e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
stola boa: Van Dale: boa, 2) rolrond halsbond, ook wel van veren gemaakt: een veren boa.  boea (Amstenrade), hoerenstola: hōrəstoula (Borlo), lange das: laŋə das (Achel), lange pels: lang pēēls (Oost-Maarland), mies: [sic] - cfr. N23,026 [L 247]: mies, i.e. kat.  mies (Ottersum), pels: peels (Eijsden, ... ), pels (Hoeselt, ... ), pils (Panningen), pəls (Boekt/Heikant), pelsen sjaal: pelsəšāl (Lanklaar), pelsje: pelskən (Lommel), peͅlskə (Diepenbeek), pelssjaal: pelsjal (Kerkrade), pelssjerp: peͅlsšeͅrəp (Eigenbilzen), pelsstool: pelsstoeal (Stevensweert), poes: WNT: poes (III), II.3.b: voor zaken die evenals een poes (kat) harig zijn.  poes (Ottersum), sjaal: sjaal (Bergen, ... ), sjal (Rummen (WBD)), šal (Beringen, ... ), šāl (Opheers, ... ), šjāl (Bree), sjarp: sjarp (Neeritter), ša.rəp (Ophoven), sjerp: sjerp (Bemelen, ... ), sjerpje: šeͅrpkə (Hasselt), stola (lat.): de sjtola (Klimmen, ... ), de stoolá (Tongeren), der sjtola (Klimmen), der stola (Eys), dr sjtola (Gulpen), schtola (Heerlen, ... ), schtoola (Mechelen), schtōla (Schimmert), sjtola (Baarlo, ... ), sjtoola (Doenrade, ... ), sjtōla (Klimmen), sjtōōlà (Nieuwenhagen), staola (Oirsbeek, ... ), stauwla (Jeuk), sto.lā (Neeroeteren), sto:la (Paal), stola (Baarlo, ... ), stola. (Stokkem), stoola (Maastricht, ... ), stōla (Kaulille, ... ), stōla. (Maaseik), stōlā (Rotem), stōle (Teuven), stōͅla (Mechelen-aan-de-Maas), stoͅla (Zichen-Zussen-Bolder), stoͅula. (Sint-Truiden), geen echt dialect  stola (Klimmen), vroeger neit gekend  stōla (Riksingen), stool (<lat.): sjtaol (Valkenburg), sjtool (Epen, ... ), staul (Loksbergen), stoal (Diepenbeek), stoeel (Weert), stool (Achel, ... ), stōl (Meijel), stuoil (Tongeren), stóól (Boorsem), WNT: stool. Ontl. aan kerklat. stola.  sjtool (Hoensbroek), sto.əl (Kermt), stoal (Thorn), stoeël (Weert), stol (Hasselt), stool (Kwaadmechelen, ... ), vellen sjerp: velle sjerp (Maastricht) De paramenten, de liturgische gewaden. [N 96A (1989)] || De st ola, de stool. [N 96B (1989)] || De stola, de stool. [N 96B (1989)] || stola, lange brede damessjaal van dunne stof of van bont [N 23 (1964)] III-1-3, III-3-3
stollen beleveren: believere (Heerlen), belèvere (Schimmert), (van vet).  beleevere (Berg-en-Terblijt, ... ), (vet).  believere (v vet) (Simpelveld), dik worden: dik wèrre (Blitterswijck), dik wêre (Thorn), hel worden: hel wêre (Valkenburg), hĕl wêre (Einighausen), kort worden: koat wêre (Thorn), opstijven: opsjtīēve(n) (Schinveld), stijf worden: schtief wee-ërde (Epen), sjteif wêre (Kessel), sjtief weere (Meerssen), sjtief werde (Heek, ... ), sjtief were (Puth, ... ), sjtief wêrde (Klimmen, ... ), sjtief wêre (Helden/Everlo), sjtiep wêrde (Guttecoven), stief werren (Oirlo), stief wĕrde (Sint-Odiliënberg), stief wĕrre (Swolgen), stiefwêre (Beesel), štīēfwerre (Brunssum), (believere).  sjtief wêre (Simpelveld), stijven: schteive (Heer), stieve (Maasbracht), stollen: schtalle (Horn), schtolle (Amby, ... ), schtollə (Swalmen), sjtol-le (Vijlen), sjtolle (Asenray/Maalbroek, ... ), sjtŏlle (Steyl), stalle (Hunsel), stoale(n) (Obbicht), stol-le (Blitterswijck), stolle (Arcen, ... ), stollen (Blerick, ... ), stŏlle (Grevenbicht/Papenhoven), (Duitsche: st).  stolle (Montfort), stolten: staalte (Gennep), stalte (Afferden, ... ), van vet beleveren: van vet beliejvere (Mechelen) stollen [SGV (1914)] III-4-4
