22598 |
met fakkels lopen |
berk? branden:
börrech branne (Q196p Mheer),
børk brēͅnə (Q207p Epen),
fakkel (zn.):
fakəl (Q095p Maastricht),
fakkelen:
fakkele (L320a Ell, ...
Q202p Eys,
L330p Herten (bij Roermond),
L382p Montfort,
Q098p Schimmert,
L271p Venlo),
fakkelen (L428p Born),
ronde ronde ringeltjes:
ronne ronne ringelkes (Q196p Mheer),
vonkfakkelen:
fonkfakkele (Q118p Schaesberg),
[Liedje]
vónkfakkele (Q035p Brunssum),
vonkvonkfakkelen:
foonk foonk fakkele (Q197a Terlinden),
voonk voonk fakkele (Q196p Mheer)
|
Met brandende fakkels door boomgaarden lopen om groei der fruitbomen te bevorderen op Zondag na Vastenavond, er werd daarbij een rijmpje gezongen. || Met fakkels lopen op de eerste zondag van de vasten. [N 88 (1982)] || Traditie, op de eerste zondag noa dr Vasteloavend[] gaat de jeugd met fakkels op rondtocht door het dorp.
III-3-2
|
22588 |
met fakkels lopen add. |
fakkelenzondag:
fakkelezondig (Q201p Wijlre),
fakkelzondag:
fakkelzondig (L298a Kesseleik)
|
Met fakkels lopen op de eerste zondag van de vasten. [N 88 (1982)]
III-3-2
|
23009 |
met fakkels lopen: fakkelzondag |
fakkelenzondag:
Sub fakkel. Ook wel broeëd- en kieëszondig. Dan ging men op bezoek bij zeven verschillende families waardoor dus zeven verschillende soorten brood werden gegeten. Dit klein feestje kreeg de morgen erna nog een voortzetting: ènne blauwe maondig. Op fakkelezóndig liepen de kinderen in de wei rond met hun fakkel, gemaakt van uitgebloeide koningskaars in gesmolten vet gedoopt. Zij zwaaiden hun fakkel onder iedere boom want die zou daar veel vruchten van gaan dragen. Carnaval was zo mooi geweest dat het niet goed mogelijk was in een ruk aan de strenge vasten te beginnen.
fakkelezóndig (Q035p Brunssum)
|
De eerste zondag na carnaval.
III-3-2
|
17946 |
met grote stappen lopen |
afpassen:
afpasse (L216p Oirlo),
aftreden:
aaftréíje (L318b Tungelroy),
ich heb vandaag hiel get aafgetraeje (L270p Tegelen),
B.v. den haof is 10m deep ich höb hem aafgetraoje (met passen van 1m meten).
aaftrèje (L325p Horn),
benen (ww.):
beene (L369p Kinrooi),
beine (L324p Baexem, ...
L321p Neeritter,
Q097p Ulestraten),
beͅijne (Q162p Tongeren, ...
Q162p Tongeren),
bijənə (K357p Paal),
binə (K359p Koersel),
bīnə (K359p Koersel),
B.v. hej mut beene.
beene (L191p Afferden),
B.v. hij biênde weg = hij liep met grote passen weg.
biêne (L247p Broekhuizen),
B.v. toeën em de peliz zouch, mosj`em zeien biene (hard lopen gaan).
bīn (Q002p Hasselt),
benen maken:
bein make (L360p Bree, ...
L321p Neeritter),
bein maken (L269p Blerick),
hèe makde béé (Q204a Mechelen),
B.v. dae kòs bein make.
bein make (L270p Tegelen),
i.e. weghollen.
bein maken (L425p Grevenbicht/Papenhoven),
breed greiden:
breid grejje (Q097p Ulestraten),
dabben:
dabbe (L287p Boeket/Heisterstraat),
doorstappen:
doorsjtappe (L329p Roermond),
doortrappen:
dourtrappe (L270p Tegelen),
doortreden:
doorträje (L299p Reuver),
doortrèje (L329p Roermond, ...
L331p Swalmen),
dørtriən (Q002p Hasselt),
B.v. daoe haols t mer den mos se beheurlik doortraeje.
doortraeje (L330p Herten (bij Roermond)),
i.e. te grote passen maken, zodat een dansende gang ontstaat.
doo.rtrèè.je (L331b Boukoul),
dragonder:
drágonder (Q104p Wijk),
een goede om klee af te treden:
i.e. ene goede om klaver af te maaien.
ne gowe vür klieë aaf te tréne (Q036p Nuth/Aalbeek),
een grote greid in de boks hebben:
héé héét eene grôête grêj in de boeksj (Q030p Schinveld),
een grote schrede in de boks hebben:
den het enne groëte schriej ien de boks (L216p Oirlo),
een malse trede hebben:
nə mälsən trēj hemən (K278p Lommel),
een wijde greid in de boks hebben:
dae haet eine wieje grei in de bōks (Q020p Sittard),
er nogal over schrijden:
schrèèt er nogaal euver (L352p Hechtel),
flink treden:
flink traeje (L324p Baexem),
flinke passen maken:
flinke pès make (L381p Echt/Gebroek),
flinke treden maken:
flinke tréej maken (L378p Stevensweert),
flotsen:
flòtse (L318b Tungelroy),
gengen:
geͅŋə (Q096d Smeermaas),
gènge (Q196p Mheer),
B.v. de kwajongens werden achternagezeten en gegjden (= gingen aan de haal).
gengö (L321p Neeritter),
Met grote stappen.
genge (Q095p Maastricht),
greiden:
graaien (L371p Ophoven),
graeə (Q094p Hees),
graie (Q035p Brunssum),
graj.ə (Q252p Moresnet),
greeje (L425p Grevenbicht/Papenhoven, ...
L426z Holtum,
L424p Meeswijk),
greeën (Q019a Neerbeek),
greie (Q112p Voerendaal),
greije (Q039p Hoensbroek, ...
