e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
zaklamp kniplampje: zaklamp  kneplēͅmkə (Teuven), knipslamp: knipslamp (Bleijerheide, ... ), pillamp: pillamp (Bree, ... ), pitslamp: petsla.mp (Kerkrade), petslamp (Lommel, ... ), petslāmp (Kermt, ... ), petsla͂mp (Kaulille), petšlamp (Bleijerheide, ... ), pietsjlamp (Puth), pitsjlamp (Sittard), pitslamp (Bree, ... ), Dit soort lamp is veel later ontstaan als de andere (eerste 4), die praktisch niet meer gebruikt worden. Ze doen nog dienst in de folklore. In de zaklampen betstaat er een oneindige verscheidenheid, gaande van de meest eenvoudige rechhoekige vorm, over buisvormige tot revolvrs toe.  petslamp (Halen), pitslamp zaklamp  pitšlamp (Rotem), zaklamp  pitslamp (Hoepertingen), pitslāmp (Opheers), zaklantaarn  pietschlamp (Valkenburg), pitslampje: petšlēͅmkə (Teuven), pitslicht: petslixt (Lommel) lamp/ luchter; inventarisatie soorten en gebruiksmogelijkheden; betekenis/uitspraak [N 20 (zj)] || zaklamp || zaklantaarn || zaklantaren III-2-1
zalig gelukkig*: (gəlekkig nauwjioer) (Vliermaal), e gəløkich - (Hoepertingen), gəleͅkech nø͂ͅjōͅr (Hasselt), gəløͅkkəch nauwjaor (Riksingen), gəløͅkəch nouwjōər (Bommershoven), gələkəch najər (Mielen-boven-Aalst), Veel minder.  gəlökəch noowjuer (Gelinden), gelukzalig: g`lùkzôlëg (Hoeselt), gelekzoalig (Eigenbilzen), geleukzaôlig (Tongeren), geluekzaleg noeuwjor (s-Gravenvoeren), gelukzaleg neujaor (Lanaken), gelukzalig (Neerpelt), gelukzalig noijaar (Hechtel), gelukzalig nouwjaor (Eisden), gelukzaolig (Sint-Huibrechts-Lille), gelukzillig (Gulpen), gelukzīēëlig (Nieuwenhagen), gelŭkzaalig (Schimmert), gelökzalig (Eisden), gelökzalik (Posterholt), gelökziëlig (Klimmen, ... ), geløksaləch nuwjər (Mechelen-aan-de-Maas), glukzillig (Waubach), glëksôleg nùwjôr (Rosmeer), glöcksĕlech nöjōr (Montzen), gløkzĕləX (Montzen), glùkzaolig (Tongeren), gəläeksālech noujaoər (Peer), gəløksāləch nowjaor (Rekem), zalig: e zalig nieufjoar (Heusden), e zolich - (Hoepertingen), n zôlige nievejôr (Loksbergen), zaalig (Bocholt, ... ), zaal⁄g (Asenray/Maalbroek), zalech nø͂ͅjōͅr (Hasselt), zalich noujoor (Kuringen), zalig (Afferden, ... ), zalig nauwjioer (Vliermaal), zalig neujaor (Amby), zalig niefjooër (Velm), zalig noejaor (Molenbeersel, ... ), zalig noejoar (As), zalig noewjaor (Neeroeteren, ... ), zalig nuijaar (Houthalen), zalik (Posterholt), zallig noijaor (Wijchmaal), zaləch nīēfjōōər (Aalst-bij-St.