e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
vlechtwerk van de wand luiksel: lūksǝl (Stokkem), luikwerk: lǫwǝjkwɛrǝk (Tessenderlo), opkorfwerk: ǫpkø̜rǝfwęrǝk (Uikhoven), opzet: ǫp˲zęt (Weert), sleeuwgang: šlēf˲gāŋk (Maastricht), vlechtwerk: vlɛ̄xtwɛrǝk (Meijel), zijkant: zejkant (Weert), zɛ̄kānt (Sint-Truiden) Het vlechtwerk van de zijkant, boven de onderste rand. Het woordtype sleeuwgang uit Maastricht (Q 95) is een benaming voor het maken van grof vlechtwerk. Zie ook het woordtype sleeuwen in het lemma ɛmanden makenɛ.' [N 40, 63] II-12
vlechtwerk van het molenrad vlechtwerk van het rad: vlɛxtwɛrǝk van ǝt rā.t (Neeroeteren) Benaming voor de naaf en de spaken van het molenrad samen. [Jan 70] II-3
vleermuis blaarmuis: blaarmoes (Heerlen, ... ), blaarmōēs (Klimmen), blarmus (Montzen), plaarmoes (Mechelen), plaarmues (Eupen), plā:rmūs (Eupen), naast: blaarmoes  plaarmoes (Heerlen), naast: plaarmoes  blaarmoes (Heerlen), bladermuis: plaaidermoes (Noorbeek), plajjermoes (Mheer), plaojermoes (Gronsveld), fladdermuis: fladdermoes (Mheer), fladdermoés (Gronsveld), fladdermoês (Schimmert), flajjermoe:s (Mheer), flattermoes (Heer), scheermuis: schèrmoes (Broekhuizen), slevermuis: slevermoos (Val-Meer), vlaarmuis: flarmoês (Altweert, ... ), vlaarmoes (Berg-en-Terblijt, ... ), vlamuis: vla’moes (Bleijerheide, ... ), vledermuis: vleeërmoeës (Hoensbroek), vlejermōēə.s (Hasselt), vleer: vāēr (sic, vlāēr?) (Peer), vlāēr (Helchteren), vleermuis: fl`ērmūs (Rekem), flaermoes (Sittard), flaermoeës (Nederweert), flaermoēs (Castenray, ... ), flaermoès (Venlo), flaermōēs (Venlo), flairmoes (Hushoven, ... ), flairmōēs (Stramproy), fleermaus (Hoeselt), fleermoes (Gruitrode, ... ), fleermoeës (Boekend), fleirmoes (Lanaken), flermoes (Horst), flermus (Mechelen-aan-de-Maas), flermuus (Middelaar), fleərmø͂ͅ.s (Hasselt), flēērmoes (Heythuysen), flērmoes (Amby, ... ), flērmūs (Eksel, ... ), flērmys (Opglabbeek), flērömøs (Oostham), flēͅrmuus (Bree), flēͅrmø̄s (Martenslinde), fliermoas (Heusden), flīərmūs (Hamont), flīərmøͅis (Lommel), flèermoes (Kaulille, ... ), flèrmaus (Beverst), flèrmoes (Broekhuizen, ... ), flèrmuus (Gennep), flèèrmous (Genk), flèèrmōēs (Blitterswijck, ... ), flèèrmûs (As, ... ), flérmoes (Elsloo), fléérmoes (Helden/Everlo, ... ), flêermaus (Hoeselt), flêrmoes (Linne), flêrmoez (Lanklaar), flɛ̄rmy(3)̄əs (Meeuwen), vlaermoes (Geleen, ... ), vlaermoeës (Stokkem), vlairmoes (Horn), vlee:rmoe:s (Montfort), vleermoes (Baarlo, ... ), vleermoeës (Reuver, ... ), vleermoés (Gronsveld), vleermoês (Tungelroy), vleermōēs (Beringe, ... ), vleermuus (Bergen), vleermûîs (Beverlo), vleirmōēs (Ospel), vlermoes (Velden), vlermusj (Meijel), vlermuus (Siebengewald), vlēēërmuis (Oostham), vlēīrmø͂ͅs (Hasselt), vlērmōēs (Meterik), vlērmōus (Peer), vlēͅrmū.s (Meeswijk), vlēͅrmūs (Maasbracht), vliermoes (Niel-bij-As), vliermōəs (Gutshoven), vliermuis (Beringen), vlièrmoes (Neeroeteren), vlīrmous (Zonhoven), vlyərmous (Kuringen), vlèrmoes (Ell, ... ), vlèrmous (Wellen), vlèrmōēṣ (Meerlo), vlèèrmoes (Beesel, ... ), vlérmeusj (Meijel), vlêrmoes (Stein), vlêrmoês (Arcen), vlêrmōēs (Baexem), [Chiroptera]  vlêermaus (Tongeren), vlerenmuis: flaer(e)mōēs (Roermond), flaerəmoes (Roermond), flairremoes (Overpelt), flāēremous (Bilzen), flērəmās (Sint-Truiden), flērəmus (Hamont, ... ), flēͅramaus (Koninksem), flēͅremou̯s (Bilzen), fleͅərəmoͅəs (Zonhoven), flieremoos (Zichen-Zussen-Bolder), flirəmø͂ͅs (Halen), fliəerəmø͂ͅs (Loksbergen), flīrəmōes (Gelinden), flīrəmoͅəs (Tessenderlo), flyrəmo.əs (Hoepertingen), flèremoes (As, ... ), flèremous (Wijchmaal), flèremōēs (Pey), flêrëmaus (Tongeren), vliərəmoəs (Heers), vlīrəmô.s (Borgloon), vleugel: vlēīgel (Bilzen), vlieëgel (Genk) vleermuis [DC 40 (1965)], [ZND 08 (1925)] || vleermuis, vleder [Willems (1885)] III-4-2
vlees kuus: kuus (Hamont), vlees: fleeisch (Montzen), fleesch (Vaals), fleis (Blerick, ... ), fleisch (Buchten, ... ), fleisj (Itteren, ... ), fleiš (Berg-en-Terblijt), fleīs (Baarlo), flei̯s (Panningen, ... ), flēs (Martenslinde), flēš (Vaals), flijs (Heijen), fliəs (Tessenderlo), flèis (Wanssum), flèi̯s (Belfeld, ... ), flèi̯š (Geleen), flèèsj (Gulpen, ... ), flés (Maastricht), flês (Maastricht, ... ), flêš (Geleen), flɛi̯s (Rotem), flɛjž (Rekem), flɛs (Sint-Huibrechts-Lille), flɛ̄s (Leunen), vlaisj (Berg-en-Terblijt), vlees (Gulpen, ... ), vleesch (Heerlen, ... ), vleesj (Beek, ... ), vleez (Val-Meer), vleis (Afferden, ... ), vleisch (Amby, ... ), vleisj (Bemelen, ... ), vleissch (Grubbenvorst), vleiš (Elsloo, ... ), vleīs (Tungelroy), vlei̯s (Roermond), vles (Bommershoven, ... ), vleush (Valkenburg), vleés (Hunsel), vlēes (Rosmeer), vlēēsj (Koningsbosch), vlēēš (Mechelen), vlēīs (Horst), vlēīsch (Amby), vlēs (Bilzen, ... ), vlēͅs (Hamont), vleͅjs (Bocholt), vlie"s (Beverlo), vliesch (Eksel, ... ), vliesj (Zonhoven), vlieësch (Velm), vliĕs (Kermt), vlijs (Lanklaar), vlijsj (Guttecoven), vliš (Sint-Geertruid), vliəs (Loksbergen, ... ), vlīs (Hasselt, ... ), vlīš (Noorbeek, ... ), vlīəs (Oostham), vlâîs (Sint-Huibrechts-Lille), vlè-is (Maastricht), vlèis (Gronsveld), vlèi̯s (Venlo), vlès (Merselo, ... ), vlèsj (Gulpen), vlèèsj (Gulpen), vlèèš (Ingber), vlèìs (Pey), vlé-s (Wellen), vléisj (Vijlen, ... ), vlés (Montzen), vléš (Oirsbeek), vlêîijs (Molenbeersel), vlêîs (Heel, ... ), vlɛis (Borgloon, ... ), vlɛjs (Hoepertingen), vlɛs (Sint-Huibrechts-Lille), vlɛ̄is (Opglabbeek), ch uitspreken  vleesch (Welten), met accent è op de e  flēs (Oostrum), vlês (Oostrum), met accent é op de e  vlēš (Merkelbeek), met lengteteken op de ij  vlijs (Venlo), soepevleis  vleis (Roermond), Verklw. vleiske  vleis (Venlo), vleesje: vleskə (Eupen), zoet vlees: züut vlèis (Tongeren), zoetvlees: Vrüggër wuò¯nt allèin òp kèr¯¯mëssë én féstë züutvlèis gêtë  züutvlèis (Tongeren) alle vlees buiten varkensvlees || vlees [DC 03 (1934)] || vlees (kindertaal) || vleesch [ZND 07 (1924)] III-2-3
