e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
elfenbankje bankjeszwam: WLD  bènkskeszwam (Beesel), elfenbank: WLD  elfenbank (Brunssum), elfenbankje: elfe benkske (Vijlen), elfebenkskes (Swalmen), elfenbankje (Oirlo, ... ), elfenbenkske (Oirlo), èllevebenkske (Geulle), eigen spelling  elffebenkske (Vlodrop), idiosyncr.  elfenbenkske (Blerick), WLD  elfenbankje (Thorn), elfəbēnkskə (Reuver), elve bànkskè (Guttecoven), ± Veldeke uit Ned.  elfenbankje (Tienray), jodenvlees: WLD (juude =) joden  jŭŭde-vleesj (Mheer), kroddelenkaas: WLD  kròòdelekees (Posterholt), pijpzwam: piep zwam (Schimmert), piepzwam (Eys), eigen spellinsysteem  pijpzwam (Meijel), idiosyncr.  piepzwam (Thorn), WLD  piepzwam (Stein), pijp zwam (Montfort), zwam: zwammen (Jeuk), Bree Wb.  zwam (Bree), eigen spelling algemeen  zwam (Montfort) Elfenbankje: een veelkeuzige zwam die veel voorkomt op takken en stammen; komt vaak in groepjes voor (elfenbankje, pijpzwam, buisjeszwam). [N 92 (1982)] III-4-3
elfpenner elfpenner: ùlefpénner (Zolder) Elfpenner, duif met 11 (i.pl. v. 10) slagpennen. III-3-2
elkaar in de staart bijten in de staart bijten: enǝ štɛrt bītǝ (Heel), staartbijten: staartbijten (Meijel), startbitǝ (Tienray), startbęi̯tǝn (Zonhoven), startbītǝ (Boorsem, ... ), startbīǝtǝ (Maasbree, ... ), statbęi̯tǝ (Heiselt, ... ), stɛrtbęi̯tǝn (Houthalen), stɛrtbītǝ (Altweert, ... ), štartbītǝ (Lutterade, ... ), štatsbītǝ (Nieuwenhagen, ... ), štɛrtbiǝtǝ (Baarlo), staartbijter: (mv)  štatsbīsǝr (Kerkrade), staartenbijten: startǝbītǝ (Sevenum), staartenbijter: stɛrtǝbītǝr (Echt), stuitsbijten: štutsbītǝ (Epen), zich bijten: zex bītǝ (Doenrade) Gezegd van de biggen. [N 76, 30] I-12
elleboog achterarm: achterarm (Remersdaal), bovenarm: bōvǝnɛrǝm (Nederweert, ... ), bovenbeen: bōvǝbiǝn (Achel), bǫvǝbīǝn (Venray), bovengewricht: bōvǝgǝvrext (Roggel), bovenknie: bǭvǝkni (Baexem), dikbeen: dikbɛ̄n (Terlinden), eerste kwartier: iǝstǝ katīr (Tessenderlo), elleboog: elleboog (Stramproy), elǝbǭx (Moresnet), ęlǝbø̄x (Hasselt), ęlǝbōx (Meeswijk, ... ), ɛlǝbōx (Heerlen, ... ), gewricht: gǝvrext (Bree, ... ) Been dat de beweging van de bovenarm van de poot bevordert. Zie afbeelding 2.20. [N 8, 32.1 en 38.2] I-9
elleboog, bocht elleboog: ɛlǝbōx (Houthalen, ... ), ɛlǝbō̜x (Stokkem), krümmer: krømǝr (Bleijerheide  [(mv krømǝr)]  , ... ) Gebogen pijp, die dient om een leiding in een andere richting te voeren, meestal in een hoek van 90¬∞, soms ook van 45¬∞. [N 64, 120d; monogr.] II-11
ellende (lijden) armoede: heeə ziet in de erreuwei (Ulbeek), Hiej zit ènne den èrmuj (Hasselt), Hij zitj in den ermoot (Ophoven), Hè zitj in den ermood (Neeroeteren), Ich ben ziek van erremoei (Overpelt), Ich bèn krank van de ermoot (Ophoven), èrmooj (As), armoede hebben: ermooj höbbe (Bree), armoede lijden: ermoe-j lieje (Venray), armselig (du.) deraan toe zijn: ermzīēlich dra tsouw zieə (Simpelveld), creperen: krèpere (Schinnen), der slecht aan zijn: d⁄r slaecht ânzien (Oirlo), drijt: drîet (Swalmen), elend: aellend (Beek), ech ze zek van eleͅndn (Zonhoven), eelend (Maastricht, ... ), eelendj (Tungelroy), eeleng (Hulsberg), eelenj (Herten (bij Roermond), ... ), eelent (Maastricht, ... ), eellend (Maastricht), eelènj (Montfort), eelènt (Maastricht), eilenj (Nunhem), elend (Maastricht, ... ), elendj (Born, ... ), eleng (Vlodrop), elenj (Maasniel, ... ), ēēlènj (Heel), ēlɛnt (Eupen), ĕnnè ĕĕlend (Schimmert), He zit in den eilend (Mechelen-aan-de-Maas), Her zit in de ei͂lènd (Lanaken), hēr zit in dən ijlɛ̄nt (Lanaken), Hēͅ zit ēn d⁄elleind (Zichen-Zussen-Bolder), Hij zit in de ielenj (Lanklaar), Hij zitj in den ielèndj (Ophoven), Ich ben krank van eelenjd (Maaseik), Ich ben krank van eilend (Mechelen-aan-de-Maas), Ich ben krank van ieleͅnt (Mechelen-aan-de-Maas), ich bin krank van eilēnd (Lanaken), ich bin krānk van ijle͂ͅnt (Lanaken), Ich bèn krank van den ielèndj (Ophoven), Ich bèn zeek van den iëlend (Zutendaal), Ie zit in ielenj (Rotem), ie-jlénd (Schaesberg), ie-ëlenj (Beesel), iejəlènd (Schinnen), ielend (Eys, ... ), ielenj (Maaseik), ieëlend (Bleijerheide, ... ), ieëleng (Bleijerheide, ... ), ieëlenj (Schinnen, ... ), iĕlend (Heerlerbaan/Kaumer), ijéélènj (Urmond), Ik bein krank van ielenj (Lanklaar), ièlenj (Geleen), iëlend (Maasbree), iëlendj (Merkelbeek), iëlenj (Echt/Gebroek), īelend (Simpelveld), īēlènj (Oirsbeek), īēëlènt (Nieuwenhagen), ĭĕlénd (Sevenum, ... ), ĭĕə⁄lénj (Brunssum), jèllenj (Ittervoort), van den eͅjlɛent (Opgrimbie), èelend (Gulpen), èilend (Gronsveld, ... ), èilent (Valkenburg), èlend (Meijel, ... ), él ènjd (Thorn), élend (Venlo), élendj (Nieuwstadt), êlend (Schimmert), îelenj (Kelpen), îelènt (Heerlen), îêlènj (Susteren), îêlènt (Epen), îêlèènj (Amstenrade), Ge had ów veul eelé.nd kunne bespaore, as ge nor mien geluusterd had De eelé.nd keek ¯m uut de ooge (er ellendig uitzien)  eelé.nd (Gennep, ... ), Hae is van iaelenj gestòrve. Noe is ter oet de iaelenj  iaelenj (Echt/Gebroek), onderscheid ellende - elend gemaakt op basis van klemtoon: bij elend op eerste lettergreep, bij ellende op tweede TvdW  d⁄n iēëlend (Venray), ps. boven de ië staat nog een lengteteken; deze combinatieletter kan ik niet maken/omspellen!  iëllent (Sevenum, ... ), v.  ‧iəl‧ɛnt (Eys), van el = ander en land: dus anderlandigheid = ballingschap  ieelent (Heerlen), elend haan: īēëlènt hāān (Nieuwenhagen), elend hebben: ealenj hubbe (Lutterade), eelend höbbe (Maastricht), eelènt höbbə (Maastricht), ēēlent höbbə (Maastricht), elend lijden: ie-jlénd lieje (Schaesberg), ièlenj lieje (Geleen), jèllend lieje (Geulle), îelènt-līējə (Heerlen), elender: élenjer (Nieuwstadt), ellende: ai zit in d⁄ellenj (Eisden), allènde (Sint-Truiden), ch ben zik van d⁄eͅlleͅn (Hamont), E zit in d⁄ellende (Hoepertingen), e zit ɛn de ellende (Montenaken), E zɛt ɛn də əlɛndə (Bilzen), ech be zek van eleͅndn (Zonhoven), ech ben zek van eͅlleͅn (Peer), ech ben zēk van elenj (Bree), ech ben zik van elendə (Houthalen), ek ben zik van ellende (Diepenbeek), elle.nde (Hasselt), ellende (Caberg, ... ), ellendə (Maastricht), ellenj (Oirsbeek), ellé.nde (Zonhoven), ellénde (As), e͂ zet in de ellende (Maaseik), E⁄s in d ⁄ellende (Montenaken), He zit een d⁄ellende (Mal), he zit in d⁄ellende (Koersel), He zit in d⁄ellendə (Martenslinde), Heei zit in de ellende (Kuringen), heeje zïed inne ellende (Stevoort), Heeə ziet in de ellende (Ulbeek), hej zet en d⁄ eͅlleͅn (Hamont), Heje zit en de ellenden (Hoepertingen), Hēi zit eͅn de ellende (Diepenbeek), He⁄ zit in ellend (Maaseik), hie zet⁄en deleͅndn (Zonhoven), Hie zit in de ellende (Duras, ... ), Hie zit ine ellenje (Rotem), Hie zit ing d⁄ellende (Hasselt), Hieə zit in d⁄ellende (Nieuwerkerken), Hiēͅə zet en delendə (Houthalen), Hij ziet ēn de ellende (Hasselt), Hij zit in de ellende (Helchteren), Hij zit in d⁄ ellende (Oostham), Hij zit in d⁄ellende (Oostham), Hij zit in ellende (Kuringen), Hije ziet in de ellēnde (Alken), Hije ziet èn de ellende (Ulbeek), hiji zitj ène de ellende (Zonhoven), Hijje zit in de ellende (Houthalen), Hijə zit enne ellende (Spalbeek), hië ziet in de ellende (Sint-Lambrechts-Herk), hiə zit en delende (Gutshoven), Huə zit in dellende (Schulen), Hä zet en d⁄ eͅlleͅnə (Peer), hè zit en d⁄ ellende (Zutendaal), Hè zit in də ellende (Eigenbilzen), Hèi zitsj in de ellende (Bocholt), hé zit in ellende (Sint-Truiden), Hé zit in ellende (Bilzen), Héi zit in d⁄ellende (Riksingen), Hər zit in d⁄ellende (Veldwezelt), Ich ben krank van elejn (Neeroeteren), Ich ben krank van ellende (Rekem), Ich ben zeek van ellenj (Bree), ich ben zeek van əlênj (Opitter), Ich ben ziek van de ellende (Gorsem), Ich ben ziek van elende (Gutshoven), Ich ben ziek van ellende (Bilzen), Ich ben zik van de ellende (Hoepertingen), Ich ben zik van d⁄ellende (Heers), Ich ben zik van ellende (Bilzen, ... ), ich ben zik van ellende (Spalbeek, ... ), Ich ben zik van ellende (Zepperen), Ich ben zik van ellendə (Martenslinde), Ich ben zik vr ellende (Duras), ich beïn zeek van ellen (Bree), ich bēn zűk van ellendə (Zichen-Zussen-Bolder), ich beͅn zek van ëllënən (Diepenbeek), ich beͅn zik van ellende (Diepenbeek), Ich bin krank van ellenj (Neeroeteren), ich bin ziek van de ellende (Hamont), Ich bin zik van d⁄ellende (Peer), Ich bin zik van ellende (Eigenbilzen), ich bin zik van ellende (Riksingen), Ich bèn ziek van ellende (Achel), Ich bène zik van ellende (Zonhoven), ich bən zik van dø əlɛndə (Bilzen), Ich zen ziek van ellende (Stokrooie), iech ben ziek van ellende (Sint-Lambrechts-Herk), iech ben zik van ellēnde (Alken), Iech bèn ziek van ellende (Hasselt), Ig bein krank van ellenje (Rotem), Ig ben krank van ellend (Maaseik), ig ben zeek van ellende (Meeuwen), Ig ben ziek van ellende (Hasselt, ... ), Ig ben zik van d⁄ellende (Montenaken), ig ben zik van ellende (Hasselt, ... ), ig ben zik van ellin (Hechtel), ig bin zeek van ellende (Ellikom), Ig bin zik van de ellende (Houthalen, ... ), ig zen zik van ellende (Koersel), Ig zin zik van ellende (Heusden), Ig z⁄n zie van