26210 |
met volle zeilen |
in de top:
in dǝ tǫp (L164p Gennep),
in top:
en top (L265p Meijel),
in top gezeild:
en top ˲gǝzęjlt (L265p Meijel),
rond in de top:
ronjtj˱ en dǝn tǫp (L320a Ell),
rontj˱ en dǝn top (L374p Thorn),
rǫntj en dǝ tǫp (L292a Maxet),
rǫnt˱ en dǝn tǫp (L289p Weert),
rǫnt˱ en ǝ tǫp (L289p Weert),
rond in top:
rond in top (L432p Susteren),
rond top:
rǫnt tǫp (L211p Leunen),
tout in de top:
tut˱ en ǝ tup (L330p Herten),
vier in de top:
vēr en ǝ tǫp (L289p Weert),
vol zeil:
vol zeil (L292a Maxet),
vol zę̄l (L430p Einighausen),
vǫl zę̄ǝl (P051p Lummen),
volle zeil:
volle zeil (K357p Paal, ...
L374p Thorn),
vǫlǝ zãl (K353p Tessenderlo),
vǫlǝ zęjl (L319p Molenbeersel),
vǫlǝ zę̄l (P051p Lummen),
volle zeilen:
volle zeilen (Q112p Voerendaal),
vǫlǝ zęjlǝ (L316p Kaulille),
vǫlǝ zę̄lǝ (P051p Lummen),
volle zeilen in top:
vǫlǝ zęjlǝ en top (L321p Neeritter, ...
L318p Stramproy),
zeil in de top:
zęjl en ǝ tǫp (L289p Weert)
|
Gezegd van een molen wanneer alle zeilen bijgezet zijn. Zie ook afb. 44D. [N O, 7f; N O, 7e; N O, 7c; A 42A, add.]
II-3
|
32803 |
met vollen eggen |
(het) vol [eggen]:
vǫl [eggen] (L324p Baexem),
ǝt ˲võ̜l [eggen] (L244c America),
bet dobbele vol [eggen]:
bę dǫbǝl vǫ.l (Q002p Hasselt),
bet een halve vol [eggen]:
bę n hāf ˲vǫl (Q076p Romershoven),
bet half [eggen]:
bę halǝf (P115p Duras),
bet halve vollen [eggen]:
bę halǝf ˲vǫlǝ (Q079a Wintershoven),
bet panden [eggen]:
bę pān (P179p Aalst, ...
Q002p Hasselt),
bę pɛn (P224p Boekhout),
bę pɛ̄n (P186p Gelinden, ...
P220p Mechelen-Bovelingen),
bǝ pãn (P180p Kerkom),
bǝ pān (P182p Buvingen, ...
P177p Zepperen),
bǝ pē̜ǝn (P175p Gingelom),
bǝ pɛn (P219p Jeuk),
bǝ pɛ̄n (P223p Rukkelingen-Loon),
bet panden werken:
bǝ pān węrǝkǝ (P174p Velm),
bet pleinen [eggen]:
bǝ plɛnǝ (P227p Vorsen),
bet vollen [eggen]:
bę vǫlǝ (Q156p Borgloon, ...
Q159p Broekom,
Q079p Guigoven,
Q157p Jesseren,
Q152p Kerniel,
Q074p Kortessem,
Q161p Piringen,
Q166p Vechmaal,
Q080p Vliermaal,
P192p Voort,
Q073p Wimmertingen,
Q079a Wintershoven,
P177p Zepperen),
bęt ˲vǫlǝ (Q240p Lauw),
bǝ vǫlǝ (P173p Halmaal, ...
P188p Hoepertingen,
Q078p Wellen),
bɛ vǫlǝ (P187p Berlingen),
bet vollen varen:
bę vǫlǝ vǭǝ.rǝ (Q075p Vliermaalroot),
bet volten [eggen]:
bę vǫltǝ (P050p Herk-de-Stad),
de vol laten liggen:
dǝ vǫl lǭtǝ liqǝ (Q192p Margraten),
de vol pakken:
dǝ vǫl pakǝ (Q192p Margraten),
een dobbele gaan [eggen]:
ęnǝn dǫbǝlǝ gǭn [eggen] (L215p Blitterswijck),
een pand laten liggen:
ǝn pā.nt lo ̝ǝtǝ ligǝ (P220p Mechelen-Bovelingen),
een vol laten liggen:
ǝn vǫl ló̜tǝ leqǝ (Q191p Cadier),
een vol varen:
ǝn vǫl vǭrǝ (Q072p Beverst),
fijn [eggen]:
fīn [eggen] (L265b Kronenberg
[(met een halve vol)]
),
gaan[eggen]:
gø̜̄n[eggen] (L270p Tegelen),
gǭn[eggen] (L164p Gennep, ...