-Truiden), zaləch nuwjər (Mechelen-aan-de-Maas), zaoleg (Maastricht, ... ), zaolich nojoor (Kermt), zaolich noujōēr (Wellen), zaolig (Achel, ... ), zaolig nauwjaor (Bilzen), zaolig neujaor (Eksel), zaolig niefjaor (Oostham), zāālig (Griendtsveen), zālech noujaoər (Peer), zālich (Grevenbicht/Papenhoven), zālig (Berg-en-Terblijt), zāləch noejōͅr (Molenbeersel), zāləch noowjōͅr (Opgrimbie), zāləch nowjaor (Rekem), zāləx (Meijel), zealig (Eys, ... ), zeeilig (Susteren), zeelig (Buchten, ... ), zeielig (Klimmen), zelig (Bingelrade, ... ), zellig (Leunen), zeëlig (Geleen, ... ), zĕləX (Montzen), zie-ëlig (Geleen), ziealich (Banholt), zieelig (Lutterade, ... ), zielig (Bocholtz, ... ), zieèlich (Grevenbicht/Papenhoven), zieèlig (Schinnen), zieëleg (Mechelen-aan-de-Maas), zieëlieg (Kerkrade), zieëlig (Hoensbroek, ... ), ziējelig (Eys), zil-lig (Vijlen), zilleg (Epen), zillig (Gulpen, ... ), zièlig (Munstergeleen, ... ), zièèlig (Schinnen), ziêlig (Obbicht), ziëlig (Klimmen, ... ), zīēëlig (Nieuwenhagen), zjàèlig (Grevenbicht/Papenhoven), zoalig (Eijsden, ... ), zoalig nawjoeër (Bilzen), zoalig niefjooër (Mielen-boven-Aalst), zoalig niefjoër (Buvingen), zoalig nowjoar (Hamont), zoalig nowjoeër (Heers), zoalëg nŏewjoar (Lanklaar), zōͅlech nōͅwjōͅr (Hamont), zōͅleͅg nauw`ūr (Koninksem), zōͅlig nòujōr (Genk), zōͅləch nifjōr (Sint-Truiden), zōͅləch nouwjōər (Bommershoven), zōͅləch nøͅjaor (Maastricht), zŏləch najor (Mielen-boven-Aalst), zoͅlech nejoͅr (Sint-Huibrechts-Lille), zoͅləch nīēvəjòər (Tessenderlo), zoͅləch noijoər (Zonhoven), zoͅləch noowjuer (Gelinden), zoͅləch noͅejuer (Gelinden), zoͅuələx (Lommel), zâləch nauwjaor (Riksingen), zäälig (Mheer, ... ), zèlig (Broeksittard), zòòləg (Loksbergen), zôleg nùwjôr (Rosmeer), zôlëg (Hoeselt), zölig noujör (Val-Meer), ə zaolich en gəlökkich nowjoər (Zonhoven), e zoalech en en gelekkech -  ə zoaləch niefjoor (Sint-Truiden), ie v. bier  zielig (Brunssum), oe zoals in soeur  zōͅleͅch noeijaor (Maastricht), Of: ne zaoligen!  zaolig niefjaar (Tessenderlo), ook bedronken  zielig (Heerlen), Opm. dit wordt ook gezegd.  zelig (Montfort), Opm. e netals Fr. woord eette.  zellig (Epen), tussen de i en de o staat bovenaan een kleine u en tussen de o en de r staat bovenaan een kleine eu  zōͅlech nàuiuoør (Martenslinde), ü of oe?  zaolig noujuər (Zolder) zalig [SGV (1914)] || Zalig (of Gelukkig, enz.) Nieuwjaar! [ZND 05 (1924)] || Zalig, gelukzalig [zaalig, zaolig, zeelig]. [N 96D (1989)] || Zaligheid. [N 96D (1989)] III-3-3
zalige levensstaat beden voor een gelukkig leven: baeje vuër ei gelökkig laeve (Thorn), baeje väör ei gelökkig laeve (Echt/Gebroek), levensstaat: levessjtaot (Reuver), zalige staat: zalige staot (Tienray) Bidden voor een zalige (levens)staat. [N 96D (1989)] III-3-3
