| 26235 |
metalen lager |
baan met metaallager:
baan met metaallager (L289p Weert),
baanlager:
bānlāgǝr (L265p Meijel),
babbitt:
babet (L211p Leunen),
babbitt-lager:
babilāgǝr (L292a Maxet),
lager:
lāgǝr (Q112p Voerendaal, ...
L289p Weert),
metalen baansteen:
mǝtālǝ bānstęjn (L374p Thorn)
|
Lager van metaal waarop de hals van de molenas draait. [N O, 29b]
II-3
|
| 34369 |
metalen scheplepel |
doeslepel:
duslepǝl (L355p Peer),
dranknoest:
drāŋknus (L159a Middelaar),
drankschepper:
draŋksxøpǝr (P048p Halen),
drāŋksxø̜pǝr (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum),
grote scheplepel:
gruu̯ǝtǝ sxøplipǝl (K357p Paal),
koeschotel:
kušutǝl (L317p Bocholt),
lepel:
lɛpǝl (Q197p Noorbeek, ...
Q197a Terlinden),
noest:
nust (L215p Blitterswijck, ...
L247p Broekhuizen,
L214a Geysteren,
L211p Leunen,
L217p Meerlo,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
pollepel:
polēpǝl (K358p Beringen),
pǫlipǝl (K278p Lommel),
potlepel:
potlepel (P051p Lummen),
pǫtlepǝl (L282p Achel),
pǫtlipǝl (L317p Bocholt),
pǫtliǝpǝl (L317p Bocholt),
pǫtlēpǝl (K361a Boekt Heikant, ...
Q002b Kiewit),
pǫtlīpǝl (L317p Bocholt),
schepel:
šiǝpǝl (L270p Tegelen),
schephang:
šøphaŋ (Q096d Smeermaas),
scheplepel:
šøpliǝpǝl (L360p Bree),
šø̜plē̜pǝl (Q022p Munstergeleen),
šē̜pliǝpǝl (Q003a Oud-Waterschei),
scheppan:
skøpan (P222p Opheers, ...
P177p Zepperen),
sxøpan (Q156p Borgloon, ...
Q198b Oost-Maarland,
P223p Rukkelingen-Loon,
P107a Rummen,
Q078p Wellen),
sxø̄pan (Q009p Maasmechelen),
sxø̜pan (P044p Zelem),
sxē̜pan (Q002p Hasselt, ...
P055p Kermt),
sxępan (Q002b Kiewit, ...
P054p Spalbeek),
šøpan (Q071p Diepenbeek, ...
Q193p Gronsveld,
Q077p Hoeselt,
Q096c Neerharen,
Q095a Oud-Caberg,
Q093p Rosmeer,
Q162p Tongeren,
Q178p Val-Meer,
Q079a Wintershoven,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
šø̜pan (Q077p Hoeselt, ...
Q176a Ketsingen),
šø̜ppan (Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
šē̜pan (Q004p Gelieren Bret, ...
Q003a Oud-Waterschei),
schepper:
sxøpǝr (P048p Halen, ...
L286p Hamont),
sxø̜pǝr (L289p Weert),
šøpǝr (L265p Meijel),
šø̜pǝr (L420p Rotem),
šępǝr (L368b Waterloos),
schepspaan:
skøpspuǝn (P186p Gelinden, ...
P197p Heers),
teil:
tęi̯l (L289b Leuken, ...
L289p Weert),
tīl (L294p Neer),
varkenslepel:
vęrkǝslipǝl (L360p Bree, ...
L372p Maaseik),
vęrkǝslēpǝl (K318p Berverlo, ...
L426p Buchten,
L426z Holtum,
L423p Stokkem),
vɛrkǝslē̜pǝl (L427p Obbicht),
varkensnoest:
vɛrkǝsnus (Q009p Maasmechelen),
varkenspan:
vęrkǝspan (Q156p Borgloon, ...
Q111p Klimmen,
Q019a Neerbeek,
Q032a Puth,
Q099q Rothem,
P176p Sint-Truiden,
Q209p Teuven,
Q014p Urmond),
vɛrkǝspan (Q211p Bocholtz, ...
Q096p Bunde,
Q119p Eygelshoven,
Q018p Geulle,
L429p Guttecoven,
Q039p Hoensbroek,
Q111p Klimmen,
L434p Limbricht,
Q204a Mechelen,
Q197p Noorbeek,
Q033p Oirsbeek,
Q203a Reijmerstok,
Q098p Schimmert,
Q101p Valkenburg,
Q113a Welten),
varkenspotlepel:
vęrǝʔǝspǭtlipǝl (K278p Lommel),
varkensspaan:
vɛrǝkǝspuǝn (P186p Gelinden, ...
P197p Heers),
voerlepel:
vōrlipǝl (L372p Maaseik, ...
L420p Rotem),
vōrlē̜pǝl (L426z Holtum),
vōǝrlei̯pǝl (L422p Lanklaar),
voernoest:
vūrnust (L214p Wanssum),
voerpan:
vōrpan (Q105p Heer, ...
Q039p Hoensbroek,
Q098p Schimmert,
Q020p Sittard),
voerschepper:
vōršø̜pǝr (L270p Tegelen),
voerschotel:
vou̯ǝršotǝl (L384p Herkenbosch, ...
L386p Vlodrop),
vōrsxotǝl (L269p Blerick, ...
L266p Sevenum,
L268p Velden),
vōrsxōtǝl (L271p Venlo),
vōrsxǫtǝl (L244c America),
vōršotǝl (L295p Baarlo, ...
