e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
merrieveulen meertje: mø̜rǝkǝ (Duras), mērkǝ (Heerlerheide, ... ), mē̜rkǝ (Bocholt, ... ), męrǝkǝ (Gelinden, ... ), mɛrikǝ (Kerkhoven), m˙ē̜ē̜rkǝ (Lanaken), meerveulen: mø̜rvø̄.lǝ (Diepenbeek), mē.rvø̄.lǝ (Houthalen, ... ), mē.rvø̄.lǝn (Eksel), mē.rvīǝ.lǝ (Genk), mērvø̄lǝ (Kerkrade, ... ), mērvø̜̄lǝ (Panningen), mēǝ.rvȳǝ.lǝn (Elen), mē̜.rvȳǝ.lǝ (Bocholt), mē̜.rvø̄.lǝn (Achel, ... ), mē̜rvȳlǝ (Oost-Maarland), mē̜rvȳǝ.lǝ (Gronsveld, ... ), mē̜rvø̄.lǝ (Ottersum), mē̜rvø̄.lǝn (Neerpelt), mē̜rvø̄lǝ (Afferden, ... ), mē̜rvø̄ǝlǝ (Posterholt), mē̜rvø̜̄lǝ (Baexem, ... ), mē̜rvø̜̄ǝlǝ (Gemmenich, ... ), mē̜rvīǝ.lǝ (Opglabbeek, ... ), meerveulentje: mē̜rǝvø̄lkǝ (Herten), merreveulen: me.rǝvē.lǝn (Achel, ... ), merǝvø̄.lǝ (Broekom), mø̜rǝvøi̯.lǝ (Alken, ... ), mø̜rǝvøi̯lǝ (Donk), mø̜rǝvø̄.lǝ (Piringen, ... ), mø̜rǝvø̄lǝ (Binderveld, ... ), mø̜rǝvø̜̄i̯lǝ (Kozen), mø̜rǝvø̜i̯.lǝ (Ordingen, ... ), mø̜rǝvø̜i̯lǝ (Duras), mē.rǝvø̄.lǝ (Boorsem, ... ), mērǝvø̄lǝ (Berverlo), mēǝ.rǝvø̄.lǝ (Stokkem), mēǝ.rǝvø̄ǝ.lǝ (Leut, ... ), mē̜.rǝvø̄.lǝ (Eisden, ... ), mē̜.rǝvø̄.lǝn (Heusden, ... ), mē̜.rǝvīǝ.lǝ (As, ... ), mē̜rǝvi̯ø.lǝ (Herderen, ... ), mē̜rǝvi̯ø̄.lǝ (Lauw), mē̜rǝvi̯ø̜.lǝ (Martenslinde), mē̜rǝvyø.lǝ (Sluizen), mē̜rǝvyǝlǝ (Thorn), mē̜rǝvȳǝ.lǝ (Vroenhoven), mē̜rǝvø̄lǝ (Linkhout, ... ), mē̜rǝvø̄lǝn (Oostham, ... ), mē̜rǝvēǝ.lǝ (Bilzen), mē̜rǝvīɛ.lǝ (Hees, ... ), męrǝvyø.lǝ (Romershoven, ... ), męrǝvyø̄.lǝ (s-Herenelderen), męrǝvyø̜.lǝ (Koninksem, ... ), męrǝvøi̯.lǝ (Kortessem, ... ), męrǝvøi̯lǝ (Hoepertingen, ... ), męrǝvø̄.lǝ (Beringen, ... ), męrǝvø̄i̯.lǝ (Gelinden, ... ), męrǝvø̄lǝ (Bokrijk), męrǝvø̜̄lǝ (Borlo, ... ), męrǝvø̜i̯.lǝ (Berlingen, ... ), męrǝvø̜i̯lǝ (Aalst, ... ), męrǝvē.lǝ (Berbroek, ... ), męrǝvīǝ.lǝ (Beverst, ... ), mīǝ.rǝvȳǝ.lǝ (Dilsen, ... ), mīɛ.rǝvȳø̜.lǝ (Rotem), m˙ē̜rǝvyø.lǝ (Berg), m˙ē̜rǝvø̄.lǝ (Moresnet, ... ), m˙ē̜rǝvīɛ.lǝ (Waltwilder), merrieveulen: mē.rivø̄.lǝ (Hechtel), mērivø̄.lǝn (Heppen), mē̜rivø̄lǝ (Montenaken), męrivø̄.lǝ (Helchteren, ... ), męrivø̄lǝ (Heerlerheide, ... ), męrivī.lǝ (Bree), mɛrivø̄lǝ (Tessenderlo) Het vrouwelijk jong van een paard. [JG 1a, 1b; N 8, 3b] I-9
mes afgeslepen mes: āfgǝslē̜pǝ mɛs (Kaulille), afhuidmes: afhø̜jtmɛs (Meijel), afsteekmes: āfstēkmɛs (Leunen), aftrekmes: āftręjkmɛs (Maasmechelen), āftrɛkmɛts (Susteren), beenhouwersmes: bīnuǝrsmɛs (Sint-Truiden), beenmes: binmɛs (Lummen), bęjnmɛts (Herten, ... ), blokmes: blokmɛts (Gulpen), blǫkmɛts (Blerick, ... ), couteau-tje: Fr. couteau  kóotsjë (Tongeren), dabmes: dapmɛs (Tongeren), darmenmes: dɛrmǝmɛs (Kuringen), disséqueurmes: desǭkęjrmɛs (Sint-Truiden), dolk: dolk (Kaulille, ... ), dolx (Terwinselen), dǫlk (Blerick), dǫlǝk (Weert), dolkmes: dolkmɛs (Rotem), désosseur): dizɛrsø̄r (Mal), flankemes: flankǝmɛts (Oirsbeek, ... ), gebogen mes: gebogen mes (Eys), gǝbogǝ mɛts (Helden), gǝbōxǝ mɛs (Lommel), gǝbōǝgǝ mɛs (Lommel), giel: gil (Maaseik), groot mes: grūt mɛs (Rotem), kapmes: kapmes (Grazen), keelmes: kiǝlmɛs (Zepperen), kerfmes: kɛrfmɛts (Herten), klein steekmes: klęjn stęǝkmɛs (Borgloon), knikmes: knekmɛs (Leunen), knip: kniep (Heerlen), kolt: kolt (Waubach), koosjer mes: kǫwšǝr mɛts (Heerlen), koot: koot (Heerlen), kortmes: kǫrtmɛts (Herten), krabmes: krabmas (Mal), krabmɛs (Beringen, ... ), krapmɛs (Kaulille, ... ), krapmɛts (Neerharen), krebmɛs (Neerpelt), krommes: krompmɛs (Opitter), krompmɛts (Tegelen), kromɛs (Ottersum), kromɛts (Nuth, ... ), krōmpmɛts (Maastricht, ... ), krǫmpmɛts (Swalmen), kwartiermes: kǝtīrmɛs (Kuringen), mes: mai̯əs (Gutshoven), mes (Afferden, ... ), mēs (Heers, ... ), mēͅ.s (Neerpelt), mēͅ.əs (Borgloon), mēͅs (Arcen, ... ), mĕs (Gennep, ... ), me͂ͅs (Hamont), meͅi̯s (Borgloon, ... ), meͅi̯əs (Groot-Gelmen, ... ), meͅs (\'s-Herenelderen, ... ), meͅəs (Engelmanshoven, ... ), mès (Amby), mé.s (Zonhoven), mês (Lottum, ... ), møͅs (Mechelen-aan-de-Maas), mē̜jǝs (Zepperen), męjs (Diepenbeek), mɛs (Altweert, ... ), mɛts (Bleijerheide, ... ), mɛəs (Zepperen), mɛ̄s (Arcen, ... ), Verklw. meske  mes (Hasselt), mes met kromme punt: mes met kromme punt (Bilzen, ... ), mes met ronde punt: mes met ronde punt (Eijsden), mɛs mǝt rondǝ pønt (Kaulille), mes met scherpe punt: męs męt sxęrpǝ pønt (Oud-Waterschei), mets: mest (Buchten), mets (Baarlo, ... ), mets∂ (Asenray/Maalbroek), mēts (Rothem), mĕts (Beegden, ... ), meͅts (Lanaken, ... ), mèts (Schinveld), møͅts (Mechelen-aan-de-Maas), mɛ.ts (\'s-Gravenvoeren, ... ), mɛts (Bleijerheide, ... ), e boet mets  mets (Roermond), Verklw. metske  mets (Heerlen, ... ), moekmes: mukmɛs (Helchteren), nikmes: nekmɛts (Berg / Terblijt), nikmɛts (Kerkrade), nīkmɛts (Mechelen), ontbeenmes: ontbɛǝnmɛs (Kaulille), pelmes: pɛlmɛs (Lommel), picot: pikǫ (Hasselt), ponjaard: punjār (Diepenbeek), priem: prēm (Hoensbroek), prīm (Berverlo, ... ), puntmes: puntmes (Alken, ... ), pøntjmɛts (Swalmen), pøntmɛs (Berverlo, ... ), pøntmɛts (Hoensbroek), pø̜ntmɛs (Beringen, ... ), pēntmɛs (Veldwezelt), recht mes: rɛxt mɛs (Tungelroy), xt mɛts (Eijsden, ... ), rond mes: rond mes (Alken), rontj mɛs (Tungelroy), rontjmɛts (Swalmen), rǫnt mɛs (Sint-Truiden), ronde boog: ronǝ bǭwǝx (Wellen), schaarsmes: sxārsmɛs (Helchteren), sxāsmęs (Waasmont), schalpmes: sxalpmɛs (Helchteren), scheermes: sx.