e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
uittrekkende schacht, uitstromingsschacht beur twee: bø̄r twi (Zonhoven  [(Zwartberg)]   [Zolder]), bø̄r twī (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Zwartberg]), loftschacht: lofšāt (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Zwartberg, Waterschei]), put twee: put twee (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]  , ... [Zwartberg, Waterschei]  [Winterslag, Waterschei]), pęt twī (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Eisden]), schacht twee: schacht twee (Eisden  [(Eisden)]  , ... [Maurits]  [Eisden]), uitgaande schacht: uitgaande schacht (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Domaniale]), uittrek: ūstrɛk (Spekholzerheide  [(Willem-Sophia)]   [Domaniale]), uittrekkende schacht: u.ttrę.kǝndǝ [schacht] (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Maurits]), uittrekkende schacht (Meijel  [(Emma / Maurits)]   [Maurits]), ūstrɛkǝndǝ [schacht] (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale]  [Julia]), ūtrękǝndjǝ [schacht] (Thorn  [(Maurits)]   [Willem-Sophia]), ūttrękǝndǝ [schacht] (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Maurits]  [Maurits]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), ūttrękǝndǝ šax (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Laura, Julia]), ūttrɛkǝndǝ [schacht] (Geleen  [(Maurits)]  , ... [Emma]  [Domaniale, Wilhelmina]), ūttrɛkǝndǝ šax (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Maurits]), uitzuigschacht: ūszūxšāt (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Winterslag, Waterschei]) De schacht waarlangs de verbruikte lucht het ondergronds gedeelte van de mijn verlaat. Zie ook de semantische toelichting bij de lemmata Intrekkende Schacht en Luchtstroom. De fonetische documentatie van het woord (schacht) vindt men in het lemma Schacht. [N 95, 206; monogr.] II-5
uitvallen van dennennaalden geruizel: ve den  gerūzel (Castenray, ... ), ruizelen: oude spellingsysteem  reuzelen (Meijel) De den (in het bijzonder de grove den) (den, del, mast, spar). [N 82 (1981)] || uitvallen v naalden III-4-3
uitvlucht smoes: schmoez (Heerlerbaan/Kaumer), sjmoes (Roermond), smoes (Meijel), smoesje: e smoesje (Caberg), sjmoesje (Geulle), sjmoesjə (Reuver), smoesje (Maasbree, ... ), smoesjes (Horst), smoesjes maake (Venray), smoesjə (Maastricht, ... ), uitmaaksel: oetmāāksəl (Beesel), oëtmàksel (Sevenum), ŏĕtmàksel (Sevenum), uûtmaksel (Oirlo), ütmaksel (Tienray), uitvindsel: oetvingsel (Gulpen), uitvlucht: aatvlucht (Jeuk), awtvleuch (Hoeselt), ĕnè oetvlŭg (Schimmert), oe.tvlucht (Kelpen), oeētvluch (Herten (bij