e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
franjes aan de mutslinten franjes: franjǝs (Meijel), (enk)  franjǝ (Sevenum) Flossen aan de linten van de sierkrans op de muts. [N 61, 10] II-7
frank frank: Algemene opmerking: invuller noteert als spellingssyteem Veldeke, maar het is gewoon in het Nederlands genoteerd en heb het daarom letterlijk overgenomen (dus niets omgespeld!).  inne frang (Welten) zilveren geldstukken [N 21 (1963)] III-3-1
frankrijk frankrijk: Fee hebbe in Frankrik gezete (Groot-Loon), fə həbən in frankrək çəzī.tə (Borgloon), fə həmə in frankrək çəzī.tə (Borgloon), fəbbə en Frankrēͅk gəsētə (Sint-Truiden), Ich hem in Frankrik gezèten (Hechtel), Ve hebbe en Vrankrek gezēte (Zutendaal), Ve hebbe en Vrankrijk gezeete (Jeuk), Ve hebbe ēn Frankreik geziëte (Hasselt), Ve hebbe in Frankreik geziëte (Hasselt), Ve hebbe ên Frankrijk gezieete (Kuringen), Ve hebben in Frankriek gezeete (Reppel), Ve hebben in Frankrijk gezéten (Bilzen), Ve hebbən in Vrankrək gəzètə (Martenslinde), Ve hemme in Frankrieek gezète (Grote-Brogel), Ve hemmen in Fraankrek gezète (Kaulille), Ve hemmen in Frankrek gezèten (Peer), Ve hemmen in Frankriek gezèten (Ellikom), Ve hubbe in Frankriek gezète (Bree), Ve həbbə in Frankrijk gezete (Montenaken), Ve zeen in Frankriek gewèst (Kaulille), Vebben ènn Frankrèkk gezieəten (Hasselt), Vee hemme in Frankrijk gezeten (Voort), Vee z⁄n in Frankrijk gewes (Voort), Veei hemmen in Frankrek gezietten (Kuringen), Veeje hĕubbe in Frankrijk gezeejete (Stevoort), Veer hebben in frankriek gezeiten (Neerharen), veer hèbben èn Frankriek gezeten (Mechelen-aan-de-Maas), veer hèbben èn frankrīk gezeten (Mechelen-aan-de-Maas), Veiə hebbe in Frankrɛk gezete (Schulen), veje hebbe en vrankrijk gezete (Spalbeek), Vejə hebbən en Frankijk gezeəte (Hoepertingen), Ver heube en Vrankrek gezeite (Zichen-Zussen-Bolder), Ver zien in Frankrak gewest (Rekem), Ver̄ hɛbben in Frankriēk gezēten (Lanaken), veè hebben in Frankriek gezète (Gruitrode), vēi heͅbben eͅn Vrankreͅk gezēiten (Diepenbeek), vēͅ heͅbbe ən Frankrek geͅzēͅteͅ (Genk), vēͅr həbbə īn Frankrīk gəzēͅtə (Lanaken), Vi(jə) həmə ən Frankrək gezotə (Gutshoven), Vie hebbe ing Frankrijk geziètte (Hasselt), Viee həbben in Frankrijk gezieeten (Sint-Lambrechts-Herk), Vieje hemme in Frḁkrijk gezete (Ulbeek), Viejə zen in Vrânkrək gəwes (Heers), Vieə həbbə en Vrankrijk gəzejeten (Hoepertingen), viē häbən eͅn vraŋkrək gəziēətən (Diepenbeek), viēə heͅmə en frankrək geziēͅətə (Houthalen), Vijje hemmen in Frankrijk gezeiten (Houthalen), Vijə həbben in Frankrijk gezijəte (Alken), Virie həmmən in Frankrijk gezaiten (Walshoutem), vië hubbe in Fraankrek gezijëte (Sint-Lambrechts-Herk), vië hɛbbe en Frankreək geziəte (Zepperen), Viə hebbe en Frankrijək geziətə (Nieuwerkerken), Viə həbbe in Frankrijk geziəte (Gorsem), viə