e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
met paard en koets rijden, paardrijden bet de koets voeren: bę dǝ kuts ˲vøi̯rǝ (Halmaal), jagen: jā.gǝ (Ellikom), jāgǝ (Hasselt), jǭgǝ (Alken  [(ruiters)]  , ... ), jǭǝgǝ (Piringen), met de bidet jagen: męt˱ dǝ bidi jǭgǝ (Lauw), met de bidet uitgaan: męt ˲dǝ bidi au̯.t˲gu̯on (Nerem), rijden: rai̯.ǝ (Bilzen, ... ), rai̯ǝ (Meldert, ... ), rii̯ǝ (Arcen, ... ), riǝ (Aubel, ... ), rāi̯ǝ (Munsterbilzen, ... ), rāǝ (Beringen), rē̜.n (Helchteren), rē̜.ǝ (Diepenbeek, ... ), rē̜i̯ǝ (Gors-Opleeuw, ... ), rē̜n (Hasselt, ... ), rē̜ǝ (Aalst, ... ), rē̜ǝn (Heppen, ... ), ręi̯.ǝ (Boorsem, ... ), ręi̯ǝ (Genk, ... ), ręi̯ǝ.n (Achel, ... ), rī.i̯ǝ (Grote-Brogel), rī.i̯ǝn (Kaulille), rī.n (Overpelt), rī.ǝ (Beek, ... ), rī.ǝn (Elen, ... ), rīi̯ǝ (Gulpen, ... ), rīǝ (As, ... ), rɛi̯ǝ (Zutendaal), rɛ̄ (Rijkhoven), ruiteren: rø̜i̯tǝrǝn (Achel), te paard uitgaan: tǝ pi̯ęt˱ ǫu̯ǝ.t˲gǫn (Werm), uitgaan: au̯t˲gøn (Berg  [(met het paard)]  ), uitgaan bet de koets: āt˲gōǝn bę dǝ kuts (Duras), ǭǝ.t˲gǫn bę dǝ kuts (Kerniel, ... ), uitrijden: utrīǝ. (Maasmechelen), ø̜̄trē̜ǝ (Donk), ø̜trē̜ǝ (Beringen), ē̜trē̜ǝ (Binderveld), ǭǝ.trē̜ǝ (Sint-Lambrechts-Herk), ǭǝtrē̜ǝ (Voort), uitvaren: ǭ.t˲vǭ.rǝ (Kortessem), varen: vǭ.rǝ (Borgloon, ... ), vǭrǝ (Hoeselt  [(met de koets)]  ), vǭǝrǝ (Donk), voeren: vyi̯rǝ (Melkwezer  [(met de koets)]  ), vyrǝ (Sint-Truiden  [(met de koets)]  ), vȳrǝ (Velm), wandelen: wā.ndǝlǝ (Zepperen) Het paard besturen als het voor de koets gespannen is, of als het als rijdier gebruikt wordt. Deze twee begrippen worden terminologisch niet onderscheiden. [JG 1a, 1b; Wi 29; monogr.] I-10
met planken bekleden verschalen: vǝršālǝ (Kelmis) Bij het bekleden van de schacht achter de verstevigingsbalken planken plaatsen, zodat men voorkwam dat afbrokkelend gesteente naar beneden viel. [monogr.] II-4
met sneeuwballen gooien bekegelen: bekegelen (Eksel), bekogelen: bekoejele (Kerkrade), bet sneeuwballen gooien: bè snouwballe gòje (Zolder), bet sneeuwballen smijten: bè snouwballe smèe.te (Zolder), goezen: goesje (Schinnen), gooien: goeaje (Echt/Gebroek), goeie (Genk), gojje (Sevenum), gooie (Swalmen), gooien (Koersel, ... ), add. van mw. G. Schalenborg op lijst voor Jeuk (P 219).  goeije (Sint-Truiden), kegelen: ke.gələ (Eksel), kloten: klotə (Stein), met sneeuwballen gooien: mit sneͅjbalə smitə (Gennep), mèt sneibêl gojje (Bilzen), met sneeuwballen smijten: met snjiəbeͅl sjmītə (Beesel), mit sjniebel sjmiete (Herten (bij Roermond)), met sneeuwballen werpen: mit schniebel werpe (Gulpen), mit sjneebel werpe (Doenrade), mikken: mikken (Maastricht, ... ), smijten: sjmījtə (Reuver), smijten (Jeuk, ... ), smyte (Jeuk), sneeuw mikken: sjnie mikke (Schaesberg), sneeuwballen: sjnēbalə (Swalmen), sjnieballe (Gronsveld, ... ), sjnieeballe (Ten-Esschen/Weustenrade, ... ), sjnīəbālə (Epen), snejballen (Eys), snieballe (Itteren), snieballen (Ingber), snieeballen (Kesseleik), sneeuwballen bruien: sjnieëballe brujje (s-Gravenvoeren), sniejebaal bruje (Terlinden), sneeuwballen goezen: snieebel goeze (Weert), sneeuwballen gooien: met sneͅbeͅl gōjə (Urmond), mit sjneebel gooje (Kapel-in-t-Zand), mit sneebel gooie (Montfort), mèt snieballe goejje (Kanne), mèt sniebel goeie (Veldwezelt), møͅt snīəbal gujə (Bree), sjneabal goaje (Lutterade), sjneebel gooie (Maasniel), sjneebel gooije (Guttecoven), sjneebel gooje (Nieuwstadt, ... ), sjneibal goeje (Schimmert), sjnieballe