e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
uitspannen afspannen: a.fspanǝ (Hasselt), afspanǝ (Afferden), afspanǝn (Lommel), āfspanǝ (Blerick, ... ), āfšpanǝ (Heerlen  [(op het veld)]  , ... ), ǭfspanǝ (Bilzen), uithalen: øthǭlǝ (Tessenderlo), uitslaan: ū.tslǭn (Sevenum), uitspannen: au̯.tspanǝ (Berg, ... ), au̯tspanǝ (Millen, ... ), ou̯tspanǝ (Eigenbilzen, ... ), utspanǝ (Blerick, ... ), utspanǝn (Urmond), utšpanǝ (Baarlo, ... ), ȳtspanǝ (Afferden, ... ), øtjspanǝ (Meijel), øtspanǝ (Loksbergen), ø̜̄.tspanǝ (Donk, ... ), ø̜̄tspanǝ (Hasselt, ... ), ø̜tspanǝ (Beringen, ... ), ø̜tspanǝn (Heppen, ... ), ātspanǝ (Aalst, ... ), ō.tspanǝ (Grote-Spouwen, ... ), ū.tspanjǝ (Ophoven), ū.tspanǝ (Beek, ... ), ū.tspanǝn (Achel, ... ), ūtspanǝ (America, ... ), ūtšpanǝ (Gemmenich, ... ), ūǝsšpanǝ (Kerkrade), ūǝtspanǝ (Sevenum), ūǝtšpanǝ (Hoensbroek), ǫtspanǝ (Berverlo, ... ), ǫu̯.tspanǝ (Bilzen, ... ), ǫu̯.tspanǝn (Peer), ǫu̯ǝ.tspanǝ (Hoeselt, ... ), ǫǝtspanǝ (Zonhoven), ǭ.tspanǝ (Boekhout, ... ), ǭtspanǝ (Diepenbeek, ... ), ǭu̯.tspanǝ (Koninksem), ǭu̯tspanǝ (Beverst), ǭǝ.tspanǝ (Alken, ... ), ɛ̄tspanǝ (Binderveld, ... ) De klompen na bewerking van de binnenkant uit de heulbank halen. [N 97, 96] || Het paard losmaken van de kar of het werktuig waarin of waaraan het gespannen is. Bij het uitspannen uit een kar met berries worden de draagriem, de brede buikriem en de strengen losgemaakt. Vervolgens wordt het paard naar de stal geleid. [JG 1b, 2c; N 8, 98b; monogr.] I-10, II-12
uitsparing in het hout kring: kręŋ (Kelmis) Uitsparing in het hout boven aan de stijl, waardoor de kap daar vast inpaste. Zie afb. 49. [monogr.] II-4
uitstalling van het allerheiligste allerheiligste: allerheiligste (Beesel, ... ), het allerheiligste uitstallen: t ōētsjtalle van t allerhilligste (Nieuwenhagen), het allerheiligste uitstellen: et allerheiligste is oetgesjteld (Reuver), et allerheiligste wurt oetgestèld (Obbicht), t alderhelligste steit oetgesteldj (Montfort), t allerheiligste oetstèlle (Maastricht), sacrament (<lat.) uitstellen: sakremènt oetstèllen (Uikhoven), uitstalling: oêtstalling (Mechelen-aan-de-Maas), uutstalling (Venray), uitstalling allerheiligste: uutstalling allerheiligste (Weert), uitstalling van het allerheiligste: de oetstalling van `t allerheiligste (Maastricht), de ootstalling van het allerheiligste (Eigenbilzen), oetsjtalling van het allerheiligste (Tegelen), oetstalling van ut allerheiligste (Roggel), uitstalling van het allerheiligste (Montfort), øtjstaleŋ van ət alərheͅlexstə (Meijel), uitstellen: oeetstelle (Maasbree), oetsjteile (Posterholt), uitstelling: aatstelling (Sint-Truiden), oeetstelling (Venlo), oehtsjtelling (Waubach), oetsjtelling (Baarlo, ... ), oetsjtèlling (Geleen, ... ), oetstelling (Baarlo, ... ), oetstèling (Maastricht), oetstèlling (Maastricht), Oetstélling (Geulle), oewtstelling (Achel), ootstelling (Eigenbilzen), ouwetstelling (Zonhoven), utstelling (Siebengewald, ... ), uutstelling (Opoeteren), ötstèlling (Tessenderlo), əətstelling (Loksbergen), uitstelling allerheiligste: oesstelling allerhilligste (Eys), uitstelling van het allerheiligste: aotstèlling van het allerheiligste (Neerbeek), de oetsjtèlling van `t allerhèlligste (Klimmen), də utschtĕloŋ van ət alərhēlechstə (Montzen), oatstelling van `t allerheiligste (Diepenbeek), oatstelling van `t Allerheiligste (Zonhoven), oehtsjtelling van t allerhilligste (Nieuwenhagen), oes`sjtellóng van t allerhilliegste (Kerkrade), oesstelling van `t allerhèlligste (Bocholtz), oet sjtilling van allerhilligste (Vijlen), oetschtelling van het allerhéiligste (Schimmert), oetsjtelling van `t allerheiligste (Schinnen), oetsjtelling van `t allerhelligste (Sint-Martens-Voeren), oetsjtelling van `t Allerhèlligste (Klimmen), oetsjtelling van allerhelligste (Meijel), oetsjtelling van et allerheiligste (Horn), oetsjtelling van het allerheiligste (Doenrade, ... ), oetsjtelling van t allerheiligste (Reuver, ... ), oetsjtelling van t allerhelligste (Gulpen), oetsjtelling van t allerhilligste (Kunrade), oetsjtelling van ut allerheiligste (Nieuwstadt), oetsjtelling ùt allerhèlligste (Sittard), oetsjtilling van et Allerhilligste (Epen), oetsjtilling van et allerhilligste (Vlodrop), oetsjtèlling van `t allerhèlligste (Valkenburg), oetstelling vaan `t Allerheiligste (Maastricht), Oetstelling vaan `t allerheiligste (Wijk), oetstelling vaan `t allerhelligste (Maastricht), oetstelling van d allerheiligste (Eksel), oetstelling van et allerheiligste (Baarlo, ... ), oetstelling van et allerhelligste (Eksel), oetstelling van het allerheiligste (Bocholt, ... ), oetstelling van het allerheligste (Ophoven), oetstelling van t allerheiligste (Sevenum, ... ), oetstelling van ut allerheiligste (Tungelroy), oetstèlling vaan ut allerheiligste (Maastricht), oeëtsjtelling van het allerhílligste (Hoensbroek), outstelling van het allerheiligste (Peer), oëtsjtelling van t allerheiligste (Koningsbosch), ōētstelling van t allerheiligste (Terlinden), uitstelling van het Allerhelligste (Jeuk), uutstelling van et allerhelligste (Merselo, ... ), Ook `alderheiligste`.  oetstèlling van `t allerhèlligste (Maastricht), uitstelling van het heilig sacrament: oatstelling van het heilig sacrament (Hoepertingen), uitstelling van het lof: oetstĕlling van het lof (Boorsem), uitstelling van het sacrament (<lat.): oewtstelling van t sacrameent (Neerpelt), ootstelling van het sacremint (Eigenbilzen), ouwtstelling van et sacrement (Houthalen), uitstelling van onze heer: oetstelling van os hieer (Stokkem, ... ) Uitstalling, uitstelling van het Allerheiligste [oessjtellóng van t allerhillieg-ste?]. [N 96B (1989)] III-3-3
uitstallingstroon altaartroon: altoartroeen (Peer), den altertroan (Schinnen), ciborium (lat.): ciborium (Thorn), consoletje (<fr.): consooltje (Eys), expositietroon: de expositietrown (Meerssen), ekspeziesiejtroen (Geistingen), expositietroan (Holtum), expositietroeen (Baarlo, ... ), expositietroeën (Klimmen), ĕkpeziesetroin (Uikhoven), hemel boven de altaar: dn hiemel bove dn altaar (Eisden), dn hiemel boven dn altaar (Eisden), monstranstroon: der monstrānstroeën (Montzen), nis: nis (Eksel), plak voor de monstrans (lat.): plak veèr de mostrans (Hasselt), rustaltaar: rösaltaor (Maastricht), tabernakel (<lat.): tabernakel (Hoepertingen, ... ), tabernakeltroon: den