e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
paasbiecht <uitdr.> de ketel schuren: dr keëtel sjoeëre (Nieuwenhagen), <uitdr.> met de kleezaad gaan: mèt de klieëzaod gaon (Heel), biecht met pasen: bixt mɛ poͅsə (Meijel), də biXt met pòsjə (Montzen), biechten met pasen: biechte met paosen (Sint-Huibrechts-Lille), mèt paose biechte (Tegelen), paasbiecht: de paosbiech (Bocholtz), de paoschbiech (Schimmert), de paosjbeech (Klimmen), de paosjbiech (Klimmen, ... ), de poasbeech (Meerssen), de Poosbicht (Sint-Truiden), de posjbich (Gulpen), de pwooissebich (Tongeren), de pwòisbich (Tongeren), Paasjbeech (Eisden), paesbicht (Eys), paosbeech (Maastricht, ... ), paosbeecht (Ell, ... ), Paosbeeg (Stokkem), paosbeeg (Terlinden), paosbeegt (Bocholt, ... ), paosbiech (Echt/Gebroek, ... ), Paosbiech (Koningsbosch), paosbiech (Montfort, ... ), paosbiecht (Achel, ... ), paoschbiech (Melick), paosj biech (Valkenburg), Paosjbeech (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), paosjbich (Geleen), Paosjbich (Neerbeek), paosjbiech (Klimmen), Paosjbiech (Schinnen), paosjbiech (Schinnen, ... ), Paosjbiecht (Schinnen), paosjbieg (Klimmen), pausjbiecht (Posterholt), poasbeecht (Bree, ... ), poasbicht (Houthalen), poasbiech (Eigenbilzen), Poasbiecht (Hoensbroek), poasbieg (Heers), Poasjbich (Lutterade), poasjbiech (Hoensbroek, ... ), posjbiech (Waubach), Pouwsbich (Jeuk), pozbiecht (Lommel), pōōsbicht (Loksbergen), pàsbiecht (Sevenum), pòsjbiech (Epen), Pósbich (Hoeselt), pôsbiecht (Neerpelt), pösbiecht (Eksel), eens per jaar biechten en in de paastijd de communie ontvangen  paosbiecht (Oirlo), pasen: pôse (Reuver) De Paasbiecht. [N 96D (1989)] III-3-3
paasbiecht add. zijn paasplicht volbrengen: paospligd volbrenge (Meijel) De Paasbiecht. [N 96D (1989)] III-3-3
paasei osterei (du.): oeësterai (Kerkrade), paasei: `poͅžaj. (Gemmenich), ein ei ès gein ei, twjeè eier ès ein ei, dri-j eier ès e paosjei (Uikhoven), paosei (Venlo), paosei:j (Bocholt), paoseij (Swalmen), paosj-ai (Kerkrade), paosjei (Brunssum, ... ), poasj-ei (Bocholtz, ... ), poasjei (Eygelshoven), poosei (Sint-Truiden), pos-ej (Venray), pó`see (Kortessem), pôs-ee (Widooie), (s &gt; z)  poeësee. (Zolder), De wichter (jung) ropte de poosajer.  poosaaj (Beverlo), Ss. sub paas-.  paasei (Niel-bij-St.-Truiden), Sub paas[-].  poa.see (Hasselt), Sub PASEN.  paosjei (Posterholt), Z. ei [pag. 103]: Eier wiere gerápt óp Paoszaoterdag as de klokke van Roeëme tüs kwaome.  paosei (Meerlo, ... ), paaseitje: paoësèjke (Kaulille) 1. Paasei. || [Paasei]. || Met Pasen at men drie eieren. || Paasei || Paasei. || Paaseitje. || Pojaj: Osterai. III-3-2
paaseieren zoeken /: de klokke komme van roame (Lutterade), eieren rapen: de klokke zeen trök oet roame, noe kònne veer de eier raape (Geleen), eier raape (Posterholt), eier rape (Haler, ... ), eier rapen (Linne, ... ), eier roape (Stal), eierrape (Roermond), eijer raape (Heel), eiər rāāpə (Nieuwenhagen), ejer raopen (Zonhoven), èjər raapə (Maastricht), Zaterdag voor Pasen.  