e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
rekhamer bankhamer: baŋkhamǝr (Bleijerheide), baŋkhāmǝr (Nieuwenhagen, ... ), rekhamel: rɛkhāmǝl (Roermond), rekhamer: rękhāmǝr (Schimmert, ... ), ręk˱āmǝr (Stokkem), rɛkhamǝr (Bleijerheide), rɛkhāmǝr (Nieuwenhagen, ... ), rekker: rękǝr (Stokkem) Hamer met één of twee afgeronde pennen die dient om bladmetaal op te rekken en in bepaalde vormen te hameren. Zie ook afb. 156 en het lemma "drijven". [N 33, 67; N 64, 40e; N 66, 7e] II-11
rekken afdragen: ā.f˱drā.gǝ (Nunhem), in de rek schuiven: en dǝ rek šȳvǝ (Sittard), rekken: rękǝ (Milsbeek) De steenplanken in de droogrekken schuiven. [monogr.] II-8
rekker elastiek: elastiek (Dilsen), elastik (Montzen), ęlǝstik (Bilzen), rekband: rɛkbant (Bleijerheide), rekker: rekker (Lommel), rɛkǝr (Maasbree), soufflet: suflę (Montzen) De elastieken reep aan beide zijden van de elastiekbottine die vooral dient om het aantrekken te vergemakkelijken. [N 60, 206d] II-10
rekkers afdragers: ā.f˱drē̜.gǝrs (Nunhem), āf˱drā.gǝ(r)s (Venray), rekkers: rę ̞kǝrs (Milsbeek) Arbeiders die de steenplankjes in de rekken schuiven. [monogr.] II-8
rekruut big: vgl. WBD III, 3.1 (blz. 376): big.  big (Klimmen, ... ), bleu (fr.): Van Dale: I. bleu, bn., blode, verlegen tegenover andere mensen;  bleu (Eksel), blui (Loksbergen), blūū (Opglabbeek), bol: bol (Hulsberg), groene jong: (m.).  gr‧øͅŋə j‧oͅŋ (Eys), groene, een ~: greune (Born, ... ), greunə (Heel, ... ), groentje: groentje (Hoensbroek, ... ), oliebol: oliebol (Stein), pas piot: pas piot (Blerick), pubbes: pubbes (Venlo), rekruut: recruut (Blerick, ... ), rekrut (Sevenum), rekruut (Amby, ... ), rekrŭŭt (As), rekrüt (Klimmen), rukruut (Brunssum), rècruut (Maasbree), rəkruut (Guttecoven, ... ), rəkrŭŭt (Epen, ... ), Algemene opmerking v.d. invuller: in het Meerlos dialect bestaat geen uitgangs "n"!  rekruut (Meerlo), Algemene opmerking: heb deze vragenlijst letterlijk overgenomen, dus zoals invuller het genoteerd heeft!  rəkrūūt (Nieuwenhagen), schacht: schacht (Bree, ... ), schácht (Loksbergen), sjàcht (As), skacht (Jeuk), ps. omgespeld volgens Frings!  sxaxt (Houthalen), scheuteling: ps. invuller twijfelt over dit antwoord (er staat een vraagteken achter!).  sjēūtəling (Roermond) een soldaat die net in dienst is [rekruut, groentje, schacht] [N 90 (1982)] III-3-1
rektang brede dobbeltang: brę̄j dǫbǝltaŋ (Roggel), brede zwiktang: brede zwiktang (Sevenum), dubbeltang: dubbeltang (Posterholt), kloptang: kloptang (Lommel), oppintang: oppentaŋ (As, ... ), oppintang (Bilzen, ... ), platte zwiktang: platǝ zwektaŋ (Maasbree), plooientang: plǫjǝtaŋ (Milsbeek), rektang: ręktaŋ (Milsbeek), rɛktsaŋ (Bleijerheide), rɛktāŋ (Meijel), zwiktang: tswiktaŋ (Montzen), zwektāŋ (Meijel), zwiktang (Stein) De tang waarmee men overhaalt. Ook gebruikte men deze tang om het leer, meteen na het weken, flink uit te rekken om er de meeste rek uit te halen. Zie afb. 38. [N 60, 83b; N 60, 96a] II-10