ellende (Schulen), Ik ben zik van ellende (Hasselt, ... ), Ik bin zik van ellende (Hechtel), ik zijn ziek van ellende (Meldert), àlèndə (Loksbergen), èllèndə (Gennep), èlèndə (Meeuwen), élénn (Zonhoven), êllêndë (Tongeren), əllendə (Venlo), əlèndə (Lommel), ⁄ch bin kraank van d⁄ellende (Veldwezelt), ⁄k zen zik van ellende (Tessenderlo), ⁄k zên ziek van ellende (Lommel), bain->fr. baie  Ich bain krank van ellenj (Eisden), NIET ik ben , WEL ik zijn  ich zen zik van ellende (Nieuwerkerken), ellendig zijn: êlèndig zin (Schimmert), ellendigheid: ech beͅn krank vḁn əleͅnechejt (Opglabbeek), Hè zit in d⁄ellennigheid (Opoeteren, ... ), Ich b`ĕn ziek van ellennighit (Hasselt), Ich bin krank van ellenjnigheid (Neeroeteren), ich bin zeek van ellinjigheid (Bocholt), Ich bin zeek van ellinjigheid (Bocholt), Ik ben krank van ellenigheid (Opoeteren), ai = avait Fr<  Ich bain zeek van ellenjigheid (Rotem), ai = avait Fr.  Ich bain krank van ellenjigheid (Rotem), ellendigheids: Ich bin miseraubel van ellendigheds (Rijkhoven), het zwaar hebben: ət zwoer hubbə (Maastricht), in de elend zitten: innen ieëlenj zitte (Ell), in de ozel: we zitte in den oozel (Venlo), in de patatten zitten: in də pətètə zitə (Loksbergen), kapot zijn: kapot zin (Merkelbeek), kranksel: Ik ben ziek van krenksel (Hasselt), Ik ben zik van kringsel (Helchteren), krènksel (As, ... ), kritiek: krètiek (Heerlerbaan/Kaumer), leed: He zit in ⁄t lèt (Martenslinde), leît (Altweert, ... ), lèjd (As), lijden: li-jə (Gennep), malheur (fr.): meleur (Tungelroy), doorgaans in het mv. en vergezeld door "make": dèè vent kan zuu koad wère, detter waal ins melère zuiw könne make (of mdoon) es het hèèm te erg weerd  meleer (As, ... ), misere: He zit in de məzērəj (Mechelen-aan-de-Maas), Heej ziet ɛnne məzeeren (Diepenbeek), Hie zit in de misere (Gorsem), hij zit in de mesere (Muizen), hij zit in de misere (Sint-Truiden), Hè zit in də misiërə (Eigenbilzen), Ich been ziek van ne mizière (Mal), ich bēn zik va meseere (Kuringen), Ich bèn krank van de mizeerij (Ophoven), ich bən zik va misere (Ulbeek), iech ben zik van mizere (Sint-Lambrechts-Herk), ə zit ən də məzerə (Heers), ⁄k zen ziek van misere (Heppen), ènne meze.re zitte  meze.re (Hasselt), miserie: eg ben krānk van məzēri (Lanaken), ekzijn zik van meseri (Paal), eͅch beͅn zek van məzīrī (Genk), Hai zit in de miserie (Meldert), Hai zit in ni mizerie (Hechtel), He zit een de mizière (Mal), He zit in de miserie (Mechelen-aan-de-Maas), He zit in de mizeerie (Reppel), He zit in de mizerie (Kaulille), Hee zit in de miserie (Jeuk), heè zit in r miserie (Gruitrode), Heì zit in de meserie (Bree), hē zit in dj mjzērj (Herk-de-Stad), Hēi zit eͅn de misēri (Diepenbeek), hēzit inne meserie (Bree), hēͅ zet ene məzēri (Bree), Hēͅ zet ēͅn dj məzīrī (Genk), hēͅ zet ēͅn məzēri (Opglabbeek), He͂ͅ zit løͅlək in də mizeri (Beverlo), heͅr zit īn də meͅseri (Lanaken), Hie zit ine miserie (Rotem), Hie zit ing de missèrie (Hasselt), Hiee zit in de miserie (Heusden), Hiēͅə