L331b Boukoul,
L322p Haelen,
L330p Herten,
L325p Horn,
L377p Maasbracht,
L332p Maasniel,
L383p Melick,
L290p Panningen,
L299p Reuver,
L331p Swalmen,
L270p Tegelen),
vōršyǝtǝl (L416p Opglabbeek),
vōršøtǝl (L294p Neer),
vōršø̜tǝl (L295p Baarlo, ...
L322a Nunhem),
vōršūtǝl (L368b Waterloos),
vūršotǝl (L265p Meijel),
voerteil:
vōrtē̜i̯l (L371p Ophoven),
vōrtęi̯l (L324p Baexem, ...
L320a Ell,
L326p Grathem,
L322p Haelen,
L292a Maxet,
L382p Montfort,
L321p Neeritter,
L318b Tungelroy),
vōrtɛl (L288a Ospel),
vōu̯rtęi̯l (L369p Kinrooi)
|
Lepel van metaal om varkensvoer mee op te scheppen. [N 18, 132; monogr.]
I-12
|
| 32892 |
metalen tongetjes |
(de zeis) is om:
is˱ øm (L288a Ospel),
(de zeis) is verheerseld:
(de zeis) is verheerseld (L322p Haelen),
baard:
baard (L324p Baexem, ...
L269p Blerick),
bekje:
(mv)
bɛkskǝs (Q156p Borgloon),
bramelen:
brǭmǝlǝ (L383p Melick),
bramen:
bruu̯ǝm (L297p Belfeld, ...
L286p Hamont),
brø̜m (L372p Maaseik),
brām (L269p Blerick, ...
Q018p Geulle,
Q101p Valkenburg),
brāmǝ(n) (P051p Lummen, ...
L159a Middelaar),
brōmǝ(n) (P055p Kermt, ...
Q009p Maasmechelen,
P176p Sint-Truiden),
brōǝm (Q204a Mechelen),
brǫm (K314p Kwaadmechelen),
brǫǝm (Q096c Neerharen),
brǭm (L360p Bree, ...
Q096p Bunde,
L164p Gennep,
L326p Grathem,
L165p Heijen,
Q002b Kiewit,
L289b Leuken,
L377p Maasbracht,
L372p Maaseik,
Q204a Mechelen,
L382p Montfort,
Q019a Neerbeek,
Q197p Noorbeek,
L163p Ottersum,
L423p Stokkem
[(enkelv)]
,
L270p Tegelen,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
brǭmǝ(n) (L324p Baexem, ...
K358p Beringen,
L247p Broekhuizen,
L288c Eind,
Q119p Eygelshoven,
Q193p Gronsveld,
L429p Guttecoven,
Q002p Hasselt,
L330p Herten,
Q039p Hoensbroek,
L426z Holtum,
Q111p Klimmen,
L422p Lanklaar,
L434p Limbricht,
Q022p Munstergeleen,
L321p Neeritter,
Q197p Noorbeek,
L427p Obbicht,
Q095a Oud-Caberg,
Q032a Puth,
L420p Rotem,
Q099q Rothem,
Q035a Rumpen,
Q096d Smeermaas,
L432p Susteren,
Q097p Ulestraten,
Q014p Urmond,
Q117a Waubach,
L289p Weert),
brǭǝm (Q001p Zonhoven),
draad:
druu̯ǝt (P222p Opheers),
drōǝt (Q078p Wellen),
drǭt (Q039p Hoensbroek),
fretsels:
fretsels (Q156p Borgloon),
haak:
(mv)
hø̜̄k (L322p Haelen),
hak:
hak (Q071p Diepenbeek),
(mv)
hakǝ (L317p Bocholt, ...
Q077p Hoeselt,
Q099q Rothem),
hakkel:
hakkel (L322p Haelen, ...
L318b Tungelroy),
hakschaard:
hakschaard (L288p Nederweert),
hap:
(mv)
hapǝ (P044p Zelem),
lipje:
(mv)
lipkǝs (Q093p Rosmeer),
memmen:
męmǝ(n) (L244c America, ...
L295p Baarlo,
L215p Blitterswijck,
L331b Boukoul,
L320a Ell,
L164p Gennep,
L214a Geysteren,
L165p Heijen,
L291p Helden,
L369p Kinrooi,
Q111p Klimmen,
L211p Leunen,
L292a Maxet,
L217p Meerlo,
L265p Meijel,
L159a Middelaar,
L163a Milsbeek,
L294p Neer,
L322a Nunhem,
L163p Ottersum,
L290p Panningen,
L266p Sevenum,
L331p Swalmen,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L318b Tungelroy,
L268p Velden,
L271p Venlo,
L214p Wanssum),
(dim)
męmkǝs (L330p Herten, ...
L270p Tegelen),
schaard:
schaard (Q101p Valkenburg),
šø̄s (Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
šē̜rs (Q004p Gelieren Bret),
tanden:
tan (L422p Lanklaar, ...
P107a Rummen),
tanj (K278p Lommel),
tān (L282p Achel, ...
L286p Hamont,
Q003a Oud-Waterschei),
tęnj (L325p Horn, ...
L332p Maasniel),
tandjes:
tē̜ntǝkǝs (K318p Berverlo),
tęnjtšǝs (Q002p Hasselt, ...
L372p Maaseik),
tęnkǝs (P048p Halen),
zaag:
zāx (K357p Paal),
zēǝx (Q071p Diepenbeek),
zē̜x (L416p Opglabbeek, ...
