e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
restant insecten aardvlo: èëdvloeë (Heerlen), arenbedare: aorebedaore (Sittard, ... ), beestje: bieëske (Sint-Truiden), blij-wit?: glanzend wit insect dt als visaas wordt gebruikt  blīē:wit (Roermond), boekweitkegel: gewoonl. in korenvelden  bôg’keskaegel (Tegelen), boekweitkever: bókkeskaever (Venlo), bramelenmeeuwis: braomele-mieëwes (Altweert, ... ), coloradokever: kolorādəkēvər (Meeuwen), koͅləradəkēvər (Lommel), koͅləradəkēͅəvər (Niel-bij-St.-Truiden), kələroͅədəkēəvər (Zonhoven), goudsbies?: grote zwarte kever veel voorkomend in oude bakkerijen en schoorstenen  gaasbies (Gronsveld), goudworm: goltjwōrm (Roermond), graanbeest: zwart insect dat zich met graan voedt en grote schade kan aanrichten"zonder nadere specif.  gəreͅənbiəst (Niel-bij-St.-Truiden), grasmannetje: graasme:nke (Roermond), haarworm: høͅrwøͅrəm (Lommel), hooikever: huijkaever (Echt/Gebroek), insect: eͅnsɛkt (Niel-bij-St.-Truiden), insek (Maastricht, ... ), junibijzap: junibiezap (Hasselt), koningin: vrouwtje: rood op de borst, met kleine sprieten  kuueningin (Weert), koninginnepage: keuniginnepaazje (Sittard), kopermuts: insect met blinkende gele kop, kwam voor de ontginning voor in de Peel  koôpermöts (Nederweert), stekend insekt met klimmende metaalachtihe kop komt voor in de Peel  kopermöts (Nederweert), made: mòj (Sint-Truiden), mispelennest: möspelenès(t) (Echt/Gebroek), muggenzwerm: muggezwaerm (Castenray, ... ), mulder: mölder (Blitterswijck, ... ), paardskever: lett. paarde-kever  paers’kaegel (Tegelen), paardsschaar: pits’sjier (Bleijerheide, ... ), pèëdsjier (Heerlen), groot insect  pêrdssjier (Gronsveld), pielen: pielle (Mheer), reemol: reemolə (Maasniel), rieëmōl (Nederweert), riĕmol (Heythuysen), insect  rieëmôl (Altweert, ... ), reepstaart: reipstert (Tungelroy), rupsennest: roepsennaest (Castenray, ... ), rupsenzaad: roepsezāōd (Blitterswijck, ... ), Bij sommige mensen veroorzaken deze uitwerpselen een jeukerig gevoel.  roepsezaod (Castenray, ... ), ruspelenzaad: veroorzaken huidirritatie  roespelezaot (Nederweert), schaar (b): in beken  sjiër (Tegelen), schaar (c): bijv. van vliegen  schoor (Venlo), zwerm eendagsvlinders, gewild visvoer  schaor (Venlo), scheelhomp: sjaelòmp (Echt/Gebroek), sintjanskever: Additie bij vraag 119: In Mook spreekt men van de St. Jans-kever: eind juni-begin juli (St. JAn 24-6). Is anders dan de meikever. Vliegt graag s avonds boven (sier-)prunus  St. Jans-kever (Mook), sjirpen: sjier’pe (Bleijerheide, ... ), slinster: slinster (Wellen), snijder: snieder (sleept.) (Echt/Gebroek), spoelworm: nematodes  spuulwörm (Castenray, ... ), sprok: sprok (Stokkem), veenmol: schadelijke aardkrekel  viemo.l (Hasselt), vetworm: vètwèrm (Genk), viltluis: vilts’loes (Bleijerheide, ... ), vlooiensteek: vlojesteek (Urmond), vloosjteek (Swalmen), vlujəstik (Mechelen-aan-de-Maas), ?  vluusteek (Heugem), WLD (zoveel mogelijk) meervoud  vluusteek (Wijk), watervlo: watervloeë(n) (Castenray, ... ), wijfje: wi.fkə (Meterik), wiefke (Amby, ... ), wiefke (vr.) (Spaubeek), wiefke (weinig stof) (Roermond), wiefke (zonder stof) (Stein), wifke (Nieuwenhagen), wijfje (Stein), wuufke (Maasbracht), het mannetje heft veel stof; het vrouwtje geen  wuufke (Roggel), zwalmstaart: zwalmstert (Venlo) aardvlo || aaskever, zwarte — || coloradokever || draaikever op het water || drek van een vlo [N 26 (1964)] || goudworm || grasrups || haardkrekel || haarworm || insect || insect op braambessen || insectensoort || julikever || junikever [ZND m] || kokerlarve || koninginnepage || kopermuts || meikever, wijfje [DC 18 (1950)] || muggenzwerm || papierworm [ZND m] || pauweoog (vlinder) || rupsennest || rupsenzaad, uitwerpselen van een rups || rupsuitwerpselen || sintjanskever [N 83 (1981)] || sjirpen ve krekel || spoelworm || steken, ve vlieg || tor, kleine bruine || veenmol || vetwormpje || viltluis || vliegend hert || waterschorpioen || watervlo || waterwants || wespennest || zweefvlieg, blinde bij || zwerm III-4-2
restant reptielen en amfibie?n boomkwakerd: boͅumkwakərt (Meeswijk), loopvosje: hyla arborea  lupføͅskə (Zonhoven), weerkwakerd: hyla arborea  wēͅrkwakərt (Meeswijk), weerpad: waerped (Tungelroy), weerwekkerd: waerwekkert (Echt/Gebroek) boomkikker III-4-2
restant vissen aalskaar: kist met gaten om paling in het water te bewaren  aolskaar (Blitterswijck, ... ), aanslaan: aonsjloën (Gronsveld), angelt: angelt (Gennep, ... ), bachforel: baagforel (Vijlen), bachvis: baachvisj (Kerkrade), bakvis: bakvös (As, ... ), beekforel: bjèkforel (Hoeselt), beet: bieht (Genk), beethebben: bij het vissen  biëthebbe (Gronsveld), broes: luchtbellen veroorzaakt door in de bodem wroetende vis  broeësj (Stokkem), dobber: dobber (Tungelroy), forel: ferrel (Maastricht), forel (Achel, ... ), foröl (Bree), frel (Wellen), fërel (Hoeselt), fərel (Maastricht), fərɛl (Lommel), forel. Hoe noemt men de forel (salmo trutta trutta f. fario) die in snelstromende beken met helder water voorkomt (of voorkwam), de beekforel, tot ong. 30 cm groot, zeer gezocht als lekkernij en sinds kort ook wel gekweekt in vijvers?  forel (Maasbree), komt niet in Meijel voor  forəl (Meijel), fuik: faek (Echt/Gebroek), foek (Amby, ... ), foeək (Sevenum), foĕk (Meerlo), foék (Gronsveld, ... ), foêk (Tungelroy), fōēk (Asenray/Maalbroek, ... ), fŏĕk (Arcen, ... ), fuuk (Gennep, ... ), fūīk (Steyl), fŭŭk (Afferden, ... ), föök (Griendtsveen), fük (Heijen), lang  foek (Sint-Pieter), gebel: ge.bel (Hasselt), gegeet: gegeut (Maasniel), gieten: geete (Valkenburg), goudjoeker: goldjoeker (Venlo), goudkarp: goa.dke.rrep (Hasselt), goudvis: goa.dvès (Hasselt), goodvès (Genk, ... ), goutvösj (Sittard), goüdvêsj (Gronsveld), goͅu̯tfeͅs (Meeswijk), goͅətfeͅs (Niel-bij-St.-Truiden), gø͂ͅytvɛs (Meeuwen), jood’visj (Bleijerheide, ... ), gruw: grouë (Wellen), grōͅ (Zonhoven), katvis: katvés (Altweert, ... ), krammeree: paardeharen snoer; < fr. crin marin  kramme’ré (Gronsveld), maan: mōͅn (Bree), Endepols Additie bij vraag 108a: eivoorn, riviervis, hesseling, meun  maon (Maastricht), meerkat: maerkat (Venlo), meerkol: schreeuwt als hij uit het water komt  maerkol (Tungelroy), meerkor: maerkor (Nederweert), maêrkor (Altweert, ... ), mistel: mëstel (Hoeselt), nengen: van honden? vissen?  nenge (Heerlen), net: net (Afferden, ... ), nets (Simpelveld), nĕĕt (Schinveld), nĕt (Gennep), nit (Belfeld, ... ), nĭt (Gulpen), nèt (Arcen, ... ), nètt (Grevenbicht/Papenhoven), nêt (Ulestraten), nìt (Mechelen, ... ), adj.  net (Rimburg), b.vnw.  nĕt (Helden/Everlo), bijvoege  nĕt (Stevensweert), e Fransche e uit cette  net (Epen), mooi  net (Thorn), subst.  