Roermond)), oehtvluch (Waubach), oet vlúg (Montfort), oetfluch (Roermond), oetflug (Maasniel), oetfluuch (Susteren), oetvlocht (Neer), oetvluch (Beek, ... ), oetvlucht (Born, ... ), oetvluchte (Geleen, ... ), oetvlug (Maastricht, ... ), oetvlug make (Schimmert), oetvlug zeuke (Schaesberg), oetvlugt (Oirsbeek, ... ), oetvlèùg (Noorbeek, ... ), oetvlöch (Maastricht, ... ), oetvlög (Echt/Gebroek, ... ), oetvlùcht (Ophoven), oētvluch (Voerendaal), outflöch (Wijnandsrade), outvlucht (Doenrade), oétvlöch (Gronsveld), oêtvluch (Venlo), oëtvluch (Maasbree), ōētvluch (Amby, ... ), ōētvlucht (Heel, ... ), ōētvlugt (Thorn), ōētvlŭg (Nieuwenhagen), ōētvlöch (Maastricht), ŏĕtvluch (Venlo), uitvlucht (Leopoldsburg, ... ), utjvlucht (Meijel), utvlucht (Meerlo), utvlugd (Meijel), uûtvlucht (Oirlo), ŭŭtvlucht (Gennep), ytfluxt (Meeuwen), ówtvlucht (As), ôêtvluch (Amstenrade), ötflucht (Lommel), ûtvlucht (Bree), ütvlócht (Blitterswijck, ... ), əətvlucht (Loksbergen), ⁄n oetvlöch (Klimmen), oes"klankwettig in Kerkerade  oesvlóg (Kerkrade), uitvluchtsel: oetvluchtsel (Tungelroy), oetvlugsel (Lutterade), oetvlöchsels (Maastricht), ootvlègsel (Eigenbilzen), ōēe.tvlèchsel (Hasselt), uitweg: oetwaeg (Geleen) uitvlucht || uitvlucht, uitvluchtsel || wat men aanvoert om iets niet te hoeven doen [uitvlucht, uitvluchtsel, uitmaak, uitmaaksel, flauws, zoeking] [N 85 (1981)] III-1-4
uitvoerder baas: bas (Meijel), bās (Bleijerheide, ... ), bǭs (Mal), chef: chef (Opglabbeek), eerste werkman: `ø̜̄rstǝ wɛrǝkmān (Achel), meester: mēstǝr (Bleijerheide), meester-werkman: mēstǝrwɛrkman (Bilzen), meestergast: mistǝrgast (Paal), mjē̜stǝrgāst (Lommel), męstǝrgast (Tessenderlo), mīstǝrgast (Bevingen, ... ), mīǝstǝrgast (Sint-Truiden), opper: ǫpǝr (Belfeld), ploegbaas: plox˱boās (Zonhoven), plox˱bǭs (Gelieren Bret, ... ), plux˱bwās (Hoeselt), plux˱bās (Genk), plux˱bǭs (Kuringen, ... ), plōx˱bawǝs (Stokrooie), plōx˱bās (Boorsem, ... ), plūx˱bās (Berverlo), plūx˱bǭs (Berverlo, ... ), polier: bulīr (Kerkrade  [(voorman van de metselaars)]  ), timmerpolier: tsimǝrbulīr (Kerkrade  [(voorman van de timmerlieden)]  ), uitvoerder: u.t˲vø̄rdǝr (Tegelen), ut˲vȳrdǝr (Weert), yt˲vūrdǝr (Merselo), ūt˲vø̄rdǝr (Beek, ... ), ūt˲vø̜̄rdǝr (Dieteren, ... ), ūt˲vø̜rdǝr (Mesch), voorman: voorman (Maaseik), vȳrman (Ubachsberg, ... ), vø̄rman (Kleine-Brogel, ... ), vø̄rmanǝ (Sittard), voorwerker: vȳrwęrǝkǝr (Weert), vø̄jǝrwɛrǝkǝr (Achel), vø̄rwerkǝr (Heythuysen), vø̄rwęrkǝr (Dieteren, ... ), vø̄rwęrǝkǝr (Maastricht, ... ), vø̜rwęrǝkǝr (Ottersum) Persoon die in dienst van een aannemer of ambachtsman de leiding heeft over de uitvoering van een werk. [N 30, 3d; N 30, 3e; monogr.] II-9