Q033p Oirsbeek,
Q101p Valkenburg),
greje (L426p Buchten),
grejje (Q111p Klimmen, ...
Q204a Mechelen,
Q097p Ulestraten),
grēͅiə (L317p Bocholt),
grēͅjə (L416p Opglabbeek),
grēͅə (Q072p Beverst),
grèje (L360p Bree, ...
L381p Echt/Gebroek),
grèjje (Q111p Klimmen, ...
Q111p Klimmen),
gréjje (Q032a Puth),
grɛ:jə (L368p Neeroeteren),
grɛjə (Q253p Montzen),
jreie (Q121p Kerkrade),
(grejen)
grējə (L422p Lanklaar),
[Paragraaf: regelmatige werkwoorden].
greeje (Q011p Boorsem),
der grèjt wiet
grèje (Q204a Mechelen),
enne wiee grei in de broot (moeilijk leesbaar)
greie (Q112z Ten-Esschen/Weustenrade),
schrijden, grote passen maken
grejje (Q111p Klimmen),
grote passen maken:
graote passe make (Q017p Elsloo),
groete passe (L295p Baarlo, ...
L297p Belfeld),
groete pes maoke (Q198b Oost-Maarland),
groette passe make (Q187p Sint-Pieter),
groeətə pasə makə (Q112a Heerlerheide),
groite passe make (Q098p Schimmert),
grote} passe [maken (L216p Oirlo),
groète passe make (L271p Venlo),
groətə pasə moəkə (P175p Gingelom),
grōēte passe maake (L266p Sevenum),
grōēte pes make (Q112b Ubachsberg),
grōōte pes (Q098p Schimmert),
grôôte passe make (L327p Beegden),
he makt grote päs (Q039p Hoensbroek),
grote passen zetten:
groete pes ziete (Q198b Oost-Maarland),
grote schreden:
groeët schèèën (L352p Hechtel),
grote schreden maken:
groete schrej make (Q118p Schaesberg),
grose sjrei machen (Q121p Kerkrade),
grutə sxreͅin mōͅkə (P176p Sint-Truiden),
grote schreden pakken:
sommige minse} pakke groewethe schreehjen (L355p Peer),
grote schreden zetten:
grutte sjrèë zètte (Q005p Zutendaal),
grutə sxrēn zeͅtən (K359p Koersel),
gutə sxrēn zeͅtən (K359p Koersel),
grote schritte (du.) maken:
groete schrit maake (Q117b Rimburg),
groete schritte (Q118p Schaesberg),
grose sjritte machen (Q121p Kerkrade),
groëte schrit (Q113p Heerlen),
gróéte schritte (Q117p Nieuwenhagen),
grote schrokken maken:
groete schrókke (L288a Ospel),
grote stappen maken:
graote sjtep maaken (Q019a Neerbeek),
groete stappe make (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht),
groite schtep maake (Q101p Valkenburg),
groote sjtep (L387p Posterholt),
gruətə stapə mō`ə (K278p Lommel),
grwatte sjtèp make (Q099p Meerssen),
grôete stappe make (L269p Blerick),
grôête stappe make (L246p Horst),
grote stappen zetten:
grōtə stapə zetə (Q162p Tongeren),
gruuətə stapə zeͅtə (K353p Tessenderlo),
grūtə stapə zetə (Q188p Kanne),
grote treden maken:
groe.te treije maken (L289p Weert),
groeate trèj make (L427p Obbicht),
groete trejed (Q071p Diepenbeek),
groete trèèj moake (Q193p Gronsveld),
grote traej make (L330p Herten (bij Roermond)),
grotə trēͅs moakə (Q178p Val-Meer),
grōēte trèè maake (Q117a Waubach),
gróóte trééj (L425p Grevenbicht/Papenhoven),
hel lopen:
hel loape (Q112a Heerlerheide),
hennenklossen:
henəkloͅsə (L312p Neerpelt),
klaveren:
B.v. vir klavere over t felt.
klāvə[re} (K353p Tessenderlo),
klossen:
kloͅsə (L312p Neerpelt),
landtreden:
i.e. met grote passen.
lantjtrèèje (L322p Haelen),
lopen gelijk een hert:
ze loewehpen gelijk `n hert (L355p Peer),
met grote schreden gaan:
héé gèjt met grôête sjree (L290p Panningen),
met grote treden lopen:
mit grôôte trèèje (L294p Neer),
meten:
m maete (L382p Montfort),
meteren:
metere (Q113c Vrusschemig),
passen maken:
passe make (Q096p Bunde),
pes make (Q096p Bunde),
pateren:
i.e. grote, zware passen maken, b.v. door het losse zand.
patere (L322p Haelen),
plavuizen treden:
plevuuze trei-je (L289p Weert),
schreden maken:
i.e. schreie (schreden) maken.
skreͅijə moakə (P222p Opheers),
schreden zetten:
šriə zetə (Q162p Tongeren),
schreden zetten
šrīp zeͅtte (Q162p Tongeren),
schrijden:
schreeje (L163p Ottersum),
schreie (Q113p Heerlen),
schreije (L316p Kaulille),
schreje (P188p Hoepertingen),
schrejen (Q001p Zonhoven),
schrēēn (L353p Eksel),
schrieje (L216p Oirlo),
schrijen (Q078p Wellen),
schrééve (P227p Vorsen),
sjreije (L265p Meijel),
sjrieë (Q086p Eigenbilzen),
sjrieën (Q077p Hoeselt),
sjrīē.e (L290p Panningen),
skreeje (P219p Jeuk),
sxreiən (L282p Achel),
sxrējən (L414p Houthalen, ...
L314p Overpelt),
sxrè (P175p Gingelom),
šreͅiə (L364p Meeuwen),
ṣrēͅjə (L369p Kinrooi, ...
