e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
met de benen zwaaien en bewegen tijdens het werpen (de merrie krijgt) pozen: puzǝ (Smeermaas), pōzǝ (Swalmen  [(barensweeën)]  ), (de merrie) afpersen: ǭfpɛrsǝ (Tegelen), (met de poten) smijten: smitǝ (Venray), (ze heeft) arbeid: ē̜rǝbęi̯t (Weert  [(wordt gezegd als de weeën aan de gang zijn)]  ), ɛrǝbet (Achel, ... ), ɛrǝbęi̯t (Kessel, ... ), ɛrǝbɛ̄i̯t (Maaseik), (ze heeft) krampen: krampǝ (Panningen), krampǝn (Achel), (ze heeft) perenzie: pǝrɛnzi (Nederweert), (ze heeft) trekkingen: trękeŋǝ (Diepenbeek), (ze maakt) arbeid: ęrǝbet (Neeroeteren), ɛ̄rǝbet (Bocholt), (zich) wentelen: wenjtǝlǝ (Haelen, ... ), wenšǝlǝ (Sittard), wēnsǝlǝ (Gingelom), węi̯ntǝlǝ (Opheers), arbeiden: ē̜rǝbęi̯ǝ (Ottersum), dabben: dabǝ (Gingelom), dresen: drēsǝ (Eigenbilzen), fransen: frānsǝ (Kwaadmechelen), houwen: hou̯ǝ (Moresnet), hǫu̯ǝ (Kanne, ... ), hǭu̯ǝ (Maaseik), krauwen: krǫu̯ǝ (Sevenum), kwelten: kwɛltǝ (Roggel), maaien: męi̯ǝ (Neeritter, ... ), mǭi̯ǝ (Heerlen), persen: pɛrsǝ (Baexem, ... ), rammelen: ramǝlǝ (Mechelen), rollen: rǫlǝ (Meijel), schoppen: sxupǝ (Hasselt), slaan: slȳn (Meeuwen), slūǝ.n (Genk), slǭn (Bree, ... ), slǭǝn (Maaseik), šlǭn (Grevenbicht / Papenhoven), spartelen: spartǝlǝ (Hasselt), stampen: sta.mpǝ (Hasselt), stampǝ (Hulsberg), stippen: štipǝ (Haelen), voorwerken: vorwęrǝkǝ (Moresnet), werken: werken (Bergen, ... ), werǝkǝ (Kerkrade, ... ), węrǝkǝ (Bilzen, ... ), wɛrǝkǝ (Bokrijk, ... ), wijden: wei̯ǝ (Meeswijk), zwaaien: zwęi̯ǝ (Maasmechelen), zwiebelen: zwibǝlǝ (Heerlerheide  [(met de benen rondslaan)]  ) [N 8, 53] I-9
met de collecteschaal rondgaan bet de schaal rondgaan: be de schoal rondgoan (Heers), be de schòòl ròntgón (Sint-Truiden), bè de schoal rondgoan (Hoepertingen), bè de school rondgon (Sint-Truiden), collecteren (<fr.): collectere (Geulle, ... ), collecteren (Bocholtz, ... ), collectére (Kunrade), kolekteren (Horn), kollektere (Kelpen, ... ), kollekteren (Nuth/Aalbeek), de centen ophalen: de sent ophole (Maastricht), met de klapschotel rondgaan: met de klapsjeuttel rontgŏan (Hoeselt), met de klater rondgaan: mit de kloaeter rondgooen (Eksel, ... ), met de open schaal rondgaan: met de aoëpe sjaol rondgaoë (Gulpen), mit der oape sjaol rondgaon (Klimmen), met de schaal gaan: met de sjaol gaon (Ell, ... ), mette sjaol gaon (Thorn), mit de sjaol gao (Klimmen), mit de sjaol gaon (Obbicht), mit de sjaol goan (Holtum), mitte sjoal goa (Ubachsberg), met de schaal met de schaal: rondgwén mét de sjoal (Eigenbilzen), met de schaal rondgaan: met de schaal rondgaan (Bree, ... ), met de schaal rondgoan (Peer), met de schaol rondgaon (Weert), met de schaol roondgoon (Maastricht), met de schoal rondgoan (Achel), met de sjaal rondgoen (Bocholt), met de sjaol rondgoan (Schinnen), met de sjaol rondjgaon (Heel, ... ), met de sjaol