nèt (Heek), van touw of garen  nèt (Thorn), z.n.w.  nĕt (Helden/Everlo), zelfst. nw.  nèt (Stevensweert), zn.w.  netz (Rimburg), pannenstaartje: pannestertje (Venlo), pladdijs: pladdie:s (Roermond), pootvis: puutvös (As, ... ), reep: reep (Gennep, ... ), riaep (stoott.) (Echt/Gebroek), riəp (Meeswijk), rèèp (Tungelroy), remelen: re.mele (Hasselt), reemele (Genk), rits: rïts (Tongeren), ruts: röts (Maasbracht), saumon (fr.): semoo (Sint-Truiden), semòn (Sint-Truiden), soomòo͂ (Sint-Truiden), sōmo͂ͅŋ (Montzen), soͅu̯mo͂ͅ (Niel-bij-St.-Truiden), schepwaai: groot schepnet  sjöpwaaj (Sittard), schieter: zonder specif.  sxitər (Lommel), schinkel: schi(.)nkel (Gennep, ... ), schoer: schoer (Valkenburg), schupnet: sjöpnët (Sittard), snikken: vinnige ruk aan de hengel  sjnikke (Tegelen), snoek: chnook (Aubel), schnook (Amby, ... ), sjnoo:k (Roermond), sjnook (Asenray/Maalbroek, ... ), sjnooëk (Heerlen), sjnou:k (Sittard), sjnouk (Einighausen, ... ), sjnoëk (Panningen), snaak (Echt/Gebroek), snoe.k (Gennep, ... ), snoek (Gennep, ... ), snoĕk (Borgloon, ... ), snook (Altweert, ... ), snouk (Genooi/Ohé, ... ), snōēk (Afferden, ... ), snōk (Maastricht, ... ), snuk (Diepenbeek, ... ), snūk (Meeuwen), snòk (Beringen, ... ), snôk (As, ... ), snôôk (Grathem), snùk (Beverlo), Duitsche sch  schnook (Schimmert), esox lucius  snoēk (Castenray, ... ), snok (Zonhoven), navorming  šnook (Brunssum), z?? glaad es eine sjnook  sjnook (Beegden), snoek (mv.): schneuk (Amby, ... ), schnöök (Lutterade), schnùk (Montfort), sjneuk (Asenray/Maalbroek, ... ), sjnĕŭk (Reuver), sjnuik (Doenrade, ... ), sjnök (Gulpen, ... ), sjnöök (Mechelen), sneuk (Baarlo, ... ), snoek (Gennep), snuik (Genooi/Ohé, ... ), snuuk (Afferden, ... ), snūūk (Blitterswijck, ... ), snöök (Arcen, ... ), šneuk (Brunssum), Duitsche sch  schneuk (Schimmert), snoekbaars: snoekbôos (Tongeren), snoekengaard: sjnoukegaert (Sittard), snoekje: sjneukske, dim. (Reuver), snuk, snykske (Loksbergen), snoer: sjnaor (Tegelen), snuiten: snutte (Blitterswijck, ... ), sprot: sjprot (Bleijerheide, ... ), sproͅt (Lommel), haringachtig gerookt zeevisje  sjprot (Sittard), haringachtig visje  sjpráot (Tegelen), sprotje: sprokske (Sint-Truiden), sprò’tsjë (Tongeren), steur: sīēr (Peer), sjtūū:r (Roermond), steur (Lommel, ... ), steŭr (Maaseik), stēīr (Hasselt), stēūër (Oostham, ... ), stöer (Eupen), stopje: stöpke (Stokkem), strooienkering: stroeëkieëring (Stokkem), strootje: stryəkə (Niel-bij-St.-Truiden), struinmeuntje: streunmeunke (Echt/Gebroek), traan: troan (Bleijerheide, ... ), trom: tróm (Blitterswijck, ... ), truite (fr.): trwit, tërwit (Tongeren), fr. truite  tërwït (Tongeren), viem: viem (sleept.) (Echt/Gebroek), vislijn: vèslien (Tungelroy), vissnoer: vissnaor (Gennep, ... ), vissnāōr (Blitterswijck, ... ), vissnoerd: vösjsjnaort (Sittard), visviem: vês’viem (Tegelen), viswijer: vèswiejer (Tungelroy), waai: waai (Blitterswijck, ... ), klein soort, om mee in ondiep water te vissen  waaj (Echt/Gebroek), wargaren: ook wel zegen genoemd  wargare (Echt/Gebroek), witvis: witvès (Hasselt), verzamelnaam  witvösj (Sittard), zalm: salm (Eupen), za.lm (Zolder), zal"m (Tongeren), zallem (Eksel, ... ), zallĕm (Oostham), zallum (Maastricht), zallëm (Hoeselt), zalləm (Maastricht, ... ), zalm (Achel, ... ), zaləm (Bocholt, ... ), zālm (Beringen, ... ), zoalm (Genk), zà.ləm (Hasselt), zàləm (Rekem, ... ), zálləm (Maastricht), zâlem (Baelen), zalmforel: zalmforel (Heel, ... ), zandgeuvie: zantxøvij (Lommel), zeepuit: kleine riviervis  ziepoet (Maastricht), zeer klein beekvisje  zieëpuut (Valkenburg), zegen: zaenge (Sittard), eerste betekenis: "zegen", cf. wargare  zaenge (Echt/Gebroek), zeveninger: klein aalachtig visje  zeveninger (Valkenburg) aanslaan, van vis die bijt || beet (bij vissen) || bijten, van vissen gezegd || dobber || forel [N102 (1998)], [ZND m] || fuik [SGV (1914)] || goudkarper || goudvis || hengelsnoer || hengelsnoereinde || meerval || meerval, kleine || ophalen vd hengel || paaitijd v vissen || palingkist || paren v vissen || pladdijs, blanke rivierbot || pootvis [ZND m] || schepnet || schuim v vissen || snoek [SGV (1914)], [Willems (1885)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || snoekbaars || snoekhengel || sprot (vis) || steur [Willems (1885)] || vis, div. soorten [N 83 (1981)], [ZND m] || vis, om te bakken || visbroedsel || vishaakje || vislijn || visnet [SGV (1914)] || vistraan || visvijver || voortteling bij vissen || wier ad vishaak || zalm [N100 (1997)], [Willems (1885)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] III-4-2
restant vogels baardmannetje: alleen in kandidaatsscriptie  baartmènke (Tegelen), baareend: tafeleend (46 grijs; met bruine kop; zwarte borst; alleen op trek en s winters  baoréénd (Weert), bakelen: zich met zand volgooien en uitschudden tegen ongedierte, v kippen en mussen  bakele (Castenray, ... ), bijneneter: bienën-êtër (Hoeselt), blokeend: blokeend, volwassen wilde eend; tgo kraakeend  bloͅkēͅənjt (Zonhoven), slobeend (51 groene kop; witte nek; bruine borst; brede platte bek  bloͅkeͅnt (Kwaadmechelen), boskop: smient (46 bruine kop met gele bles; grijs boven; maakt fluit geluid; trek en winter  boͅskoͅp (Hasselt), brilduiker: brilduiker: wit en zwarte eend, de woerd heeft een ronde witte veer naast zijn oog; het wijfje is grijs met bruine kop (brilduiker, duikelder)  brilduuker (Nunhem), krakeend: donkere grijsbruine zwemeend met witte vleugelspiegel (kraker, krakeend, krek, schar, krak, kreest, krust)  brilduiker (Ophoven), bruin duikeendje: witoogeend: roodbruin duikeendje, verwant met de kuifeend (bruintje, witoogeend, duikelder)  brunj duukendje (Meijel), bruintje: witoogeend: roodbruin duikeendje, verwant met de kuifeend (bruintje, witoogeend, duikelder)  bruuntje (Montfort), charluut: cf HBHS 93; daar -uup; cf. carolus in FEW II  sjarluut (Heerlen), convoyeren: met de postduiven meereizen  konvwajere (Echt/Gebroek), distrewiet: ook naam vd vogel, cf. sub vink  distrewiet (Sittard), doffer: doeffer (Waubach), drang: dreng (Bleijerheide, ... ), duifhuis: doef’fes (Bleijerheide, ... ), vergissing?  