Q203a Reijmerstok,
L368b Waterloos),
zeigebramen:
zęi̯gǝbrǭi̯ǝ (Q009p Maasmechelen)
|
De onregelmatigheden aan de snijkant van de zeis, uitstulpingen in de vorm van metalen tongetjes of lipjes, die kunnen ontstaan bij ondeskundig haren. Het lemma bevat meervouden en enkelvouden. [N 18, 90; monogr.]
I-3
|
| 18379 |
metalen uiteinde van een schoenveter |
buisje:
busje (Q080p Vliermaal),
haak:
hōk (P218p Borlo),
haakje:
hēͅkskə (L360p Bree),
ijzeren punt:
də ēzərə pøntə (Q209p Teuven),
ijzeren tipje:
iezere töpkes (L353p Eksel),
ijzertje:
də ēzərkəs (Q156p Borgloon),
eizerke van de stattel (Q156p Borgloon),
ēzərkə (L372p Maaseik),
eͅizərkə (P055p Kermt, ...
P055p Kermt),
eͅizərkəs (L420p Rotem),
iezerke (Q096a Borgharen, ...
Q099p Meerssen,
Q196p Mheer,
Q104p Wijk),
iezerkes (Q198p Eijsden),
ijzerke (Q071p Diepenbeek),
insteker:
enstekər (K318p Beverlo),
insteker (K318p Beverlo),
knopje:
knüpkə (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
kopje:
kəpkə (L371p Ophoven),
maal:
WNT: maal (V), verg. Maal (IV). Teeken om het einde van iets aan te duiden.
mjāl (P050p Herk-de-Stad),
maalster:
maalster (K357p Paal),
mālstəR (K357p Paal),
maaltje:
WNT: maal (V), verg. Maal (IV). Teeken om het einde van iets aan te duiden.
maölke (L271p Venlo),
mōltjə (P222p Opheers),
malie:
maaj (Q020p Sittard),
maaje (Q095p Maastricht),
maalje (L434p Limbricht),
malie (Q095p Maastricht, ...
L420p Rotem),
cfr. WNT: malie (I), bet. 2.b): ringetje, oogje aan een schoen, waardoor de veter wordt gehaald; elders: het kleine metalen buisje waarin het uiteinde van een veter is vastgemaakt.
malie (L269p Blerick, ...
L269p Blerick,
L246p Horst,
L246p Horst,
L321p Neeritter,
L266p Sevenum,
L266p Sevenum,
L271p Venlo),
malietje:
m .jke (Q002p Hasselt),
cfr. WNT: malie (I), bet. 2.b): ringetje, oogje aan een schoen, waardoor de veter wordt gehaald; elders: het kleine metalen buisje waarin het uiteinde van een veter is vastgemaakt.
malieke (Q101p Valkenburg),
nestel:
nistel (L325p Horn, ...
L265p Meijel,
L322a Nunhem),
nestelkopje:
nestəlkəpkə (L422p Lanklaar),
nesteltje:
nistelke (L329p Roermond),
het is mij toevallig bekend dat in het aan Haelen grenzende Baexem de hele veter "nistel"wordt genoemd
nistelke (L322p Haelen),
nippel:
WNT: nippel, wellicht uit eng. nipple, eigenlijk tepel, maar ook wel gebruikt als naam van buisvormige voorwerpen, min of meer op een tepel gelijkende (zie NED). Van Dale: nippel.
nippel (L331p Swalmen),
oogjesteker:
uəXskəstēkərs (P048p Halen),
pin:
pin (L270p Tegelen),
meervoud: pin
pìn (L270p Tegelen),
pinnetje:
het pinke (Q039p Hoensbroek),
penəkə (L282p Achel),
peŋkə (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
pinke (Q036p Nuth/Aalbeek),
pinneke (L265p Meijel, ...
L265p Meijel),
pinnekes (Q198p Eijsden),
ə pinəkə (Q162p Tongeren),
punt:
də pøntə (Q209p Teuven),
puntje:
puntje (L289p Weert),
rijgpunt:
riegpuntj (L326p Grathem),
riegpuntje (L289p Weert),
schoennestel:
sjoennistel (L265p Meijel),
schoenpieper:
sXuənpipər (L312p Neerpelt),
speldje:
spĕləkə (P176p Sint-Truiden),
staartel:
statəl (P174p Velm),
staartelmalie:
ss.
startelm .j (Q002p Hasselt),
tip:
tup (Q002p Hasselt),
tipje:
tupke (K358p Beringen, ...
K361a Boekt/Heikant),
tupke van de stattel (Q077p Hoeselt),
tuupke (L295p Baarlo),
typkə (Q079a Wintershoven),
typkə van də statəl (Q158p Riksingen),
tøpkə (K358p Beringen, ...
K361a Boekt/Heikant),
tüpke (Q180p Mal),
tuitel:
tautel (Q178p Val-Meer),
tutel (Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
tuitje:
tŭŭtjes (Q111p Klimmen),
Van Dale: 1. tuit, 1. punt, spits toelopend einde van een voorwerp.
tutje (Q033p Oirsbeek),
tuutje (Q039p Hoensbroek),
tuutjes (Q028p Jabeek),
tütje (Q035p Brunssum)
|
malie, - vetermalie || malie, metalen eindstift van veter || malie: metalen stiftje aan veter of rijgsnoer || metalen uiteinde van een schoenveter [malie] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 27229 |
meterlat |
vaarstek:
vārštęk (Q255p Kelmis)
|
Meterlat met greep die de opzichter vroeger bij zich droeg. [monogr.]