tabernakeltroan (Lutterade), tabernakeltroeen (Kesseleik), troon: de troen (Maastricht), de troon (Tongeren), de trōēën (Nieuwenhagen), den troen (Zonhoven), dn tròòn (Schimmert), dr troeën (Klimmen), op de troejn (Meijel), troan (Geleen, ... ), troeen (Baarlo, ... ), troen (Blerick, ... ), troeën (Sint-Truiden, ... ), troon (Siebengewald, ... ), troën (Klimmen), troon voor het allerheiligste: troeen vur et allerheiligste (Venray), troonhemel: troeënhimmel (Epen), ik weet niet of dit één antwoord is of twee aparte antwoorden, dit is onduidelijk  troeën - himmel (Kerkrade), uitstallingstroon: ōētstellingstroen (Maastricht), uitstallingstroontje: ōētstellingstruunsje (Maastricht), uitstelkastje: oetstelkesje (Ophoven), uitstellingsplaats: oetsjtellingsplaatsj (Klimmen), uitstellingsruimte: oekstellingsruumte (Tegelen), uitstellingstroon: dr oehtsjtallings-troeën (Nieuwenhagen), oetsjtellingstroan (Guttecoven), oetsjtellingstroeën (Klimmen), uitsteltroon: oetsjteiltroon (Posterholt), oetsteltroen (Venlo) De troon, de ruimte of plek boven het tabernakel waar het Allerheiligste wordt uitgesteld. [N 96A (1989)] III-3-3
uitsteeksels in de maag blader: blāi̯ǝr (Rothem), blēr (Kuringen), haaksels: hǭksǝls (Helchteren), knor: knǫr (Beringen), netten: nɛtǝn (Kerkrade), raten: rātǝn (Hoensbroek), schubben: søpǝ (Maastricht), šøbǝ (Gulpen), stekels: štēkǝls (Panningen), vel: vɛl (Maasmechelen), velletjes: vęlǝkǝs (Sint-Truiden), vliezen: vlīzǝ (Grazen), vlimmen: vlęmǝ (Sint-Truiden), wafels: wǭfǝls (Heythuysen), zachte vellen: zachte vellen (Blerick) De grove uitsteeksels in de lebmaag. [N 28, 85] I-11
uitsteken bijsnijden: bīšnījǝ (Roggel), gelijksnijden: gǝlīksniǝn (Dilsen), uitsnijden: uǝtsni-jǝ (Maasbree), uitsteken: awtstę̄kǝ (Bilzen), uitsteken (Lommel), uǝtstę̄kǝ (Maasbree), ytstę̄kǝ (Milsbeek), øtjstę̄kǝ (Meijel), ūsštęxǝ (Bleijerheide) Het wegsnijden van alle uitstaande oneffenheden aan de rand van de binnenzool, de loopzool en de hak, met behulp van een randsteekmes. [N 60, 116b; N 60, 116c] II-10
uitstekende delen van de trekschei aanspannertuppen: ānspęndǝrtøpǝ (Eisden), ang: aŋ (Wellen), braktompen: braktompǝ (Velden), brugijzer: brøk˱ai̯zǝr (Ketsingen), doorgaande schei: dōrgǭndǝ šɛi̯ (Panningen  [(geheel)]  ), handen: han (Gronsveld), hãn (Rosmeer, ... ), hān (Hasselt), hęnj (Nunhem), hęŋ (Lanklaar), hɛŋ (Heerlerheide), (enkelv)  hant (Klimmen), hanthaaf: hantǝf (Bilzen), hingelen: heŋǝlǝ (Martenslinde), klingpinnen: kleŋpenǝ (Haler), klingtompen: kleŋktompǝ (Tegelen), klingtoppen: kleŋktyp (Tegelen  [(enkelv kleŋktup)]  ), klinkarmen: kleŋk˱ɛrm (Mechelen), knoppen: knubǝ (Swalmen), koppen: kø̜p (Hamont), langscheien: laŋšęi̯ǝ (Vlodrop), oren: ūrǝ (Tegelen), pennen: pɛnǝ (Klimmen), (enkelv)  pɛn (Echt), pinnen voor de hachten: penǝ vø dǝ haxtǝ (Tessenderlo), scheikoppen: sxē̜i̯køp (Wellen), scheitompen: sxęi̯tǫmpǝ (Velden), scheitoppen: sxāi̯topǝ (Kwaadmechelen), slagtompen: slāxtømp (Sevenum), tappen: tabǝ (Paal), tappen/zapfen: sapǝ (Sittard  [(enkelv sap)]  ), tompen: tømp (Leunen, ... ), tømpǝ (Herkenbosch), toppen: topn (Diepenbeek  [(enkelv top)]  ), tøp (Borgloon), trekoren: trɛkōǝrǝ (Klimmen), trektompen: tręktømp (Tegelen) De delen van de trekschei waaraan de strengen bevestigd worden. [N 17, 25b; N G, 58c] I-13