zet en de mesēri (Houthalen), Hij zit in de meserie (Neerpelt), Hij zit in de miserie (Helchteren, ... ), Hij zit in de mizerie (Meldert), hij zit in miserie (Paal), Hij zit in misérie (Achel), Hij zit in ne mesérie (Meeuwen), hij zit in ne miserij (Tessenderlo), Hij zitj in de mizerij (Ophoven), Hije ziet èn de miserie (Ulbeek), hije zit de mizāirī (Mettekoven), Hië ziet in de mizerie (Sint-Lambrechts-Herk), Hè wit inne mizerie (Beverlo), Hè zit in de miserie (Opoeteren, ... ), hè zit in de miserie (Stokrooie), Hè zit in de misérie (Neeroeteren), Hè zit in ne mezerie (Opoeteren), Hè zit inne mezerie (Ellikom), Hè zit vol mizerie (Hechtel), Hè zitj in de misérie (Neeroeteren), Hè zitj in d⁄misérie (Bocholt), Hèi zitsj inne miserie (Bocholt), Hê is zik van miserie (Peer), Hê zit in de miserie (Neeroeteren, ... ), Hê zit in ne mēserie (Grote-Brogel), Hŋ zit in də məzerie (Opoeteren), hə zid in də məzēīrə (Borgloon), həj zet ennə mizēri (Hamont), Ich ben krank van misérie (Neeroeteren), Ich ben krank van məzerie (Opoeteren), Ich ben zeek van de mizeerie (Reppel), ich ben zeék van miserie (Gruitrode), Ich ben ziek of miserie (Paal), Ich ben zik van miserie (Jeuk), ich ben zik van mizāiri (Mettekoven), Ich bin krank van misérie (Neeroeteren), Ich bin zeek van misérie (Neeroeteren), Ich bin zeek van ne mēserie (Grote-Brogel), ich bin zik vanne mizerie (Hechtel), Ich zen ziek van meserie (Linkhout), Ich zen ziek ver mizerie (Meldert), Ich zeͅn zik va mizeri (Beverlo), Ich⁄ zen zik vanne mizerie (Beverlo), ie wit in de misirie (Lommel), ie zit in de miserie (Overpelt), Ig ben zik van meserie (Borlo), ik ben ziek van miserie (Kuringen), Ik ben zik van miserie (Helchteren), Ik zen ziek van miserie (Heusden), ik zijn ziek van misirie (Lommel), krānk van mesēri (Lanaken), meserie (Haelen, ... ), mezee.ëre (Zonhoven), mezeerie (Posterholt), mezerie (Maasbree), mezéérie (Beesel), miezeerie (Maastricht), miezeerīēj (Herten (bij Roermond)), miezerie (Eksel), miezérie (Mheer), miseerie (Maastricht, ... ), miserie (Amby, ... ), misèrie (Eys, ... ), mizeerie (Maastricht), mizerie (Bree, ... ), mizéérie (Urmond), mīēzéri (Susteren), mĭĕseerīē (Venlo), mĭĕzeerĭĕ (Maastricht), mĭĕzērĭĕ (As), mĭserie (Oirlo), məzeerĭĕ (Meeuwen), məzēͅri (Meeuwen), məzirĭĕj (Lommel), mə’zeerĭĕ (Meeswijk), zit in miserien (Hechtel), ər zet in də məzéri (Lanaken), (ê).  mezaerie (Neer), cf. WNT s.v. "miserie  mĭĕzêêrĭĕ (Hamont), He-> Fr. sept  He zit inne miserie (Paal), ij bijna dof  hij zit inne meseri (Paal), waa ¯n mezeere: wat een knoeiboel, ellende  mezeere (Kortessem), zik-> i van dik  Ig zen zik va miserie (Paal), misre: He zit in de mezére (Sint-Truiden), He zit in de misere (Heppen, ... ), He zit in de miziêrə (Martenslinde), Hee zit in de miseere (Groot-Loon), heeje zïed inne mizeere (Stevoort), hej zit in de misere (Hamont), Her zit en de misjere (Zichen-Zussen-Bolder), Her zit in de mesére (Neerharen), Hi zit en de mezére (Hasselt), hie is en de misere (Voort), hie