L369p Kinrooi),
i.e. schrijden.
skrēͅn (K357p Paal),
Zie 127.
sjrīē.e (L290p Panningen),
schrokken:
sjròkke (L328p Heel, ...
L318b Tungelroy),
sjrókke (L374p Thorn),
sjrôkke (L320a Ell),
spaden:
spaaje (L271p Venlo),
spààje (L269p Blerick),
speren:
speͅrən (L282p Achel),
spoeden:
spoͅijən (L286p Hamont, ...
L286p Hamont),
stalperen:
sjtalpere (L290p Panningen),
Zie 127 en 135. B.v. wéém kumt dòò de trap op sjtalpere.
sjtalpere (L290p Panningen, ...
L290p Panningen),
stappen:
sjtappe (Q021p Geleen, ...
Q021p Geleen,
Q111p Klimmen),
stappe (L321a Ittervoort, ...
Q015b Kerensheide,
Q095p Maastricht,
L373p Roosteren,
L373p Roosteren,
L271p Venlo,
L289p Weert),
stappe(n) (P176p Sint-Truiden),
stapə (K318p Beverlo, ...
L360p Bree,
L369p Kinrooi,
L424p Meeswijk,
L314p Overpelt,
K357p Paal),
stapən (L286p Hamont, ...
L286p Hamont),
stuppen (Q101p Valkenburg),
B.v. fli.nk doo.rsjtappe.
sjtappe (L331b Boukoul),
stappen maken:
sjtêp make (Q021p Geleen),
staven:
sjtaave (L329p Roermond, ...
L329p Roermond),
sjtave (L332p Maasniel),
i.e. met grote, kranige passen lopen. B.v. hèè. sjtaafde toch veurbie..
sjtaave (L331b Boukoul),
stevelen:
stiefele (L164p Gennep),
1: flink erdoorheen stappen
sjtieëvele (Q111p Klimmen),
[vgl. L 163, rk]
stiefele (L163p Ottersum),
[vgl. L 271, rk]
ik stiefelde daor de rêêge (L269p Blerick),
[vgl. Q 111, rk]
sjtévele (Q097p Ulestraten),
[zowel met grote stappen als op een sukkeldrafje, rk]
stiefele (L271p Venlo),
i.e. doelbewust, met stevige pas lopen. B.v. hèè. sjtee.velde dr op aan.
sjtee.vele (L331b Boukoul),
stubben:
sjtubbe (Q196p Mheer, ...
Q196p Mheer),
stubbe (Q198b Oost-Maarland),
stuiken:
sjtoekke (Q255p Kelmis),
treden:
traeije (L271p Venlo),
traeje (L382p Montfort, ...
L288p Nederweert,
L322a Nunhem,
L271p Venlo),
traejen (L266p Sevenum),
treden (P120p Alken),
treeje (L425p Grevenbicht/Papenhoven, ...
Q113p Heerlen,
L424p Meeswijk),
treē (Q240p Lauw),
treije (L269p Blerick, ...
L269b Boekend,
L159a Middelaar,
L289p Weert),
trejən (K314p Kwaadmechelen),
treène (Q113c Vrusschemig),
trēje (L329p Roermond, ...
L329p Roermond,
Q097p Ulestraten),
trējən (K278p Lommel),
trēͅjə (L360p Bree, ...
L369p Kinrooi),
trèije (Q091p Veldwezelt),
trèje (L360p Bree, ...
L427p Obbicht),
trèje (?) (L325p Horn),
trèjen (L371a Geistingen),
trèèje (L270p Tegelen),
trééje (L295p Baarlo, ...
L289p Weert),
B.v. doe zits auch den hîêlen daa.g in den héérd; gank eens get trééë.
trééë (L290p Panningen),
B.v. waat treutj dae wied.
traeje (L324p Baexem),
B.v. zulle we ens wat gaon traeje, of zulle we ós ens wat gaon vertraeje
traeje (L271p Venlo),
i.e. grote passen maken. B.v. dao ku.mp t`r aa.ngetrèè.je.
trèè.je (L331b Boukoul),
i.e. land afmeten met grote stappen.
trèje (L164p Gennep),
treden, trappen
trae (Q111p Klimmen),
treden wie een landmeter:
hae treud wej eine lendjmaeter (L322a Nunhem),
traeje wie ne langkmoeter (L270p Tegelen),
vegen:
vège (Q198a Mesch),
waaien:
waaie (L247p Broekhuizen, ...
L247p Broekhuizen),
waoje (L163p Ottersum),
wijd doortreden:
héé trut wīē.t door (L290p Panningen),
wied door traeje (L322a Nunhem),
wiet door trèje (L377p Maasbracht),
wijd greiden:
hèè greit wēēt (Q039p Hoensbroek),
wied greeèn (L429a Berg-aan-de-Maas),
wied greije (L382p Montfort),
wied jraije (Q121p Kerkrade),
wiet greie (Q119p Eygelshoven),
wiet greije (Q112z Ten-Esschen/Weustenrade),
wiet grejje (L429p Guttecoven),
wijd schrijden:
wied schrijje (L214p Wanssum),
wiet schreje (L214p Wanssum),
wijd treden:
wie.t trèje (L289b Leuken),
wieet trèje (L289p Weert),
wiet traîje (L321p Neeritter),
wiet treje (Q097p Ulestraten),
wiet trééje (L163p Ottersum),
wiét traeje (L330p Herten (bij Roermond)),
wiëd treije (L269b Boekend),
wīēd traeje (L324p Baexem),
wīējt trééje (L324a Leveroy),
wèè.t trië (Q153p Gors-Opleeuw)
|
grote stappen maken || Grote stappen maken (greien, schrijden, treden, stappen). [N 109 (2001)] || lopen, gaan; inventarisatie uitdrukkingen; betekenis/uitspraak [N 10 (1961)] || met grote passen gaan || stappen, grote ~ maken [stuppen] [N 10 (1961)] || stevig stappen [grote stappen]
III-1-2
|
26213 |
met halve zeilen |
half:
halǝf (L321p Neeritter, ...
