e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
hoop erts hoop: hōp (Kelmis) Hoop erts op de opslagplaats. [monogr.] II-4
hoop grauwe turf winterbult: wentǝrbølt (Meterik) Voorraad grauwe turf voor de winter. [II, add.] II-4
hoop potaarde aardehoop: ē̜rthǫwp (Tegelen), flinke kluit leem: flēŋkǝ klyt lēm (Gennep), hoop leem: hōp lēm (Ottersum), kleihoop: klęjhǫwp (Tegelen), leemdijk: lēmdik (Ottersum), leemhoop: lēmhōp (Ottersum) Het woordtype leemhoop (L 163) was van toepassing op de wintervoorraad klei. De rest van de potaarde lag in de leemkuil binnen. [N 49, 4] II-8
hoop, tussen heukeling en opper dikke heukel: dikǝ hēkǝl (Hasselt), dikke hopper: dikǝ høpǝl (Oost-Maarland), dobbele heukel: dǫbǝlǝ hø̄kǝl (Berverlo, ... ), dobbele opper: dǫbǝlǝ ǫpǝr (Maasniel), dubbele opper: dø̜bǝlǝ ǫpǝr (Maaseik), groot hoopje: grōt huǝpkǝ (Ulbeek), groot kasteeltje: (mv)  gruǝsǝ krē`žīǝlǝ (Vaals), grote heukel: grutǝ hēkǝl (Gelieren Bret), gruǝtǝ hø̄.kǝl (Neerpelt), grūi̯tǝ hī.kǝl (Ellikom), grūtǝ hø̄kǝl (Beringen, ... ), grūtǝ hē.kǝl (Linde, ... ), grūu̯ǝtǝ høʔǝl (Lommel), grote hopper: gruǝtǝ høpǝl (Geulle, ... ), grote opper: gruǝtǝ ǫpǝr (Geistingen, ... ), grǭtǝ ǫpǝr (Boukoul, ... ), grote weeropper: grōtǝ wērø̜pǝr (Milsbeek, ... ), grōtǝ węi̯rø̜pǝr (Middelaar), grotere opper: gruǝtǝrǝ ǫpǝr (Baexem), half mijtje: hāf męi̯.tšǝ (Beverst), halve hoop: halǝf hūip (Hout-Blerick), halve huist: halǝf hust (Baexem, ... ), halǝf hušt (Helden, ... ), halǝf hū.s (Swalmen), hawf hūs (Rothem), halve mijt: hāf męi̯t (Beverst, ... ), hālǝf mē̜t (Hasselt, ... ), hālǝf mē̜ǝt (Diepenbeek), halve opper: halvǝn ǫpǝr (Lommel), halǝf ǫpǝr (Nederweert), halǝvǝ ø̜pǝr (Velden, ... ), heukel: hȳ.kǝl (Bocholt), hø̄.kǝl (Schakkebroek, ... ), hø̄kǝl (Heppen, ... ), hø̜i̯kǝl (Halen, ... ), hī.kǝl (Gruitrode), hīǝ.kǝl (Mopertingen, ... ), heukeltje: høkǝlkǝ (Tungelroy), hīǝ.kǝlkǝ (Opglabbeek), hooihoop: ø̜̄i̯ø̜̄u̯p (Lanklaar, ... ), (mv)  hø̜i̯hø̄p (Ottersum, ... ), hoop: hoop (Merkelbeek), hup (Jeuk), hōf (Kerkrade), (mv)  hø̄p (Ten Esschen), hø̜i̯p (Berg / Terblijt, ... ), hoopje: hø̜.pkǝ (s-Gravenvoeren), hø̜pkǝ (Romershoven), hē.pkǝ (Genk), hęi̯pkǝ (Opglabbeek), hopper: høpǝl (Gulpen), hø̜pǝl (Amstenrade, ... ), hǫpǝr (Born, ... ), hoppertje: hǫpǝrkǝ (Opglabbeek), huik: hūk (Kinrooi), huist: hūst (Heugem, ... ), hūǝs (Heerlen), huistje: ȳǝɛskǝ (Leut, ... ), kasteel: kašti.