zaliger gedachtenis ... zaliger: de mam/der pap ziëliger (Voerendaal), de mam/dr pap zieëliger (Nieuwenhagen), dr pap of mam zilliger (Gulpen), dər vaddər zīēëliger÷də móddər zīēëliger (Nieuwenhagen), moederzaliger (Stokkem), möder zaliger (Koningsbosch), pa zaoleger (Maastricht), vaader zaliger (Meerssen), vader of moeder seliger (Klimmen), vader zaliger (Lommel), vader/moeder ziëliger (Klimmen), Vader/Mooder zieliger (Nuth/Aalbeek), vaderzaliger (Stokkem), vādər zālegər (Meijel), voader zalliger (Heers), zaliger (Baarlo, ... ), zalliger (Neerpelt), zaoliger (Eigenbilzen, ... ), zealiger (Lutterade), zeləgər (Montzen), zieliger (Geistingen), zieèliger (Schinnen), zieêliger (Reuver), zieëliger (Ell, ... ), zilliger (Epen), zièjliger (Neerbeek), zièliger (Valkenburg), ziëliger (Schinnen), zoaliger (Eigenbilzen, ... ), zoileeger (Tongeren), zoilliger (Tongeren), zèlləgər (Loksbergen), zùlgër (Hoeselt), zùlleger (Sint-Truiden), dèr pap / de mam zieliger  zieliger (Terlinden), ... zaliger gedachtenis: vader zaliger gedachtenis (Oirlo), zaliger gedachtenis (Bocholt, ... ), zaoliger gedachtenis (Maastricht, ... ), zieiliger gedachtenis (Haler), zieëliger gedachtenis (Heel), zieëliger gedechnis (Waubach), zieëliger gedechtenis (Klimmen), zièèliger gedachtenis (Schinnen), ziëlliger gedachtenis (Klimmen), zoaliger gedachtenis (Hoensbroek), god geeft hem de hemel: god gaef m den heemel (Reuver), nagedacht (zn.): naogedach (Grevenbicht/Papenhoven), zalige gedachtenis (zn.): zeèlige gedêchtenis (Schimmert) Zaliger gedachtenis (vader/moeder/..). [N 96D (1989)] III-3-3
zaligheid zaligheid: de zieeligheid (Klimmen), də zĕləXhēt (Montzen), iëwige zaligheid (Oirlo), zaaligheid (Baarlo, ... ), zaeligheid (Eys), zaligheid (Baarlo, ... ), zaligheit (Montfort), zalighijd (Opglabbeek), zalighèt (Neerpelt), zaolegheid (Maastricht), zaolighaed (Terlinden), zaoligheid (Achel, ... ), zaoligheit (Maastricht), zaolighet (Eksel), zaolighèd (Jeuk), zaolighèt (Sint-Huibrechts-Lille), zealigheid (Lutterade), zeeligheid (Vlodrop), zeeligheit (Klimmen), zeëligheid (Geleen, ... ), zieeligheid (Weert), zieligheed (Bocholtz), zieligheid (Nuth/Aalbeek), zieèligheid (Schimmert, ... ), zieëlegheid (Mechelen-aan-de-Maas), zieëliegheet (Kerkrade), zieëligheed (Nieuwenhagen, ... ), zieëligheet (Hoensbroek, ... ), zieëligheid (Reuver), zieëlighèèd (Gulpen), zillegheed (Epen), zièligheid (Schinnen), ziëligheid (Klimmen), zīēëlighēēt (Nieuwenhagen), zoaliggeid (Sint-Truiden), zoaligheed (Koningsbosch), zoalighèd (Houthalen), zoͅləxä (Lommel), zòòləghəd (Loksbergen), zaligheids: zaoleghèds (Tongeren), zaoliggèts (Eigenbilzen), zaoligheids (Hoensbroek), zaôlighets (Tongeren), zoalighets (Eigenbilzen) Zaligheid. [N 96D (1989)] III-3-3
zand droog zand: drø̄̄ǝx ˲zę ̞ntj (Elsloo), fommelzand: fumǝlzaŋk (Kerkrade  [(zacht zand)]  ), zand: zank (Eys), zantj (Herten (bij Roermond)), zaŋk (Bocholtz, ... ), (m.).  za.nt (Eys), Opm. v.d. invuller: (= zand werd vooraf gemengd, al zeer lang niet meer gezien.  zanjd (Doenrade) andere? [N 93 (1983)] || het strooisel in de hokken (algemene benaming)? [N 93 (1983)] || Zeer fijn en droog zand, gebruikt om de binnenkant van de vormen van een dun laagje te voorzien. Volgens de invullers uit Q 121b en Q 211 werd het zand gedroogd en gezift (j\drȳxt˱ ę ̞n j\zeft). [monogr.] II-8, III-3-2