L163p Ottersum),
gollen:
gǫlǝ (L365p Wijshagen),
gollen laten liggen:
gǫlǝ lǭtǝ leqǝ (L365p Wijshagen),
golven:
gǫlvǝ (L360p Bree),
grof [eggen]:
grǭf [eggen] (L265b Kronenberg
[(met een hele vol)]
),
in gezwadden [eggen]:
in gǝzwadǝ (L215p Blitterswijck, ...
L214a Geysteren,
L217p Meerlo,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
in vollen [eggen]:
e vǫlǝ (Q033p Oirsbeek),
en valǝ (L288a Ospel, ...
Q117a Waubach),
en vǫlǝ (L270p Tegelen),
in vollen varen:
en vǫlǝ vǭrǝ (P177a Ordingen
[(als men met een jong paard of met de tractor werkt)]
),
met drie/drij vollen [eggen]:
met˱ dri vǫlǝ (L246p Horst),
męt˱ drei̯ vǫlǝ (L248p Lottum),
met een gaan [eggen]:
met˱ ęnǝ gǭn (L164p Gennep, ...
L163p Ottersum),
met een halve vol [eggen]:
mę n hāf ˲vǫl (Q087p Gellik),
met een vol [eggen]:
met˱ ǝn vǫl (L331p Swalmen),
męt˱ ęn vǫl (L248p Lottum),
met gezwadden [eggen]:
met ˲gǝzwadǝ (L215p Blitterswijck, ...
L214a Geysteren,
L217p Meerlo,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
met gollen [eggen]:
met ˲gǫlǝ (L365p Wijshagen),
męt ˲gǫlǝ (L360p Bree),
met golven [eggen]:
męt ˲gǫlvǝ (L369p Kinrooi),
met pleinen [eggen]:
męt plēnǝ (Q162p Tongeren),
męt plęnǝ (Q242p Diets-Heur),
męt plɛnǝ (Q183p Vreren),
met strepen [eggen]:
met strēpǝ (L163a Milsbeek, ...
L163p Ottersum),
met twee vollen [eggen]:
met tweǝ vǫl (L426p Buchten),
met twiǝ vǫlǝ (L192b Aijen, ...
L295p Baarlo,
L246p Horst,
L211p Leunen,
L248p Lottum,
L319p Molenbeersel,
L290p Panningen),
met twē vǫlǝ (L163p Ottersum),
met vollen [eggen]:
met vollen [eggen] (Q170p Grote-Spouwen),
met ˲volǝ (L331b Boukoul, ...
L383p Melick,
L331p Swalmen,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
met ˲vǫlǝ (L192b Aijen, ...
Q019p Beek,
L192p Bergen,
Q121c Bleijerheide,
Q211p Bocholtz,
Q035p Brunssum,
L426p Buchten,
Q027p Doenrade,
Q113p Heerlen,
L426z Holtum,
L246p Horst,
Q111p Klimmen,
L265b Kronenberg,
L211p Leunen,
L332p Maasniel,
Q192p Margraten,
Q204a Mechelen,
L159a Middelaar,
Q117p Nieuwenhagen,
L322a Nunhem,
L163p Ottersum,
L387p Posterholt,
Q111q Ransdaal,
Q241p Rutten,
Q098p Schimmert,
Q014p Urmond),
met ˲v˙ǫlǝ (Q116p Simpelveld),
mę ˲valǝ (Q175p Riemst),
męt ˲valǝ (Q094p Hees, ...
Q178p Val-Meer,
Q171p Vlijtingen,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
męt ˲volǝ (L417p As, ...
L359p Beek,
L369p Kinrooi,
Q177p Millen,
L368p Neeroeteren,
L418p Niel-bij-As,
L416p Opglabbeek,
L362p Opitter,
Q203a Reijmerstok,
Q187p Sint Pieter,
L361p Tongerlo),
męt ˲võ̜lǝ (L364p Meeuwen),
męt ˲vǫlǝ (L295p Baarlo, ...
Q163p Berg,
Q083p Bilzen,
Q011p Boorsem,
Q191p Cadier,
L421p Dilsen
[(als men overoord egt)]
,
Q007p Eisden,
L419p Elen,
L320a Ell,
L363p Ellikom,
Q087p Gellik,
Q003p Genk,
Q018p Geulle,
Q193p Gronsveld,
L366p Gruitrode,
L328p Heel,
L291p Helden,
Q174p Herderen,
L330p Herten,
Q187a Heugem,
L292p Heythuysen,
Q077p Hoeselt,
L289a Hushoven,
Q188p Kanne,
L370p Kessenich,
L422p Lanklaar,
Q006p Leut,
L248p Lottum,
L372p Maaseik,
Q009p Maasmechelen,
L424p Meeswijk,
Q169p Membruggen,
L319p Molenbeersel,
L288p Nederweert,
L367p Neerglabbeek,
Q096c Neerharen,
L321p Neeritter,
L368p Neeroeteren,
L418p Niel-bij-As,
Q198b Oost-Maarland,
L416p Opglabbeek,
Q010p Opgrimbie,
L371p Ophoven,
L415p Opoeteren,
Q001a Oud-Winterslag,
L290p Panningen,
Q012p Rekem,
L358p Reppel,
Q194p Rijckholt,
Q168a Rijkhoven,
L420p Rotem,
Q099q Rothem,
L266p Sevenum,
Q181p Sluizen,
L423p Stokkem,
L270p Tegelen,
Q162p Tongeren,
L318b Tungelroy,
Q013p Uikhoven,
Q097p Ulestraten,
Q101p Valkenburg,
L268p Velden,
Q091p Veldwezelt,
Q183p Vreren,
Q172p Vroenhoven,
Q008p Vucht,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler,
Q005p Zutendaal),
męt ˲vǫlǫ (Q167p Koninksem),
met vollen varen:
męt vǫlǝ vő̜̄rǝ (Q158a Henis
[(meer bij het wellen)]
),
męt ˲vǫlǝ vǭrǝ (Q188p Kanne),
met vols [eggen]:
męt ˲vǫ.ls (Q081a Heesveld-Eik),
met volten [eggen]:
męt ˲vǫltǝ (Q084p Waltwilder
[(zelden)]
),
met zollen [eggen]:
męt ˲zǫlǝ (L317p Bocholt),
met één vol [eggen]:
met˱ iǝn vǫl (L192b Aijen, ...
L246p Horst,
L211p Leunen,
L248p Lottum),
met˱ ēn vǫl (L163p Ottersum),
met˱ ęi̯n vǫl (L295p Baarlo, ...
L426p Buchten,
L319p Molenbeersel,
L290p Panningen),
met/ mee panden [eggen]:
mē panǝ (K317p Leopoldsburg),
mē pān (K359p Koersel),
mę pãǝn (K278p Lommel),
mę pān (P175p Gingelom, ...
K357p Paal),
męt pɛ̄n (Q162p Tongeren),
met/mee banen [eggen]:
mē bǭnǝ (K353p Tessenderlo),
męt˱ bānǝ (L270p Tegelen),
męt˱ bǭnǝ (Q177p Millen),
%%de volgende opgave lijkt een contaminatie van ''met panden'' en ''met banen''%%
mę pǭnǝ (P214p Montenaken),
op halve vol [eggen]:
ǫp hāf ˲vǫl (Q090p Mopertingen),
op panden [eggen]:
op pān (P218p Borlo),
op pɛ̄n (Q165p Hopmaal),
ǫp pān (P222p Opheers),
ǫp pɛ̄n (P197p Heers),
op vollen varen:
ǫp ˲vǫlǝ vǭ.rǝ (Q157a Overrepen),
op zollen [eggen]:
ǫp ˲zǫlǝ (L317p Bocholt),
over andere vol [eggen]:
øi̯.vǝr ā.nǝr vǫl (P118p Kozen),
øvǝr āndǝr vǫl (P176a Melveren),
over andere vol varen:
ø̜i̯.vǝr ā.nǝr vǫl vǭ.rǝ (P120p Alken),
over andere voor [eggen]:
øi̯vǝr āndǝr vő̜u̯r (P176p Sint-Truiden),
over de ander [eggen]:
ø̄.vǝr d ā.nǝr (Q071p Diepenbeek),
over de andere vol [eggen]:
ø̜i̯vǝr d ā.ndǝr vǫl (P121p Ulbeek),
over de anderste baan [eggen]:
ǫvǝr d ãndǝrstǝ bǭn (L115p Mook),
over de anderste keer [eggen]:
ǫvǝr dǝn ãndǝrstǝ kēr (L115p Mook),
over de hand [eggen]:
īǝ.vǝr dǝ ha.nt (L356p Grote-Brogel, ...
Q005p Zutendaal),
ōvǝr dǝ hā.nt (L282p Achel),
panden [eggen]:
pandǝn [eggen] (L286p Hamont),
per vol [eggen]:
pɛr vǫl (Q072p Beverst),
twee vollen laten liggen:
twē vǫlǝ lǭtǝ legǝ (L192a Siebengewald),
vollen:
vǫlǝ (L292p Heythuysen, ...
L289b Leuken,
L265p Meijel,
L318b Tungelroy),
vollen [eggen]:
vǫlǝ [eggen] (P195p Gutschoven, ...
