e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
erwt, algemeen erwt: a.rt (Rijkhoven), aert (Genk), art (Martenslinde), e.rt (Hasselt), er(n)t (Castenray, ... ), eret (Sittard), erret (Maastricht), ert (As, ... ), erte (mv.) (Maaseik), ertë (Hoeselt), erwt (Sevenum), eëts (Bleijerheide, ... ), eəts (Eupen, ... ), ērt (Blitterswijck, ... ), ēͅ.rt (Genk), ēͅrt* (Hamont), ĕrt (Uikhoven), eͅ.rt (Moresnet), eͅ.əts (Moresnet), eͅrent (Eupen), eͅrts (Hergenrath, ... ), hɛrt (Boorsem), èrt (Hasselt, ... ), èt (Beverlo), èèrt (Lanaken, ... ), èèrət (Meijel), é.rt (Gennep, ... ), ért (Altweert, ... ), êert (Tongeren), êrt (Kortessem), êrt, êt (Diepenbeek), ā.rt (Koninksem), ārt (Hasselt), ērt (Arcen, ... ), ērǝt (Horst), ēt (Waasmont), ē̜ǝ.t (Alken, ... ), ę.rt (Bommershoven, ... ), ęrt (Bevingen), ęt (Oostham), ɛ.rt (Beek, ... ), ɛ.rts (Hergenrath, ... ), ɛ.rǝt (Gruitrode, ... ), ɛrt ('S-Herenelderen, ... ), ɛrt* (Lommel), ɛrǝt (As, ... ), ɛrət (Niel-bij-St.-Truiden), ɛt (Berverlo, ... ), ɛts (Lontzen, ... ), ɛǝ.ts (Bleijerheide, ... ), ɛǝrt (Kanne, ... ), ɛ̄.rt ('s-Gravenvoeren, ... ), ɛ̄.t (Alken, ... ), ɛ̄rt (Buchten, ... ), ɛ̄rǝt (Weert), ɛ̄t (Berbroek, ... ), ɛ̄ǝ.rt (Diets-Heur, ... ), ɛ̄ǝ.ts (Astenet, ... ), ɛ̄ǝrt (Eijsden), -  erte (Maastricht), meervoud erte  ert (Herten (bij Roermond)), WLD = erwt  ert (Posterholt, ... ), erwtenhaag: eͅrətə(h)oͅəx (Niel-bij-St.-Truiden), erwtenstruik: ertestroek (Castenray, ... ), riller: relǝr (Heerlen, ... ) erwt [N 92 (1982)] || erwten || erwtenhaag || erwtenstruik || Hoe noemt u de volgende peulgewassen: erwt (pisum sativum - fam. papilionaceae) [N 71 (1975)] || Pisum L. Hier de algemene benaming voor de erwt (enkelvoud), voorafgaand aan de benaming voor de akkererwt (lemma Kapucijner, Velderwt) en aan de andere erwtensoorten (tuinerwt, doperwt, peulerwt, enz.) die in de moestuin worden gekweekt en die derhalve in de aflevering over de moestuin ter sprake zullen komen. [N 27, 2b; JG 1a, 1b; L A1, 121; L 34, 94; Wi 8; monogr.; add. uit N P, 24] I-5, I-7
erwten doopen bonen peulen: boene pòòële: bonen peulen  boene pòòële (Zonhoven) peulen III-2-3
erwten- of bonenranken bonenranken: boene raank (Maastricht), boͅi̯nràŋə (Beverlo), bönereng (Susteren), bonenwinden: boanəwènj (Munstergeleen), draden: dreuəd (Heerlen), drōͅət (Zonhoven), drɛjə (Hoepertingen), erwten: etse (Kerkrade, ... ), erwtenranken: erreten raank (Maastricht), erte reng (Boekend), ertereng (Obbicht, ... ), erwtenwinden: ertewènj (Munstergeleen), kleddermannetjes: kleddermennekes (Diepenbeek), leien: leie (Weert), leije (Tungelroy), ranken: raanke (Oost-Maarland), range (Schimmert), ranke (Chèvremont, ... ), raŋkə (Herk-de-Stad, ... ), raŋə (Lommel), reenk (Gronsveld), rend (Blerick, ... ), reng (Alken, ... ), reng (enkelv. rank) (Tegelen), renge (Gennep, ... ), rengen (Stevensweert), renj (Panningen, ... ), renk (Tungelroy), reŋ (Riksingen), ring (Montzen), rèng (Einighausen, ... ), rèènd (Meijel), rɛŋ (Rotem), rijs: ries (Middelaar), vits: rank ve boon of erwt  veds (Genk), winden: wenj (Thorn), wêênje (Schinveld), wingerd: wingerd (Blerick) [N Q (1966)] I-7
erwtenbast erwtenbast: ertenbast (Castenray, ... ) erwtenbast I-7