goeije (Amby), sjniebel gwoijje (Geulle), sjnīəbeͅl gūəjə (Susteren), snauwbêl gooië (Tongeren), sneebel goaien (Born), sneebel goië (Hoeselt), sneebel gooje (Thorn), sneeuwbal gooien (Leopoldsburg), sneeuwballe gooie (Wellen), sneibêl gojje (Bilzen, ... ), sni-jballe goee (Meerlo), sni-jbel goeeje (Tienray), sniebel goeie (Blerick), sniebel goeje (As), sniebel gooije (Sevenum), sniebel gwaojen (Stein), snieebel goeeje (Ell), snieebel gojje (Maasbree), snieewbel goeeje (Tungelroy), sniefballen gooien (Heusden), sniejbel goeje (Venlo), sniejbel gooje (Maasbree, ... ), snieëbel goe:je (Bocholt), snieëbel goeje (Maaseik), snieëbel goeëje (As, ... ), sniəbal guəjə (Venlo), sniəbeͅl guəjə (Venlo), snībalə gūjə (Maastricht), snībeͅl gūjə (Venlo), snīəbeͅl gūəjə (Kelpen), snuuëwbel goe:je (Kaulille), snuwbal goejen (Achel), snôôwbêl gojje (Gors-Opleeuw), snöwballe gòjje (Meijel), snøͅwbalə gojə (Meijel), sneeuwballen smijten: sjneballe sjmiete (Melick), sjneebel sjmiete (Geleen, ... ), sjneebel sjmiette (Vlodrop), sjniebal sjmiete (Reuver), sjniebel sjmiete (Oirsbeek), snejbɛl smitə (Venray), snàabël smijëte (Vorsen), Sub GOOIEN.  sjneebel sjmiete (Posterholt), Sub SNEEUW.  sjneejbel sjmiete (Posterholt), sneeuwbollen: sjniebolle (Klimmen), sneeuwbollen bruien: sjneͅibøͅl bryiə (Eys), sneeuwbollen gooien: niefbolle gohje (Stal), sneufbolle gooien (Stal), sniefbollen gooien (Heusden), snowböl goiën (Eksel), Sub keingerspeile.  snaabòlle góeje (Sint-Truiden), sneeuwbollen smijten: snējbøͅl smītə (Oirlo), sneeuwbollen werpen: sjnejbøͅb weͅrpə (Waubach), sjneͅboͅl wēͅrpə (Heerlen), sneeuwbolle werpen (Lommel), snjeͅjbøͅl weͅrpə (Nieuwenhagen), werpen: werpe (Eigenbilzen) [Met sneeuwballen gooien]. || met sneeuwballen naar elkaar gooien [ruiken] [N 112 (2006)] || Met sneeuwballen naar elkaar gooien [ruiken]. [N 88 (1982)] || Sneeuwballen gooien. || Sneeuwballen gooien: met sneeuwballen naar elkaar gooien. III-3-2
met sneeuwballen gooien add. deugeniet: [sic: ue]  duegeniet (Kerkhoven) met sneeuwballen naar elkaar gooien [ruiken] [N 112 (2006)] III-3-2
met snelheid over iets heen vliegen afhaspelen: aafhāspele (As), duiken: duke (Geleen), duuke (Geleen), duukkə (Grevenbicht/Papenhoven), een gang gaan: nə gànk gòin (Loksbergen), een snoekduik maken: ennə snōōkduik māākə (Venlo), een vlucht maken: ene vleug make (Lutterade), erover vliegen: t erīēver vlège (As), flitsen: flitse (Blerick), gauw: gauw (Vlodrop), met de franse slag overheen: miite franse sjlaag euverhaer (Herten (bij Roermond)), met de klompen eroverlopen: mit də klompə dreuverlaopə (Montfort), overheen vliegen: der euver haer vleege (Neer), doa hèl uevör hèèr vleegö (Stevensweert), euve héér vleege (Posterholt), euver her vlege (Thorn), euverheen vlege (Schimmert), uuver hin vliege (Meerlo), razen: raoze (Tungelroy), raozə (Maastricht), razentig: roazentig (Noorbeek, ... ), rutschen (du.): roetsen (Boekend), Vgl. roetsbaan.  