Q197p Noorbeek,
Q197a Terlinden),
vollen laten:
vǫlǝ lǭtǝ (L289p Weert),
vollen maken:
volǝ mākǝ (L324p Baexem),
vollen slepen:
volǝ šlęi̯pǝ (L324p Baexem),
één vol laten liggen:
ęnǝ vǫl lǭtǝ legǝ (L192a Siebengewald)
|
Manier van eggen waarbij men na het keren de volgende egbaan niet meteen bij de vorige laat aansluiten. Men laat tussen de baan die op de heenweg geëgd werd, en de baan die men op de terugweg trekt, telkens een strook ongeëgd liggen. Die strook kan in breedte variëren. Op de volgende heenweg wordt die strook of een deel daarvan "vol" geëgd. Op de volgende terugweg laat men dan weer een strook onbewerkt. Men kan telkens één "vol" laten liggen, maar ook twee of meer; zie de afb. 74, 75 en 76. Er wordt a.h.w. in spiraalachtige ronden geëgd. Dit doet men vooral om op de einden van de akker ruimer en sneller te kunnen draaien. Het paard hoeft dan minder stappen te zetten en de eg hoeft daarbij niet omgelegd of omgetrokken te worden. Voor het werkwoordelijk deel van de meeste termen en de weglating daarvan bij de varianten zie men de toelichting op het lemma ''eggen''.' [JG 1a + 1b + 1c + 2c; N 11, 83; N 11A, 176b; monogr.]
I-2
|
22793 |
met vuur spelen |
bet vuur spelen:
be veur speəle is gevaorlək (P177p Zepperen),
be vier spele es gevaorlijk (P057p Kuringen),
be vuur spele das prekulaaes (Q074p Kortessem),
be vuur spelen es prijkəloos (P120p Alken),
be vyr spələ is gəvorlək (P176p Sint-Truiden),
bei vieër spele es prekloes (Q002p Hasselt),
bij vuur spele es gevaorlek (P214p Montenaken),
bij vuur spele is prekkeloos (P121p Ulbeek),
bij vuur spelen is gevaa-erl’k (P119p Sint-Lambrechts-Herk),
bije vuir spelen es preikel (Q001p Zonhoven),
bije vuujer spijlen da is ni recht al (P119p Sint-Lambrechts-Herk),
bu vuer speile es preculooes (P172p Wilderen),
bè vi-jer speele ès preikel (Q002p Hasselt),
bè vier spele es prèkeleus (Q002p Hasselt),
bè vuujer speele es prijkeloes (P058p Stevoort),
bè vuur spe-le is prekkeloas (Q078p Wellen),
bè vuur spele ès gevâarlèk (K361p Zolder),
bè vuur spelen is gevoarlijk (Q071p Diepenbeek),
bè vuur spelen is perijkelous (Q074p Kortessem),
bé vuur spelen es prijkel (Q159p Broekom),
bé vuur spelen is prijkelijk (Q165p Horpmaal),
bë fy(3)̄r spēln ës chəvḁrlək (Q001p Zonhoven),
bə vūr spɛ̄lə is gevōͅrlək (P176p Sint-Truiden),
bə vy(3)̄r spelə is gəvaorlɛk (P176p Sint-Truiden),
bə vy(3)̄r spēlə ɛs gəvōͅrlək (P050p Herk-de-Stad),
bə vy(3)̄r spēlə ɛs prɛkəlūs (P050p Herk-de-Stad),
bə vy(3)̄r spēlə ɛs prɛ̄kəl (L414p Houthalen),
bə vy(3)̄r spēlə ɛs prɛ̄kəløs (L414p Houthalen),
bə vyr speələ ɛs prɛkəlous (P197p Heers),
bɛ vuuər spɛilə ɛs prɛkelaus (P185p Engelmanshoven),
bɛ vuər spɛələ ɛs gəvoərlək (P195p Gutshoven),
bɛ vy(3)̄r spēlən es gəvaorlək (Q071p Diepenbeek),
puj vuur spele is gevaarlek (P214p Montenaken),
met het vuur spelen:
met ’t vuur speulen is gevaorlijk (L282p Achel),
met vuur spelen:
et is gevoorlik met vuir te spulen (L372p Maaseik),
gevaorlik met viēer te spiēĕle (Q003p Genk),
mais vuur speulen is gevorlek (L286p Hamont),
mait fuur speelə is gəvoarlək (Q007p Eisden),
me vuur spelen es prekkeleus (K358p Beringen),
me vuur speulen is gevaarlik (L286p Hamont),
me vuur spéle es prijkeloes (P219p Jeuk),
me vuuër spele es gevaarlik (K357p Paal),
me vy(3)̄r spēlə es gəvōͅrlək (K318p Beverlo),
me: vöjər spe.lə is prɛkəleus (K357p Paal),
mee vuuer speilen is gevaoerlek (K315p Oostham),
mee vuur spele is gevaoërlijk (K353p Tessenderlo),
mee vuur spele is gevoarlijk (K317a Kerkhoven),
mee vuur spelen es gevaùrlijk (K359p Koersel),
mee vuur spieelen es frijkel (K360p Heusden),
mee vuur spieelen es gevaärlek (K360p Heusden),
meit veur spule is gevorlək (L372p Maaseik),
met veer spiele is gevaarlik (L363p Ellikom),
met veer spielen is gevaarlijk (L358p Reppel),
met veer spielen is gevaorlek (L360p Bree),
met veer spielen is gevaorlik (L368p Neeroeteren),
met veer spielen is gevaoərlik (L415p Opoeteren),
met veer spielen is gevoarlek (L415p Opoeteren),
met veer spielen is gevoarlijk (L364p Meeuwen),
met veer spiëlen is gevôrlijk (L368p Neeroeteren),
met veur speule is gevoarlik (L316p Kaulille),
met veur speulen is gevaerlijk (L316p Kaulille),
met veur speulen is gevoarlek (L319p Molenbeersel),
met veur spiëlen is gevoarlek (L368p Neeroeteren),
met veur spulen is gevaorlek (L317p Bocholt, ...