erwtensoep erwtensoep: erretesop (Maastricht), ertesoep (Castenray, ... ), eët’setsoep (Bleijerheide, ... ), értesop (Gronsveld), Een volkse uitdr: Ertesop, di-j hiltsj de bòks op  ertesop (As, ... ), Ertesop en boukeskouk deit in de zieë gout: erwtensoep en boekweitpannekoek is voedzaam  ertesop (Sittard), In de erretesop huurt ¯ne poet en ¯n hemke  erretesop (Maastricht), Verklw. ertesöpke  ertesop (Altweert, ... ), erwtsoep: e.rtsop (Hasselt), snert: snert (Maastricht), Snert is seldaotekos  snert (Maastricht) erwtensoep || erwtesoep || snert III-2-3
erwtenzetter, gereedschap om erwten te zetten bonenpoter: bonepèùter (Maasniel), erwtenkeuter: ertekeuter (Mechelen-aan-de-Maas), ertekø̄tər (Lanklaar), erwtenpootstek: ertepaotsjtek (Herten (bij Roermond)), erwtenpoter: aertepeuter (Milsbeek, ... ), boenepäöter (Tegelen), e.rtepèù.ter (Boukoul, ... ), erte pöter (Velden), ertepäöter (Tegelen), erwtenstek: eͅrtəsteͅk (Borgloon), erwtenzetter: ertezitter (Herkenbosch, ... ), erwtenzetter (Herten (bij Roermond)), ēͅrtəzēͅtər (Hasselt, ... ), eͅrtezätər (Rotem), eͅrtəzeͅtər (Paal), ɛrtəzɛtər (Hamont), krottenpoter: krottepeuter (Herten (bij Roermond)), krottepoter (Herten (bij Roermond)), maspoter: meispeuter (Sevenum), májspéútər (Meijel), plantstek: plàntsteͅk (Hoeselt), pootstel: paotsjtel (Munstergeleen), poter: pooter (Weert), steker: steker (Sint-Pieter), zaaimachientje: zeimachineke (Middelaar) [N 18 (1962)]Hoe noemt u het instrument om erwten mee te zetten? Hoe ziet het er uit? (erwtenzetter, erwtenstamper, erwtenkrabber, erwtenboor etc.) [N 71 (1975)] I-7
es es: ei̯s (Bree), es (Stokkem), esj (Heerlen, ... ), ēͅš (Montzen), eͅ.s (Hasselt), eͅs (As, ... ), ès (Echt, ... ), ê.s (Borgloon), êsj (Gronsveld), [Fraxinus excelsior]  ês (Tongeren), fraxinus  ësj (Sittard), fraxinus excelsior  ɛs (Meeswijk), essenboom: èsj(eboom) (Bleijerheide, ... ), èsseboem (Zonhoven), essentak: èssṇták (Zonhoven), kop-es: koͅpēͅs (Diepenbeek), treur-es: troeresj (Heerlen) es || es (boom) [ZND m] || es, boom || es, loofboom || esscheboom || esseboom || essenboom || essentak || treures III-4-3
esdoorn acacia: -  acacia (Echt/Gebroek), ?  acacia (Eijsden), of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  acazua (Opoeteren), ahorn: d’r ahorn (Hoensbroek), WBD/WLD  ahorn (Ophoven), aker: -  aker (Baarlo), brillenboom: of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  breͅləboͅu̯m (Mechelen-aan-de-Maas), doorn-es: dø͂ͅ.ərə eͅ.s v. (Eys), of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  djoneəs (Ulbeek), doornboom: of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  djoornboem (Stokrooie), doornen: of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  deur (Borlo), els: -  aels (Roermond), es: asse (Maasniel), eisch (Lontzen), en es (Vaals), es (Boekend, ... ), esch (Schimmert), esj (Gulpen, ... ), essen (Maasniel), eššə (mv.) (Margraten), ēs (Roermond), ès (Roermond), ês (Swalmen), ’n es (Montfort), ’ne es (Blerick), #NAME?  esj (Klimmen), (? - onduidelijk)  es (Jeuk), -  es (Maastricht, ... ), esj (Klimmen, ... ), èssje (Eijsden), ?  esche (Simpelveld), eigen spellingsysteem  es (Meerlo, ... ), Endepols  es (Maastricht, ... ), ideosyncr.  ees (Sittard), es (Hoensbroek), esch (Oirsbeek), esj (Susteren, ... ), esse (Vlodrop), êsj (Gronsveld), iets i-klank erin / i van tin  eine ês (Herten (bij Roermond)), mannelijke es; niet duidelijk aangegeven op de vragenlijst.  esjen (Stein), Nijmeegs (WBD)  és (Meijel), of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  e-jes (Ulbeek), eis (Sint-Huibrechts-Lille), es (Alken, ... ), esse (Beringen, ... ), eəs (Schulen), ēͅi̯s (Bree), ēͅs (Mettekoven), eͅs (Lanaken, ... ), hes (Sint-Truiden), äes (Opitter), äs (Beek (bij Bree), ... ), ès (Kaulille, ... ), ésen (Bree), əs (Zepperen), ɛ(jə)s (Gutshoven), ɛ.s (Gelinden), ɛjəs (Heers), ɛs (Borgloon, ... ), ɛəs (Hoepertingen), ɛ̄.