L318p Stramproy),
half ingekort:
half ingekort (Q112p Voerendaal),
half zeil:
half zeil (K357p Paal),
halǝf ˲zęjl (L289p Weert),
halǝf ˲zę̄(ǝ)l (P051p Lummen),
halǝvǝ zęjl (L319p Molenbeersel),
hawf ˲zę̄jl (L430p Einighausen),
halve zeilen:
halve zeilen (L432p Susteren),
halǝvǝ zęjlǝ (L164p Gennep),
mee een half zeil:
me ǝn halǝf ˲zęjl (L265p Meijel),
met halve zeilen:
męt halǝf ˲zęjlǝ (L330p Herten),
met vier halven:
męt ˲vēr halǝvǝ (L292a Maxet),
op half:
op half (L355p Peer),
op half koordje:
ǫp halǝf kø̄rtjǝ (L374p Thorn),
op het derde koordje:
ǫp ˲ǝt dērdǝ kōrtšǝ (L316p Kaulille),
rond half:
ronjtj halǝf (L320a Ell),
rōnt halǝf (L164p Gennep),
rǫnt halǝf (L211p Leunen, ...
L289p Weert),
twee half:
twee half (L320a Ell)
|
Gezegd van een molen wanneer hij draait met de zeilen voor de helft opgerold. Zie ook afb. 44B. [N O, 7i; A 42A, add.; A 42A, 74 add.; N O, 5i; N O, 5h; N O, 7h]
II-3
|
20570 |
met kleine hapjes eten |
avanceren:
aveceren (L353p Eksel),
boebelen:
boebələ (L300p Beesel, ...
L329a Kapel-in-t-Zand),
buffelen:
buffele (L267p Maasbree, ...
Q095p Maastricht,
L217p Meerlo),
buffelen (Q120p Heerlerbaan/Kaumer),
busselen:
besselen (L368p Neeroeteren),
buissele (L382p Montfort),
bussele (Q203p Gulpen, ...
Q032p Schinnen,
Q020p Sittard),
busselə (Q111p Klimmen),
bössele (Q021p Geleen, ...
Q095p Maastricht,
Q036p Nuth/Aalbeek),
bösselə (L381b Pey),
bössələ (L425p Grevenbicht/Papenhoven),
búúzele (Q034p Merkelbeek),
bûssele (Q098p Schimmert),
büssele (Q098p Schimmert),
een brikkenbakkersmaag hebben:
nə brikkəbekkərs maach hubbə (Q015a Meers),
gauw eten:
gauw aete (L216p Oirlo),
hartig eten:
hortig eate (L269p Blerick),
hörtig aete (L296p Steyl),
inschuren:
ènsjiere (Q083p Bilzen),
keveren:
kīējəvərə (P047p Loksbergen),
knabbelen:
knabbele (L292p Heythuysen),
knabbelen (L371p Ophoven),
knabbələ (L329p Roermond),
knabbələn (Q014p Urmond),
knabələ (K314p Kwaadmechelen),
knagen:
knoage (Q077p Hoeselt),
knauwelen:
knauwele (L416p Opglabbeek),
knauwelə (L271p Venlo),
knawwelle (L387p Posterholt),
knetsen:
kneͅtsə (K314p Kwaadmechelen),
knibbelen:
knebbele (L318b Tungelroy),
knibbele (Q019p Beek, ...
L320a Ell,
Q033p Oirsbeek,
L385p Sint-Odiliënberg,
L386p Vlodrop),
knibbelen (L428p Born),
knibbelle (L416p Opglabbeek),
knibbèllə (L416p Opglabbeek),
knibbəllə (L416p Opglabbeek),
knibbələ (L320b Kelpen, ...
Q015a Meers,
Q018a Moorveld (Waalsen),
L433p Nieuwstadt,
Q097p Ulestraten,
Q014p Urmond),
kniebele (Q208p Vijlen),
kniebələ (L382p Montfort),
knĭĕbələ (Q116p Simpelveld),
mampfen:
mampfe (Q020p Sittard),
moffelen:
moafele (Q203p Gulpen),
moeffelə (Q116p Simpelveld),
moffele (Q113p Heerlen, ...
Q120p Heerlerbaan/Kaumer),
moofele (Q120p Heerlerbaan/Kaumer),
moəffələ (Q020p Sittard),
mâofələ (Q020p Sittard),
mòffələ (L381p Echt/Gebroek),
móffele (Q121p Kerkrade),
móffələ (Q021p Geleen),
môffele (L429p Guttecoven),
mummelen:
mummelə (L164p Gennep),
mûûmelə (Q033p Oirsbeek),
mûûmələ (Q028p Jabeek),
nammen:
speciaal voor kleine kinderen
namme (Q095p Maastricht),
voor kinderen
namme (Q095a Caberg),
op zijn eigen muil uitzijn:
op ziĕn eige moel oetzeen (L322a Nunhem),
oppeuzelen:
oppeuzelen (L286p Hamont),
pemelen:
pémele (L320a Ell),
peuzelen:
peuzele (Q102p Amby, ...
L429p Guttecoven,
Q016p Lutterade,
L382p Montfort,
L382p Montfort,
Q032p Schinnen,
Q020p Sittard,
L432p Susteren),
peuzelen (L288a Ospel),
peuzelə (L299p Reuver, ...
L271p Venlo),
peuzələ (Q109p Hulsberg),
pūūsele (Q117b Rimburg),
pêuzələ (Q036p Nuth/Aalbeek),
pîezele (L364p Meeuwen),
pösele (Q030p Schinveld),
pikken:
pikke (Q201p Wijlre),
pĭĕkkə (Q101p Valkenburg),
pitsen:
pitse (L289p Weert),
pitsə (L331p Swalmen),
profijtelijk eten:
perfietəlik (Q095p Maastricht),
pruimen:
pruime (L294p Neer),
scharren:
sjááre (Q117p Nieuwenhagen),
sippen:
suppen (L321a Ittervoort),
slobber:
slobber (L425p Grevenbicht/Papenhoven, ...