zet⁄en ə məzērn (Zonhoven), Hie ziet en de miseere (Zepperen), hiej zit in de misere (Ulbeek), Hieje zit in de məzeejrə (Heers), hiēə zit eͅne məzērɛn (Diepenbeek), Hije ziet in de mezere (Alken), hè zit in de ellende (Stokrooie), Hè zit in de misére (Kaulille), hè zit in de mizjere (Rijkhoven), hè zit èn de misēre (Wellen), hè zit én de meseere (Tongeren), Hèë zit ènne meseere (Kuringen), ich ben krank van mesére (Neerharen), ich ben zik v mesere (Muizen), Ich ben zik van meseire (Sint-Truiden), ich ben zik van meseiəre (Ulbeek), Ich ben zik van miseere (Groot-Loon), ich ben zik van misere (Voort), Ich ben zuk van misjere (Zichen-Zussen-Bolder), Ich beͅn zek van məseirə (Sint-Truiden), ich bin ziek van de misere (Hamont), Ich bin zik v. de misére (Kaulille), ich bin zik van mezere (Sint-Truiden), Ich bin zik van mizere (Kaulille), ich bèn zik van misēre (Wellen), ich bén zik van meseere (Tongeren), Ich bən zik van məzerə (Heers), ich bɛn zik van misere (Montenaken), Ik ben zik van missère (Hasselt), iɛ bən zik van məzērə (Herk-de-Stad), K ben zik v.d misere (Sint-Truiden), mesére (Eigenbilzen), meséére (Geleen), mezeere (Hoeselt), mezierre (Vlijtingen), miseire (Jeuk), misere (Hoensbroek, ... ), misèere (Gulpen, ... ), misére (Horst), mĭĕsèèr (Meijel), muzēērə (Doenrade), məze͂ͅrə (Opgrimbie), məze͂ͅrəj (Opgrimbie), məzijrə (Loksbergen), məzééjrə (Niel-bij-St.-Truiden), çben zik van məzēīrə (Borgloon), é zit én de miseejre (Bilzen), ə zet en də məseirə (Sint-Truiden), ə zit in de məzeejre (Gelinden), əxh ben zik van məzeejre (Gelinden), (Eijsden!).  misēre (Noorbeek), eerste e van meseere ->dof  Hieje ziet èn de meseere (Hasselt), onderscheid misère - miserie gemaakt op basis van klemtoon: bij misère op tweede lettergreep, bij miserie op laatste TvdW  mizère (Tienray), ongelukkig zijn: ôngelökkig zien (Venlo), ozel: oozel (Neer), oôzel (Tungelroy), ōōzəl (Roermond), cf. Venlo WB p. 207 s.v. "ozel"2. "ellende  oozel (Neer), Ziej zit liaelik in de nozel, noe häöre man gestorven is  nozel (Echt/Gebroek), ozelen: cf. Venlo WB p. 207 s.v. "ozelen"= 1. armoede en gebrek lijden; 2. kou lijden  ōōzələ (Roermond), pinarie: pinarie (Meeuwen), ramp: ramp (Merkelbeek), slecht deraan zijn: sjleg draan zeen (Posterholt), veel leed hebben: vèùl lèèd hùbbe (Noorbeek, ... ), zouw-boel: zouw boel (Kerkrade), zwadderoen: sjwàddərôen (Heerlen) een rampzalige, zeer beklagenswaardige toestand [ellende, miserie] [N 85 (1981)], [N 85 (1981)] || ellende || ellende lijdend [katijvig, ellendig] [N 85 (1981)], [N 85 (1981)] || ellende, miserie || ellende, misère || ellende, narigheid || gesukkel, ellende || Hij zit in de ellende. [ZND 35 (1941)] || iemand die (of een toestand die) een bron van ergernis is || Ik ben ziek van ellende. [ZND 35 (1941)] || leed, ellende || miserie || miserie, ellende || moeilijkheden, ellende, leed || narigheid || ongeluk || ongeluk, ellende III-1-4