roetsen (Venlo), scheren: scheren (Eksel), schērre (Venray), schĕŭre (Schimmert), schère (Sevenum, ... ), sjere (Kerkrade), sjêre (Hoeselt), sjëure (Gronsveld), schieten: scheete (Weert), sjeete (Geleen), sjeite (Nieuwstadt), sjīētə (Meijel), schokkelen: sjeigele (Caberg), sjeezen: sjeezə (Leopoldsburg), snierken: snïerkə (Gennep), snijden: snäöie (Venray), snoeken: snoeken (Stein), snoken (Born), snoeksprong: snooksprunk (Montfort), snorren: schnö:re (Amby), sjneuhre (Waubach), sjneure (Mheer, ... ), soezen: sōēzə (Susteren), springen: spréngən (Urmond), stormen: sjturme (Vaals), vetsen: vetse (Maastricht), vliegen: vleege (Maastricht, ... ), vleegə (Epen, ... ), vlege (Venlo), vlegen (Ophoven), vlēgen (Stein), vliegen (Jeuk, ... ), vluugə (Simpelveld), vlêêge (Swalmen), vlîêgen (Tienray), vlot: flot (Heerlerbaan/Kaumer), vlot zijn: vlot ziee (Eys), voor zijn vot houden: vur g`n vot howe (Wijlre), wervelwind: werrevelwind (Maastricht) Deuk: een buiging in een effen opppervlak door een stoot veroorzaakt (buts, bluts, bult, duts, deuk). [N 84 (1981)] || vliegen: Met snelheid over iets heen ~ (snoeken). [N 84 (1981)] III-1-2
met staande kar varen bet de staande kar: bę dǝ støndǝ kār (Romershoven), bę dǝ støndǝ kɛ̄ǝr (Wintershoven  [(met twee of drie karren)]  ), bę dǝ stø̜ndǝ kɛ̄r (Meldert), bę dǝ stōndǝ kē̜r (Duras), bę dǝ stōǝndǝ kɛ̄r (Schulen, ... ), bę dǝ stūǝndǝ kɛ̄r (Lummen), bę dǝ stǫnjdjǝ kɛ̄ǝr (Sint-Lambrechts-Herk), bǝ dǝ stǫndǝ kɛ̄ǝr (Herk-de-Stad), bet de staande kar rijden: bę dǝ stø̜ndǝ kɛ̄r raiǝ (Paal), bet de staande kar varen: bę dǝ stondǝ kē̜ǝr vǭǝ.rǝ (Wellen), bę dǝ stonǝ kē̜ǝr vǭǝ.rǝ (Zepperen), bę dǝ støndǝ kār vǭ.rǝ (Lauw), bę dǝ stø̄ndǝ kɛ̄r vǭǝ.rǝ (Zolder), bę dǝ stø̜ndǝ kɛ̄ǝr vǭ.rǝ (Guigoven), bę dǝ stǫndjǝ kē̜ǝr vǭǝ.rǝ (Wimmertingen), bǝ dǝ stōndǝ kɛ̄r vǭrǝ (Donk), bet de staande kar voeren: bę dǝ stø̜ndǝ kɛ̄r vyi̯ǝrǝ (Loksbergen, ... ), bet de staande wagel: bę dǝ stōndǝ wǭgǝl (Duras), bet de staande wagel varen: bę dǝ stonǝ wǭ.gǝl vǭǝ.rǝ (Zepperen), bet dobbel gespan: bę dobǝl gǝspā.n (Bommershoven), bet staande gevaar: bǝ støndǝ gǝvǭǝ.r (Gutschoven), bet staande kar: bę støndǝ kē̜ǝr (Berlingen), bę stønǝndǝ kē̜r (Bommershoven), bę stǫndǝ kɛ̄r (Godschei, ... ), bę stǫndǝ kɛ̄ǝr (Lummen), bę stǫnjdjǝ kɛ̄r (Hasselt), bǝ stonǝndǝ kɛ̄ǝr (Heers), bǝ støndǝ kē̜ǝr (Gutschoven, ... ), bǝ stø̜ndǝ kɛ̄r (Halen), bǝ stōǝndǝ kē̜ǝr (Aalst, ... ), bǝ stōǝndǝ kɛ̄r (Kerkom), bǝ stǫndǝ kē̜ǝr (Ordingen), bet staande kar varen: bę stondǝ kē̜ǝr vǭ.rǝ (Ulbeek), bę stonjdǝ kē̜ǝr vǭ.rǝ (Alken), bę støndǝ kār vǭǝ.rǝ (Piringen), bę støndǝ kē̜ǝr vǭ.rǝ (Borgloon), bę støndǝ kɛ̄r vǭ.rǝ (Hopmaal, ... ), bę stø̜ndǝ kē̜r vǭ.rǝ (Jesseren), bę stø̜ndǝ kē̜ǝr vǭ.rǝ (Groot-Gelmen), bę stø̜ndǝ kɛ̄r vǭ.rǝ (Gors-Opleeuw, ... ), bę stø̜ndǝ kɛ̄ǝr vǭ.rǝ (Kerniel  [(gewoonlijk drie karren - soms wagel)]  ), bę stōǝndǝ kɛ̄r vǭǝrǝ (Zolder), bę stǫndǝ kēr vǭ.rǝ (Kortessem), bę stǫndǝ kē̜ǝr vǭ.rǝ (Gelinden, ... ), bę stǫndǝ kɛ̄r vǭ.rǝ (Berbroek), bet staande kar voeren: bę stø̜ndǝ kɛ̄r vøi̯rǝ (Linkhout), bę stōǝndǝ kē̜r vȳrǝ (Gingelom, ... ), bę stōǝndǝ kē̜r vøi̯rǝ (Wilderen), bǝ stōǝndǝ kē̜ǝr vyi̯rǝ (Buvingen), bet staande wagel: bę støndǝ wǭ.gǝl (Berlingen), bę stø̜ndǝ wǭ.gǝl (Hoepertingen, ... ), bę stōǝndǝ wǭgǝl (Boekhout), bę stǫndǝ wǭ.gǝl (Rukkelingen-Loon), bǝ stonǝndǝ wǭ.gǝl (Heers), bǝ støndǝ wǭ.gǝl (Gutschoven), bǝ stōǝndǝ wǭ.gǝl (Aalst), bǝ stōǝndǝ wǭgǝl (Borlo, ... ), bǝ stǫndǝ wǭ.gǝl (Ordingen), bet staande wagel varen: bę støndǝ wǭ.gǝl vǭ.rǝ (Hopmaal, ... ), bę støndǝ wǭgǝl vǭǝ.rǝ (Piringen), bę stø̜ndǝ wǭ.gǝl vǭ.rǝ (Gors-Opleeuw  [(gewoonlijk drie karren)]  ), bę stø̜ndǝ wǭ.gǝl vǭǝ.rǝ (Groot-Gelmen, ... ), bę stǫndǝ wǭ.gǝl vǭǝ.rǝ (Gelinden, ... ), bet staande wagel voeren: bę stōǝndǝ wǭgǝl vȳrǝ (Halmaal), bǝ stōndǝ wǭgǝl vȳrǝ (Velm), bǝ stōǝndǝ wǭ.gǝl vyi̯rǝ (Buvingen), bet staande wagen varen: bę stōǝndǝ wōgǝ vȳrǝ (Gingelom), dobbel gespan: dobǝl