L425p Grevenbicht/Papenhoven),
slokken:
chlokke (Q096b Itteren),
sjlokke (Q096b Itteren),
slokke (Q095p Maastricht),
smetselen:
smetselen (Q001p Zonhoven),
smikkelen:
sjmikkələ (L325p Horn, ...
L270p Tegelen),
smikkele (Q202p Eys, ...
L318p Stramproy),
smikkelen (L164p Gennep),
smullen:
sjmullə (Q032p Schinnen),
smeulle (L265p Meijel),
snageren:
schnáágərə (L325p Horn),
sjnáágərə (Q027p Doenrade),
snatsen:
snaatse (L360p Bree),
snuisteren:
snuistere (Q095p Maastricht),
vreten:
vrêêten (L375p Wessem),
zabbelen:
zabbele (Q015p Stein)
|
druk eten met kleine hapjes [N 80 (1980)] || Hoe noemt U: Druk eten met kleine hapjes (busselen) [N 80 (1980)], [N 80 (1980)]
III-2-3
|
17945 |
met kleine stapjes lopen |
dabbelen:
i.e. pasjes maken. B.v. kiek ins, waat det wichtje al net kan diebele.
diebele (L325p Horn),
dabben:
i.e. lopen van kleine personen en kinderen (scharrelen). Vgl. doe klèjnen debber dòòste bees.
dabbe (L290p Panningen),
dabberen:
dabbere (L270p Tegelen),
i.e. een kind dat leert lopen.
debbere (L321p Neeritter),
i.e. lopen van kleine kinderen.
deͅbərə (L424p Meeswijk),
dribbelen:
B.v. et jungske dribbelt neve zien ma.
dribbele (Q095p Maastricht),
B.v. het wécht kwaam aan drubbele.
drubbele (L374p Thorn),
B.v. hij droebelt als een kind.
drybələ (P175p Gingelom),
B.v. t kindj dribbelt.
dribbele (L387p Posterholt),
B.v. zuug hem mit zien korte binkes dribbele.
dribbele (Q035p Brunssum),
Gezegd van kleine kinderen.
dribələ (L368p Neeroeteren),
i.e. een kind dat leert lopen.
drubbele (L321p Neeritter),
i.e. korte pasjes.
drubbele (L289b Leuken),
lopelen:
Van kleine kinderen.
lêûpele (Q033p Oirsbeek),
voor een klein kind
löpele (Q251p Gemmenich),
stevelen:
sjtiebele (Q111p Klimmen),
met kleine pasjes lopen
sjtiebbele (Q111p Klimmen),
taffelen:
B.v. den aan man taffelde nog wa rond en de keke mier kosem ni (voetstaps gaan).
tafələ (Q002p Hasselt),
i.e. gaan, van kleine kinderen en ouderlingen gezegd.
tafələ (P048p Halen),
tippelen:
i.e. aanstellerig lopen. B.v. t tippelde zonger get te zegge veurbie.
tippele (L329p Roermond),
trippelen:
B.v. det maedje trippeltj wie ein hoon.
trippele (L330p Herten (bij Roermond)),
B.v. det trippelt wie n madam.
trippele (L270p Tegelen),
B.v. ein aardig maidje trippelde veur hun oet.
trippele (L321p Neeritter),
B.v. hae trippeltj in plaats van fetsuunlik te loupe (= hele korte pasjes).
trippele (L324p Baexem),
B.v. he trippelt wie ein schooljuffrau.
trippele (L425p Grevenbicht/Papenhoven),
B.v. het juffertje trippelde op haar hoge hakjes aan ons voorbij.
trippelen (L282p Achel),
B.v. het meisje trippelt.
tripələ (P175p Gingelom),
damespasje
trippele (Q113p Heerlen),
dè jong triepelt wie un juffrouw
triepele (Q198b Oost-Maarland),
i.e. met kleine passen gaan.
trippele (L434p Limbricht),
Vooral van preutse dametjes.
trepələ (K318p Beverlo),
Zeldzaam gebruikt voor b.v. dame met enge rok, korte pasjes...
trippelen (Q096p Bunde)
|
lopen, gaan; inventarisatie uitdrukkingen; betekenis/uitspraak [N 10 (1961)]
III-1-2
|
22508 |
met kleppers rondlopen |
klabatteren:
klabatere (Q253p Montzen),
klabattere (Q207p Epen, ...
Q111p Klimmen,
Q196p Mheer,
Q112z Ten-Esschen/Weustenrade,
Q201p Wijlre),
klābatərə (Q038p Amstenrade),
klebattere (Q193p Gronsveld),
kleppers (L364p Meeuwen),
door misdienaars
klabatərə (Q202p Eys),
kleppen:
Kil. klippen j. kleppen, sonare; S. klippen kleppen.
klippe (Q002p Hasselt),
klepperdag (zn.):
klepperdaag (L298a Kesseleik),
klepperen:
kleppere (Q027p Doenrade, ...
L381p Echt/Gebroek,
L320a Ell,
Q202p Eys,
L429p Guttecoven,
L328p Heel,
L330p Herten (bij Roermond),
Q203b Ingber,
Q096b Itteren,
L321a Ittervoort,
L320b Kelpen,
L382p Montfort,
L294p Neer,
L387p Posterholt,
Q118p Schaesberg,
Q098p Schimmert,
Q032p Schinnen,
L331p Swalmen,
L331p Swalmen,
Q197a Terlinden,
L374p Thorn,
L271p Venlo,
L210p Venray,
L386p Vlodrop,
Q117a Waubach),
klepperen (L428p Born, ...