ellendig armoedig: ermeujig (Tungelroy), èrmooiig (As), armselig (du.): ermzielig (Weert), elend lijdend: elenj liejend (Geleen), elend-etig: īēlènjətig (Oirsbeek), elend-ig: e-lendieg (Kerkrade), eelennig (Nunhem), elendig (Maastricht), elendisj (Vaals), elenjig (Maasniel, ... ), elentig (Maastricht), elènjig (Thorn), iëlenjig (Echt/Gebroek), éléndich (Zonhoven), îêlènjich (Susteren), ellendig: elenjig (Stein), elle.ndig (Hasselt), ellendeg (Amby), ellendich (Hoeselt), ellendig (Caberg, ... ), ellendjig (Weert), ellenjich (Montfort), ellenjig (Beesel, ... ), ellenjnig (Neer), ellènjich (Kapel-in-t-Zand), ellé.ndech (Zonhoven), ellé.ndich (Zonhoven), ellénjig (Susteren), elènnig (Genk), eͅleͅndəx (Meeuwen), Ik ben zoo ellennig (Opoeteren), àlèndəg (Loksbergen), èllendig (Voerendaal), èllèndich (Urmond), èllèndəch (Epen), èllènjich (Reuver, ... ), élendig (Wijlre), éllénjich (Swalmen), əllendich (Venlo), əllèndig (Schinnen), əllénnig (As), əlènjig (Heel), ɛl‧ɛndex (Eys), de eerste e is klankloos.  elènjig (Herten (bij Roermond)), ellendigheid: ellendighèed (Gulpen), Hè zitj in de ellenjigheid (Neeroeteren), hopeloos: hopeloos (Vlodrop), in de krot: Hēi zit eͅn de kroͅt (Diepenbeek), in de miserie: in de misaerie (Venlo), in het krot: Hè zit int crot (Hechtel), katijf: cf. VD s.v. "katijf"ellendig (gew.) als znw ellendige, stakker; cf. id. s.v. "katijvig"ellendig (etc.)  kətif (Overpelt), katten-krekel: `n eigenzinnig koppig ding  katte-kriēkel (Mheer), krampaardig: krampaardig (Meijel), lammenadig: lammena’dig (Tegelen), miserabel: Ik ben zoo mizerabel (Opoeteren), miserabel (Maastricht, ... ), mizzeraabel (Stokkem), mizzerabel (Maastricht), mizzerao.bel (Zonhoven), mizzeroabel (Sint-Truiden), mizzeräobel (Gronsveld), mizərabəl (Urmond), mĭĕsəràbəl (Lommel), mïzzërôbël (Tongeren), misselijk: misselik (Meijel), ongelukkig: ongelökkig (Weert), onnozel: Ich ben zoo onnieezel (Opoeteren), Ik ben zoo onniezel (Opoeteren), ozelig: cf. Venlo WB p. 207 s.v. "ozelig"= huiverig  ozelig (Heel), schlimm (du.): schlim (Heerlerbaan/Kaumer), te beklagen: tə bəklaogə zien (Maastricht), triestig: tristig (Loksbergen), zeer erg: zīēr erg (Doenrade) armoedig, mieserig, ellendig, kouwelijk || een rampzalige, zeer beklagenswaardige toestand [ellende, miserie] [N 85 (1981)] || ellende lijdend [katijvig, ellendig] [N 85 (1981)] || ellendig || ellendig, lamlendig || Hij zit in de ellende. [ZND 35 (1941)] || Ik ben ziek van ellende. [ZND 35 (1941)] || katijvig": betekenis [ZND 43 (1943)] || katijvig": uitspraak [ZND 43 (1943)] || miserabel || miserabel, ellendig III-1-4
els aflapels: aflapɛls (Milsbeek, ... ), bros: bros (Gennep, ... ), broš (Geleen, ... ), brø̜š (Stein), els: aels (Echt, ... ), ailze (Maasniel), eejlts (Heerlen, ... ), els (Aalst, ... ), eëls (Bleijerheide, ... ), ēls (Blitterswijck, ... ), ēͅls (Meeswijk), eͅls (Loksbergen), eͅlzə mv (Henri-Chapelle), ils (Heers, ... ), iǝls (Heers, ... ), jèlz (Hoeselt), èls (Tungelroy), èlz(e) (Bree), èèls (As, ... ), ø̜ls (As), ęjls (Lanaken), ęls (Amby, ... ), ę̄.ls (Lanklaar), ę̄ls (Berkelaar, ... ), ę̄lz (Bree), ɛls (Afferden, ... ), ɛ̄ls (Gennep, ... ), ẽ̜ls (Lozen), alvus viridis  øls (Niel-bij-St.