uitvoerig verhaal <omschr.> lang van stijl zijn: laank vaan stiel zien (Maastricht), <uitdr.> lange draad: lange droad (Kerkrade), <uitdr.> van naadje tot draadje: van neutje tot dreutje (Jeuk), breeduit (bn.): breidoet (Vlodrop), christelier: ənə gansə kristəlier (Maastricht), evangelie: evangelie (Venlo), langdradig (bn.): langdröödig (Venlo), litanie: litanie (Venray), littənĭĕ (Susteren), relaas: rəláás (Maastricht), teel?: [beïnvloeding door suggestie bij vraagstelling?, rk]  teel (Stein), uitleg: uitleg (Leopoldsburg), uitleg geven (ww.): oetlèk geve (Maastricht), uitvoerig gesprek: oasfurig jesprich (Vaals), verslag: verslaag (As) een uitvoerig verhaal [teel] [N 87 (1981)] III-3-1
uitvriezen van het water uit het grauwveen uitvriezen: øtjvrēžǝ (Meijel) [I, add.] II-4
uitwendig kruiwerk kruiwerk: kruiwerk (Gennep, ... ), krujwɛrk (Kaulille), kryjwęrǝk (Leunen, ... ), kryjwę̄rǝk (Einighausen, ... ), kryjwɛ̄rǝk (Beek, ... ), krywę̄rǝk (Herten), krȳjwɛrǝk (Beegden, ... ), krøjwɛ̄rǝk (Baexem, ... ), krø̜jwārǝk (Meijel), krø̜jwę.rǝk (Weert), krø̜jwɛ̄rǝk (Sint Huibrechts Lille) Algemene benaming voor alle voorzieningen die aan de buitenzijde van de molen zijn aangebracht om de gehele molen of de molenkap naar de wind te draaien. [N O, 30h; Sche 60; monogr.] II-3
uitwerpselen afgang: aafgank (Ell, ... ), aafjank (Roermond), der aafgank (Klimmen), batterij: baeterie (Klimmen), bout: bout (Weert), commissie: inge kommies (Bocholtz), deisem: [Paragraaf: lichaam]  deisem (Boorsem), drek: drek (Herten (bij Roermond), ... ), drekballen: drekballen (Meijel), drijt: driet (Belfeld), drol: drol (Klimmen, ... ), drōl (Venlo), gendarme: i.e. gendarme voor uitwerpsel achter hoek of kant.  sjënderm (Tongeren), hoop: haup (Grevenbicht/Papenhoven), inne hoof (Kerkrade), kak: kak (As, ... ), kák (Tongeren, ... ), [Paragraaf: lichaam]  kak (Boorsem), kaka: Kindertaal.  kákká (Tongeren), keutel: kaotele (Echt/Gebroek), keu.tele (Boukoul), keu.tels (Zolder), keutel (Ell, ... ), keutele (Herten (bij Roermond), ... ), keutelen (Neerharen, ... ), keutël (Tongeren), kutel (Gronsveld), kutele (Maaseik), kuttel (Klimmen, ... ), kuttele (Bocholtz), kuutel (Eijsden), kuutele (s-Gravenvoeren, ... ), käötel (Grevenbicht/Papenhoven), köeutele (Mechelen-aan-de-Maas), kø:tələ (Schinnen), kùttele (Gulpen), Bij paarden en konijnen.  keuutele (Oirsbeek), De informant merkt op dat hij 67 jaar is en reeds 30 weg uit Maastricht.  keutele (Maastricht), Droog.  kiëtel(e) (Bilzen), Ordinair.  kèùtele (Baexem), keuteltje: keutelke (Maastricht), mest: mes (Klimmen), mèst (Uikhoven), Uitdr. dae mins kan zie mes neet make: he dreug e zekske.  