Q035p Brunssum,
L433p Nieuwstadt,
Q014p Urmond),
kleͅpərə (L432p Susteren),
klippere (L382p Montfort),
klipperen (L382p Montfort),
door de misdienaars
kleͅpərə (L265p Meijel),
Met twee platte houtjes ("kleppers") tussen wijs- en ringvinger van de rechterhand ontstond door juiste beweging een ritmisch geluid.
kleppere (L289p Weert),
klippekleppers (zn.):
klippekleppers (L299p Reuver, ...
L299p Reuver),
klokken luiden:
klokke loewe (Q034p Merkelbeek),
ratelen:
raatele (L330p Herten (bij Roermond), ...
L374p Thorn),
ratele (L269p Blerick, ...
Q034p Merkelbeek,
L266p Sevenum,
L266p Sevenum,
L245b Tienray,
L271p Venlo),
ratelen (L364p Meeuwen),
rātələ (Q117p Nieuwenhagen),
roatelen (K359a Stal)
|
3. Met klaphoutjes, gemaakt van beukenhout, een klepperend geluid maken. || Klapperen, een geliefd jongensspel. || Kleppen (met een klap klepper). [ZND m] || Klepperen: Met kleppers spelen, d.i. twee houtjes die men tussen de vingers snel op elkaar laat slaan om alzo een klepperend geluid voort te brengen. || Rondlopen met kleppers en ratels in de week vóór Pasen. [N 88 (1982)]
III-3-2
|
34140 |
met opgeheven staart rondlopen |
biezemen:
bizǝmǝ (P176p Sint-Truiden),
biezen:
(de koe) bist (L269b Boekend),
bei̯zǝ (P187p Berlingen, ...
Q156p Borgloon,
Q079p Guigoven,
P188p Hoepertingen,
Q157p Jesseren,
P219p Jeuk,
Q074p Kortessem,
P167p Laar,
Q166p Vechmaal,
Q080p Vliermaal,
Q079a Wintershoven),
besǝ (L317p Bocholt, ...
Q020p Sittard,
Q014p Urmond),
besǝn (L286p Hamont),
bezn (Q001p Zonhoven),
bezǝ (L318d Altweert, ...
L318e Altweerterheide,
L417p As,
L359p Beek,
K358p Beringen,
K318p Berverlo,
L317p Bocholt,
L287p Boeket,
K361a Boekt Heikant,
Q011p Boorsem,
L289h Boshoven,
L360p Bree,
L381p Echt,
L288c Eind,
L430p Einighausen,
Q007p Eisden,
L353p Eksel,
L419p Elen,
L320a Ell,
L363p Ellikom,
Q004p Gelieren Bret,
Q003p Genk,
L326p Grathem,
L425p Grevenbicht / Papenhoven,
L356p Grote-Brogel,
L366p Gruitrode,
L328p Heel,
K360p Heusden,
L289a Hushoven,
L316p Kaulille,
L318a Keent,
K317a Kerkhoven,
L370p Kessenich,
L369p Kinrooi,
K359p Koersel,
K314p Kwaadmechelen,
L288b Laar,
Q088p Lanaken,
L422p Lanklaar,
L289b Leuken,
Q006p Leut,
L434p Limbricht,
P046p Linkhout,
P051p Lummen,
L372p Maaseik,
Q009p Maasmechelen,
Q095p Maastricht,
L424p Meeswijk,
L364p Meeuwen,
P045p Meldert,
L319p Molenbeersel,
L288p Nederweert,
L367p Neerglabbeek,
Q096c Neerharen,
L321p Neeritter,
L368p Neeroeteren,
L418p Niel-bij-As,
L427p Obbicht,
L416p Opglabbeek,
Q010p Opgrimbie,
L371p Ophoven,
L362p Opitter,
L288a Ospel,
L314p Overpelt,
L290p Panningen,
L355p Peer,
L358p Reppel,
L373p Roosteren,
L420p Rotem,
L423p Stokkem,
L432p Susteren,
K353p Tessenderlo,
L374p Thorn,
L361p Tongerlo,
L318b Tungelroy,
Q014p Urmond,
L268p Velden,
L368b Waterloos,
L289p Weert,
L354p Wijchmaal,
L365p Wijshagen,
P044p Zelem,
K361p Zolder,
Q005p Zutendaal),
bezǝn (L282p Achel, ...
L421p Dilsen,
L352p Hechtel,
L413p Helchteren,
K316p Heppen,
L315p Kleine-Brogel,
L422p Lanklaar,
K278p Lommel,
K315p Oostham,
L355p Peer,
Q118p Schaesberg),
bii̯zǝ (P120p Alken, ...
P113p Binderveld,
P224p Boekhout,
Q160p Bommershoven,
P218p Borlo,
Q159p Broekom,
P178p Brustem,
P182p Buvingen,
P115p Duras,
P186p Gelinden,
P175p Gingelom,
Q153p Gors-Opleeuw,
P184p Groot-Gelmen,
P195p Gutschoven,
P173p Halmaal,
P197p Heers,
Q164p Heks,
Q165p Hopmaal,
P180p Kerkom,
Q152p Kerniel,
P118p Kozen,
P220p Mechelen-Bovelingen,
P176a Melveren,
P117p Nieuwerkerken,
Q157a Overrepen,
Q161p Piringen,
Q076p Romershoven,
Q154p Sint-Huibrechts-Hern,
P121p Ulbeek,
P174p Velm,
Q075p Vliermaalroot,
P192p Voort,
P227p Vorsen,
Q078p Wellen,
P172p Wilderen),
bisǝ (Q095p Maastricht),
bizǝ (L295p Baarlo, ...