həbə en vrankrɛk gəzotə (Heers), viə həbən en frankrek gəzietn (Zonhoven), Vīe hemme in Frankrek gezīēten (Linkhout), Vījə heͅbbe en frankrek gezetteͅ (Mettekoven), Vy(3)̄ heͅbbən ən Frankrēͅk gəzētə (Herk-de-Stad), vè habbən in Vrankrik gezètən (Eigenbilzen), vè hebbe in Frankriek gezèten (Opoeteren), Vè hebben in Frankriek geziêten (Bocholt), Vè heubbe én Frankrek gezète (Tongeren), Vè hèbbe in Frankrijk gezéte (Stokrooie), vè hèbbe èn Frankrèk gezète (Wellen), Vè hébben in Frankriek gezèn (Neeroeteren), vè höbbe in Frankriēk gezète (Opitter), vèi heubben én Frankrek gezeiten (Riksingen), Vée hemmen in Frankriek gezèten (Meeuwen), Véə hebbe in Frankrək geze͂ïte (Waasmont), və he͂bbə ēn Frānkrek gəzēͅtə (Zichen-Zussen-Bolder), və həbbə⁄n⁄in frankrɛk gəzjetə (Gelinden), və həbə en Fraŋkriək gəzēͅtə (Bree), vər (h)øͅbən en frankrīk gəzētə (Opgrimbie), vər hōͅbə in Frānkrik gəzēͅtə (Lanaken), vər həbbə īn vrānkrək gəzēͅtə (Lanaken), vɛ həbən ən vrankrək gəzɛtən (Bilzen), V⁄(h)èbben èn Frankrèk geziejete (Hasselt), v⁄əbbən ɛn frankrək gəzeejtən (Diepenbeek), we ebbe in Vrankrijk gezete (Landen), We hebbe en Frankrijk geseten (Sint-Truiden), We hebbe in Frankrijk gezete: (Kuringen), We hebbe⁄in Frankrek gezeten (Landen), We hebe in Frankrijk gezeten (Borlo), we hemme in frankrek gezète (Koersel), We hemmen i Fraankrijk gezete (Tessenderlo), We hemmen i Frankrijk gezeten (Oostham), We hemmen in Frankrek gezeten (Beringen), we hemmen in Frankriek gezèten (Neerpelt), We hemmen in Frankrijk gezeiten (Lommel), We hemmen in Frankrijk gezeten (Paal), We hemmɛn in Frankrijk gɛzèten (Lommel), We heəbbe in Frankrek gezēte (Attenhoven), We hubben in Frankrik gezieten (Maaseik), We zien in Frankriek gewist (Overpelt), Weme nin Frankrijk gezéten (Heppen), Weè hèbben in Frankriëk gezèten (Neeroeteren), Weè hèben in Frankriëk gezèten (Neeroeteren), weë heͅmmen eͅn Frankriujk gezëten (Peer), Weə hebbe in Frankrijk gezete (Montenaken), wē hebben in Frankriek gezēte (Bree), We⁄ hebbe in Frankrijk gezéte (Sint-Truiden), We⁄je həbbən in Vrankrijət gəzeitə (Landen), Wi hemmen in Frankrek gezietten (Heusden), Wi hemmen in Frankrijk gezeten (Achel), wie hebbe en Frankrijk gezete (Muizen), Wie hebben in Frankrijk gezeten (Maaseik), Wie huiben in Frankrik gezieten (Rotem), Wier hebben in Frankriek geweist (Lanklaar), Wier hebben in Frankriek gezeten (Lanklaar), Wier hemmen in Frankrik gezieeten (Heusden), Wij hemmen in Frankrijk gezeiete (Meldert), Wij hemmen in Frankrək geziəten (Meldert), Wij heubben in Frankriek gezutə (Ophoven), Wij h⁄emmen in Frankkrijk gezeiten (Helchteren), wè hemmen in Frankraik gezèten (Hechtel), Wè heumme in Vrankrijk gezèten (Neerhespen), Wè hèbbe in Frankriek gezète (Neeroeteren), Wê hebben in Vrankriek gezêten (Neeroeteren), Wê hemmen in Frankrijk gezetēͅn (Peer), wøͅbənin