stolp globe (fr.): glōb (Genk), glōͅp (Teuven), gloͅp (Wellen), vr mv. gl#?b\\  gloͅu̯p (Halen), kaasglas: kēsglōͅ‧s (Rosmeer), kēs˃gəlōͅs (Tongeren), kijs glaas (Obbicht), kaasglobe: kīəsgloͅp (Hasselt), v. mv. kissxl‹b\\  kiəsxlōͅp (Hasselt), kaasklok: keesklok (Kwaadmechelen, ... ), kējəskloͅk (Kermt), kēͅəskloͅk (Niel-bij-St.-Truiden), kiesklok (Maastricht, ... ), kijəskloͅk (Hasselt), kiskloͅk (Smeermaas), kièesklok (Heerlen), kiësklok (Spekholzerheide), kiəskloͅk (Bleijerheide, ... ), kīē.sklok (Mechelen), kīēësklok (Hoensbroek), kīskloͅk (Maaseik), kīəskloͅk (Tungelroy), kêêsklok (Puth), kɛ̄skloͅk (Lommel), kaaskom: kēͅsku̞m (Paal), kaaspot: ke(i̯)əspoͅt (Wellen), kaasstolp: kaessjtölp (Schimmert), kaesstolp (Buchten, ... ), kaesstulp (Grathem), keasstölp (Guttecoven), keesjtolp (Limbricht), keesjtölp (Roermond), keesschtulp (Sittard), keessjtolp (Roermond), keessjtulp (Roermond, ... ), keessjtölp (Maasniel, ... ), keesstolp (Roosteren, ... ), keesstölp (Eksel), keēsstülp (Ospel), keësstolp (Maasbracht), kēēsschtolp (Schimmert), kēstoͅlp (Hoeselt), kēstoͅləp (Ketsingen), kēͅstoͅlp (Peer), kē̝ͅsstøͅləp (Overpelt), kiaesstölp (Echt/Gebroek), kie-esschtölp (Mechelen), kie-essjtulp (Herten (bij Roermond)), kie:sstölp (Meijel), kieessjtulp (Eygelshoven), kieesstölp (Neeritter, ... ), kiessjtulp (Baarlo, ... ), kiessjtùlp (Gronsveld), kiesstullep (Maastricht, ... ), kiesstulp (Venlo), kiesstöllep (Maastricht, ... ), kiesstölp (Sint-Pieter, ... ), kieèsstòlp (Echt/Gebroek), kieës-sjtöllep (Klimmen), kieës-sjtölp (Klimmen, ... ), kieësschtulp (Heerlen), kieësstolp (Boekend), kieësstölp (Castenray, ... ), kieëstolp (Kerkrade), kiēsstulp (Baarlo), kijstoͅlp (Waterloos), kis-støͅl(ə)p (Stokkem), kistølp (Maaseik, ... ), kistøləp (Bree), kiès-sjtolp (Horn), kiès-sjtulp (Horn), kièsstjòlp (Nunhem), kièsstolp (Roosteren), kiésstolp (Nuth/Aalbeek), kiéèsjtolp (Heerlen), kiêsstolp (Bree), kiêsstölp (As, ... ), kiës-sjtölp (Tegelen), kiës-stolp (Oirlo), kiësstulp (Bleijerheide, ... ), kiësstölp (Kinrooi, ... ), kiəssteͅləp (Opglabbeek), kiəsstoͅlp (Genk), kiəsstøͅləp (Meeswijk, ... ), kiəstoͅlp (Ophoven), kiəstølp (Kaulille), kiəstøləp (Bocholt), kīē.ssjtòlp (Waubach), kīēsschtolp (Valkenburg), kīēsstullep (Oost-Maarland), kīēsstulp (Brunssum), kīēsstölp (Tungelroy), kīs stölp (Rotem), kīsstōͅlp (Lanklaar), kīsstøͅlp (Lanklaar), kīəsstoləp (Rotem), kīəsstøͅlp (Kinrooi), kīəsteͅlp (Opglabbeek), kīəstøͅlp (Bree), ki̯əsstølp (Lummen), kèesstulp (Amstenrade), kéesstòl’’p (Tongeren, ... ), kééjsstölp (Rothem), kéésstölp (Milsbeek, ... ), kêîssjtölp (Susteren), kîês-stolp (Oirsbeek), kîêssjtölep (Panningen), kîêssjtölp (Rothem), kîêsstolp (Haelen), kɛsstølp (Wintershoven), (nu)  kīējessjtölp (Tegelen), letterlijk overgenomen  kee:ssjtulp (Maasniel), m.  ki̯eͅsstølp (Mechelen-aan-de-Maas), m. mv. k‰jst#lp  kējstoͅlp (Borgloon), v.  kijesstoͅləp (Opheers), vr.  ki(ə)støləp (Bocholt), ö lang  kiessjtölləp (Heer), kazenstolp: kēsətoͅlp (Beringen), klok: klok (Simpelveld), kloͅk (Hoeselt), stolp: schtolp? (Mheer), schtulp (Amby, ... ), schtölp (Heer, ... ), sjtolp (Beegden, ... ), sjtŏelp (Gulpen), sjtullep (Eygelshoven), sjtulp (Asenray/Maalbroek, ... ), sjtöllep (Limmel), sjtölp (Beegden, ... ), steͅləp (Meeuwen), stollep (Weert), stolp (Baarlo, ... ), stulp (Echt/Gebroek, ... ), stŭlp (Grevenbicht/Papenhoven), stöllep (Maastricht, ... ), stölp (Afferden, ... ), stölp∂ (Milsbeek, ... ), stølp (Achel), støləp (Bree, ... ), stø͂ͅlp (Blitterswijck, ... ), stø͂ͅləp (Sint-Pieter), støͅləp (Lommel, ... ), stùlp (Maasbracht), (navorming?).  štolp (Brunssum), boven de ö staat een lengte-teken  stölp (Lottum), Om bijvoorbeeld kaas onder te zetten Zèt dêe stïnkkées mêr óndër dë stòl¯¯p  stòl’’p (Tongeren), vliegenstolp: tegen de vliegen  vlīēgëstól’’p (Tongeren) glazen klok waaronder kaas wordt bewaard || glazen stolp die over iets heen gezet wordt || glazen stolp om Heilig Hart-beeld of pendule || kaasstolp [N 20 (zj)], [N 20 (zj)] || stolp [SGV (1914)] || stolp om kaas onder te zetten III-2-1
stolp over een heiligenbeeld globe (<fr.): glōb (Loksbergen), klok: də klok (Montzen), klok (Hoepertingen), stolp: `n sjtöllep (Klimmen), chtolp (Sint-Martens-Voeren), en stòlp (Tongeren), eng stulp (Eys), ing sjtolp (Nieuwenhagen), schtülp (Schimmert), sjtolp (Epen, ... ), sjtulp (Doenrade, ... ), sjtòlp (Hoensbroek), sjtólp (Kerkrade), sjtölp (Geleen, ... ), sjtøͅlp (Baarlo, ... ), stelep (Opglabbeek), stjulp (Melick), stollep (Tessenderlo, ... ), stolp (Diepenbeek, ... ), stoͅləp (Meijel, ... ), stullep (Eksel, ... ), stullup (Ospel), stulp (Achel, ... ), stòllep (Sint-Truiden), stôllep (Maastricht), stöllep (Maastricht, ... ), stölp (Geulle, ... ), stöləp (Maastricht), stø͂ͅlp (Echt/Gebroek), støͅlp (Bocholt, ... ), stəlləp (Boorsem), stəlp (Opglabbeek) De paramenten, de liturgische gewaden. [N 96A (1989)] || Een stolp of stulp, een klokvormig glas over een kruis- of heiligenbeeld. [N 96B (1989)] III-3-3
stolpen aannaaien: ɛnnɛ̄jǝ (Meijel), aanstikken: ānštekǝ (Reuver), aanstolpen: ānštølǝpǝ (Tegelen), beleg aanstikken: bǝlęx āštekǝ (Bleijerheide), belegsel aanzetten: bǝlɛxsǝl ānzɛ̄tǝ (Meerssen), bezetsels aanstikken: bǝzętsǝls ānstekǝ (Lanaken), bǝzętsǝls ǭnstekǝ (Bilzen), bezetten: bǝzętǝ (Bilzen), keren: kērǝ (Herten), omdraaien: emdrēǝ (Bilzen), omdrēǝjǝ (Born), omǝtręjǝ (Echt), ømdri-jǝ (Eijsden), ēmdrɛǝ (Genk), ǫmdrē̜jǝ (Geleen), omdraaien op naad: omdraaien op naad (Opglabbeek), omslaan: omslyǝn (Meeuwen), opnaaien met de machine: opniǝnǝ męt dǝ mašiŋ (Montzen), stolpen: stolpǝ (Venlo), stolpǝn (Genk, ... ), stø̜lǝpǝ (Maastricht), stęlpǝn (Hopmaal), stōlǝpǝ (Horst), štolpǝ (Lutterade, ... ), štø̜lpǝ (Ransdaal, ... ), štø̜lǝpǝ (Voerendaal) Het machinaal of met de hand aanstikken van belegsels, waarbij gekeerd wordt. [N 59, 60] II-7