P053p Berbroek,
Q163p Berg,
K358p Beringen,
K318p Berverlo,
Q083p Bilzen,
L269p Blerick,
Q211p Bocholtz,
Q035p Brunssum,
L323p Buggenum,
Q071p Diepenbeek,
Q207p Epen,
Q021p Geleen,
Q087p Gellik,
Q002a Godschei,
L326p Grathem,
Q170p Grote-Spouwen,
P048p Halen,
Q002p Hasselt,
Q112a Heerlerheide,
L413p Helchteren,
P050p Herk-de-Stad,
L330p Herten,
Q077p Hoeselt,
L426z Holtum,
L325p Horn,
P055p Kermt,
Q111p Klimmen,
P057p Kuringen,
P046p Linkhout,
P047p Loksbergen,
K278p Lommel,
L377p Maasbracht,
Q095p Maastricht,
Q204a Mechelen,
Q099p Meerssen,
P045p Meldert,
L382p Montfort,
L321p Neeritter,
Q182p Nerem,
P213p Niel-Bij-Sint-Truiden,
Q197p Noorbeek,
Q033p Oirsbeek,
Q003a Oud-Waterschei,
L314p Overpelt,
K357p Paal,
Q111q Ransdaal,
Q072a Rapertingen,
Q203a Reijmerstok,
Q012p Rekem,
L329p Roermond,
Q093p Rosmeer,
L420p Rotem,
Q099q Rothem,
P223p Rukkelingen-Loon,
P107a Rummen,
Q098p Schimmert,
P052p Schulen,
Q096d Smeermaas,
P054p Spalbeek,
P058p Stevoort,
P056p Stokrooie,
L270p Tegelen,
Q209p Teuven,
Q162p Tongeren,
Q013p Uikhoven,
Q097p Ulestraten,
Q101p Valkenburg,
L268p Velden,
P174p Velm,
L271p Venlo,
L386p Vlodrop,
L289p Weert,
Q078p Wellen,
Q113a Welten,
Q155p Werm,
P177p Zepperen,
K361p Zolder),
bizǝn (L422p Lanklaar, ...
L312p Neerpelt,
L313p Sint Huibrechts Lille),
bøzǝ (K353p Tessenderlo),
bēi̯zǝ (Q080p Vliermaal),
bēzǝ (L295p Baarlo, ...
Q176p Eben-Emael,
L414p Houthalen,
L316p Kaulille,
L270p Tegelen,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
bēžǝ (L265p Meijel),
bęi̯zǝ (Q156p Borgloon, ...
Q193p Gronsveld,
Q002p Hasselt,
Q198b Oost-Maarland),
bīi̯zǝ (Q158a Henis, ...
P214p Montenaken,
P177p Zepperen),
bīsǝ (Q178p Val-Meer),
bīzǝ (Q168p 'S-Herenelderen, ...
P179p Aalst,
Q019p Beek,
Q072p Beverst,
Q156p Borgloon,
P218p Borlo,
Q071p Diepenbeek,
Q242p Diets-Heur,
P049p Donk,
Q119p Eygelshoven,
L371a Geistingen,
Q003p Genk,
Q018p Geulle,
Q002a Godschei,
Q002p Hasselt,
Q094p Hees,
Q081a Heesveld-Eik,
Q174p Herderen,
P188p Hoepertingen,
Q077p Hoeselt,
P055p Kermt,
L369p Kinrooi,
Q167p Koninksem,
Q180p Mal,
Q089p Martenslinde,
Q204a Mechelen,
L383p Melick,
Q169p Membruggen,
Q090p Mopertingen,
Q082p Munsterbilzen,
L312p Neerpelt,
P222p Opheers,
Q095a Oud-Caberg,
Q175p Riemst,
Q076p Romershoven,
Q241p Rutten,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
P176p Sint-Truiden,
Q181p Sluizen,
Q162p Tongeren,
Q171p Vlijtingen,
Q172p Vroenhoven,
Q084p Waltwilder,
Q117a Waubach,
Q078p Wellen,
P118a Wijer,
Q073p Wimmertingen),
bīzǝn (Q077p Hoeselt, ...
Q095p Maastricht,
Q168a Rijkhoven,
P058p Stevoort),
bīǝzǝ (Q158p Riksingen),
bɛi̯zǝ (Q193p Gronsveld, ...
Q187a Heugem,
Q188p Kanne,
Q198b Oost-Maarland,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
bɛzǝn (L416p Opglabbeek),
birzen:
berzǝ (L372p Maaseik),
bisten:
bestǝ (L266p Sevenum),
bēstǝ (L331p Swalmen),
bitsen:
betsǝ (L211p Leunen, ...
L163a Milsbeek),
bitsǝ (L159a Middelaar),
de bies opsteken:
(de koeien) stē̜kǝ dǝ bis ǫp (L164p Gennep, ...
L165p Heijen),
hollen:
hǫlǝn (L282p Achel, ...
L286p Hamont),
jagen:
jāgǝ (L332p Maasniel),
rennen:
rɛnǝ (L332p Maasniel, ...
L386p Vlodrop),
rondbiezen:
rǫndjbēzǝn (L373p Roosteren),
zabben:
zabǝ (Q177p Millen, ...
Q178p Val-Meer,
Q091p Veldwezelt,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
zapsen:
zapsǝ (Q240p Lauw)
|
[N 3A, 9a; JG 1a, 1b; monogr.]
I-11
|
34003 |
met paard en kar rijden |
rijden:
rii̯ǝ (Q284p Eupen, ...
L270p Tegelen),
rēǝ (P175p Gingelom),
rē̜ǝ (Q165p Hopmaal, ...
K314p Kwaadmechelen,
P047p Loksbergen
[(op het veld)]
,
P177a Ordingen,
K353p Tessenderlo,
P044p Zelem
[(op het veld)]
),
rē̜ǝn (K315p Oostham),
rīǝ (Q199p Moelingen),
varen:
fārǝ (Q222p Vaals),
vai̯rǝ (Q249p Aubel),
vā.rǝ (L417p As, ...