L317p Bocholt),
met veur spulen is gevoarlik (L317p Bocholt),
met veur spuulen is gevoärlijk (L372p Maaseik),
met vier spelen is geveurlijk (L355p Peer),
met vier spelen is perkeloes (P052p Schulen),
met vier spie-ele es gevaorlek (Q003p Genk),
met vier spiëlen es prijkelaus (Q083p Bilzen),
met vier spjolen es gevâorlijk (Q170p Grote-Spouwen),
met vīr spejelen es gevoarlek (Q072p Beverst),
met vuur speela es dangereus (Q162p Tongeren),
met vuur speele es praaikel (Q162p Tongeren),
met vuur spela es dangereuse (Q162p Tongeren),
met vuur spele is prijkel (K361p Zolder),
met vuur spelen es gevaarlek (P046p Linkhout),
met vuur spelen es gevaarlijk (L414p Houthalen),
met vuur spelen es gevaorlik (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
met vuur spelen es gevoerlijk (Q243p Herstappe),
met vuur spelen es gevöaarlijk (K361p Zolder),
met vuur spelen es perikelijk (Q177p Millen),
met vuur spelen is dangereux (K318p Beverlo),
met vuur spelen is gevaarlek (P218p Borlo),
met vuur spelen is gevaarlijk (L313p Sint-Huibrechts-Lille, ...
K353p Tessenderlo),
met vuur spelen is gevaarlik (L352p Hechtel),
met vuur spelen is gevaerlijk (P046p Linkhout),
met vuur spelen is geveurlijk (K318p Beverlo),
met vuur spelen is gewoagd (L352p Hechtel),
met vuur spelen is perikel (P057p Kuringen),
met vuur spelen is perikeloes (P056p Stokrooie),
met vuur spelen is prijkeloe-ës (P219p Jeuk),
met vuur spelən is (K315p Oostham),
met vuur speulen is gevaorlijk (L316p Kaulille),
met vuur spielen es gevoarlek (Q171p Vlijtingen),
met vuur spielen is gevaorlijk (Q096c Neerharen),
met vuur spjele es geverlijk (Q199p Moelingen),
met vuur spjele es gevourlek (Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
met vuur spjelen es priekelijk (Q168a Rijkhoven),
met vuur spjelen is gevoarlijk (Q178p Val-Meer),
met vuur spjəllən es gəvaorlik (Q086p Eigenbilzen),
met vuur spèle es gevaorlijk (Q012p Rekem),
met vūr spjelə is gəvārlek (Q179a Zussen),
met vèer spiele is gevaarlik (L366p Gruitrode),
met vùur spelen is perêkel (L413p Helchteren),
met vüür späle is jeväelich (Q259p Lontzen),
me͂ vuur speulen is gevoarlik (L282p Achel),
mi vuur speulen is gevoarlèk (K278p Lommel),
mit veur speulen is gevaorlik (L316p Kaulille),
mit vuur sjpeule is geveerlijk (Q196p Mheer),
mit vuur spelen is gevaarlek (L352p Hechtel),
mä vy(3)̄r spø͂ͅlən es gəvoͅrlək (L286p Hamont),
mè vuur spele ès gevaerlek (K318p Beverlo),
mè vuur spelen is baewtegewoewen gevaerlijk (L312p Neerpelt),
mè vūr speulen is gevoarlək (L286p Hamont),
mèt fier spjèlle ès gevaorkel (Q086p Eigenbilzen),
mèt veer spieëlen is gevaarlik (L368p Neeroeteren),
mèt veur speulen is gevaorlik (L316p Kaulille),
mèt veur spi-eulen is gevierlijk (L420p Rotem),
mèt vuur speele es dengereus (Q162p Tongeren),
mèt vuur spelen is gevaarlijk (L352p Hechtel),
mèt vuur speule is gevierelek (Q095p Maastricht),
mé vuiër spelen es preekeleus (K357p Paal),
mét vuur speelen és gevoarlik (Q088p Lanaken),
mət fēr silə dɛt is chɛfərləl (L367p Neerglabbeek),
mət vīĕr spīĕlə es gəvaorlək (Q005p Zutendaal),
mət vuur spelen es gevourlik (Q008p Vucht),
mɛ vyr spølə is gəvorlik (L314p Overpelt),
mɛt fy.ər spiɛlən is chəvi.alək (L423p Stokkem),
mɛt vy(3)̄r spēlə es gevḁrlək (Q241p Rutten),
uitspraak gevierlek is verouderd
met vy(3)̄r spèlən es gəvoarlək (Q006p Leut),
vinken:
vinke (L332p Maasniel, ...