II-4
|
| 28067 |
meterstok |
bijltje:
bilkǝ (Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I)]
[Domaniale]),
vaarstek:
vā.rštę.k (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]),
vārštɛk (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
L426p Buchten
[(Maurits)]
, [Maurits]
Q119p Eygelshoven
[(Laura / Julia)]
, [Domaniale]
Q021p Geleen
[(Maurits)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q113p Heerlen
[(Emma / Oranje-Nassau I-IV)]
, [Laura, Julia]
Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, [Emma, Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
, [Domaniale]
Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
, [Maurits]
Q015p Stein
[(Maurits)]
[Maurits]),
vaarstok:
vārstok (L374p Thorn
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I]),
vārštǫk (Q117p Nieuwenhagen
[(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]
[Maurits])
|
Gereedschap van de opzichter. Soort stok van 1 m lengte met als handgreep een klein houweeltje waarvan de ene kant scherp was en waarvan de andere kant een hamertje vormde. In lage pijlers hadden meester-opzichters soms een stokje van 0.5 meter. Met de meterstok kon men in steenwerk vooral direct de afstand tussen de ondersteuningen nameten, bouten aanslaan of vastzetten en losse stenen aankloppen of wegtrekken, aldus de informant van Q 15. [N 95, 129; monogr.]
II-5
|
| 29920 |
metselaar |
maçon:
maso ̝ŋ (Q247p Sint-Martens-Voeren),
masoŋ (Q249p Aubel, ...
Q203p Gulpen
[(vero)]
,
Q253p Montzen
[(jonger dan mȳǝrǝr)]
,
Q278p Welkenraedt),
metselaar:
metsǝlē̜r (Q247a Sint-Pieters-Voeren),
mę ̝tsǝlǝr (Q204p Wittem),
mę ̞tsǝlē̜.r (L298p Kessel),
mę ̞tsǝlē̜r (L300p Beesel, ...
Q172p Vroenhoven),
mę ̞tsǝlīǝr (L371p Ophoven),
mętsǝl ̇ēr (L329p Roermond),
mętsǝldǝr (L265c Beringe, ...
L164p Gennep
[(vero)]
),
mętsǝlēr (L269p Blerick, ...
L267p Maasbree,
L270p Tegelen,
L271p Venlo),
mętsǝlēǝr (L265c Beringe, ...
Q113p Heerlen,
Q112a Heerlerheide,
Q117p Nieuwenhagen,
Q112p Voerendaal),
mętsǝlē̜ ̝r (L249p Grubbenvorst),
mętsǝlē̜r (Q102p Amby, ...
Q038p Amstenrade,
Q019p Beek,
Q103p Berg / Terblijt,
Q021p Geleen,
Q039p Hoensbroek,
Q188p Kanne,
Q111p Klimmen,
Q088p Lanaken,
Q192p Margraten,
Q099p Meerssen,
Q033p Oirsbeek,
Q032a Puth,
Q012p Rekem,
Q098p Schimmert,
Q032p Schinnen,
Q030p Schinveld,
Q020p Sittard,
Q014p Urmond,
Q101p Valkenburg,
Q172p Vroenhoven),
mętsǝlē̜ǝr (Q198p Eijsden, ...
Q105p Heer,
Q036p Nuth,
L378p Stevensweert,
Q201p Wijlre),
mętsǝlę ̝r (L268p Velden),
mętsǝlęr (Q193p Gronsveld, ...
L249p Grubbenvorst,
Q203p Gulpen,
L267p Maasbree,
Q196p Mheer,
Q200p s-Gravenvoeren,
Q206p Slenaken,
L213p Well),
mętsǝlīr (L326p Grathem),
mętsǝlǝr (L191p Afferden, ...
L244c America,
L250p Arcen,
L192p Bergen,
L269p Blerick,
L215p Blitterswijck,
L247p Broekhuizen,
L214a Geysteren,
L244b Griendtsveen,
L246c Hegelsom,
L165p Heijen,
L246p Horst,
Q188p Kanne,
L211p Leunen,
L248p Lottum,
L217p Meerlo,
L265p Meijel,
L246b Melderslo,
L209p Merselo,
L245p Meterik,
L159a Middelaar,
Q199p Moelingen,
L216p Oirlo,
L163p Ottersum,
L266p Sevenum,
L192a Siebengewald,
L246a Swolgen,
L210p Venray,
L214p Wanssum,
L215a Wellerlooi),
mętsǝlǫr (L164p Gennep),
mɛ ̝tsǝldǝr (L291p Helden, ...
L313p Sint Huibrechts Lille),
mɛ ̝tsǝlē̜.r (L297p Belfeld, ...
L421p Dilsen,
L425p Grevenbicht / Papenhoven,
L387p Posterholt,
L423p Stokkem),
mɛ ̝tsǝlē̜r (L333p Asenray / Maalbroek, ...
L428p Born,
L434a Broeksittard,
L320p Hunsel,
L434p Limbricht,
L319p Molenbeersel,
L420p Rotem,
L331p Swalmen),
mɛ ̝tsǝlē̜ǝr (L368p Neeroeteren, ...
L318p Stramproy),
mɛ ̝tsǝlīǝr (L328p Heel, ...
L292p Heythuysen,
L325p Horn,
L320p Hunsel,
L376p Linne,
L377p Maasbracht,
L294p Neer,
L321p Neeritter,
L378p Stevensweert,
L432p Susteren,
L374p Thorn,
L375p Wessem),
mɛ ̝tsǝlǝr (L288a Ospel, ...
L293p Roggel,
L318b Tungelroy,
L386p Vlodrop,
L289p Weert),
mɛtslęrǝ (Q096c Neerharen),
mɛtsǝlar (L164p Gennep),
mɛtsǝldǝr (L387p Posterholt),
mɛtsǝlēr (Q007p Eisden, ...