ē̜rmets (Venlo), sxermɛs (Kuringen), sxø̄rmɛs (Helchteren), sxērmɛs (Blerick, ... ), sxērmɛts (Hoensbroek), sxē̜rmɛts (Blerick, ... ), sxęrmɛs (Ottersum), šērmɛts (Heerlen, ... ), šē̜rmɛs (Gruitrode, ... ), šē̜rmɛts (Berg / Terblijt, ... ), šęjrmɛts (Mesch), šɛrmɛts (Heythuysen), scherp mesje: sxɛrp mɛtskǝ (Horst), scherpmes: sxēpmɛs (Berverlo), šɛrpmɛts (Hoensbroek, ... ), schopje: sxøpkǝ (Ottersum), schoudmes: sxāmɛs (Helchteren, ... ), šawmɛts (Veldwezelt), schrabmes: schrabmes (Alken, ... ), sxrabmɛs (Beringen, ... ), šrabmęjs (Diepenbeek), šrabmɛs (Diepenbeek), šrabmɛts (Eys, ... ), schrapmes: schrapmes (Alken), skrapmęs (Waasmont), sxrapmɛjǝs (Wellen), sxrapmɛs (Linkhout, ... ), sxrapmɛz (Grazen), šrapmęts (Rothem), šrapmɛs (Heesveld-Eik, ... ), šrapmɛts (Buchten, ... ), šrāpmɛs (Beverst), schurpmesje: sxūrpmɛskǝ (Kaulille), sikkel: sekǝl (Rekem), slachtbijl: slaxbēl (Riemst), slachtermes: slaxtęrmɛs (Kotem), slaxtǝrmɛs (Kotem), slachtersmes: slachtersmes (Neerpelt, ... ), slaxtǝrsmɛs (Borgloon), slɛxtǝrsmɛs (Tungelroy), slɛxtǝrsmɛts (Neeritter), šlɛxtǝrsmɛts (Buchten), šlɛxtǝrsmɛtz (Terwinselen), slachtigmes: šlaxtexmɛts (Terwinselen), slachtmes: slaxmɛs (Beverst, ... ), slaxmɛts (Boekend, ... ), slaxtmɛs (Gruitrode, ... ), slaxtmɛts (Hoensbroek, ... ), slaɛxmɛs (Zepperen), slāxmɛs (Maasmechelen), šlaxmęts (Rothem), šlaxmɛs (Maasmechelen), šlaxmɛts (Buchten, ... ), šlǭxtmɛts (Panningen), slipmes: slepmɛs (Hasselt, ... ), sløpmɛs (Weert), slø̄pmɛs (Sint-Truiden), slępmɛs (Herk-de-Stad, ... ), šlepmɛts (Horn), šløpmɛts (Panningen), slitsmes: šlitsmɛts (Kerkrade), snijmes: snejmɛs (Ottersum, ... ), snijmes (Alken, ... ), snimɛs (Gruitrode), snimɛts (Neeritter), snējmɛjǝs (Wellen), snējǝmē̜jǝs (Wellen), snē̜jmɛs (Zepperen), snē̜mɛs (Sint-Truiden), snī-jmɛs (Opglabbeek), snīǝmɛts (Hoensbroek), snɛjmɛs (Lommel), snɛ̄jmɛ̄s (Riemst), šnimɛts (Hoensbroek), šnīmɛts (Heythuysen, ... ), spitsmes: spetsmɛs (Hoensbroek, ... ), spętsmɛs (Lommel), špetsmɛs (Tegelen), špetsmɛts (Mechelen, ... ), splitsmesje: špletsmętskǝ (Rothem), steekmes: st ̇ē̜̜kmɛts (Neeritter, ... ), steekmes (Diepenbeek), stejęjkmęjs (Diepenbeek), steǝkmɛs (Zepperen), stiǝkmɛs (Zepperen), stējękmɛs (Helchteren), stēkmɛs (Beringen, ... ), stēkmɛts (Buchten, ... ), stēǝkmɛs (Grazen, ... ), stē̜kmɛs (Gruitrode, ... ), stē̜kmɛts (Blerick, ... ), stē̜ǝkmɛs (Opglabbeek), stęjkmɛs (Waasmont), stęjkmɛts (Hoensbroek), stęjǝkmɛs (Meijel), stęǝkmɛs (Borgloon), stīkmɛs (Rotem), stīkmɛts (Maaseik), stɛjǝkmɛjǝs (Wellen), stɛkmɛs (Mal), stɛ̄kmęjs (Neerpelt), stɛ̄kmɛs (Lommel, ... ), štēkmɛts (Buchten, ... ), štēǝkmɛts (Gulpen, ... ), štē̜kmɛts (Berg / Terblijt, ... ), štē̜ǝkmɛts (Eijsden, ... ), štęjkmɛts (Hoensbroek), štęjxmɛts (Kerkrade), štękmɛts (Hoensbroek), štęǝkmɛts (Gulpen), steekmesje: štēkmɛtskǝ (Susteren), steker: stęjkǝr (Waasmont), stroopmes: stryǝpmɛs (Nieuwerkerken, ... ), stropersmes: strø̜̄jpǝrsmɛts (Neerharen), stukkermes: støkǝrmɛts (Smeermaas), štø̜kǝrmɛts (Mechelen, ... ), tipmes: tepmęjz (Diepenbeek), tepmɛs (Sint-Truiden), tepmɛ̄s (Neerpelt), tīpmɛs (Grazen), topmes: tøpmɛs (Sint-Truiden, ... ), uitbeender: ø̄wǝtbęjndǝr (Wellen), ūtbęjndǝr (Rothem), uitbeenmes: utbiǝnmɛs (Neerpelt), utbęjnmɛts (Blerick, ... ), uǝtbēnmɛts (Eys), ȳtbęǝnmɛs (Opitter), ø̜tbīnmɛs (Beringen), ūtbejnmɛts (Beek, ... ), ǫwtbēnmɛs (Bilzen), ǭtbenmɛs (Helchteren), ǭtbīnmɛs (Helchteren), uitbener: utbēnǝr (Gulpen), ytbēnǝr (Kerkrade), ūtbēnǝr (Gulpen), ūtbīǝnǝr (Horst), uithaalmes: ythālmɛs (Leunen), uitknookmes: ūtknø̄kmɛts (Mechelen), uitslachter: ūtšlaxtǝr (Heerlen), uitslachtmes: utslaxmɛts (Blerick), ytslaxtmɛs (Leunen), ū.tšlǭxtmɛts (Panningen), ūtslaxmɛts (Blerick), ūtšlaxmɛts (Heerlen), uitsnijmes: ytsnejmɛs (Ottersum), uitsteekmes: u.štēkmɛts (Panningen), vellemes: vellemes (Diepenbeek), velmes: vęlmɛs (Herk-de-Stad), vɛlmɛs (Neerpelt, ... ), vɛlmɛts (Helden, ... ), vilder: veldǝr (Gulpen, ... ), velǝr (Helchteren), vildersmes: veldǝrsmēs (Neerpelt), vilmes: velmes (Alken, ... ), velmęjs (Diepenbeek), velmęs (Waasmont), velmɛs (Beringen, ... ), velmɛts (Berg / Terblijt, ... ), vīlmɛs (Opitter), vilmesje: vɛ̄lmɛskǝ (Neerpelt), vleesmes: vlēsmɛs (Herten), vlęjsmɛts (Helden, ... ), vlīsmęjs (Diepenbeek), zwaardmes: zwǭrtmɛs (Lummen) In dit lemma zijn 17 vragen uit vragenlijst 28 samengesmolten die vroegen naar bepaalde soorten messen. Omdat bleek dat in die 17 lemmata een grote overeenkomst bestond wat betreft de voorkomende woordtypen, leek samensmelting van die zeventien vragen lexicografisch een verantwoorde zaak. Uit het woordmateriaal blijkt dat de benamingen van de messen bepaald niet vastliggen. Men geeft een mes vaak niet een benaming die verband houdt met de vorm maar men benoemt het vooral onder invloed van de handeling die men ermee verricht. En omdat een slachter met één mes verschillende handelingen verricht, kan eenzelfde soort mes toch door diezelfde slachter verschillend genoemd worden. De gebruiksmogelijkheid domineert bij de naamgeving van het object boven de vorm ervan. Zo zou men kunnen concluderen aan de hand van de voorkomende varianten. Daarom is ter verduidelijking van dit lemma differentiatie naar gebruiksmogelijkheid noodzakelijk. Hieronder worden de verschillende gebruiksmogelijkheden (soms ook de vorm) van de messen opgesomd zoals die in de 17 vragen naar voren komen. Achter elk woordtype wordt met één of meer hoofdletters a, b, c enzovoorts, tussen ronde haken geplaatst. verwezen naar onderstaande lijst. Wanneer een woordtype meerdere functies in zich heeft dan één, dan is de functie niet voor iedere variant en per plaats apart aangeduid. Het feit dat een woordtype meerdere functies kent, wil dus niet zeggen dat iedere opgave binnen dat woordtype al die vooraf genoemde functies heeft, maar wil wel zeggen dat alle opgaven tezamen binnen zo''n woordtype