Stad), strǫntǝ brīǝkǝ (Lummen), stronten uitspreiden: strontǝ ūtspręi̯ǝ (Blerick), stronthopen uitereendoen: stro.nthyǝp utǝriǝndōn (Lottum), vlaggen spreiden: flaqǝ špręi̯ǝ (Baarlo) De koemestplakken in de wei met een riek of schop uit elkaar slaan, om te voorkomen dat er zich op die plekken schitbossen vormen. [NM, 8b; N 11A, 40b; div.; monogr.] I-2
mestplank onder de zitstokken beun: bø̜̄n (Baexem, ... ), bodem: bojǝm (Riksingen), bred: brē̜ ̞t (Puth), drekplank: drɛkplaŋk (Geleen), hennenplank: henǝplaŋk (Beringen), hennentafel: hinǝtǭfǝl (Millen), horde: hort (Grubbenvorst, ... ), hōrtǝ (Reuver), keutelenplank: køtǝlǝplaŋk (Lottum), leger: lęǝgǝr (Eupen), mestbak: mēs(t)bak (Blitterswijck), mē̜ ̞sbak (Beverst), mestbed: męs˱bęt (Neerharen), mestbred: mēsbręt (Vijlen), męsbrē̜ ̞t (Puth), męstbrēt (Grathem), męstbręt (Mechelen), mesthorde: meshōrt (Tegelen), mesthōrt (Hegelsom), mēshōrt (Lottum), męsthōrt (Maasbree), mestplaat: męstplǫǝt (Linkhout), mestplank: mesplaŋk (Arcen, ... ), mesplāŋk (Margraten), mestplank (Vliermaalroot), mestplaŋk (Leut), mestplāŋk (Gennep, ... ), møstplaŋk (Bree, ... ), mēsplaŋk (Broekhuizenvorst), mēstplaŋk (Egchel, ... ), mēstplāŋk (Meerlo, ... ), mē̜ ̞.stplāŋk (Achel), mē̜stplaŋk (Bocholt), mę.stplaŋk (Neeritter), męi̯splāŋk (Groot-Gelmen), męs(t)plaŋk (Echt, ... ), męspla.ŋk (Guttecoven), męsplaŋk (Baarlo, ... ), męsplāŋk (Noorbeek, ... ), męstplaŋk (Beringen, ... ), męstpláŋk (Herk-de-Stad, ... ), męstplāŋk (Kaulille), mɛ ̝splaŋk (Waubach), mẽ̜stplaŋk (Kermt, ... ), mestrek: møstrɛk (Rotem), mø̜stręk (Bree), męstręk (Ophoven), mestvloer: mēst˲vlur (Meijel), mēs˲vlur (Helden), mē̜ ̞st˲vlūr (Neerpelt), męst˲vlur (Neer, ... ), mestzolder: mestzǫldǝr (Milsbeek, ... ), mēszø̜ldǝr (Sevenum), męstzø̜ldǝr (Ell), męstzǫldǝr (Leuken), męszø̜ldǝr (Herten), plaai: plāi̯ (Geistingen), plank: plaŋk (Berg / Terblijt, ... ), plāŋk (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), polderplank: pǫldǝrplaŋk (Brustem), schijtplank: sxē̜ ̞(ǝ)tplaɛk (Lummen), šī.tplaŋk (Helden), schuif: šyf (Maaseik), strontplank: st(ǝ)rǫntplaŋk (Grote-Spouwen), stro.ntplā.ŋk (Heugem), strontplaŋk (Mal, ... ), struntplaŋk (Romershoven), strōntplaŋk (Maasmechelen), strōntplāŋk (Rekem, ... ), strǫntplaŋk (Zolder), stronttafel: strōnttõ̜fǝl (Tongeren), tafel: tofǝl (Oud-Waterschei) De plank onder de zitplaats van de kippen die dient om de mest op te vangen. In L 245, P 51,174, 222, Q 9, 77, 88, 93 en 118 kende men een dergelijke voorziening niet; daar vielen de uitwerpselen gewoon op de vloer. [N 5A, 63b; A 48, 16g] I-6