L379p Laak,
Q095p Maastricht,
L382p Montfort,
L380p Ohé,
L385p Sint Odilienberg,
Q187p Sint Pieter,
Q208p Vijlen),
mɛtsǝlēǝr (Q113p Heerlen, ...
L382p Montfort,
Q033p Oirsbeek,
L378p Stevensweert,
L432p Susteren,
Q117a Waubach),
mɛtsǝlē̜r (Q102p Amby, ...
L295p Baarlo,
L327p Beegden,
Q103p Berg / Terblijt,
Q096a Borgharen,
L426p Buchten,
L323p Buggenum,
L431p Dieteren,
Q027p Doenrade,
L381p Echt,
L430p Einighausen,
Q202p Eys,
Q021p Geleen,
Q203p Gulpen,
L429p Guttecoven,
Q110p Heek,
Q105p Heer,
Q113p Heerlen,
L291p Helden,
L330p Herten,
L325p Horn,
L298p Kessel,
Q111p Klimmen,
L422p Lanklaar,
Q104a Limmel,
Q016p Lutterade,
Q099p Meerssen,
Q196p Mheer,
Q022p Munstergeleen,
L433p Nieuwstadt,
L427p Obbicht,
L290p Panningen,
L299p Reuver,
L420p Rotem,
Q098p Schimmert,
Q020p Sittard,
Q015p Stein,
L296p Steyl,
L374p Thorn,
Q097p Ulestraten,
Q101p Valkenburg,
Q091p Veldwezelt,
L271p Venlo),
mɛtsǝlē̜ǝr (L324p Baexem, ...
Q007p Eisden,
Q009p Maasmechelen),
mɛtsǝlę ̞ǝr (L372p Maaseik, ...
L329p Roermond),
mɛtsǝlę.ǝr (Q002p Hasselt
[(vero)]
),
mɛtsǝlęr (L297p Belfeld),
mɛtsǝlęrǝ (L425p Grevenbicht / Papenhoven),
mɛtsǝlǝr (Q198p Eijsden, ...
Q196p Mheer),
metser:
mę ̝tsǝr (K314p Kwaadmechelen, ...
Q005p Zutendaal),
mę ̞tstǝr (Q078p Wellen),
mę ̞tsǝr (P179p Aalst, ...
P120p Alken,
K358p Beringen,
K318p Berverlo,
Q156p Borgloon,
P173p Halmaal,
K316p Heppen,
K360p Heusden,
Q077p Hoeselt,
L414p Houthalen,
K317a Kerkhoven,
Q092p Kleine-Spouwen,
K359p Koersel,
Q088p Lanaken,
P171p Landen,
K317p Leopoldsburg,
K278p Lommel,
Q089p Martenslinde,
Q082p Munsterbilzen,
L288p Nederweert,
K315p Oostham,
L416p Opglabbeek,
K357p Paal,
Q168a Rijkhoven,
Q158p Riksingen,
Q093p Rosmeer,
P176p Sint-Truiden,
K278a Stevensvennen,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder,
K361p Zolder,
Q168p ɛS-Herenelderen),
mętstǝr (Q074p Kortessem),
mętsǝr (P053p Berbroek, ...
P218p Borlo,
P182p Buvingen,
P195p Gutschoven,
P048p Halen,
L413p Helchteren,
P050p Herk-de-Stad,
P188p Hoepertingen,
P219p Jeuk,
P055p Kermt,
Q167p Koninksem,
P118p Kozen,
P057p Kuringen,
Q240p Lauw,
P051p Lummen,
Q180p Mal,
P183p Mielen-boven-Aalst,
Q177p Millen,
P181p Muizen,
P117p Nieuwerkerken,
P222p Opheers,
L415p Opoeteren,
Q175p Riemst,
P223p Rukkelingen-Loon,
P052p Schulen,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
Q181p Sluizen,
P054p Spalbeek,
P058p Stevoort,
K353p Tessenderlo,
Q162p Tongeren,
P121p Ulbeek,
Q166p Vechmaal,
Q075p Vliermaalroot,
P192p Voort,
Q001p Zonhoven),
mɛ ̝tsǝr (L282p Achel, ...
L353p Eksel,
L356p Grote-Brogel,
L366p Gruitrode,
L286p Hamont,
L352p Hechtel,
L316p Kaulille,
L370p Kessenich,
L369p Kinrooi,
L372p Maaseik,
L364p Meeuwen,
L367p Neerglabbeek,
L368p Neeroeteren,
L312p Neerpelt,
L371p Ophoven,
L314p Overpelt,
L355p Peer,
P227p Vorsen,
L354p Wijchmaal,
P177p Zepperen),
mɛ ̞tsǝr (Q083p Bilzen),
mɛjtsǝr (P211p Waasmont, ...
P172p Wilderen),
mɛsǝr (Q002p Hasselt),
mɛtstǝr (Q161p Piringen),
mɛtsǝr (L318d Altweert, ...
