e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
ursuline blauwe non: Bló nonnë (Hoeselt), duitse begijn: duitse begien (Weert), ursuline: de urzeliene (Klimmen), ein ursulien (Klimmen), ein urzelien (Klimmen), ing órzelien (Nieuwenhagen), n urselien (Valkenburg), n urselin (Eigenbilzen), n ursulien (Gulpen), oerzəlieng (Nieuwenhagen), un ursulien (Meerssen), urselien (Baarlo, ... ), Urselien (Hoensbroek), urselien (Maastricht, ... ), Urselien (Schinnen, ... ), urselien (Sevenum, ... ), Urseliene (Neerbeek, ... ), urselienen (Sint-Huibrechts-Lille), urselin (Eigenbilzen, ... ), urseline (Thorn), urselinn (Stokkem), urseliên (Waubach), urselung (Waubach), ursulien (Baarlo, ... ), Ursulien (Schinnen), ursulien (Tegelen, ... ), ursuliene (Ell, ... ), ursulieng (Epen), Ursulin (Eisden), ursulin (Eys, ... ), ursuline (Kessel), ursulinen (Achel), Ursulinnen (Hoensbroek), Ursëlin (Hoeselt), urzelien (Terlinden), urzelin (Reuver), uurzelien (Montfort), ørsəlin (Lommel), ən ursəlin (Tongeren), ən ürsülin (Montzen), te Echt  ursulien (Meijel), ursulinenzuster: urselinnezöster (Heel) Een Ursulin [Ursulien]. [N 96D (1989)] || Een zuster die zich bezig houdt met de verpleging van zieken [leefdezuster]. [N 96D (1989)] III-3-3
v abuis: abūūs (Loksbergen), acht slaan: ach op sloa (Brunssum), achsloan (Born), āch slaon op (Maastricht), bezopen: bəzaopə (Nieuwenhagen), ouders: ààəs (Niel-bij-St.-Truiden), rechtvaardig: réffiárich/-ech (Zonhoven), vergeetachtig: vergëtéchtig (Gronsveld) het mis hebben, zich vergissen [abuis hebben, zijn eigen misgissen] [N 85 (1981)] || onverstandige, ergerlijke of gekke dingen doend of zeggend [dwaas, mal, zot, gek] [N 85 (1981)] || oplettend, achtslaan op wat kan gebeuren, gereed om te handelen, waakzaam [gewarig, gewaakzaam] [N 85 (1981)] || ouders || rechtvaardig || zwak van geheugen, niet goed kunnende onthouden [vergetelijk, vergeetachtig] [N 85 (1981)] III-1-4, III-2-2
vaalbonte koe ardense: ardęnsǝ (Lummen), blauw (bijvgl. nmw.): bløu̯ (Wellen), blauwe: blǭu̯ǝ (Milsbeek), blauwgrijs (bijvgl. nmw.): blāu̯grɛi̯s (Lommel), bonte: bǫǝntǝ (Rekem), bonte koe: boŋtǝ ku (Tegelen), bǫntǝ kø̜u̯ (Rosmeer), bruin (bijvgl. nmw.): brǫi̯n (Heugem), bruine: brø̜̄nǝ (Halen), muiskleur: mǭsklø̜u̯ǝr (Borgloon), muiskleurige: mǭsklørǝgǝ (Zichen-Zussen-Bolder), rosse koe: rǫsǝ kui̯ (Meldert), vaal (bijvgl. nmw.): viǝl (Donk), vāl (Eisden, ... ), vǭl (Smeermaas), vɛ̄l (Niel-Bij-Sint-Truiden), vaalbont (bijvgl. nmw.): vālbønjt (Susteren), vālbǫnt (Beringen, ... ), vālbǫntj (Urmond), vǫǝlbōnt (Hamont), vaalbonte: vālbontǝ (Velden), vālboŋktǝ (Tegelen), vālbuntǝ (Rotem), vālbōntǝ (Rothem), vālbǫntjǝ (Grathem), vālbǫntǝ (Maastricht, ... ), vālbǫŋktǝ (Panningen), vālbǭntǝ (Lanklaar), vaalbonte koe: vãlbǭntǝ [koe] (Gelieren Bret), vālbontjǝ [koe] (Roermond), vālbōntǝ [koe] (Teuven), vālbǫntjǝ [koe] (Geistingen, ... ), vālbǫntǝ [koe] (Blerick), vǭlbōntǝ [koe] (Gronsveld), vǭlbǫŋtǝ [koe] (Oost-Maarland), vaalwitte koe: vø̄u̯lwetǝ kø̄u̯ (Kermt), vale: vāl (Hasselt, ... ), vālǝ (Boekend, ... ), vǫǝlǝ (Achel), vale koe: vãl [koe] (Rapertingen), vāl [koe] (Bocholt, ... ), vāǝl [koe] (Rotem), vǫǝl [koe] (Linkhout), vǭl [koe] (Diepenbeek, ... ), vǭlǝ [koe] (Gennep, ... ), witbruin (bijvgl. nmw.): wetbrau̯n (Hoeselt) Zie voor de fonetische documentatie van (koe) het lemma ''koe'' (3.3.1). [N 3A, 131b] I-11
vaan, maat van 4 à 5 liter bier vaan: vaan (Valkenburg), (vaane-vaenke).  vaan (Sittard), 1 vingerhood = ± 0,01 lieter 1 mäötje = ± 0,10 lieter 1 sjöpke = ± 0,25 lieter 1 pint = ± 0,60 lieter 1 beksjke = ± 1/4 pint 1 hèjfke = ± 1/2 kan 1 kan = ± 1,40 lieter 1 anker = ± 30 kan 1 aam = ± 4 anker 1 iëker = ± 8 kan sjtök = oude wijnmaat van ? vaan = oude biermaat van ? tien = oude kolenmaat van 1/2 hectoliter of 2 kuipen okshoof = oude wijnmaat van ? Alle vorengenoemde maten en gewichten zijn in onbruik. De woorden zijn alleen nog bij ouderen bekend.  vaan (Klimmen) oude biermaat van vier kan of vijf liter || oude biermaat van vier oude kan, circa 5 liter || vaan, oude biermaat [N 91 (1982)] III-4-4
vaandel drap (<fr.): In: Veldeke, jg. 38 (1963), nr. 211, p. 88 - voetnoot 17.  drapees ømv.ŋ (Margraten), drapeau (fr.): (den) drapeau (Lommel), den drapau (Bilzen), den drapoo (Kanne, ... ), draapo (Montfort), drapeau (Bilzen, ... ), drapeu, drapóó (Hasselt), drapo (Herten (bij Roermond), ... ), drapoo (Kapel-in-t-Zand, ... ), drapō (Maastricht, ... ), drapo̞ (Tongeren), drappeau (Posterholt, ... ), drappo (Eigenbilzen, ... ), drappoo (Bocholt, ... ), drappàu (Gors-Opleeuw), drapó (Hoeselt), dë drappó (Tongeren), trapo. (Eksel), (Met klemt. op 2e lid). De herremenie mèt dn - veurop.  drapo, drappo (Maastricht), [Alg. opmerking: de invuller is een nieuwe medewerker en heeft enkel vernederlandste woorden genoteerd die reeds tussen haakjes in de vraagstelling gesuggereerd werden]  drapeau (Heers), [Met afbeelding].  drappow (Diepenbeek), drepo (Posterholt), De - van de harmenie drage.  drapo (Swalmen), driehoekig bv. van een fanfare  drappoo (Roermond), Es de hermeniej oettrèktj geit den drapoo väörop.  drapoo (Echt/Gebroek), Fr.  drapo (Uikhoven), Fr. drapeau, b.v. van de harmonie.  drapō(ō) (Geistingen), Fr. drapeau.  drappoo (Zolder), drappò (Tongeren), Gg. vlag.  drapo.uw (Gingelom), J. Leenen, Franse taaluitzetting over Limburg. In: HCDT XII (1938), pag. 149-167, met 1 kaart.  drapō (Meeswijk), Men vergelijke met t Franse: drapeau.  drëpoo (Herten (bij Roermond)), t Zoeplépke"of het vaandel van de Sittardse schutterij was blauw en wit geblokt, waarin een rond gouden veld, waarop een kroon met drie fleurons en zwart slangenkruis.  drappoo (Sittard), Van het fr. drapeau.  