frankəreͅk gəzēͅtə (Landen), wøͅmənin frankəreͅk gəzēͅte (Landen), Wə heͅmmən en Frānkrik gəzēͅtən (Hamont), Wə həbbə in Frankrək gezeetə (Ulbeek), wɛ heͅmmə in Frankreͅk gəzeətə (Beverlo), w⁄hubbe in Frankrijk gezeten (Sint-Truiden), W⁄r əbbən in Frankrièk gəzetə (Eisden), ai van aimer  We hemmen in Frankraik gezaiten (Hechtel), ai van vai en gezaite als è van élève  Vai ebbe en Frankrek gezaite (Bilzen), eerste e van hebbe dof  Ve hebbe een Frankriek gezète (Mal), eerste e van hebben : doffe e als in de  We hebben in Frankriek geziêten (Rotem), eerste e van hebben zoals het  Vi-je hebben èn frankrijk gezi-èten (Ulbeek), gezeten met Gr. n  və heͅbə in Frankriēk gəzŋtə (Opoeteren), gezêten ->ê als in être  Veè hebben in Frankriek gezêten (Opoeteren), i van kind  We zen i Frankrek gewist (Paal), oude mensen : Vrankrik  vēͅ heͅbə eͅn Frankrīk gəzēͅtə (Opglabbeek), soms verkort tot w? emme  We hemme i Frankrijk gezète (Beverlo), tweede e van gezeten als in Fr. se taire  wemmen in Frankriëk geze͂ten (Hamont), tweede e van gezeten naar ij toe  wə hɛmme in vrankrək gezeten (Paal), u van hubben als Fr. humble  Vije hubben ene Frankrek gezièten (Zonhoven), è van gezètte als è van mère, ook gerekt uitgesproken  Vər həbbe ien Fraankerək gezètte (Veldwezelt), ê als Fr. ê  Wè heumen in Frankrik gezêten (Rijkhoven) Wij hebben in Frankrijk gezeten. [ZND 35 (1941)] III-3-1
franse hak franse hak: franse hak (Lommel), fransǝn hak (Milsbeek), hoge absatz: hūgǝ absats (Bleijerheide), hoge vers: hawgǝ vās (Bilzen), hugǝ vas (Jeuk), louis-xv-absatz: louis-XV-absatz (Bleijerheide) Een bijzonder model hak, ongeveer 7 cm hoog, zo breed als een gulden en sierlijk van lijn. Zie afb. 34. [N 60, 126b; N 60, 126d] II-10
franse hak [wld ii.10, p. 37] bovenvers: [Lijst te laat teruggezonden en daardoor niet meer in WLD II.10 verwerkt]  baove vaas (Bilzen), franse hak: franse hak (Lommel), frànsən hák (Milsbeek), hoge absatz (du.): hoege absats (Bleijerheide), hoge vers: [Lijst te laat teruggezonden en daardoor niet meer in WLD II.10 verwerkt]  hauge vaas (Bilzen), louis xv-absatz (<du.): Louis XV absats (Bleijerheide) Een bijzonder model hak, halfhoog d.w.z. ongeveer 7 cm, zo breed als een gulden en sierlijk van lijn? (franse hak? [N 60 (1973)] || Welke andere benamingen voor hakken kent u verder? Hoe zien ze eruit? (platte of engelse hak? wener hak? lodewiekijnhak? steekhak? staarthak? [N 60 (1973)] III-1-3
franse steen franse steen: franse steen (Voerendaal  [(uit Champagne)]  ), fransǝ stijn (Kaulille), fransǝ stiǝn (Meijel), fransǝ stęjn (Maxet, ... ), fransǝ štęjn (Rothem, ... ), frānsǝ štēn (Eijsden) Molensteen vervaardigd uit stukken kwarts uit de groeven van La Ferté-sous-Jouarre (Seine et Marne, Noord-Frankrijk). De stukken kwarts worden op een stenen ballastlaag gegroepeerd en met behulp van cement vastgezet. De Franse steen bestaat uit twee lagen. [N O, 17e; N O, 17h] II-3