vlees conserveren bevriezen: bǝvrēzǝ (Ell), drogen: drȳgǝ (Tungelroy), drȳǝgǝ (Ell, ... ), drø̄ǝgǝ (Berg / Terblijt, ... ), dręjgǝ (Bilzen), gesloten laten: gǝslōtǝ lø̜tǝ (Beringen), gǝslōtǝ lǭtǝ (Geulle), in de koelplak hangen: en dǝ kȳlplak haŋǝ (Tongeren), in de pekel leggen: īn dǝ pīkǝl lɛgǝ (Veldwezelt), in de pekel zetten: en dǝ pēkǝl zɛtǝn (Maasbracht), en dǝr pekǝl zɛtsǝ (Bleijerheide), in zout zetten: en zǭt zētǝ (Weert), inmaken: enmākǝ (Buchten, ... ), inpekelen: enpēkǝlǝn (Tungelroy), enpękǝlǝn (Rotem), inzouten: enzaetǝn (Neerpelt), enzaltǝ (Boekend, ... ), enzawtǝ (Meijel, ... ), enzātǝ (Helchteren, ... ), enzǫwtǝ (Berg / Terblijt, ... ), enzǭtǝ (Panningen, ... ), ezøtsǝ (Terwinselen), ezǫwtǝ (Oirsbeek, ... ), inzaǝtǝ (Borgloon), inzouten (Diepenbeek, ... ), inzātǝ (Berverlo, ... ), inzǫwtǝ (Gruitrode), inzǫwtǝn (Kotem), ønzawtǝ (Opglabbeek), ēnzātǝ (Riemst), ęjnzātǝ (Beverst, ... ), ęjnzātǝn (Diepenbeek), ęnzǫwtǝ (Opitter), īnsāltǝ (Ottersum), īnzaltǝn (Leunen), īnzātǝ (Veldwezelt), ɛnzājtǝ (Rekem), %%voltooid deelwoord%%  engǝzaltǝ (Horst), koelen: kø̄lǝ (Kerkrade), omhooghangen: ǝmowǝx haŋǝ (Lommel), pekelen: pikǝlǝn (Kerkrade, ... ), pēkǝlǝ (Ell, ... ), pęjkǝlǝn (Sint-Truiden), roken: roken (Tegelen), rø̜j.kǝ (Swalmen), rø̜jkǝ (Berg / Terblijt, ... ), rø̜kǝ (Gulpen), rōkǝ (Bilzen), schurken: sxørǝkǝ (Helchteren), vlees hangen: vlɛǝs haŋǝn (Kaulille), zouten: za.tǝ (Kuringen), zaltǝ (Blerick), zatǝ (Beringen, ... ), zatǝn (Bilzen), zawtǝ (Amby, ... ), zawtǝn (As, ... ), zaɛtǝ (Zepperen), zo.tǝ (Mheer), zouten (Alken), zõ̜.tǝ (Montzen), zø̜tn (Tessenderlo), zā.wtǝ (Opgrimbie), zājtǝ (Heugem, ... ), zātǝ (Beverst, ... ), zātǝn (Kanne, ... ), zāwtǝn (Eksel, ... ), zō.jtǝ (Montzen), zǫawtǝn (Overpelt), zǫwtǝ (Heerlen, ... ), zǫwtǝn (Sint Huibrechts Lille), zǭtǝ (Gelinden, ... ), zǭtǝn (Ophoven), zǭwtǝ (Buchten), zǭǝtǝ (Eys) Meestal gebeurt dit conserveren door het vlees te zouten, te drogen of te roken, waardoor het vocht uit het vlees trekt. Moderner is de methode om het vlees in te vriezen. De respondent van L 413 vermeldt dat het vlees even wordt rondgedraaid in hete azijn. [N 28, 100; L 8, 128b; monogr.] II-1
vlees derven boete doen: boete doon (Thorn), geen vlees eten: gei vleis aete (Montfort), gei vleisj aete (Grevenbicht/Papenhoven), gei vleisj eate (Lutterade), gein vleis aete (Tungelroy), gein vleisj aete (Vlodrop), gein vleisj ète (Nuth/Aalbeek), gen vleis aeten (Baarlo), gē vlējsj ɛətə (Montzen), geͅn vleͅs ēͅtə (Meijel), gi vlieës eten (Eksel), gi vlieës ète (Sint-Huibrechts-Lille), gie vlies iete (Houthalen), gie vlies èten (Zonhoven), gèn vleis aete (Maasbree), gèn vleis ète (Tienray), gèn vleis ête (Tegelen), gèè vlèèsj eëte (Gulpen), men moog gei vleisch aite (Melick), geen vlees gebruiken: gein vleis gebroeke (Tungelroy), mager houden: moager aan (Sint-Truiden), onthouden: onthaaje (Roermond), onthaawe (Meijel), oonthawwe vaan vleis (Maastricht), ontzeggen: ontsekke (Reuver), ontzegke (Klimmen), vasteldag houden: vaesteldaag haoje (Sevenum), vasten: vaaste (Siebengewald), vaasten (Neerpelt), vaste (Baarlo, ... ), vasten (Koningsbosch), vlees: vleis (Baarlo), vlees derven: vlees derven (Lommel), vleis derve (Ophoven), vleis derven (Heers), vleisderve (Mechelen-aan-de-Maas), vliejs derve (Jeuk), vliejəs dèrəvə (Loksbergen), vlèjs derve (Tongeren), vlès derven (Achel), vlées dervë (Hoeselt), Vléésderven (Eigenbilzen), vlees ontberen: vlies ontbeëren (Hoensbroek), vleesloos eten: vleesjloos ete (Klimmen), vrijdag: vriedig (Maasbree), vrijdag houden: vriedig haowe (Terlinden), zich het vlees ontzeggen: zich `t vleis ôntzègge (Eisden), ziech t vlasj ontzègke (Valkenburg), zich onthouden: zich inthouwe va vliesj (Waubach), zich onthaojen (Geistingen), zich onthawte (Klimmen), zich oonthawwe (Meerssen), zich ónthòwwe (Epen), zich vlees ontzeggen: zich vleis oontzègke (Maastricht), zich vleisj óntzègke (Klimmen) Zich onthouden van vlees e.d., zich vlees e.d. ontzeggen. [N 96D (1989)] III-3-3
vlees van de aardappelen aardappel: [aardappel] (As, ... ), binnenste: benǝstǝ (Godschei, ... ), patat: pǝtat (Houthalen), vlees: vlē.s (Genk) Het vruchtvlees, het eetbare deel van de aardappel. Voor de fonetische documentatie van het type aardappel, zie men het lemma Aardappel. [JG 1a] I-5
vlees- en spieraanzetting links en rechts op de borst blad: blāt (Bree  [(schouderblad)]  ), blader: blāi̯ǝr (Maxet, ... ), blār (Meijel), blǭr (Meijel), borst: bos (Bilzen), bost (Herk-de-Stad), brǫs (Ubachsberg), bōø.s (Val-Meer), bǫrs (Bokrijk), bǫs (Tongeren), bǫst (Niel-Bij-Sint-Truiden), borstkussen: bǫrstkøsǝ (Baarlo), borstspieren: bǫstspīrǝ (Gingelom), bouletten: bōltǝ (Koersel, ... ), broers: brōǝrs (Mechelen), dikke borst: dekǝ bø̜st (Tessenderlo), dikke hartknook: dekǝn hartknūǝ.k (Genk), knobbelen: knubǝle (Posterholt), kussen: kø̄sǝ (Gemmenich, ... ), kussens: køsǝs (Achel, ... ), kø̜̄sǝs (Puth), kø̜sǝs (Baexem, ... ), kęsǝs (Hasselt, ... ), kɛsǝs (Eigenbilzen), kussentje: køskǝ (Heerlen), (mv)  kęsǝkǝs (Hasselt), muskels: muskǝls (Ottersum), schoudervlees: šø̜ǝrvlēš (Remersdaal), tas: tɛs (Niel-Bij-Sint-Truiden  [(spieraanzetting)]  ), (mv)  tɛsǝ (Smeermaas, ... ), tɛ̄sǝ (Diepenbeek), trekkussens: trekkussens (Heerlerheide, ... ), trękø̜sǝs (Heerlerheide), voorborst: vø̄rbø̜st (Leopoldsburg) [N 8, 11; N 8, 31 en 32.2] I-9