L271p Venlo),
Ook: vûnke/fûnkele.
vînke (L289p Weert),
Sub fûnkele.
vînke (L289p Weert),
vonkelen:
funkele (Q119p Eygelshoven),
vunkele (Q021p Geleen),
[Sub aanvullingen (no. 2)]
vunkele (Q020p Sittard),
Ook: vûnke/vînke.
fûnkele (L289p Weert),
Sub vînke.
fûnkele (L289p Weert),
vonken:
Sub fûnkele.
vûnke (L289p Weert),
Sub vînke.
vûnke (L289p Weert)
|
Met lucifers of vuur spelen. || Met vuur spelen is gevaarlijk. [ZND 37 (1941)] || Met vuur spelen, bv. bij St. Maartensvuur. || Met vuur spelen. || Met vuurtje spelen.
III-3-2
|
25531 |
met zwakke werking |
afstappen:
(het meel) šlapt āf (Q121p Kerkrade),
drijverig:
drīvǝrex (L292p Heythuysen),
geklonterd:
gǝklǫntǝrt (L372p Maaseik),
inlands:
enlants (L269a Hout-Blerick),
nat:
nāt (Q035p Brunssum),
slap:
slap (Q035p Brunssum, ...
L269a Hout-Blerick,
L432a Koningsbosch,
L372p Maaseik,
L321p Neeritter,
L163p Ottersum),
šlap (Q021p Geleen, ...
L292p Heythuysen,
L383p Melick,
L270p Tegelen,
Q097p Ulestraten,
Q112p Voerendaal),
slappe:
slappe (L265p Meijel),
slapǝ (L269p Blerick, ...
Q095p Maastricht,
Q197p Noorbeek,
Q015p Stein),
šlapǝ (Q113p Heerlen, ...
Q121e Kaalheide,
Q198b Oost-Maarland,
L290p Panningen),
slapper:
šlapǝr (Q202p Eys),
slechte:
slechte (L265p Meijel),
te slappe:
tǝ šlapǝ (L330p Herten),
uitgewerkt:
ø̜̄tgǝwęrǝk (Q002p Hasselt),
zachte:
zoxtǝ (L291p Helden),
zeeuws:
zeeuws (L250p Arcen),
zeeuwse:
zēwsǝ (Q020p Sittard),
zwak:
zwak (K314p Kwaadmechelen),
zwāk (L317p Bocholt, ...
L269a Hout-Blerick),
zwǫk (K278p Lommel),
šwāk (Q021p Geleen),
žwāk (Q121p Kerkrade, ...
L270p Tegelen,
Q097p Ulestraten),
zwakke:
zwakke (L163p Ottersum),
zwakǝ (Q002p Hasselt),
zwākǝ (Q012p Rekem),
šwākǝ (Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler)
|
Kwaliteitsaanduiding, gezegd van bloem die nat is of geen weerstand heeft. Deze bloem is in het algemeen van inlandse komaf en daardoor zou men zeggen van slechtere kwaliteit [N 29, 16]
II-1
|
31434 |
metaalbeugelzaag |
beugelzaag:
bø̜gǝlzāx (L291p Helden, ...
L290p Panningen),
beugelzeeg:
bø̜gǝlzē̜x (L421p Dilsen),
ijzeren zeeg:
ęjzǝrǝ zēx (P176b Bevingen),
ijzerzaag:
ē̜zǝrzǭx (K353p Tessenderlo),
īzǝrzāx (L165p Heijen, ...
L291p Helden,
L217p Meerlo,
L159a Middelaar,
L216a Oostrum,
L163p Ottersum,
L290p Panningen,
L299p Reuver,
L192a Siebengewald,
L270p Tegelen,
L271p Venlo,
L213p Well),
ijzerzeeg:
ē̜jǝzǝrzē̜x (P047p Loksbergen),
ęjzǝrzijx (L414p Houthalen),
ęjzǝrzēx (Q071p Diepenbeek, ...
P219p Jeuk),
ęjzǝrzē̜x (Q083p Bilzen),
īzǝrzēx (Q095p Maastricht),
īzǝrzē̜x (Q018p Geulle, ...
L328p Heel,
Q113p Heerlen,
L330p Herten,
Q111p Klimmen,
Q204a Mechelen,
L382p Montfort,
L321p Neeritter,
Q117p Nieuwenhagen,
L387p Posterholt,
Q118p Schaesberg,
L423p Stokkem,
L289p Weert,
Q005p Zutendaal),
īzǝrzē̜ǝx (Q121c Bleijerheide, ...
Q121a Chevremont,
Q119p Eygelshoven,
Q121d Haanrade,
Q121e Kaalheide,
Q121p Kerkrade,
Q121b Spekholzerheide,
Q112z Ten Esschen),
īzǝrzɛ̄x (Q099q Rothem, ...