dōveͅs (Gelinden), duikeend: duukaenj (Stokkem), brilduiker: wit en zwarte eend, de woerd heeft een ronde witte veer naast zijn oog; het wijfje is grijs met bruine kop (brilduiker, duikelder)  duukeing (Vlodrop), krooneend: eend met grote roodbruine kop en een rode snavel; het wijfje heeft slechts een bruine kop (krooneend, kroonkop)  duikeenj (Stein), kuifeend (43 zwart-wit duikeendje met hangkuifje; broedt hier nu ook  dōēkèèntj (Puth), toppereend (48 zwart-witte duikeend zonder kuif; broedt hier niet  dōēkèèntj (Puth), duukèndj (Mechelen-aan-de-Maas), dø͂ͅkēnt (Sint-Truiden), witoogeend: roodbruin duikeendje, verwant met de kuifeend (bruintje, witoogeend, duikelder)  doekeenj (Stein), duukeing (Itteren), duikeendje: kuifeend (43 zwart-wit duikeendje met hangkuifje; broedt hier nu ook  dūkhēntšə (Meeswijk), witoogeend: roodbruin duikeendje, verwant met de kuifeend (bruintje, witoogeend, duikelder)  doekééntjə (Urmond), duukeandje (Blerick, ... ), duikelaar: brilduiker: wit en zwarte eend, de woerd heeft een ronde witte veer naast zijn oog; het wijfje is grijs met bruine kop (brilduiker, duikelder)  deukelēer (Brunssum), duikelair (Montfort), duikelleer (Beesel), duukelear (Lutterade), duukeler (Born), duukelèr (Geulle), dŭŭkelaer (Schimmert), witoogeend: roodbruin duikeendje, verwant met de kuifeend (bruintje, witoogeend, duikelder)  duikelleer (Beesel), dŭŭkelaer (Schimmert), duiker: duuker (Gennep, ... ), brilduiker: wit en zwarte eend, de woerd heeft een ronde witte veer naast zijn oog; het wijfje is grijs met bruine kop (brilduiker, duikelder)  duker (Heer, ... ), duuker (Ell), krooneend: eend met grote roodbruine kop en een rode snavel; het wijfje heeft slechts een bruine kop (krooneend, kroonkop)  dūūkör (Stevensweert), toppereend (48 zwart-witte duikeend zonder kuif; broedt hier niet  duker (Maastricht), duuker (Maastricht), duikertje: brilduiker: wit en zwarte eend, de woerd heeft een ronde witte veer naast zijn oog; het wijfje is grijs met bruine kop (brilduiker, duikelder)  duikertje (Stein), geoorde fuut (30 kleiner en zeldzamer dan fuut [121]; gele oorpluimpjes; zomervogel; broedt hier en daar in vennen; roep [wuuiet]  dūūkerke (Swalmen), witoogeend: roodbruin duikeendje, verwant met de kuifeend (bruintje, witoogeend, duikelder)  duikertje (Stein), dukerke (Heer, ... ), duukerke (Vlodrop), tūūrkö (Stevensweert), duivenslag: doev’vesjlaag (Bleijerheide, ... ), eend: êen (As), brilduiker: wit en zwarte eend, de woerd heeft een ronde witte veer naast zijn oog; het wijfje is grijs met bruine kop (brilduiker, duikelder)  end (Meijel, ... ), ent (Velden), ēnd (Tienray), éénj (Urmond), ééntj (Posterholt), krakeend: donkere grijsbruine zwemeend met witte vleugelspiegel (kraker, krakeend, krek, schar, krak, kreest, krust)  eand (Eys), eent (Maastricht), einje (Nieuwstadt), end (Meijel, ... ), ent (Velden), ēēënd (Hoensbroek), éénj (Stevensweert, ... ), ééntj (Posterholt), krooneend: eend met grote roodbruine kop en een rode snavel; het wijfje heeft slechts een bruine kop (krooneend, kroonkop)  aenj (Herten (bij Roermond)), end (Waubach), ent (Velden), ééntj (Posterholt), slobeend (51 groene kop; witte nek; bruine borst; brede platte bek  ent (Schaesberg), ēnt (Sint-Truiden), tafeleend (46 grijs; met bruine kop; zwarte borst; alleen op trek en s winters  ent (Schaesberg), toppereend (48 zwart-witte duikeend zonder kuif; broedt hier niet  ent (Schaesberg), witoogeend: roodbruin duikeendje, verwant met de kuifeend (bruintje, witoogeend, duikelder)  aenj (Herten (bij Roermond)), end (Waubach), ent (Velden), eenden: brilduiker: wit en zwarte eend, de woerd heeft een ronde witte veer naast zijn oog; het wijfje is grijs met bruine kop (brilduiker, duikelder)  waenjer (Herten (bij Roermond)), eendenhen: eengehin (Amby), onzjehien (Bilzen), oïnnehin (s-Herenelderen), fijnbek: fainbêk (Tongeren), floots: flots (Venlo), flōts (Blerick, ... ), flôts (Steyl), fluiteend: smient (46 bruine kop met gele bles; grijs boven; maakt fluit geluid; trek en winter  fluitéénj (Ell), fluiter?: smient (46 bruine kop met gele bles; grijs boven; maakt fluit geluid; trek en winter  flēi̯tər (Beverst), fuut: geoorde fuut (30 kleiner en zeldzamer dan fuut [121]; gele oorpluimpjes; zomervogel; broedt hier en daar in vennen; roep [wuuiet]  fuut (Schaesberg), fyt (Kwaadmechelen), gaffelstaart: pijlstaart (56 bruine kop; witte nek; puntstaart; meest op trek  gaffelstert (Weert), gaffelstért (Weert), gekuifd: gekouf (Maastricht), geoorde fuut: geoorde fuut (30 kleiner en zeldzamer dan fuut [121]; gele oorpluimpjes; zomervogel; broedt hier en daar in vennen; roep [wuuiet]  geôôrde fuut (Weert), gəou̯ərdə fyt (Lommel), gəoͅrdə fytjə (Meijel), gəūrdə fy(3)̄t (Maaseik), gəūrdə fyt (Kaulille), grauwe gans: gans: grauwe gans (± 80 net een tamme gans zonder wit; oranje bek; roep gelijk tamme gans  grauwe gaos (Gulpen), grāu̯ gāns (Lommel), grōͅu̯ gans (Meijel), grauwe genk: gans: grauwe gans (± 80 net een tamme gans zonder wit; oranje bek; roep gelijk tamme gans  grauwe genk (Blerick), grijseend: krakeend: donkere grijsbruine zwemeend met witte vleugelspiegel (kraker, krakeend, krek, schar, krak, kreest, krust)  grieseing (Vlodrop), grijze gans: gans: grauwe gans (± 80 net een tamme gans zonder wit; oranje bek; roep gelijk tamme gans  grijs gaais (Maastricht), grīēsgaws (Puth), jries jies (Gemmenich), grijze smeerling: grieze smērling (Makset), grijze smeerling (Roggel), grondmelder: grondmeelder (Geulle), guuts: guuts (Swalmen), gûûts (Swalmen), haan: witoogeend: roodbruin duikeendje, verwant met de kuifeend (bruintje, witoogeend, duikelder)  oan (Hoeselt), hen: hen (Zonhoven, ... ), hoen: hoon (Echt/Gebroek), hoepeend: kuifeend (43 zwart-wit duikeendje met hangkuifje; broedt hier nu ook  hupoͅin (Tongeren), honingdrijvertje: vogel  hoeëningdriêverke (Altweert, ... ), huiskets: hoeskets (Neer), huismus: haasmus (Jeuk, ... ), hoesmus (Eys, ... ), hoesmósj (Susteren, ... ), hōēsmösj (Maastricht), hōēəsmusj (Nieuwenhagen), husjmus (Meijel, ... ), jong van een spreeuw: jeunk van een sprijool (Heers), jonge meelder: jonge mèlder (Houthem), junge mèlder (Einighausen), jonge meelders: jong meelders (Meerssen, ... ), jung mälders (Nieuwstadt), jonge meerling: jonge mèrling (Haelen), jonge meerlingen: jonge mèling (Welten), jonge melders: joong melders (Maasbree), jonge melingen: jong mèèlinge (Ubachsberg), jonge merel: jonge mairel (Grathem), jonge merel (Amby), jonge merels: jong meeələ (Vaals), jong meïles (Eys), jonge spreeuw: joeng sprief (Sint-Truiden, ... ), joeng sprīēf (Bree), joeng sproəf (Ulbeek), joenge sprieuw (Maaseik), joenŋ spri:f (Sint-Truiden), jong saprief (Jeuk), jong sprief (Koersel, ... ), jong sprieuw (Kaulille), jong sprieëf (Beringen), jong sprīēvv (Genk), jong spruuf (Zonhoven), jonge sprieuw (Peer), jonge sprīēf (Reppel), jonge sprjeew (Zichen-Zussen-Bolder), jonje spruuf (Bocholt), joͅŋ spriəf (Paal), junge sprè (Mechelen-aan-de-Maas), juŋ sprijoəf (Alken), juŋ spruijoəf (Ulbeek), juŋə spriəf (Tessenderlo), jòng sprieuw (Stramproy), ūŋə sprīf (Sint-Lambrechts-Herk), jonge spreeuwen: joenge schpree (Limbricht), joeong sprieeen (Grathem), jong schprieuwe (Eijsden, ... ), jong sjprie-wə (Wijlre), jong sjprieë (Heerlen), jong sjpriève (Houthem), jong sjproa (Kerkrade), jong spraone (Sevenum, ... ), jong spraonen (Venlo), jong spreeiwe (Schinnen), jong spreeve (Born), jong spreeëve (Geulle), jong sprē:n (Makset), jong sprieen (Heel), jong sprieuve (Meerssen), jong sprieuwe (Eys, ... ), jong sprieuwen (Urmond), jong spriëve (Welten), jong sproân (Afferden), jong sprèn (Haelen), jong spròne (Velden), jong sprön (Wellerlooi), jong žprooə (Vaals), jonge sprieuw (Amby), jonge sproane (Horst, ... ), jongh sprie-e-fte (mv) (Weert), joong sproane (Maasbree), joŋ špri:wə (Noorbeek), joŋ šprīwə (Sint-Geertruid), jōng sjpriwen (Gulpen), jŏng sjprīəwə (Koningsbosch), joͅəŋ sproͅ:f (Borgloon), jung sjprēn (Leveroy), jung sprieuwe (Dieteren), jŭng spreewe (Nieuwstadt), jòng sprièwe (Pey), jông sjpein (Beegden), jongen: jonge (Heerlen), jōngə (Munstergeleen), kaal katje: alle jonge wilde vogels zolang de veren niet overal gegroeid zijn  kaal katzje (Heel), kek-eend: kleine soort (zonder verdere toelichting)  ’këk-ènd (Gronsveld), kersenknijper: kieë’sjeknepper (Bleijerheide, ... ), kersenvink: alleen in kandidaatsscriptie  keersevink (Horn), kleine wilde zwaan: klein wèl zwaon (Maastricht), kleine zwaan: kleen zwoan (Hoeselt), klein swaan (Schimmert), kleng sjwaan (Gulpen), klɛi̯n zwān (Kaulille), klɛn zwoͅu̯ən (Lommel), kleine zwaan (122 gelijk de wilde zwaan [120b], maar kleiner  klein zwaan (Weert), kluter: kly(3)̄ətər (Zonhoven), knoep: knoep (Blitterswijck, ... ), kokkelen: kokkele (Echt/Gebroek), korenjood: kaorejōēt (Haelen, ... ), korenmus: kormus (Venray, ... ), korren: koͅrən (Bocholt), kóren (Bree), v duiven  kòrre (As, ... ), krab: krakeend: donkere grijsbruine zwemeend met witte vleugelspiegel (kraker, krakeend, krek, schar, krak, kreest, krust)  krab (Ell), krak: krakeend: donkere grijsbruine zwemeend met witte vleugelspiegel (kraker, krakeend, krek, schar, krak, kreest, krust)  krak (Montfort), kraker: kraakeend, jonge wilde eend; tgo blokeend: volwassen wilde eend  krōͅkər (Zonhoven), krakeend: donkere grijsbruine zwemeend met witte vleugelspiegel (kraker, krakeend, krek, schar, krak, kreest, krust)  kraker (Born, ... ), tafeleend (46 grijs; met bruine kop; zwarte borst; alleen op trek en s winters  kraaker (Altweert, ... ), krakerd: krakeend: donkere grijsbruine zwemeend met witte vleugelspiegel (kraker, krakeend, krek, schar, krak, kreest, krust)  krakerd (Heer, ... ), kral: krakeend: donkere grijsbruine zwemeend met witte vleugelspiegel (kraker, krakeend, krek, schar, krak, kreest, krust)  kral (Stein), kransmerel: kransmjèl (Heusden), krik: smient (46 bruine kop met gele bles; grijs boven; maakt fluit geluid; trek en winter  krik (Stevensweert, ... ), krooneend: krooneend: eend met grote roodbruine kop en een rode snavel; het wijfje heeft slechts een bruine kop (krooneend, kroonkop)  kroenend (Venlo), kroeën-aenj (Nunhem), kroën end (Meijel), krōēənènt (Nieuwenhagen), krŏŏnēēng (Schimmert), kroonkop: krooneend: eend met grote roodbruine kop en een rode snavel; het wijfje heeft slechts een bruine kop (krooneend, kroonkop)  kroankop (Born, ... ), kroenkop (Beesel, ... ), krop: kroͅp (Lommel, ... ), kruisbek: kruisbek (Heusden), kruisbek (gew.uitspr.) (Eigenbilzen, ... ), alleen in kandidaatsscriptie  krusjbèk (Meijel), kruusbèk (Leveroy, ... ), kruusvink (Nederweert), kruutsbèk (Melick, ... ), loxia curvirostra  kryzbɛk (Meeswijk), kuifeend: kuifeend (43 zwart-wit duikeendje met hangkuifje; broedt hier nu ook  koefaeng (Houthem), koefend (Gulpen), koefééndj (Tungelroy), koefééntj (Tungelroy), koeêfèènd (Horst), kouf-eend (Maastricht), koufeent (Maastricht), koͅu̯fēͅnt (Veldwezelt), kuufèènd (Middelaar), kuuféént (Middelaar), kø͂ͅfēnt (Sint-Truiden), køͅi̯feͅn(t) (Lommel), kuifeendje: kuifeend (43 zwart-wit duikeendje met hangkuifje; broedt hier nu ook  kyfeͅntjə (Meijel), kuifjeseend: kuifeend (43 zwart-wit duikeendje met hangkuifje; broedt hier nu ook  kuufkesent (Rimburg), kuufkesènt (Rimburg), kyfkəsēnt (Kaulille), kuluut: kuluut (Castenray, ... ), kulüt (Blitterswijck, ... ), wrsch  kuluut (Wanssum), kwaken: kwake (Maastricht, ... ), kwijkjes: alle jonge vogels  kwēkskəs (Tegelen), langhoos: pijlstaart (56 bruine kop; witte nek; puntstaart; meest op trek  langhōs (Schaesberg), langhóós (Schaesberg), lepeleend: slobeend (51 groene kop; witte nek; bruine borst; brede platte bek  lēpəliənt (Hasselt), lèpelènj (Swalmen), léépeléénj (Swalmen), lijmgaardje: om vogels te vangen  liemgaerdsje (Stokkem), lijster: lei̯stər (Stevensweert), lijster (Houthem), lijsterwijfje: lijsterwiefke (Houthem), lishoentje: krakeend: donkere grijsbruine zwemeend met witte vleugelspiegel (kraker, krakeend, krek, schar, krak, kreest, krust)  luusjheunke (Grevenbicht/Papenhoven), lonne: lonne (Eupen), maaseend: smient (46 bruine kop met gele bles; grijs boven; maakt fluit geluid; trek en winter  maaseng (Houthem), maaséénd (Weert), maasééng (Houthem), maasééntj (Weert), man: overgebracht van wijfje naar mannetje (066b)  man (Klimmen), mannetje: maenkə (Montfort), manke (Vlodrop), menke (Born, ... ), menneke (Maastricht), mènke (Sevenum), mènkö (Stevensweert), mènkə (Urmond), mɛnəʔə (Kwaadmechelen), overgebracht van wijfje naar mannetje (066b)  mènke (Sevenum), mannetje-mus: overgebracht van wijfje naar mannetje (066b)  menneke-mus (Meijel), mannetjes-klut: mennekes-klut (Gennep), mannetjesmus: mennekes-mösj (Maastricht), mennekesmusj (Gulpen, ... ), meerling: merling (America), melder: mälder (Lottum), melderswijf: mälderswief (Nieuwstadt), melderwijfje: meelderwiefke (Schinnen), melderwiefke (Maasbree), mälderwiefke (Berg-aan-de-Maas), mèlderwifke (Einighausen), melingswijfje: mèlingswiefke (Welten), merel: meeəl (Vaals), mèèrel (Herten (bij Roermond)), merel wijfje: mairel wiefke (Grathem), merelpop: mèèrelpop (Herten (bij Roermond)), merelskooi: meeldesjkouw (Sweikhuizen), merelwijf: mäelewief (Kerkrade), mèlewief (Vijlen), merelwijfje: merelwiefke (Maastricht), meïlewiefke (Eys), merling: merling (America), moer: mo:r (Rekem), mullen: mölle (Gronsveld), mus: meujsj (Epen, ... ), mōēts (Steyl), mus (Meijel, ... ), musch (Schimmert), musj (Geleen, ... ), mèùs (Swalmen), mös (Kapel-in-t-Zand, ... ), mösj (Gronsveld, ... ), mø.š (Ingber), mûs (Houthalen, ... ), musje: möschjə (Maastricht), mösje (Lutterade), musjesmannetje: musjesmenneke (Gulpen), musjeswijf: musjeswief (Gulpen, ... ), musmannetje: musch-menneke (Schimmert), musmenke (Montfort), musmenneke (Oirlo), musseneieren: mösseneier (Reuver), mussenman: musschemaen (Heerlerbaan/Kaumer), mösjemaan (Grevenbicht/Papenhoven), mussenmannetje: meusjemensje (Kerkrade), meu’sjemensje (Bleijerheide, ... ), musjemenneke (Gulpen), mø.