frater berp: Frings; JK.: dim. als barmpje getypeerd vanwege barmsijs; hoe het grondwoord?  beͅrəp (Beverst), berpje: vdBerg; omgesp.  bɛrəbkə (Veldwezelt), frater: fra.ter (Valkenburg), fraater (Valkenburg), fratər (Maaseik), fräter (Schimmert), frèèter (Schimmert), steenkneuter  froͅətər (Zonhoven), fratertje: fraterke (Maastricht, ... ), frātərkə (Hasselt), doorgaans Frings, soms eigen spelling  fraʔərʔjə(n) (Kwaadmechelen), Frings  freͅtərkə (Borgloon), frōͅətərkə (Borgloon), Frings; half lang als lang omgespeld  frātərkə (Lanklaar), IPA, omgesp.  frēͅtərkə (Rekem), vdBerg; omgesp.  fratərkə (Sint-Truiden), frazeltje: Frings; JK: speelvorm van fratertje? cf WQVD 107 frezefrioen  froͅai̯zəlkə (Borgloon), heivink: heevink (Hoeselt), hēvēͅŋk (Hasselt), heͅiveŋk (Tongeren), hèivink (Eigenbilzen), Frings  heͅi̯veͅŋk (Diepenbeek), IPA, omgesp.  heivēͅəŋk (Rekem), heivink met een gele bek: Frings, omgesp.  heͅivēͅŋk meͅt ə geͅlə beͅk (Maaseik), noordkneuter: nōͅrtknøtər (Hasselt), noordsijs: naordsies (Sittard), nòòrtsies (Sittard), noorse kneuter: #NAME?  noorse kneuter (Nederweert), steenkneuter: steinkneuter (Weert), stei̯nknø̄tər (Molenbeersel), stinknøtər (Hasselt), carduelis flavirostris  stinjknø̄tər (Zonhoven), steenknuiter: steinknuiter(?) (Nederweert), steiənknø͂ͅitər (Lommel), steînknuuëter (Altweert, ... ), stiənknytər (Kaulille), Frings, omgesp.  steiənknøͅytər (Lommel), vink: vēnk (Oost-Maarland) frater || frater, steenkneuter || sijs: frater (13,5 bruin, maar zonder rood en zwart van barmsijs [009]; zeldzaam op trek; meest nog in het westen [N 09 (1961)] || steenkneuter || steenkneuter, frater III-4-1
frauderen frauderen: frodęjrǝn (Waasmont) Bij de belastingdienst een te laag gewicht van het te slachten rund aangeven om daardoor minder belasting te hoeven betalen. [N 28, 3] II-1
frees frees/fraise (fr.): frēs (Baexem, ... ), frē̜s (Aijen, ... ), frē̜š (Rijckholt), fręi̯s (Diepenbeek), rus: røs (Zonhoven) Een modern akkerwerktuig waarvan de aan-gedreven as voorzien is van een reeks messen, haken of tanden die in de grond hakken en deze fijn maken. [N 11, 72 add.; N 11A, 169b; N J, 10; div.; monogr.] I-2
freesbank, freesmachine frees: frēs (Oostrum), frē̜s (Bilzen, ... ), frɛ̄s (Rothem, ... ), freesmachine: frē̜smǝšin (Reuver) Een werkbank waarop freeswerkzaamheden worden uitgevoerd. De freesbank bestaat uit een verstelbare tafel en een as waarop een frees, een cirkelvormige stalen schijf met fijne inkervingen of tanden, kan worden vastgezet. Wanneer de frees draait snijden de tanden of inkervingen zeer kleine spanen van het te bewerken metalen voorwerp af totdat dit de vereiste vorm heeft gekregen. Het werkstuk rust daarbij op de tafel. [N 33, 350a; monogr.] II-11