die genoemde functies vertegenwoordigen. Hieronder volgt de lijst van gebruiksmogelijkheden: a) het mes met de kromme punt waarmee men het slachtvee doodt (N 28, 10a). b) het aan beide zijden scherp geslagen mes waarmee men het slachtvee doodt (N 28, 10b). c) het mes waarmee men de geweekte haren en opperhuid van het varken verwijdert (N 28, 28b). d) het mes waarmee men de laatste haren van het varkenslijf verwijdert (N 28, 33a). e) het mes met de spitse punt waarmee men de runderhuid doorsnijdt (N 28, 41). f) het mes waarmee men de runderhorens verwijdert (N 28, 43). g) het mes waarmee men de runderkop verwijdert (N 28, 45). h) het mes waarmee men de runderhoeven verwijdert (N 28, 47). i) het mes waarmee men de runderpoten verwijdert (N 28, 49). j) het mes waarmee men de huid losmaakt van het runderlijf (N 28, 52). k) het mes waarmee men de buik doorsnijdt (N 28, 57). l) het mes waarmee men de ingewanden uit de buik lossnijdt (N 28, 60). m) het mes met de spitse punt waarmee men de varkensoren verwijdert (N 28, 70a). n) het ronde mes waarmee men de varkensoren verwijdert (N 28, 70b). o) het mes waarmee men het slachtvee klooft (N 28, 90). p) het mes waarmee men het vlees (van varken of rund) in (grote) stukken snijdt (bij het begin van de verwerking na het versterven) (N 28, 99). q) het mes waarmee men de ribben in stukken deelt (N 28, 105). De woordtypen zijn niet naar de gebruiksmogelijkheden geordend, maar worden alfabetisch gerangschikt. Zie afb. 11' [N 28. 10a; N 28, 10b; N 28, 28b; N 28, 33a; N 28, 41; N 28, 43; N 28, 45; N 28m 47; N 28, 49; N 28, 52; N 28. 57; N 28, 60; N 28. 70a: N 28. 70b; N 28, 90; N 28, 99; N 28, 105; monogr.] || mes [N 20 (zj)], [SGV (1914)], [ZND 32 (1939)] II-1, III-2-1
mes om kool te snijden kappesmes: kapəsmɛs (Blitterswijck, ... ), káppesmés (Castenray, ... ), kappesschaaf: kappessjaaf (Sittard), kapəsšāf (Bleijerheide, ... ), koolschaaf: koeëlschaaf (Castenray, ... ), moesmes: moesmés (Castenray, ... ), moesmets: vero  mōsmɛts (Tegelen), moesschaaf: moesschaaf (Castenray, ... ), schaaf: schaaf (Castenray, ... ), š‧āf (Bleijerheide, ... ), snijmes: sneejmes (Castenray, ... ) groot scherp mes om o.a. kool te snijden || koolmes voor het snijden van kool, inz. witte kool (zuurkool) || koolschaaf || mes om kool te snijden || scherp stevig groot mes, waarmee de kool fijn gesneden wordt || speciaal kromgevormd mes voor het snijden of fijnhakken van koolsoorten III-2-1