šəm‧ɛntjə (Eys), mussenval: meu’sjeval (Bleijerheide, ... ), mussenwijf: meusjewief (Kerkrade), musjewief (Gulpen), musschewief (Heerlerbaan/Kaumer), mösjewīēf (Grevenbicht/Papenhoven), mussenwijfje: mösjewiefkə (Urmond), mø.šəwi.fkə (Eys), muswijf: muswief (Montfort), muswijfje: musch-wiefke (Schimmert), muswiefke (Oirlo), nestvogel (sic): nestvogel (Tungelroy), notenkraker: is de kruisbek?  notekraker (Heusden), paai: pai (Venlo), paardsvink: pèèrsvink (As, ... ), parelhen: parelhoen: Hoe noemt u in uw dialect de witgespikkelde grijze tamme vogel met gekleurde kop, die niet vliegt en engiszins op een kalkoen lijkt, maar het fromaat van een kip heeft (--, poelepetaat)?  parelhin (Vlodrop), pees: pees (Eksel), pelikaan: pelikaa͂n (Gutshoven), pillekoan (Hasselt), pèllëkôon (Hoeselt, ... ), pələkuən (Loksbergen), pestduif: pèsdoef (Beek), pestvogel: pèstvoegel (Oirsbeek), pèstvoogel (Belfeld, ... ), pèstvôêgel (Weert), pèsvoegel (Brunssum), pèsvoogel (Horst, ... ), pèsvôêgel (Klimmen), bombycilla garrulus  pēͅstfōgəl (Hamont), pieletje: eendjes  pielekes (Sittard), pijlstaart: pijlstaart (56 bruine kop; witte nek; puntstaart; meest op trek  peͅi̯lstɛr(t) (Lommel), pielsjtart (Houthem, ... ), pielsjtert (Nunhem, ... ), pielstats (Rimburg), pielstatz (Rimburg), pielstert (Tungelroy), pielstjert (Nunhem), pilstart (Meijel), pīē.lsjtert (Boukoul, ... ), pɛ̄lstat (Sint-Truiden), pijlstaartje: pijlstaart (56 bruine kop; witte nek; puntstaart; meest op trek  pielstertsje (Schimmert), pielstèrtsje (Schimmert), pijlstoets: pijlstaart (56 bruine kop; witte nek; puntstaart; meest op trek  pielsjtoets (Gulpen), pink: zelfde opgave wordt door resp, nr. 1 als "dove snip"omschreven, Minimus lymnocryptes  pink (Molenbeersel), plathaan: parelhoen: Hoe noemt u in uw dialect de witgespikkelde grijze tamme vogel met gekleurde kop, die niet vliegt en engiszins op een kalkoen lijkt, maar het fromaat van een kip heeft (--, poelepetaat)?  plataon (Diepenbeek), plevier: alleen in kandidaatsscriptie  pleveer (Nederweert), poel: pel (Rosmeer), poepeendje: poepé.ndje (Gennep, ... ), polthaan: parelhoen: Hoe noemt u in uw dialect de witgespikkelde grijze tamme vogel met gekleurde kop, die niet vliegt en engiszins op een kalkoen lijkt, maar het fromaat van een kip heeft (--, poelepetaat)?  poltoan (Berbroek), pop: pop (Amby, ... ), pōp (Boekend), regel: platalea laucorodai; ook: blauwe reiger  r‧ēgəl (Zonhoven), reutsje: het orrr-urrr alarmgeroep van de nachtegaal  räötsje (Sittard), rijstvogeltje: munia oryzovora  riestvuggelke (Castenray, ... ), rls: geen aanknoping  rûläs (Montzen), roekoeken: roekoeke (Geleen), roe’koek(k)e (Bleijerheide, ... ), roodkopeend: krooneend: eend met grote roodbruine kop en een rode snavel; het wijfje heeft slechts een bruine kop (krooneend, kroonkop)  roodkopeing (Vlodrop), rouwbandje: kuifeend (43 zwart-wit duikeendje met hangkuifje; broedt hier nu ook  rouwbèntje (Weert), toppereend (48 zwart-witte duikeend zonder kuif; broedt hier niet  rouwbandje (Weert), russische eend: krakeend: donkere grijsbruine zwemeend met witte vleugelspiegel (kraker, krakeend, krek, schar, krak, kreest, krust)  russische end (Gulpen, ... ), schar: krakeend: donkere grijsbruine zwemeend met witte vleugelspiegel (kraker, krakeend, krek, schar, krak, kreest, krust)  schur (Beesel), sjar (Maastricht), schareend: krakeend: donkere grijsbruine zwemeend met witte vleugelspiegel (kraker, krakeend, krek, schar, krak, kreest, krust)  sjareeng (Geulle), schroep: schroeb (Maasbree, ... ), schroep (Maasbree, ... ), schroet: parelhoen: Hoe noemt u in uw dialect de witgespikkelde grijze tamme vogel met gekleurde kop, die niet vliegt en engiszins op een kalkoen lijkt, maar het fromaat van een kip heeft (--, poelepetaat)?  sjrōēt (Rekem), schuimeendje: kuifeend (43 zwart-wit duikeendje met hangkuifje; broedt hier nu ook  schūūmééndje (Weert), sieper: alle soorten piepers  siepers (Ordingen), slobbereend: slobeend (51 groene kop; witte nek; bruine borst; brede platte bek  slobberééntj (Weert), slòbberéénd (Weert), slobeend: slobeend (51 groene kop; witte nek; bruine borst; brede platte bek  slobaeng (Houthem), slobèènd (Horst), slobèènj (Haelen, ... ), slopend (Gulpen), slōbééndj (Tungelroy), sloͅbēnt (Kaulille), sloͅbeͅnt (Meijel), sloͅpeͅn(t) (Lommel), smee: smient (46 bruine kop met gele bles; grijs boven; maakt fluit geluid; trek en winter  smee (Herk-de-Stad), smient: smient (46 bruine kop met gele bles; grijs boven; maakt fluit geluid; trek en winter  sjmint (Schimmert, ... ), smient (Haelen, ... ), smint (Kaulille, ... ), smientje: smient (46 bruine kop met gele bles; grijs boven; maakt fluit geluid; trek en winter  sminəkə (Lanklaar), spreeeuwtje: spriefke (Heusden), spriefkes (Amby), spreeuw: sprèu (Haelen), spreeuwen: sprōn (America), spreeuwenjong: spry:wəjonk (Overpelt), spreeuwenjongen: spraonejongen (Geysteren), spreeuwsjongen: spréewsjònge (Echt/Gebroek, ... ), spréëwsjònge (Pey), spreeuwtje: schprie-èfkes (Meerssen), sjprieuwke (Mheer), sjpréwke (Meerssen), sprēufken (Diepenbeek), spriu(w)kə (Molenbeersel), sprōͅksə (Remersdaal), spryuwjəŋskə (Overpelt), šprēēke (Einighausen), spreeuwtjes: sjprøͅnkəs (Tegelen), spröönkes (Venlo), šprēwkəs (Merkelbeek), steenkraai: stiəŋkrøͅə (Niel-bij-St.-Truiden), steltlopertje: alleen in kandidaatsscriptie  sjtèltluiperke (Tegelen), stinkvogel: stinkvogel (Nederweert), stormzwaluw: is dus geen zwaluw, denk ik. NB du. sturmschwalbe = Nl. stormvogeltje; cf. BtS 18  sjturremjwaolber (Gronsveld), street?: stre’t (Eksel), struis: stroeës (Stokkem), struus (Maastricht), struiseveer: sjtroe’seveer (Bleijerheide, ... ), struisvogel: sjtrūūsvogel (Roermond), stroesvôgel (Grathem), strōēə.sveu.gel (Hasselt), strøəsvogel (Gutshoven), taats: HB/HS: Lmb: "babbelaar  taatsj (Valkenburg), tafeleend: tafeleend (46 grijs; met bruine kop; zwarte borst; alleen op trek en s winters  taofeleend (Maastricht), taofeleent (Maastricht), taofelend (Gulpen), taofelèènd (Horst), tāfəleͅn(t) (Lommel), tōͅfəlēnt (Kaulille), toͅfəleͅnt (Meijel), tamme gans: gans: grauwe gans (± 80 net een tamme gans zonder wit; oranje bek; roep gelijk tamme gans  taom gaas (Oost-Maarland), teets: teets (Blerick), toppereend: toppereend (48 zwart-witte duikeend zonder kuif; broedt hier niet  topperend (Gulpen), topperèènd (Horst), toͅpərēnt (Kaulille), toͅpəreͅn(t) (Lommel), trappelgans: trampelgaus (Stokkem), treit: panurus biamicus; Peterson 