gǝspā.n (Berg), dǫbǝl gespa.n (Rutten), dǫbǝl gǝspā.n (Alken, ... ), dǫbǝl gǝspān (Bilzen), gaande en staande kar: gǭndǝn ɛn stǭndǝ kar (Neerharen), gestaande kar voeren: gǝstōndǝ kɛ̄r vȳrǝ (Sint-Truiden), met de staande kar: męt ˲dǝ stendǝ kɛ̄.r (Martenslinde  [(twee karren soms drie)]  ), męt ˲dǝ støndǝ kār (Rutten), męt ˲dǝ stǭndǝ kar (Bree, ... ), męt ˲dǝ stǭnjdjǝ kar (Bocholt, ... ), męt ˲dǝ stǭnjdjǝ kɛr (Kinrooi, ... ), męt ˲dǝ stǭnjǝ kar (Beek), mǝt ˲dǝ stǭndǝ kār (Grote-Spouwen), met de staande kar rijden: męt˱ dǝ standǝ kār rē̜ǝn (Tessenderlo), męt˱ dǝ stanǝ kār rē̜ǝn (Oostham), mǝt˱ dǝ stø̜ndǝ kār rē̜ǝn (Kwaadmechelen), met de staande kar varen: met ˲dǝ stǫndǝ kar vǭrǝn (Lommel), męt ˲dǝ stø̄ndǝ kɛ̄r vǭ.rǝ (Helchteren  [(ouder dan met de wisselkar varen)]  ), męt ˲dǝ stø̜ndǝ kɛ̄r vā.rǝ (Beringen), męt ˲dǝ stø̜ndǝ kɛ̄r vā.rǝn (Neerpelt  [(ouder dan wisselkar)]  ), męt ˲dǝ stø̜ndǝ kɛ̄r vǭǝrǝn (Hamont), męt ˲dǝ stūǝndǝ kār vā.rǝn (Peer), męt ˲dǝ stǫndǝ kɛ̄r vǭ.rǝ (Sint Huibrechts Lille), męt ˲dǝ stǫndǝ kɛ̄r vǭǝrǝn (Achel), męt ˲dǝ stǫnjdjǝ kar vā.rǝ (Opitter), męt ˲dǝ stǫnjdjǝ kɛ̄.r vǭ.rǝ (Zonhoven), męt ˲dǝ stǭndǝ kar vā.rǝ (Ellikom, ... ), męt ˲dǝ stǭndǝ kār vǭ.rǝ (Riemst), męt ˲dǝ stǭndǝ kɛ̄r vā.rǝ (Grote-Brogel, ... ), męt ˲dǝ stǭnjdjǝ kar vā.rǝ (Neerglabbeek), męt ˲dǝ stǭnjdjǝ kɛr vā.rǝ (Kessenich), męt ˲dǝ stǭnjǝ kar vā.rǝ (Ophoven), męt˱ dǝ støndǝ kār vǭ.rǝ (Hoeselt, ... ), męt˱ dǝ stø̜ndǝ kār vǭ.rǝ (Berverlo, ... ), męt˱ dǝ stø̜ndǝ kār vǭrǝn (Heppen), støndǝ kār vǭ.rǝ (Diets-Heur), met de staande wagel: męt ˲dǝ støndǝ wǭ.gǝl (Rutten), met de staande wagel varen: męt˱ dǝ støndǝ wǭ.gǝl vǭ.rǝ (Hoeselt), met de wisselkar varen: męt ˲dǝ wesǝlkār vā.rǝn (Peer), męt ˲dǝ wesǝlkɛ̄r vā.rǝ (Wijchmaal), męt ˲dǝ wesǝlkɛ̄r vā.rǝn (Kleine-Brogel, ... ), męt ˲dǝ wesǝlkɛ̄r vǭ.rǝ (Helchteren), męt ˲dǝ wesǝlkɛ̄r vǭ.rǝn (Eksel, ... ), męt ˲dǝ wesǝlkɛ̄ǝr vǭǝrǝ (Hechtel), met dobbel gespan: męt˱ dǫbǝl gǝspā.n (Tongeren  [(drie karren)]  ), met gaande en staande kar: męt ˲gǭndǝn ęn stǭndǝ kār (Lanaken, ... ), met gaande en staande kar varen: męt ˲gōndǝn ɛn stōndǝ kār vǭ.rǝ (Herderen), męt ˲gǭ.njdjǝ ɛn stǭnjdjǝ kar vā.rǝ (Boorsem), męt ˲gǭndǝ ɛn stǭndǝ kar vā.rǝ (Opgrimbie, ... ), męt ˲gǭnjǝ ɛn stǭnjǝ kar vā.rǝ (Dilsen, ... ), męt ˲gǭnjǝn ɛn stǭnjǝ kar vā.rǝn (Elen, ... ), met staande kar: męt støndǝ kār (Berg, ... ), męt støndǝ kɛ̄r (Vliermaalroot), męt stōndǝ kār (Val-Meer  [(twee karren)]  ), męt stǭndǝ kār (Kanne, ... ), met staande kar varen: męt støndǝ kār vǭ.rǝ (Koninksem, ... ), męt stø̜njdjǝ kɛ̄.r vǭ.rǝ (Diepenbeek), męt stęndǝ kār vǭ.rǝ (Waltwilder), męt stōndǝ kar vǭ.rǝ (Munsterbilzen), męt stōndǝ kā.r vǭ.rǝ (Genk), męt stōndǝ kār vǭ.rǝ (Mopertingen), męt stōǝndǝ kā.r vǭ.rǝ (Bilzen), męt stōǝndǝ kār vǭ.rǝ (Hees  [(twee karren)]  ), męt stǭndǝ kā.r vǭ.rǝ (Zutendaal), męt stǭndǝ kār vā.rǝ (As, ... ), męt stǭndǝ kār vǭ.rǝ (Veldwezelt, ... ), męt stǭnjdjǝ kar vārǝ (Reppel), staand gevaar: stønt ˲gǝvǭǝ.r (Heks), staande kar: stuǝndǝ kɛ̄.r (Houthalen), støndǝ kē̜r (Broekom, ... ), stø̜ndǝ kā.r (Beverst), stø̜njdjǝ kɛ̄.r (Hasselt), stōndǝ kɛ̄r (Melveren), stǫndǝ kā.r (Bilzen), stǭndǝ kār (Gellik, ... ), staande kar varen: stǭndǝ kār vǭrǝ (Kerkhoven), staande wagel: støndǝ wǭ.gǝl (Broekom, ... ), stōndǝ wǭgǝl (Melveren), staande wagel voeren: stoǝndǝ wǭgǝl vyi̯rǝ (Montenaken) Met één paard en twee of drie karren rijden. Als men met twee karren rijdt, haalt het paard met de ene kar een lading bij, terwijl de tweede kar ontladen wordt. Als men met drie karren rijdt, is men, terwijl het paard met een eerste kar onderweg is, op de ene plaats een tweede kar aan het laden en op de andere een derde aan het ontladen. [JG 1a, 1b] I-10