mes van de sikkel blad: blat (Bocholtz, ... ), blāt (Boekt Heikant, ... ), halve maan: halǝf mǭn (Swalmen), kling: kleŋ (Eygelshoven), krom: krǫm (Baexem, ... ), krom blad: krǫmǝ blāt (Melick), mes: mɛs (Achel, ... ), mɛts (Grathem, ... ), mɛ̄s (Kermt, ... ), metalen deel: mǝtālǝ dęi̯l (Lanklaar), rug: røk (Stokkem), scherp: sxērǝp (Hasselt), sxɛrǝp (Gelieren Bret), šɛrǝp (Bree, ... ), sikkel: [sikkel] (Velden), sekǝl (Baarlo, ... ), sikkelblad: [sikkel]blat (Holtum), snede: snē (Berverlo, ... ), snēi̯ (Spalbeek), waat: wāt (Haelen), zekel: [zekel] (Bocholt, ... ), zichel: [zichel] (Beringen, ... ), zichelblad: [zikkel]blāt (Weert), zicht: zext (Maasniel), zikkel: [zikkel] (Borgloon, ... ), zikkelblad: [zikkel]blāt (Kiewit, ... ) Halvemaanvormig ijzeren gedeelte; met de scherpe holle kant werd het gras gemaaid. Vaak is de naam van het werkend deel van een gereedschap dezelfde als die van het gereedschap als geheel; zie bij blad van de zeis, de knuppel van de dorsvlegel, enz. Voor de fonetische documentatie van het woord(deel) sikkel zie het lemma Sikkel. In de drie plaatsen waar het type sikkel hier is gedocumenteerd, is voor het gereedschap als geheel een ander lexeem, i.c. kromme, opgegeven. [N 18, 79b] I-5
mes voor pannenkoeken bakmes: bakmets (Sittard), o.  bakmeͅs (Hasselt), broodmes: broëdmes (Eksel), brōedmes (Ospel), ™ niet omgespeld  brutme͂ͅəs (Kermt), draaimes: drejmes (Bree), koekendraaier: kookendraaier (Grathem), koekenmes: kookəmets (Heer), koekenmets: koeke-mets (Bleijerheide), kooke-mets (Horn), kookemets (Baarlo, ... ), kōkəmeͅts (Mechelen-aan-de-Maas), koekenpanmets: kookepanmets (Sint-Pieter), koekenschoep: kokesjôp (Roosteren), koekenspaan: koekespaon (Milsbeek, ... ), v.  kōkəspø͂ͅn (Opglabbeek), koekmes: koekmes (Middelaar), kōkmɛs (Altweert, ... ), kōu̯kmeͅs (Kinrooi), koͅkmɛs (Kaulille), kūkmē̞ͅs (Overpelt), ky(3)̄kmeͅs (Opglabbeek), koekmets: kookmets (Neeritter, ... ), koukmets (Thorn), koekschup: kook-sjub (Brunssum), koeksteker: kookstèker (Bree), kookmets: kaokmets (Limbricht, ... ), mets: meervoud: {m\'ts\\r}  mɛts (Teuven), mets voor pannenkoek: mets veur pannekoek (Schimmert), omelettenmes: ômmelette-mes (Kinrooi), palet: plet (Echt/Gebroek), pannenkoekenmets: pannekoke-mets (Klimmen), pannekookeméts (Klimmen), was langer en breder evenals een sjjjpaan om melk at te romen  pannekooke-mets (Oirsbeek), pannenkoekmets: pannekook mets (Maastricht), pannekookmets (Wolder/Oud-Vroenhoven), pannekòokmets (Amstenrade), pannenkoeksmets: pannekoôksmets (Venlo), pannenmes: pannemes (Weert), pannenmets: panne-mets (Tegelen), pannemets (Baarlo, ... ), pannemétz (Neer), pânnemèts (Schimmert), schep: sxeͅp (Halen), schepper: sjöpper (Tegelen), schuimlepel: sjuumlepel (Maasbracht), schuimspaan: schüŭmspaon (Oirlo), sjuumspaan (Maasbracht), spaan: spoa⁄n (Eksel), struifmes: strøͅfmɛs (Lommel), struifsteker: struufstaeker (Roermond), strūfstɛkər (Lanklaar), struivensteker: struvəstikər (Rotem), wipper: m.  weͅpər (Hasselt) mes waarmee pannekoeken worden omgedraaid in de pan (struifsteker) [N 20 (zj)] || niet scherp, plat, dun gebogen mes om pannenkoeken los te steken die een weinig aangebakken waren in de pan III-2-1