Q116p Simpelveld),
ijzerzeegbeugel:
īzǝrzē̜ǝx˱bȳǝjǝl (Q121p Kerkrade
[(om ijzer met handkracht door te zagen)]
),
loodzeeg:
lū.t˲zē̜x (Q117p Nieuwenhagen, ...
Q118p Schaesberg),
lūt˲zęjx (L423p Stokkem),
metaalzeeg:
mǝtālzē̜x (L421p Dilsen),
mǝtǭlzē̜x (P047p Loksbergen),
zeeg:
zē̜x (Q086p Eigenbilzen)
|
Handzaag voor metaal waarbij het blad in een ijzeren beugel is gespannen. Zie ook afb. 136. [N 33, 250; N 33, 330; N 53, 10; N 64, 2a-b; monogr.]
II-11
|
31394 |
metaalrasp, tinvijl |
fijne rasp:
fīn rasp (L299p Reuver),
ijzerrasp:
ęjzǝrrasp (Q083p Bilzen),
rasp:
rasp (Q086p Eigenbilzen, ...
L414p Houthalen,
P219p Jeuk,
Q088p Lanaken,
L321p Neeritter
[(plat en rond)]
,
L329p Roermond,
Q098p Schimmert,
L423p Stokkem),
raspel:
raspǝl (Q121b Spekholzerheide),
rāspǝl (Q284p Eupen
[(Reibeisen of grobe Feile)]
),
raspvijl:
rasp˲vīl (Q117p Nieuwenhagen, ...
Q118p Schaesberg),
tinstrijkvijl:
tēnštrīk˲vīl (L382p Montfort),
tinvijl:
tenvīl (Q111p Klimmen, ...
L216a Oostrum,
Q108p Wijnandsrade),
tinvęjl (L423p Stokkem),
zinkvijl:
tseŋk˲vil (Q121c Bleijerheide)
|
Vijl met enkele vijlkap voor het bewerken van (zachte) metalen. Het blad van de metaalrasp kan verschillende vormen hebben zoals plat en recht óf plat en boogvormig. Zie ook afb. 109. De metaalrasp wordt ook wel met de termen tinvijl, loodvijl en zinkvijl aangeduid (vgl. Van Houcke, pag. 817, s.v. vijl). [N 33, 98; N 64, 53e-f; N 66, 21d]
II-11
|
25403 |
metalen broeibak |
bak:
bak (P176p Sint-Truiden),
bassin:
baseŋ (Q080p Vliermaal),
basęjŋ (P177p Zepperen),
basęŋ (P211p Waasmont),
basɛŋ (Q071p Diepenbeek),
bøsɛŋ (L316p Kaulille, ...
P051p Lummen),
broeibak:
brø̄bak (L290p Panningen),
brø̄jbak (L269p Blerick, ...
Q030p Schinveld),
brø̜jbak (L330p Herten, ...
Q039p Hoensbroek,
L211p Leunen),
broeiketel:
brøjke.tǝl (Q009p Maasmechelen),
brøjkītǝl (L372p Maaseik),
brø̄jkētǝl (L426p Buchten, ...
Q095p Maastricht),
brø̄jkēǝtǝl (Q113p Heerlen),
brø̄jkē̜tǝl (Q202p Eys, ...
L292p Heythuysen,
Q033p Oirsbeek),
brø̄kētǝl (Q099q Rothem),
brø̄kēǝtǝl (Q203p Gulpen),
brø̄kē̜tǝl (Q103p Berg / Terblijt),
brø̜jkɛsǝl (Q121p Kerkrade, ...
Q118a Terwinselen),
broeikuip:
br ̇ø̜̄jkȳ.p (L271p Venlo),
broeipot:
brø̜jpǫt (L163p Ottersum),
broelingbak:
brø̄leŋbak (Q012p Rekem),
buut:
byt (Q036p Nuth),
grote ijzeren bassin:
grutǝ ęjzǝrǝn bǝsajŋ (Q003a Oud-Waterschei),
ijzeren bak:
ęjzǝrǝ bak (P176p Sint-Truiden),
kan:
kan (K278p Lommel),
ketel:
kētǝl (Q039p Hoensbroek, ...
Q095p Maastricht,
L432p Susteren),
kɛsǝl (Q121p Kerkrade),
kuip:
kup (Q111q Ransdaal),
kȳ.p (L289p Weert),
køp (P108p Grazen),
kø̜̄ǝp (K358p Beringen),
kūp (L416p Opglabbeek),
kǫwp (Q072p Beverst, ...
Q081a Heesveld-Eik),
marmiet:
mǝrmit (Q071p Diepenbeek, ...
Q158p Riksingen),
schouwbak:
sxābak (P050p Herk-de-Stad, ...