267  trɛ̄t (Zonhoven), trooneend: soort eend  tróónéénj (Swalmen), tsietterwiet: tsiet’terwiet (Bleijerheide, ... ), tutteen: tûtte (Tungelroy), uitlommelen: oetlòmmele (Echt/Gebroek), vanger: bep. de vanger van een duiveslag  veͅŋər (Hasselt), veldduiker: tafeleend (46 grijs; met bruine kop; zwarte borst; alleen op trek en s winters  velddūūker (Weert), toppereend (48 zwart-witte duikeend zonder kuif; broedt hier niet  veltjduuker (Weert), verluud: de blom (merel) is —, vertrokken. omdat kinderen te vaak kwamen kijken  vərly(3)̄tj (Zonhoven), vinkenslag: veenkesjloaëg (Gronsveld), vlasvink: vlasfeͅnk (Zonhoven), vliegen: vleeage (Mheer), vleege (Asenray/Maalbroek, ... ), vleegen (Amby, ... ), vleegə (Swalmen), vlege (Dieteren, ... ), vlegen (Genooi/Ohé, ... ), vleige (Doenrade, ... ), vlēēge (Lottum), vlēge (Buggenum, ... ), vliege (Gennep, ... ), vliegen (Oirlo), vligge (Simpelveld), vlijge (Montfort), vlīēge (Afferden, ... ), vlīēgen (Heijen), vlīge (Panningen), vlìege (Swolgen), vloeien: van mussen of kippen  vluuëje (Altweert, ... ), vlug (adj.): vløͅ.x (Zonhoven), vogelstruis: vogelstroes (Maastricht), vogelszaam: voeë’jelszoam (Bleijerheide, ... ), voor-zeigen (du.): vuur’tseje (Bleijerheide, ... ), vrouwtje: vruikke (Maastricht), vruikə (Montfort), vrouwtjesmus: vruikes-mösj (Maastricht), waterduikertje: pijlstaart (56 bruine kop; witte nek; puntstaart; meest op trek  wātərdykərkə (Kaulille), watereend: krakeend: donkere grijsbruine zwemeend met witte vleugelspiegel (kraker, krakeend, krek, schar, krak, kreest, krust)  wettereen (Jeuk), waterhennetje: brilduiker: wit en zwarte eend, de woerd heeft een ronde witte veer naast zijn oog; het wijfje is grijs met bruine kop (brilduiker, duikelder)  wetterhinneke (Jeuk), witoogeend: roodbruin duikeendje, verwant met de kuifeend (bruintje, witoogeend, duikelder)  waterhinke (Posterholt), waterhoen: brilduiker: wit en zwarte eend, de woerd heeft een ronde witte veer naast zijn oog; het wijfje is grijs met bruine kop (brilduiker, duikelder)  wáátörhoan (Stevensweert), watervogel: watervogel (Castenray, ... ), mv.  watervögel (Echt/Gebroek, ... ), wiele wiele wiele: wiele wiele wiele (Blitterswijck, ... ), wieletje: kindertaal voor eendje  weleke (Maastricht), wijf: wief (Heerlen), overgebracht van mannetje naar vrouwtje (066a)  wief (Klimmen), wijfje: wiefke (Born, ... ), wiefkö (Stevensweert), wifke (Munstergeleen), wifkə (Rekem), wijfke (Maaseik), wīfkən (Sint-Huibrechts-Lille), IPA, omgesp.  wøͅfkə (Kwaadmechelen), overgebracht van mannetje naar vrouwtje (066a)  wiefke (Sevenum), wijfje-mus: overgebracht van mannetje naar vrouwtje (066a)  wiefke-mus (Meijel), wijfjesklut: wīēfkes-klut (Gennep), wijfjesmus: wiefkesmusj (Gulpen, ... ), wijfjesvink: wi-jfkesvink (As, ... ), wijntappertje: wīēntepperke (Roermond), wild eendje: pijlstaart (56 bruine kop; witte nek; puntstaart; meest op trek  welt eͅnəʔə (Kwaadmechelen), smient (46 bruine kop met gele bles; grijs boven; maakt fluit geluid; trek en winter  welt eͅnəʔə (Kwaadmechelen), wilde eend: brilduiker: wit en zwarte eend, de woerd heeft een ronde witte veer naast zijn oog; het wijfje is grijs met bruine kop (brilduiker, duikelder)  weie end (Gulpen, ... ), wilde eend (Venray), krakeend: donkere grijsbruine zwemeend met witte vleugelspiegel (kraker, krakeend, krek, schar, krak, kreest, krust)  wil aenge (Maasbree), wilde eend (Venray), wêl ènd (Gronsveld), krooneend: eend met grote roodbruine kop en een rode snavel; het wijfje heeft slechts een bruine kop (krooneend, kroonkop)  wilde eend (Venray), kuifeend (43 zwart-wit duikeendje met hangkuifje; broedt hier nu ook  weldə eͅnt (Lommel), wilj ènj (Swalmen), wul èènd (Eigenbilzen), pijlstaart (56 bruine kop; witte nek; puntstaart; meest op trek  weldə eͅnt (Lommel), wilj ènj (Swalmen), wul èènd (Eigenbilzen), slobeend (51 groene kop; witte nek; bruine borst; brede platte bek  weldə eͅnt (Lommel), wul èènd (Eigenbilzen), smient (46 bruine kop met gele bles; grijs boven; maakt fluit geluid; trek en winter  weldə eͅnt (Lommel), wilj ènj (Swalmen), wul èènd (Eigenbilzen), tafeleend (46 grijs; met bruine kop; zwarte borst; alleen op trek en s winters  weldə ēnt (Kwaadmechelen), weldə eͅnt (Lommel), wilj ènj (Swalmen), wul èènd (Eigenbilzen), toppereend (48 zwart-witte duikeend zonder kuif; broedt hier niet  weldə eͅnt (Lommel), wilj ènj (Swalmen), wul èènd (Eigenbilzen), witoogeend: roodbruin duikeendje, verwant met de kuifeend (bruintje, witoogeend, duikelder)  wilde eend (Venray), wipstaartje: wøpstɛrtjn (Zonhoven), witgatje: witgôatje (Stevoort), witoog: witoogeend: roodbruin duikeendje, verwant met de kuifeend (bruintje, witoogeend, duikelder)  witoog (Born), witzaad: witzaod (Gronsveld), zandeend: slobeend (51 groene kop; witte nek; bruine borst; brede platte bek  zandɛ̄nt (Opglabbeek), zandkluter: zaandkluujter (Zonhoven), zeehaantje: foutief uitgesproken voor zinghaantje  zéehönkë (Tongeren), zilverregel: zoͅləvərē.gəl (Zonhoven), zwaluwennest: sjwarbeltenës (Sittard), zwok: zwok  zwòk (Echt/Gebroek) baardmannetje || baardmees || beflijster || bijeneter || blokeend || bokje || brilduiker [N 83 (1981)] || duif klokken || duikeend || duivenhok || duivenslag [ZND m] || duiventil [ZND 01 (1922)] || duivenvleugel || eend, soort || eendenjong || eendenlokroep || fazant, vrouwtje || fazanthaan, geluid vd — || gans, vrouwtje || ganzenei || gekuifd ve vogel || geoorde fuut [N 09 (1961)] || goudplevier || grashoen [ZND m] || graspiepergeluid || grauwe gans [N 09 (1961)] || honingzuiger || insecteneter (vogel) || jong van de merel [DC 06 (1938)] || jong van de spreeuw [DC 06 (1938)], [ZND 43 (1943)] || kanariezaad || kirren [ZND m], [ZND m] || klapdeurtje ve duiventil || kleine zwaan [N 09 (1961)] || kluut || kooi vd merel || kraakeend || krakeend [N 83 (1981)] || krassen, geluid ve kraai || krooneend [N 83 (1981)] || krop ve duif || kruisbek || kuifeend [N 09 (1961)] || lepelaar || lijmstokje || mannelijke huismus (ruigeltje) [N 83 (1981)], [N 83 (1981)] || mussenei || mussenval || nachtegaal: roep || nest, van het — af || notenkraker || paardevink || parelhoen [N 100 (1997)] || pelikaan [ZND m], [ZND m] || pestvogel || pieper || pijlstaart [N 09 (1961)] || plevier || plevier, kleine — || postduifsport || purperreiger || rijstvogeltje || slobeend [N 09 (1961)] || smient [N 09 (1961)] || steenkraai || stormvogeltje [DC 18 (1950)] || struisveer || struisvogel [ZND m] || tafeleend [N 09 (1961)] || toppereend [N 09 (1961)] || trapgans || troep duiven || vink, vrouwtje || vinkenslag || vlasvink || vliegen [SGV (1914)] || vliegend || vogelnestjes uithalen || vogelzaad || vrouwelijke eend [ZND 01 (1922)] || vrouwelijke huismus (moffelkop) [N 83 (1981)], [N 83 (1981)] || vrouwelijke merel [DC 06 (1938)] || watervogel || wentelen in het stof || wijntapper, vogel || wipstaart || witgatruiter || witoogeend [N 83 (1981)] || zaagbek || zinghaantje || zwaluwnest III-4-1