əs (Groot-Loon), ɛ̄s (Hasselt), of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érableof ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  eͅs (Leopoldsburg), oude spellingsysteem  es (Meijel), Veldeke  esj (Waubach), Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones  ’n esj (Gulpen), Veldeke 1979, nr. 1  es (Venray), Veldeke aangepast  es (Tienray), Veldens dialekt  es (Velden), WBD/WLD  es (Maastricht), esjch (Lutterade), ès (Maastricht), èsj (Heerlen, ... ), ésse (Kapel-in-t-Zand), WLD  es (Geverik/Kelmond, ... ), esj (Born, ... ), ès (Heel, ... ), èsch (Schimmert), èsje (Schinnen), és (Swalmen), ésj (Itteren), ésju (Itteren), əsj (Oirsbeek), esboom: of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  ešboem (Peer), esdoorn: de esdoorn (Boekend), eschdoorn (Heerlerbaan/Kaumer), eschdoren (Amby), esdoan (Vaals), esdoorn (Reuver), esdōre (Doenrade), esjdoön (Mheer), -  esdoeêre (Nederweert), esdoorn (Baarlo, ... ), esjdoorn (Eygelshoven), esjdäör (Klimmen), èsdoorn (Maasbree, ... ), ?  esdoorn (Maaseik), Bree Wb.  esduurn (Bree), eigen spellingsysteem  esjdoorn (Merkelbeek), Endepols  esdoorn (Maastricht), esdoorn  aezdouərən (Lommel), geen dialectnaam!  esdoorn (Oirlo), ideosyncr.  èsjdoorn (Sittard), NCDN  ésdoorn (Stevensweert), of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  aschdeun (Borlo), asdúu.ren (Bree), eschdjion (Sint-Lambrechts-Herk), esdeurn (Ophoven), esdoorn (Hechtel, ... ), esdoren (Achel, ... ), eͅsdorə (Leopoldsburg), əsdeun (Sint-Truiden), oude spellingsysteem  esdoorn (Meijel), Veldeke  de èsjdäöre (Klimmen), Veldeke 1979, nr. 1  esdoorn (Venray), Venlo e.o.  esdoren (Maasbree), WBD/WLD  ésdoorn (Susteren), WBD\\WLD  èsdoorən (Amstenrade), WLD  es(doorn) (Tungelroy), esdoaren (Thorn), esdoorn (Grathem, ... ), esjdoorn (Mheer), èsdórə (Venlo), əsdaor (Guttecoven), WLD (De o is niet voldoende gedifferentiëerd; vandaar soms –)  ēsdoorn (Haelen), essenboom: ideosyncr.  è-sjeboom (Kerkrade), of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  eisebaum (Maaseik), essebaam (Gruitrode), esseboëm (Koersel), essebuim (Grote-Brogel), essenboëm (Paal), WBD/WLD  éssebaum (Kapel-in-t-Zand), WLD  ésje baom (Itteren), ésjebòwm (Itteren), essenstruik: of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  aissestroek (Neeroeteren), estenboom: of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  estəbum (Houthalen), flieretjesboom: IPA, omgesp.  flirəʔəsbuəm (Kwaadmechelen), gele regen: -  gaelen raegen (Venlo), geppelhout: ahorn  gëppelhout (Vlijtingen, ... ), gouden regen: of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  gorêgen (Hechtel), harenteer: WNT sub heerenteer  harrentaire (Stein), harinkjesboom: of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  hèringskesboum (Neeroeteren), klater-es: klaterés (Pey), vrouwelijke es; niet duidelijk aangegeven op de vragenlijst.  