drappoo (Gronsveld), Z. ook o. vlag.  drapoo (Zonhoven), schutterijvlag: sjètteraajvlag (Bilzen), vaan: (de) vaan (Lommel), de vaan (s-Gravenvoeren), de vaon draa.ge (Zolder), de voan (Genk), dë vôôn (Tongeren), e vōān (Tessenderlo), een vaan (Genk), ein vaan (Bree), en faan (Eupen), en vaan (Stokkem), en vaon (Sint-Truiden), en vāān (Hasselt), en vân (As, ... ), ĕn vaan (Peer), ĕn vāāen (Peer), ĕvōān (Oostham), ie vaan (Helchteren), ieën vaôn (Herk-de-Stad), in vaan (Neerpelt), in vaon (Overpelt), in vōan (Hamont), in vâon (Overpelt), vaan (Amby, ... ), vaaën (Kaulille, ... ), vaān (Borgloon), vaen (Alken), vaon (Diepenbeek, ... ), vaown (Stal), vaoën (Zonhoven), vā:n (Gemmenich, ... ), vāaën (Genk), vān (Amstenrade, ... ), vāoën (Diepenbeek), voan (Beverlo, ... ), voon (Loksbergen), vōͅn (Gennep), vân (Maaseik), vôon (Tongeren), [Met afbeelding].  vaan (Hasselt, ... ), André van Dries môes vruggër ènnë përsèèsë dë grótë vôon drôgë.  vôon (Hoeselt), De harmenie hèt n sjoun nôuw vaon.  vaon (Kortessem), De processie ès het oêthaole van de vaan neet weërd.  vaan (Mechelen-aan-de-Maas), De vaan sjlaon [het vaandel zwaaien].  vaan (Posterholt), E veènsje van Sjerpenheuvel: processie- of bedevaartvlaggetje.  vaan (Uikhoven), Hgd. Fahne.  vaan (Valkenburg), Hij droeg een vaan in de processie.  voͅuən (Lommel), Men vergelijke het woord met het Duitse: Faden.  vaan (Herten (bij Roermond)), Miê aan de vaan verslieten és de persessiej wèèrd is: teveel aan besteden.  vaan (Geistingen), Mnl. vane, vaen (= vaandel), os., ohd. vano, got. fana (= doek) - lat. pannus (= lap).  voan (Achel, ... ), NB vaoïnke: vaantje, (papieren) vlaggetje.  vaon (Zolder), W. Pée, Sem. Dial. IV2, pag. 357.  vāən (Zonhoven), vaandel: aĕ vêëndel (Landen), e vaendele (Baelen), e vandel (Lommel), e vāēndel (Moelingen), e vindel (Val-Meer), e vândel (Maaseik), en vāondel (Bilzen), ĕ vōāndel (Borgloon), vaa:ndel (Roermond), vaandel (Achel, ... ), vandel (Tienray), vaoëndel (Zonhoven), vāndəl (Venlo), veendel (Maastricht, ... ), vendel (Gronsveld, ... ), vēndəl (Maastricht), vândel (Gennep), I (Gr. Wl.), II-  vêndël (Tongeren), Mêt t sjötte- uüver de gräover goën mêt Broonkmaondig.  vèndel (Gronsveld), verg. drapeau.  veendel (Maastricht), Zie vaan.  vaandel (Swalmen), vlag: (de) vlag (Lommel), de vlag (Bilzen), dë vlág (Tongeren), een vlag (Genk), ein vlag (Bree), en vlag (Beringen, ... ), ieën vlaak (Herk-de-Stad), in vlag (Hamont, ... ), vlaag (Diepenbeek), vlach (Beesel), vlag (Achel, ... ), vlagg (Eupen), vlak (Landen), De vlag uithangen.  vlach (Zonhoven), Jonger syn. voor vaon, drapoo.  vlág (Zolder), Ook: drappoo.  vlag (Gronsveld), Z. ook o. drapeau (Fr.).  vlách (Zonhoven), Z. ook o. drapeau.  