uitstel uitstel (zn.): Opm. neen, maar wel dit woord!  uitstél (Milsbeek, ... ), uitstel vragen: ps. letterlijk overgenomen.  ōētsjtĕĕl vròòge (Panningen) Betekenis en uitspraak van het woord vertijen [werkwoord] i.v.m. betalen van schulden? A.u.b. uitspraak en betekenis. [N 21 (1963)] III-3-1
uitstellen lang trekken: làng trèkke (As), op de lange baan houden: oppe lange baan hao (Neer), op de lange baan schuiven: op də làng bāān sjūūëvə (Nieuwenhagen), oppe lange baan sjuuve (Neer), op de lange baan trekken: oppe lange baan trekke (Neer), opschuiven: opschuven (Ospel), opsjuuve (Reuver), opsjuve (Geleen, ... ), opsjüve (Kerkrade), ŏpsjūūëvə (Nieuwenhagen), rekken: rekke (Waubach), trekken: trekke (Waubach), trekken (Heythuysen, ... ), trèkkə (Montfort), trékkə (Maastricht, ... ), uitstellen: aatstelle (Jeuk), aaətstéllə (Niel-bij-St.-Truiden), awt stelle (Hoeselt), iets oetstelle (Venlo), oas sjtelle (Vaals), oe.tstillə (Maastricht), oe.tstéəllə (Kelpen), oehtsjtelle (Waubach), oetschtille (Vijlen), oetsjelle (Neer), oetsjteile (Posterholt), oetsjtelle (Beek, ... ), oetsjtellə (Oirsbeek, ... ), oetsjtille (Vlodrop), oetsjtèlle (Klimmen, ... ), oetsjtélle (Susteren), oetsjtéllə (Hulsberg, ... ), oetsjtéəllə (Schinnen), oetsjtêlle (Nunhem), oetsstillu (Brunssum), oetsteillə (Montfort), oetstelle (Eys, ... ), oetstellen (Born, ... ), oetstèlle (Caberg, ... ), oetstèllə (Maastricht), oetstèèlən (Urmond), oetstélle (Tungelroy), oetstéllə (Maastricht), oetstééllə (Maastricht), oētsjtelle (Voerendaal), ootstellə (Vlijtingen), outsjtèllə (Wijnandsrade), oétsjtelle (Gronsveld), oêtstelle (Venlo), oëtstelle (Maasbree), ōēt-stelle (Sevenum), ōētschtelle (Amby), ōētsjtelle (Mheer), ōētsjtellə (Oirsbeek), ōētsjtĕlle (Geleen), ōētsjtèllə (Heel, ... ), ōētsjtéllə (Doenrade), ōētstelle (Maasbree), ōētstellə (Venlo), ōētstēllə (Maastricht), ŏĕtschtĕlle (Schimmert), ŏĕtsjtillə (Epen), uitstellen (Heythuysen, ... ), ut stelle (Meijel), utjstellen (Meijel), utjstéllə (Meijel), utstelle (Meerlo), uutstelle (Venray, ... ), uût stelle (Oirlo), ū.tšt‧ɛlə (Eys), ŭŭtstéllə (Gennep), y(3)̄tsteͅlə (Meeuwen), ówtstelle (As), ôetsjtéélle (Swalmen), ôêtsjtéllə (Amstenrade), ûtstölle (Bree), ütstelle (Tienray), verdagen: vərdāāgə (Nieuwenhagen), verschuiven: verschuive (Maastricht), verschuuve (Weert), verschuve (Oirlo), versjeuve (Wijlre), versjuuve (Meijel), versjuve (Heerlen, ... ), versjūūve (Oirsbeek), vərš‧y(3)̄və (Eys), verzetten: verzitte (Herten (bij Roermond)) iets niet op het daarop vastgestelde tijdstip verrichten maar het naar een later tijdstip verschuiven [uitstellen, trekken, vertrekken, verstrekken, nazien] [N 85 (1981)] || uitstellen || uitstellen, verdagen, verlengen, verschuiven III-1-4
uittanden (een) tandverbinding maken: tantj˲vǝrbenjeŋ mākǝ (Roermond), tanden: tāndǝ (Lanaken), tanden aanmaken: tɛŋ āmākǝ (Nieuwenhagen, ... ), uitbekken: ūt˱bɛkǝ (Schimmert, ... ), uittanden: ūttanǝ (Stokkem) Een zinken of koperen plaat van een getande rand voorzien. [N 64, 96; N 66, 33c] II-11