ronkgaon (Tegelen, ... ), met de sjaol roond gaoe (Terlinden), met de sjoal rondjgoan (Roggel), met de sjoal roondgoon (Meerssen), met de sjoal roondjgoan (Tungelroy), met de sjoul rondgoon (Boorsem), met de skaol rondgoawn (Jeuk), mette schoal rontgoan (Weert), mette sjaol rondjgaon (Thorn), mette sjaol ronkgaon (Baarlo), metə sjōͅl rontgōͅ (Meijel), mit de schaal rondgaon (Hechtel, ... ), mit de schaol rondgaon (Merselo, ... ), mit de schaol rondjgaon (Neerbeek), mit de schaol roondgaon (Oirlo), mit de sjaal roondjgaon (Posterholt), mit de sjaol rondgoan (Koningsbosch), mit de sjaol rondjgaon (Beesel, ... ), mit de sjaol rondjgoan (Lutterade), mit de sjaol ròndjgaon (Geleen), mit de sjoal rondjgaon (Guttecoven), mit de sjoal ronkgoa (Waubach), mit de sjoal rónkgoa (Nieuwenhagen), mit de sjoal róónkgoae (Nieuwenhagen), mit de sjoaël ròndgoa (Hoensbroek), mèt de sjaol rondgaon (Valkenburg), mèt de sjaol rondgwèn (Eigenbilzen), mèt de sjaol roondgoon (Maastricht), mèt de sjoal rondgwen (Eigenbilzen), mèt de sjoal roondgoon (Maastricht, ... ), mèt də sjaol roontgoon (Maastricht), mêt de scha͂ol röngâen (Schimmert), met de schotel rondgaan: met de sjootel rondgoon (Stokkem, ... ), met de sjotəl rondgoon (Boorsem), met de sjwuttel rondgwèn (Eigenbilzen), mèt de sjotel rondgoon (Maastricht), mèt de sjotel róndgoon (Maastricht), met de telder gaan: mit dur telder goewè (Vijlen), met de telder rondgaan: met den telder ronkgaon (Tegelen), met dər tɛ̄ldər rontguə (Montzen), mit de tejjer rondjgaon (Swalmen), mit den telder rondgoan (Koningsbosch), mit den tèjjer rondjgoan (Nieuwstadt, ... ), mit der telder rondgaon (Klimmen), mit der telder roondgoeë (Epen), mit dr telder ronk joa (Kerkrade), met open schaal: mit aope sjaol (Montfort), omhaling doen: umhoaeling doen (Eksel), openschaalcollecte (zn.): n aoëpe sjaol collecte (Gulpen), oeepe sjaolcollecte (Heel), ope sjaolcollecte (Holtum), rondgaan: rond gòn (Hoeselt), rondgaon (Ophoven), rondgoan (Eksel, ... ), ronkgaon (Maasbree), schaal ophalen: sjoal ophoale (Sittard), schaal rondgaan: schaol rondgao (Eys), sjaol ròndjgaon (Geleen) Collecteren met de open schaal, met de schaal rondgaan. [N 96B (1989)] || De schaal, het bord waarmee in dat geval gecollecteerd werd [schaol, sjaal, telder, klaaterschoeëtel?] . [N 96B (1989)] || Een schaalcollecte, een collecte voor een bijzonder doeleind, waarbij met neen open schaal werd rondgegaan [schaolkollekt?]. [N 96B (1989)] III-3-3
met de collecteschaal rondgaan add. open schaal: aope sjaol (Baarlo), schaal: sjaal (Hechtel, ... ) Collecteren met de open schaal, met de schaal rondgaan. [N 96B (1989)] III-3-3