vlag (Hasselt), wimpel: wimpel (Meeuwen) *Drapeau: Vlag. || 1. Vaan, vlag. || 1. Vaandel. || 1. Vaandel; 2. Vendel; 3. Vlag. || 1. Vaandel; 2. vlaggetje. || 1. Vlag, vaandel. || 1. Vlag. || [Vaandel]. || de aan de stok gedragen doek met de kleuren of emblemen van een vereniging of gilde [vaandel, vendel, vaan] [N 112 (2006)] || De aan de stok gedragen doek met de kleuren of emblemen van een vereniging of gilde [vaandel, vendel, vaan]. [N 88 (1982)] || Drapeau (Fr.): 1. Vlag. || Drapeau (Fr.): Vlag. || Drapeau, standaard, banier. || Drapeau. || Drapeau: Vaandel, vlag. || Drapeau: vlag. || Drapeau: vlag; jongensspel, dat op speelplaats gespeeld wordt. || Fr. drapeau, vaandel. || Vaan (vaandel). || Vaan(del), vlag. || Vaan, vaandel, vlag, banier. || Vaan, vaandel. || Vaan, vlag. || Vaan. || Vaan1: Fahne, Flagge. || Vaan: 1. Vaan. || Vaan: 1. Vaandel, vlag. || Vaan: 1. vlag, wimpel. || Vaan: 1. Vlag. || Vaandel van fanfare of harmonie. || Vaandel, drapeau. || Vaandel, fr. drapeau. || Vaandel, vlag. || Vaandel. [Willems (1885)] || Vaandel: bij harmonie. || Vaandel: vaandel. || Vaandel: vlag, banier. || Verenigingsvlag. || Vlag (Fr. drapeau), van drap (laken, lap stof). || Vlag, spec. de nationale vlag. || Vlag, vaan. || Vlag, vaandel. || Vlag. [Willems (1885)] III-3-2
vaandeldrager drager: dreeger (Maastricht), drēͅgər (Amstenrade, ... ), drapeaudrager: draapoodrieeger (Heel), drapeaudrager (Gulpen, ... ), drapeaudreeger (Mheer), drapodraeger (Herten (bij Roermond), ... ), drapodreeger (Urmond), drapodreger (Merkelbeek), drapodrieeger (Weert), drapoodrecher (Kapel-in-t-Zand), drapōdrāgər (Meijel), drapōdrēgər (Maastricht), drappoodraa:g`r (Kaulille), drappoodraeger (Itteren), Ss. sub drapoo.  drapoodraeger (Echt/Gebroek), Sub drapo(o).  drapoodrèèger (Geistingen), porte-drapeau (fr.): porte-drapeau (Leopoldsburg), pórtdrapou (Sint-Truiden), Fr. porte-drapeau.  pordrapéu (Hasselt), Hè war port-drapoo bè den trop: hij was vaandeldrager bij het leger.  port-drapoo (Beverlo), vaandelaar: vendeleer (Weert), vaandeldrager: vaandeldraeger (Brunssum, ... ), vaandeldrager (Echt/Gebroek, ... ), vaandeldreeger (Venray), vaandeldreger (Kelpen), vandeldreger (Tienray), veendeldreger (Maastricht), vendeldrager (Venray), vendeldreger (Gronsveld), Sub vaanel: Ss. - afl. vaandeldraeger.  vaandeldraeger (Roermond), vaandelzwaaier: vaandelzwejer (Thorn), vendelzwaaier (Sittard), vendelzwaajer (Meijel, ... ), vaanderik: vaenderik (Oirsbeek), venderik (Lutterade), vaandrager: vaandraager (Epen), vaandraeger (Amby, ... ), vaandrager (Born, ... ), vaandraiger (Melick, ... ), vaandreeger (Schimmert, ... ), vaandreger (Ell, ... ), vaondraa.ger (Zolder), vaowndrager (Stal), vāndrāgər (Susteren), vāndrēͅgər (Swalmen), vāndrēͅəgər (Nieuwenhagen), vāndrɛgər (Swalmen), vaandrig: vaandrich (Beesel, ... ), vaandrig (As, ... ), vaendrig (Neer), vāndrex (Venlo), vēͅndrex (Susteren), vèënderig (Heerlen), vanendrager: `vā:nədrɛ̄:jər (Gemmenich), vaanedraeger (Doenrade), vanedraeger (Klimmen), vanedrager (Eys, ... ), vanedreejer (Kerkrade), vanedreëger (Bocholtz, ... ), vanedreëjer (Kerkrade), vanədrɛgər (Kesseleik), vānədrēͅgər (Heerlen), vānədreͅagər (Eys), vlagdrager: vlagdrager (As), vlaggendrager: vlaggendrager (Eksel), vlaggendroager (Eigenbilzen), vlaggenmens: vlaggemins (Heusden) 2. Vaandeldrager. || [Vaandeldrager]. || Degene die het vaandel draagt in een schutterij, gilde [vaandrig, venderik, afferis, vendelzwaaier]. [N 88 (1982)] || Standaarddrager, banierdrager. || Vaan(del)drager. || Vaandeldrager. || Vaandeldrager: Drager van het regimentsvaandel. || Vaanedrääjer: Fahnenträger. III-3-2
vaars beest: best (Sevenum), bīst (Arcen), bɛs (Lottum), bɛst (Blitterswijck, ... ), dekbare vaars: dɛkbār vɛi̯s (Eisden), dekrijp rind: dɛkrīp rēnt (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), dragende maal: drāgǝndǝ mǭl (Gennep, ... ), eenwinter: ē.we.ntǝr (Grote-Spouwen, ... ), ē.wentǝr (Romershoven), ē.wintǝr (Werm), ē.wɛntǝr (Bilzen), jaarling: juǝ.rleŋ (Alken), juǝrle.ŋk (Sint-Lambrechts-Herk, ... ), ju̯ø.rleŋ (Ulbeek), jyø.rleŋ (Kortessem), jyǝrleŋ (Kozen), jȳǝrleŋ (Koninksem, ... ), jørle.ŋk (Vliermaalroot), jørleŋ ('S-Herenelderen, ... ), jø̄.rleŋk (Sint-Truiden), jø̄rle.ŋk (Kerniel), jø̄rleŋ (Diets-Heur, ... ), jø̄rleŋk (Binderveld, ... ), jø̄ǝrleŋ (Borgloon), jø̄ǝrleŋk (Brustem), jīǝrleŋ (Bilzen), jōrleŋk (Halen), jūǝrleŋ (Grote-Spouwen, ... ), yrlē.ŋk (Wellen), yǝ.rle.ŋk (Guigoven), yǝ.rleŋk (Wintershoven), yǝrle.ŋk (Wellen), yǝrleŋ (Berlingen), yǝrlēŋk (Hoepertingen), ȳǝrleŋ (Voort), ȳǝrlē.ŋk (Zepperen), jaarlingvaarsje: jǭrleŋvi̯askǝ (Hasselt), jarig rind: jø̄rex renjt (Epen), jōrex rent (Klimmen), jonge koe: jǫŋ kǫu̯ (Welkenraedt), kalf: kǫu̯f (Vaals), kalfmaal: kalfmǭl (Horst), koe: (Tegelen), leidvaars: lɛi̯ǝvi̯ās (Wijer), lɛ̄vɛ̄ǝs (Linkhout), maal: māl (Gennep, ... ), mǭl (Afferden, ... ), mǭǝl (Baarlo, ... ), maalkalf: mǭlkalf (Merselo), maaltje: mø̄lkǝ (Velden), mø̜lkǝ (Meijel), mø̜lǝkǝ (Neerpelt), muk: møk (Horst), mø̜k (Lottum, ... ), mǫk (Alken, ... ), mukje: mǫkskǝ (Sint-Lambrechts-Herk), pink: pe.ŋk (Val-Meer), peŋk (Wellerlooi), rind: re.njtj (Lanaken, ... ), re.nt (Vroenhoven), rei̯nt (Gellik), renjt (Oost-Maarland, ... ), renjtj (Brunssum, ... ), rent (Berg / Terblijt, ... ), reŋk (Baarlo, ... ), rē.nt (Herderen, ... ), rēnt (Gronsveld, ... ), rēŋt (Oost-Maarland), rē̜i̯nt (Lanklaar), rē̜njt (Rotem), ręi̯njt (Susteren), ręnjt (Maaseik), ręnt (Maaseik, ... ), ręnš (Maaseik), rīnt (Mheer), rǝi̯ntj (Einighausen), rɛ.njš (Boorsem), rɛ.nt (Neerharen, ... ), rɛi̯njt (Uikhoven), rɛi̯njtj (Lanklaar, ... ), rɛi̯njtjš (Bree), rɛi̯nt (Maasmechelen), rɛi̯t (Boorsem), rɛnjtj (Meeswijk), rɛnt (Borlo, ... ), rɛntj (Echt, ... ), rindje: re.ntšǝ (Vlijtingen), renjtjšǝ (Hees), renjtjǝ (Elen, ... ), rentjšǝ (Oost-Maarland), rentjǝ (Boshoven, ... ), rentšǝ (Bree, ... ), renǝkǝ (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), reŋtǝ (Rotem), rēntjǝ (Panningen), rɛntjǝn (Vucht), rɛnšǝ (Teuven), rund: rynt (Bree, ... ), rønt (Beringen, ... ), røntj (Haelen), rø̄nt (Tessenderlo), rundje: røntjǝ (Rotem), schot: sxǫt (Gennep), stiervaars: stirvi̯ē̜i̯s (Lummen), vaars: vars (Gennep, ... ), vas (Val-Meer), ves (Heel), viǝs (Romershoven), vi̯a.s (Mal), vi̯as (Berg, ... ), vi̯aš (Epen), vi̯aǝs (Borgloon, ... ), vi̯áǝs (Zonhoven), vi̯ārs (Hasselt), vi̯ās (Alken, ... ), vi̯āǝs (Herk-de-Stad), vi̯ēi̯rs (Beringen), vi̯ēi̯s (Hoeselt), vi̯ēs (Eijsden), vi̯ē̜i̯s (Lummen), vi̯ē̜rs (Beringen), vi̯ē̜s (Lummen), vi̯ęs (Sint-Huibrechts-Hern, ... ), vi̯ęǝs (Berverlo), vi̯ǫs ('S-Herenelderen, ... ), vi̯ɛi̯s (Bilzen), vi̯ɛs (Bilzen, ... ), vi̯ɛ̄s (Berverlo, ... ), vus (Rummen), vyǫs (Rijkhoven), vārs (Arcen, ... ), vās (Koninksem, ... ), vāǝrs (Overpelt), vēi̯ǝš (Heerlen), vērs (Amstenrade, ... ), vērš (Mheer, ... ), vēs (Dieteren, ... ), vēš (Amstenrade, ... ), vēǝ.rs (Zolder), vēǝrs (Heusden, ... ), vēǝrš (Valkenburg), vēǝs (Bilzen, ... ), vēǝš (Chevremont, ... ), vē̜i̯š (Mechelen), vē̜i̯ǝs (Linkhout, ... ), vē̜i̯ǝš (Teuven), vē̜rs (Amby, ... ), vē̜rš (Sittard, ... ), vē̜s (Beegden, ... ), vē̜š (Beek, ... ), vē̜ǝrs (Nederweert, ... ), vē̜ǝs (Hoensbroek, ... ), vē̜ǝš (Brunssum, ... ), vęi̯s (Velm), vęi̯ǝrs (Lommel), vęi̯ǝs (Gronsveld, ... ), vęrs (Maaseik, ... ), vęs (Molenbeersel), vęǝs (Lanklaar), vīǝrs (Eckelrade, ... ), vīǝrš (Gutschoven, ... ), vīǝs (Beverst), vīǝš (Welten), vǝɛš (Gulpen, ... ), vǫrs (Maasbree), vǭrs (Venlo), vɛi̯rs (Lanaken), vɛi̯rš (Amby, ... ), vɛi̯s (Maasmechelen, ... ), vɛi̯ǝrs (Beringen), vɛi̯ǝs (Beverst, ... ), vɛi̯ǝš (Epen, ... ), vɛrs (Amby, ... ), vɛrš (Bemelen, ... ), vɛs (Beegden, ... ), vɛš (Beek, ... ), vɛǝrs (Achel), vɛǝs (Boekhout, ... ), vɛǝš (Bocholtz, ... ), vɛ̄i̯ǝs (Tessenderlo), vɛ̄rs (Achel, ... ), vɛ̄rš (Herkenbosch), vɛ̄s (Boorsem, ... ), vɛ̄ǝ.rs (Helchteren), vɛ̄ǝ.s (Halen), vɛ̄ǝrs (Hechtel, ... ), vɛ̄ǝs (Aalst, ... ), (mv)  vē̜zǝ (Thorn), vɛi̯zǝ (Holtum), vaarsje: vei̯ǝskǝ (Beverst), vẽrskǝ (Geistingen), viǝskǝ (Lommel), vi̯askǝ (Borgloon, ... ), vi̯ãskǝ (Rapertingen), vi̯ø.skǝ (Martenslinde), vi̯āskǝ (Hasselt, ... ), vi̯ē̜skǝ (Beringen), vi̯ęškǝ (Teuven), vi̯ɛ̄rskǝ (Boekt Heikant), vērskǝ (Helchteren, ... ), vērškǝ (Rothem), vēsjǝ (Bocholtz), vēškǝ (Brunssum, ... ), vē̜i̯rskǝ (Bocholt), vē̜i̯ǝskǝ (Halen, ... ), vē̜rskǝ (Bree, ... ), vē̜skǝ (Borlo, ... ), vē̜škǝ (Oirsbeek, ... ), vē̜ǝskǝ (Oost-Maarland), vē̜ǝškǝ (Mechelen), vęi̯rskǝ (Opglabbeek, ... ), vęi̯ǝskǝ (Linkhout, ... ), vɛrskǝ (Bree, ... ), vɛskǝ (Leopoldsburg, ... ), vɛ̄rskǝ (Gelieren Bret, ... ), vɛ̄skǝ (Niel-Bij-Sint-Truiden), vɛ̄ǝskǝ (Lummen, ... ) Jonge koe van ongeveer twee jaar die nog geen kalf heeft gehad of voor de eerste maal kalft. [JG 1a, 1b; A 2, 38; A 4, 11; Gwn V, 6; L 8, 27; L 20, 11; R 3, 37; S 38 en 49; Wi 16; monogr.; add. uit N 3A, 20] I-11