relikwie heiligdom: t hillig dóm (Nieuwenhagen), reliek: də rəliekə (Tongeren), də rəlik (Montzen), relequie (Posterholt), reliek (Eisden), relieke (Maastricht, ... ), relieken (Waubach, ... ), relikke (Sint-Truiden), relikwien: de relekwieën (Eigenbilzen), de relikwieë (Maastricht), de rillekwieje (Klimmen, ... ), de rillekwieë (Nieuwenhagen), de réllekwieje (Tongeren), n rillekwie (Lutterade), reelekwieje (Ulestraten), reelekwieën (Montfort), relekwēē (Nieuwenhagen), relekwi-j (Boorsem), relekwie (Baarlo, ... ), relekwiee (Maasbree, ... ), relekwieen (Achel, ... ), relekwieje (Blerick, ... ), relekwiejen (Bocholt, ... ), relekwien (Heel), relekwieë (Gulpen, ... ), relekwieën (Eigenbilzen, ... ), relekwië (Klimmen), relekwīēën (Maastricht), relikwi (Sint-Huibrechts-Lille), relikwie (Hoepertingen, ... ), relikwieen (As, ... ), relikwieje (Ell, ... ), relikwiejen (Ophoven), relikwieë (Echt/Gebroek), relikwieën (Chèvremont, ... ), reliwiee (Holtum), rellekwieën (Hoeselt), reløͅkwiə (Siebengewald), reləkwi (Meijel), rēlĕkwie (Urmond), reͅləkwijə (Tessenderlo), rilekwie (Maastricht), rilekwieë (Vijlen), rilekwiën (Sittard), rilikwie (Eksel), rilikwiee (Venlo), rilikwieen (Thorn), rilikwieën (Melick), rilikwīējen (Amstenrade), rilkwi-j (Weert), rillekwi-je (Bree), rillekwie (Baarlo, ... ), rillekwiee (Gennep, ... ), rillekwieen (Maasbree), rillekwiej (Roermond), rillekwieje (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), rillekwies (Sint-Truiden), rillekwieën (Diepenbeek), rillikwieje (Heel, ... ), rillukwieën (Meerssen), rèllekwi-je (Uikhoven), rèllekwie (Eisden, ... ), rèllëkwiejë (Hoeselt), rèlèkwien (Heers), rélekwieën (Nuth/Aalbeek), rəlikwi (Montzen), rəlikwie (Schinnen), rələkwiejə (Maastricht), ?  de rillekwieje verieëre (Klimmen), klemtoon op wi  reelekwi-jje (Mechelen-aan-de-Maas) De vereerde overblijfselen van heiligen of zaken die met Christus, Maria of een heilige in aanraking zijn geweest, relieken, relikwieën. [N 96A (1989)] III-3-3
relikwiekastje doos voor relikwien: doas voor reliwiee (Holtum), heilig kastje: heͅlex kɛ̄stjə (Neerpelt), kastje voor de relikwie: kesje vur de relekwie (Tegelen), reliekenkastje: relīēkekeske (Meerssen), ət rəliekəkeskə (Tongeren), reliekenkistje: ət rəliekəkiskə (Tongeren), reliekschrijn: d`r rillieksjrieën (Hoensbroek), de relieksjrien (Lutterade, ... ), dr relĭĕksjrīēn (Klimmen), rekiekschrijn (Schimmert), reliekschrien (Montfort, ... ), reliekschrijn (Peer), reliekschryn (Eys), relieksjrien (Heel, ... ), relieksjrijn (Meijel), reͅliksxrēn (Tessenderlo), rilliekschrien (Maasbree), relikwiedoosje: relekwiedjeuske (Holtum), relikwiehouder: rilkwi-jhoajer (Weert), rillekwiehawwer (Maastricht), relikwiekast: relekwiekas (Stokkem), relekwiekast (Hasselt), relikwiekas (Hoepertingen, ... ), rellekwiekas (Hoeselt), rillekwiekaas (Diepenbeek), rillekwiekas (Sint-Truiden, ... ), rillekwiekast (Weert), relikwiekastje: et réllekwikeske (Tongeren), relekwiejkéstje (Geistingen), relekwiekastje (Sevenum), relekwiekesje (Baarlo), relekwiekesjke (Geulle), relekwiekeske (Bocholt, ... ), relekwiekèske (Maastricht), relekwiëkeske (Klimmen), relikwiekestje (Ell), reløͅkwikeͅskə (Siebengewald), reləkwikɛ̄sjə (Meijel), rilikwiekeske (Eksel), rilkwi-jkestje (Weert), rillekwiekaske (Sint-Truiden, ... ), rillekwiekesje (Baarlo), rillekwiekeske (Roermond), rillekwiekestje (Oirlo), rillekwiekéske (Maastricht), relikwiekistje: et réllekwikiske (Tongeren), rillekwiekiestje (Venray), relikwiemonstrans (<lat.): də rəlikwimonstrāns (Montzen), relikwiendoosje: t rillekwieëduëskë (Nieuwenhagen), relikwienhouder: rillekwiejehawwer (Maastricht), rələkwiejəhèwər (Maastricht), relikwienkast: relekwieenkas (Kesseleik), relekwiejekas (Blerick), relikwienkastje: reikwieëkeske (Sint-Martens-Voeren), relekwieekaestje (Venray), relekwieenkeske (Linne), relekwiejekaeske (Swalmen), relekwiejekesje (Geleen), relekwieëkaeske (Gulpen), relekwieënkèske (Maastricht), relekwiējekèske (Nieuwenhagen), rillekwieekeeske (Gennep), rillekwiejekesjke (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), t rillekwiejekeske (Klimmen), t rillekwieëkeske (Nieuwenhagen), relikwienschrijn: relekwiējesjrīēn (Nieuwenhagen), relikwieenschrien (Baarlo), relikwieesjrien (Koningsbosch, ... ), relikwieschrijn (Ophoven), relikwieschrank: rillekwiesjrank (Valkenburg), relikwieschrijn: relekwieschrien (Opoeteren, ... ), relekwiesjrien (Schinnen), schrijn: het shreen (Eigenbilzen), schreejen (Loksbergen), schreen (Houthalen), schrien (Horn, ... ), schriene (Ospel), schrijn (Hasselt, ... ), sjrein (Reuver), sjrien (Heel, ... ) Het kastje waarin relikwieën bewaard worden, reliekschrijn. [N 96A (1989)] III-3-3
relikwiekastje add. altaarsteen: altaorsjtein (Reuver) Het kastje waarin relikwieën bewaard worden, reliekschrijn. [N 96A (1989)] III-3-3
rem van de wagen blok: blǫk (s-Herenelderen, ... ), blokfrein: blǫkfrɛ̃ (Herk-de-Stad), frein: frē̜ (Bilzen, ... ), frę (Halen, ... ), frę̃ (Borgloon, ... ), frɛ̃ (Eisden, ... ), frɛ̄ (Boekhout, ... ), hemme: hɛm (Eupen), mechaniek: ekǝmek (Ulestraten), knikǝnik (Hoensbroek), krikǝmik (Membruggen), mekanek (Borlo, ... ), mekanik (Heers, ... ), meknek (Haren, ... ), mekǝmek (Klimmen), mekǝnek (Aalst, ... ), mekǝnii̯k (Kortessem), mekǝnik (Beverst, ... ), migǝnik (Wellen), mikanek (Brustem, ... ), mikanik (Broekom, ... ), mikǝnik (Berg, ... ), mēkanek (Neerharen), mēkanik (Groot-Gelmen, ... ), mēkǝnek (Bilzen), mēkǝnēk (Eupen), mękanik (Vliermaal), mɛkanek (Boekhout, ... ), mɛkanik (Hoeselt), mɛkǝnik (Wintershoven), nekǝmek (Klimmen), niknik (Eygelshoven), nikǝnek (Welten), nikǝnik (Diets-Heur, ... ), rem: rɛm (Geulle, ... ), schuif: sxǫi̯f (Romershoven), sleepblok: slē̜p˱blǫk (Halen) De rem komt vrijwel alleen voor bij de wagen. Er bestaan verschillende systemen. Essentieel hierbij is echter dat steeds een remblok tegen de rond de velg van het wiel bevestigde metalen band kan schuren. De informant van Q 099q vermeldt het volgende: "Vroeger werd de rem door middel van een zwengel aangedraaid. Thans wordt de rem in werking gesteld door een ijzeren hefboom. Deze ijzeren staaf heeft aan het losse uiteinde een ketting, die vastgemaakt wordt aan een haak, welke zich bevindt aan de zijkant van de karbak. Het is dus een vereenvoudiging, de zwengel is vervangen door een hefboom.". De respondent van P 48 omschrijft de wagenrem als een "blok met ketting aan as om te remmen. [N 17, 40 + 44j + 49 + 50b + 99 + add; JG 1b; JG 1c; JG 1d; JG 2c; monogr.] I-13