klateresjen (Stein), lepelboom: lêêəpəlboom (Epen), ± WLD = lepelboom  ljiëppelboom (Vlijtingen), lepelenhout: WLD  lepelle hoots (Vijlen), lepelhout: ahorn  lepelhout (Vlijtingen, ... ), lindeboom: -  lindeboum (Maastricht), mannetjes-es: mannelijke es  mennəkəses (As), mènkes èsse (Sevenum), mesjes: ± WLD additie bij vraag 61: de zaden (van de ljieppelboom = esdoorn)  meskes (Vlijtingen), molentjesboom: of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  meulekensboom (Lommel), neuzenplakkers: as kiend  neuze plekkers (Venray), pepeltjes: vrucht  piepelkes (Bilzen), piepneuzenboom: eigen spellingsysteem  piepnazeboum (Schinnen), pietjes: of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  piettekes (Hechtel), plantaan: of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  plantaan (Mechelen-aan-de-Maas), plataan: of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  platān (Rijkhoven), platāne (Wellen), rable (fr.): erabel (Eksel), of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  arabel (Rotem), ārābəl (Beverlo), erābl (Rijkhoven), ērabəl (Herk-de-Stad), ĕĕrabəl (Bocholt), rouebel (Voort), WBD/WLD  erabel (As), WBD/WLD = esdoorn  eeraabəl (As, ... ), scheepjesboom: of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  scheepkesboom (Eksel), sleendoorn: of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  sleendeur (Maaseik), tjonk: tjoenk (Jeuk), vliegers-es: vrouwelijke es  vleegərses (As), vliegertjes: vliegerkes, vrucht  vli.gərkəs (Diepenbeek), vliegertjesboom: -  vlegerkes-boum (Posterholt), of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  vliegerkesbaum (Heers), vliegmachienenboom: WLD  vliegmesjienə-bòm (Gennep), vliegmachientjes: -  vleegmeschientje (Eijsden), vliegmachientjesboom: ideosyncr.  vleegmachíenekes-baom (Eijsden, ... ), vlindertjesboom: of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  vleunderkesbūəm (Hamont), vrouwtjes-es: vrouwelijke es  vrowkəses (As), wijfjes-es: vrouwelijke es; ps. boven de ië moet nog een lengteteken staan; deze combinatieletter kan ik niet in zn geheel maken!  wiëfkes èsse (Sevenum), zilver-es: of ahorn, acer pseudoplatanus; fr. érable  zilverès (Ophoven) ahorn [N 92 (1982)] || De esdoorn: een grote boom met dichte kroon; de twijgen zijn donkergrijs met groene knoppen; het blad is donkergroen, aan de onderzijde grijs; de bloemen staan in hangende trosvormige pluimen, terwijl de gevleugelde zaden onderling een scherpe hoek vormen [N 82 (1981)] || es, esdoorn [ZND 34 (1940)] || esdoorn [N 92 (1982)] || gewone esdoorn [DC 69 (1994)], [ZND 34 (1940)] || gewone esdoorn, vrucht van [DC 69 (1994)] || Hoe noemt U: de mannelijke es [N 50 (1972)] || Hoe noemt U: de vrouwelijke es [N 50 (1972)] || Welke dialectbenamingen van loofhoutgewassen kent u? [N 74 (1975)], [N 74 (1975)] || zaden van de esdoorn [N 82 (1981)] III-4-3
esdoornvrucht snuit: snaat (Hasselt), snuitje: splitvrucht, die men op de neus zet  snèè.tsje (Hasselt) esdoornvrucht III-4-3
espagnolette bascule: baskyl (Bleijerheide), basculeslot: báskølslot (Tessenderlo), bǝskølslūǝt (Bilzen), espagnolette: spanjolɛt (Maastricht, ... ), spanjōlɛt (Ottersum, ... ), spanjǝlɛt (Tessenderlo), ɛspanjǝlɛt (Posterholt), pomp: po.mp (Maastricht), pomp (Roermond, ... ), pōmp (Blitterswijck, ... ), raampomp: rāmpōmp (Mechelen) Toestel waarmee een draairaam gesloten kan worden. Het bestaat uit een vierkante of ronde staaf die in het midden als heugel is bewerkt en waarop het aan de kruk zittende rondsel werkt. Door het overhalen van de kruk bewegen de delen van de staaf zich naar elkaar toe. In gesloten toestand bevinden de uiteinden van de staaf van de espagnolette zich in aan de boven- en onderdorpel van het kozijn bevestigde ogen. [N 54, 95; monogr.] II-9