vaart vaart: vāt (Kelmis), vaartje: vartjǝ (Griendtsveen, ... ), (mv.)  vartjǝs (Meterik, ... ) Kanaal smaller dan het hoofdkanaal. [II, 91b] || Loodrecht staande ladder in een "rol" waardoor zo''n "rol" ook voor personenvervoer kon worden gebruikt. [monogr.] II-4
vaas fluitje: fly(3)̄tjə (Sint-Truiden), vaas: faa:s (Roermond), vaas (Sittard) hoge, zeer smalle vaas [Lk 01 (1953)] || vaas III-2-1
vaatdoek afwasdoek: de doek waarmee afgewaasen wordt, dus nat is, is de ~  āfwɛš˂doͅu̯k (Nieuwstadt), bonensletje: boͅu̯nəsleͅtjə (Oirlo), handdoek: hant˂dōk (Blerick, ... ), moessletje: mussleͅtjə (Oirlo), potdoek: potdook (Maastricht), potdoo’k (Waubach), pot˂dōk (Heer), poͅt˂dox (Bleijerheide, ... ), poͅt˂dōk (Berg-en-Terblijt, ... ), haol de potdook oet ¯t keukensje en veeg ¯m de unnesajs van ze geziech  potdook (Maastricht), schôtelplak waarmee men wast  potdook (Valkenburg), schotel: lap voor de afwas  sjotelplak (Sittard), schoteldoek: sxotəlduk (Hamont, ... ), sxotəldūk (Griendtsveen), sxō.təldōk (Boshoven, ... ), sxuətəldōk (Altweert, ... ), šotəldōk (Susteren), šōtəldōk (As), schotelenplag: hiermee wordt afgewassen  schoteleplak (Geleen), schotelplag: schotelplak (Valkenburg), sjotelplak (Maastricht), sjoëtelplak (Gronsveld), sjutelplagk (As, ... ), sxō.təlplak (Boshoven, ... ), sxōtəlplak (Gruitrode), sxuətəlplak (Altweert, ... ), sxūtəlplaq (Bocholt), šetəlplax (Martenslinde), šeͅtəlplax (Beverst), šotəlplak (Montzen, ... ), šō.təlplak (Maastricht), šōtəlplag (Kinrooi), šōtəlplak (Welkenraedt), šōtəlplaq (Tungelroy), šōətəlplak (Kanne), šōͅtəlplak (Rekem), šoͅtəlplak (Eupen), šø&#x0304təlplax (Hoeselt), šøteͅlplak (Koninksem), Dae haet ?n moel wie ?ne sjootelsplak: dat is een vuilbek  sjootelplak (Sittard), Mèt ¯nen awwe vèttige sjotelplak de teleure zuver make  sjotelplak (Maastricht), Uen sjùttëlplàk, al rónd(úm) zënë nàk  sjùttëlplàk (Tongeren), schotelslat: schottelslat (Wellen), sxotəlslat (Heers), šoatəlslat (Wellen), schotelslet: schootul slet (America), schôttelslet (Venlo), sxotəlsleͅt (Afferden, ... ), sxotəlslɛt (Gennep, ... ), sxō.təlslɛt (Boshoven, ... ), sxōtəlsleͅt (Grubbenvorst, ... ), sxōtəlslɛt (Sint-Huibrechts-Lille), sxoͅtəlsleͅt (Arcen, ... ), sxoͅtəlslɛt (Blitterswijck, ... ), sxuətəlslɛt (Altweert, ... ), šoͅtəlsleͅt (Helden/Everlo, ... ), bij het wassen  sxotəlslɛt (Maasbree), de doek die in plaats van vaatkwast vaak wordt gebruikt heet ~  sxotəlslɛt (Hout-Blerick), kleine dikke doek voor het wassen zelf  šøͅtəlšlɛt (Panningen), lap die men gebruikt bij het afwassen.  