ęl (Sint-Martens-Voeren, ... ), klein oppertje: klē̜n ǫpǝrkǝ (Helchteren), kleine hoop: klęi̯n ȳp (Sint-Truiden), kleine huist: klęi̯n hūst (Valkenburg), klęi̯n hūš (Nieuwstadt, ... ), (mv)  klęi̯n hūzer (Berg / Terblijt), kleine opper: klēn ǫpǝr (Gingelom, ... ), klęi̯nǝ ø̜pǝr (America, ... ), klęi̯nǝ ǫpǝr (Kaulille, ... ), klɛ̄nǝ ǫpǝr (Overpelt, ... ), kleinere opper: klęndǝr ø̜pǝr (Tegelen), losse huist: lǫsǝ hūst (Munstergeleen), middelbarige hopper: medǝlbǭregǝ hǫpǝr (Melveren), mijt: mēt (Val-Meer), mē̜ǝt (Niel-Bij-Sint-Truiden, ... ), mijtje: mē.tšǝ (Zichen-Zussen-Bolder), mētšǝ (Val-Meer), mītšǝ (Veldwezelt), opper: opǝr (Dilsen, ... ), ø̜pǝr (Noorbeek, ... ), ǫpǝr (Echt, ... ), ǫpǝrt (Valkenburg), oppertje: ępǝrkǝ (Hasselt), ǫpǝrkǝ (Ospel), opstoter: opstoter (Kozen), weerhoop: wɛ̄rhūǝp (Broekhuizenvorst), weerhopper: wɛrhǫpǝr (Berg), weerhuist: wɛrhūst (Born), weerkop: wɛrkǫp (Nieuwstadt), weeropper: wirǫpǝr (Meijel), wērø̜pǝr (Blitterswijck, ... ), wērǫpǝr (Buchten, ... ), węrǫpǝr (Grevenbicht / Papenhoven, ... ), wɛrøpǝr (Posterholt), wɛrø̜pǝr (Broekhuizen, ... ), wɛrǫpǝr (Boukoul, ... ), windhoop: wenthyǝp (Achel), windopper: wentjǫpǝr (Maasmechelen), wintjǫpǝr (Hushoven) De middelgrote hoop, doorgaans één meter hoog, waarop het bijna droge hooi wordt gezet, voordat het tot grote hopen worden bijeengewerkt. [N 14, 108; A 16, 3; A 42, 20d] I-3
hoopje baggerturf in kruisvorm kruistijlen: krȳstilǝ (Ospel), krøsjtilǝ (Meijel), turfschranken: tø̜̄rfsxraŋkǝ (Ospel) Hoop turf met als basis een kruis van turven. De turven worden opgestapeld als de stenen bij een muur, met de voegen nooit boven elkaar, terwijl iedere laag turf telkens een halve turf verder naar binnen begint. [I, 112b] II-4
hoopje turf kegel: kēgǝl (Griendtsveen, ... ), schrank: sxraŋk (Ospel), šraŋk (Kessenich, ... ), (mv.)  sxrɛŋ (Venray), sxrɛŋk (Sevenum), schrankje: sxrɛŋkskǝ (Nederweert), (mv.)  sxrɛŋkskǝs (Griendtsveen), tijltje: tilkǝ (Ospel), watermannen: wātǝrmanǝ (Griendtsveen) De grootte van een kleine hoop turf is van plaats tot plaats veranderlijk. In het algemeen kan men zeggen, dat het in dit lemma gaat om een hoop van ongeveer dertig tot vijftig turven. [I, 76; A 44, 21g; monogr.] II-4
hoorn clairon (fr.): clairon (Geistingen), klarao (Bilzen), klaron (Diepenbeek), klèrôo (Hoeselt), cor (fr.): (ne) cor (Lommel), cor (Hoepertingen, ... ), kōͅr (Herten (bij Roermond)), kø͂ͅr (Hoeselt), [*] Fr. corne?  ne kôôr (Gors-Opleeuw), [Hoorn].  ko:r (Kanne), De koars woorte ne mie"bespild.  koar (Beverlo), Fr. le cor.  dë kôôr (Tongeren), Hij speelt cor.  kōͅr (Meeswijk), o(o): Frans en.  cor: ko(o)r (Veldwezelt), hoorn: `hoa.n (Gemmenich), ēun (Sint-Truiden), ēure (Hasselt), h"r (Schaesberg), h"ər (Nieuwenhagen), haore (Maasniel, ... ), haoren (Venlo), haorre (Swalmen), heur (Heerlen), heure (Stein), heùre (Heerlen), hoare (Neer, ... ), hoe:re (Bocholt), hoeoin (Tongeren), hoer`n (Bocholt), hoeren (Genk, ... ), hoern (As, ... ), hoeën (Borgloon), hoeëren (As), hoo.re (Zolder), hoon (Diepenbeek, ... ), hoor (Eupen), hoor`n (Kaulille), hoore (Thorn), hooren (Bunde, ... ), hoorn (Blerick, ... ), hooën (Moelingen, ... ), hore (Maastricht), horen (Maasbree), horə (Maastricht), hoën (Bilzen, ... ), hoëre (Rekem), hōn (Epen), hōrn (Schimmert), hōrə (Ell, ... ), hōrən (Eys, ... ), hōən (Mheer, ... ), hōərn (Zonhoven), hōͅrn (Thorn), hōͅrə (Geleen, ... ), huo`n (Tongeren), huwərə (Heel), hūrən (As), hy(3)̄rən (Meeuwen), h}ø͂ͅr (Simpelveld), hòre (Meerlo, ... ), hôn (Gennep), hôre (Beringen, ... ), hôëre (Baelen), hôëren (Tessenderlo), hööre (Sittard), hø͂ͅrə (Geulle, ... ), joon (Diepenbeek, ... ), joén (Alken), n won (Eigenbilzen), ne hoën (Bilzen), nen hooren (Lommel), nen hōren (Oostham), nhwon (Val-Meer), ōiën (Bilzen), ([2]. Hoorn van koe of telefoon.)  won (Hoeselt), (Won van een koe: horen).  won (Eigenbilzen), 2. domoor, 3. telefoonhoorn.  höar (Bocholtz, ... ), a) Opins woor op nen haore geblaoze.  haore (Roermond), Blaos èns op dien haore. Eine bok mit 2 häöre..  haore (Echt/Gebroek), De - blaoze in de harmenie.  haore, häöre (Swalmen), De turewachter blees (of: bloos) op zi-jnen hure.  hure (Bree), Heë bloazet óp t - dat de blommepöt van de vinsterbank vloge.  heur (Kerkrade), Op den hoorn blazen.  (h)òən (Niel-bij-St.-Truiden), Zie ook toet. Toet éns op dien haore: blaas eens op je hoorn.  haore (Sittard), jachthoorn: de jachhoren (Kanne), jachtho.rən (Eksel), jachthoorn (Oirlo), klaroen: kleroen (Blerick), perloeteshoorn: perloeteshaore (Montfort), toet: toet ? (Genk), tōēt (Tongeren), tūət (Niel-bij-St.-Truiden), ɛn toêt (Bilzen), Deè koi-jóng zit op zen toet te blozen.  toet (Uikhoven), Ook het van een essembast zelfgemaakte instrument was: een "toet".  tōēt (Meerlo, ... ), Zie ook: träöt.  toet (Sittard), toeter: toeter (Jeuk), tūətər (Niel-bij-St.-Truiden), toethoorn: toethoren (Ospel) 1, b. Blaasinstrument. || 1. Hoorn of horen. || 1. Hoorn om in te blazen (of: op). || 1. Hoorn, horen. || 1. Hoorn. || 2) Hoorn, blaasinstrument. || 2. Horen. || 2. Muziekinstrument [hoorn]. || [1]. Hoorn. || Blaasinstrument, hoor; doffer. || Blaasinstrument; telefoonhoorn. || Cor: hoorn (muziekinstrument). || Cor: muziekinstrument. || het blaasinstrument zonder ventielen, met een zachte toon [hoorn, waldhoorn] [N 112 (2006)] || Het blaasinstrument zonder ventielen, met een zachte toon [hoorn, waldhoorn]. [N 90 (1982)] || Hoan: Horn. || Hoorn (blaasinstrument, meer bepaald houten buis waarop men toeterde bij keetelmezîek). || Hoorn (instrument). || Hoorn (muziekinstrument). || Hoorn, muziekinstrument voor blaasmuziek. || Hoorn. [Willems (1885)] || Hoorn: 1. [Hoorn]. || Hoorn: 1. muz. || Hoorn: 2, a) blaasinstrument. || Hoorn: Bep. muziekinstrument. || Hoorn: hoorn. || III. Hoorn, horen. || Toeter, hoorn. || Toeter: hoorn als speeltuig. || Toeter: Hoorn om op te blazen. || Toeter: Hoorn. III-3-2