stolpnaald makelaar: mǭkǝlɛr (Bilzen), nootstijl: nōtštil (Sint Odilienberg), ronde makelaar: rōndǝ mǭʔǝlęjǝr (Tessenderlo), ronde sluiting: rǫn slǫwteŋ (Bilzen), stolpnaald: stǫlǝpnǭlj (Geulle, ... ), štǫlǝpnǭlj (Posterholt), štǫlǝpnǭljt (Sint Odilienberg) Naald die wordt gebruikt bij dubbele balkon- en verandadeuren en dubbele draairamen die gelijktijdig dienen te worden open- en dichtgetrokken. De stolpnaald is aan één zijde holrond uitgeschaafd. De stijl van de bijpassende vleugel is bolrond geschaafd zodat deze precies in de gleuf van de stolpnaald past. Deze sluiting is bijna volledig winddicht. Onder in de stolpnaald bevond zich volgens de invuller uit L 387 een van een waterhol voorzien profiellijstje dat 'kikker' ('kekǝr') werd genoemd. [N 55, 48] II-9
stomdronken beladen: bəlāi̯ə (Castenray, ... ), granatenvol: granatevól (Simpelveld), deë koam werm ins jrana¯tevol noa heem  jrana’tevol (Bleijerheide, ... ), hagelenvol: hagelevol (Bocholtz), kanonnenvol: kanonnevol (Bocholtz), kanonnenzat: kanonne-zat (Broekhuizen), knone zaat (Echt/Gebroek), knonnezat (Broekhuizen), knònnezaat (Obbicht), kanonzat: k(a)nonzaat (Leveroy), knonzaat (Baexem), knònzat (Castenray, ... ), knónzaat (Horn), keizat: kejzaat (As, ... ), pinzat: penzat (Castenray, ... ), De prËver was pinzat en zaat pinvol mit wáchelewater  pinzat (Castenray, ... ), poepzat: poe.pzaat (Obbicht), poepzaa.t (Panningen), poepzaat (Altweert, ... ), poepzat (Castenray, ... ), pupsāt (Meeswijk), pópzaot (Diepenbeek), Poepzaat gongte-n-heivers  poepzaat (Nederweert), Sef had m weer gelaje, det sjaalde nörges op; poepzaat  pōēpzaat (Roermond), schijtzat: schietzat (Castenray, ... ), sxit˃zat (Castenray, ... ), schupzat: sjöpzaat (As, ... ), smoorzat: smōrzat (Castenray, ... ), smorendzat: smōrənt˃zat (Castenray, ... ), sterzat: stɛrza.t (Meeuwen), stomzat: stòmzat (Castenray, ... ), strontzat: sjtronjdzaat (Herten (bij Roermond)), sjtronjzaat (Puth), sjtronkzaa.t (Panningen), sjtrontjzaat (Baexem), sjtròntjzaat (Obbicht), strontjzaat (Nederweert), stroondzat (Ottersum), stroontzaat (Heugem, ... ), strōͅnt˃zat (Castenray, ... ), stròndjzaat (Tungelroy), stróndjzaat (Leveroy), verzamelfiche, ook mat. van ZND 1, a-m  hê is strontzaat (Ophoven), zat gezopen: zao.ët gezoo.pe (Zonhoven), zat zijn als een zwitser: zat zijn als een zwitser (Weert) dronken [N 10 (1961)], [ZND 01u (1924)] || smoordronken || stom dronken || stomdronken || straalbezopen || zeer zat zijn III-2-3
stomen stomen: stoǝmǝ (Sevenum), Gesjtoumde bökkem: gestoomde bokking  sjtoume (Sittard), wasemen: wasǝmǝ (Meijel), zwademen: zwaaje (Castenray, ... ), de moeër zwaait: de waterketel stoomt de laamp zwaait: de (petroleum)lamp rookt, geeft roet af  zwāi̯ə (Blitterswijck, ... ) De plooien van de voorstrook of andere plooien door middel van stoom vastleggen. [N 61, 33] || stomen II-7, III-2-1
stomp staan afstompen: afstompen (Opglabbeek), āfstompǝ (Geistingen, ... ), āfštompǝ (Beek), bot staan: bot staan (Neer), bot štǭn (Asenray / Maalbroek), botbouw: botbǫw (Kerkhoven), niet meer bouwen: nē mer buwǝ (Stein), plat werken: plat wɛrkǝ (Diepenbeek), stomp staan: stomp stǭn (Born, ... ), stōmp stǭn (Horst), stūmp stuǝn (Genk), štomp štǭn (Asenray / Maalbroek, ... ), štōmp štǭn (Herkenbosch), stompen: stumpǝn (Dilsen) Stomp afwerken van de onderzijde van de raat of raten door de bijen. Deze afstomping wijst erop, dat het bouwen voor het seizoen geëindigd is. Het is een zeker teken van zwermplannen van het volk. [N 63, 16d; N 63, 16c] II-6
stomp van een boom haast: hoast (Hunsel) noest [SGV (1914)] III-1-4