restant zoogdieren aars: aors (Maastricht, ... ), achterlijf: àtërlaif (Tongeren), achterpoot: achterpoet (Maastricht, ... ), àtërpóot (Tongeren), achterste poot: echterste poet (Maastricht, ... ), alert: allaerd (Venlo), beekrat: bēkrat (Zonhoven), beestenvel: biëstevel (Venlo), bengel: bengel (Blitterswijck, ... ), berenvel: baerevel (Venlo), berenvet: baeërvet (Hoensbroek), bever: be:ver (Hasselt), biivər (Bree), bèver (Blitterswijck, ... ), blaas: blao:s (Roermond), bronstig: breustig (Uikhoven), brèuistig (Stokkem), m.n. van varkens  brùystig (Tongeren), niet zeer gebruikelijk  brónstig (Maastricht, ... ), bronstijd: brónstied (Maastricht, ... ), brullen: brelə (Hasselt), brylə (Borgloon), brölle (Venlo), brø.l.ə (Eupen), bulken: bölleke (Venlo), das: daas (America, ... ), daase (Mechelen), daasse (mv.) (Vijlen), daoès (Helden/Everlo), daŏs (Putbroek), das (Afferden, ... ), dasse (Asenray/Maalbroek, ... ), dassen (Blerick, ... ), dās (America, ... ), deer (Heek), des (Afferden, ... ), dess (Reuver), dēs (Horst, ... ), dĕs (Beegden, ... ), doas (Helden/Everlo, ... ), doase (Panningen), dàs (Leveroy), dâs (Borgloon, ... ), däs (Amby, ... ), dès (Genooi/Ohé, ... ), dés (Schinnen), dês (Helden/Everlo), dës (Sittard), NOL, overal  dā.s (Eupen), ook ZND 01, a-m  das (Lommel), ook ZND 22, 040a alle ruim 100 punten trefwoord: das  das (Lommel), z?? v?t es eine [das / z?? v?t es ei verke  das (Beegden), zo vet als een das  das (Loksbergen), dasbijten: gevecht tussen hond en das en ook de methode van africhten van de hond voor de dassenjacht  daas’biese (Bleijerheide, ... ), deem: dee:m (Roermond), deem (Blitterswijck, ... ), deeəm (Beverlo), deèm (Uikhoven), dēm (Hamont), diëm (Venlo), dīm (Meeuwen), dèm (Genk), dɛ̄m (Montzen), d‧ēͅm (Meeswijk), mèm (Beverlo), dol: dòl (Sint-Truiden), döl (Maastricht, ... ), dolmuis: doͅlmās (Niel-bij-St.-Truiden), dolrat: doͅlrat (Niel-bij-St.-Truiden), ezelsdracht: 13 maanden  ezelsdracht (Blitterswijck, ... ), frettieren: fretteiere (Sittard), frettieëre (Castenray, ... ), mn op konijnen  frettieëre (Altweert, ... ), gesluns: geslūns (Blitterswijck, ... ), harren: harre (Blitterswijck, ... ), herre (Venlo), heet: van paarden  hèit (Tongeren), hengstig: hingstig (Venlo), hondenmoerskind: hondəmōrskɛjnt (Rekem), kaats: roep van eekhoornvangers  kaats (Blitterswijck, ... ), keken: keͅəkə (Niel-bij-St.-Truiden), knagen: knage (Echt/Gebroek), koot: koo:t (Sittard), kop: ko.p (Kelmis), kop (Neeritter), koͅp (Beek), korenwolf: korenwolf (Spaubeek), lemmelen: bij het moederdier  lemmele (Sittard), lever: lever (Eupen, ... ), lopetig: lùypëtig (Tongeren), mak: mak (Roermond), milver: kleine zwarte of groene parasiet op struikgewas of struikbomen  meləvər (Niel-bij-St.-Truiden), moervos: mouervos (Sittard), mokmuis: arvicola terrestris, ook wel: woelrat  mokmoes (Sittard), molmuis: mol’moes (Bleijerheide, ... ), moülmoés (Gronsveld), Additie bij vraag 34: woelmuis  molmoes (Maastricht, ... ), soort woelrat  mòlmaus (Tongeren), molrat: soort woelrat  mòlrat (Tongeren), muiskeutelen: moeskuttele (Heerlen), muisval: mussfall (Eupen), muizenkeuteltjes: moēzekeutelkes (Castenray, ... ), muizenlook: moezelaok (Klimmen), mouzelook (Maastricht), muizenlookje: moezeleukske (Wijlre), muizennest: mouzenès (Maastricht), muizenstaart: moēzestart (Castenray, ... ), muizentand: moēzetând (Castenray, ... ), muizenval: mouzeval (Maastricht), moèzeval (Venlo), moêzeval (Tungelroy), muskusrat: møskəsrat (Lommel), møskəsrát (Zonhoven), nukkel: nuckel (Eupen, ... ), opmaken: opmake (Klimmen), oren: oeərə (Margraten), ūərə (Klimmen), peem: peêm (Altweert, ... ), pels: pēls (Blitterswijck, ... ), pēͅls (Hamont), peͅ.ls (Hasselt), peͅls (Borgloon, ... ), pèls (Tungelroy), pê.ls (Montzen), pɛ.ls (Maastricht), pɛə.ls (Bree), pelts: pelts (Eupen), pens: paans (Gronsveld), pā.ns (—š) (s-Gravenvoeren, ... ), pe:ns (Montfort), pezel: p‧ēzəl (Rekem), pezerik: pei.zərek (Hasselt), piepen: piepe (Klimmen), poot: poat (Grathem), poea:t (Montfort), poeët (Altweert, ... ), poo:t (Roermond), poot, peut (mv.) (Roermond), poët (Tegelen), puët (Sint-Martens-Voeren), puət (Eupen, ... ), puət (mv.) (Klimmen), pootje: pyətjəs (Klimmen), prij: pr‧ij (s-Gravenvoeren, ... ), rattenkruid: rattekroed (Maastricht), rattennest: rattenes (Maastricht), rattenstaart: rattestárt (Castenray, ... ), rattenval: ratteval (Maastricht), reeg: van schapen  rīēg (Tongeren), rekel: raekel (Castenray, ... ), rippetig: rïppëtig (Tongeren), rits: rits (Castenray, ... ), roe: roe (stoott.) (Echt/Gebroek), roei: plakkerige afscheiding van meikevers  roej (Nederweert), rolmuis: rolmoes (Uikhoven), roofdier: roeëfdier (Blitterswijck, ... ), rug: røx (Kwaadmechelen), rugstrang: røͅ.kstrā.ŋk (s-Gravenvoeren), røͅ.kštrā.ŋk (Sint-Martens-Voeren, ... ), schaarmuis: schiermuus (Gennep, ... ), scheck: sjek (Bleijerheide, ... ), scheckig: schäckeg (Eupen), scherp: gezegd van mannetjes  sjêr"p (Tongeren), schinderen: skindere (Venlo), schrakel: shrâkel (Beek), speen: speͅin (Borgloon), stekel: staekel (Venlo), stroeven: schtroeve (Valkenburg, ... ), sjtroeve (Klimmen), tam: taam (Amby, ... ), taame (Mook), tam (Middelaar, ... ), taoim (Gronsveld), tsaam (Kerkrade, ... ), tand: ta͂i.nt (Eupen), tsâ.nt (Eynatten, ... ), tsâ.ŋkt (Raeren), muv Q 261-3 en 284  tâ.nt (Montzen), tjiepen: tšiəpə (Niel-bij-St.