met steengruis verharde weg assen: asǝ (Wellen), assenbaan: ašǝboǝn (Nieuwerkerken, ... ), assenbaantje: asǝbānkǝ (Herk-de-Stad), assenweg: asǝwē̜x (Zichen-Zussen-Bolder), asǝwęx (Lummen), asǝwɛx (Lummen), ašǝwēx (Hechtel), ašǝwęi̯x (Grote-Brogel), ašǝwɛx (Paal), āsǝwix (Hasselt, ... ), asweg: aswē̜x (Vroenhoven), ašwɛx (Sint Huibrechts Lille), gravibaan: gravibān (Vreren), grindweg: grentwēx (Maasmechelen), grentwęx (Bilzen, ... ), grindweg (Peer), grēnjtjwēx (Neeroeteren), grēntwēx (Hamont, ... ), gręi̯njtjwēx (Meeswijk, ... ), kiezel: kizǝl (Achel, ... ), kīzǝl (Herk-de-Stad, ... ), kiezelbaan: kizǝlboǝn (Schulen), kiezelpaadje: kizǝlpękǝ (Peer), kiezelstraat: kizǝlstrǭt (Kanne), kiezelweg: kiezelweg (Landen, ... ), kisǝlwē̜x (Meeuwen), kizkǝlwęi̯x (Hoeselt), kizǝlweǝx (Gruitrode), kizǝlwēx (Achel, ... ), kizǝlwē̜x (Gelieren Bret, ... ), kizǝlwęi̯x (Bocholt, ... ), kizǝlwęx (Rosmeer, ... ), kizǝlwɛx (Bilzen, ... ), kizǝwēx (Mheer), kišǝwē̜x (Meeuwen), kē.zǝlwęx (Bilzen, ... ), kēzǝlwēx (Boorsem, ... ), kēzǝlwē̜x (Rekem), kēzǝlwɛx (Beverst, ... ), kīzǝlwē.x (Neeroeteren), kīzǝlwē.ǝx (Diepenbeek), kīzǝlwēx (Boorsem, ... ), kīzǝlwē̜x (Lanaken, ... ), kīzǝlwęx (Beverst, ... ), kīzǝlwɛx (Lummen, ... ), kīǝzǝlwęx (Neerglabbeek), koolassenweg: kōlasǝnwēx (Hechtel), kriezel: krizǝl (Gutschoven, ... ), krī.zǝl (Borgloon), kriezelbaan: krizǝlbau̯i̯n (Mettekoven), krizǝlbowǝn (Heers), krizǝlbān (Landen), kriǝzǝlbaǝn (Gutschoven), kriǝzǝlbãǝn (Gutschoven), kriezelweg: krizǝlweǝx (Wellen), krizǝlwɛx (Wilderen), macadam: macadam (Diepenbeek), makadam (Kessenich, ... ), makǝdam (Beverst), schermoelieweg: sxɛrmujǝwɛx (Loksbergen), steengruisweg: steengruisweg (Kwaadmechelen), steenweg: stęi̯nwēx (Eisden, ... ), stęi̯nwęx (Maaseik), stęi̯nwęǝx (Maaseik), stęi̯nwɛx (Kessenich), stęi̯wēx (Boorsem, ... ), stęi̯wē̜x (Opgrimbie), stɛi̯nwēx (Molenbeersel) In vraag L 24, 28b werd uitdrukkelijk gevraagd naar een naam voor de weg die met steengruis was bedekt. De woordtypen koolassenweg, assenweg e.a. wijzen op een andere bedekking dan steengruis. Macadam is een recentere vorm van een wegdeklaag. [L 24, 28b] I-8
met sterke werking amerikaanse: amerikānsǝ (Maasbracht), buitenlands: buitenlands (Arcen), soepel: sūpǝl (Munsterbilzen), sterke: stɛ̄rǝkǝ (Rekem), straf: straf (Bocholt, ... ), strǫf (Lommel), štraf (Gronsveld, ... ), štrāf (Ulestraten), straffe: straffe (Bevingen, ... ), strafǝ (Ottersum), štrafǝ (Heerlen, ... ), štrǭfǝ (Helden) Kwaliteitsaanduiding, gezegd van goede of buitenlandse bloem. Deze bloem stijft vlugger en neemt meer vocht op. [N 29, 16] II-1
met tegenzin gaarne of node: gêr of nōa (Schinveld), met tegengoesting: met téégəgŏĕsting (Zonhoven), méj teegəgŏĕsting (Hamont), (geen goesting voor spek: ik eet het - -  mèt tégengósting (Uikhoven), met tegenzin: mēt teegenzin (Amby), mit têgezin (Munstergeleen), mèt têngezin (Heer), node: nooa (Lutterade), over hoog en laag: euver hoëg en liëg (Venlo), uuöver hoeach en lieech (Heel), tegen goesting: teeëgë goesting (Lanklaar), tegen heug en meug: teegə heeg ən meech (Kermt), tege heug en meug (Leunen, ... ), tegge heug en meug (Lottum), teggen heug en meug (Meerlo, ... ), tēgeͅn høx eͅn møx (Beringen), tēgən høx en møx (Tessenderlo), tĕĕgen heug en meug (Venray), tigge heug en meug (Merselo), tè-gen heug en meug (Blitterswijck), tège heug en meug (Gennep, ... ), tègen heug en meug (Heijen, ... ), tègge heug e meug (Well), tègən hø̄g ɛn mø̄x (Zonhoven), têgen heug en meug (Herten (bij Roermond)), Alléén in "iets opeten tegen heug en meug  tégən éúg é méúch (Hamont), met lengteteken op de é  tügen hég en még (Bree), ps. deels omgespeld volgens Frings. Opm. de e (van tegen) ligt tussen ´ en Ô.  tegen [hø͂ͅgen en mø͂ͅg (Sevenum), tegen hoog en laag: tege oeg en liech (Maaseik), tege oeg en lieg (Maaseik), tege(n) haag en leeg (As), tegen houg en leig (Bilzen), têge hoog en leeg (Genooi/Ohé, ... ), tegen wil en dank: te wil en dank (Beesel), tege wil en daa (Velden), tege wil en dank (Hunsel, ... ), tege wil en dank gehouwe (Valkenburg), tege wil en dank gesjlage (Valkenburg), tegen wil en daank (Simpelveld), tegen wil en dank (Baarlo, ... ), tegə wil en daŋk (Aalst-bij-St.-Truiden), tēͅŋə wel eͅn daŋk (Rekem), tège wil en da-nk (Wellen), tège wil en dank (Arcen, ... ), tègen wil en dank (Sint-Odiliënberg), tègge wil en dank (Grubbenvorst), tènge wil en dank (Guttecoven), têg en wêl en dank (Blerick), têge wil en dank (Limmel, ... ), têge wil en dānk (Afferden), têgen wil en dank (Mheer, ... ), tênge wil en dank (Buggenum, ... ), tëgə wil en dank (Swalmen), tɛjgə wileͅn dank (Hoepertingen), ai van laid  tjaige wil een dank (s-Herenelderen), ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.  tège wil en dank (Grevenbicht/Papenhoven), tegen zijn goesting: tegen zenne gosting (Simpelveld), tiege z’n gaosting (Reppel), tiëge m’n güsteng (Rosmeer), tegen zijn wil: tège miene wil (Horn), tegen zijn zin: tege miene zin (Helden/Everlo), tege miene zinne (Brunssum), tege ziene zinne (Brunssum), tegen zene zin (Meerssen), tegen zenne zeen (Sint-Pieter), tēgə mīnə zēn (Maastricht), têge zie-ne zin (Vijlen), tênge ziene zin (Buggenum), tegen zin: tênge zĭn (Beegden) iets met tegengoesting doen || met tegengoesting || met tegenzin || tegen heug en meug [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)] III-1-4
met tussenpozen regenen af en toe een schuil: aaf en tsou eng sjoel (Bleijerheide), af en toe gusselen: af en toe gösselen (Geulle, ... ), af en toe regenen: aaf en toe re͂ggenen (Velden), aaf en toe règene (Montfort), aaf en tsouw raent et (Vaals), af en toe règene (Schimmert), af en toe réégənə (Meijel), af en tow rene (Schaesberg), af en tŏĕ réén (Epen), aof en tou regene (Maastricht), avəntoͅu rēͅgənə (Maastricht), uf en toe rënger (Stein), ’t begint aaf en toe te règenen (Roosteren), ⁄t regent aaf en tow (Caberg), ⁄t rêê(n)gent aaf en toe (Puth), (het regent) af en toe  ət rēgəlt àf eͅn tā (Velm), Het regent nu en dan.  ’t raegent aaf en toe (Reuver), alle hondsgezeiken regenen: ’t regert alle hondsgezeken (Eksel), avondregen: àvondrègen (Stein), beetje regen: bitje règen (Born), bet schoeren regenen: be sjoeren  be͂ͅ šur⁄n (Diepenbeek), bet stoten regenen: #NAME?  bēͅ stuətə (Hasselt), bij stootjes regenen: bij stuitjes regelen  bə støͅytjəs rē(j)gələ (Borgloon), bijs: bies (Opglabbeek), bijzen: beize (Kwaadmechelen), bēͅizə (Kermt), bēͅsə (Halen), bēͅzə (Hasselt, ... ), beͅisə (Beringen), beͅizə (Spalbeek), biesen (Maasniel), bieze (Altweert, ... ), biezen (Herten (bij Roermond), ... ), bieͅze (Boukoul, ... ), bisə (Bocholt), biëze (Baarlo), bīēze (Panningen, ... ), bīēzen (Tegelen), bīzə (Opglabbeek, ... ), bàizə (Paal), bèitsə (Maaseik), ’t biest (Montfort), bieze  bīzə (Ophoven), bieze.  