vleeskant binnenkant: bęnǝkant (Montzen), transparant: transpǝrant (Helden), vleeskant: vleeskant (Bilzen, ... ), vlejǝskãnt (Tessenderlo), vlęjskanjtj (Heythuysen, ... ), vlęjskant (Maastricht, ... ), vlęjskaŋk (Maasbree), vlęjskānt (Weert), vlęjškant (Geulle, ... ), vlęskant (Meijel), vlę̄jskant (Gulpen, ... ), vlę̄škant (Heerlen), vlę̄škaŋk (Heerlerheide), vlę̄škānt (Wittem), vlīskant (Diepenbeek), vleeszijde: vlejzi-j (Montzen) De kant van de huid waar de haren van het dier niet gezeten hebben, de vleeskant. [N 60, 3b; N 60, 3c; N 36, 2b] II-10
vleeskoe geblokte koe: gǝblǫktǝ ku (Maasniel), mastkoe: maskōi̯ (Smeermaas), slachtkoe: slaxkø̜ (Hasselt), slaxkō (Urmond), slaxkōu̯ (Opheers), vetbeest: vetbes (Riksingen), vętbęs (Borgloon), vɛtbist (Spalbeek), (mv)  vɛtbiǝstǝ (Rummen), vetbroek: vɛtbruk (Niel-Bij-Sint-Truiden), vetkoe: vętkø̜̄ (Wellen), vętkōi̯ (Lummen), vęǝtkǫu̯ (Vliermaal), vɛtkau̯ (Zepperen), vɛtkoi̯ (Donk), vɛtkǫu̯ (Waubach), vettype: vętep (Diepenbeek), vleesbeest: vlisbis (Hasselt), vlē̜i̯šbis (Neerharen), vlīǝsbīǝst (Overpelt), vlɛi̯sbēst (Grathem), vlɛi̯sbīs (Boekend), vlɛi̯sbīǝst (Boshoven), vlɛi̯z˱bes (Hoepertingen), vlɛi̯šbīs (Heerlerheide), vlɛsbi̯ɛst (Hamont), vleeskoe: flɛi̯skō (Mechelen), vlei̯ǝskui̯ (Lommel), vleskǫu̯w (Oud-Waterschei), vleǝsku (Beverst), vlii̯ǝskui̯ (Paal), vlii̯ǝskǫi̯ (Beringen), vliskø̜̄ (Hasselt), vliskø̜ (Hasselt, ... ), vliskā (Borlo), vliskōi̯ (Zolder), vliskǫi̯ (Beringen, ... ), vliǝsku (Kaulille), vliǝskui̯ (Halen, ... ), vliǝskā (Velm), vlēi̯skōǝ (Wellen), vlēi̯škō (Epen), vlēsku (Hoeselt, ... ), vlēskuu̯ (Romershoven), vlēskø̜u̯ (Rosmeer), vlēskō (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), vlēskǫu̯ (Genk), vlēskǫw (Oirsbeek), vlēskǭu̯ (Gelieren Bret), vlēškō (Brunssum), vlēškǫu̯ (Bocholtz, ... ), vlē̜i̯sku (Bocholt), vlē̜i̯skuu̯ (Rotem), vlē̜i̯skøu̯ (Bree), vlē̜i̯skō (Lanklaar, ... ), vlē̜i̯skōǝ (Lanklaar), vlē̜i̯škō (Rekem), vlē̜skō (Noorbeek, ... ), vlē̜škō (Teuven), vlęi̯skou̯ (Maaseik), vlęi̯sku (Bree, ... ), vlęi̯skuu̯ (Maaseik, ... ), vlęi̯sky (Opglabbeek), vlęi̯skō (Obbicht), vlęi̯skōu̯ (Opheers), vlęi̯skū (Opglabbeek, ... ), vlęi̯skǫu̯ (Einighausen), vlęi̯skǭ (Boorsem), vlīi̯ǝskui̯ (Meldert), vlīskoi̯ (Lummen), vlīsku (Mal), vlīskø̜ (Rapertingen), vlīskā (Herk-de-Stad, ... ), vlīskǫu̯ (Peer), vlīǝsku (Overpelt), vlīǝskui̯ (Neerpelt), vlīǝskā (Sint-Truiden), vlɛi̯sku (Baarlo, ... ), vlɛi̯skuu̯ (Ell, ... ), vlɛi̯skō (Gronsveld, ... ), vlɛi̯skōi̯ (Heugem, ... ), vlɛi̯skū (Ketsingen), vlɛi̯skǫu̯ (Bocholt, ... ), vlɛi̯šku (Roermond, ... ), vlɛi̯škō (Rothem, ... ), vlɛi̯škǫu̯ (Klimmen, ... ), vlɛskø̄i̯ (Eisden), vlɛskōu̯ (Val-Meer), vlɛ̄i̯skuu̯ (Leopoldsburg, ... ), vlɛ̄skō (Maasmechelen), vleessoort: vlēsōrt (Zichen-Zussen-Bolder), vlęi̯sǭrt (Maasniel), vlīsõǝt (Kermt), vlɛi̯sǭrt (Baarlo, ... ), vleestype: vliǝstip (Achel), vlēštip (Mechelen), vlęi̯stip (Borgloon), vlīstep (Linkhout), vlɛi̯stipǝ (Milsbeek), worstkoe: wōrškō (Ulestraten), wōskō (Urmond) Koe die vlezig van bouw is. [N 3A, 149] I-11