-Truiden), vacht: vaxt (Zonhoven), vas: vas (Sint-Truiden), vel: vel (Maastricht, ... ), vēͅ.l (Hamont), vèl (Sint-Truiden), vêl (Altweert, ... ), viervoetig: veerveutig (Venlo), vîêrvutig (Grathem), voorpoot: vurpoeët (Castenray, ... ), väörpoet (Maastricht, ... ), vreten: frie.tə (Hasselt), frɛ̄.tə (Borgloon), frɛ̄tə (Loksbergen), vreətə (Eupen), vrē.tə (Maastricht), vreͅə.tə (Montzen), waterrat: waaterrat (Sittard), wo’ttërrat (Hoeselt), [Rattus norvegicus]  wô’ttërrat (Tongeren), waus: wawz (Eupen), wild: en wilde gans (Lottum), weeld (Blitterswijck, ... ), weelt (Gennep), wijltj (Grevenbicht/Papenhoven), wild (Afferden, ... ), wildj (Asenray/Maalbroek, ... ), wiljd (Posterholt, ... ), wiljdj (Schinveld), wiljt (Obbicht), wiljtj (Nederweert), wilt (Heek, ... ), wiltj (Brunssum, ... ), wīld (Horst), wèld (Sint-Pieter), wìltj (Montfort), ee wild värke  wild (Heerlen), z?? wiltj es einen -  wiltj (Beegden), willig: oa van koeien gezegd  wïllig (Tongeren), woelmuis: woelmaus (Hoeselt), woelrat: woelrat (Hoeselt), zak: za.k (s-Gravenvoeren, ... ), zak (Heerlen, ... ), zeeg: zeeg (Siebengewald), zuipen: zoepe (Blitterswijck, ... ), zwieren: zwiēre (Nederweert) aars || achterlijf || achterpoot || berenhuid || berenvet || bever [ZND m], [ZND m] || blaas || bronstig || bronstijd || brullen [ZND m], [ZND m], [ZND m] || buik, ook lijf v dieren || bulken || dartel || das [DC 07 (1939)], [SGV (1914)], [Willems (1885)], [ZND 01 (1922)], [ZND 22 (1936)], [ZND 48 (1954)], [ZND 48 (1954)], [ZND 48 (1954)] || dassengevecht || drinken bij het moederdier || eekhoornvangst || fretten, jagen met de fret || gevlekt dier || gevlekt, bont || groot dier || hersenen ve dier || hoog en mager dier, met lange poten || ingewanden v dieren || knagen || koot || kop || lever || mak || moederdier [ZND m] || moervos || molmuis || muizengat || muizenkeutels || muizennest || muizenstaart || muizentand || muizenval || muskusrat || nekspier ve dier [ZND m] || opzetten v dieren || oren || overeind, haren of veren — zetten || parasiet || pezel, pezerik [ZND m], [ZND m] || piepen ve muis || piepmuis || poot ve dier [Heem 02.6 (1958)] || rattenkruid || rattennest || rattenstaart || rattenval || razend v dieren || rekel || rekel, mann. vos || roofdier || rug ve dier [N 38 (1971)] || ruggegraat || schurft || speen, tepel [ZND m], [ZND m] || stekel || tam [DC 19 (1951)] || tand || vacht || vel, pels ve dier [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || viervoetig || villen || voorpoot || vreten [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || waterrat || wild [SGV (1914)] || woelmuis [N 83 (1981)] || woelrat || zuigen van jonge dieren || zwaarder worden v dieren || zwangerschap, lange — III-4-2
restaurateur antiekwerker: antikwęrǝkǝr (Maastricht), antiqueur: ántikø̄r (As), repareur: rępǝrø̜̄r (Bilzen), restaurateur: restaurateur (Posterholt), restǫrátø̄r (As) Vakman die -vaak oude- meubels in hun oude staat herstelt. [N 56, 92] II-12
resten van het eten van dieren afval: afal (Montenaken, ... ), af˲val (Heusden, ... ), āfal (Neerglabbeek), āf˲val (Achel, ... ), āf˲vaǝl (Overpelt), āf˲vāl (Lanaken, ... ), āval (Lanklaar), ǫf˲val (Genk), ǭfal (Borgloon), ǭfāl (Heers), ǭf˲val (Sint-Lambrechts-Herk), braddel: bradǝl (Neerhespen, ... ), brādǝl (Landen, ... ), breuzelingen: brø̄zǝleŋǝn (Landen), brokkelen: brokkelen (Hamont, ... ), brokken: brokken (Diepenbeek), brøk (Hoepertingen), brǫkǝ (Mettekoven, ... ), brɛk (Alken), gruimelen: grø̄mǝlǝ (Zonhoven), grø̜mǝlǝn (Neerpelt), gruimels: griǝmǝls (Bree), grø̄mǝls (Heusden), kak: kak (Ophoven, ... ), kemmel: kɛmǝl (Paal), keutel: kytǝl (Wellen), køʔǝl (Lommel), kø̄tǝl (Hamont, ... ), klatsen: klatsǝ (Alken), (enk)  klats (Maasmechelen), klatsjes: klɛtskǝs (Hasselt), knauwelen: knǫu̯ǝlǝ (Gruitrode, ... ), knauweles: knǫu̯ǝlǝs (Kaulille), knauwels: knau̯ǝls (Lommel), knǫu̯ǝls (Opitter), knirwels: knerwǝls (Beek), kruimeltjes: krii̯ǝmǝlkǝs (Hasselt), krȳmǝlkǝs (Bocholt), orten (mv): ortǝ (Gingelom, ... ), ortǝn (Borlo), urtǝ ('S-Herenelderen), ørtǝ (Beverst, ... ), ø̄rtǝ (Groot-Loon, ... ), ø̄rtǝn (Voort), ø̜rtǝ (Gelinden), ø̜rtǝn (Diepenbeek), ērtǝn (Eigenbilzen), ǫrtǝn ('S-Herenelderen, ... ), ɛrtǝ (Martenslinde), overblijfselen: ø̄vǝrblęi̯fsǝlǝ (P176p  [Sint-Truiden]  ), overschot: ivǝrsxøt (Genk), iǝvǝrsxoǝt (Neeroeteren), nēvǝrsxōt (Stokrooie), overschot (Achel, ... ), oǝvǝrsxǫt (Gutschoven), ȳvǝrsxōt (Maaseik), ȳvǝršuǝt (Bocholt), øvǝrsxǫt (Heers, ... ), øǝvǝrsxǫt (Berverlo), ø̄vǝrsxot (Beverlo), ø̄vǝrsxōt (L316p  [Kaulille]  , ... ), ø̄vǝršōt (Q009p  [Maasmechelen]  , ... ), ø̜̄i̯vǝrsxǫt (Landen), ø̜i̯vǝrsxou̯ǝt (Sint-Lambrechts-Herk), ø̜i̯vǝrsxǫt (Borlo, ... ), ø̜vǝrsxǫt (Hasselt), ēvǝrsxø̄t (Hasselt), ēvǝrsxø̄ǝt (Hasselt), ēvǝrsxōt (Kuringen, ... ), ēvǝrsxǫt (Spalbeek), īvǝrsxut (Grote-Brogel), īvǝrsxȳt (Meeuwen), īvǝrsxōt (Peer), īvǝrsxōǝt (Opoeteren), īvǝršȳǝt (Elen), īvǝršōt (Bree), ōvǝrsxōt (Bocholt, ... ), ōvǝrsxǫt (Leopoldsburg, ... ), pis: pes (Neerpelt), rest: rɛst (Kaulille, ... ), schijt: šīt (Ophoven), stront: stront (Hamont, ... ), strōu̯nt (Wellen), zeik: zęi̯k (Neerpelt) [L 34, 77b] I-11
restkool grens: grɛns (Heerlen  [(Emma)]   [Domaniale, Willem-Sophia]), kant: kaŋk (Zie mijnen  [(Domaniale / Willem-Sophia)]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), kool die blijven zitten is: kōl dęj blęjvǝ zetǝn ɛs (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), rest: rɛst (Spekholzerheide  [(Willem-Sophia)]   [Winterslag, Waterschei]), restkolen: ręskoǝlǝ (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Wilhelmina]  [Domaniale]  [Domaniale]), rɛstkǭlǝ (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Laura, Julia]), restkool: ręskoal (Nieuwenhagen  [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]   [Maurits]), ręstkoal (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Zwartberg, Waterschei]), rɛstkoal (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), rɛstkǭl (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), reststuk: reststuk (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Domaniale]), rɛstštøk (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Willem-Sophia]), rɛsštøk (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Domaniale]  [Domaniale]), zekerheidspand: zikǝrhētspant (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Emma]), zekerheidsstreb: zikǝrhētsštrēp (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]) Een hoeveelheid kool die, door welke oorzaken dan ook, niet ontgonnen wordt. Het woordtype "kant" werd volgens Lochtman (pag. 190) op de Domaniale mijn nog tot in de jaren 1920-1930 gebruikt. [N 95, 518; monogr.] II-5
retoucheren retoucheren: retušērǝ (Maastricht) Gedecoreerde artikelen bijwerken. [monogr.] II-8
retraitant die in retraite (fr.) is: dee `s in retrèèt (Sint-Truiden), die naar retraite (fr.) gaat: dae nao retrait geit (Baarlo), een die op retraite (fr.) gaat: enne den op retraite got (Oirlo), iemens die op retraite (fr.) is: emes dae op retraet is (Montfort), op retraite (fr.) zijn: hae is op retraet (Klimmen), retraitant: nne retraitant (Gulpen), retraetant (Echt/Gebroek, ... ), retraitaant (Neerpelt), retraitant (Baarlo, ... ), retraittánt (Boorsem), retreitant (Bocholt, ... ), retretaant (Terlinden), reträetant (Valkenburg), retrèetant (Uikhoven), retrètant (Nieuwenhagen), retrèètant (Geistingen), rətreͅtant (Tienray), retraiteganger: retraitegenger (Maastricht), retraitganger (Weert), retrant: retrant (Lutterade) Iemand die aan een retraite deelneemt, retraitant. [N 96B (1989)] III-3-3