eerraa.pe (Zolder), eieren zoeken: eier zeuke (Bocholt, ... ), eierzeuke (Geulle), eikes zeuke (Baarlo), eiər zēūkə (Nieuwenhagen), eͅiərz"kə (Maastricht), ɛiər z"kə (Eys), eiren zoeken: zuke van de verstopte eier (Oirlo), paaseieren rapen: paoesjeijere rape (Schinnen), Paos-eier rape (Maastricht), Paoscheier rapen (Meerssen), paoseier raape (Heel, ... ), paoseier rape (Ell, ... ), paoseier rapen (Beesel), paoseiere rape (Opglabbeek), paoseijer raape (Thorn), paoseijer rape (Echt/Gebroek, ... ), paosejer roape (Heers), paosjeier raape (Posterholt), paosjeier rape (Neerbeek), paosjeijer raape (Grevenbicht/Papenhoven), paosjeijer rāpe (Terlinden), Paoësch-eier rāāpe (Schimmert), paöseier raape (Montfort), poaseer raape (Houthalen), poaseer roapen (Diepenbeek), poaseier rape (Bree), poaseijer rape (Tungelroy), poasejjer roape (Eigenbilzen), Poasj-eier rape (Nieuwenhagen), poasjaier rafe (Kerkrade), poasèhr rapen (Peer), pocheier raape (Sint-Martens-Voeren), poseeër rape (Eksel), poseier rapen (Achel), posjeier rape (Waubach), pouwseir raape (Jeuk), pŏseer roape (Hoeselt), Pòsj-ejjer raape (Epen), pòòsèjer roape (Eigenbilzen), Sub paosei.  paoseijer rape (Swalmen), paaseieren zoeken: paeseier zukke (Eys), paoseier zeuke (Maasbree, ... ), paoseier zuuke (Meijel, ... ), paoseijer zeken (Opoeteren), paosjeier zeuke (Guttecoven, ... ), Paosjeier zeuke (Valkenburg), paseiere zeuke (Sevenum), paöseier zeuke (Montfort), poaseier zukke (Bocholtz), poaseijer zeuke (Tungelroy), Poasj-eier zeuke (Nieuwenhagen), poasjaier zukke (Kerkrade), poseier zeuken (Neerpelt), posjeier zuuke (Ingber), posjeiere zeuke (Gulpen), posjeijer zeuke (Waubach), posjɛjər z"kə (Montzen), posseer zŭkke (Hoeselt), poͅsēͅjər zy(3)̄kə (Meijel), vgl. pag. 304: Paasei.  paosjeier zuiken en kuppe (Sittard), paaseitjes rapen: poaseikes raape (Weert), paaseitjes zoeken: dë pwòisèikës (góin) zukkë (Tongeren), paeseikus zeuke (Ospel), paosijkes zēēke (Opglabbeek), poaseikes zeuke (Weert), pôseikes zeeke (Opglabbeek), rapen: raape (Herten (bij Roermond)), rape (Reuver), rapen (Eksel), zoeken: zeuke (Reuver) [Paaseieren rapen]. || [Paaseieren zoeken]. || Eieren verzamelen of paaseieren zoeken. || Eierrapen. || Het gebruik om paaseieren te zoeken/rapen op Paaszaterdag, wanneer de uit Rome teruggekeerde klokken geluid hebben. [N 96C (1989)] || Spelletjes met eieren met Pasen. [N 88 (1982)] III-3-2
paaskaars osterkaars: oeësterkeëts (Kerkrade), paaskaars: de Paos-keers (Maastricht), de paosjkaerts (Klimmen), de paosjkeëts (Nieuwenhagen), de Paoskeers (Maastricht), de Poaschkeerts (Meerssen), de poaskjas (Eigenbilzen), de poaskèèts (Bocholtz), de poeaskaas (Heers), de Pwòiskas (Tongeren), paosjkaers (Geleen, ... ), paosjkaersj (Guttecoven), paosjkaes (Grevenbicht/Papenhoven), Paosjkeerts (Valkenburg), paosjkers (Posterholt), paosjkeërs (Mechelen-aan-de-Maas), paosjkēērts (Terlinden), paosjkèrs (Schinnen), paosjkèèrs (Neerbeek), paoskaers (Reuver, ... ), paoskaes (Echt/Gebroek, ... ), paoskars (Bocholt, ... ), paoskeers (Maastricht, ... ), paoskees (Linne, ... ), paoskers (Baarlo, ... ), paoskers zeigene (Meijel), paoskèrs (Roermond), paoskèèrs (Beesel), paoskèès (Geistingen), paoskéés (Thorn), paskers (Sevenum), poaschkeears (Lutterade), poasj kièrs (Schinnen), poasjkeëts (Kerkrade, ... ), poaskaars (Zonhoven), poaskaas (Diepenbeek), poaskars (Bree, ... ), poaskeers (Maastricht), poaskeëts (Eys), poaskèrs (Montfort, ... ), poaskèèrs (Nuth/Aalbeek), Poaëskēērts (Schimmert), poaëskééëts (Nieuwenhagen), Pochkèts (Sint-Martens-Voeren), pooskàs (Sint-Truiden), poschkeers (Klimmen), Posjkets (Gulpen), posjkets (Waubach, ... ), posjkɛəts (Montzen), poskèèrs (Neerpelt), posskaas (Hoeselt), pouwskas (Jeuk), powskers (Achel), poëskars (Eksel), pŏskaas (Hoeselt), po͂ͅskars (Meijel), pòsj-kets (Epen), pòòskes (Loksbergen), pòòskjas (Eigenbilzen), pôskars (Opglabbeek, ... ), dialectvorm uit nagelbeek  paosjkiërs (Schinnen) De op Paaszaterdag gewijde kaars, de Paaskaars [oeësterkeëts, poaësjkeëts]. [N 96C (1989)] III-3-3