mès (Mechelen-aan-de-Maas), meulder: mäölder (Klimmen), meurese: meurese (Waubach), pegel: peegel (Eksel), piel: Van jonge kinderen +/- 3 jaar.  piel (Opglabbeek), plededder: [Klanknabootsing, vgl. lm. diarree: retteketet, rettepetet en rettettet]  plədeddər (Loksbergen), poep: poep (Beesel, ... ), pōēp (Baexem), De informant merkt op dat hij 67 jaar is en reeds 30 weg uit Maastricht.  pŏĕp (Maastricht), roos: roeës (Waubach), scheisse (du.): sjies (Kerkrade, ... ), schijt: schi:ət (Sint-Huibrechts-Lille), schiet (Heerlen, ... ), sjeit (Bilzen), sjiet (Klimmen, ... ), sjiete (Maastricht), sjieët (Hoensbroek, ... ), sjijt (Kortessem), sjiêt (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), sjiët (Kessel), sjīēt (Panningen), sjyt (As), sjêêt (Posterholt), (niet ordinair)  sjiët (Maasbracht), [Paragraaf: lichaam]  sjiet (Boorsem), B.v. ne haup sjiet.  sjīēt (Lutterade), stront: chtrondj (Maasniel), schtrŏnt (Schimmert), sjtronj (Beesel), sjtronjt (Herten (bij Roermond)), sjtront (Belfeld, ... ), sjtrontj (Doenrade, ... ), sjtroont (Maastricht, ... ), sjtrŏĕndj (Oirsbeek), sjtrònt (Hoensbroek, ... ), sjtròònt (Posterholt), sjtró.ntj (Boukoul), sjtróndj (Horn), sjtrónjt (Lutterade), sjtrónk(t) (Panningen), sjtrónt (Klimmen), sjtrôndj (Swalmen), sjtrôntj (Herten (bij Roermond)), strond (Eijsden, ... ), strondj (Reuver), stront (Achel, ... ), strontj (Echt/Gebroek, ... ), stroond (Gronsveld), stroont (Afferden, ... ), stroontj (Tungelroy), stroôntj (Tungelroy), strōnt (Heugem, ... ), strŏĕnt (Opglabbeek), strònd (Tegelen), strònt (Maaseik), stró.nt (Zolder), strónt (As, ... ), stróntj (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), stróónt (Zichen-Zussen-Bolder), strônd (Mechelen-aan-de-Maas), strôndj (Ell), strônt (Maasbree, ... ), strôntj (Ell, ... ), strôônt (Neerharen), strùnd (Beverlo), [Paragraaf: lichaam]  strònt (Boorsem), De informant merkt op dat hij 67 jaar is en reeds 30 weg uit Maastricht.  stroont (Maastricht), Gemeen.  stront (Neerharen), Ordinair.  sjtrontj (Swalmen), sjtróntj (Baexem), Oudste vorm.  strônk (Maasbree), Plat.  stront (Bilzen), Voor dieren: kuttels.  stront (Eksel), strontje: struntje (Mechelen-aan-de-Maas), struntsje (Mechelen-aan-de-Maas), stronts: sjtrongs (Bocholtz, ... ), sjtronks (Spekholzerheide), sjtròngs (Waubach), sjtróngs (Kerkrade, ... ), strongs (Nieuwenhagen), stroongs (Bocholtz), uitwerpselen: oetwerpsele (Thorn), vots: vodse (s-Gravenvoeren), worst, ik ga een - draaien: i.e. ik ga een worst draaien.  ich gaon ein woos drejje (Echt/Gebroek) kak || poep || schijt || stront || uitwerpselen [N 10c (1961)], [N 10c (1995)] || uitwerpselen van mens en dier || uitwerpselen van mens of dier III-1-1