schottelslet (Middelaar), Och dat schòttelslet, da mikt zó mennig ki‰ndje net:Voordat de kinderen naar school gingen, werd dikwijls nog even met een \"vaatdoek\"door het gezicht gewreven, om het ergste vuil eraf te vegen  schòttelslet (Castenray, ... ), Verklw. schóttelsletje  schóttelslet (Venlo), schotelsplag: sjootelsplak (Geleen), sjotelsplak (Sittard), sjŏttelsplak (Waubach), sjòttelsplak (Echt/Gebroek, ... ), sjùttëlsplàk (Tongeren), sxōtəlsplak (Ophoven), šodəlsplak (Buggenum), šotəlsplak (Asenray/Maalbroek, ... ), šō.təlsplak (Opgrimbie), šōatəlsplaq (Schinveld), šōtəlsplak (Amby, ... ), šōtəlsplaq (Molenbeersel, ... ), šōətəlsplak (Doenrade, ... ), šoͅtəlsplak (Brunssum, ... ), šuotəlsplak (Rotem), šu̯atəlsplak (Klimmen), de doek waarmee wordt afgewassen  sjotelsplak (Valkenburg), Doe mós de sjóttelsplak baeter oetwasse angers geit-er sjtinke Ei gezich es \'ne sjóttelsplak  sjóttelsplak (Roermond), doek voor af te wassen  šōtəlsplak (Tungelroy), doek waarmee afgewassen wordt  šoͅdəlsplak (Stevensweert), het vuile goed afvegen  sjòttelsplak (Ransdaal), natte lap = ~  šotəlsplak (Eys), um t\\ pØØts\\  sjootəlsplak (Berg-en-Terblijt), Verklw. sjóttelspleksjke  sjóttelsplak (Heerlen), voor ruwe schoonmaak van het vaatwerk  šoͅtəlsplak (Heel), schotelsvod: šoͅtəls˃voͅt (Eys, ... ), schotelvod: scheue.telvod (Hasselt), schottəlvod (Herk-de-Stad), sjōētelvòd (Gruitrode), sjutelvod (As, ... ), sjùttëlvòd (Tongeren), sxotəlvoͅt (Halen, ... ), sxou̯təlvoͅt (Sint-Truiden), sxōtəlvoͅt (Beringen, ... ), sxōͅʔəlvoͅt (Tessenderlo), sxoͅtəlvoͅt (Gelinden), sxoͅu̯təlvót (Sint-Truiden), sxūtəlvoͅt (Neeroeteren), sxø&#x0304ə.təlvoͅt (Hasselt), šeͅtəlvoͅt (Bilzen), šōtəlvoͅt (As), šuətəlvoͅt (Genk), šu̯otəlvat (Val-Meer, ... ), šy(3)̄təlvoͅt (Meeuwen), šyətəlvoͅt (Opglabbeek), dit woord gebruikt men hier  sjōētelvòd (Opglabbeek), sj؉telvòd wordt hier ter plaatse gebruikt.  sjōētelvòd (As), spelling Beverlo wbk.; \": naslag (stomme e)  schootelvod (Beverlo), vatendoek  šōtəlvot (Kinrooi), schotslat: šotslat (Borgloon), schrobhoddel: šruphodəl (Mechelen), slat: slat (Heusden), slet: slet (Nederweert), slɛt (Altweert, ... ), spoeldoek: špø&#x0304ldox (Bleijerheide, ... ), Verklw.sjpeuldeuksjke  sjpeuldook (Heerlen), spoellommel: špø&#x0304lluməl (Simpelveld), vaatdoek: vāt˂dōk (Gulpen, ... ), vāt˂dūk (Merselo), veegdoek: vēͅx˂duk (Gennep, ... ), vēͅx˂dūk (Gennep, ... ), wasslet: wassleͅt (Nederweert), wasslɛt (Nederweert), zanjong: zanjong (Waubach) aardewerk (eerdegoed, gleiwerk) [N 20 (zj)] || afwasdoek || afwaslap || andere soorten borstels [DC 15 (1947)] || Borstel waarmee potten en pannen gereinigd worden (borstel, schrobbertje) [N 79 (1979)] || de doek waarmee het afgewassen vaatwerk wordt gedroogd; zijn er verschillende soorten [DC 15 (1947)] || Hoe noemt u de doek waarmee men afdroogt? [N105 (2000)] || ketel, metalen ~; inventarisatie benamingen; betekenis/uitspraak [N 20 (zj)] || potdoek || schotel; betekenis/uitspraak [N 20 (zj)] || schoteldoek || schoteldoek, vaatdoek [N 02 (1960)] || schotelvod || schotelvod, afwasdoek || vaatdoek [N 02 (1960)], [SGV (1914)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || vaatdoek voor het ruwe afwaswerk || zo vet als een vaatdoek (schoteldoek) [ZND 08 (1925)] III-2-1