mestspade, mestmes aaks: ǫks (Val-Meer), ǭks (Zichen-Zussen-Bolder), afsteekschup: ōfstē̜kšø̜p (Grathem), graafschup: grāf`šø̜p (Cadier), korthak: kǫrthak (Oirlo), laphak: laphak (Leuken), mesthak: mesthak (Oirlo), mestmes: [mest]męs (Wellen), [mest]mɛts (Ulestraten), mestschup: [mest]sxøp (Achel, ... ), [mest]sxø̜p (Blerick, ... ), [mest]sxęp (Kiewit), [mest]šøp (Zichen-Zussen-Bolder), [mest]šø̜p (Bocholt, ... ), [mest]šęp (Gelieren Bret, ... ), mestspade: [mest]spāi̯ (Heythuysen, ... ), [mest]spǭi̯ (Milsbeek, ... ), [mest]špā (Panningen), meststeker: [mest]stēkǝr (Maasmechelen), [mest]štē̜kǝr (Herkenbosch, ... ), meststik: [mest]stek (Beringen, ... ), mestzaag: [mest]˲zāx (Venlo), mestzeeg: [mest]˲zē̜x (Doenrade), oud hakselmes: ǭ.t hęksǝlmęts (Simpelveld), rechte schup: rē̜ ̞xtǝ sxøp (Aijen), rossenhak: rø̜shak (Oirlo), schup: sxøp (Boekt Heikant, ... ), sxø̜p (Kaulille), šøp (Beverst, ... ), šø̜p (Bocholt, ... ), schup voor de mest: sxø ̝p ˲vø̜r dǝ męst (Neerpelt), snijmes: snai̯męǝs (Borgloon), spade: spai (Horst), spā (Sevenum), spāi̯ (Kronenberg, ... ), spōǝ (Halen), spǫi̯ (Sint-Truiden), spǭi̯ (Mook), steekschup: stēksxøp (Meldert), stē̜ksxøp (Aijen, ... ), stē̜kšø̜p (Stevensweert), štē ̞ǝkšøp (Hoensbroek), stik: stek (Lommel), stikker: stekǝr (Helden), stootschup: stō ̝ǝtsxøp (Ysselsteyn), turfspade: tø̜rǝfspāi̯ (Oirlo, ... ), tø̜rǝfspǭi̯ (Ottersum) Het voorwerp waarmee men het in het vorige lemma bedoelde werk verrichtte. Dit gereedschap werd ook wel gebruikt voor het afsteken van ingekuild veevoeder of geperst hooi. Van de onderstaande termen zijn er vele niet specifiek voor de meststeker: zij noemen een bepaald soort gerei dat ook voor ander werk te gebruiken is. Voor de varianten van mest zij verwezen naar het lemma (stal)mest. [N 18, 15 + 21d; N 5A, 50b; N 11A, 12; monogr.] I-1
meststoker hulper: hø̜lǝpǝr (Oostham, ... ), instoker: instø̜̄kǝr (Siebengewald), koeherd: kuhart (Aijen), mestafdoener: męstāf˱dōndǝr (Heythuysen), mestafsteker: mēs˱āfstē̜kǝr (Lottum  [(achter de ploeg)]  ), mestinstoter: [mest] instu ̞ǝtǝr (Merselo), [mest]enstuǝtǝr (Kronenberg), meststokelaar: [mest]štyǝkǝlē̜r (Margraten), [mest]štø̄xǝlǝr (Simpelveld), meststoker: [mest]stø̜i̯.kǝr (Stokkem), [mest]stǭkǝr (Aijen), [mest]štø̄kǝr (Doenrade), stoker: šty ̞ǝkǝr (Cadier), štyǝkǝr (Gronsveld, ... ) De persoon die met een riek of een (gevorkte) stok de mest in pas geploegde voor duwt. Vaak was dat de koewachter of de varkensjongen. Later heeft de voorschaar of de mestinlegger aan de moderne (wentel)ploeg het werk van de "meststoker" overbodig gemaakt. [N 11A, 26; JG 1b add.; monogr.] I-1
mestvaalt aalpoel: aalpoul (Guttecoven), āpoal (Heerlen), āpool (Schinveld), leup: aan ZND 01 is hier toegevoed het materiaal van ZND 31 (1939), 019  löb (Dieteren), mest: mes (Schaesberg, ... ), mēͅ.s (Sint-Martens-Voeren, ... ), mēͅ.st (s-Gravenvoeren), meͅs (Klimmen), mis (Margraten), mès (Heek, ... ), mês (Eys, ... ), mêst (Heerlen), aan ZND 01 is hier toegevoed het materiaal van ZND 31 (1939), 019  mees (Gulpen), meest (Ospel), mes (Amby, ... ), mest (Gulpen, ... ), mis (Vaals), mist (America, ... ), mès (Amstenrade, ... ), meste, miste: meeste (Arcen, ... ), meste (Posterholt), mestə (Oirlo), mēstə (Lottum, ... ), miste (Horst, ... ), misten (Heijen), mèste (Posterholt), aan ZND 01 is hier toegevoed het materiaal van ZND 31 (1939), 019  meeste (Helden/Everlo, ... ), miste (Gennep, ... ), zie WNT sub mest en Gennep Wb.  miste (Gennep, ... ), mestem: me.səm (Membruggen), messöm (Borgharen), mestum (Beek, ... ), mestəm (Margraten, ... ), meͅ.səm (Martenslinde), meͅstem (Lanklaar, ... ), meͅstøm (Dilsen, ... ), meͅstøͅm (Opgrimbie), meͅstəm (Boorsem, ... ), meͅsəm (Grote-Spouwen, ... ), mistem (Doenrade, ... ), mistum (Margraten, ... ), moustem (Limbricht), mèsjtem (Eijsden), mèstem (Amby, ... ), mèstum (Broeksittard, ... ), méstem (Sittard), mɛstəm (Rekem), aan ZND 01 is hier toegevoed het materiaal van ZND 31 (1939), 019  maistem (Itteren), meestem (Bree, ... ), messem (Borgharen), mestem (Amby, ... ), mestom (Roosteren, ... ), mestum (Heer, ... ), missem (Heerlen), mistem (Born, ... ), mèsem (Grote-Spouwen, ... ), mèstem (Berg-en-Terblijt, ... ), mesthof: meestef (Schinveld), mesoͅf (Sint-Huibrechts-Hern), mestef (Epen), mestoͅf (Koninksem), mestuf (Schinnen), mēi.stoͅf (Rutten), mēͅ.stoͅf (Lauw), mēͅə.stoͅf (Ordingen), meͅi.stof (Vechmaal), meͅi.stoͅf (Berlingen, ... ), meͅi.stəf (Gors-Opleeuw), meͅi̯.stoͅf (Kortessem, ... ), meͅsoͅf (Wellen), meͅsthoͅf (Nieuwerkerken), meͅstoͅf (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), meͅstəf (Berg, ... ), mistef (Bingelrade, ... ), mistuf (Oirsbeek), mistəf (Mechelen), mèstef (Valkenburg), mèsthoaf (Dieteren), aan ZND 01 is hier toegevoed het materiaal van ZND 31 (1939), 019  meishoof (Vaals), meistaf (Heers), meistef (Nuth/Aalbeek), meisthauf (Montfort), meistəf (Borgloon), meiəsthoof (Rijkel), mesheof (Montzen), meshoaf (Dieteren), meshoof (Bocholtz), mestef (Amstenrade, ... ), mesthoof (Montfort), mestif (Brunssum), mestuf (Nuth/Aalbeek), mishoowf (Vaals), mistef (Vijlen), misthuf (Oirsbeek), mistuf (Vijlen), mèshoof (Spekholzerheide), mesthoop: me.shō.p (Membruggen), me.sō.p (Rijkhoven), meejshoop (Mechelen), meeshaup (Panningen), meeshoap (Blitterswijck), meeshoeep (Arcen, ... ), meeshooip (Meerlo), meeshoup (Velden), meesthoeep (Sevenum, ... ), meesthoewp (Well), meesthoop (Schinveld), meesthoowp (Wellerlooi), meesthoup (Helden/Everlo, ... ), meshoop (Epen, ... ), meshō.p (Koninksem), mesō.p (Sint-Huibrechts-Hern), mesthaup (Baarlo), mesthoap (Sint-Odiliënberg), mesthoop (Voerendaal), mesthoup (Maasbracht), mesthuəp (Eksel), mē.sō.p (Rutten), mēͅ.shō.p (Lauw), mēͅ.shōͅ.p (s-Gravenvoeren, ... ), mēͅ.sthuəp (Neerpelt), mēͅi̯.shoͅup (Kozen), mēͅə.zūi̯p (Ordingen), meͅ.shō.p (Martenslinde), meͅ.shup (Hasselt), meͅ.sthup (Overpelt, ... ), meͅ.sthuəp (Achel, ... ), meͅi.shō.p (Diepenbeek, ... ), meͅi.shoͅup (Berlingen, ... ), meͅi.sōp (Vliermaal, ... ), meͅi.sōp meͅ.shō.p (Romershoven), meͅi.sōp meͅ.stəf (Romershoven), meͅi.sōp meͅsō.p (Bilzen), meͅi.soͅup (Kerniel, ... ), meͅi.səf (Piringen), meͅi̯.shoup (Alken, ... ), meͅi̯.shoͅup (Ulbeek, ... ), meͅi̯.sthui̯p (Wijer), meͅi̯sthup (Schulen, ... ), meͅshoup (Berg), meͅshō.p (Beverst, ... ), meͅshōp (Gellik, ... ), meͅshoͅu.p (Eisden), meͅshoͅup (Maastricht, ... ), meͅshūi̯p (Aalst-bij-St.-Truiden), meͅshūp (Jeuk, ... ), meͅsō.p (Nerem), meͅsthō.p (Genk), meͅsthoͅu.p (Bocholt, ... ), meͅsthoͅui.p (Bree, ... ), meͅsthoͅup (Niel-bij-As, ... ), meͅsthui̯p (Berbroek, ... ), meͅsthup (Beringen, ... ), meͅsthuəp (Beverlo, ... ), meͅsthūi̯p (Duras, ... ), meͅsthūp (Borlo, ... ), meͅsthūəp (Zelem), meͅstoͅu.p (Elen, ... ), meͅstoͅup (Zutendaal), meͅstup (Kuringen, ... ), meͅstūi̯p (Binderveld, ... ), meͅstūp (Bevingen, ... ), meͅsup (Hasselt), meͅə.shup (Boekhout), mishoap (Gulpen, ... ), mishoop (Eys), mishooup (Swalmen), mishop (Margraten), mishoup (Belfeld, ... ), misthoeëp (Afferden), misthoeəp (Horst, ... ), misthoop (Gennep, ... ), misthooup (Merselo, ... ), misthooëp (Leunen), misthoup (Bingelrade, ... ), misthōp (Lommel), mäshoop (Rimburg), mèishoop (Diepenbeek), mèishoup (Kortessem), mèshaup (Klimmen), mèshoup (Amby, ... ), mèsjthoup (Eijsden), mèstaup (Lutterade), mèsthoup (Beegden, ... ), mêshoup (Guttecoven, ... ), mêsthoup (Echt/Gebroek), møͅsthup (Houthalen, ... ), møͅstup (Helchteren, ... ), aan ZND 01 is hier