-Truiden), WLD = els  aels (Posterholt, ... ), elsie: ɛlsi (Heusden), elsje: elsǝn (Houthalen), elzǝ (Paal, ... ), elžǝ (Paal), ø̜lzǝ (Lummen), ę̄lzǝ (Bree), ɛlzǝn (Tessenderlo), ɛ̄lsǝ (Bree), elst: ę̄lst (America), ɛlst (Neerhespen), elzenboom: {Alnus glutinosa]  ièlsë(bòum) (Tongeren), elzenstruik: ièlsëstroek (Tongeren), naaiels: niǝnɛls (Bleijerheide), nɛ̄jɛls (Milsbeek, ... ), pennebros: pɛnǝbrǫs (Meijel), pik: pek (Tienray), piknaald: peknę̄lt (Meerssen), pin: pęn (Sint Huibrechts Lille), pinbros: penbros (Mook), penbrǫs (Milsbeek), priem: prem (Diepenbeek, ... ), prim (Beringen, ... ), pręjm (Bommershoven, ... ), prę̄m (Arcen, ... ), prījǝm (Hoepertingen, ... ), prīm (Eisden, ... ), prīǝm (Borgloon), prɛjm (Bommershoven), priempje: primkǝ (As), prik: prek (Baexem), prikker: prekǝr (Schinveld), schoenmakerspriem: sxoǝnmękǝrsprim (Vliermaal), šunmǭkǝrsprīm (Genk), schoesterpriem: sxustǝrprę̄m (Blerick), schoesterszuil: sxustǝsžyl (Montzen), vlijm: vlem (Mielen-boven-Aalst), zuil: zyjǝl (Lanklaar), zyl (Bemelen, ... ), zyǝl (Doenrade, ... ), zȳl (Baexem, ... ), zȳǝl (Eupen), zøl (Amby, ... ), zø̜jl (Amby, ... ), žyl (Voerendaal), zuiltje: zilkǝ (As), zylkǝ (Ophoven), zȳlkǝ (Molenbeersel), zīlkǝ (Neeroeteren), zuul: zuul (Beek, ... ) els [N 92 (1982)] || els, bom || els, boom of struik || els, elzenboom || els, loofboom || els, struik of boom || elzeboom || elzenboom [ZND m], [ZND m] || elzestruik || Het gebogen, puntige instrument om gaatjes voor het naaien v√≥√≥r te steken. Men kent een spanels, een doornaaiels en een bros. Dierick zegt op pag. 83: "Het klein en broos werktuig dat een schoenmaker dagelijks te gebruiken heeft is het elsen. Daar zijn er verscheidene grootten en soorten. De elsens om binnenzolen te naaien zijn gekromd en moeten geschikt zijn licht of zwaar volgens het werk; een lang, zwaar elsen is goed voor zwaar manswerk en om in te rijgen. Een zwaar elsen om licht te naaien is altijd af te keuren, daar een fijne draad niet goed sluiten kan in de wijde gaten door het elsen in de binnenzool gemaakt en dus geen vaste naad kan voortbrengen. Gewoonlijk is de punt van een nieuw elsen te dik en moet wat verscherpt worden om goed door het leder te kunnen steken; het gebeurt wel eens dat de punt afkraakt, dit kan hersteld worden met er een aan te slijpen. Het elsen moet in een houten handvatsel vastgezet worden en moet er recht in zitten; het mag noch achteruit noch vooruit hellen en bijzonderlijk niet scheef of men is elke steek in gevaar het te breken, en de hand te kwetsen. [N 60, 176a; N 60, 234; N 60, 176c; S 28; L 5, 62; L B2, 238; L 40, 72; Wi 13; A 27, 17; monogr.] || Welke dialectbenamingen van loofhoutgewassen kent u? [N 74 (1975)] II-10, III-4-3
elzenkatje elzenkatje: elzenketje (Roermond) elzenkatje III-4-3
elzenprop els: vrucht van de els, alnus glutinos  èls (Gronsveld) elzeprop III-4-3