met de draad mee schaven de draad afschaven: dǝn drǭt˱ āfšāvǝ (Dilsen), mee de draad mee schaven: mē dǝn drǭt mē sxǭvǝ (Tessenderlo), met de draad hobeln: met˱ dǝr drǭt hubǝlǝ (Bleijerheide), met de draad mee schaven: met ˲dǝn drǭt męjsxāvǝ (Venlo), męt ˲dǝn drǭt męj šāvǝ (Tegelen), met de draad met schaven: met ˲dǝ drǭt met sxāvǝ (Ottersum), met ˲dǝ drǭt met šāvǝ (Posterholt), met ˲dǝn drǭt met šāvǝ (Herten), męt ˲dǝn drǭt męt šāvǝ (Heel), męt˱ dǝn druǝt męt šǭvǝ (Bilzen), met de draad schaven: met ˲dǝr drǭt šāvǝ (Mechelen), męt ˲dǝ drǭt šāvǝ (Sint Odilienberg), męt ˲dǝn drǭt šāvǝ (Stein), volgens de draad schaven: volgǝs˱ dǝ drǭt sxǭvǝ (Leopoldsburg) In de richting van de houtvezels schaven. [N 53, 114] II-12
met de duiven naar de inkorfplaats gaan de baan op naar het lokaal: de baon op neu het lokaol (Jesseren), duivenlopen: Sub duif. Ook: mèt de doeve loupe.  doeveloupe (Maastricht), inkorven: enkø͂ͅrəvə (Meijel), enkərve (Jeuk), gaan inko[rv}en (Tongeren), goan inkòrreve (Weert), goen inkèrve (As), goën inkorven (Mielen-boven-Aalst), ich gaon inkorvə (Beesel), ich gon einkerve (Kortessem), ien kûrve (Venray), in-korve (Sevenum), inkuirve (Geleen), inkérvə (As), inkörve (Echt/Gebroek), inkûrve (Houthalen), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook "klanktabel v.h. Zolders (uitspraak)", aan de achterkant van de laatste pagina!  i.nkùreve (Zolder), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook bijlagevellen met (eventuele) aanvullingen en diverse toelichtingen.  ienkûrve (Wanssum), inzetten: gaan inzetten (Tongeren), inzetten goan (Rijkhoven), klokken: ’t klokke (Herten (bij Roermond)), korven: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook bijlagevellen met (eventuele) aanvullingen en diverse toelichtingen.  ien goan kurve (Wanssum), Algemene opmerkingen bij deze vragenlijst:  gaon körve (Thorn), meegeven: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  ze mètgaeve (Bilzen), naar het duivenlokaal gaan: n‧oͅ ət˃ d‧uvəlo.k‧āl goͅ.a (Eys), naar het lokaal gaan: nao ’t lokaal gao (Klimmen), ne het lokaal gun (Koersel), naar het lokaal opdragen: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  ze opdraoge noe ’t lokaol (Bilzen), zetten: de doeve zètte (Doenrade), doeve gôôn zètten (Eisden), doeve laote zette (Buchten), doeve zette (Wijlre), doeve zetten (Eys), gaonzitte (Geleen), goan zette (Doenrade), zette (Lutterade, ... ), zètte goan (Doenrade), zèttə (Guttecoven), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook "klanktabel v.h. Zolders (uitspraak)", aan de achterkant van de laatste pagina!  (goeën) douve zètte (Zolder), Sub zitte, (8).  doéve zitte (Gronsveld) Hoe zegt men: met de duiven naar de inkorfplaats gaan om aan wedstrijden deel te nemen? [N 93 (1983)] || Met de van een wedstrijd teruggekeerde duiven in een korfje naar de contrôle lopen. || Postduiven naar het verenigingslokaal brengen om ze te laten inkorven. III-3-2