zand strooien de vloer strooien: de floeēr sjtruije (Herten (bij Roermond)), de vloer strouwen: de floer sjtrauwe (Helden/Everlo), gooien: goeie (Jeuk, ... ), goeien (Jeuk), smijten: smijten (Jeuk), strooien: schreue (Schaesberg), sjtrui-je (Schaesberg), sjtruie (Reuver, ... ), sjtruien (Lutterade), sjtruije (Sittard, ... ), sjtrŭĭ-je (Klimmen), sjtröje (Guttecoven), sjtröjje (Guttecoven, ... ), sjtrûije (Gronsveld), sjtöjje (Mheer), streue (Maastricht), stroeien (Neeroeteren), stroie of strouie (Maastricht), strooien (Eksel, ... ), stroojə (Leopoldsburg), strōēien (Velden), strōēje (As), strui-en (Neerharen), struie (Oirlo), struien (Heythuysen), struije (Echt/Gebroek, ... ), struje (Bree), strŭŭje (Opglabbeek), ströe (Hoeselt), ströjə (Rekem), strøi̯ə (Montfort), strøͅi̯ə (Lanklaar), (feuille)  chtreui-je (Sint-Martens-Voeren), Ook werd zaterdags kort gesneden stro, na het schrobben uitgestrooid, dat \'s zondags werd verwijderd: strjuisel  strui-je (Nunhem), was in zuidlimburg niet zo bekend  schtrĕŭ-je (Schimmert), strouwen: straive (Eigenbilzen), strawə (Arcen), strouwe (Boekend, ... ), strowe (Meijel), strowwe (Weert), strŏwwe (Meerlo), stroͅu̯ə (Neeroeteren), stroͅən (Houthalen), strŭŭwə (Opglabbeek), stròwwe (Gruitrode), kort  strŏŭwe (Tienray), uitgooien: ŭŭwtgŭŭje (Opglabbeek), zand strooien: witte zand streuje (Blerick), zand schtruije (Schimmert), zand sjtruie (Klimmen), zand sjtruië (Gulpen), zandj struije (Tungelroy), zandj stuije (Montfort), zanjd struie (Buchten), zā.ntj str‧yjə (Kinrooi), zānt stry(3)̄jə (Kwaadmechelen), zand strouwen: zand stròòwə (Meijel), zavel gooien: zaouvel goeie (Nieuwerkerken), zavelen: zavelen (Stein), zāvələ (Lanklaar, ... ), zāəvələ (Lanklaar) de vloer bestrooien met zand || Het strooien van wit zand op de vloer (strooien, strooiselen, opzanden) [N 79 (1979)] III-2-1
zand ter afsluiting van de oven stopaarde: štǫp˱ē̜rt (Reuver, ... ) Zand waarmee de ruimte werd opgevuld die ontstond wanneer men de oveningang met twee muurtjes, een binnen- en een buitenmuurtje, afsloot. [monogr.] II-8