mes waarmee men de darmen schoonmaakt bot mes: bot mɛs (Gruitrode, ... ), bot mɛts (Veldwezelt), bǫtmɛs (Sint-Truiden, ... ), de niet scherpe zijde van een mes: de niet scherpe zijde van een mes (Rekem), mes: mes (Kerkrade), mē̜jǝs (Zepperen), mɛs (Borgloon, ... ), mɛts (Eijsden, ... ), mɛ̄s (Riksingen), mesje: mɛskǝ (Heesveld-Eik), mesrug: mɛtsrøk (Eys), pugmes: pøxmɛs (Berverlo), rug van een mes: rug van een mes (Kuringen, ... ), røk van ǝ męs (Waasmont), røk van ǝ mɛts (Hoensbroek), rø̜k van ǝn mɛts (Helden, ... ), rug van het mes: ręx van ǝt mɛs (Linkhout), rug van mes: rug van mes (Bleijerheide), røx van mɛs (Kaulille), ręx van mēs (Diepenbeek), rugzijde van een mes: rugzijde van een mes (Neerpelt), schrapmes: sxrapmɛs (Beringen, ... ), šrapmɛs (Maasmechelen, ... ), šrapmɛts (Berg / Terblijt), slachtersmes: slachtersmes (Neerpelt), slijmer: slīmǝr (Blerick), sljjmmes: šlimɛts (Schinveld) Met een mes o.a. of bij voorkeur met de rug van dat mes schrabt men het vuil van de binnenste buiten gekeerde darm. [N 28, 118] II-1
mesje waarmee men het slachtvee verdooft steekmesje: steekmesje (Maasbracht) Met dit mesje, ook wel genoemd ''knikmes'', wordt in de knik (=nek) van het dier gestoken. Uit de antwoorden op vraag 5 van vragenlijst 28 (Hoe noemt U voorwerpen waarmee men het slachtvee verdooft?) bleek dat men om te verdoven geen mes gebruikt. Slechts één informant (uit L 377) maakt melding van een mesje waarmee men de "knik stak". Vanwege het unieke karakter van deze opgave is zij niet verwerkt in het lemma ''mes'', maar wordt ze als apart lemma hier opgenomen.' II-1
messing klik: klek (Tungelroy), mannetje: mɛnkǝ (Posterholt), messing: mɛseŋ (Posterholt), veer: vē̜r (Ottersum, ... ) Het vierkante, uitstekende gedeelte aan de zijkant van een plank dat met behulp van een ploegschaaf wordt vervaardigd en sluit in de groef van de volgende plank. [N 54, 132d; monogr.] II-9
messing en groef geschaafd en geploegd: gǝsxāft˱ ɛn gǝpluxt (Ottersum), gǝšāft˱ ɛn gǝplōxt (Posterholt), groef en veer: grōf˱ ɛn vē̜r (Venlo), klik: klek (Bilzen, ... ), tand: tant (Bilzen), veer en noot: vēr ɛn nūǝt (Bleijerheide) Houtvergaring, waarbij vloerplanken over de lengte met elkaar verbonden worden: in de ene lange zijde van elke plank is een groef geploegd, aan de andere een messing die daarin past. [N 54, 132e] II-9
messingschaaf messingschaaf: mɛseŋšāf (Mechelen, ... ), tandschaaf: tantsxǭf (Leopoldsburg), tantšǭf (Bilzen), veerschaaf: vēršāf (Geulle), vē̜rsxāf (Ottersum, ... ), vē̜ršāf (Sint Odilienberg, ... ) De schaaf van de ploegschaafset waarmee men de messingen schaaft. Zie afb. 43 en ook het lemma ɛmessingɛ in wld II.9, pag. 158.' [N 53, 68a; N 53, 68c] II-12