L359p Beek,
K358p Beringen,
L317p Bocholt,
Q002c Bokrijk,
Q011p Boorsem,
L360p Bree,
L421p Dilsen,
Q007p Eisden,
L363p Ellikom,
L356p Grote-Brogel,
L366p Gruitrode,
Q002p Hasselt,
L370p Kessenich,
L369p Kinrooi,
L422p Lanklaar,
Q006p Leut,
L372p Maaseik,
Q009p Maasmechelen,
L424p Meeswijk,
L364p Meeuwen,
L319p Molenbeersel,
L367p Neerglabbeek,
Q096c Neerharen,
L368p Neeroeteren,
Q010p Opgrimbie,
L371p Ophoven,
L362p Opitter,
L415p Opoeteren,
Q012p Rekem,
L358p Reppel,
L420p Rotem,
L423p Stokkem,
L318p Stramproy,
L361p Tongerlo,
Q013p Uikhoven,
L354p Wijchmaal,
L365p Wijshagen),
vā.rǝn (L419p Elen, ...
L316p Kaulille,
L315p Kleine-Brogel,
L312p Neerpelt,
L355p Peer,
Q008p Vucht),
vārǝ (L250p Arcen, ...
Q279p Baelen,
Q019p Beek,
Q284p Eupen,
Q119p Eygelshoven,
L164p Gennep,
L326p Grathem,
Q113p Heerlen,
L291p Helden,
L330p Herten,
L246p Horst,
L250z Lomm,
L332p Maasniel,
Q095p Maastricht,
Q192p Margraten,
L217p Meerlo,
Q253p Montzen,
L288p Nederweert,
L321p Neeritter,
Q033p Oirsbeek,
L288a Ospel,
L387p Posterholt,
L329p Roermond,
L266p Sevenum,
Q116p Simpelveld,
Q020p Sittard,
L378p Stevensweert,
L318b Tungelroy,
Q101p Valkenburg,
L271p Venlo,
L210p Venray,
L214p Wanssum,
L289p Weert),
vǭ.rǝ (Q163p Berg, ...
Q083p Bilzen,
P224p Boekhout,
Q160p Bommershoven,
Q156p Borgloon,
Q159p Broekom,
Q242p Diets-Heur,
Q087p Gellik,
Q003p Genk,
Q002a Godschei,
Q153p Gors-Opleeuw,
P184p Groot-Gelmen,
Q170p Grote-Spouwen,
Q079p Guigoven,
Q094p Hees,
Q174p Herderen,
K360p Heusden,
Q165p Hopmaal,
Q157p Jesseren,
Q152p Kerniel,
K359p Koersel,
Q167p Koninksem,
Q074p Kortessem,
Q240p Lauw,
P051p Lummen,
Q089p Martenslinde,
Q169p Membruggen,
Q177p Millen,
Q199p Moelingen,
Q090p Mopertingen,
P181p Muizen,
Q182p Nerem,
Q175p Riemst,
Q168a Rijkhoven,
P223p Rukkelingen-Loon,
Q168p s-Herenelderen,
L313p Sint Huibrechts Lille,
Q181p Sluizen,
Q162p Tongeren,
Q178p Val-Meer,
Q166p Vechmaal,
Q091p Veldwezelt,
Q171p Vlijtingen,
P192p Voort,
Q172p Vroenhoven,
Q084p Waltwilder,
Q155p Werm,
K361p Zolder),
vǭ.rǝn (L286p Hamont, ...
L413p Helchteren,
L314p Overpelt),
vǭrǝ (P179p Aalst, ...
Q198p Eijsden,
K317a Kerkhoven,
Q088p Lanaken,
P176a Melveren,
L163p Ottersum,
Q278p Welkenraedt),
vǭrǝn (K278p Lommel, ...
K315p Oostham),
vǭǝ.rǝ (P120p Alken, ...
P053p Berbroek,
P187p Berlingen,
P186p Gelinden,
P195p Gutschoven,
L352p Hechtel,
P197p Heers,
Q164p Heks,
Q158a Henis,
P050p Herk-de-Stad,
P188p Hoepertingen,
P055p Kermt,
P118p Kozen,
P057p Kuringen,
P220p Mechelen-Bovelingen,
P177a Ordingen,
Q157a Overrepen,
Q161p Piringen,
Q076p Romershoven,
P052p Schulen,
Q154p Sint-Huibrechts-Hern,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
P058p Stevoort,
P056p Stokrooie,
P121p Ulbeek,
Q080p Vliermaal,
Q075p Vliermaalroot,
Q078p Wellen,
P118a Wijer,
Q073p Wimmertingen,
Q079a Wintershoven,
P177p Zepperen),
vǭǝ.rǝn (L282p Achel, ...
L353p Eksel),
vǭǝrǝ (P178p Brustem, ...
P049p Donk),
vǭǝrǝn (K316p Heppen),
v˙ǭrǝ (K318p Berverlo, ...
Q077p Hoeselt,
Q188p Kanne,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
v˙ǭǝrǝ (Q241p Rutten),
voeren:
vyi̯ǝrǝ (P218p Borlo, ...
P182p Buvingen,
P115p Duras,
P186p Gelinden,
P048p Halen,
P180p Kerkom,
P046p Linkhout,
P047p Loksbergen,
P045p Meldert,
P214p Montenaken,
P181p Muizen,
K357p Paal,
P227p Vorsen,
P044p Zelem),
vȳrǝ (P175p Gingelom, ...
P173p Halmaal,
P117p Nieuwerkerken,
P176p Sint-Truiden,
K353p Tessenderlo,
P174p Velm),
vøi̯rǝ (P219p Jeuk, ...
P172p Wilderen),
vø̄rǝ (Q251p Gemmenich),
vūrǝ (P113p Binderveld)
|
[JG 1b, 2c; N 8, 100; Wi 33; monogr.]
I-10
|