met de horens stoten, gezegd van de bok bokken: boʔǝn (Lommel), bōkǝ (Ulestraten), bǫkǝ (Nieuwenhagen), boksen: boksǝ (Maasmechelen, ... ), buksǝ (Maasmechelen, ... ), bǫksǝ (Borgloon), botsen: botsǝ (Overpelt, ... ), butsǝ (Eygelshoven, ... ), bǫtsǝ (Borgloon, ... ), bǫtsǝn (Achel), djokken: djukǝ (Opheers), džukǝ (Gelinden, ... ), žōkǝ (Gelieren Bret), djompen: žompǝn (Diepenbeek), knotsen: knutšǝ (Puth), stompen: stomʔǝ (Kwaadmechelen), stumpǝ (Halen), stoten: stoi̯tǝ (Rosmeer), stou̯tǝ (Hoepertingen, ... ), stou̯ǝtǝ (Kinrooi, ... ), stu.tǝ (Maaseik), stutǝ (Bocholt, ... ), stuu̯tǝ (Tungelroy), stuwǝtǝ (Beringen, ... ), stuǝtǝ (Berverlo, ... ), stuǝʔǝ (Kwaadmechelen), styt (Velden), stytj (Ospel), stytǝ (Boekt Heikant, ... ), stȳǝtǝ (Bree, ... ), stø̜t (Leunen, ... ), stīǝtǝ (Opglabbeek), stōtǝ (Hoeselt, ... ), stōu̯tǝ (Wellen, ... ), stōǝtǝ (Baexem, ... ), stū.tǝ (Lanklaar), stūtǝ (Aldeneik, ... ), stūtǝn (Hamont), stūǝtǝ (Eind, ... ), stǫu̯tǝ (Borgloon), stǭtǝ (Geulle, ... ), štau̯tǝ (Susteren), štoǝtǝ (Guttecoven, ... ), štuǝsǝ (Bleijerheide), štuǝtǝ (Eygelshoven, ... ), štu̯otǝ (Rothem), štōtǝ (Boukoul, ... ), štōǝtǝ (Haelen, ... ), štūsǝ (Bocholtz), štūtǝ (Epen, ... ), štūǝtǝ (Baexem, ... ), tokken: tukǝ (Zichen-Zussen-Bolder) [N 19, 75] I-12
met de kar achteruit rijden achterstoten: ātǝrstōtǝ (Tongeren), achteruit rijden: āxtǝrau̯t rɛi̯ǝ (Gelinden, ... ), achteruit stoten: atǝrut stø̄tǝ (Val-Meer), axtǝrut štūǝtǝ (Reijmerstok), axtǝryi̯t styi̯tǝ (Opglabbeek), axtǝrøt stuǝtǝ (Berverlo, ... ), axtǝrē̜t stuǝtǝ (Rummen), axtǝrǫu̯ǝt stǫu̯tǝ (Wellen), axtǝrǭu̯t stutǝ (Gelieren Bret), ātǝrau̯t stø̄tǝ (Ketsingen), ātǝrǭu̯t stø̄tǝ (Hoeselt), ātǝrǭǝt stǫu̯tǝ (Borgloon), achteruit varen: axtǝrut vārǝ (Baarlo, ... ), axtǝryt ˲vǭrǝ (Middelaar), axtǝrø̜u̯i̯t vārǝ (Bree), axtǝrūt ˲vārǝ (Lanklaar), āxtǝrøt ˲vǭu̯ǝrǝ (Lommel), āxtǝrø̜̄i̯t vǭu̯rǝ (Kermt), achteruit zetten: axtǝrut ˲zętǝ (Maasmechelen, ... ), axtǝrut ˲zɛtǝ (Kinrooi, ... ), axtǝryt ˲zętǝ (Wanssum), hup terugzetten: hęp tryk˲zętǝ (Peer), hup zetten: høp ˲zē̜tǝ (Bocholt, ... ), hø̜i̯p ˲zętǝn (Stramproy), hup-terug kruien: hyp tǝrøx krø̜i̯ǝ (Lommel), huppen: høpǝ (Achel, ... ), hępǝ (Peer), kruien: krai̯ǝ (Paal), krø̜̄i̯ǝ (Beringen), krø̜i̯ǝ (Blerick, ... ), op-terug varen: ǫp-tryk ˲vārǝ (Noorbeek), stoten: stūu̯ǝtǝ (Beringen), terug-hu zetten: trøky zętǝ (Buchten), trø̜ky zętǝ (Eind), terug-ju varen: tryk-jȳ vǭrǝ (Borgloon), terug-op gaan: trygǫp gōǝn (Meeswijk), terug-op stoten: trø̜k˱ǫp stutǝ (Rotem), terug-op varen: tryk˱yp vārǝ (Ophoven), trø̜k˱op vārǝ (Urmond), tǝrøk˱ǫp ˲vārǝ (Schimmert), terug-uit varen: trē̜i̯k˱ø̜u̯i̯t ˲vārǝ (Bree), terugduwen: tryǝk˱dȳi̯ǝ (Welten), trøk˱døi̯ǝ (Smeermaas), trøx˱dyi̯ǝ (Eisden), terughuppen: trøxhøpǝ (Hamont), terugstoten: trykstutǝ (Eijsden), trykstōu̯tǝ (Wellen), trykstūtǝ (Oost-Maarland), trykštutǝ (Mechelen), tryxstūtǝ (Houthalen), tryǝkštōǝtǝ (Klimmen), trøkstōtǝ (Hoeselt), trøkstūtǝ (Neerharen), trøkstǭu̯tǝ (Wintershoven), trøkštutǝ (Oirsbeek), trøkštu̯otǝ (Meerssen), trøkštōǝtǝ (Puth), trøkštūǝtǝ (Teuven), trøkštǭtǝ (Guttecoven, ... ), trøxstutn (Diepenbeek), trøxstuǝʔǝ (Kwaadmechelen), trøxstōtǝ (Ketsingen), trø̜kstutǝ (Maaseik), trø̜kstōtǝ (Geulle), trø̜kštu̯atǝ (Neerbeek, ... ), trē̜kstūǝtǝ (Hasselt), trękstūǝtǝ (Zonhoven), tręqstyǝtǝ (Opglabbeek), tręxstau̯tǝ (Bilzen), tręxstūtǝ (Waterloos), tsǝrøkštūsǝ (Bocholtz), tǝrukštutǝ (Heerlen, ... ), terugstuikken: trøxštukǝ (Gronsveld), terugvaren: trø̜k˲vārǝ (Maaseik), terugzetten: tryk˲zetǝ (Boukoul, ... ), tryk˲zętǝ (Eygelshoven, ... ), trøk˲zetǝ (Herkenbosch, ... ), trøk˲zęi̯tǝ (Oirsbeek), trøk˲zętǝ (Geleen, ... ), trøx˲zęi̯tǝ (America, ... ), trø̜k˲zetǝ (Horn, ... ), trø̜k˲zętǝ (Baexem, ... ), tǝryk˲zętǝ (Baarlo, ... ), tǝrøk˲zetǝ (Maasniel), tǝrøk˲zętǝ (Grathem), tǝrøx˲zetǝ (Meijel), tǝrøx˲zęi̯tǝ (Milsbeek, ... ), tǝrø̜k˲zetǝ (Maasbracht), tǝrø̜k˲zętǝ (Leuken, ... ) Voor de voermansroep om het paard achteruit te doen gaan, zie wld I.10 onder het lemma achteruit. [N 17, 95 + 99] I-13
met de kar rijden, iets vervoeren rijden: rii̯ǝ (Lanklaar), rē̜i̯ǝ (Rummen), rē̜n (Zonhoven), rīǝn (Rumpen), varen: fārǝ (Amstenrade), fōrǝ (Piringen), vorǝ (Rosmeer), vārǝ (America, ... ), vārǝn (Herkenbosch, ... ), vērǝ (Zutendaal), vōrǝ (Mheer, ... ), vǭrǝ (Eigenbilzen, ... ), vǭrǝn (Diepenbeek, ... ), vǭu̯ǝrǝ (Beverst, ... ), vǭǝrǝ (Houthalen, ... ), voeren: vyyrǝ (Nieuwerkerken), vȳrǝ (Kwaadmechelen), vȳǝrǝ (Rummen, ... ), vøu̯rǝ (Lummen), vøǝrǝ (Waasmont), vø̄rǝ (Sint-Pieters-Voeren  [(leiden)]  ) Dit lemma vormt een aanvulling van het lemma met paard en kar rijden in wld I.10. Alleen de opgaven voor de plaatsen waarvoor in WLD I.10 geen materiaal voorhanden was, zijn hier opgenomen. De kaart combineert de gegevens van beide lemmata. [N 17, 94; RND 97; monogr.] I-13
met de kruk poten inkrukken: inkrukken (Valkenburg), instampen: ēnstampǝ (Hamont, ... ), koten stompen: kotǝ stǫmpǝ (Beringen), krukken: krø̜kǝ (Hushoven, ... ), pinnen: penǝ (Roermond), stampen: stampǝ (Bocholt), steken: štɛ̄xǝ (Bleijerheide), stompen: stumʔǝn (Kwaadmechelen), stǫmpǝn (Achel), stoten: stytǝ (Neerharen, ... ), stuiken: stūkǝ (Horst) [N 12, 12; monogr.] I-5
met de kuipersvijs dichtdraaien aanschroeven: aanschroeven (Kortessem), bijeendraaien: bijęjndręjǝ (Tegelen), bijeentrekken: bējęjntrękǝ (Blerick, ... ), dichtdraaien: dext˱drɛ̄jǝ (Gennep), draaien: drɛ̄jǝ (Gennep), duigen trekken: dȳgǝ trękǝ (Ell), ineendrijven: enęjndrī.vǝ (Maastricht), ineenslaan: enęjnslōn (Maastricht), toedraaien: tudruǝ (Hasselt), toedrijven: towdrī.vǝ (Panningen  [(met behulp van de vormbanden)]  ) Met behulp van de kuipersvijs de duigen aan de onderzijde van het vat naar binnen buigen. De onderste helft van het vat kan daarna worden voorzien van sluitbanden. [N E, 28c] II-12