zand, zandgrond bosveld: bušvɛljtj (Schinveld), bouwgrond: bǫu̯wgrōnjtj (Neeritter), heigrond: hęjgront (Diepenbeek), hoge: hūgǝ (Ospel), hoge grond: hūǝgǝ grǭnt (Neerpelt), hoge, lichte grond: hugǝ lextǝ grōnt (Neerpelt), hoog veld: hǭx vɛljtj (Putbroek), konijnsgrond: knīnsgront (Klimmen), lichte: lextǝ (Boukoul, ... ), lē.xtǝ (Panningen), lichte grond: lextǝ gronjtj (Baexem, ... ), lextǝ gront (Beringen), lextǝ grōnjtj (Posterholt), lextǝ grōnt (Gennep, ... ), lextǝ grǫnt (Genk), lichte grond (Helchteren, ... ), lixtǝ gront (Oost-Maarland, ... ), lēxtǝ grōnt (Middelaar), lęxtǝ grunt (Rotem), lichte zand: lextǝ zānt (Heijen), lichte zandgrond: lextǝ zaŋkgroŋk (Tegelen), lochte grond: luxtǝ gront (Donk, ... ), magere: māgǝrǝ (Eisden), magere grond: māgǝrǝ gront (Meijel), middelmatige grond: medǝlmǭtegǝ gronjtj (Obbicht), mol: mol (Geleen), schrale jan: sxrǭlǝ jan (Sint-Truiden), slechte: šlɛxtǝ (Eisden), veld: vɛlt (Hout-Blerick), zand: zai̯nt (Eupen), zanjtj (Asenray / Maalbroek, ... ), zant (Amby, ... ), zaŋk (Baarlo, ... ), zaŋkt (Helden, ... ), zaŋt (Helden, ... ), zã.t (Zonhoven), zā.nt (Hasselt, ... ), zānjtj (Sittard), zānt (Afferden, ... ), zɛnjtj (Guttecoven, ... ), zandachtig land: zāntɛxtǝx lǭnt (Opheers), zandgrond: zandgrond (Klimmen, ... ), zanjtjgronjtj (Haelen, ... ), zanjtjgrunjtj (Oirsbeek), zanjtjgrunt (Maaseik), zanjtjgruǝjnt (Schinveld), zantgronjtj (Maasniel, ... ), zantgront (Beringen, ... ), zantgrōnt (Bocholtz, ... ), zantgrǫnt (Herk-de-Stad, ... ), zantgrǭnt (Spalbeek), zantxront (Ketsingen), zantxrōnt (Neerharen), zantxrǫnt (Kiewit), zaŋkgroŋk (Baarlo, ... ), zaŋkgrōŋk (Boekend), zāntgront (Hechtel, ... ), zāntgrōnt (Leunen, ... ), zɛnjtjgronjtj (Einighausen), zavel: zā.vǝl (Riksingen), zāvǝl (Amby, ... ), zāvǝlǝ (Lanklaar), zōvǝl (Geistingen, ... ), zōǝvǝl (Velm), zǫvǝl (Bilzen, ... ), zǭ.vǝl (Borgloon), zǭbǝl (Val-Meer), zǭvǝl (Beverst, ... ), zavelgrond: zavelgrond (Meerssen, ... ), zaǝvǝlgrǫnt (Brustem), zaǝvǝlgrǭnt (Zepperen), zāvǝlgront (Grote-Spouwen, ... ), zāvǝlgrōnt (Boorsem, ... ), zǫvǝlgrǫnt (Beverst), zǭvǝlgront (Grazen, ... ), zǭvǝlgrǫnt (Borgloon, ... ) Zand is steenstof, een geologische formatie die uit losse, fijne korrels kwarts en glimmer bestaat. Zandgrond is de grondsoort die uit zand bestaat, en is lichte, niet zo'n vruchtbare grond. Zavel bestaat voornamelijk uit zand met wat lichte klei. [N 27, 40; Wi 52; S 45; L 7, 61a; L 8, 103; N 11, 2f add.; N 18, add.; A 10, 4; Vld.; monogr.] || Zand is steenstof, een geologische formatie die uit losse, fijne korrels kwarts en glimmer bestaat. Zandgrond is de grondsoort die uit zand bestaat, en is lichte, niet zoʔn vruchtbare grond. Zavel bestaat voornamelijk uit zand met wat lichte klei. [N 27, 40; Wi 52; S 45; L 7, 61a; L 8, 103; N 11, 2f add.; N 18, add.; A 10, 4; Vld.; monogr.] I-8
zandbak zandbak: zanjt˱bak (Nunhem), zantj˱bak (Sittard), zant˱bak (Bilzen, ... ), zaŋk˱bak (Panningen, ... ), zaŋt˱bak (Echt), zánt˱bak (Milsbeek), zānt˱bak (Maastricht), zę ̞ntj˱bak (Elsloo), zavelbak: zǭvǝlbak (Bilzen) Bak waarin een voorraad zand voor het zanden van de vormen werd opgeslagen. [N 98, 81; monogr.] II-8