L318e Altweerterheide,
L417p As,
Q163p Berg,
Q072p Beverst,
Q083p Bilzen,
P113p Binderveld,
L317p Bocholt,
L287p Boeket,
Q011p Boorsem,
L289h Boshoven,
P178p Brustem,
Q071p Diepenbeek,
P115p Duras,
Q086p Eigenbilzen,
L288c Eind,
Q004p Gelieren Bret,
Q003p Genk,
P175p Gingelom,
P184p Groot-Gelmen,
Q079p Guigoven,
L286p Hamont,
Q002p Hasselt,
P197p Heers,
L289a Hushoven,
L318a Keent,
Q176a Ketsingen,
Q074p Kortessem,
L288b Laar,
L422p Lanklaar,
L289b Leuken,
P046p Linkhout,
P047p Loksbergen,
Q009p Maasmechelen,
P045p Meldert,
P214p Montenaken,
L288p Nederweert,
P164p Neerhespen,
L418p Niel-bij-As,
Q010p Opgrimbie,
L288a Ospel,
P107a Rummen,
Q241p Rutten,
L313p Sint Huibrechts Lille,
Q154p Sint-Huibrechts-Hern,
Q162p Tongeren,
Q178p Val-Meer,
P174p Velm,
Q171p Vlijtingen,
Q183p Vreren,
P210a Walsbets,
P212p Walshoutem,
L289p Weert,
Q078p Wellen,
P044p Zelem,
Q001p Zonhoven),
mɛtsǝrt (L360p Bree, ...
L423p Stokkem,
Q001p Zonhoven),
metseraar:
mɛtsǝrē̜ǝr (Q095p Maastricht),
murer:
m ̇yǝrǝr (Q202p Eys),
myrǝr (Q263p Raeren),
mȳjrǝr (Q204a Mechelen),
mȳrǝr (Q249p Aubel
[(zelden)]
, ...
Q279p Baelen,
Q121c Bleijerheide,
Q211p Bocholtz,
Q121a Chevremont,
Q207p Epen,
Q119p Eygelshoven,
Q251p Gemmenich,
Q121d Haanrade,
Q112a Heerlerheide,
Q121e Kaalheide,
Q255p Kelmis,
Q121p Kerkrade,
Q259p Lontzen,
Q117b Rimburg,
Q030p Schinveld,
Q116p Simpelveld,
Q121b Spekholzerheide,
Q222p Vaals,
Q205p Wahlwiller,
Q260p Walhorn,
Q117a Waubach,
Q278p Welkenraedt),
mȳǝrǝr (Q284p Eupen, ...
Q254p Henri-Chapelle,
Q121p Kerkrade,
Q253p Montzen),
mūǝrǝr (Q284p Eupen, ...
Q116p Simpelveld),
muurder:
mȳdǝr (Q118p Schaesberg),
mȳrdǝr (Q029p Bingelrade, ...
Q035p Brunssum,
Q027p Doenrade,
Q113p Heerlen,
Q117p Nieuwenhagen,
Q033p Oirsbeek,
Q030p Schinveld
[(oud)]
,
Q020p Sittard),
steenmetser:
štēmętsǝr (Q249p Aubel
[(verouderd - meervoud: štēmętsǝrǝ)]
, ...
Q207p Epen
[(vero)]
),
štęj.mętsǝr (Q193p Gronsveld
[(verouderd en vrijwel geheel verdwenen)]
)
|
Ambachtsman die metselwerk verricht. Zie ook de toelichting bij de lemmata 'metselen' en 'handlanger'. [Wi 2; S 23; L 1a-m; L 17, 30; L B1, 103; RND 46; N 30, 1a; N 95, 159; monogr.; Vld]
II-9
|
| 29933 |
metselaarsbroek |
bombazijnsterse boks:
bomǝzǝstǝrsǝ boks (L270p Tegelen),
metselaarsboks:
mɛtsǝlīǝrs˱boks (L321p Neeritter
[(van turks leer: tø̜rǝks lē̜r)]
)
|
Werkbroek, doorgaans vervaardigd van stevige stof. [N 30, 5a]
II-9
|
| 29921 |
metselen |
bouwen:
bōwǝ (Q259p Lontzen),
metselen:
mętsǝlǝ (L333p Asenray / Maalbroek, ...
L269p Blerick,
Q202p Eys,
Q203p Gulpen,
Q113p Heerlen,
Q111p Klimmen,
Q095p Maastricht,
L265p Meijel,
L209p Merselo,
Q198a Mesch,
L159a Middelaar,
Q199p Moelingen,
Q022p Munstergeleen,
L163p Ottersum,
Q099q Rothem,
Q035a Rumpen,
Q098p Schimmert,
Q032p Schinnen,
Q030p Schinveld,
Q020p Sittard,
L270p Tegelen,
Q013p Uikhoven,
L271p Venlo,
L210p Venray),
mɛ ̝tsǝlǝ (Q012p Rekem),
mɛtsǝlǝ (L191p Afferden, ...