toegevoed het materiaal van ZND 31 (1939), 019  maishaup (Mettekoven), maishoup (s-Herenelderen), maisthaup (Heers), maisthoeop (Grathem), meeshoeëp (Arcen, ... ), meeshoop (Alken, ... ), meesthoeəp (Neerpelt), meesthoup (Helden/Everlo, ... ), meesthoëp (Lottum), meeəshoop (Ulbeek), meishoop (Hoepertingen), meishoup (Borgloon, ... ), meisthoap (Sint-Martens-Voeren), meisthooep (Kwaadmechelen), meisthoup (Bocholt), meshaop (Mopertingen, ... ), meshaowp (Maastricht, ... ), meshoap (Zichen-Zussen-Bolder), meshoep (Hasselt, ... ), meshoeəp (Bilzen), meshoop (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), meshoup (Beek, ... ), mesthaop (Spaubeek), mesthaup (Leveroy), mesthoap (Elen), mesthoep (Hasselt, ... ), mesthoeəp (Beringen, ... ), mesthoip (Maastricht), mesthoop (Baarlo, ... ), mesthoup (As, ... ), mesthouəp (Opoeteren), mesthuip (Beek (bij Bree), ... ), mestoep (Sint-Truiden), mieshoop (Diepenbeek, ... ), miesthoop (Lommel), mishaop (Venlo), mishaup (Tegelen), mishoop (Ottersum), mishoup (Blerick, ... ), misthoep (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), misthoewp (Venray), misthoeəp (America), misthoop (Bergen, ... ), misthoup (Blerick, ... ), misthoëp (Melderslo), misthoəp (Horst, ... ), musthoep (Houthalen), mèshoop (Waubach), mèshooup (Wijlre), mèshoup (Amby, ... ), mèsthaup (Hushoven, ... ), mèsthoeëp (Lommel), mèsthoup (Haelen, ... ), jonger woord  meͅsthoui.p (Gruitrode), mestkuil: meeskoel (Velden), meestkoel (Nederweert, ... ), meskoel (Schaesberg, ... ), mestkoel (Baarlo, ... ), mēͅ.skul (s-Gravenvoeren, ... ), meͅs(t)koͅi̯l (Heugem), meͅs(t)koͅl (Heugem), meͅskoͅul (Maastricht), meͅskūl (Ophoven), miskoel (Belfeld, ... ), mistkoel (Oirlo), mistkuul (Gennep), mästkoel (Rimburg), mèiskoul (Diepenbeek), mèskoel (Beesel, ... ), mèskoul (Limmel, ... ), mèskóel (Herten (bij Roermond)), mèstkoel (Beegden, ... ), mêskoel (Susteren, ... ), aan ZND 01 is hier toegevoed het materiaal van ZND 31 (1939), 019  meeskoel (Gulpen), meestkoel (Ospel, ... ), meiskoel (Maaseik), meiskoul (Heers), meskoaəl (Jeuk), meskoel (Bocholtz, ... ), meskol (Amby), mestkoel (Beegden, ... ), mestkuul (Ottersum), mistkoel (Bergen, ... ), mistkuul (Siebengewald), mèskoel (Maasbree), mestlok: mesloaek (Simpelveld), mestmijt: mest miet (Heythuysen), mestmiet (Maasbracht), meͅstmī.t (Beek (bij Bree), ... ), meͅstmīt (As), mèsmiet (Asenray/Maalbroek, ... ), mèstmiet (Beegden, ... ), aan ZND 01 is hier toegevoed het materiaal van ZND 31 (1939), 019  mesmiet (Beegden, ... ), mestmiet (Haelen, ... ), mismiet (Steyl), mistmiet (Roggel, ... ), mèsmiet (Herten (bij Roermond)), mèstmiet (Haelen, ... ), mestplaats: mēsplats (Lottum), mēstplats (Sevenum), mestpoel: mespool (Heerlen), meͅspōl (Maastricht), mispool (Brunssum), mèspool (Pey, ... ), mèspoul (Einighausen), mèstpool (Obbicht), aan ZND 01 is hier toegevoed het materiaal van ZND 31 (1939), 019  meestpool (Helden/Everlo), meispoel (Heers), mespool (Houthem, ... ), mispool (Heerlen, ... ), mestput: møͅspøͅt (Zonhoven), aan ZND 01 is hier toegevoed het materiaal van ZND 31 (1939), 019  mestpet (Opglabbeek), mestput (Hasselt), mestpöt (Sittard), meststal: meͅstal (Grote-Brogel), mestvaalt: mestvaalt (Venlo), mestvoalt (Griendtsveen), mèstvaalt (Blerick), aan ZND 01 is hier toegevoed het materiaal van ZND 31 (1939), 019  mistvalt (Geysteren), mijt: miet (Maasniel), aan ZND 01 is hier toegevoed het materiaal van ZND 31 (1939), 019  miet (Steyl), slijkmest: aan ZND 01 is hier toegevoed het materiaal van ZND 31 (1939), 019  sloekmees (Zichen-Zussen-Bolder), vaalt: vaalt (Maasniel, ... ), vaolt (Maastricht), zeikpoel: zeikpool (Swalmen) [DC 10 (1941)] [Goossens 1b (1960)] [Goossens 1c (1955b)] [N 05A (1964)] [N 11 (1961)] [N 11A (zj)] [N 11A (zj)] [N P (1966)] [SGV (1914)] [SGV (1914)] [ZND 01 (1922)] [ZND B1 (1940sq)]hoop droge mest,die bij of op de gierput wordt opgestapeld [DC 18 (1950)] || mesthoop bij de boerderij [DC 09 (1940)] I-7
mestvarken broeiling: brȳ.leŋ (Diets-Heur), brø̄leŋ (Mechelen), brē.leŋ (Veldwezelt), kweekvarken: kweekvarken (Reppel), kwīǝkfɛ.rǝkǝn (Sint Huibrechts Lille), mastvarken: ma.sfɛ.rkǝ (Hoeselt), ma.stfɛ̄.rǝkǝ (Zutendaal), masfɛ.rkǝ (Grote-Spouwen, ... ), masfɛ.rǝkǝ (Boorsem, ... ), masfɛrkǝ (Lanklaar), masfɛ̄.rkǝ (Mopertingen, ... ), masfɛ̄.rǝkǝ (Lanaken, ... ), mastfɛ.rkǝ (Neerglabbeek, ... ), mastfɛ.rkǝn (Elen), mastfɛ.rǝkǝ (Dilsen, ... ), mastfɛ̄.rǝkǝ (Genk), masvɛrkǝ (Valkenburg), masvɛrǝkǝ (Klimmen), mãa.sfa.rkǝ (Martenslinde), møstverǝkǝ (Zonhoven), mā.sfę.rǝkǝ (s-Gravenvoeren, ... ), mā.stfę.rǝkǝ (s-Gravenvoeren, ... ), mestvarken: mestvarken (Reppel), møstfɛ.rǝkǝn (Helchteren), mø̜.stfɛ.rǝkǝ (Zonhoven), mēsfęrkǝ (Sevenum), mē̜.stfɛ.rǝkǝn (Neerpelt), mē̜sfęrkǝ (Sevenum), mę.stfɛ.rǝkǝn (Hamont), mę.stfɛrǝkǝn (Overpelt), mę.stfɛ̄.rǝkǝn (Achel), męsfɛ.rkǝ (Gruitrode), męstfē̜.rǝkǝ (Eksel), męstfɛ.rkǝ (As, ... ), męstfɛ.rǝkǝ (Beringen), męstfɛ.rǝkǝn (Grote-Brogel, ... ), męstfɛrǝkǝ (Berverlo), męstfɛrǝʔǝ (Kwaadmechelen), męstfɛrǝʔǝn (Lommel), męstfɛ̄rǝkǝ (Brustem), mɛsvɛrǝkǝ (Klimmen), slachtvarken: slaxfɛ.rkǝ (Tongerlo), slaxtfɛ.rǝkǝ (Houthalen), spekvarken: spɛkfɛ.rkǝ (Opglabbeek), vetkurre: vɛtkørǝn (Voort), vetvarken: ve ̞tfɛ.rǝkǝ (Rutten), vetvɛ̄.rkǝ (Millen), vę.tfɛ.rǝkǝn (Sint Huibrechts Lille), vętfa.rkǝ (Rijkhoven), vętfa.rǝkǝ (Koninksem), vętfę.rǝkǝ (Tongeren), vętfɛ.rkǝ (Berg, ... ), vętfɛ.rǝkǝ (Alken, ... ), vętfɛrǝkǝ (Binderveld, ... ), vętfɛrǝʔǝn (Oostham), vętfɛ̄.rkǝ (Gellik, ... ), vętfɛ̄.rǝkǝ (Kanne, ... ), vętfɛ̄.rǝkǝn (Kaulille), vętvɛrǝʔǝ (Kerkhoven, ... ), vętvɛ̄.rkǝ (Mopertingen, ... ) Een varken dat gehouden worden om vet te mesten. [JG 1a, 1b, 2c; L 37, 49e; N C, add.; N 19, Q 111 add.; N 19, Q 204a add.; monogr.] I-12
mesvijl hoekenvijl: høk˲vęjl (Eigenbilzen), mesvijl: mɛs˲vājl (Bilzen), mɛs˲vīl (Heijen, ... ), mɛts˲v ̇īl (Herten), mɛts˲vil (Simpelveld), mɛts˲vīl (Neeritter, ... ), mesvijltje: mɛts˲vilkǝ (Neeritter), platte vijl: platǝ vęjl (Bevingen), platǝ vīl (Klimmen  [(met snijkant)]  ), vlakvijl: vlak˲vil (Spekholzerheide) Vijl die wordt gebruikt voor het vijlen van zeer scherpe hoeken. Het blad van deze vijl lijkt op het blad van een mes en loopt naar de punt toe spits uit. Zie ook afb. 105. [N 33, 95] II-11
met afgebarsten korst, gezegd van brood afgebakken: āfgǝbakǝ (Amstenrade, ... ), āfgǝbakǝn (Stein), āfxǝbakǝ (Rekem), ǭfgǝbakǝ (Brunssum, ... ), afgebakken brood: āfgǝbakǝ brūat (Jabeek), āfgǝbakǝ brūǝt (Schinveld), āfgǝbakǝn brǭt (Obbicht), ǭfgǝbakǝ brut (Gronsveld), afgezakt brood: āfgǝzak brōt (Zepperen), blaren: (de korst) blǭrt (Koersel), brood met een losse korst: bruǝt męt ǝn losǝ kors (Tegelen), een kapje hebben: (het brood) hēt ǝ kɛpkǝ (Helden), een rand hebben: (het brood) høt nǝ raŋk (Stokrooie), gebarsten: gǝbarstǝ (Melick), gekloven brood: gǝklōvǝ bruwǝt (Kwaadmechelen), gereten: gǝrējtǝ (Wittem), gǝrētǝ (Maastricht, ... ), gereten brood: gǝriǝtǝ brut (Eijsden), gǝrē̜tǝ bruǝt (Gulpen), gescheurd: gǝšø̄.rt (Melick), gescheurd brood: gǝšø̜̄rt brut (Eijsden), gesprongen: gǝšproŋǝ (Panningen), gezakt brood: gǝzak brǫat (Beek), harde korst: ārdǝ kost (Sint-Truiden), kop los: kop los (Voerendaal), los: loas (Kerkrade), los (Geleen, ... ), los brood: los bruǝt (Bleijerheide, ... ), los brwot (Rothem), los brūt (Cadier), los brūǝt (Eys), los gebakken: los gǝbakǝ (Tegelen), los gebakken brood: los gǝbakǝ brūt (Kaalheide), los van de kap: los van de kap (Ottersum), los van de korst: lǭs van dǝ kuǝš (Kerkrade), losse korst: losǝ kōrs (Maastricht), lō.sǝ kō.rs (Panningen), met blaasjes: męt blø̜skǝs (Noorbeek), niet genoeg gevuld: nigǝnuxǝvølt (Lommel), opengevlogen: ōpǝgǝvlōgǝ (Koersel), opgebakken brood: opgebakken brood (Neerpelt), ǫpgǝbakǝ brūt (Bocholt), opgebarsten brood: opgǝbaštǝ bruǝt (Heerlen), pats: patš (Ulestraten), uit de korst: oǝtǝ korst (Houthalen), āt dǝ kost (Bevingen), ōt dǝ kǫs (Beverst), ǫwt dǝ korst (Genk), ǭwt dǝ kǫs (Bilzen), ǭwǝt dǝ kǫs (Munsterbilzen) De oorspronkelijke vraagstelling in N 29, 70 luidde: "Hoe noemt u brood dat tussen korst en kruin is afgebarsten?" Het feit dat ''kruin kruim'' had moeten zijn, heeft de beantwoording niet noemenswaardig be√Ønvloed. Het lemma valt uiteen in verschilllende grammaticale categorieën.' [N 29, 70; N 29, 69a; monogr.] II-1
met alleen de toppen ontbloot op het koordje: op˱ ǝt kørtjǝ (Meijel), ǫp˱ ǝt kørtjǝ (Hamont), ǫp˱ ǝt kø̜rtjǝ (Gennep, ... ), ǫp˱ ǝt kōrtšǝ (Kaulille), op het touwtje: op het touwtje (Voerendaal), op klein koordje: ǫp klęjn kø̜̄rtjǝ (Thorn), op koordje: ǫp kørtjǝ (Peer), ǫp kø̄rtjǝ (Neeritter, ... ), rond koordje: rǫnt kǫrtjǝ (Leunen), rond op het koordje: rontj˱ op ǝt kø̄rtjǝ (Ell, ... ), twee op het koordje: [twee] ǫp˱ ǝt kø̄rtjǝ (Ell) Gezegd van een molen wanneer deze draait met zeilen die aan de toppen opgerold zijn. Zie ook afb. 44C. [N O, 7g; A 42A, 74; A 42A, add.] II-3
met compost bestrooien (de wei) bemesten: bǝmę.stǝ (Simpelveld), bǝmęstǝ (Rijckholt), (de wei) mesten: mēstǝ (Kronenberg), mę.stǝ (Simpelveld), męstǝ (Doenrade), aardhoop naar de wei brengen: [aardhoop] nǫr dǝ węi̯ bręŋǝ (Siebengewald), bakkuzeren: bǝkyzērǝ (Sint-Truiden), bakkuën: ba`kyǝ(n) (Sint-Truiden), bamdmest/beemdmest varen: [bamdmest, beemdmest] vā.rǝ (Boukoul, ... ), [bamdmest, beemdmest] ˱vārǝ (Heythuysen, ... ), compost brengen: [compost] breŋǝ (Smeermaas), compost naar de wei varen: [compost] nō˱ dǝ węi̯ vārǝ (Urmond), de aard derin brengen: dǝn ǫu̯ǝrt ˲dǝrin bręŋǝn (Lommel), drekken: drɛkǝ (Buchten, ... ), kort mest varen: [kort mest] ˱vā.rǝ (Boukoul, ... ), [kort mest] ˱vārǝ (Aijen, ... ), [kort mest] ˲vǭrǝ (Achel), kort mest wegvaren: [kort mest] węx˲vǭrǝ (Ottersum), korte mest mesten: [korte mest] męstǝ (Maasniel), leppen: løpǝ (Holtum), mijn varen: [mijn] vǭrǝ (Oost-Maarland), weie(n)mest varen: [weie(n)mest] ˲vārǝ (Lottum), weimesten: węi̯męstǝ (Tegelen) Weiland bemesten met compost. Omdat er gras- en onkruidzaden in kunnen zitten, wordt mengmest gewoonlijk niet op akkerland aangewend. [N 11, 22 + 25 add.; N 11A, 38; monogr.] I-1