paaslammetje eersteling: iǝstǝleŋ (Neeritter), gelukslam: gǝløkslām (Margraten), n paaslammetje].: dae geit mit de meulepaerd (Neerbeek), dreumel (Meijel), ei paosj lamb (Lutterade), enne mölder (Schimmert, ... ), inne eejöërige (Nieuwenhagen), met de mölder pasen hoaje (Haler), met de näöelepeëd gaoë biechte (Gulpen), meuleneer (Jeuk), mit de muele paerd gao (Klimmen), muulepead (Eys), muuëlepeerd (Hoensbroek), mūūëleneer (Nieuwenhagen), mèùlepeeëd (Epen), mölder (Echt/Gebroek, ... ), ne meulder (Tongeren), ne mòlder (Tongeren), paosboek (Baarlo), paoslemmeke (Ophoven), pèrdsdief (Siebengewald), osterlammetje: ustǝrlɛmšǝ (Bleijerheide), paaslam: pōslamp (Kuringen), pǫšlam (Gulpen), pǭslām (Ell, ... ), pǭšlām (Posterholt), paaslammetje: pōu̯ǝslɛmǝkǝ (Borlo), pōǝslɛmǝkǝ (Rijkel), pǫslɛmkǝ (Meijel), pǫslɛmǝʔǝ (Kwaadmechelen), pǫšlāmšǝ (Vaals), pǫǝslɛmǝkǝ (Paal), pǭslɛmkǝ (Asenray / Maalbroek, ... ), pǭslɛmpkǝ (Herten, ... ), pǭšlɛmkǝ (Brunssum, ... ), paaslemmen: pǭu̯slɛmǝ (Jeuk), paasschaapje: pǭsšø̜pkǝ (Guttecoven), pǭššø̄pkǝ (Kunrade), vroeg lam: vrø̄x lām (Margraten) Een lam dat met Pasen, als het ongeveer 9 weken oud is, geslacht wordt. [N 70, 5] || Iemand die pas op het laatste moment (d.w.z. op Beloken Pasen) zijn paasplicht vervult [ne mölder, mulder [N 96D (1989)] I-12, III-3-3
paaslammetje add. met de mulders zijn pasen houden: met de mölders zenne paose auwe (Stokkem), n paaslammetje].: met de mölders zeune (Stokkem) De eerste zondag na Pasen, Beloken Pasen, de laatste dag dat men zijn Paasplicht kon vervullen [gebroke Paose, Wiesse Zóndiech]. [N 96C (1989)] || Iemand die pas op het laatste moment (d.w.z. op Beloken Pasen) zijn paasplicht vervult [ne mölder, mulder [N 96D (1989)] III-3-3
paasvuur paasvuur: Sub vuur.  paosvuur (Meerlo, ... ) Paasvuur. III-3-2
paaszaterdag `s zaterdags voor pasen: saoterdigs vüër paose (Thorn), goede samstag (du.): gouwe zamsdig (Eys), gō zamstəch (Montzen), goede zaterdag: goeie zaterdig (Sint-Huibrechts-Lille), goeie zutterich (Neerpelt), goie zutterig (Eksel), gooie zaoterdag (Grevenbicht/Papenhoven), gooije zaoterdig (Bocholt), gooje zaoterdig (Geistingen), gooje zoaterdig (Peer), ostersamstag (du.): oeësterzamsdieg (Kerkrade), paaszaterdag: de pāōsch-zāōterdig (Schimmert), paos zaoterdaag (Roermond), Paos-zaoterdag (Maastricht), Paosj-zōtterdich (Voerendaal), Paosjzaodestig (Klimmen), Paosjzaoterdeg (Valkenburg), paosjzaoterdig (Geleen, ... ), Paosjzaoterdig (Klimmen), paosjzaoterdig (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), paoszaaterdag (Siebengewald), paoszaeterdaag (Baarlo), paoszaoterdaag (Baarlo, ... ), Paoszaoterdag (Maastricht), paoszaoterdag (Oirlo, ... ), paoszaoterdich (Beesel), paoszaoterdig (Baarlo, ... ), paoszaoterdug (Ospel), paoszaoteredeg (Weert), paoszaotərdəg (Maastricht), paoszaterdag (Maastricht), paoszaterdig (Haler, ... ), paoszoaterdaag (Peer), paoszoaterdig (Linne), paszaoterdig (Sevenum), poasch zoaterdig (Lutterade), Poaschzaoterdich (Meerssen), Poasj-Zamstig (Nieuwenhagen), Poasj-Zoaterdig (Nieuwenhagen), poasjzoaterdig (Schinnen), poaszamstig (Bocholtz), poaszaoterdag (Maastricht), poaszetterdoag (Diepenbeek), poaszoaterdeg (Eigenbilzen), poaszoaterdig (Nuth/Aalbeek, ... ), poaszoaterig (Tungelroy), poaësjzàmstig (Nieuwenhagen), pochzotterdəg (Sint-Martens-Voeren), poeaszjotterdaag (Heers), pooszooterdag (Sint-Truiden), poowszeauterdag (Jeuk), poschzaterdig (Klimmen), posj-zorsjteg (Epen), Posjzamstich (Waubach), Posjzoddesjdig (Waubach), posjzotterdig (Gulpen), posszĕutĕreg (Hoeselt), poszütterig (Eksel), powszaoterig (Achel), pōāësjzōādəsjtig (Nieuwenhagen), pŏszùttərəg (Hoeselt), poͅszoͅtərdex (Meijel), Pwòiszùtterdog (Tongeren), stille zaterdag: stille zôterdig (Opglabbeek), zwarte zaterdag: zjwarte zöterdig (Melick) Goede Zaterdag, Paaszaterdag [Kaarzamstiech]. [N 96C (1989)] III-3-3
pacht, vruchtgebruik (het) zijne: zīnǝ (Gerdingen, ... ), bail: bail (Leopoldsburg), belader: blā ('S-Herenelderen), blāi̯ǝr (Sint-Martens-Voeren), beladergebruik: blārgǝbruk (Moresnet), belading: belading (Opglabbeek), boermeste: bur`mɛstǝ (Puth, ... ), bū.rmɛstǝ (Waubach), erf: ęrǝf (Eupen, ... ), erfpacht: ęrǝfpaxt (Opitter, ... ), gepacht: gǝpax (Margraten), huur: hyǝr (Gelinden, ... ), hȳr (Diepenbeek, ... ), hø̄r (Bocholt, ... ), hęi̯r (Ulbeek), hīr (Kuringen, ... ), ȳr (Borlo), ęi̯r (Hasselt), huurpacht: hyrpaxt (Heppen), landhuur: lanthȳr (Tessenderlo), leeftocht: lēftōi̯t (Mheer), lēftōx (Voort, ... ), lęi̯ftǫx (Gutschoven), miede: me (Eupen), miedepenning: mēi̯pɛneŋ (Stevensweert), pacht: pax (Amby, ... ), paxt (Aalst, ... ), pāi̯t (Mheer), pāx (Arcen, ... ), pāxt (Blitterswijck, ... ), pǭxt (Helden, ... ), pɛ̄i̯x (Kanne, ... ), pachttuis: paxtǫu̯s (Montfort), sint remeis: sentǝrmɛi̯s (Broeksittard), tocht: tuxt (Linkhout, ... ), tøxt (Tessenderlo), tō.x (Borgloon), tōx (Sint-Truiden), tǫu̯x (Kortessem, ... ), tǫx (Maasmechelen, ... ), tǫxt (Beringen, ... ), tuis: tōs (Margraten, ... ), tūs (Obbicht), tǫu̯s (Alken, ... ), tǫu̯ɛ̄ (Baexem, ... ), tǭs (Nieuwenhagen), tuist: tōst (Schinveld), tǫu̯st (Amstenrade, ... ), tǭst (Banholt, ... ), veldhuur: vɛlthø̜i̯r (Meldert) Onder pacht worden drie samenhangende betekenissen verstaan: 1. hetgeen de pachter betaalt: "de pacht betalen"; 2. het vruchtgebruik van de grond: "grond in pacht hebben"; 3. het contract: "de boer heeft nog twee jaar pacht". Tocht hangt, evenals de nevenvorm tucht, oorspronkelijk samen met trekken in de betekenis "telen"; leeftocht is dan "tocht ("vruchtgebruik, pachtcontract") voor het leven". Aan tuis, vergelijk Mnl. tuuscen "dobbelen; bedriegen; ruilen", correspondeert Du. tauschen. Belading en belader corresponderen met belasting. Het feest van Sint Remeis of Sint Remigius, wiens naamdag naar de Romeinse kalender op 1 oktober valt, wordt wel de "huurdag der boerenknechten en meiden" genoemd (naar Jongeneel, 54). Bij boermeste: pachtvergoeding in natura; in plaats van een pachtsom te betalen, mocht de boer het onderhavige land voor één jaar gebruiken, mits hij voor eigen rekening het land een goede organische bemesting gaf. [L 14, 6; L 32, 101; Wi 18; monogr.] I-6