Q102p Amby,
L250p Arcen,
L295p Baarlo,
L327p Beegden,
Q019p Beek,
L300p Beesel,
L297p Belfeld,
Q103p Berg / Terblijt,
L269p Blerick,
L215p Blitterswijck,
Q096a Borgharen,
L434a Broeksittard,
Q035p Brunssum,
L426p Buchten,
L323p Buggenum,
L431p Dieteren,
Q027p Doenrade,
L381p Echt,
Q198p Eijsden,
L430p Einighausen,
L320a Ell,
Q284p Eupen,
Q202p Eys,
L164p Gennep,
Q018p Geulle,
L425p Grevenbicht / Papenhoven,
Q193p Gronsveld,
L249p Grubbenvorst,
Q203p Gulpen,
L429p Guttecoven,
L320c Haler,
Q002p Hasselt,
Q110p Heek,
L328p Heel,
Q105p Heer,
L291p Helden,
L330p Herten,
Q187a Heugem,
L292p Heythuysen,
L325p Horn,
L246p Horst,
L414p Houthalen,
L320p Hunsel,
Q028p Jabeek,
L298p Kessel,
L369p Kinrooi,
Q111p Klimmen,
L379p Laak,
Q088p Lanaken,
L422p Lanklaar,
L289b Leuken,
L211p Leunen,
Q104a Limmel,
L248p Lottum,
Q016p Lutterade,
L377p Maasbracht,
L372p Maaseik,
Q009p Maasmechelen,
Q095p Maastricht,
L217p Meerlo,
Q099p Meerssen,
L209p Merselo,
L245p Meterik,
Q196p Mheer,
Q196p Mheer,
Q199p Moelingen,
L382p Montfort,
Q022p Munstergeleen,
L321p Neeritter,
L368p Neeroeteren,
Q197p Noorbeek,
L427p Obbicht,
L380p Ohé,
L216p Oirlo,
Q010p Opgrimbie,
L290p Panningen,
L387p Posterholt,
Q032a Puth,
Q012p Rekem,
Q248p Remersdaal,
L299p Reuver,
Q194p Rijckholt,
L373p Roosteren,
L420p Rotem,
Q098p Schimmert,
L266p Sevenum,
L385p Sint Odilienberg,
Q187p Sint Pieter,
P176p Sint-Truiden,
Q020p Sittard,
Q015p Stein,
L378p Stevensweert,
L296p Steyl,
L432p Susteren,
L331p Swalmen,
L246a Swolgen,
L270p Tegelen,
Q197a Terlinden,
L374p Thorn,
Q162p Tongeren,
L318b Tungelroy,
Q097p Ulestraten,
Q101p Valkenburg,
L268p Velden,
L271p Venlo,
L210p Venray,
Q208p Vijlen,
L289p Weert,
L213p Well,
L215a Wellerlooi,
Q168p ɛS-Herenelderen),
mɛtsǝlǝn (L419p Elen, ...
Q008p Vucht),
mɛtšǝlǝ (Q011p Boorsem),
metsen:
mętsǝ (L360p Bree, ...
L289p Weert),
mɛtsň (Q001p Zonhoven),
mɛtsǝ (P179p Aalst, ...
P120p Alken,
L318d Altweert,
L318e Altweerterheide,
L359p Beek,
K358p Beringen,
K318p Berverlo,
Q072p Beverst,
P176b Bevingen,
Q083p Bilzen,
L317p Bocholt,
L287p Boeket,
Q156p Borgloon,
L289h Boshoven,
L360p Bree,
Q071p Diepenbeek,
Q086p Eigenbilzen,
L288c Eind,
P162p Eliksem,
P185p Engelmanshoven,
Q004p Gelieren Bret,
Q003p Genk,
P116p Gorsem,
Q170p Grote-Spouwen,
L366p Gruitrode,
Q002p Hasselt,
P197p Heers,
L413p Helchteren,
P050p Herk-de-Stad,
K360p Heusden,
P188p Hoepertingen,
Q077p Hoeselt,
L414p Houthalen,
L289a Hushoven,
P219p Jeuk,
L316p Kaulille,
L318a Keent,
P055p Kermt,
L315p Kleine-Brogel,
K359p Koersel,
P057p Kuringen,
K314p Kwaadmechelen,
L288b Laar,
P171p Landen,
K317p Leopoldsburg,
L289b Leuken,
P047p Loksbergen,
K278p Lommel,
P051p Lummen,
L372p Maaseik,
Q009p Maasmechelen,
Q180p Mal,
Q089p Martenslinde,
L364p Meeuwen,
P045p Meldert,
P193p Mettekoven,
P183p Mielen-boven-Aalst,
Q090p Mopertingen,
L288p Nederweert,
P164p Neerhespen,
L368p Neeroeteren,
L312p Neerpelt,
L416p Opglabbeek,
L362p Opitter,
L415p Opoeteren,
L288a Ospel,
K357p Paal,
L358p Reppel,
Q175p Riemst,
P189p Rijkel,
Q168a Rijkhoven,
Q093p Rosmeer,
L313p Sint Huibrechts Lille,
Q247p Sint-Martens-Voeren,
P176p Sint-Truiden,
P054p Spalbeek,
P058p Stevoort,
P056p Stokrooie,
K353p Tessenderlo,
P121p Ulbeek,
Q178p Val-Meer,
P192p Voort,
P211p Waasmont,
L289p Weert,
Q078p Wellen,
L354p Wijchmaal,
P177p Zepperen,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder,
Q001p Zonhoven,
Q168p ɛS-Herenelderen),
mɛtsǝ(n) (L417p As, ...
P176p Sint-Truiden),
mɛtsǝn (L282p Achel, ...
L286p Hamont,
K316p Heppen,
L316p Kaulille,
L312p Neerpelt,
K315p Oostham,
L355p Peer),
metseren:
mętsǝrǝ (L164p Gennep
[(vero)]
),
mɛtsǝrǝ (P171p Landen),
mɛtsǝrǝn (K315p Oostham),
metserij:
mɛtsǝrē̜ (Q002p Hasselt, ...
K353p Tessenderlo),
metswerk:
mɛtswɛ.rǝk (Q002p Hasselt),
mɛtswɛrǝk (L315p Kleine-Brogel),
muren:
mō.rǝ (L318b Tungelroy),
mū.rǝ (Q207p Epen, ...
Q020p Sittard),
mūrǝ (Q029p Bingelrade, ...