uitwerpselen van de bij bijendrek: bęjǝndrɛk (Genk), bijenkeutel: bejǝkøtǝl (Montzen), bijenpoep: bejǝpup (Wellerlooi), bęjǝpup (Ysselsteyn), bijenscheten: bejǝsxētǝ (Venlo), bijenstront: bejǝstront (Horst), bi-jǝstront (Beek, ... ), bi-jǝštronjtj (Asenray / Maalbroek, ... ), bi.jǝstro.nt (Weert), bijenvlekken: bijenvlekken (Hasselt), drek: dręk (Geistingen), drɛk (Born, ... ), flatsen: flatsǝ (Heerlen), kak: kak (Dilsen), schijt: sxīt (Maasmechelen), šīt (Stein), stront: stront (Kerkhoven), strǫnt (Houthalen), štronjtj (Roermond), štrōnt (Herkenbosch), voorjaarsbruin: vø̄rjǭrsbrǫwn (Diepenbeek) Ontlasting van de bij. Vooral bekend is de in de winter opgespaarde ontlasting die via de reinigingsvlucht geloosd wordt. Wanneer de bij in uitzonderlijke gevallen de bijwoning bevuilt, noemt men dit roer. [N 63, 56b] II-6
uitwerpselen van het paard keutelen: kø̄tǝlǝ (Hushoven, ... ), keutels: kø̄tǝls (Maasbree), paardekeutelen: pē̜rdǝkø̄tǝlǝ (Velden), paardemest: pē̜rdǝmest (Meerlo), paardemop: pęrdǝm (Merselo), (mv)  pē̜rdǝmǫpǝ (Baarlo, ... ), paardevijgen: pē̜rdǝvīgǝ (Baarlo, ... ), paardskeutel: pērskø̄tǝl (Gronsveld), pētskø̄tǝl (Sibbe / IJzeren), pēškø̄tǝl (Hulsberg), pē̜rskø̄tǝl (Amstenrade, ... ), pē̜rskø̜tǝl (Kinrooi), pē̜rtskø̄tǝl (Heer, ... ), pē̜škø̜̄tǝl (Merkelbeek), pęrskø̄tǝl (Berg, ... ), pęrtskø̄tǝl (Well), paardskeutelen: peǝtskøtǝlǝ (Vaals), pērskøtǝlǝ (Amby, ... ), pērtskøtǝlǝ (Maastricht), pērškøtǝlǝ (Mheer), pēǝtskøtǝlǝ (Eygelshoven, ... ), pē̜rskȳǝtǝlǝ (Weert), pē̜rskøtǝlǝ (Born, ... ), pē̜rskø̜̄tǝlǝ (Dieteren), pē̜rskø̜tǝlǝ (Peij, ... ), pē̜rtskøtǝlǝ (Eys), pē̜rtskø̄tǝlǝ (Maxet), pē̜rškøtǝlǝ (Beek, ... ), pē̜skø̄tǝlǝ (Stein, ... ), pē̜tskø̄tǝlǝ (Bocholtz), pē̜škøtǝlǝ (Brunssum), pē̜škø̄tǝlǝ (Guttecoven, ... ), pęrskøtǝlǝ (Beegden, ... ), pęrtskø̜tǝlǝ (Blerick), pęrškøtǝlǝ (Houthem, ... ), pętskø̄tǝlǝ (Gulpen, ... ), pęškø̄tǝlǝ (Oirsbeek, ... ), pęǝtskø̄tǝlǝ (Wijlre), pīǝrškȳǝtǝlǝ (Sint Geertruid), paardskeutels: pē̜rskø̄tǝls (Venlo), pē̜škø̄tǝls (Koningsbosch), pęrskø̄tǝls (Horst, ... ), pęrtskø̄tǝls (Bergen, ... ), paardsmest: pē̜šmest (Koningsbosch), pęrtsmest (Venray), paardsmop: pē̜rsmǫp (America, ... ), (mv)  pē̜rtsmǫpǝ (Tegelen), pęrsmǫpǝ (Hunsel, ... ), pęrtsmǫpǝ (Geysteren, ... ), paardsstront: pēršštrǭnt (Amby, ... ), pē̜rsstrǫntj (Grathem, ... ), pē̜šštrǫnt (Einighausen), pęrsštrǫnt (Berg / Terblijt), pęrtsstrǫntj (Montfort), pęrtsstrǭnt (Wellerlooi), pęsštrǫnt (Geulle), pīǝršštrǭnt (Sint Geertruid), paardsvijgen: pēršvīgǝ (Meerssen), pē̜rtsvīgǝ (Heerlen) [A 9, 24b] I-9