hoorn add. eltje: eltje (Herten (bij Roermond)), toeten: toete (Valkenburg) Eentonig op een hoorn blazen. || Het blaasinstrument zonder ventielen, met een zachte toon [hoorn, waldhoorn]. [N 90 (1982)] III-3-2
hoorn van de koe hoorn: au̯rǝs (Sint-Truiden), gi̯o.n (Rutten), gi̯un (Koninksem), gi̯ø.n (Millen, ... ), gi̯øn (Mal), gi̯ø̄ǝn (Koninksem), gi̯ōn (Rutten), gi̯ǫ.n ('S-Herenelderen, ... ), gi̯ǭn (Ketsingen), gu̯ǫn (Millen), gyø.n (Diets-Heur), gø̜n (Val-Meer), gōø.n (Val-Meer), hau̯r (Sint-Truiden), hau̯rn (Gorsem), hau̯rǝ (Landen), hii̯ǝn (Tongeren), hii̯ǫn (Zepperen), hiǝn (Gelieren Bret), hi̯ǫ̃n (Heers), hou̯ǝrǝs (Lommel), hun (Piringen), hurn (Bree, ... ), hurǝ (Genk), hurǝn (Genk), hurǝns (Maaseik), huǝn (Heesveld-Eik, ... ), huǝrǝ (Heel, ... ), huǝrǝn (Tessenderlo), hu̯ø.n (Boekhout, ... ), hu̯ø̄n (Tongeren), hu̯ø̄rǝn (Elen), hu̯ø̜̄n (Riksingen), hu̯ōn (Martenslinde), hu̯ǫi̯n (Piringen), hu̯ǫn (Gelinden, ... ), hyn (Epen), hyørǝ (Rotem), hyǝn (Romershoven), hyǝr (Velden), hyǫn (Wimmertingen), hȳn (Gronsveld, ... ), hȳrn (Opglabbeek), hȳrǝ (Genk, ... ), hȳrǝn (Opglabbeek), hȳǝn (Gingelom, ... ), høn (Boorsem, ... ), hør (Maaseik), hørs (Venray), hørǝs (Donk), høu̯n (Alt-Hoeselt), høǝn (Margraten, ... ), hø̄.rǝs (Hasselt, ... ), hø̄n (Geulle, ... ), hø̄r (Boshoven, ... ), hø̄rn (Oirsbeek), hø̄rs (Maastricht), hø̄rǝ (Bocholt, ... ), hø̄rǝn (Maastricht, ... ), hø̄rǝs (Baarlo, ... ), hø̄ǝn (Aalst, ... ), hø̄ǝrǝs (Spalbeek), hø̜̄n (Noorbeek, ... ), hø̜̄r (Baarlo, ... ), hø̜̄rǝ (Brunssum, ... ), hø̜̄rǝs (Boekend, ... ), hø̜̄u̯i̯ǝn (Teuven), hø̜̄ǝn (Mechelen, ... ), hø̜̄ǝr (Swalmen), hø̜n (Gennep, ... ), hø̜r (Maasbree, ... ), hø̜rs (Sevenum), hø̜rǝ (Maaseik, ... ), hø̜ǝrǝ (Schinveld), hø̜ʔǝn (Mechelen), hø̜̃rǝ (Bocholt), hārn (Stokkem), hārǝ (Paal), hērǝ (Opitter), hērǝn (Neeroeteren), hē̜i̯ǝn (Beverst), hē̜rǝ (Bree, ... ), hē̜ǝrǝn (As, ... ), hęrǝ (Tongerlo), hīrǝn (Opglabbeek), hīǝn (Genk, ... ), hō.n (Kortessem, ... ), hō.rǝ (Eksel, ... ), hō.rǝn (Hamont, ... ), hō.rǝs (Beringen, ... ), hōi̯rǝs (Donk, ... ), hōi̯ǝrǝs (Berbroek), hōn (Aalst, ... ), hōns (Diepenbeek), hōrn (Bocholt, ... ), hōrnǝ (Gulpen), hōrnǝns (Sint-Lambrechts-Herk), hōrs (Kermt), hōrǝ (Achel, ... ), hōrǝn (Berverlo, ... ), hōrǝs (Achel, ... ), hōu̯n (Eys), hōu̯rǝ (Sint-Truiden), hōu̯ǝn (Henri-Chapelle), hōu̯ǝrn (Zonhoven), hōu̯ǝrǝ (Lommel), hōu̯ǝrǝn (Lommel), hōǝ.n (Kanne), hōǝn (Moelingen, ... ), hōǝr (Simpelveld), hōǝrn (Eijsden), hōǝrǝ (Lanklaar), hōǝrǝn (Oostham, ... ), hū.n (Beverst), hūi̯rǝ (Gruitrode), hūi̯rǝs (Grote-Brogel), hūi̯ǝrǝ (Beek, ... ), hūi̯ǝrǝs (Ellikom, ... ), hūrǝ (Eijsden, ... ), hūrǝn (Bree, ... ), hūǝ.rǝn (Elen, ... ), hūǝn (Borgloon, ... ), hūǝrǝ (As, ... ), hūǝrǝn (Genk), hǫi̯rǝns (Holtum), hǫi̯ǝn (Welkenraedt), hǫn (Afferden, ... ), hǫr (Beverst, ... ), hǫrn (Eisden), hǫrǝ (Maashees, ... ), hǫu̯i̯rǝs (Binderveld, ... ), hǫu̯rǝ (Waasmont), hǫu̯rǝn (Sint-Truiden), hǫu̯rǝs (Boortmeerbeek, ... ), hǫu̯ǝn (Remersdaal), hǫǝn (Gingelom, ... ), hǫǝrǝ (Eupen, ... ), hǫ̃ǝn (Montzen), hǭn (Epen, ... ), hǭrǝ (Arcen, ... ), hǭrǝn (Blerick, ... ), hǭrǝs (Blerick, ... ), hǭu̯n (Mechelen), hǭu̯rǝs (Rummen), hɛi̯nǝ (Heerlen), hɛu̯n (Sint-Truiden), i̯ǫǝn (Ulbeek), jau̯n (Kuttekoven), ji̯ōn (Zepperen), juu̯ǝn (Hoepertingen, ... ), juǝn (Herten, ... ), juǝnǝ (Opheers), jøn ('S-Herenelderen, ... ), jō.n (Alken, ... ), jō.nǝ (Heers), jōhǝn (Ulbeek), jōn (Diepenbeek, ... ), jōu̯ǝn (Voort), jōǝn (Berlingen, ... ), jūn (Borgloon, ... ), jǫ.nǝ (Lauw), jǫn (Grote-Spouwen, ... ), jǫǝn (Hoepertingen), jǭ.n (Hopmaal, ... ), jǭn (Hoepertingen), jǭǝn (Borgloon), jɛn (Vroenhoven), uǝn (Bilzen), u̯āǝn (Bilzen), wo.n (Herderen, ... ), wuǫ.n (Rijkhoven), wõn (Hees), wøi̯n (Zichen-Zussen-Bolder), wøn (Veldwezelt, ... ), wø̄i̯n (Zichen-Zussen-Bolder), wōn ('S-Herenelderen), wǫ.n (Hoeselt), wǫi̯n (Rijkhoven, ... ), wǫn (Eigenbilzen, ... ), wǫǝn (Vroenhoven), ȳn (Sint-Truiden), ȳrǝs (Rotem), ȳǝn (Uikhoven), ørǝs (Lanklaar), ø̄rǝ (L423p  [Stokkem]  , ... ), ø̜rǝ (Lutterade), ōrǝ (Gingelom, ... ), ōrǝn (Sint-Truiden), ōǝ.n (Bilzen), ōǝrǝ (Leopoldsburg), ū.rǝ (Maaseik), ūwān (Val-Meer), ūǝrǝ (Maaseik), ǫu̯i̯rǝs (Melveren), ǭn (Rekem), ǭrǝ (Rekem), %%volgende opgaven zijn meervoud%%  hōrǝns (Stevoort), horing: hyǝreŋ (Dilsen), høreŋ (Maasmechelen), hø̄reŋ (Eisden, ... ), øǝ.reŋ (Leut), ø̜̄reŋ (Vucht), koehoorn: kuhø̜̄rǝ (Echt), kujø̄n (Hoeselt), kāhøn (Borlo), kōhōrn (Lanklaar), kǫu̯hø̜̄rǝ (Merkelbeek), (mv)  kuhōrǝns (Venlo), kui̯hōrǝs (Leopoldsburg), kø̄u̯hørǝs (Kermt), kǫu̯hø̜̄rǝ (Merkelbeek) [N 3A, 106a; JG 1a, 1b; L 1a-m; L 27, 25; S 15; Wi 14; monogr.] I-11
hoorn van de schaaf handknop: haŋkknǫp (Bleijerheide), hoorn: hø̜̄r (Mechelen), hø̜̄rǝ (Posterholt), hǭrǝ (Reuver, ... ), ōǝrǝn (Meeswijk), spon: spon (Bilzen), top: tjǫp (Leopoldsburg) Het overeind staande steel- of knopvormige uitsteeksel aan het vooreinde van sommige houtschaven waarop de linkerhand gelegd wordt tijdens het schaven. De hoorn dient om de schaaf preciezer te richten en om er beter op te kunnen drukken. Zie ook afb. 33. [N 53, 55b; monogr.] II-12