Q121c Bleijerheide,
Q035p Brunssum,
Q121a Chevremont,
Q027p Doenrade,
Q207p Epen,
Q202p Eys,
Q121d Haanrade,
Q113p Heerlen,
Q121e Kaalheide,
Q121p Kerkrade,
Q204a Mechelen,
Q253p Montzen,
Q033p Oirsbeek,
Q248p Remersdaal,
Q117b Rimburg,
Q118p Schaesberg,
Q030p Schinveld,
Q116p Simpelveld,
Q121b Spekholzerheide,
Q112b Ubachsberg,
Q222p Vaals,
Q117a Waubach)
|
Bij de bouw van stenen huizen met behulp van mortel de afzonderlijke stenen tot een samenhangend, vast geheel verbinden. [Wi 57; S 23; L 1a-m; L 31, 21; N 30, 1b; monogr.]
II-9
|
| 29942 |
metselkoord |
bouwkoord:
bǫwkǭrt (L269p Blerick),
draad:
drǫ (L265p Meijel),
drǭt (L291p Helden, ...
K353p Tessenderlo),
koord:
kōr (K357p Paal),
kōt (P176p Sint-Truiden),
kǫat (Q121p Kerkrade),
kǭrt (Q193p Gronsveld, ...
L364p Meeuwen),
kǭt (Q202p Eys),
kǭwǝr (K353p Tessenderlo),
loodkoord:
lōtkǭrt (Q020p Sittard),
metsdraad:
męts˱drǭt (L360p Bree),
mɛts˱drǫwǝt (K278p Lommel),
metseldraad:
mɛtsǝldrǫ (L265p Meijel),
mɛtsǝldrǭt (L269p Blerick, ...
L320a Ell,
L292p Heythuysen,
L267p Maasbree,
L290p Panningen,
L270p Tegelen,
L289p Weert),
metselkoord:
mętsǝlkōrt (L373p Roosteren, ...
Q015p Stein,
L318b Tungelroy),
mętsǝlkō̜rt (L292p Heythuysen, ...
Q111p Klimmen,
Q104a Limmel,
Q099q Rothem,
Q030p Schinveld,
Q097p Ulestraten),
mętsǝlkūrt (Q035a Rumpen),
mętsǝlkǫart (L432p Susteren),
mɛsǝlkǫrt (L210p Venray),
mɛtsǝlkōrt (L431p Dieteren, ...
Q028p Jabeek,
L163p Ottersum,
L270p Tegelen),
mɛtsǝlkūrt (Q194p Rijckholt),
mɛtsǝlkǫart (Q035p Brunssum),
mɛtsǝlkǫat (Q203p Gulpen, ...
Q117a Waubach),
mɛtsǝlkǭ.rt (Q018p Geulle),
mɛtsǝlkǭrt (Q019p Beek, ...
Q187a Heugem,
L372p Maaseik,
Q095p Maastricht,
Q198a Mesch,
Q013p Uikhoven),
metselkoordje:
mętsǝlkyǝrtjǝ (L209p Merselo),
metselsnoer:
mɛtsǝlsnōr (L321p Neeritter),
mɛtsǝlšnōr (Q121p Kerkrade),
metseltouw:
mętsǝltǫw (L297p Belfeld, ...
L330p Herten,
L292p Heythuysen,
Q111p Klimmen,
L382p Montfort,
Q022p Munstergeleen,
Q020p Sittard,
L318b Tungelroy),
mɛ ̝tsǝltow (Q012p Rekem),
mɛtsǝltǫw (Q198p Eijsden, ...
L289b Leuken,
L159a Middelaar,
Q197p Noorbeek,
Q197a Terlinden,
L318b Tungelroy,
L289p Weert),
mɛtšǝltǫw (Q011p Boorsem),
metserskoord:
mɛtsǝrskōr (K318p Berverlo),
mɛtsǝrskōwǝrt (K278p Lommel),
metskabel:
mɛtskābǝl (P120p Alken),
metskoord:
mɛtskjuwǝt (Q078p Wellen),
mɛtskoart (L414p Houthalen),
mɛtskojt (Q180p Mal),
mɛtskowt (Q072p Beverst),
mɛtskowǝt (P056p Stokrooie),
mɛtskuǝt (Q083p Bilzen),
mɛtskwǫt (Q077p Hoeselt),
mɛtskō.r (P051p Lummen),
mɛtskō.rt (L315p Kleine-Brogel),
mɛtskōr (K359p Koersel, ...
P176p Sint-Truiden),
mɛtskōrt (Q004p Gelieren Bret, ...
Q003p Genk,
L316p Kaulille,
Q001p Zonhoven),
mɛtskōt (Q072p Beverst, ...
P176b Bevingen,
Q071p Diepenbeek,
P057p Kuringen,
P176p Sint-Truiden,
P056p Stokrooie),
mɛtskǭrt (L316p Kaulille, ...
L364p Meeuwen),
mɛtskǭǝrt (L416p Opglabbeek),
murerssnoer:
myrǝššnūr (Q222p Vaals),
muurkoord:
mūrkǫat (Q113p Heerlen),
mūrkǭt (Q112b Ubachsberg),
muursnoer:
m ̇ūršnōr (Q121c Bleijerheide, ...
Q121p Kerkrade),
mūršnoar (Q117a Waubach),
scheerlijn:
šē̜rlīn (L291p Helden),
snoer:
šnōr (Q121p Kerkrade),
snoergerust:
šnōrjǝrøs (Q121p Kerkrade),
spankoord:
spankoord (Q001p Zonhoven),
touw:
tǫw (L320c Haler)
|
Het koord dat men spant om daarlangs te metselen. Aan beide uiteinden kunnen twee priemen bevestigd zijn waarmee het koord in de voegen van het metselwerk wordt vastgezet. Zie ook het lemma 'priemen'. Het woordtype snoergerust (Q 121) was een benaming voor het metselkoord met toebehoren. Zie ook afb. 4. [N 30, 14a; monogr.]
II-9
|