P057p Kuringen,
P176p Sint-Truiden),
schouwkuip:
sxākǫp (Q156p Borgloon),
slachttijn:
šlaxtin (Q111p Klimmen),
sopketel:
sǫpkē̜tǝl (L246p Horst),
tijn:
t ̇iŋ (Q204a Mechelen),
tiŋ (Q197p Noorbeek),
tęjn (Q198p Eijsden),
trog:
trog (Q071p Diepenbeek),
varkensketel:
vɛrkǝskitǝl (Q198a Mesch),
waterbak:
watǝrbak (P117p Nieuwerkerken),
waterketel:
wātǝrkītǝl (L420p Rotem),
weekkuip:
wē̜kǭp (L413p Helchteren)
|
De metalen bak waarin heet water wordt gegoten. In dit water wordt het varken geheel ondergedompeld om de haren los te weken. [N 28, 21; Veldeke 37, 36]
II-1
|
33047 |
metalen deel van de mathaak |
blad:
blat (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163p Ottersum),
blāt (L317p Bocholt, ...
P048p Halen,
L371p Ophoven),
blǭt (Q077p Hoeselt),
haak:
guǝk (Q176a Ketsingen),
guǫk (Q163p Berg),
gu̯ǫk (Q178p Val-Meer),
hu̯ōk (K361a Boekt Heikant),
hāk (K318p Berverlo, ...
K314p Kwaadmechelen,
K278p Lommel),
hōk (Q071p Diepenbeek, ...
P055p Kermt,
P176p Sint-Truiden,
P054p Spalbeek,
P044p Zelem,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
hōǝk (P057p Kuringen),
hōǫk (P120p Alken, ...
Q156p Borgloon),
hūǫk (P121p Ulbeek, ...
Q073p Wimmertingen),
hǭk (K358p Beringen, ...
Q211p Bocholtz,
L331b Boukoul,
L426p Buchten,
Q096p Bunde,
Q193p Gronsveld,
P048p Halen,
L286p Hamont,
Q111p Klimmen,
L434p Limbricht,
Q204a Mechelen,
Q022p Munstergeleen,
Q197p Noorbeek,
L427p Obbicht,
Q033p Oirsbeek,
Q003a Oud-Waterschei,
L329p Roermond,
Q099q Rothem,
Q096d Smeermaas,
L331p Swalmen,
Q209p Teuven,
Q097p Ulestraten,
Q101p Valkenburg,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
hǭǝk (L360p Bree, ...
K357p Paal,
P177p Zepperen),
u̯ǫk (Q077p Hoeselt),
ǭk (Q002p Hasselt, ...
L372p Maaseik,
L420p Rotem),
haakje:
hø̜̄kskǝ (L386p Vlodrop),
ijzer:
īzǝr (Q117a Waubach),
mes:
mɛs (L423p Stokkem),
pik:
pek (L282p Achel, ...
L244c America,
L295p Baarlo,
L317p Bocholt,
Q156p Borgloon,
L429p Guttecoven,
L291p Helden,
L426z Holtum,
Q002b Kiewit,
L369p Kinrooi,
L422p Lanklaar,
L289b Leuken,
L211p Leunen,
L332p Maasniel,
L265p Meijel,
L383p Melick,
L321p Neeritter,
P213p Niel-Bij-Sint-Truiden,
L322a Nunhem,
P222p Opheers,
Q020p Sittard,
L331p Swalmen,
L270p Tegelen,
L374p Thorn,
L318b Tungelroy,
L268p Velden,
L271p Venlo,
L289p Weert,
K361p Zolder),
pik (Q119p Eygelshoven, ...
Q032a Puth),
pikhaak:
pekhǭk (K358p Beringen, ...
L268p Velden),
pek˱ǭk (L372p Maaseik),
pikhaak (L324p Baexem, ...
L426z Holtum),
pin:
pin (Q039p Hoensbroek),
pinhaak:
penhǭk (Q093p Rosmeer),
punt:
pø̄nt (L163a Milsbeek, ...
L163p Ottersum),
zichthaak:
[zicht]huǝk (Q078p Wellen),
[zicht]hōk (P053p Berbroek, ...
P049p Donk),
[zicht]hōǝk (P056p Stokrooie)
|
De licht gebogen ijzeren tand van de mathaak. Voor de fonetische documentatie van het woorddeel [zicht]- zie het lemma ''zicht'' (4.3.1). [N 18, 72b; monogr.; add. uit JG 1b]
I-4
|
27433 |
metalen draad |
draad:
drǭt (Q255p Kelmis)
|
Metalen draad waarmee men pijpen, stijlen e.d. vastsnoerde. [monogr.]
II-4
|
31082 |
metalen koker |
ijzeren glas:
ijzeren glas (K278p Lommel),
lampeglaasje:
lampǝglę̄skǝ (L267p Maasbree)
|
Een ijzeren koker ter vervanging van lampeglas, dat men vaak kapot stoot. [N 60, 140b]
II-10
|