bi(ə)zə (Bocholt), biezen  bizə (Opglabbeek), buizen  bēͅəzə (Donk (bij Herk-de-Stad)), bàjzə (Lummen), bøͅyzə (Lummen), bøͅzə (Herk-de-Stad), heisen.  bejəsə (Beringen), t ès biesejgtig = buiig  ⁄t biestj (Nederweert), bijzig weer: biezig waer (Venlo), biezig weer (Eygelshoven), brakkelen: brakkulu (Itteren), bratselen: bràtsele (As, ... ), bràtsələn (Lommel), bruizelen: breuzələ (Susteren), buien: bauen (Welten), bĕje (Heugem), boeje (Milsbeek, ... ), buie (Herkenbosch, ... ), buien (Maastricht, ... ), buije (Blerick), buje (Buchten, ... ), bujen (Velden), bujin (Venray), bujje (Eijsden), buue (Nuth/Aalbeek, ... ), buuien (Valkenburg), buuje (Blerick, ... ), buujen (Roermond), būīje (Sevenum), būu-e (Schimmert), būūe (Jabeek), bŭŭjje (Klimmen), byjə (Rekem), bøijən (Lanklaar), bøjə (Rotem), bøygən (Hamont), bøͅygən (Lommel), bøͅyə (Kaulille), büjə (Boorsem), bəiə (Lommel), t⁄ bûujt (Venray), buie  bø̄yə (Mechelen-aan-de-Maas), buien  bø̄ijən (Neerpelt), büjə (Mechelen-aan-de-Maas), buien.  boͅgə (Beverlo), bøijən (Achel), substantief.  buuje (Oirsbeek), buietig: ⁄t is buujetig (Hoensbroek), buiig: buiig (Middelaar), buijig (Echt/Gebroek, ... ), buiïg (Stevensweert), bujig (Wijnandsrade), bujig waer (Sittard), bunjig (Oirlo), buuïg (Gulpen, ... ), būu-ig (Schimmert), būūig (Echt/Gebroek, ... ), būūjich (Schimmert, ... ), būūjig (Tegelen), bŭŭjig (Gennep, ... ), bùjich (Merkelbeek), buiig weer: buujig waer (Venlo), buitje: bøͅykə (Wintershoven), un būūke (Venlo), daar komt weer een schuil: dao kump weer ⁄n sjoel (Schimmert), daar valt af en toe wat: d⁄r velt af en toe wat (Oirlo), dretsen: dra⁄šə (Hasselt), fiezel regen: ⁄nne visel rège (Wijlre), guts: gèùtsj (Simpelveld), gutsen: gutsche (Heerlen), gətsə (Hasselt), hel soppen: hel soppe (Neer), het regent als het wil: trigərt às twelt (Paal), het weer is krank: het wear is krank (Guttecoven), het zijn bijzen: et zeen steeds bīēse (Haelen), ’t zeen buije (Maasbracht), ⁄t zeͅn meͅr bēͅzə (Linkhout), ⁄t zin biëze (Swalmen), Nb. sjoelen = sjoele (ww.) = van uit de regen onder het droge komen.  ⁄t zeen buuje (Limbricht), het zijn buien: ’t zien buuje (Venlo), ’t zien ma wat buuje (Oirlo), ’t zien mer būūien (Bergen), het zijn schoeren: ’t zien schoore (Venlo), ⁄t zeent mier sjoore (Mheer), het zijn schoertjes: t zien me scheurkes  tsīmmeͅ šø̄rkəs (Smeermaas), het zijn schuilen: het zint mer sjoele (Hoensbroek), het zijn schuiltjes: (het zint mer) sjuulkes (Hoensbroek), het zijn vlagen: vlaage (Velden), ’t zien vlaage (Velden), hondsdagenregen: onbeduidend - onbetekenende regen (in juli en augustus).  hónsdaoge-rege (Maastricht), knoeielen: knooi-jelen (Nieuwstadt), kwakelachtig weer: kwakelàchtig waer (Egchel), kwakelen: kwakele (Sevenum), kwāākele (Sevenum), kwàgələ (Haelen, ... ), kwakkelen: kwakkele (Mheer), kwakkelweer: kwákkelwaer (Venray), lichte regen: liehte réégə (Reuver), lommelweer: lómməl wéér (Grevenbicht/Papenhoven), met buien: met bujje  mēͅt bøjə (Stokkem), met regenen: met reegene  mēͅt rēͅgənə (Stokkem), met schoeren: meͅt šurə (Val-Meer), met schuilen regenen: mit sjoele raegere (Melick), miezelen: miezele (Blerick, ... ), miezelen (Heerlerbaan/Kaumer), miezelig: miezelig (Herten (bij Roermond)), miezeren: mīēzərə (Venlo), mĭĕzere (Oirsbeek), miezerig: miezerig (Buchten), moderen: mooddərə (Swalmen), nat en droog: naat en druëg (Klimmen), neetselen: neetsele (Bree), neetsələ (Hunsel), neuzelen: neuzələ (Maastricht), nu en dan een bijs: noe en dèn ’n bieͅs (Beegden), nu en dan een schuil: noe en dan ⁄n sjoel (Urmond, ... ), noe en dan ⁄n sjōēl (Klimmen), nu en dān ən šul (Ingber), nu en dan regenen: noe en dèn (regenen) (Thorn), noew en dàn raegənt ut (Doenrade), onbestendig: ónbestendig (Maastricht), onvast weer: onvas waer (Obbicht), ónvas wér (Susteren), pledderen: pleddere  pleͅdəre (Neerharen), regen met bijzen: rèŋəl mət bīzə (Bree), regenachtig: reingelejtich (Ospel), reingelēchtig (Ospel), ⁄t is réëgenächtig (Heerlen), regenachtig  rēgəleͅxteͅx (Borlo), regenbijzen: réégənbīēzə (Beesel), regenbuien: reagen buuje (Blerick), regenen bet wolkjes: regelen bij wolkskes  rēͅgələ bēͅ wøͅləkskəs (Niel-bij-St.-Truiden), regenen met bijzen: rēͅgənə møͅt béjzə (Bree), ’t raengent mèt bieze (Tegelen), ’t raingeltj mēt bieze (Ell), regenen met schoeren: (= buien)  regene mèt sjore (Heugem), regenen met schuilen: Nb. sjoele is ook schuilen (voor de regen).  ⁄t rent mit sjōēle (Waubach), t regent bij tussenpozen; sula als werkwoord bestaat niet  (sønt) meͅt šulə (Teuven), regenen met stukjes: reengene met sjtukskes (Ulestraten), regenen met stukken: rèegnele mét sjtuk (Gronsveld), regenen met vlagen: ’t règent met vlaage (Velden), regenen tussen de tijd: regenen tussen de tijd (Maaseik), regenweer: reëne weer (Waubach), schoeren: schoore (Maastricht, ... ), sūrə (Mal), šīrə (Rosmeer), sjoere  šūrə (Hoeselt), sjoeren  šurə (Diepenbeek, ... ), šūrə (Hoeselt, ... ), schuilen: schoele (Mechelen), sjoal (Vrusschemig), sjoel (Nuth/Aalbeek, ... ), sjoele (Buchten, ... ), sjoelen (Heerlen, ... ), sjōēāle (Jabeek), sjōēlen (Mechelen), ’t sjoeltj (Montfort), ⁄n sjoel (Margraten), substantief.  sjoele (Oirsbeek), schuilen op weg: schoele op weeg (Vijlen), schuiltjes: sjulkes (Rimburg), sijpelen: siepele (Eys, ... ), slagen: sleͅgə (Borgloon), smiezelen: ⁄t schmiezzelt (Heerlerbaan/Kaumer), smodderen: smoͅdərə (Wellen), smòddere (As, ... ), (smodderde-gesmodderd). Vb. dje hèt de heil toffel vol sop gesmodderd (ge hebt weer zitten knoeien met uw soep). (in de betekenis van licht regenen: t is aon t smoddere). Opm. is synoniem voor miezere.  smoddere (Kortessem), tussenbeide regenen: ⁄t rēgent tösse bei (Noorbeek, ... ), tussendoor regenen: ⁄t rent tusje durg (Gulpen), tussenin regenen: tøsənin reͅŋələ (Riksingen), vijf voet regenen: ’t regert vijf vuut (Eksel), zeiken: seiken (Sint-Odiliënberg), zeikweer: zaekwaer (Venray), zeik wèr (Meerlo), zeveren: zeivere (Amby, ... ), zeiveren (Neerharen, ... ), zeivərə (Heel), zijvərə (Nieuwstadt), zīēvərə (Loksbergen), zèivere (Gronsveld), zîevərə (Meijel), ’t heltj zich aan ’t zeivere (Grevenbicht/Papenhoven), ⁄t zeivert (Maastricht), zich aanhouden: hailt zich aan (Neer, ... ), ziemelachtig: zemelechtig (Ell), ziemelen: ziemələ (Pey), ⁄t ziemelt af en toe (Beesel), ziemelig weer: ziemelig wéér (Oirsbeek), zoeteren: zuetere (Klimmen), ⁄t zŭĕtert (Schimmert), zouwelen: zauwele (Eys, ... ), zauwələ (Sittard), zawwele (Klimmen), zouwələ (Brunssum), záwwələ (Sweikhuizen), zuielen: zĕĭjjele (Ingber), ⁄t zuijelt (Sittard) af en toe regenen [veuren] [N 81 (1980)] || af en toe wat regenen || regenen bij tussenpozen [buien, sjoelen] [N 22 (1963)] || regent af en toe III-4-4